Aneks_decyzjaVII_26 - System Wymiany Informacji

Aneks
PROGRAM PRACY DOTYCZĄCY RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
OBSZARÓW GÓRSKICH
A.
1.
WPROWADZENIE
Obszary górskie zajmują prawie jedną czwartą powierzchni lądowej Ziemi i są
zamieszkiwane przez 12% jej ludzkich mieszkańców. Ponadto, obszary górskie dostarczają
zasobów naturalnych o życiowym znaczeniu dla ludności zamieszkującej niziny. Obszary
górskie zarówno stanowią same w sobie unikalne środowisko, jak też i środowisko, które jest
przedmiotem wielu istniejących programów tematycznych w ramach Konwencji. Np. w
różnorodności biologicznej obszarów górskich można znaleźć wszystkie elementy
programów dotyczących lasów, wód śródlądowych, obszarów suchych i półsuchych oraz
rolnictwa. Niniejszy program pracy dotyczący różnorodności biologicznej obszarów górskich
obejmuje cele ogólne i działania specyficzne dla różnorodności biologicznej obszarów
górskich, mimo że istniejące programy pracy dotyczące różnorodności biologicznej lasów,
wód śródlądowych, rolnictwa, obszarów suchych i półsuchych również odnoszą się do
ekosystemów górskich. W rezultacie, cele ogólne i działania zawarte w istniejących
programach pracy we wszystkich tych dziedzinach tematycznych powinny być również
stosowane i wdrażane, kiedy tylko jest to właściwe, w ich odpowiednich dziedzinach
związanych z ekosystemami górskimi.
2.
Różnorodność biologiczna obszarów górskich ma wielkie znaczenie dla szeregu
funkcji ekologicznych. Integralność gleb jest najważniejszym aspektem funkcji ekosystemów
i potrzeb ludzkich. Góry często określano jako „naturalne wieże ciśnień”, ponieważ zawierają
one źródliska rzek, które mają życiowe znaczenie dla podtrzymania życia ludzkiego na gęsto
zaludnionych obszarach w dole rzeki. Naturalna i na wpół naturalna pokrywa roślinna gór
przyczynia się do stabilizacji źródlisk, zapobiegając powodzi oraz utrzymując stałe
całoroczne przepływy dzięki ułatwianiu przeciekania wody deszczowej do podziemnych
warstw wodonośnych. Różnorodność biologiczna obszarów górskich przyczynia się do
dobrobytu ludzi daleko poza swoim bezpośrednim sąsiedztwem i ma istotne znaczenie dla
zarządzania przepływami wód w całych zlewniach rzek.
1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
3.
Retencja glebowa i stabilność zboczy są ściśle związane z zasięgiem roślinności
naziemnej i podziemnej, z których obie mają istotne znaczenie dla odporności ekosystemów
po ich zakłóceniu. Wysoka różnorodność funkcji roślin ekosystemów górskich może również
zwiększać ich odporność i, jeśli wystąpią skrajne zakłócenia, często zapewnia efektywne
zabezpieczenie przed wydarzeniami o wysokiej energii, takimi jak osuwanie się skał i lawiny.
Może również zmniejszyć rozległe straty na niższych wysokościach. Chociaż dotychczas nie
udało się stworzyć wszechstronnej definicji obszarów górskich, która byłaby zarówno byłaby
powszechnie stosowana, jak i akceptowana, istnieje szereg cech charakterystycznych
unikalnych dla ekosystemów górskich. Odwołano się do nich w nocie Sekretarza
Wykonawczego w sprawie stanu i tendencji w zakresie różnorodności biologicznej obszarów
górskich oraz zagrożeń dla niej, przygotowanej na ósme spotkanie Organu Pomocniczego ds.
Doradztwa Naukowego, Technicznego i Technologicznego (SBSTTA)
(UNEP/CBD/SBSTTA/8/5).
4.
Można również uwzględnić informacje i uwagi pochodzące z forów
międzynarodowych, zwłaszcza zawarte w rozdziale 13 Agendy 21, w odniesieniu do
zrównoważonego rozwoju obszarów górskich, i ze Światowego Szczytu w sprawie
Zrównoważonego Rozwoju, na którym również rozważano ekosystemy górskie. Ust. 42 Planu
Działań Światowego Szczytu głosi, że:
„Ekosystemy górskie zapewniają swoiste środki utrzymania i obejmują znaczące
zasoby zlewni, różnorodność biologiczną oraz unikalną florę i faunę. Wiele z nich jest
szczególnie wrażliwych i narażonych na negatywne skutki zmian klimatu, wymagają
więc konkretnej ochrony.”
5.
W Planie Działań zaproponowano podjęcie konkretnych działań wobec obszarów
górskich. Międzynarodowy Rok Gór 2002 również wniósł swój cenny wkład. Ponadto, można
uwzględnić szereg porozumień i organów międzynarodowych, instytucji i inicjatyw
programowych, np. Konwencję o obszarach wodno-błotnych (przyjętą w Ramsar w Iranie w
1971 roku), Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia
(UNCCD), Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
(UNFCCC), Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO),
Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO),
Międzynarodowe Centrum ds. Zintegrowanego Rozwoju Obszarów Górskich (ICIMOD),
2
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Międzynarodowe Centrum ds. Badań Rolnictwa na Obszarach Suchych (ICARIDA),
Międzynarodowe Partnerstwo na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Górskich,
Międzynarodowy Program ds. Aspektów Ludzkich Zmian Środowiska Globalnego (IHDP),
Centrum ds. Badań Obszarów Górskich, Consorcio para el Desarollo de la Ecoregion Andina
(CONDENSAN), Inicjatywę w sprawie Badań Obszarów Górskich (MRI), Globalną Ocenę
Różnorodności Biologicznej Obszarów Górskich (GMBA) DIVERSITAS, Międzynarodową
Unię Organizacji Badań Lasów (IUFRO), Konwencję Alpejską, Ramową Konwencję
Karpacką, Światowe Centrum Monitoringu Ochrony Przyrody Programu Środowiskowego
Narodów Zjednoczonych (UNEP-WCMC).
B.
6.
Cel ogólny i zakres programu pracy
Celem ogólnym programu pracy jest znaczące zmniejszenie do 2010 roku utraty
różnorodności biologicznej obszarów górskich na poziomie globalnym, regionalnym i
krajowym, przez realizację trzech głównych celów Konwencji o różnorodności biologicznej.
7.
Realizacja programu pracy ma znacząco przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa w
ekosystemach górskich i na obszarach nizinnych zależnych od dóbr dostarczanych przez
ekosystemy górskie i funkcji przez nie pełnionych, a przez to do osiągnięcia celów Planu
Strategicznego Konwencji o różnorodności biologicznej, Planu Działań Światowego Szczytu
w sprawie Zrównoważonego Rozwoju oraz Milenijnych Celów Rozwoju.
8.
Program pracy skupia się przede wszystkim na cechach charakterystycznych i
problemach specyficznych dla różnorodności biologicznej obszarów górskich. Należą do
nich:
(a)
szczególnie wysoka koncentracja obiektów szczególnie wrażliwych pod
względem różnorodności biologicznej w regionach górskich, w tym wysoka różnorodność
ekosystemów, wielkie bogactwo gatunków, wysoka liczba gatunków endemicznych i
zagrożonych oraz wysoka różnorodność biologiczna upraw, zwierząt hodowlanych oraz ich
dzikich krewnych;
3
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
(b)
różnorodność kulturowa, a zwłaszcza szczególnie kluczowa rola społeczności
tubylczych i lokalnych w ochronie i zarządzaniu różnorodnością biologiczną obszarów
górskich;
(c)
kruchość ekosystemów i gatunków górskich oraz ich wrażliwość na zakłócenia
naturalne i powodowane przez ludzi, zwłaszcza zmiany sposobu użytkowania ziemi i
globalne zmiany klimatu (np. cofanie się lodowców i wzrost obszarów pustynnych);
(d)
charakteryzujące ekosystemy górskie interakcje między wyżynami a nizinami,
z położeniem szczególnego nacisku na istotność ekosystemów wyżynnych dla
gospodarowania zasobami żywności, wody i gleb;
9.
Program pracy dąży również do uniknięcia powielania istniejących tematycznych
programów pracy i innych istniejących inicjatyw w ramach Konwencji o różnorodności
biologicznej. Zachęca się do Strony do stosowania, jeśli jest to właściwe, celów i działań
określonych w tych tematycznych programach pracy, w odniesieniu do ochrony
różnorodności biologicznej obszarów górskich; zrównoważonego użytkowania różnorodności
biologicznej obszarów górskich; oraz sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z
wykorzystywania zasobów genetycznych.
10.
Program pracy ma pomóc Stronom w ustanowieniu krajowych programów pracy o
ukierunkowanych celach ogólnych i szczegółowych oraz działaniach, określających
konkretne działające podmioty, ramy czasowe, efekty i oczekiwane wymierne rezultaty.
Strony mogą wybrać, dostosować i/lub uzupełnić cele ogólne i szczegółowe oraz działania
zaproponowane w aktualnym programie pracy, zgodnie ze szczególnymi warunkami
krajowymi i lokalnymi, oraz poziomem ich rozwoju. W realizacji niniejszego programu pracy
należy uwzględnić podejście ekosystemowe Konwencji o różnorodności biologicznej.
Zachęca się Strony, aby określając krajowe programy pracy w stosownym zakresie
uwzględniły koszty i korzyści społeczno-gospodarcze, kulturowe i środowiskowe dla różnych
opcji. Ponadto, zachęca się Strony do rozważenia skorzystania z właściwych technologii,
źródeł finansowania i współpracy technicznej, a także do zapewnienia, przez właściwe
działania, środków umożliwiających sprostanie szczególnym wyzwaniom i potrzebom swoich
ekosystemów górskich.
4
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
C.
Elementy, cele ogólne i działania programu
Element 1 programu: Bezpośrednie działania na rzecz ochrony, zrównoważonego
użytkowania i podziału korzyści
Cel ogólny 1.1: Zapobieganie kluczowym zagrożeniom dla różnorodności biologicznej
obszarów górskich i łagodzenie ich negatywnych skutków
Działania
1.1.1. Ograniczenie oddziaływań szkodliwych praktyk i zmian użytkowania ziemi na
obszarach miejskich, leśnych, wód śródlądowych i rolniczych w ekosystemach
górskich, w tym w strefach buforowych obszarów chronionych, za pomocą, jeśli jest
to właściwe, mechanizmów planowania lub zarządzania, np. planowania
ekologicznego, gospodarczego, wyznaczania ekoregionów, bioregionów lub stref
niebezpiecznych, w celu zapewnienia utrzymania różnorodności biologicznej, w
szczególności integralności ekosystemów.
1.1.2. Opracowanie mechanizmów i zastosowanie środków mających na celu ograniczenie
spowodowanej przez człowieka niestabilności zboczy, szkodliwych skutków
naturalnych zagrożeń geologicznych oraz utrzymanie i/lub zwiększenie stabilności
gleby i integralności ekosystemów dzięki zróżnicowanej, naturalnej pokrywie
roślinnej, która będzie również wspomagać funkcje gleby związanych z
różnorodnością biologiczną.
1.1.3. Zapobieganie lub łagodzenie negatywnych oddziaływań rozwoju gospodarczego,
inwestycji infrastrukturalnych i innych spowodowanych przez człowieka zakłóceń na
różnorodność biologiczną obszarów górskich na wszystkich poziomach, z
uwzględnieniem wyników oceny oddziaływania na środowisko i społeczeństwo oraz
zwróceniem szczególnej uwagi na oddziaływania skumulowane.
1.1.4. Opracowanie specyficznych dla ekosystemów górskich strategii zapobiegania
wprowadzaniu inwazyjnych gatunków obcych oraz, gdy już zostały wprowadzone,
5
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
ograniczania i eliminowania ich negatywnych oddziaływań na różnorodność
biologiczną obszarów górskich.
1.1.5. Monitorowanie i wymiana informacji dotyczących oddziaływań globalnych zmian
klimatu na różnorodność biologiczną obszarów górskich oraz zidentyfikowanie i
zastosowanie sposobów i środków zmniejszania oddziaływań negatywnych.
1.1.6. Zastosowanie środków zmniejszania i zapobiegania kluczowym rodzajom presji na
ekosystemy górskie, jak np. wylesienie, rozczłonkowanie, niezrównoważone
pozyskiwanie, niewłaściwe ponowne lub pierwsze zalesianie, spowodowane przez
człowieka pożary lasów, nadmierny wypas, niewłaściwe praktyki górnicze i
rozszerzanie się miast, prowadzącym do degradacji ziemi, degradacji ekosystemów
wód śródlądowych, zakłócenia przepływu wód oraz wynikającej z nich utraty
różnorodności biologicznej (zob. również decyzję VI/22).
1.1.7. Zidentyfikowanie czynników odpowiedzialnych za cofanie się lodowców, możliwych
środków zapobiegania ich cofaniu oraz zastosowanie środków minimalizacji
oddziaływania tego procesu na różnorodność biologiczną.
1.1.8. Zidentyfikowanie zanieczyszczenia lokalnego i na dalekie odległości (powietrza, wód
i gleb), zagrażającego różnorodności biologicznej obszarów górskich na wszystkich
poziomach oraz podjęcie właściwych środków zapobiegania oddziaływaniom i ich
łagodzenia.
Działania wspierające Sekretarza Wykonawczego
1.1.9. Skompilowanie, we współpracy z właściwymi organami i organizacjami, a także
upowszechnienie za pomocą systemu wymiany informacji i innych środków:
(a)
informacji dotyczących zdegradowanych ekosystemów górskich i kluczowych
zagrożeń dla różnorodności biologicznej obszarów górskich oraz ich
oddziaływań ekologicznych i społeczno-gospodarczych;
6
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
(b)
przykładowych badań, zdobytych doświadczeń i dotyczących najlepszych
praktyk wskazówek dla sposobów zabiegania i łagodzenia negatywnych
oddziaływań kluczowych zagrożeń dla różnorodności biologicznej obszarów
górskich.
(c)
informacji dotyczących oddziaływań zmian klimatu i pustynnienia na
odporność ekosystemów górskich i tradycyjnych sposobów ich użytkowania.
Cel ogólny 1.2: Ochrona, poprawa stanu i odtworzenie różnorodności biologicznej
obszarów górskich
Działania
1.2.1. Opracowanie i realizacja programów zmierzających do odtworzenia zdegradowanych
ekosystemów górskich, ochrony naturalnych procesów dynamicznych i utrzymania
różnorodności biologicznej w celu zwiększenia odporności ekosystemów górskich na
zmiany klimatu i ich dostosowania do tych zmian albo zlikwidowania ich
negatywnych oddziaływań, m.in. przez ustanowienie korytarzy i podjęcie właściwych
środków mających na celu utrzymanie funkcji ekologicznych naturalnych korytarzy,
jeśli jest to właściwe, umożliwiających pionową migrację gatunków, zapewniających
minimalną żywotną wielkość populacji, umożliwiającą adaptację genetyczną do
zmieniających się warunków środowiskowych. Programy te powinny uwzględniać
aspekty społeczno-gospodarcze, zwłaszcza w odniesieniu do społeczności tubylczych i
lokalnych.
1.2.2. Podjęcie konkretnych działań ułatwiających utrzymanie, ochronę i zachowanie
istniejących poziomów gatunków endemicznych, z poświęceniem szczególnej uwagi
taksonom o ograniczonym zasięgu.
1.2.3. Zidentyfikowanie i ochrona unikalnych, kruchych ekosystemów górskich, innych
obiektów szczególnie wrażliwych pod względem różnorodności biologicznej i
związanych z nimi gatunków, zwłaszcza gatunków zagrożonych, uwzględniając jako
priorytet środki mające na celu ochronę in-situ i/lub rozwój mechanizmów ex-situ,
kiedy tylko są one wykonalne.
7
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
1.2.4. Opracowanie strategii planowania użytkowania ziemi i zasobów wodnych na poziomie
krajobrazu z zastosowaniem podejścia ekosystemowego, z uwzględnieniem
elementów ciągłości ekologicznej i tradycyjnych rodzajów ich użytkowania przez
społeczności tubylcze i lokalne, a także mających na celu zapobieganie i ograniczanie
utraty różnorodności biologicznej spowodowanej przez rozczłonkowanie i zmianę
sposobu użytkowania ziemi.
1.2.5. Ustanowienie i wzmocnienie wystarczających, efektywnych krajowych, regionalnych i
międzynarodowych sieci górskich obszarów chronionych, zgodnie z decyzjami
Konferencji Stron dotyczącymi obszarów chronionych, z jednoczesnym
poszanowaniem praw i pełnym udziałem społeczności tubylczych i lokalnych.
1.2.6. Promowanie, jeśli jest to właściwe, roli zrównoważonego rolnictwa i pasterstwa,
stosującego zrównoważone tradycyjne praktyki, które mogą utrzymywać
różnorodność biologiczną w ekosystemach górskich.
1.2.7. Zidentyfikowanie odpowiednich praktyk dla wzmocnienia trwałości ekosystemu, z
położeniem szczególnego nacisku na zdegradowane zbocza.
1.2.8. Rozwiązywanie problemów związanych z konfliktem między ludźmi a innymi
gatunkami, zwłaszcza w odniesieniu do współistnienia z drapieżnikami.
1.2.9. Dokonanie przeglądu systemów obszarów chronionych w obrębie regionów górskich
oraz, jeśli jest to właściwe, podjęcie środków zapewniających wszechstronny,
wystarczający i reprezentatywny sposób ich rozwoju i utrzymania, zgodnie z decyzją
VII/28 Konferencji Stron w sprawie programu pracy dotyczącego obszarów
chronionych.
1.2.10. Opracowanie i zastosowanie środków mających na celu rehabilitację słodkowodnych
sieci dla gatunków wędrownych, z uwzględnieniem przeszkód fizycznych.
1.2.11. Ustanowienie obszarów odtworzenia, na których nastąpiło znaczne pogorszenie
różnorodności biologicznej obszarów górskich oraz na których potrzebne jest ich
8
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
odtworzenie w celu uzupełnienia i stworzenia stref buforowych dla sieci obszarów
chronionych.
Działania wspierające Sekretarza Wykonawczego
1.2.12. Współdziałanie z właściwymi organizacjami i organami w celu skompilowania i
upowszechnienia informacji dotyczących:
(a)
elementów składowych różnorodności biologicznej ważnych dla ochrony, w
szczególności w odniesieniu do endemicznych gatunków górskich, obiektów
szczególnie wrażliwych i związanych z nimi gatunków oraz gatunków
zagrożonych;
(b)
najlepszych praktyk w zakresie ich ochrony, zrównoważonego użytkowania i
podziału korzyści.
1.2.13. Skompilowanie i upowszechnienie przykładowych studiów nad metodami i aspektami
ekonomicznymi odtwarzania zdegradowanych ekosystemów górskich i poprawy stanu
zagrożonych gatunków górskich.
Cel ogólny 1.3: Promowanie zrównoważonego użytkowania zasobów biologicznych
obszarów górskich
Działania
1.3.1. Promowanie zrównoważonych praktyk użytkowania ziemi i gospodarowania zasobami
wodnymi w związku z potrzebami związanymi ze środkami egzystencji ludzi
(rolnictwem, pasterstwem, hodowlą zwierząt, leśnictwem, hodowlą wodną,
rybołówstwem śródlądowym itd.) w ekosystemach górskich, z uwzględnieniem zasad
Konwencji dotyczących zrównoważonego użytkowania i podejścia ekosystemowego.
1.3.2. Promowanie zrównoważonych praktyk, technik i technologii użytkowania ziemi, w
tym stosowanych przez społeczności tubylcze i lokalne oraz w systemach zarządzania
opartych na społecznościach, służących ochronie i zrównoważonemu użytkowaniu (w
9
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
tym pasterstwu, polowaniu i połowie ryb) dzikiej flory i fauny oraz różnorodności
biologicznej w rolnictwie w ekosystemach górskich, w tym w zwalczaniu szkodników
metodami biologicznymi.
1.3.3. Wspieranie działań społeczności tubylczych i lokalnych zaangażowanych w
stosowanie tradycyjnej wiedzy dotyczącej obszarów górskich, zwłaszcza w
odniesieniu do zrównoważonego zarządzania różnorodnością biologiczną, glebami,
zasobami wodnymi i zboczami.
1.3.4. Promowanie partnerstw między wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym
społecznościami tubylczymi i lokalnymi, zaangażowanymi w zrównoważone
użytkowanie zasobów biologicznych obszarów górskich (zob. również cel ogólny 2.3).
1.3.5. Opracowanie kryteriów w ramach Wytycznych Konwencji dla różnorodności
biologicznej i rozwoju turystyki, zgodnie z warunkami ekologicznymi ekosystemów
górskich, oraz promowanie stosowania tych wytycznych.
1.3.6. Zmniejszenie, za pomocą właściwego planowania środowiskowego, negatywnych
oddziaływań turystyki i działalności rekreacyjnej oraz rozwoju związanych z nimi
osiedli ludzkich i obiektów na ekosystemy górskie.
1.3.7. Wzmocnienie lokalnego potencjału do zrównoważonego zarządzania turystyką w celu
zapewnienia udziału społeczności tubylczych i lokalnych w podziale korzyści
wynikających z działalności turystycznej, przy zachowaniu walorów przyrodniczych i
dziedzictwa kulturowego.
1.3.8. Promowanie zrównoważonego użytkowania ekonomicznie cennych dzikich roślin i
zwierząt, jako działalności przynoszącej dochody lokalnym mieszkańcom.
1.3.9. Promowanie zintegrowanych praktyk zarządzania zlewniami na wszystkich
poziomach w celu utrzymania integralności ekosystemów, stabilności gleb na
zboczach, powiązań między obszarami w górze i dole rzek oraz ochrony przed
zagrożeniami naturalnymi.
10
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cel ogólny 1.4.: Promowanie dostępu i podziału korzyści wynikających z
wykorzystywania zasobów genetycznych związanych z różnorodności biologiczną
obszarów górskich, zgodnie z ustawodawstwem krajowym, jeśli takie istnieje
Działania
1.4.1. Wzmocnienie potencjału społeczności tubylczych i lokalnych do udziału w
sprawiedliwych rozwiązaniach związanych z podziałem korzyści, z uwzględnieniem
Wytycznych z Bonn dla dostępu do zasobów genetycznych oraz uczciwego i
sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z ich wykorzystania, a także faktu, że
mają one dobrowolny charakter i nie mają zastępować ustawodawstwa krajowego.
1.4.2. Opracowanie metod oceny i ochrony zasobów genetycznych o wysokiej wartości
ekonomicznej dla promowania uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści, z
poszanowaniem ustawodawstwa krajowego dotyczącego dostępu do zasobów
genetycznych.
1.4.3. Promowanie działań korzystnych dla ochrony przez tworzenie miejsc pracy i/lub
dochodów, zwłaszcza dla społeczności marginalnych.
Cel ogólny 1.5: Utrzymanie różnorodności biologicznej ekosystemów górskich,
zwłaszcza przez zachowanie i utrzymanie tradycyjnej wiedzy i praktyk
Działania
1.5.1. Ocena i opracowanie strategii zmierzających do zminimalizowania zagrożenia erozją
genetyczną dla udomowionych elementów różnorodności biologicznej (upraw,
zwierząt) i spokrewnionych z nimi gatunków dzikich, ze zwróceniem szczególnej
uwagi na ośrodki pochodzenia zasobów genetycznych.
1.5.2. Wdrożenie postanowień art. 8 (j) dotyczących tradycyjnej wiedzy i związanych z nimi
postanowień Konwencji o różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem potrzeb
krajów rozwijających się.
11
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
1.5.3. Opracowanie, zatwierdzenie i wprowadzenie praktyk zrównoważonego użytkowania
roślin, zwierząt i mikroorganizmów na poziomie genetycznym, gatunkowym,
populacji, zbiorowiska i ekosystemu.
1.5.4. Poszanowanie, zachowanie i utrzymanie tubylczej wiedzy, praktyk, procesów i
technologii dla zapewnienia ochrony, zrównoważonego użytkowania różnorodności
biologicznej i podziału korzyści.
ELEMENT 2 PROGRAMU: ŚRODKI REALIZACYJNE OCHRONY,
ZRÓWNOWAŻONEGO UŻYTKOWANIA I PODZIAŁU KORZYŚCI
Cel ogólny 2.1: Rozszerzenie podstaw prawnych, politycznych, instytucjonalnych i
gospodarczych
Działania
2.1.1. Zidentyfikowanie i eliminowanie szkodliwych środków stymulujących i/lub polityk
utrudniających wdrażanie Konwencji o różnorodności biologicznej w ekosystemach
górskich, z uwzględnieniem decyzji Konferencji Stron dotyczących środków
stymulujących.
2.1.2. Opracowanie i wprowadzenie właściwych środków stymulujących, mechanizmów
rynkowych i odszkodowawczych, zgodnie z prawem krajowym i międzynarodowym,
jeśli jest to właściwe, specyficznych dla utrzymania ekosystemów górskich oraz dóbr i
funkcji zapewnianych przez ekosystemy górskie.
2.1.3. Promowanie dywersyfikacji działalności zarobkowej w celu wsparcia ochrony i
zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej obszarów górskich oraz
ograniczenia ubóstwa, w tym metod podziału bogactwa ekonomicznego, mianowicie
w obrębie regionów górskich przez plany rozwoju regionalnego i między regionami
przez „kontrakty między obszarami wyżynnymi i nizinnymi”. 1
1
Koncepcję tę opisał prof. Chrystian Korner, profesor botaniki w Uniwersytecie Bazylejskim i przewodniczący
Globalnej Oceny Różnorodności Biologicznej Obszarów Górskich, w swoim głównym przemówieniu na ósmym
spotkaniu Organu Pomocniczego ds. Doradztwa Naukowego, Technicznego i Technologicznego w marcu 2003
12
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
2.1.4. Poprawa powiązań między nauką a polityką przez podjęcie krajowych i subkrajowych ocen naukowych przyczyn utraty różnorodności biologicznej, w tym
sformułowanie zaleceń politycznych, w celu zmniejszenia do 2010 roku tempa utraty
różnorodności biologicznej na obszarach górskich.
2.1.5. Opracowanie wskaźników efektywności działań i informowanie o włączeniu ochrony i
zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej obszarów górskich do
programów instytucjonalnych, w tym polityk sektorowych oraz ram prawnych i
ekonomicznych.
2.1.6. Wzmocnienie potencjału prawnego i instytucjonalnego do wdrażania programu pracy
dotyczącego różnorodności biologicznej obszarów górskich, zwłaszcza przy pomocy
krajowych punktów kontaktowych, instytutów i innych właściwych grup
zainteresowanych podmiotów oraz mechanizmów umożliwiających koordynację
działań organów sektorowych wykonujących te działania w ramach swojego zakresu
odpowiedzialności.
2.1.7. Opracowanie i wdrożenie prawnych i politycznych strategii planowania
przestrzennego na poziomie krajobrazu lub zlewni, jeśli jest to właściwe, z
uwzględnieniem elementów integralności i ciągłości ekologicznej, przy jednoczesnym
kładzeniu nacisku na relacje między obszarami w górze i dole rzek oraz zapobieganie
utracie różnorodności biologicznej obszarów górskich na skutek rozczłonkowania i
zmian sposobu użytkowania ziemi.
2.1.8. Wspieranie proaktywnych środków planowania i dostosowania, mających na celu
zmniejszenie wrażliwości na zagrożenia zarówno naturalne, jak i spowodowane przez
człowieka, negatywnie oddziaływujące na różnorodność biologiczną obszarów
górskich, krajobraz kulturowy i społeczności lokalne.
roku w następujący sposób: Koncepcja kontraktu między obszarami wyżynnymi i nizinnymi określa wspólne
obowiązki mieszkańców obszarów nizinnych i wyżynnych. Według tej koncepcji, np. mieszkańcy obszarów
wyżynnych odpowiadaliby za opiekę nad kruchym górskim krajobrazem na obszarach wyżynnych w celu
zmniejszenia potencjalnych oddziaływań na mieszkańców obszarów nizinnych. W zamian, mieszkańcy
obszarów nizinnych mogliby dostarczać mieszkańcom obszarów wyżynnych produktów uprawianych na
obszarach nizinnych (żywności i innych zasobów).
13
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
2.1.9. Zachęcanie do przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko i społeczeństwo
na poziomie sektora, programu i przedsięwzięcia. Promowanie zrównoważonego
rozwoju i eliminowania ubóstwa oraz zapobieganie negatywnym oddziaływaniom
rozwoju gospodarczego na różnorodność biologiczną obszarów górskich, w tym
oddziaływaniom skumulowanym. Uwzględnienie również specyficznych warunków
społeczności tubylczych i lokalnych, zależnych od ekosystemów górskich, przez
przestrzeganie postanowień rozdziału F decyzji VII/16 Konferencji Stron, dotyczących
dobrowolnych wytycznych Akwé: Kon dla przeprowadzenia ocen oddziaływania na
kulturę, środowisko i społeczeństwo dla przedsięwzięć planowanych do realizacji w
miejscach świętych oraz na ziemiach i wodach tradycyjnie zajmowanych lub
użytkowanych przez społeczności tubylcze i lokalne albo mogących na nie
oddziaływać.
2.1.10. Włączenie aspektów związanych z różnorodnością biologiczną obszarów górskich do
planów, polityk i programów dotyczących obszarów górskich.
Działania wspierające Sekretarza Wykonawczego
2.1.11. Skompilowanie i upowszechnienie, np. przez system wymiany informacji i innymi
właściwymi środkami, przykładowych studiów najlepszej praktyki w zakresie działań
międzynarodowych i krajowych zmierzających do rozszerzenia ram prawnych,
politycznych, instytucjonalnych i ekonomicznych dla ochrony i zrównoważonego
użytkowania różnorodności biologicznej obszarów górskich.
2.1.12. Promowanie synergii we wdrażaniu konwencji międzynarodowych i regionalnych, w
tym, jeśli jest to właściwe, Konwencji Ramsarskiej, UNFCCC, CBD, WHC, CITES
oraz Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia.
14
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cel ogólny 2.2. Poszanowanie, zachowanie i utrzymanie wiedzy, praktyk i innowacji
społeczności tubylczych i lokalnych w regionach górskich
Działania
2.2.1. Promowanie realizacji działań mających na celu utrzymanie obecnego poziomu
różnorodności biologicznej w rolnictwie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na ośrodki
jej pochodzenia oraz dobra i funkcje, jakie one zapewniają, zarówno dla spełnienia
potrzeb lokalnych, jak i zapewnienia źródeł bezpiecznej żywności.
2.2.2. Poszanowanie, zrozumienie i wspieranie tradycji i zrównoważonych praktyk
społeczności tubylczych i lokalnych w regionach górskich w sposób uwzględniający
ich potrzeby, udział, wiedzę i praktyki w celu ochrony i zrównoważonego
użytkowania różnorodności biologicznej obszarów górskich (z uwzględnieniem art. 8
(j) Konwencji i związanych z nim decyzji Konferencji Stron i programów pracy).
2.2.3. Promowanie tworzenia sieci, wspólnych działań i udziału społeczności tubylczych i
lokalnych w procesach podejmowania decyzji, z poświęceniem szczególnej uwagi
udpodmiotowieniu kobiet, w celu utrzymania różnorodności biologicznej obszarów
górskich i jej zrównoważonego użytkowania.
2.2.4. Zachęcanie do decentralizacji i zwiększanie dostępu do informacji w celu zapewnienia
pełnego udziału i zaangażowania społeczności tubylczych i lokalnych w
podejmowaniu dotyczących ich decyzji w sprawie ekosystemów górskich.
2.2.5. Promowanie realizacji działań zmierzających do poprawy środków egzystencji na
obszarach górskich, ograniczenia ubóstwa i utrzymania tożsamości kulturowej, w celu
dojścia do zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej obszarów
górskich.
2.2.6. Rozwój środków budowania potencjału i udostępnianie informacji w celu ułatwienia
zaangażowania społeczności tubylczych i lokalnych, za ich zgodą, opartą na wcześniej
przekazanych informacjach, w zarządzaniu, ochronie i zrównoważonym użytkowaniu
różnorodności biologicznej obszarów górskich.
15
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cel ogólny 2.3. Nawiązanie współpracy regionalnej i transgranicznej oraz zawarcie
umów o współpracy
Działania
2.3.1. Promowanie zintegrowanej współpracy transgranicznej, strategii w sprawie
zrównoważonych rodzajów działalności w pasmach górskich w ramach rozwiązań
wzajemnie uzgodnionych przez zainteresowane kraje. Rozwiązania w zakresie
współpracy powinny obejmować konkretne zagadnienia tematyczne, np. krajobraz,
gleby, obszary wodno-błotne, zlewnie, otwarte pastwiska, górnictwo, obszary
chronione i zarządzanie przyrodą dziką, rolnictwo, pasterstwo, leśnictwo, transport,
energetykę i turystykę.
2.3.2. Promowanie i wzmocnienie współpracy regionalnej i transgranicznej w zakresie
badań, zarządzania dostosowawczego, uczciwego i właściwego przydziału wody dla
ekosystemów oraz wymiany wiedzy specjalistycznej w celu poprawy ochrony i
zarządzania różnorodnością biologiczną obszarów górskich (np. z udziałem Globalnej
Oceny Różnorodności Biologicznej Obszarów Górskich (GMBA) oraz
Międzynarodowego Centrum ds. Zintegrowanego Rozwoju Obszarów Górskich
(ICIMOD)).
2.3.3. Promowanie uznania wartości i ochrony różnorodności biologicznej obszarów
górskich jako środka łagodzenia konfliktów międzyludzkich, np. w postaci parków
pokoju.
2.3.4. Wzmocnienie współpracy i synergii między programami pracy Konwencji o
różnorodności biologicznej i innych globalnych konwencji i porozumień w sprawie
zmian klimatu, pustynnienia, zanieczyszczenia transgranicznego, inwazyjnych
gatunków obcych, obszarów wodno-błotnych i gatunków zagrożonych, z położeniem
szczególnego nacisku na systemy górskie i ich różnorodność biologiczną, m.in. przez
wspólne programy pracy. Wzmocnienie również współpracy z Międzynarodowym
Partnerstwem na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Górskich.
16
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
2.3.5. Zachęcanie do opracowywania nowych metodyk i nowych mechanizmów, np.
kontraktu między obszarami wyżynnymi i nizinnymi, podtrzymujących różnorodność
biologiczną obszarów górskich oraz zapewnianie przez nie dóbr i funkcji.
ELEMENT 3 PROGRAMU: WSPIERANIE DZIAŁAŃ NA RZECZ OCHRONY,
ZRÓWNOWAŻONEGO UŻYTKOWANIA I PODZIAŁU KORZYŚCI
Cel ogólny 3.1. Rozwój prac w zakresie identyfikacji, monitoringu i oceny różnorodności
biologicznej obszarów górskich
Działania
3.1.1. Promowanie monitoringu obszarów podatnych na wpływ zmian klimatu.
3.1.2. Przeprowadzenie badań gór na obszarach priorytetowych, mających na względzie
ochronę i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej obszarów górskich.
Badania te powinny uwzględnić inwentaryzacje na poziomie genetycznym,
gatunkowym i ekosystemu.
3.1.3. Realizacja, kiedy tylko jest to właściwe, programów pracy inicjatyw globalnych, jak
np. Globalnej Inicjatywy Taksonomicznej, Milenijnej Oceny Ekosystemów i
Globalnego Programu ds. Gatunków Inwazyjnych.
3.1.4. Wsparcie prac Globalnej Oceny Różnorodności Biologicznej Obszarów Górskich.
3.1.5. Zastosowanie krajowych strategii, planów działań i innych raportów krajowych w
ramach Konwencji w celu monitorowania i oceny różnorodności biologicznej
obszarów górskich.
Działanie wspierające Sekretarza Wykonawczego
3.1.6. Promowanie współpracy między sekretariatami i krajowymi punktami kontaktowymi
Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Konwencji
Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia i innych właściwych
17
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
organizacji w celu opracowania strategii adaptacyjnych dla ekosystemów górskich
oraz monitorowania zmian wywołanych przez procesy globalne, jeśli jest to właściwe.
Cel ogólny 3.2. Zwiększenie wiedzy i usprawnienie metod związanych z oceną i
monitorowaniem stanu i tendencji w zakresie różnorodności biologicznej obszarów
górskich w oparciu o dostępne informacje.
Działania
3.2.1. Opracowanie kluczowych wskaźników abiotycznych, biotycznych i społecznogospodarczych dla stanu i zmian ekosystemów górskich.
3.2.2. Opracowanie i wybór kryteriów międzynarodowych, regionalnych i krajowych oraz,
jeśli jest to właściwe, dających się wyrazić liczbowo wskaźników dla różnorodności
biologicznej obszarów górskich, z uwzględnieniem prac prowadzonych w ramach
Konwencji w zakresie monitoringu i wskaźników oraz wiedzy posiadanej przez
społeczności tubylcze i lokalne, łącznie z innymi doświadczeniami w zakresie
zrównoważonego zarządzania obszarów górskich.
3.2.3. Opracowanie metodyk wyceny wartości funkcji ekologicznych zapewnianych przez
systemy zarządzania ziemią w celu rozwoju systemów ekonomicznych środków
stymulujących mających zapewnić rekompensatę dla ubogich i wrażliwych
społeczności górskich.
3.2.4. Ocena i rozwiązywanie problemów związanych ze zmianami poziomu
zanieczyszczenia zarówno lokalnego, jak i na dalekie odległości, i globalnymi
zmianami klimatu, mających szczególne znaczenie dla ekosystemów górskich.
3.2.5. Ocena i ograniczanie rozczłonkowania i oddziaływań na różnorodność biologiczną
przez zmianę praktyk gospodarki przestrzennej, np. zaprzestania uprawy ziemi,
górnictwa.
3.2.6. Ocena i kształtowanie pozytywnych i negatywnych oddziaływań turystyki i
działalności rekreacyjnej w ekosystemach górskich.
18
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
3.2.7. Ocena i kształtowanie dynamicznych procesów przyrodniczych w ekosystemach
górskich oraz uwzględnienie potrzeby zachowania obszarów dla dynamicznych
procesów przyrodniczych.
3.2.8. Opracowanie systemów monitoringu, opartych na kluczowych, krajowych i subkrajowych wskaźnikach zmian struktury i funkcji ekosystemów górskich, z
uwzględnieniem istniejącej wiedzy specjalistycznej i systemów w zakresie
monitoringu oraz właściwych prac i procesów dotyczących wskaźników.
Cel ogólny 3.3. Poprawa infrastruktury dla zarządzania danymi i informacjami w celu
zapewnienia dokładnej oceny i monitorowania różnorodności biologicznej obszarów
górskich oraz opracowania dotyczących jej baz danych
Działania
3.3.1. Zwiększenie i poprawa potencjału technicznego na poziomie krajowym do
monitorowania różnorodności biologicznej obszarów górskich, z wykorzystaniem
możliwości zapewnianych przez system wymiany informacji Konwencji o
różnorodności biologicznej, w tym rozwój związanych z nim baz danych, niezbędnych
dla ułatwienia wymiany informacji w skali światowej.
3.3.2. Promowanie otwartego dostępu, w zakresie, jaki Strony uważają za właściwy, do
istniejących informacji o różnorodności biologicznej i związanych z nią baz danych
oraz dzielenie się informacjami za pośrednictwem systemu wymiany informacji
Konwencji o różnorodności biologicznej i za pomocą innych środków.
3.3.3. Zachęcanie do tworzenia map i inwentaryzacji różnorodności biologicznej i zmian
użytkowania ziemi, za pomocą baz danych analogowych i cyfrowych (zdjęć
satelitarnych, systemu informacji geograficznych) dla potrzeb naukowych i
wspomagania procesu podejmowania decyzji.
19
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Działanie wspierające Sekretarza Wykonawczego
3.3.4. Zwiększenie potencjału systemu wymiany informacji do ułatwiania realizacji celu
ogólnego 3.3.
Cel ogólny 3.4. Poprawa badań, współpracy techniczno-naukowej i innych form
budowania potencjału związanego z różnorodnością biologiczną obszarów górskich
Działania
3.4.1. Przeprowadzenie długoterminowych badań nad zdolnością gatunków do adaptacji do
zmieniających się warunków środowiskowych wynikających ze globalnych zmian
klimatu lub zmian spowodowanych przez człowieka, w odniesieniu do różnorodności
biologicznej obszarów górskich.
3.4.2. Przeprowadzenie kluczowych badań nad rolą i znaczeniem różnorodności biologicznej
obszarów górskich oraz funkcjonowaniem ekosystemów, z uwzględnieniem
elementów składowych ekosystemów oraz ich struktury, funkcji, procesów i korzyści,
jakie zapewniają.
3.4.3. Rozwój i wsparcie badań mających na celu ocenę roli różnorodności biologicznej gleb
i różnorodności roślinności ochronnej dla stabilności i bezpieczeństwa obszarów
górskich i ochrony działów wodnych, m.in. zapobiegania wywołanej przez człowieka
erozji, osuwiskom i lawinom.
3.4.4. Zainicjowanie mechanizmów i opracowanie wspólnych, interesujących obie strony
programów badawczych/naukowych przez kraje posiadające obszary górskie,
zwłaszcza te, które mają wspólne problemy i porównywalne warunki społecznokulturowe.
3.4.5. Wspieranie wymiany doświadczeń i wiedzy dotyczącej zrównoważonego rozwoju i
wrażliwości ekosystemów między krajami posiadającymi obszary górskie, z
uwzględnieniem wrażliwości systemów społeczno-kulturowych i społeczności.
20
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
3.4.6. Przeprowadzenie interdyscyplinarnych, kluczowych programów badawczych
dotyczących różnorodności biologicznej obszarów górskich oraz jej związku ze
strukturą i funkcjami ekosystemów, obejmujących m.in. zarządzanie oparte na
społecznościach, ze szczególnym uwzględnieniem stref przejściowych łączących
ekosystemy wyżynne i nizinne, takich jak ekotony, miejsca wymagające szczególnej
troski, obszary buforowe i korytarze.
3.4.7. Rozwój potencjału i zwiększenie możliwości w zakresie badań i monitoringu opartego
na społecznościach, w celu ochrony różnorodności biologicznej obszarów górskich
oraz zapewnienia większych korzyści społecznościom obszarów górskich.
3.4.8. Rozwój mechanizmów koordynacji naukowo-technicznej na poziomie krajowym dla
zidentyfikowania priorytetów badań i dla optymalizacji efektywnego wykorzystania
wyników badań.
Działanie wspierające Sekretarza Wykonawczego
3.4.9. Zbadanie i ilościowe określenie korzyści, jakie zapewnia zróżnicowana, nietknięta
pokrywa roślinna w zlewniach, pod względem ilości i jakości wody, produkcji energii
wodnej oraz zapobiegania i ograniczania zagrożeń geologicznych i
hydrogeologicznych.
Cel ogólny 3.5. Zwiększenie zakresu edukacji, udziału i świadomości społeczeństwa w
zakresie różnorodności biologicznej obszarów górskich
Działania
3.5.1. Promowanie systemów edukacji i budowania potencjału, ściśle dostosowanych do
specyficznych warunków ekosystemów górskich, takich jak warsztaty, szkolenia,
wizyty studialne, wymiana między społecznościami, komunikaty Konwencji o
różnorodności biologicznej, działania edukacyjno-wydawnicze, zgodne z Globalną
Inicjatywą na Rzecz Komunikacji, Edukacji i Świadomości Społecznej (decyzją VI/19
Konferencji Stron).
21
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
3.5.2. Podniesienie świadomości aktualnego i potencjalnego wkładu wiedzy, praktyk i
innowacji społeczności tubylczych i lokalnych w ochronę i zrównoważone
użytkowanie różnorodności biologicznej obszarów górskich, tzn. dokumentacji
dotyczącej różnorodności biologicznej, inwentaryzacji na poziomie społeczności i na
innym właściwym poziomie.
3.5.3. Zachęcanie do realizacji działań w zakresie zrównoważonej turystyki, mających na
celu podnoszenie świadomości, poszanowania i wiedzy dotyczącej różnorodności
biologicznej obszarów górskich, w tym wiedzy dotyczącej krajobrazu lokalnego,
przyrodniczego i kulturowego.
3.5.4. Zwiększenie zakresu upowszechniania wiedzy o interakcji między obszarami
wyżynnymi i nizinnymi oraz elementach ich wzajemnej zależności.
3.5.5. Dalsze promowanie edukacji kobiet i ich roli w ochronie tradycyjnej wiedzy i jej
upowszechniania.
3.5.6. Podnoszenie świadomości polityków i planistów dotyczącej znaczenia i wkładu
ekosystemów górskich w programy eliminowania ubóstwa.
3.5.7. Podniesienie świadomości szerokich kręgów dotyczącej walorów różnorodności
biologicznej obszarów górskich, m.in. przez i krajową i lokalną kampanię podnoszenia
świadomości.
Cel ogólny 3.6. Promowanie rozwoju, weryfikacji i transferu technologii właściwych dla
ekosystemów górskich, w tym technologii tubylczych, zgodnie z art. 8 (j) Konwencji o
różnorodności biologicznej i związanymi z nim postanowieniami
Działanie
3.6.1. Realizacja programu pracy dotyczącego transferu technologii, ze zwróceniem
szczególnej uwagi na sprawy związane z ochroną i zrównoważonym użytkowaniem
różnorodności biologicznej obszarów górskich.
22
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Działania wspierające Sekretarza Wykonawczego
3.6.2. Udokumentowanie i upowszechnianie, za pomocą systemu wymiany informacji i
innych środków, najlepszych praktyk, właściwych technologii i innowacyjnych
podejść do zarządzania różnorodnością biologiczną.
3.6.3. W porozumieniu z właściwymi organizacjami, zapewnienie Stronom dostępu do
właściwych i najnowszych technologii i innowacji związanych z różnorodnością
biologiczną obszarów górskich, za zgodą i zaangażowaniem społeczności tubylczych i
lokalnych, jeśli jest to właściwe.
23
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com