pobierz program - Instytut Stosunków Międzynarodowych

1
Mgr Iwona Wyciechowska, [email protected]
Dyżury dydaktyczne: Żurawia 4, p. 503; środa g. 17.00 – 18.30
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE
1. Uniwersalizm systemu Narodów Zjednoczonych
- Geneza ONZ; cele, zasady, organy
- System bezpieczeństwa ONZ
- Akcje wymuszania pokoju i operacje pokojowe ONZ
- Debata nad reformą ONZ; ocena efektywności ONZ
__________________________
a. „Karta NZ”, [w:] S. Bieleń (opr.), Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, Warszawa
2004.
b. J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006, rozdziały
Janusza Symonidesa, Ryszarda Zięby, Ireny Popiuk-Rysińskiej i Justyny Zając, s. 20-126.
c. R. Bierzanek, J.Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa, różne wydania, paragraf pt.
„ONZ”.
d. J. Symonides, Narody Zjednoczone wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku. Miedzy koniecznością a
możliwością reformy, "Stosunki Międzynarodowe" 2004, vol. 30., nr 3-4, s. 19-38.
e. Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, pod redakcją naukową E. Haliżaka,
R. Kuźniara, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2000 i nast. wydania
f. R. Bierzanek, Współczesne stosunki międzynarodowe, P i W 1980
g. S. Parzymies, Rola ONZ w utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, w: J. Kukułka, I.Popiuk Rysińska (red.), Wkład ONZ w rozwój współżycia narodów, Warszawa 1997, s. 23-44; tamże Józef Kukułka,
Podsumowanie osiągnięć, słabości i szans ONZ, s. 193-199;
h. J. Rydzkowski, Słownik Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa 2003;
i. Reforma ONZ, URL: http://www.unic.un.org.pl/reforma/
j. Serge Sur, Stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2012, rozdz. II:
Bezpieczeństwo zbiorowe, s. 500-532.
2. Rola Rady Bezpieczeństwa ONZ w utrzymaniu i przywracaniu pokoju międzynarodowego
- odpowiedzialność RB za międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo
- skuteczność działania RB w wypełnianiu podstawowych jej funkcji
- przykłady konfliktów międzynarodowych, w rozwiązywaniu których uczestniczyła RB
_________________________
a. L. Zapałowski, Operacje pokojowe ONZ, Kraków 1989, s. 11-63
b. P. Kobza, Reforma Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych, /w:/ Stosunki Międzynarodowe, nr 1 – 2,
/t.21/, 2000, s. 134
c. A Jóźwik, Cz. Marcinkowski, Wybrane problemy współczesnych operacji pokojowych, AON, Warszawa
2002
d. ONZ – Bilans i perspektywy, pod red. naukową J. Symonidesa, wyd. Scholar, Warszawa 2006
e. I. Popiuk-Rysińska, J. Zając, „Operacje pokojowe NZ”, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów
Zjednoczonych....
f. Maciej Marszałek, Jerzy T. Limanowski, Operacje pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych. Geneza.
Struktura. Planowanie, AON, Warszawa 2011.
3. + 4. Czynniki kształtujące stosunki międzynarodowe
- uwarunkowania geograficzne
- uwarunkowania demograficzne
- uwarunkowania ekonomiczne
- uwarunkowania narodowe
- uwarunkowania religijne
- uwarunkowania społeczne i kulturowe
- uwarunkowania technologiczne
- uwarunkowania militarne
- uwarunkowania prawne
________________________________________
Studenci podzieleni na grupy sami szukają właściwej literatury i opracowują poszczególne czynniki stosunków
międzynarodowych
5. + 6. Współpraca i bezpieczeństwo w Europie /procesy integracyjne, organizacje regionalne/
- pojęcie integracji w stosunkach międzynarodowych
- geneza Unii Europejskiej
- funkcjonowanie Unii Europejskiej
- konsekwencje istnienia i działalności Unii Europejskiej
- pojęcie organizacji regionalnych i ich znaczenie we współczesnym świecie
OBWE - historia, funkcjonowanie, znaczenie
2
-
RE – historia, funkcjonowanie, znaczenie
NATO - geneza, funkcjonowanie, znaczenie
proces przystosowawczy NATO do przekształceń w stosunkach międzynarodowych po
zimnej wojnie
- UZE - geneza, funkcjonowanie, znaczenie
- rola NATO i UZE w zapewnianiu bezpieczeństwa europejskiego
_______________________________
a. Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika..., rozdz. XIX
b. R. Zięba, Bezpieczeństwo państw zrzeszonych w NATO i Unii Europejskiej, [w:] Zięba (red.),
Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie…, rozdz. XI, s. s. 263-296.
c. J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych...., rozdz. XXIX, pkt. 4 i 6;
d. I. Popiuk - Rysińska, Unia Europejska, W - wa 1998
e. S. Parzymies, Stosunki międzynarodowe w Europie 1945 – 1999, Wyd. Akad. DIALOG 1999
f. Instytucjonalizacja wielostronnej współpracy międzynarodowej w Europie, pod red. S. Parzymiesa i R. Zięby,
wyd. naukowe Scholar, W – wa 2004
g. I. Popiuk-Rysińska, S. Parzymies, Polska w organizacjach międzynarodowych, W-wa 2000 i nast.
h. H. Izdebski, Rada Europy. Organizacja demokratycznych państw Europy i jej znaczenie
dla Polski, W-wa 1996
i.
Europejskie struktury współpracy. Informator, PISM 1995, s. 57-84
j. R. Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje – struktury –
funkcjonowanie, W-wa 1999, rozdz. IV i V
k. R. Zięba, Europejska tożsamość bezpieczeństwa i obrony, W – wa 2000
l. Marek Pietraś, Jakub Olchowski (red.), NATO w pozimnowojennym środowisku (nie)bezpieczeństwa, Lublin
2011 (2 pierwsze rozdziały: Stanisława Kozieja, Główne wyzwania strategiczne wobec NATO, i: Piotra
Mickiewicza, Rozkład, obumieranie czy trwanie? Przyszłość NATO a zapisy nowej koncepcji strategicznej)
m. Teksty traktatów o UE na stronie internetowej www.ue.eu.int .
-
7. Rozpad Jugosławii i jego następstwa
Przyczyny rozpadu Jugosławii
Wojna serbsko-chorwacka; wojna w Bośni i Hercegowinie
Próby pokojowego zakończenia konfliktu; porozumienie pokojowe z Dayton
Wojna o Kosowo;
Kontrowersje wokół roli NATO i USA
Proces stabilizacji Bałkanów po okresie wojen etnicznych
__________________________
- M. Mihajić, „Bałkański kompleks niestabilności i bezpieczeństwa”, [w:] R. Zięba (red.),
Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Warszawa 2008, rozdz. XII.
- J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych..., s. 546-560; 752-773.
- M. Waldenberg, Rozbicie Jugosławii: jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki,
tom I: 1991-2002, tom II: 2002-2004, Warszawa 2005.
8. Konflikty i współpraca na obszarze WNP
Uwarunkowania powstania WNP
Zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa na obszarze poradzieckim
Konflikty i spory na obszarze WNP (problemy separatystyczne w Mołdowie, Gruzji i Rosji; konflikt o Nagorny
Karabach, spory rosyjsko-ukraińskie, wojna domowa w Tadżykistanie)
WNP – istota, członkowie, struktura
Polityka USA i innych aktorów pozaregionalnych na obszarze poradzieckim
______________________________
M. Raś, A. Włodkowska, „Bezpieczeństwo obszaru WNP”, [w:] R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo… , r. XIII.
E. Cziomer, L.W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych..., rozdz. 22;
R. Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje-struktury-funkcjonowanie, wyd. IV,
Warszawa 2004, rozdz. VI i „Posłowie”
A. Włodkowska, „Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Wspólnoty Niepodległych Państw”, w: S. Bieleń, M. Raś
(red.), Polityka zagraniczna Rosji, Warszawa 2008, rozdz. V
- A. Bryc, „Polityka [USA] wobec Rosji i innych państw poradzieckich” [w:] J. Zając (red.), Polityka zagraniczna
USA po zimnej wojnie, Toruń 2005, rozdz. III
- Avioutskii Viatcheslav, Aksamitne rewolucje, Dialog, Warszawa 2007
- Agata Włodkowska-Bagan, Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim, Difin, Warszawa 2013,
r. II, III, IV
- S. Bieleń (red.), Wizerunki międzynarodowe Rosji, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011
- S. Bieleń, Andrzej Skrzypek (red.), Rosja. Refleksje o transformacji, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR,
Warszawa 2010
- S. Bieleń , A. Skrzypek (red.), Geopolityka w stosunkach polsko-rosyjskich, Oficyna Wydawnicza
ASPRA-JR, Warszawa 2012
- S. Bieleń (red.), Rosja w procesach globalizacji, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2013
- K. Iwańczuk, T. Kapuśniak (red.), Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych, UMSC,
3
Lublin 2008
- B. Bojarczyk, A. Ziętek (red.), Region Azji Centralnej jako obszar wpływów międzynarodowych,
UMSC, Lublin 2008
- R. Alf, A. Curanović, Sz. Kardaś, Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej w okresie prezydentury
Władimira Putina. Próba bilansu, „Żurawia Papers” 2008, nr 12
- Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Artur Gruszczak, Jakub Polit, Zdzisław Zblewski, Historia
polityczna świata XX wieku. 1945-2000,UJ, Kraków 2004
9. Konflikty i współpraca na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Państwa muzułmańskie w obliczu
regionalnych konfliktów i globalnych wyzwań modernizacji
- Zróżnicowanie polityczne „świata islamskiego”
- Problemy bezpieczeństwa: konflikt na Bliskim Wschodzie, zagrożenia związane z ekstremizmem religijnym
- Charakterystyka wybranych konfliktów (wojny arabsko-izraelskie, wojna o wyzwolenie Kuwejtu, wojna USA-- Irak,
problem kurdyjski, konflikt w Afganistanie)
- Arabsko-izraelski dialog pokojowy. Problem palestyński
- Kontrowersje wokół polityki zagranicznej Iranu
- Wyzwania modernizacji i procesy integracyjne (LPA, OPEC, Rada Współpracy Państw Arabskich Zatoki
Perskiej, Organizacja Konferencji Islamskiej)
- Rola USA, UE, ONZ Rosji na Bliskim Wschodzie
__________________________________
- J. Zając, „Bezpieczeństwo Bliskiego Wschodu”, [w:] R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe…, r. XIV
- J. Zając, Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Warszawa 2010, rozdz. III-VII
- J. Zając, „Polityka USA wobec Bliskiego Wschodu”, [w:] J. Zając (red.), Polityka zagraniczna USA po zimnej
wojnie, Toruń 2005, rozdz. VI
- Justyna Zając, Bliskowschodni kompleks niestabilności i bezpieczeństwa, w: R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo
międzynarodowe po zimnej wojnie, WAiP, Warszawa 2008,
s. 363-397
- J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych..., podrozdz. nt. Bliskiego i Środkowego Wschodu
- s. 225-233, 327-341, 412-420, 615-630, 802-828
- James L. Gelvin, Konflikt izraelsko-palestyński, Wydawnictwo UJ, Kraków 2009, s. 53-107, 135-169, 195-313
- Jerzy Zdanowski, Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku, Ossolineum, Wrocław 2010
- Stanisław Parzymies, Aspekty wewnętrzne i międzynarodowe „arabskiej wiosny”, „Stosunki
Międzynarodowe-International Relations” 2011, vol. 44, s. 35-72
- Fred Halliday, Bilski Wschód w stosunkach międzynarodowych, WUJ, Kraków 2009,
s. 349-374
10. Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej / OPA, rola USA, procesy integracyjne /
- geneza i funkcjonowanie OPA
- OPA a problemy na kontynencie amerykańskim
- spory i konflikty na kontynencie amerykańskim
- geneza procesów integracyjnych na kontynencie amerykańskim
- powstanie i znaczenie MERCOSUR i NAFTA
- inne organizacje integracyjne na kontynencie amerykańskim
- rozwój i kierunek procesów integracyjnych na kontynencie amerykańskim
_______________________
a. Karta OJA, w: Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, opr. S. Bieleń,
W - wa 1998
b. W. Dobrzycki, Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej. Historia i współczesność, W–wa 2000
c. W. Dobrzycki, Działania państw na rzecz pokoju w Ameryce Łacińskiej, w: J. Kukułka / red. /,
Pokój w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, W - wa 1991
d. J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945 – 2000, W–wa 2001,
rozdz. XXXI i XXXV
e. B. Wojna, Bezpieczeństwo Ameryki Łacińskiej i Karaibów, [w:] Zięba (red.), Bezpieczeństwo
międzynarodowe po zimnej wojnie…, rozdz.. VIII, s. 482-519.
f. Karta OPA (Bogota, 30 kwietnia 1948), Traktat międzyamerykański o pomocy wzajemnej (Rio de Janeiro, 2
września 1947), Deklaracja z Santiago dotycząca demokracji i odnowy systemu międzyamerykańskiego,
(Santiago de Chile, 4 czerwca 1991 r.), [w:] W. Dobrzycki, System międzyamerykański, Warszawa 2002, s.
445-474 oraz 535-537
g. M. F. Gawrycki (red.), Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej, Warszawa 2007, s. 17-121, 144-185
h. A. Oberda-Monkiewicz, Polityka USA wobec Ameryki Łacińskiej po zimnej wojnie,
Warszawa 2009, s. 32-117
i. B. Wojna, Patryk Kugiel, Nowy układ sił w Ameryce Łacińskiej?, PISM, Warszawa 2011
4
11. Stosunki międzynarodowe w Afryce / OJA – UA, konflikty etniczne /
- geneza OJA, UA
- funkcjonowanie OJA, UA
- OJA, UA a problemy na kontynencie afrykańskim
- procesy integracyjne
- rola mocarstw
- spory i konflikty w Afryce
- szanse stabilizacji i rozwoju afrykańskiego kontynentu
_______________________
a. Stosunki międzynarodowe w Afryce, pod red. J.J.Milewskiego i W. Lizaka, W – wa 2002
b. Karta OJA, w: Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, opr. S. Bieleń,
W - wa 2004
c. Zarys dziejów Afryki i Azji. Historia konfliktów 1869 - 2000, KiW, W - wa 2000, rozdz.37, 40, 42
d. J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945 – 2000, W–wa 2001,
rozdz. XXXII i XXXVI
j. W. Lizak, Bezpieczeństwo Afryki, [w:] . Zięba (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej
wojnie……, r. XVII, s. 446-481.
k. J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych, op. cit., podrozdziały nt. Afryki - s. 650675, 841-869
l. John IIiffe, Afrykanie. Dzieje kontynentu, WUJ, Kraków 2011, 303-380.
m. Wiesław Lizak, Afrykańskie instytucje bezpieczeństwa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
2012, r. 1, 2, 3, 5, 6, 7
n. Paweł Górzny, Unia Afrykańska – marzenia o zjednoczonej Afryce, "Stosunki Międzynarodowe" 2005, vol.
31., nr 1-2, s. 79-98
o. Zygmunt Łazowski (red.), Państwa Afryki Zachodniej. Tom I i II, Towarzystwo Polsko-Nigeryjskie,
Warszawa 2006, 2008;
12. Stosunki międzynarodowe w Azji /wpływ i rola mocarstw, ASEAN, APEC, ANZUS, konflikty/
- geneza i rozwój procesów integracyjnych w Azji
- powstanie i znaczenie ASEAN, APEC, ANZUS
- rola Chin i Japonii
- wpływy i interesy Rosji i USA
- konflikty wewnętrzne i międzynarodowe w Azji
__________________
a. J. Kukułka, Historia...., rozdz. XXX i XXXIV
b. E Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, W-wa 1999, części : III i IV
c. Zarys dziejów Afryki i Azji ......, rozdziały : 38, 41, 43, 44, 46
d. M. Kaczmarski, Bezpieczeństwo Azji Wschodniej i Pacyfiku, [w:] Zięba (red.), Bezpieczeństwo
międzynarodowe po zimnej wojnie…, rozdz. . XV, s. 520-546.
e. R. Włoch, Bezpieczeństwo Azji Południowej, [w:] Zięba (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej
wojnie…,rozdz. XVI, 424-445
f. Joanna Marszałek-Kawa, Robert Gawłowski (red.), Ewolucja azjatyckiej polityki bezpieczeństwa, Adam
Marszałek, Toruń 2012
g. Dariusz Brążkiewicz, Zdzisław Śliwa, Azja: konflikty i zagrożenia bezpieczeństwa, AON, Warszawa 2011
h. Jakub Zajączkowski, Indie w stosunkach międzynarodowych, Scholar, Warszawa 2008
i. Joanna Marszałek-Kawa (red.), Chińska polityka zagraniczna i jej uwarunkowania, Adam Marszałek,
Warszawa 2008
j. Juliette Morillot, Dorian Malovic, Uchodźcy z Korei Północnej, W.A.B, Warszawa 2008
k. Adam W. Jelonek, Rewolucja Czerwonych Khmerów, Scholar, Warszawa 1999, s. 31-64, 119-156.
l. Daniel S. Zbytek, Azjatycka szachownica. Ameryka, Chiny, Indie, Pakistan, „Sprawy Polityczne”, Warszawa
2008
13. Rola wielkich mocarstw w kształtowaniu stosunków międzynarodowych.
Procesy globalizacyjne.
- cechy charakterystyczne i pozycja mocarstw we współczesnych stosunkach międzynarodowych
- pojęcie roli wielkich mocarstw w świecie
- wielkie mocarstwa a ich udział w kształtowaniu współczesnych stosunków międzynarodowych
__________________________
a. J. Wiśniewski, K. Żodź-Kuźnia (red.), Mocarstwa współczesnego świata.
Problem przywództwa światowego, UAM, Poznań 2008, rozdz: USA, UE, FR, Japonia,
Chiny, Indie
b. P. Kennedy, U progu XXI wieku / przymiarka do przyszłości /, W-wa 1994,
s. 159 - 369 / z polecanego rozdziału wybrać podrozdział /
c. P. Kennedy, Mocarstwa świata. Narodziny, rozkwit, upadek, W-wa 1994,
s. 428 - 436
d. Ch. Bartlett, Konflikt globalny. Międzynarodowa rywalizacja wielkich mocarstw
w latach 1880-1990, Wrocław 1997, rozdz. 13 i 14
5
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
l.
m.
G.W. Kołodko, Globalizacja a perspektywa rozwoju krajów posocjalistycznych, Toruń 2001, r.III
J. S. Stiglitz, Globalizacja, wyd. naukowe PWN, W – wa 2004
I. Wyciechowska, Czy globalizacja jest polityką ?, /w:/ Metafory polityki 3,
pod. red. B. Kaczmarka, wyd. Elipsa, Warszawa 2005
J. Kiwerska, Problem amerykańskiego przywództwa w świecie, w: S. Wojciechowski, M. Tomczak
(red.), Mocarstwowość na przełomie XX i XXI w. Teorie-analizy-prognozy, Poznań 2010,
s. 101-128
R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku. Wizje – koncepcje –
paradygmaty, Warszawa 2005
J. Marszałek-Kawa (red.), „Powrót smoka”. Marsz ku pozycji globalnego mocarstwa,
Warszawa 2008
R. Gelles (red.), Niemcy w stosunkach międzynarodowych w XX i XXI wieku, seria: niemcoznawstwo,
Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2006;
S. Bieleń, M. Raś (red.), Polityka zagraniczna Rosji, Warszawa 2008
Stanisław Bieleń, Polityka w stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa
2010
14. Polityczne aspekty międzynarodowej aktywności Polski
- uwarunkowania, cele i zasady polityki zagranicznej Polski po „zimnej wojnie”
- podstawowe kierunki działań i oddziaływań międzynarodowych
- identyfikacja i utrwalanie ról sąsiedzkich, regionalnych i sojuszniczych
_____________________________
a. R. Kuźniar, Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej, Warszawa 2008
b. R. Kuźniar, Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej, Warszawa 2012
c. R. Zięba, Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie, Warszawa 2010
d. K. Łastawski, Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Warszawa 2009
e. P. Grudziński, Państwo inteligentne. Polska w poszukiwaniu międzynarodowej roli, Toruń 2008
f. S. Bieleń (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2007
g. S. Bieleń (red.), Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejskiej.
Problemy tożsamości i adaptacji, Warszawa 2010, s. 268-287
h. S. Parzymies, Irena Popiuk-Rysińska (red.), Udział Polski w organizacjach międzynarodowych,
Warszawa 2012
i. J. Kukułka, Traktaty sąsiedzkie Polski Odrodzonej, Wrocław 1998, s. 75 – 112.
Lektura uzupełniająca:
- Stosunki Międzynarodowe-International Relations”
- „Rocznik Strategiczny”
- Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, opr. S. Bieleń, Warszawa 2004.