sprawozdanie merytoryczne - Towarzystwo na rzecz Ziemi

sprawozdanie merytoryczne - Towarzystwo na rzecz Ziemi

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE
Z DZIAŁALNOŚCI TOWARZYSTWA NA RZECZ ZIEMI W 2008 ROKU
I. Informacje ogólne o organizacji
Adres: ul. Leszczyńskiej 7, 32-600 Oświęcim
Tel./fax: 033 8441934, 842 21 20
e-mail: [email protected]
www.tnz.most.org.pl
REGON: 070606892
Data wpisu do rejestru: 1.06.1994 rok
Nr w rejestrze KRS: 0000045778
Zarząd : Robert Wawręty (prezes), Piotr Rymarowicz (wiceprezes), Andrzej Krawczyński (skarbnik), Mateusz
Ledwoń (sekretarz), Andrzej Ścierski (członek zarządu)
Komisja Rewizyjna : Paweł Adamus, Anna Potaczek, Tomasz Walkowicz
Do najważniejszych celów statutowych Towarzystwa można zaliczyć: zachowanie, ochranianie i odtwarzanie
dziedzictwa przyrodniczego, pobudzanie świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz kształtowanie
korzystnych dla środowiska naturalnego postaw i zachowań obywatel, ochrona zdrowia i życia ludzi przed
szkodliwym oddziaływaniem zanieczyszczeń, działanie na rzecz zmniejszania ilości wytwarzanych
zanieczyszczeń oraz proekologicznego zagospodarowania odpadów, upowszechnianie wiedzy oraz
podejmowanie przedsięwzięć na rzecz ekologicznych metod ochrony przeciwpowodziowej i zwiększania
naturalnej retencji, ułatwianie dostępu do informacji o środowisku oraz podejmowanie działań na rzecz
rozwoju demokracji lokalnej, pobudzanie aktywności społecznej i dalszego upodmiotowienia społeczeństwa,
przeciwdziałanie korupcji, a także upowszechnianie oraz ochrona wolności i praw człowieka.
Towarzystwo realizuje swoje cele poprzez prowadzenie działalności odpłatnej i nieodpłatnej.
W zakres działalności nieodpłatnej wchodzą:
1) Prowadzenie działań mających na celu objęcie ochroną prawną obiektów cennych przyrodniczo.
2) Odpowiednie kształtowanie środowiska oraz reintrodukcja lub w uzasadnionych przypadkach introdukcja
cennych gatunków.
3) Planowanie i realizacja projektów renaturalizacyjnych - renaturyzacyjnych oraz rewitalizacyjnych
obiektów przyrodniczych.
4) Wykonywanie zabiegów i rozwiązań chroniących oraz zwiększających różnorodność biologiczną.
5) Wykup, dzierżawa gruntów lub stosowanie innych form opieki w stosunku do terenów cennych
przyrodniczo.
6) Propagowanie proekologicznych metod ograniczania ilości zanieczyszczeń i zagospodarowania
odpadów.
7) Promocja ekologicznych metod ograniczania powodzi i zwiększania naturalnej retencji.
8) Organizowanie i propagowanie ekoturystyki.
9) Tworzenie warunków dla rozwoju rolnictwa ekologicznego.
10) Powoływanie punktów informacyjnych oraz ośrodków edukacyjnych.
11) Prowadzenie ogólnodostępnych pracowni internetowych i udostępnianie Internetu.
12) Współpraca z instytucjami, organizacjami oraz osobami fizycznymi w kraju i za granicą posiadającymi
podobne cele działania.
13) Doradztwo oraz tworzenie banków informacji.
14) Organizowanie spotkań, szkoleń, wykładów, sympozjów, konferencji, warsztatów, wystaw i innych
przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim.
15) Działalność wydawnicza i poligraficzna.
16) Studia i badania oraz monitoring przyrodniczy.
17) Opracowywanie raportów o stanie środowiska i planów
przyrodniczych, opinii, ekspertyz, strategii, programów itp.
ochrony środowiska,
dokumentacji
18) Lobbing wśród przedstawicieli władz ustawodawczych i wykonawczych wszystkich szczebli w zakresie
realizacji celów statutowych.
19) Inicjowanie i popieranie zrównoważonego rozwoju we wszelkich przejawach życia społecznego i
gospodarczego.
20) Wspieranie techniczne i finansowe głównie organizacji pozarządowych oraz instytucji zajmujących się
ochroną środowiska, ochroną praw zwierząt lub podejmujących działania na rzecz upowszechniania i
ochrony wolności, a także praw człowieka, a w szczególnych przypadkach innych organizacji i instytucji
działających w sferze zadań publicznych.
21) Upowszechnianie i ochrona praw konsumenckich.
22) Udział w postępowaniach administracyjnych dotyczących spraw związanych z ingerencją w środowisko
naturalne.
23) Występowanie do właściwych - wg kompetencji - władz lokalnych, wojewódzkich i krajowych oraz sądów
z wnioskami o zastosowanie środków prowadzących do usunięcia zaistniałego zagrożenia środowiska,
zaniechania naruszania środowiska, przywrócenia stanu poprzedniego lub naprawy zaistniałych szkód.
24) Składanie organom administracji wniosków i zastrzeżeń do projektów planów zagospodarowania
przestrzennego i do decyzji administracyjnych mających wpływ na środowisko oraz opiniowanie
przedsięwzięć z punktu widzenia ich zgodności z interesami ochrony przyrody i zdrowia ludności.
25) Prowadzenie innych niezbędnych działań służących realizacji celów statutowych.
W zakres działalności odpłatnej, w przypadku nieprzyznania dotacji lub jej przyznania w stopniu
niepokrywającym całości niezbędnych kosztów, wchodzi działalność wyszczególniona w ustępie 2 punkt 1-4,
6-21 oraz 25.
Towarzystwo na rzecz Ziemi nie prowadzi działalności gospodarczej i nie uzyskuje jednocześnie z tego
tytułu żadnych przychodów.
II. Informacje o zrealizowanych projektach
W 2008 roku w ramach działalności nieodpłatnej Towarzystwo realizowało 4 projekty, które uzyskały
wsparcie finansowe ze środków Unii Europejskiej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Krakowie, Funduszu Inicjatyw Obywatelskich oraz Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ponadto w ramach działalności odpłatnej opracowało Przewodnik
Ekoturystyczny Dolina Karpia.
Działalność nieodpłatna
1. Wsparcie społeczności lokalnych zagrożonych inwestycjami szkodliwymi dla środowiska
Okres realizacji: 1.02.2008 - 30.11.2008
Głównym celem zadania było udzielenie pomocy lokalnym grupom mieszkańców zagrożonych inwestycjami
potencjalnie szkodliwymi dla środowiska, ich wzmocnienie i integracja. W trakcie realizacji projektu
wykonano szereg działań, które opisano poniżej.
1.1. Identyfikacja zagrożonych miejsc
Zidentyfikowano łącznie 8 miejsc, do których skierowano pełny pakiet pomocowy przewidziany w projekcie.
Miejsca objęte pełną pomocą dotyczyły następujących lokalizacji oraz związanych z nimi inwestycji:
planowana budowa drogi ekspresowej S-1 – rejon konfliktowy gmina Brzeszcze, planowana budowa zapory
Kąty-Myscowa w gminie Krempna, planowana budowa asfaltowni oraz poszerzenie drogi w Urbanowicach,
planowana budowa fermy norek w Dobkowie, planowana spalarnia odpadów niebezpiecznych i
komunalnych oraz składowisko odpadów niebezpiecznych w Radziejowicach oraz funkcjonujące już
instalacje zajmujące się utylizacją odpadów, planowany Zakład Zagospodarowania Odpadów w Dubiażynie,
planowana poszerzenie eksploatacji żwiru w Kościerzynie, budowa farmy wiatrowej w Rozkochowie.
Identyfikację miejsc dokonywano na bieżąco w czasie trwania projektu. Priorytetowo traktowano małe
miejscowości i wsie oraz inwestycje potencjalnie kolidujące z obszarami Natura 2000. We wszystkich
przypadkach dokonano oceny prawnej zaawansowania poszczególnych inwestycji.
1.2. Wizyty terenowe: spotkania i warsztaty dla społeczności lokalnych
W ramach projektu dla społeczności lokalnych zorganizowano 8 spotkań i warsztatów połączonych z wizjami
terenowymi.
Sprawa
Data
Miejsce
Ilość
uczestników
spotkania
Ilość
uczestników
warsztatów
Dom Ludowy w
Borze oraz
Społeczna Szkoła
Zarządzania w
Oświęcimiu
62
24
organizacji
Protest w sprawie budowy drogi
ekspresowej S-1, odcinek węzeł
Kosztowy II w Mysłowicach – węzeł
„Suchy Potok” w Bielsku - Białej
14.04.2008
Protest związany z planowaną budową
zbiornika wodnego Kąty - Myscowa
30.05.2008 i
31.05.208
remiza strażacka w
Myscowej
24
14
Protest mieszkańców w związku z
planowaną budową fermy norek w
miejscowości Dobków
18.06.2008 i
19.06.2008
świetlica wiejska w
Dobkowie
30
38
Protest mieszkańców Urbanowic
odnośnie planowanej budowy wytwórni
mas bitumicznych w Urbanowicach, w
obrębie Tyskiej Strefy Ekonomicznej
28.07.2008 i
29.07.2008
salka parafialna
przy kościele Matki
Bożej Pośredniczki
Wszelkich Łask
19
16
Protest mieszkańców w związku z
planowaną budową spalarni odpadów i
składowiska odpadów niebezpiecznych w
Mszczonowie oraz koncentracji już
istniejących szkodliwych inwestycji
27.08.2008 i
28.08.2008
Gminny Ośrodek
Kultury w
Radziejowicach
39
20
Protest społeczności lokalnej w gminie
Bielsk Podlaski związany z planowaną
budową Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Dubiażynie
29.08.2008 i
30.08.2008
świetlica wiejska w
Dubiażynie
84
54
Protest mieszkańców w związku z
planowanym rozszerzeniem terenów pod
wydobycie żwiru i wycinką 107 ha lasu w
pobliżu Kościerzyny
10.10.2008 i
11.10.2008
sala widowiskowa
im. L. Szocińskiego
32
28
Protest w związku z planowaną budową
farmy wiatrowej w gminie Walce
15.10.2008 i
16.10.2008
salka k/kościoła w
Walcach
39
32
i
29.04.2008
Tematyka zajęć dla społeczności lokalnych obejmowała następujące zagadnienia:
•
Podstawy postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego w sprawach dot. ochrony
środowiska.
•
Dostęp do informacji publicznej i informacji o środowisku.
•
Procedura rejestracji stowarzyszenia i organizacji publicznych zgromadzeń.
•
Prawo prasowe.
•
Procedura wydawania pozwoleń zintegrowanych (dodatkowo w przypadku Radziejowic i
Urbanowic).
•
Wydawanie koncesji dla wydobywania kopalin (w przypadku Kościerzyna zamiennie za procedurę
rejestracji stowarzyszeń).
Wszyscy uczestnicy warsztatów otrzymali stosowne narzędzia w postaci pakietu materiałów informacyjnych i
wzorów pism.
1.3. Poradnictwo obywatelskie/prawne, interwencje oraz udział w postępowaniu administracyjnym
W ramach projektu na bieżąco był pełniony dyżur prawnika, którego zadaniem była udzielanie nieodpłatnych
porad prawnych. W sumie udzielono 61 konsultacji prawnych z zakresu ochrony środowiska. Pomoc prawna
była skierowana nie tylko do głównej grupy objętej podstawowymi działaniami projektu (G-8), ale również do
pozostałych mieszkańców Polski zainteresowanych przeciwdziałaniem zagrożeniom środowiska. Na prośbę
mieszkańców oprócz udzielania porad prawnych TnZ uczestniczyło na prawach strony w 7 postępowaniach
administracyjnych.
1.4. Opracowanie niezbędnych ekspertyz, analiz i ocen oraz przygotowanie raportu podsumowującego
Przygotowano następujące opinie i ekspertyzy:
1) OPINIA nt. opracowania „EKOPROJEKTU” - mgr inż. Stanisław Dziob pt. „Zasięg oddziaływania
zbiornika wodnego Kąty – Myscowa i efekt redukcji wezbrań powodziowych na rzece Wisłoce”
wykonanego przez”: mgr inż. Stanisław Dziob (autor opacowania), mgr inż. Grzegorz Styś (autor
opracowania), mgr inż. Dariusz Adamek (obliczenia hydrologiczne), luty 2008.
2) Ocena raportu oddziaływania na środowisko projektowanej drogi ekspresowej S-1 Kosztowy-Bielsko
Biała, kwiecień 2008.
3) Uwagi do raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy
43 elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą na gruntach wsi Rozkochów, gmina Walce; sierpień
2008.
4) Uwagi do raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie zespołu
elektrowni wiatrowych „POMORZE OFFSHORE”, listopad 2008.
5) Uwagi do projektowanej zmiany planu zagospodarowania przestrzennego w Dubiażynie pod kątem
Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Dubiażynie, październik 2008.
6) Ocena raportu oddziaływania na środowisko fermy norek w Dobkowie, lipiec 2008.
7) Ocena raportu oddziaływania na środowisko odkrywkowej eksploatacji skalenia w Karpnikach,
październik 2008.
8) Ocena wpływu eksploatacji żwiru na torfowisko „Białe Błota” w Rybakach, listopad 2008.
Na zakończenie projektu przygotowano w wersji elektronicznej raport podsumowujący, który zamieszczono
na stronie internetowej Towarzystwa. W raporcie znalazły się opisy 8 głównych przypadków inwestycji,
którymi zajmowało się TnZ, podsumowanie zleconej ewaluacji, a także informacja o najważniejszych
rezultatach projektu.
1.5 Konferencja lokalnych grup
W dniach 14 do 16 listopada 2008 roku w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym "Jałowcowa Góra" w
Dobczycach k. Krakowa odbyła się ogólnopolska konferencja pt. "Wybrane problemy udziału społeczności
lokalnych w sprawach z zakresu ochrony środowiska".
Wykłady prezentowane podczas konferencji zostały dostosowane do potrzeb i problemów uczestników. W
trakcie spotkania omówiono problematykę udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących
środowiska, uprawnienia i obowiązki stron w postępowaniach administracyjnych, procedurę wywłaszczania
pod inwestycje publiczne oraz odralniania gruntów rolnych i leśnych, a także regulacje prawne dotyczące
form ochrony przyrody w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000 oraz ustawę o
zapobieganiu i naprawie szkód w środowisku.
Część warsztatowa spotkania dotyczyła zagadnienia wytycznych do raportów środowiskowych, które zostały
omówione na konkretnym przykładzie. Dodatkowo, grupa miała również okazję zapoznać się z warsztatem
pracy dziennikarza i spróbować własnych sił przy konstruowaniu krótkich tekstów prasowych. Wszyscy
uczestnicy konferencji otrzymali od organizatorów pakiet materiałów informacyjnych dot. omawianych
problemów.
Zwieńczeniem konferencji było powołanie Ogólnopolskiej Koalicji na rzecz Ochrony Środowiska. Pod
deklaracją o przystąpieniu do niej podpisało się 30 osób zaangażowanych w ponad 20 spraw na terenie
całego kraju.
1.6. Współpraca z mediami w tym promocja projektu
O najważniejszych wydarzeniach w projekcie informowano media – łącznie 96 tytułów. Dla mediów (w tym
elektronicznych) przygotowano informację o projekcie, o możliwości uzyskania pomocy prawnej, 8 informacji
dot. realizowanych warsztatów, informację dot. realizowanej konferencji dla grup lokalnych oraz informację o
powołaniu Ogólnopolskiej Koalicji na rzecz Ochrony Środowiska. Udało się określić informacje opublikowane
w 43 mediach.
Najważniejsze policzalne rezultaty projektu przedstawia poniższa tabela:
Zaplanowany rezultat
Osiągnięty rezultat
liczba grup mieszkańców (inwestycji, miejsc konfliktu)
objętych bezpośrednim wsparciem – 8, każda z grup będzie
liczyła od kilkudziesięciu do kilkuset osób
8 grup, łącznie ponad 1400 osób
liczba uczestników 8 warsztatów lokalnych - min. 80
226
liczba uczestników spotkań z mieszkańcami poprzedzających
warsztaty – rezultat wcześniej nie szacowany
329
liczba udzielonych porad prawnych – co najmniej 50
61
liczba przedsięwzięć dla których zostaną wykonane oceny,
analizy i ekspertyzy – 8
8
liczba uczestników konferencji podsumowującej – co najmniej
25 – 30
41
liczba redakcji informowanych o naszych działaniach – co
najmniej 20
96
liczba informacji w mediach (w tym elektronicznych) dot.
projektu i spraw objętych jego działaniem - co najmniej 20
43
oczekiwana liczba odwiedzin strony internetowej projektu
wynosi 5000
5327
liczba pobrań materiałów i raportu 500
540
-
powołanie Ogólnopolskiej Koalicji na rzecz Ochrony
Środowiska
-
powołanie lub rozpoczęcie procedury rejestracji łącznie
6 stowarzyszeń: Stowarzyszenie „Tychy naszą małą
ojczyzną”, Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Podlaskiej,
Stowarzyszenie Karpniki, Stowarzyszenie Ekologiczne
„Czysta Kojszówka”, Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi
Wadowickiej, Stowarzyszenia Inicjatyw na rzecz
Środowiska
2. Korupcja w ochronie środowiska
Okres realizacji projektu (I etap): 15 stycznia – 14 listopada 2008
Głównym celem projektu była identyfikacja i uściślenie, a następnie ograniczenie lub wskazanie możliwości
ograniczenia obszarów korupcyjnych, np. poprzez zmiany w prawie, zdefiniowanie i/lub uściślenie procedur i
standardów postępowania, zwiększenie kontroli społecznej, ułatwienie dostępu do informacji, ograniczenie
„władztwa” administracyjnego. Ponadto drugim ważnym celem było zweryfikowanie obiegowej opinii o
korupcyjnych motywach działań organizacji ekologicznych/przyrodniczych i wypracowanie rozwiązań, które
ograniczą możliwość zaistnienia korupcji wśród ww. organizacji społecznych i spowodują poprawę ich
wizerunku w społeczeństwie.
W ramach realizacji projektu przeprowadzono następujące działania:
Zorganizowano 2 robocze spotkania (12.02.2008 w Krakowie oraz 27.03.2008 w Warszawie) dla
przedstawicieli organizacji ekologicznych podczas, podczas których wskazano, że największe zagrożenia
korupcyjne występują podczas wydawania decyzji związanych z wycinką drzew i w procedurach związanych
z lokalizacją inwestycji zagrażających środowisku.
W celu zebrania opinii na temat korupcji w ochronie środowiska podmiotów uczestniczących w procedurach
administracyjnych, a także podmiotów zaangażowanymi w monitorowanie, śledzenie i ujawnianie zjawisk
korupcyjnych rozesłano ponad 5000 listów i ankiet do organizacji pozarządowych, mediów, organów
ścigania, organizacji gospodarczych i organów administracji.
Na bieżąco analizowano informacje prasowe i internetowe nt. korupcji w ochronie środowiska. Analiza
potwierdziła obserwacje, że obszarem szczególnie podatnymi na korupcję w ochronie środowiska jest
wycinka drzew (afera w Gdyni, raport NIK nt. wycinki drzew przydrożnych), a także eksploatacja kopalin z
koryta rzek.
Zlecono badanie opinii przedsiębiorców nt. korupcji w ochronie środowiska. Spośród nadesłanych ofert do
realizacji badania wybrano BBS Obserwator. We współpracy z Biurem opracowano kwestionariusz CATI.
Zrealizowano 6 wywiadów pogłębionych (IDI): 3 we Wrocławiu (dwie firmy budowlane, pracownia
architektoniczna) i po 1 w Gdańsku (koncesjonariusz autostrady), Poznaniu (drukarnia) i Warszawie (firma
deweloperska). Następnym elementem były wywiady telefoniczne (CATI), realizowane z osobami
reprezentującymi firmy z obszaru całego kraju. Takich wywiadów wykonano w ilości 302 (w firmach liczących
od 500 do 1000 pracowników – 142 wywiady; w firmach od 251 do 500 – 109 wywiadów; w firmach od 51 do
100 – 51 wywiadów).
Na podstawie przeprowadzonych spotkań, konsultacji, analizy materiałów prasowych, raportów i ankiet
dokonano wyboru obszarów działania administracji szczególnie narażonych na korupcję i następnie
przygotowano:
analizę organizacyjną i ekonomiczną działań administracji w zakresie wycinki drzew,
analizę prawną przepisów w zakresie wycinki drzew i OOS pod kątem ograniczenia korupcji,
analizę ekonomiczną selektywnej zbiórki odpadów w wybranych gminach,
analizę efektywności przepisów o kontroli jakości dokumentacji OOŚ w projekcie ustawy o udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
analizę organizacyjną i ekonomiczną działań w zakresie eksploatacji materiału z koryta Wisły,
analizę prawną przepisów w zakresie eksploatacji materiału z koryta rzek pod kątem ograniczenia
korupcji,
łącznie z przygotowaniem propozycji rozwiązań antykorupcyjnych.
Szczególnie interesujące wyniki uzyskano w przypadku kosztów selektywnej zbiórki i utrzymania czystości
oraz naliczania opłat za wycinkę drzew. Analizy wybranych obszarów umieszczono pod adresem
http://tnz.most.org.pl/korupcja/wyniki_analiz/.
W dniu 29 września 2008r. zorganizowano spotkanie organizacji ekologicznych poświęcone prezentacji i
omówieniu wyników badania oraz przedyskutowaniu wyników i rekomendacji (rozwiązań prawnych,
ekonomicznych i/lub organizacyjnych ograniczających korupcję.
Wyniki analiz dot. kontroli jakości ocen oddziaływania na środowisko przekazano do wykorzystania posłom z
komisji ochrony środowiska Sejmu pracującym nad ustawą o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, a w zakresie eksploatacji materiału z koryta rzek urzędnikom
przygotowującym ustawę Prawo Wodne.
Na podstawie wyników badań i ich analizy przygotowano raport „Korupcja w ochronie środowiska”. Raport
został wydany w nakładzie 1500 egz. i rozesłany do przedstawicieli organów zaangażowanych w zwalczanie
korupcji (prokuratura, policja, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Najwyższa Izba Kontroli) i podmiotów
mających wpływ na ograniczanie zjawisk korupcyjnych - przedstawicieli administracji i parlamentu,
organizacji ekologicznych, organizacji zaangażowanych w monitorowanie i przeciwdziałanie korupcji
(Transparency International, Fundacja Batorego, Stowarzyszenia "Stop Korupcji"), organizacji
przedsiębiorców i mediów.
W dniu 14 listopada 2008 we współpracy z Zielonymi 2004 oraz Ośrodkiem Badania Aktywności Lokalnej
zorganizowano w Warszawie, w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego konferencję "Korupcja w ochronie
środowiska", podczas której zaprezentowano następujące zagadnienia:
Dlaczego korupcja to ważny temat dla organizacji ekologicznych?
Prezentacja wyników badań socjologicznych „Poznanie opinii przedsiębiorców na temat skali i form
korupcji w sektorze ochrony środowiska”.
Czy korupcja w sektorze ochrony środowiska jest czymś szczególnym na tle zjawisk korupcyjnych w
innych dziedzinach życia publicznego? Komentarz do wyników badania.
Korupcja w sektorze ochrony środowiska- zjawisko słabo rozpoznane. Komentarz do wyników
badania.
Uprawnienia POE w nowej ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko a ekoharacze.
Samokontrola i przejrzystość działań jako element walki z korupcją w trzecim sektorze.
Korupcja i lobbing w ochronie środowiska – potrzeba działań parlamentarnych.
Środowisko i korupcja - doświadczenia międzynarodowe.
Informacja o wynikach analiz w wybranych obszarach ochrony środowiska – kosztach zbiórki
odpadów w gminach i wydawaniu zezwoleń na wycinkę drzew.
Po konferencji odbyło się kolejne spotkanie konsultacyjne realizatorów projektu i przedstawicieli NGO
uczestniczących w konferencji, poświęcone przedyskutowaniu wyników i rekomendacji (rozwiązań
prawnych, ekonomicznych i/lub organizacyjnych ograniczających korupcję).
3. Przyrodnicze i środowiskowe walory stawów karpiowych, żwirowni i łowisk wędkarskich,
wykorzystanie ich pozaprodukcyjnych walorów dla potrzeb edukacji ekologicznej i lokalnych
programów ekorozwoju
Okres realizacji: 1.07.2008 - 31.12.2008
Głównym celem projektu były popularyzacja wiedzy o pozaprodukcyjnych walorach stawów karpiowych i
łowisk wędkarskich, uświadomienie odbiorcom ich znaczenia tych obszarów dla ochrony przyrody, a także
innych istotnych funkcji środowiskowych jakie pełnią (np. retencji wody).
W ramach projektu przeprowadzono następujące działania:
1. Opracowanie, wydanie i dystrybucję zestawu 10 plansz edukacyjnych (format B1) w nakładzie 1600
egz. (kompletów) prezentujących przyrodnicze i środowiskowe funkcje stawów, żwirowni i łowisk
wędkarskich.
2. Opracowanie, wydanie i dystrybucję broszury nt. przyrodniczych i środowiskowych funkcji stawów,
stanowiącej komentarz i materiał uzupełniający do ww. plansz edukacyjnych, która będzie mogła być
wykorzystywana przez nauczycieli podczas zajęć z wykorzystaniem plansz. Broszura została
powielona
w nakładzie 2 tys.
egz. opublikowana
w Internecie (pod
adresem
http://www.tnz.most.org.pl/www/stawy_materialy.php).
3. Opracowanie, druk i dystrybucję ulotki (format 2xA4, nakład 10 tys. egz.) nt. przyrodniczych walorów
stawów i gospodarki rybackiej. Ulotka została przekazana beneficjentom projektu, w szczególności
nauczycielom, rybakom i przedstawicielom współpracujących organizacji i instytucji, celem dalszej
dystrybucji. Była też rozdawana podczas targów Aqua i Poleko.
4. Opracowanie logo projektu.
5. Wykonanie ekologicznych toreb bawełnianych na zakupy (1600 egz.) z nadrukiem (logo, informacją
o sponsorze, realizatorze projektu, partnerach itp.) promujących projekt.
6. Organizację 6 regionalnych konferencji dla nauczycieli, przedstawicieli organizacji
ekologicznych/przyrodniczych i rybaków, w celu promocji zrównoważonego modelu gospodarki
rybackiej, walorów przyrodniczych stawów i żwirowni oraz dystrybucji materiałów edukacyjnych (ww. i
z poprzednich projektów realizowanych przez wnioskodawcę i współpracujące organizacje). Podczas
konferencji zaprezentowano w szczególności różnorodne funkcje pełnione przez stawy (i częściowo
żwirownie) – przyrodniczą, turystyczną, edukacyjną, rekreacyjną, środowiskową, łowiecką itp.
Wskażemy na przykładach, jak można je wykorzystywać dla uzyskania dodatkowych przychodów z
działalności rybackiej i wędkarskiej. W II części konferencji, przeznaczonej głownie dla rybaków i
przedstawicieli organizacji, przedstawiono założenia Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i
przetwórstwo ryb” 2007-13, ze szczególnym naciskiem na pakiet środowiskowy – dopłaty do
utrzymania pozaprodukcyjnych funkcji stawów (nowy mechanizm, nieobecny w poprzednim okresie
programowania).
Konferencje zorganizowano w województwach Polski Południowej (dolnośląskim – Milicz 24.10.2008,
opolskim – Pokrzywna 13.11.2008, śląskim – Katowice 20.11.2008, małopolskim – Kraków
21.11.2008, podkarpackim – Stakowa Wola 28.11.2008 i lubelskim – Lublin 07.11.2008), w których
znajdują się największe i najbardziej cenne przyrodniczo kompleksy stawów rybnych, a także liczne
żwirownie (ze względu na obecność pokładów żwiru naniesionych przez górskie rzeki). Prezentacje z
konferencji zostały opublikowane w Internecie (http://www.tnz.most.org.pl/www/stawy_materialy.php)
aby umożliwić zapoznanie się z nimi osób, które nie mogły uczestniczyć w konferencji.
Ramowy program konferencji przedstawiał się następująco:
Przywitanie Gości (prezentacja projektu, programu i celu konferencji).
„Prezentacja współpracy Pozarządowych Organizacji Ekologicznych z samorządami i rybakami
w Dolinie Karpia”.
„Przyrodnicze i środowiskowe funkcje stawów”.
„Prezentacja projektu Doliny Karpia i modelu współpracy”.
„Pozaprodukcyjne walory stawów”.
Dyskusja.
Rozdanie materiałów, poczęstunek.
„Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb” 2007-13, system dopłat do produkcji ryb
w stawach typu karpiowego.
Dyskusja.
7. Przygotowanie stoisk i materiałów na Europejską Konferencję Akwakultury Aqua 2008 i
(http://www.easonline.org/index.php?option=com_content&task=view&id=82&Itemid=1), która odbyła
się w Krakowie we wrześniu br. i targi Poleko 2008 w Poznaniu w październiku br., w szczególności
anglojęzycznej (rozszerzonej) wersji filmu „Skąd się biorą karpie?” (Where do the carps come
from?), celem jego prezentacji i przekazania uczestnikom (łącznie z wcześniejszym filmem „Dolina
Karpia – ludzie, ryby i ptaki, który posiada już wersję anglojęzyczną). Film został wydany w wersji
dwujęzycznej w nakładzie 2000 egz. na płycie DVD łącznie z filmem "Dolina Karpia".
8. Organizację stoisk i udział w ww. Konferencjach i Targach.
9. Przygotowanie strony internetowej projektu umieszenie na niej wersji elektronicznych plansz, a
także
pozostałych
materiałów
powstałych
w
ramach
projektu
(http://www.tnz.most.org.pl/www/walory_stawow.php).
10. Organizację wyjazdu studyjnego dla uczestników Aqua 2008 na stawy w Dolinie Karpia celem
prezentacji modelu zrównoważonej gospodarki rybackiej.
11. Remont platform dla rybitw rzecznych na zbiornikach pożwirowych (po eksploatacji żwiru) i na
stawach rybnych.
12. Udostępnienie materiałów powstałych w ramach projektu (łącznie z filmem) w Internecie (na stronie
internetowej projektu).
13. Organizację dwudniowej konferencji podsumowującej połączonej ze spotkaniem koalicji na rzecz
rybactwa ekologicznego w dniach 13-14 grudnia 2008 r. w Zatorze.
Podczas konferencji zaprezentowano efekty projektu, wymieniono się z uczestnikami informacjami nt.
działań prowadzonych na stawach i żwirowniach w 2008 roku, przedyskutowano założenia „kodeksu
dobrej praktyki rybackiej” i zaplanowano kolejne działania na rzecz rozwoju przyjaznej dla środowiska
akwakultury, w szczególności przygotowanie wniosku dot. ochrony stawów do programu Infrastruktura
i Środowisko, a także przygotowania bazy dla przyszłego Muzeum Karpia w Zatorze na stawach
kompleksu Przeręb. Podjęto wstępne ustalenia o powołaniu Rybackiej Grupy Działania „Kraina Karpia
Królewskiego”.
Liczbowe określenie skali działań:
Opracowanie i wydanie zestawu 10 plansz edukacyjnych (format B1) prezentujących przyrodnicze i
środowiskowe funkcje stawów, żwirowni i łowisk wędkarskich -1600 kompletów plansz.
Opracowanie i wydanie broszury nt. przyrodniczych i środowiskowych funkcji stawów - 2000 broszur.
Opracowanie, druk i dystrybucję ulotki (format 2xA4) nt. przyrodniczych walorów stawów i
gospodarki rybackiej. -10 000 ulotek.
Przygotowanie anglojęzycznej (rozszerzonej) wersji filmu „Skąd się biorą karpie”, celem jego
prezentacji i przekazania uczestnikom (łącznie z wcześniejszym filmem „Dolina Karpia – ludzie, ryby
i ptaki, który posiada już wersję anglojęzyczną) -1 kopia filmu.
Powielenie płyt DVD z filmami -2000 płyt.
Opracowanie logo projektu -1 logo.
Wykonanie ekologicznych toreb bawełnianych na zakupy z nadrukiem (logo, informacją o
sponsorze, realizatorze projektu, partnerach itp.) -1600 toreb.
Dystrybucja plansz, broszury, ulotek i toreb - 1600 kompletów plansz, 2000 broszur, 10 tys. ulotek,
2000 płyt DVD z filmem, 1600 toreb trafiło lub trafi do odbiorców (nauczycieli/szkół, ośrodków eduk.,
rybaków, NGO itp.).
Organizacja stoiska i udział w konferencji Aqua 2008 -stoisko odwiedziło ok. 1000 zwiedzających
(oszacowano na podstawie liczby pobranych materiałów).
Organizacja stoiska i udział w targach Poleko 2008 - stoisko odwiedziło ok. 1500 zwiedzających.
Organizacja wyjazdu studyjnego dla uczestników Aqua 2008 na stawy w Dolinie Karpia - 25
uczestników.
Organizacja sześciu regionalnych konferencji – ok. 450 uczestników.
Przygotowanie strony internetowej projektu, udostępnienie w sieci www materiałów powstałych w
ramach
projektu
–
materiały
zostały
udostępnione
na
stronie
http://tnz.most.org.pl/www/stawy_materialy.php, którą odwiedziło 1135 osób.
Remont platform dla rybitw rzecznych na zbiornikach pożwirowych (po eksploatacji żwiru) i na
stawach rybnych - 19 platform dla ok. 200 par rybitw rocznie.
Organizacja konferencji podsumowującej - 30 uczestników.
4. Wsparcie działalności interwencyjnej oraz instytucjonalnej Towarzystwa na rzecz Ziemi
Okres realizacji projektu (I etap): 2.11.2008 – 31.12.2008
Celem projektu jest zwiększenie efektywności bieżącej jak i przyszłej działalności na rzecz ochrony środowiska.
W okresie dwóch pierwszych miesięcy trwania projektu na bieżąco prowadzono monitoring robót
hydrotechnicznych. Ponadto przygotowano uwagi i stanowiska do następujących dokumentów:
a) „Koncepcji rozwiązań technicznych regulacji potoku Murynia w km 0+000÷9+200 w miejscowości
Wilcza Wola gm. Dzikowiec oraz w miejscowościach: Krzątka, Rusinów, Brzostowa Góra, Wola
Rusinowska gm. Majdan Królewski, woj. podkarpackie” (XI .2008 r.).
b) „Wyznaczenie stref zagrożenia powodziowego wraz z koncepcją ochrony przed powodzią terenów
położonych w gminie Boguchwała w zlewni potoków Lubcza (w tym potok Niechobrz i Nosowski),
Mogielnicki, cieku Paryja i Rowów 1662, 1725, 1726, 1727 położonych w miejscowości Lutoryż oraz
Rowu 631/1 położonego w miejscowości Zarzecze, woj. Podkarpackie” (XII 2008).
c) Stanowisko w sprawie „Koncepcji programowo-przestrzennej ochrony przed powodzią zlewi rzeki
Wielopolka wraz z dopływami na terenie gmin: Wielopole Skrzyńskie, Ropczyce, Sędziszów
Małopolski, Iwierzyce, Ostrów, Dębica woj. Podkarpackie” (XII 2008).
Równocześnie udzielono 15 porad prawnych i obywatelskich dla mieszkańców zagrożonych inwestycjami
potencjalnie uciążliwymi dla środowiska.
Działalność odpłatna
W ramach działalności odpłatnej na zlecenie Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego Towarzystwo
opracowało „Przewodnik Ekoturystyczny Dolina Karpia”. Publikacja składająca się ze 144 kolorowych stron
obejmuje następujące zagadnienia:
Co to za Kraina?...czyli ukształtowanie terenu.
Wprowadzenie na szlaki.
Co będziemy mijać - opis zabytków.
Stawy rybne w Dolinie Karpia.
Historia gospodarki stawowej w księstwach oświęcimskim i zatorskim.
Gospodarka stawowa.
Najważniejsze kompleksy stawowe.
Przyroda Doliny Karpia (obszary ciekawe przyrodniczo, ciekawe gatunki, ptaki, rośliny).
Gdzie pójdziemy? - ścieżki przyrodnicze.
Gdzie pojedziemy? - proponowane trasy rowerowe.
Informator Turystyczny (informacje praktyczne, informacje turystyczne, imprezy cykliczne,
restauracje, kawiarnie, bary, noclegi, pola namiotowe, campingi, wędkarstwo i rozrywka).
Mapy z trasami rowerowymi i przyrodniczymi.
Robert Wawręty
Piotr Rymarowicz
Prezes
Wiceprezes
Oświęcim, 31 stycznia 2009 r.