*odmienna część mowy *odmienia się przez przypadki oraz rodzaje

LICZEBNIK
*odmienna część mowy
*odmienia się przez przypadki oraz rodzaje
*odpowiada na pytania: ile?, który z kolei?
*oznacza ilość/liczbę przedmiotów i osób
*jest określeniem rzeczownika
ODMIANA LICZEBNIKA
r. męski
r. żeński
r. nijaki
M.
jeden
jedna
jedno
D.
jednego
jednej
jednego
C.
jednemu
jednej
jednemu
B.
jednego
jedną
jedno
N.
jednym
jedną
jednym
Msc.
jednym
jednej
jednym
W.
jeden!
jedna!
jedno!
Liczebnik jeden nie odmienia się, gdy występuje jako ostatni człon wyrażeń
liczebnikowych: Zachwycał się dwudziestoma jeden obrazami. Wylądował samolot z
dwustu pięćdziesięciu jeden osobami na pokładzie.
ODMIANA LICZEBNIKA
r. męskoosobowy
r. niemęskoosobowy
i nijaki
r. żeński
M.
dwaj (panowie)
dwa (zeszyty, pióra)
dwie (książki)
D.
dwóch, dwu
dwóch, dwu
dwóch, dwu
C.
dwóm, dwom, dwu dwóm , dwom, dwu
dwu, dwóm, dwom
B.
dwóch, dwu
dwa
dwie
N.
dwoma
dwoma
dwoma, dwiema
dwóch, dwu
dwóch, dwu
dwa!
dwie!
Msc. dwóch, dwu
W.
dwaj!
LICZEBNIKI GŁÓWNE
• odpowiadają na pytanie „ile?”
PRZYKŁADY:
trzy (3),
dziewiętnaście (19),
sześćdziesiąt dziewięć (69).
LICZEBNIKI PORZĄDKOWE
• odpowiadają na pytanie „który z kolei?”
PRZYKŁADY:
trzeci,
dziewiętnasty,
trzydziesty,
sześćdziesiąty.
LICZEBNIKI ZBIOROWE
• oznaczają:
*osoby różnej płci (dwoje dzieci, pięcioro
pracowników),
*istoty niedorosłe rodzaju nijakiego (nazwy zwierząt na
–ę, a w liczbie mnogiej –ęta: dwoje, troje, czworo
kurcząt),
*rzeczowniki występujących tylko w liczbie mnogiej
(dwoje drzwi, dwoje zajęć, Napiszę sprawdzian z
dwojga zajęć.),
*rzeczy występujące zawsze w parze.
LICZEBNIKI UŁAMKOWE
• określają jakąś część czegoś
PRZYKŁADY:
pół (1/2),
półtora (1 ½),
ćwierć (1/4).
LICZEBNIKI UŁAMKOWE
CIEKAWOSTKA
DAWNE OKREŚLENIA:
półtrzecia (2½),
półczwarta (3½),
półpiąta (4 ½).
LICZEBNIKI WIELORAKIE
• określają „wielość” czegoś, fakt jakiejś
powtarzalności
PRZYKŁADY:
dwojaki, dwukrotnie,
trojaki, trzykrotnie,
czworaki, czterokrotnie.
LICZEBNIKI MNOŻNE
• określają ilość części wchodzących w skład
jakiegoś przedmiotu
PRZYKŁADY:
podwójny (zysk),
potrójna (warstwa),
poczwórna (sklejka).
LICZEBNIKI NIEOKREŚLONE
• podają nieokreśloną liczbę
PRZYKŁADY:
kilka,
parę,
wiele,
mnóstwo.
LICZEBNIK W ZDANIU
Przydawka (określenie rzeczownika) odpowiada
na pytania: jaki?, który?, czyj?, ile? i może być
wyrażona liczebnikiem.
PRZYKŁADY:
Siedem wesołych krasnoludków
zamieszkało z dobrą królewną.
krasnoludków – ile? - siedem
LICZEBNIKI
Dziękuję za uwagę ;-)
Patryk Stuczyński
klasa VI b, rok szkolny 2015/16