Chrom-Anal
Transkrypt
Chrom-Anal
Instrukcja obsługi programu Chrom-Anal dla Windows 95 / 98 / NT / 2000 / XP / VISTA itd. FREEWARE Przedmowa* Instrukcja ta opracowana została przez nasz Zakład w celu umożliwienia Wam właściwego wykorzystania programu “Chrom-Anal” – zgodnie z jego przeznaczeniem. Zapoznanie z jej treścią personelu bezpośrednio zatrudnionego przy instalacji, uruchomieniu i eksploatowaniu programu to podstawowy obowiązek Zakładu otrzymującego program. Dokładne wykonywanie wszystkich naszych zaleceń ujętych niniejszą instrukcją bezwzględnie wpłynie dodatnio na wskazania oraz żywotność programu. Życzymy Wam jak najlepszej pracy na otrzymanym programie “Chrom-Anal”. Elektronika Jądrowa Kraków *Napisana na podstawie “Przedmowy” do instrukcji obsługi twardościomierza “ŁUCZNIK” z 1961 roku produkcji Zakładów Metalowych im. Gen. Waltera w Radomiu Przeznaczenie Program “Chrom-Anal” przeznaczony jest do analizy chromatogramów pochodzących z aparatów z zainstalowanym komputerowym systemem akwizycji danych “Chromol” autorstwa naszej firmy. Nie wyklucza to obróbki danych z innych systemów – wystarczy odpowiednio sformatować dane wejściowe. Celem użycia programu jest identyfikacja substancji i wyliczenie ich udziałów procentowych we widmie oraz porównywanie całkowitej powierzchni różnych widm ( do kontroli np. objętości wprowadzonej do analizy próbki ). Cel ten osiąga się przez : wyznaczenie linii bazowej ( tła ) chromatogramu. wyszukanie w chromatogramie wszystkich pików, zaznaczenie ich czasów retencji oraz granic całkowania. Program automatycznie liczy powierzchnie pików i ich udziały procentowe w powierzchni sumarycznej. Wyniki tej analizy są zapisywane na pliku dyskowym i drukowane na papierze. Porządek czynności Przeprowadzenie typowej analizy składa się z następujących etapów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. wczytanie danych z pliku wejściowego korekcja danych przez wygładzenie i usunięcie jednostkowych zakłóceń wyznaczenie linii bazowej tła wyznaczenie położeń i granic dobrze rozdzielonych pików zdefiniowanie pików źle rozdzielonych jako sumy profili opisanych funkcjami matematycznymi dopasowanie tychże profili do wartości eksperymentalnych zaakceptowanie i dołączenie do rezultatów analizy pików powstałych z dopasowania profili zapisanie wyników analizy do pliku dyskowego 9. wydrukowanie tabeli z wynikami analizy 10.wydrukowanie rysunku widma Możliwe jest także szybkie przeprowadzenie analizy z użyciem uprzednio zdefiniowanego wzorca położeń pików i linii bazowej ( istotne przy badaniu serii podobnych próbek ) Cechy użytkowe programu Maks. ilość punktów pomiarowych : maks. ilość węzłów na łamanej linii bazowej : maks. ilość pików w zbiorze analizy : maks. ilość profili funkcyjnych zdefiniowanych do jednego dopasowywania : dostępne profile funkcyjne : 1. Gauss asymetryczny: 33000 64 120 10 lewa i prawa strona mają oddzielne współczynniki kształtu 2. Lognormal graficzne definiowanie profili przez zadawanie markerami 3 punktów charakterystycznych ( wierzchołek piku, lewa i prawa granica całkowania ) dopasowywanie profili funkcyjnych algorytmem Neldera-Meada ( wolnozbieżny, co jednak ma swoje zalety - patrz punkt następny ) podgląd przebiegu dopasowywania z możliwością przerwania w każdej chwili obliczeń, usunięcia tych profili, które się źle dopasowują, powtórnego ich zdefiniowania i uruchomienia procedury na nowo szybka kontrola obecności małych pików na tle dużych przez przełączanie skali pionowej między liniową, a logarytmiczną usuwanie szumów w danych wejściowych przez wygładzanie średnią ważoną wygodne usuwanie szpilkowych zakłóceń w danych wejściowych przy pomocy ruchomego markera na wykresie sprzężonego z edytorem tekstowym szybkie, automatyczne wyznaczanie linii bazowej metodą sunącej pod wykresem płozy o zadanej długości z możliwością późniejszych ręcznych korekt ( usuwanie i dodawanie węzłów linii łamanej ) możliwość załadowania wzorca analizy i nakładania go na kolejno wczytywane pliki danych kopiowanie do pliku analizy kompletnych danych wejściowych, co zapobiega ich zaginięciu wygodny wydruk widma i tabel analizy na każdej drukarce zainstalowanej w systemie Windows możliwość zainstalowania i pracy programu na dowolnej ilości komputerów użytkownika bez żadnych ograniczeń licencyjnych ( freeware ) łatwa aktualizacja programu przez proste kliknięcie w napis web update w okienku About Instalacja programu Program w postaci pliku CHROM_ANAL.EXE pobiera się ze strony internetowej www.w-musial.home.pl/pub/download/chromatograf i kopiuje do dowolnego katalogu na dysku komputera. Następnie należy utworzyć na pulpicie skrót do CHROM_ANAL.EXE i ustawić we “Właściwościach” domyślny katalog roboczy, w którym będą przechowywane pliki danych wejściowych i wyjściowych. Obsługa programu Program obsługuje się wybierając potrzebne opcje z menu myszką lub klawiaturą. Każda opcja ma tzw. “gorący klawisz”, który w połączeniu z klawiszem ALT szybko uruchamia żądaną akcję. Niektóre opcje w podmenu są zaznaczone pogrubioną czcionką. Są to tzw. “opcje domyślne”. Po szybkim, dwukrotnym kliknięciu w opcję z menu głównego zostanie z podmenu wybrana opcja domyślna. Przyspiesza to znacznie dostęp do najczęściej używanych funkcji programu. 1. File --> Load Data - wczytywanie surowych danych wejściowych Otwiera się standardowe okienko windowsowe do wyboru pliku z danymi. Można wczytać zarówno surowe dane z pliku pochodzące wprost z systemu “CHROMOL”, jak i kopię danych z pliku analizy. Dla łatwiejszego wykonywania serii analiz podobnych próbek możliwe jest podstawienie wczytywanych danych pod tkwiący w pamięci programu wzorzec analizy. Aby to zrobić należy : a) załadować do programu gotową analizę lub jej wzorzec ( Analyse --> Load Analyse ) b) wczytać surowe dane ( File --> Load Data ) Po wczytaniu surowych danych operator będzie zapytany, czy skasować wzorzec ( linię bazową i zbiór pików ) ? Jeśli odpowie przecząco, to wzorzec nałoży się na wczytane dane, wykonają się odpowiednie przeliczenia i nowa analiza będzie gotowa natychmiast. 2. File--> Edit - edycja pliku danych wejściowych Otwiera się okno z prostym edytorem tekstu ASCII, wzorowanym na Notatniku systemu Windows. Do edytora ładuje się samoczynnie plik z danymi obrabianymi w tej chwili przez Chrom-Anal. Po opuszczeniu edytora plik jest automatycznie wczytywany do programu Chrom-Anal. Gdy więc wprowadzi się edytorem dowolne poprawki, zapisze zmiany i edytor opuści, to zmiany uwidocznią się natychmiast na wykresie. 3. Scan - przeglądanie i poprawianie wykresu Na wykresie pojawia się ruchomy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Na zielonym tle paska statusu wyświetlane są współrzędne punktu pomiarowego wskazywanego przez marker, tj. numer punktu, czas, intensywność. Ilustracja 1 Marker sprzężony z edytorem Po naciśnięciu guzika “Change” pokazuje się formularz z 7-mioma okienkami edycyjnymi wypełnionymi intensywnościami punktu wskazywanego i jego sąsiadów. Można tam wpisać nowe intensywności i zaakceptować zmiany guzikiem “OK” 4. Zoom --> Sector - powiększanie wybranego fragmentu widma Na wykresie pojawiają się dwa pionowe i dwa poziome ruchome markery przemieszczane suwakami na dole i na prawej krawędzi okienka. Należy tak ustawić markery, by interesujący fragment wykresu znalazł się wewnątrz prostokąta ograniczonego liniami markerów i nacisnąć guzik “Zoom”. Fragment zostanie narysowany na całym obszarze wykresu. Operację można powtarzać wycinając coraz mniejszy kawałek wykresu. 5. Zoom --> All - powrót do wykreślania całego widma Jest to operacja przywracająca wgląd na całość widma i pozwalająca wybierać inny fragment do powiększeń. 6. X-axis --> Seconds X-axis --> Minutes X-axis --> Hours - wybór jednostek czasu na osi poziomej wykresu 7. Y-scale --> Linear Y-scale --> Logarithm - przełączanie między skalami pionowymi wykresu Bardzo użyteczna funkcja, gdy chce się szybko sprawdzić, czy na tle wielkich pików występują piki małe. Nie jest potrzebne pracowite wybieranie okienek do powiększeń wykresu, gdyż w skali logarytmicznej piki małe widać od razu. Opcje podmenu Linear i Logarithm stają się domyślne na przemian, co pozwala szybko przełączać skalę klikaniem w Scale w menu głównym. . Ilustracja 2 Wykres w skali liniowej Ilustracja 3 8. Corrections --> Invert Wykres w skali logarytnicznej - odwracanie pików Funkcja neguje wszystkie dane pomiarowe, co pozwala w prosty sposób odwrócić kierunek pików. Jest to szczególnie przydatne przy obróbce chromatogramów pochodzących z detektorów różnicowych TCD, gdy ze względów sprzętowych ( np. przepalenie się jednego z czujników ) możemy otrzymywać tylko piki wypukłe ku dołowi. 9. Corrections --> Smooth - wygładzanie widma Funkcja niweluje szumy wyliczając dla każdego punktu pomiarowego nową intensywność jako średnią ważoną z punktów sąsiednich. Wygładzanie można stosować wielokrotnie, jednakże do usunięcia silnych zakłóceń szpilkowych lepiej użyć funkcji Scan i jej okienek edycyjnych 10. Corrections --> Undo smooth - powrót do pierwotnych danych Polecenie powrotu do pierwotnych danych sprzed wygładzania. Pozwala rozpocząć operacje na widmie jeszcze raz od punktu startowego. Ilustracja 4 Ilustracja 5 Widmo przed wygładzeniem Widmo po wygładzeniu 11. Base Line --> Automatic - automatyczne wyznaczanie linii bazowej tła Linię tła z grubsza można wyznaczyć przesuwając pod wykresem poziomą płozę o określonej długości. Płoza ta zapada się w nierówności wykresu, a położenie jej środka wyznacza współrzędne punktów węzłowych linii bazowej. Długość płozy powinna być zbliżona do szerokości najszerszego piku we widmie. Im dłuższa płoza, tym mniej jest wrażliwa na zagłębienia i wypukłości widma, ale też gorzej oddaje płynięcie linii zerowej chromatogramu. Parametr ten trzeba dobrać eksperymentalnie obserwując i oceniając efekty działania procedury. Poniżej znajduje się kilka przykładów, jak długość płozy wpływa na przebieg linii bazowej. Ilustracja 6 Linia bazowa przy długości płozy = 20 s Ilustracja 7 Ilustracja 8 Linia bazowa przy długości płozy = 40 s Linia bazowa przy długości płozy = 66 s Wyznaczoną automatycznie linię bazową można później skorygować ręcznie używając poleceń Base Line --> Delete Point i Base Line --> Add Point 12. Base Line --> Add Point - dodawanie węzła do linii bazowej Na wykresie pojawiają się dwa ruchome markery: poziomy i pionowy, przemieszczane suwakami na dole i na prawej krawędzi okienka. Punkt przecięcia się markerów określa miejsce, gdzie będzie dodany węzeł do łamanej linii bazowej. Aby węzeł dodać, należy kliknąć w guzik ”ADD Point” i potwierdzić wybór guzikiem “Yes”. Ilustracja 9 13. Base Line --> Delete Point Dodawanie węzła do linii bazowej - usuwanie węzła z linii bazowej Na wykresie pojawia się ruchomy, pionowy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Należy ustawić ten marker na węźle, który chcemy usunąć, kliknąć w guzik “Delete Point” i potwierdzić guzikiem “Yes”. Jeśli marker nie wskazuje na węzeł, a naciśniemy guzik “Delete Point”, to komputer wyda tylko dźwięk ostrzegawczy. Ilustracja 10 14. Base Line --> Delete All Usuwanie węzła z linii bazowej - usuwanie całej linii bazowej Usunięcie wszystkich węzłów linii bazowej nastąpi dopiero po potwierdzeniu swej woli naciśnięciem guzika “Yes”. 15. Single Peak --> Add Peak - dołączanie pojedynczego piku do zbioru analizy Funkcja służy do określenia położenia wierzchołka i granic całkowania pojedynczego, dobrze oddzielonego od innych piku i dołączenia go do zbioru pików analizy. Na wykresie pojawiają się trzy ruchome, pionowe markery przemieszczane suwakami na dole okienka. Należy je tak ustawić na wykresie, by określały w/w parametry piku. Program traktuje zawsze marker środkowy jako wskazujący wierzchołek, a pozostałe jako wskazujące na granice całkowania, odpowiednio lewą i prawą. Po właściwym ustawieniu markerów należy kliknąć w guzik “Add Peak”. Wyświetla się wówczas formularz z parametrami zaznaczonego piku ( czas retencji, granice lewa i prawa, powierzchnia ) oraz okienkiem edycyjnym, gdzie można wpisać dowolny komentarz, czyli nadać pikowi etykietę. Jako wartość domyślna dla etykiety jest przyjmowany czas retencji. Prócz tego wnętrze piku na wykresie zostaje wypełnione kolorem niebieskim dla zaznaczenia obszaru, z którego liczona jest całka. Powierzchnia pików pojedynczych jest liczona przez całkowanie metodą trapezów z uwzględnieniem uprzednio zdefiniowanej linii bazowej. Jeśli linia bazowa w obszarze piku nie została zdefiniowana, to będzie ona przyjęta automatycznie jako prosta równoległa do osi OX przechodząca przez punkt pomiarowy na jednej z granic całkowania. Przyjmowany jest punkt o niższej intensywności. Trzy guziki decyzyjne formularza : “OK”, “Retry”, ”Cancel” służą odpowiednio do zaakceptowania ustawień piku, powrotu do ustawiania markerów, odrzucenia ustawień i rezygnacji z dalszych prób. Ilustracja 11 16. Single Peak --> Edit Peak Zaznaczanie piku pojedynczego - edycja etykiety piku Na wykresie pojawia się ruchomy, pionowy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Należy ustawić ten marker wewnątrz piku, który chcemy edytować i kliknąć w guzik “Edit Peak”. Wyświetla się wówczas formularz z parametrami zaznaczonego piku ( czas retencji, granice lewa i prawa, powierzchnia, udział w powierzchni sumarycznej ) oraz okienkiem edycyjnym zawierającym etykietę piku. Operator może pikowi nadać nową etykietę i zatwierdzić decyzję guzikiem “OK” . Jeśli marker nie wskazuje na obszar piku, a naciśniemy guzik “Edit Peak”, to komputer wyda tylko dźwięk ostrzegawczy. 17. Single Peak --> Delete Peak - usuwanie pojedynczego piku ze zbioru analizy Na wykresie pojawia się ruchomy, pionowy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Należy ustawić ten marker wewnątrz piku, który chcemy usunąć, kliknąć w guzik “Delete Peak” i potwierdzić guzikiem “Yes”. Jeśli marker nie wskazuje na obszar piku, a naciśniemy guzik “Delete Peak”, to komputer wyda tylko dźwięk ostrzegawczy. 18. Single Peak --> Delete All - usuwanie wszystkich pików ze zbioru analizy Usunięcie wszystkich zaznaczonych pików nastąpi dopiero po potwierdzeniu swej woli naciśnięciem guzika “Yes”. 19. Function Peak --> Add Gauss 20. Function Peak --> Add Lognormal - definiowanie profilu funkcyjnego Gauss Assym. - definiowanie profilu funkcyjnego Lognormal Funkcja służy do zadania wstępnych parametrów profilu funkcyjnego określonego wzorem Gaussa : lub profilu Lognormal : tj. amplitudę, położenie oraz lewą i prawą szerokość połówkową lub współczynniki kształtu. Powierzchnia pików funkcyjnych jest liczona przez całkowanie metodą trapezów z uwzględnieniem uprzednio zdefiniowanej linii bazowej. Jeśli linia bazowa w obszarze piku nie została zdefiniowana, to funkcji nie da się uruchomić (menu Function Peak jest nieaktywne). Na wykresie pojawiają się trzy ruchome, pionowe markery przemieszczane suwakami na dole okienka. Należy je tak ustawić na wykresie, by określały położenie wierzchołka i granice całkowania piku. Program traktuje zawsze marker środkowy jako wskazujący wierzchołek, a pozostałe jako wskazujące na granice całkowania, odpowiednio lewą i prawą. Po właściwym ustawieniu markerów należy kliknąć w guzik “Define Peak”. Wyświetla się wówczas formularz z parametrami zdefiniowanego piku (czas retencji, granice lewa i prawa) oraz okienkiem edycyjnym, gdzie można wpisać dowolny komentarz, czyli nadać pikowi etykietę. Prócz tego na wykresie zostaje narysowany profil funkcyjny wypełniony kolorem niebieskim dla zaznaczenia obszaru, z którego liczona jest całka. Trzy guziki decyzyjne formularza : “OK”, “Retry”, ”Cancel” służą odpowiednio do zaakceptowania ustawień profilu, powrotu do ustawiania markerów, odrzucenia ustawień i rezygnacji z dalszych prób. Ilustracja 12 21. Function Peak --> Edit Peak Definiowanie parametrów profilu funkcyjnego - edycja etykiety piku funkcyjnego Na wykresie pojawia się ruchomy, pionowy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Należy ustawić ten marker w pobliżu wierzchołka profilu, który chcemy edytować i kliknąć w guzik “Edit Define”. Ponieważ profile funkcyjne nieraz bardzo nakładają się na siebie i mogą być trudności w precyzyjnym wskazaniu jednego z nich, to profil wybrany wypełnia się kolorem niebieskim. Wyświetla się też formularz z parametrami zdefiniowanego profilu (czas retencji, granice lewa i prawa) oraz okienkiem edycyjnym do wpisania etykiety piku. Operator może pikowi nadać jakąś etykietę i zatwierdzić decyzję guzikiem “OK” . Jeśli marker nie wskazuje na obszar piku, a naciśniemy guzik “Edit Define”, to komputer wyda tylko dźwięk ostrzegawczy. 22. Function Peak --> Delete Peak - usuwanie pojedynczej definicji piku funkcyjnego Na wykresie pojawia się ruchomy, pionowy marker przemieszczany suwakiem na dole okienka. Należy ustawić ten marker wewnątrz profilu, który chcemy usunąć i kliknąć w guzik “Erase Define”. Ponieważ profile funkcyjne nieraz bardzo nakładają się na siebie i mogą być trudności w precyzyjnym wskazaniu jednego z nich, to profil wybrany wypełnia się kolorem niebieskim. Po potwierdzeniu guzikiem “Yes” profil zostanie usunięty. Jeśli marker nie wskazuje na obszar profilu, a naciśniemy guzik “Erase Define”, to komputer wyda tylko dźwięk ostrzegawczy. 23. Function Peak --> Delete All - usuwanie wszystkich definicji profili funkcyjnych Usunięcie wszystkich zdefiniowanych profili nastąpi dopiero po potwierdzeniu swej woli naciśnięciem guzika “Yes”. 24. Function Peak --> Curve Fitting - dopasowywanie profili funkcyjnych Rozpoczyna się dopasowywanie zdefiniowanych wstępnie profili funkcyjnych do danych eksperymentalnych. Wszystkie opcje menu głównego zastają zablokowane za wyjątkiem przełącznika skali pionowej wykresu ( Scale --> Linear / Logarithm ). Na pasku statusu programu wyświetlane są na bieżąco numer iteracji i współczynnik Chi2. Co 250 iteracji uaktualniany jest wykres dopasowywanych profili funkcyjnych i ich sumy na tle punktów pomiarowych. Ilustracja 13 Dopasowywanie profili do danych eksperymentalnych Obliczenia można w każdej chwili przerwać klawiszem “Break” i wznowić opcją “Curve Fitting”. Dopasowywanie zatrzymuje się samoczynnie po spełnieniu ustalonego kryterium zmian Chi2 w kolejnej iteracji. Czasem zatrzymanie następuje zbyt wcześnie i obliczenia trzeba wznawiać. Decyzję o wznowieniu podejmuje operator oceniając na wykresie dopasowanie sumy profili do danych eksperymentalnych. Jeśli operator stwierdzi, że któryś dopasowywany profil zaczyna iść w złym kierunku, powinien : przerwać obliczenia klawiszem “Break” usunąć definicję tego profilu ( Function Peak --> Delete Peak ) zdefiniować go na nowo ( Function Peak --> Add Gauss lub Add Lognormal ) uruchomić dopasowywanie ( Function Peak --> Curve Fitting ) Ocena jakości dopasowania jest ułatwiona dzięki rysowaniu na wykresie oprócz poszczególnych profili także ich sumy, która powinna ładnie komponować się z punktami pomiarowymi. 25. Function Peak --> Accept Peaks - przeniesienie profili do zbioru pików analizy Dopasowane profile funkcyjne zostają zamienione za definicje pików funkcyjnych i dołączone do zbioru pików analizy. Zostają policzone ich powierzchnie indywidualne i udziały w powierzchni sumarycznej. Od tej chwili piki te można edytować i usuwać tak, jak piki pojedyncze : ( Single Peak --> Edit Peak , Single Peak -->Delete Peak ). 26. Analyse --> Load Analyse --> Pattern - załadowanie wzorca analizy Z pliku dyskowego z gotową analizą zostaje wczytany zbiór pików i węzłów linii bazowej i nałożony na surowe dane, o ile się w pamięci programu już znajdują. Jeśli surowych danych jeszcze nie ma, to wzorzec analizy czeka gotowy do nałożenia. Wyświetlony formularz podsumowujący zawiera oprócz informacji o parametrach pików także dwa puste okienka edycyjne, gdzie należy wpisać komentarz do wykonywanej analizy i identyfikator operatora, a całość zatwierdzić guzikiem “OK”. 27. Analyse --> Load Analyse --> Full - załadowanie pełnej analizy Z pliku dyskowego z zapisaną analizą zostają wczytane pełne dane, tj. punkty eksperymentalne oraz zbiór pików i węzłów linii bazowej. Wyświetlony formularz podsumowujący zawiera informację o parametrach pików, a także dwa okienka edycyjne, gdzie można wpisać nowy komentarz do starej analizy i nowy identyfikator operatora, a całość zatwierdzić guzikiem “OK”. 28. Analyse --> Save - zapisanie kompletnej analizy na dysk Pełna analiza zawierająca kopię danych pomiarowych, zbiór węzłów linii bazowej i pików zostanie zapisana do pliku dyskowego. Wyświetla się też formularz z podsumowaniem analizy, by można było jeszcze raz wszystko sprawdzić i ewentualnie uzupełnić komentarzem i identyfikatorem operatora. 29. Analyse --> Summary - wyświetlenie podsumowania analizy Pojawia się formularz z informacjami o wykonanej analizie. Guzik “Print Tab” służy do wydrukowania tabelek z zawartością formularza. Guzik “Save Tab” zapisuje do pliku tabelki z zawartością formularza W okienkach edycyjnych można wpisać komentarz do analizy i identyfikator operatora. Ich przyjęcie nastąpi po naciśnięciu guzika “OK” lub “Print Tab” lub “Save Tab”. Ilustracja 14 30. Graph --> Printer Setup Kompletna informacja o wynikach analizy - wybór i ustawienie parametrów drukarki Wyświetla się standardowe okienko Windows do ustawienia parametrów wydruku. Uwaga: wybór orientacji papieru innej niż pozioma jest bezcelowy, bo “Chrom-Anal” i tak tę orientację wymusi podczas drukowania wykresu. 31. Graph --> Print Preview - widok strony / podgląd wydruku Wyświetla się formularz z widokiem takiego wykresu, jaki pojawi się na wydruku. Trzy guziki decyzyjne inicjują następujące akcje : “Close” - zamyka podgląd “Print” - drukuje wykres “Graph Setup” - otwiera okienko do ustawienia formatu rysowania wykresu Można tu wybrać obecność składników rysunku i ich kolory, tj. etykiety przy pikach ( Labels ) linię łączącą punkty pomiarowe ( Line ) kółka w miejscach, gdzie są punkty pomiarowe ( Points ) linię bazową tła ( Base Line ) znaczniki na granicach całkowania pików pojedynczych i kontury pików funkcyjnych ( Limes ) Ilustracja 15 32. Graph --> Print Podgląd rysunku przed wydrukiem - wydruk wykresu Wydruk wykresu od razu, bez włączania podglądu i ustawiania formatu. 33. Help --> Manual - wyświetlenie niniejszej instrukcji obsługi Wybranie tej opcji uruchamia program Acrobat Reader, który wczytuje plik manual_chrom_anal.pdf Ten plik musi znajdować się w tym samym katalogu, co plik chrom_anal.exe W przeciwnym wypadku wyświetli się okienko : 34. Help --> Check for Updates - sprawdzenie dostępności nowszej wersji programu Uruchamia się przeglądarka internetowa, która wczytuje odpowiednią stronę z serwera autora i podaje jej informację o wersji programu użytkownika. W razie dostępności nowszej wersji Chrom-Anala Użytkownikowi wskazywane jest łącze do jej pobrania. 35. Help --> About - informacje o programie i autorze W typowym okienku znajdują się m.in. informacje o wersji programu, adres e-mailowy autora oraz łącze do strony internetowej, z której można pobrać najnowszą wersję programu przez proste kliknięcie w napis web update Wszelkie uwagi odnośnie działania programu oraz propozycje zmian i ulepszeń prosimy zgłaszać na adres e-mailowy : [email protected]