docSpis tresci
download 
Reklamacja Transkrypt
Spis tresci
Spis treści Wste˛p: Rewolucja silnych stron w działaniu Rewolucja „Na jakich dwóch podstawach powinny opierać się organizacje zasługujące na miano wielkich?” 15 Dwa miliony wywiadów „Z kim przeprowadzał je Instytut Gallupa, by poznać silne strony ludzi?” 22 I. Anatomia silnej strony Rozdział 1. Pełnia życia Inwestor, dyrektor, dermatolog i wydawca „Co to znaczy żyć pełnią życia?” 29 Tiger Woods, Bill Gates i Cole Porter „Czym jest silna strona?” 35 Trzy rewolucyjne narzędzia „Czego potrzebujesz, by budować swoje życie bazując na swoich silnych stronach?” 39 Rozdział 2. Budowanie silnych stron Czy on zawsze jest taki dobry? „Czego możemy nauczyć się o silnych stronach od Colina Powella?” 51 SPIS TREŚCI Wiedza i umiejętności „Co możesz w sobie zmienić ?” 54 Talent 62 „Jakie aspekty twojej osoby są trwałe i niezmienne?” II. Odkryj źródło swoich silnych stron Rozdział 3. StrengthsFinder Na tropach talentu 83 „W jaki sposób możesz rozpoznać własne talenty?” Profil StrengthsFinder „Jak działa i jak z niego skorzystać?” 93 Rozdział 4. Trzydzieści cztery cechy Profilu StrengthsFinder Osiąganie Komunikatywność (Achiever) 101 Aktywator 102 Elastyczność 109 (Competition) Współzależność (Adaptability) 103 Analityk (Connectedness) 110 Kontekst 104 (Analytical) Organizator (Arranger) 105 111 (Deliberative) 112 Rozwijanie innych 106 (Developer) Dowodzenie (Command) (Context) Rozwaga Pryncypialność 8 108 Rywalizacja (Activator) (Belief) (Communication) 113 Dyscyplina 107 (Discipline) 114 SPIS TREŚCI Empatia Maksymalista 115 (Empathy) Bezstronność Optymista 116 (Fairness) Bliskość 117 128 (Relator) Wizjoner Odpowiedzialność 118 (Futuristic) 129 (Responsibility) Zgodność Naprawianie 119 (Harmony) (Ideation) 130 (Restorative) Odkrywczość Wiara w siebie 120 131 (Self-assurance) Integrator Poważanie 121 (Inclusiveness) Indywidualizacja (Individualization) (Significance) 132 Strateg 122 (Strategic) 133 CZAR − Ciągłe Zdobywanie Zbieranie (Input) 127 (Positivity) Ukierunkowanie (Focus) 126 (Maximizer) 123 Aprobaty Rozmówcy Intelekt (Woo) (Intellection) 134 124 Uczenie się (Learner) 125 III. Zaangażuj silne strony do działania Rozdział 5. Pytania, które sobie zadajesz Czy istnieją jakieś przeszkody w budowaniu moich silnych stron? 139 Dlaczego powinienem koncentrować się na moich cechach specyficznych? 150 9 SPIS TREŚCI Czy kolejność moich specyficznych cech ma jakieś znaczenie? 153 Nie wszystkie stwierdzenia w opisie cechy stosują się do mnie. Dlaczego? 155 Dlaczego różnię się od ludzi, którzy mają niektóre cechy takie same jak ja? 157 Czy niektóre cechy nie są nawzajem „przeciwstawne”? 159 Czy mogę u siebie rozwinąć nowe cechy, jeśli nie podobają mi się te, które posiadam? 162 Czy nie ograniczę sam siebie, jeśli skoncentruję się na swoich cechach specyficznych? 165 Jak mogę zapanować nad swoimi słabościami? 169 Czy moje cechy pozwalają stwierdzić, czy właściwie wybrałem swoją karierę? 182 Rozdział 6. Zarza˛dzanie silnymi stronami „Fidel”, Sam Mendes i Phil Jackson „W czym tkwi sekret ich sukcesu?” 193 Jedna po drugiej „Jak powinieneś zarządzać każdą z trzydziestu czterech cech, które identyfikuje Profil StrengthsFinder?” 198 Rozdział 7. Budowanie organizacji opartej na silnych stronach Cała prawda „Kto jest wodzem rewolucji silnych stron w działaniu?” 235 Przewodnik praktyczny „Jak można zbudować organizację na fundamencie silnych stron?” 241 Dodatek Raport techniczny o Profilu StrengthsFinder „Jakie badania były podstawą stworzenia Profilu StrengthsFinder i jakie są planowane dla udoskonalenia tego instrumentu?” 10 273 ROZDZIAŁ 1 Pełnia życia • INWESTOR, DYREKTOR, DERMATOLOG I WYDAWCA • TIGER WOODS, BILL GATES I COLE PORTER • TRZY REWOLUCYJNE NARZĘDZIA Inwestor, dyrektor, dermatolog i wydawca „Co to znaczy żyć pełnia˛ życia?” Co to znaczy żyć pełnią życia? Jak to jest, gdy komuś uda się ułożyć swoje życie przy wykorzystaniu własnych silnych stron? Przeanalizujmy kilka przykładów ludzi, którzy tak uczynili. * * * „Naprawdę niczym się od was nie różnię”. Tak mówi Warren Buffett, człowiek o wyglądzie nieco zaniedbanego domatora, wygłaszając wykład dla studentów Uniwersytetu Stanu Nebraska, którzy po brzegi wypełniają salę. Ponieważ jest jednym z najbogatszych ludzi na świecie, a większości studentów nie byłoby stać nawet na zapłacenie jego rachunków telefonicznych, stwierdzenie takie wzbudza ogólną wesołość. „Być może mam więcej pieniędzy od was, ale pieniądze nie czynią żadnej różnicy. Na pewno mogę sobie kupić luksusowy, szyty na miarę garnitur, ale gdy go założę, i tak będzie wyglądał jak zwykłe, tanie ubranie. I wolę zjeść cheeseburgera w Dairy Queen, niż danie za sto dolarów”. Studenci nie sprawiają jednak wrażenia przekonanych, więc Buffett kończy wywód jeszcze jednym stwierdzeniem: „Jeśli cokolwiek różni was ode mnie, to chyba tylko to, że codziennie wstaję wcześnie rano, dzięki czemu mogę robić to, co lubię. Jeśli chcecie się czegoś ode mnie nauczyć, to jest to chyba najlepsza rada, jakiej mogę wam udzielić”. Na pierwszy rzut oka może to wyglądać na gładką wymówkę, jaką staramy się zadowolić ludzi, gdy uda nam się zarobić nasz pierwszy miliard. Buffett jest jednak szczery. On naprawdę kocha to, co robi, i święcie wierzy, że swoją reputację największego na świecie inwestora zawdzięcza umiejętności odnalezienia roli, która najlepiej odpowiada jego silnym stronom. ANATOMIA SILNEJ STRONY Może się wydać zaskakujące, że jego silne strony wcale nie składają się z cech, które spodziewalibyśmy się spotkać u odnoszącego sukcesy inwestora. Dzisiejszy globalny rynek charakteryzuje ogromne tempo, jest on niezwykle skomplikowany i niemoralny. Dlatego można by pomyśleć, że osobnik najlepiej dostosowany do tego świata będzie obdarzony szybkością graniczącą z niecierpliwością i niepokojem, zdolnością myślenia koncepcyjnego, pozwalającego zauważać prawidłowości wśród skomplikowanych zjawisk, i wrodzonym sceptycyzmem co do motywów, jakimi kierują się inne osoby. Buffett nie może jednak przypisać sobie żadnej z tych cech. Jest człowiekiem ze wszech miar cierpliwym. Jego sposób myślenia jest raczej praktyczny niż koncepcyjny. Jest on też skłonny wierzyć w czystość motywów innych ludzi. Jak się więc stało, że osiągnął aż tak spektakularny sukces? Podobnie jak inni ludzie sukcesu, ludzie, którzy czują się spełnieni, znalazł on sposób na pielęgnowanie silnych stron, którymi został obdarzony, i na wykorzystanie ich w praktyce. Na przykład ze swojej naturalnej cierpliwości uczynił znaną na całym świecie „dwudziestoletnią perspektywę”, która skłania go do inwestowania tylko w takie firmy, których historia pozwala przypuszczać, że mogą okazać się godne zaufania również przez następne dwadzieścia lat. Jego praktyczne myślenie nakazało mu podejrzliwość w stosunku do „teorii inwestowania” i trendów rynkowych. W jednym z raportów rocznych firmy Berkshire Hathaway stwierdził: „Jedyne, co dają prognozy akcji, to dobre samopoczucie tych, którzy zbili fortuny”. Dlatego postanowił inwestować wyłącznie w spółki, których produkty i usługi mógł intuicyjnie pojmować, na przykład Dairy Queen, The Coca-Cola Company czy The Washington Post Company. I w końcu − zaangażował swoją naturalną ufność do starannej oceny najwyższego kierownictwa firm, w które inwestował, choć rzadko wtrącał się w ich codzienne działania. 30 PEŁNIA ŻYCIA Warren Buffett stosował to cierpliwe, praktyczne i ufne podejście od samego początku, kiedy to w roku 1956 utworzył swoją pierwszą spółkę inwestycyjną ze studolarowym kapitałem. Pielęgnował ją i doskonalił, nie schodząc z wybranej drogi nawet wtedy, gdy pokusy zastosowania innej strategii wydawały się niezwykle obiecujące. (Pamiętaj, że nie inwestował on ani w Microsoft, ani w Internet, ponieważ nie miał jasnej wizji tego, dokąd w dwudziestoletniej perspektywie zmierzają firmy high-tech.) To precyzyjne podejście stało się przyczyną jego sukcesu zawodowego i przyniosło mu szczęście w życiu osobistym. Jest światowej klasy inwestorem, ponieważ świadomie i rozważnie wykorzystuje swoje silne strony; kocha to, co robi, ponieważ świadomie i rozważnie wykorzystuje swoje silne strony. W tym sensie − i być może wyłącznie w tym sensie − Warren Buffett ma rację. Niczym nie różni się od każdego z nas. Tak jak my wszyscy, w określony sposób reaguje na otaczający go świat. Sposób zarządzania ryzykiem, sposób kontaktowania się z innymi ludźmi, sposób podejmowania decyzji, sposób czerpania zadowolenia − nic nie jest przypadkowe. Wszystko to razem tworzy wyjątkowy i tak stabilny wzór, że rodzinie i najbliższym przyjaciołom przypomina postać Warrena sprzed półwiecza, kiedy był uczniem w Omaha w stanie Nebraska. Szczególność Buffetta polega na tym, jak wykorzystał ten wzór. Po pierwsze, uświadomił go sobie. Wielu z nas wydaje się być niezdolnymi do wykonania nawet tego kroku. Po drugie i najważniejsze, Buffett zrezygnował z koncentrowania się na tym, do czego nie miał skłonności. Postąpił wręcz przeciwnie: zidentyfikował swoje dominujące cechy i w połączeniu z wykształceniem i doświadczeniem przekształcił je w swoje najsilniejsze strony, które dziś wszyscy zauważamy. Przykład Warrena Buffetta ma tutaj istotne znaczenie nie tyle ze względu na jego osobiste sukcesy czy szczęście, ale dlatego, że dokonał czegoś, co może mieć praktyczne znaczenie dla każdego z nas. Spójrzmy głęboko w swoje wnętrze, spróbujmy 31 ANATOMIA SILNEJ STRONY zidentyfikować swoje najsilniejsze cechy, wspomóc je ćwiczeniami i nauką, a potem znaleźć, tak jak zrobił to Buffett, lub stworzyć dla siebie rolę, w której na co dzień będziemy wykorzystywać te atuty. Gdy to uczynimy, będziemy bardziej wydajni, bardziej spełnieni i osiągniemy większe sukcesy. Oczywiście Buffett nie jest jedyną osobą, która uświadomiła sobie, jak ogromna moc drzemie w możliwościach wynikających z budowania swojego życia wokół własnych silnych stron. Zawsze kiedy rozmawiamy z ludźmi, którzy odnieśli prawdziwy sukces w wybranych przez siebie zawodach, czy to nauczyciela, czy telemarketera, aktora czy księgowego, odkrywamy, że tajemnica ich sukcesu tkwi w umiejętności dostrzeżenia własnych silnych i stron i organizowania swojego życia w sposób umożliwiający ich zastosowanie. Pam D. jest dyrektorem służby zdrowia i opieki społecznej w wielkim zurbanizowanym okręgu, którego budżet jest większy niż budżet dwudziestu stanów. Wyzwanie, przed jakim właśnie stanęła, to opracowanie i wprowadzenie w życie zintegrowanego planu opieki nad starszymi osobami w całym okręgu. Niestety, ponieważ ani żaden inny okręg, ani państwo nigdy nie spotkało się z zadaniem sprostania potrzebom tak wielu starszych osób poprzez udzielanie tak bardzo różnorodnych świadczeń, nie mogła posłużyć się żadnym przykładem i sama musiała przecierać szlak. Można by przypuszczać, że aby sprostać tej roli, Pam powinna dysponować umiejętnością strategicznego myślenia albo przynajmniej dogłębnego analizowania i planowania. Ona sama uświadamia sobie znaczenie obu tych umiejętności, nigdy jednak nie umieszczała ich na szczycie listy swoich silnych stron. Tak naprawdę dwie najmocniejsze cechy występujące w jej wzorcu osobowości to chęć dzielenia przeżyć i pasji z pracownikami i nieustanna potrzeba działania. Podobnie jak Buffett postanowiła nie traktować tych cech jako czegoś oczywistego i nie poświęcać czasu swoim słabościom. Zamiast tego stworzyła dla siebie rolę, w której najczęściej mogła wykorzystywać swoje 32 PEŁNIA ŻYCIA wyraźne cechy. Jej sposób postępowania to, po pierwsze, wskazanie możliwych do osiągnięcia celów, dla których już dziś potrzebne jest jakieś działanie i podjęcie tego działania; po drugie, poszukiwanie możliwości obrazowego przedstawienia tysiącom pracowników celu ich pracy; i po trzecie, przekazanie formalnego etapu planowania strategicznego zewnętrznemu konsultantowi. Podczas gdy ona i jej ludzie prą naprzód, konsultant może spokojnie, z dystansem ułożyć jej działania w „plan strategiczny”. Jak dotychczas, wszystko działa idealnie. Pam osiągnęła coś na każdym froncie. Wygrała przetarg na kontrakty spoza sektora prywatnego. I nadal ma niesamowitą energię. Sherie S. wybrała podobne, pragmatyczne podejście w budowaniu własnego życia wokół swoich silnych stron. Sherie jest lekarzem, o którym mówi się „człowiek sukcesu”, choć wiele lat temu, podczas studiów medycznych, dokonała dość przykrego odkrycia: nie lubiła przebywać wśród chorych. Ponieważ lekarz o niechętnym stosunku do chorych jest jak inwestor nie lubiący ryzyka, zaczęła zastanawiać się nad sensem wyboru swojej kariery. Zamiast jednak użalać się nad swoim nietrafionym wyborem, dokonała oceny cech charakteryzujących jej sposób myślenia i odczuwania i z czasem doszła do trzech wniosków: czerpała przyjemność z pomagania ludziom, którzy nie byli bardzo chorzy; w działaniu kierowała się nieustanną potrzebą osiągania, której zaspokojeniem była obserwacja wymiernych i stałych dowodów postępu; a te dwie odległe przecież cechy mogły okazać się niezwykle pożyteczne, jeśli będzie specjalizowała się w dermatologii. Jako dermatolog na co dzień wykorzystuje teraz swoje silne strony. Jej pacjenci rzadko są ludźmi bardzo ciężko chorymi, ich choroby są w jakiś sposób mierzalne, a powrót do zdrowia jest wyraźnie uwidoczniony na ich skórze. Paula L. nie musiała zmieniać zainteresowań, by wykorzystywać swoje silne strony. Podobnie jak Buffett, musiała raczej pozostawać 33 ANATOMIA SILNEJ STRONY wierna znanym już sobie cechom, opierając się złudnym pokusom zmiany wybranej drogi. Paula jest redaktorem jednego z najlepiej sprzedających się czasopism kobiecych na świecie. Ze względu na zajmowaną pozycję wielokrotnie otrzymywała propozycje objęcia stanowiska redaktora naczelnego w innych magazynach. Propozycje te niewątpliwie jej schlebiały, zawsze decydowała się jednak pozostać w swojej dotychczasowej roli. Dlaczego? Ponieważ wiedziała, że jedną z jej dominujących cech jest zdolność koncepcyjnego, kreatywnego myślenia. W ciągu lat rozwinęła u siebie tę cechę w wyjątkową silną stronę, dzięki której osiągnęła doskonałość w swojej roli redaktora, pracując z autorami i adiustatorami, obrabiając materiał, który stanowił o wyjątkowości jej magazynu. Jako redaktor naczelny musiałaby zapewne mniej angażować się w takie sprawy. Jej czas w znacznie większej mierze byłby wypełniony różnymi występami publicznymi i oczekiwano by od niej, że przez odpowiedni dobór strojów, przyjaciół i zainteresowań będzie niejako manifestowała publicznie charakter magazynu, którym kieruje. Wiedziała jednak, że takie poddanie się publicznej ocenie nie jest czymś, co mogłaby polubić, dlatego pozostała na drodze wyznaczonej przez jej silne strony. Wszystkie te osoby są szczególne w taki sam sposób jak Warren Buffett. Zauważyły u siebie powtarzające się wzorce zachowania i potrafiły wytyczyć drogę, na której mogłyby rozwinąć je w prawdziwe, produktywne silne strony. 34 Tiger Woods, Bill Gates i Cole Porter „Czym jest silna strona?” Dla jasności sprecyzujmy pojęcie „silnej strony”. Definicja silnej strony, którą będziemy stosować w tej książce, jest dość specyficzna: bliskie doskonałości wykonywanie jakiejś czynności. Zgodnie z tą definicją silnymi stronami Pam były umiejętność podejmowania właściwych decyzji i zdolność skupienia ludzi w organizacji na realizacji wspólnego celu. Silną stroną Sherie było zamiłowanie do diagnozowania i leczenia chorób skóry. W przypadku Pauli silnymi stronami były niewyczerpany zasób pomysłów i umiejętność wyrażania ich w artykułach, które harmonizowały z charakterem magazynu. Można tu przytoczyć bardziej pomnikowe przykłady: wyjątkowe wprost, długie zagrania golfisty Tigera Woodsa − uderzenia drewnianymi i metalowymi kijami − to jego silne strony. Tak samo jak jego umiejętność odbijania piłki po ziemi. Ale jego umiejętność wybicia piłki z bunkra − słaba w porównaniu z innymi czołowymi zawodnikami − silną stroną już nie jest. (Tiger zajął 61. miejsce w turnieju PGA „oszczędzającym piasek”.) W świecie biznesu silną stroną Billa Gatesa jest geniusz we wprowadzaniu innowacji i przekształcaniu ich w przyjazne dla użytkownika aplikacje, ale jego zdolność do prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstwa w określonych warunkach prawnych i rynkowych − w porównaniu z jego wspólnikiem Stevem Ballmerem − na pewno silną stroną nie jest. W świecie artystycznym umiejętność stworzenia przez Cole’a Portera perfekcyjnego dzieła lirycznego była jego silną stroną. Jego próby wykreowania przekonywających postaci i fabuł okazały się jednak niefortunne. ANATOMIA SILNEJ STRONY Określając w ten sposób silne strony jako bliskie doskonałości wykonanie jakiejś czynności, ujawniamy trzy najważniejsze reguły na udane życie. Po pierwsze, aby jakaś czynność stała się silną stroną, musisz być zdolny wykonywać ją zawsze tak samo doskonale, a stąd wynika, że stanowi ona przewidywalny element twoich osiągnięć. Może ci się czasem zdarzyć uderzenie, którego nie powstydziłby się sam Tiger Woods, ale nie nazwiemy tego twoją silną stroną, jeśli nie udowodnisz, że potrafisz to robić nieustannie, raz za razem. Musisz też czerpać z tej czynności naturalne zadowolenie. Sherie była na pewno wystarczająco inteligentna, by zostać lekarzem innej specjalności, ale to właśnie dermatologia jest jej silną stroną, bo tylko z tej specjalności czerpie energię do działania. Z kolei Bill Gates potrafi stworzyć strategię firmy Microsoft, ale ponieważ − jak sam przyznał − pełnienie takiej roli pozbawia go energii, taka umiejętność nie jest jego silną stroną. Jaki jest test na silną stronę? Zdolność czy umiejętność jest silną stroną tylko wtedy, gdy możesz się jej w pełni oddać, wykonując ją powtarzalnie, z poczuciem szczęścia i spełnienia. Po drugie, nie musisz dysponować silnymi stronami we wszystkich aspektach swojej roli, by osiągnąć w niej doskonałość. Pam wcale nie jest doskonałą kandydatką do swojej roli. Sherie też nie. Ludzie, których opisaliśmy, wcale nie są do swoich ról idealnie dopasowani. Żadne z nich nie jest obdarzone „doskonałą ręką”. Oni po prostu grają kartami, które otrzymali, w najlepszy możliwy sposób. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych mitów, z którym będziemy się starali rozprawić w tej książce, jest przekonanie, że osoby doskonałe w jakiejś roli muszą być „dobrze ułożone”, przystosowane. Osoby doskonałe, których przykłady analizowaliśmy, rzadko były ułożone i przystosowane. Wręcz przeciwnie, były indywidualistami. Po trzecie, doskonałość można osiągnąć wyłącznie przez rozwijanie swoich silnych stron, a nie przez walkę ze słabościami. Nie oznacza to, że radzimy ignorować swoje słabości. Ludzie, 36 PEŁNIA ŻYCIA których opisaliśmy, na pewno tak nie czynią. Robią jednak coś bardziej skutecznego − znajdują sposoby na zaradzenie własnym słabościom przez doskonalenie swoich silnych stron. Każdy z nich robi to nieco inaczej. Pam uwolniła się od niepożądanego zadania, wynajmując do opracowania planu strategicznego zewnętrznego konsultanta. Bill Gates postąpił podobnie − znalazł wspólnika Steve’a Ballmera, który poprowadził firmę, pozwalając mu powrócić do prac nad programami i powtórnie odkrywać ścieżkę własnych atutów. Sherie, dermatolog, po prostu przestała zajmować się dziedzinami medycyny, które nie dawały jej satysfakcji i były dla niej tylko obciążeniem. Paula, redaktor z czasopisma, odrzucała nowe oferty pracy. Tiger Woods był nieco trudniejszym przypadkiem. Nie mógł uciec przed faktem, że jego bunkier wymaga poprawy i − podobnie jak musi to robić większość z nas − został zmuszony do zapanowania nad szkodami. Pracował nad swoimi słabościami tylko tyle, by nie pozwolić im przyćmić swoich silnych stron. Gdy jednak osiągnął zadowalający poziom gry na bunkier, wraz ze swoim trenerem Butchem Harmonem skupił uwagę na najważniejszej i najbardziej twórczej pracy: doskonaleniu swojej najsilniejszej strony − wymachu. Spośród nich wszystkich Cole Porter wybrał najbardziej agresywny i − jak mogliby stwierdzić niektórzy − najbardziej ryzykowny sposób zapanowania nad własnymi słabościami. Przyjął, że jeśli będzie doskonalił swoją silną stronę, jaką było pisanie tekstów piosenek, publiczność nie będzie zwracać uwagi na słabości jego fabuł i stereotypowość postaci. Jego silne strony uczynią ludzi ślepymi na jego słabości. Dziś można stwierdzić, że taka strategia przyniosła owoce. Gdy ktoś potrafi pisać teksty i melodie w sposób tak błyskotliwy i wymyślny, nieważne jest, kto i dlaczego je śpiewa. Każda z tych osób osiągnęła sukces i spełnienie w pracy na innym polu. Stało się tak dlatego, że każdy z nich potrafił 37 ANATOMIA SILNEJ STRONY w sposób zamierzony pozwolić zabłysnąć swoim silnym stronom. Chcemy ci pomóc w pójściu tą drogą − abyś z pożytkiem wykorzystał swoje silne strony − jakiekolwiek by były − i zapanował nad swoimi słabościami − jakiekolwiek by były. 38 Trzy rewolucyjne narze˛dzia „Czego potrzebujesz, by budować swoje życie bazuja˛c na swoich silnych stronach?” Łatwo zrozumieć radę: „Wykorzystuj z pożytkiem swoje silne strony i panuj nad słabościami”, ale jak zapewne wiesz z własnego doświadczenia, dużo trudniej się do niej zastosować. Przecież budowanie udanego życia od zawsze było śmiałym wyzwaniem i zadaniem o ogromnej liczbie zmiennych: twojej samoświadomości, dojrzałości, twoich szans, ludzi, którymi się otaczasz, ludzi, od których trudno ci uciec. Dla jasności powinniśmy ci powiedzieć, co może, a czego nie może zapewnić ci ta książka w twoich wysiłkach nad zbudowaniem twojego nowego − opartego na twoich silnych stronach − oblicza. Nie możemy dostarczyć ci kompletnego obrazu; nawet gdybyśmy tak uczynili, nigdy nie byłby on dokładny, ponieważ każdy z nas nigdy nie jest dziełem dokończonym. Nie możemy ci też powiedzieć, jak się uczyć. Jak zapewne wiesz, podjęcie działania to twoje zadanie, to ty jesteś odpowiedzialny za przewidywanie konsekwencji i wyciągnięcie wniosków. Nikt inny nie może tego zrobić za ciebie. Możemy ci jednak zaproponować trzy rewolucyjne narzędzia, które zapewne okażą się pomocne w budowaniu udanego życia: 1. Pierwsze rewolucyjne narzędzie to zrozumienie, jak odróżnić swoje naturalne talenty od rzeczy, których można się nauczyć. Zdefiniowaliśmy silną stronę jako powtarzające się, bliskie perfekcji wykonywanie jakiegoś działania. W porządku, ale jak do tego dojść? Czy można dojść niemal do perfekcji w każdej wybranej czynności poprzez nieustanne ćwiczenia, czy też zbliżenie się do perfekcji wymaga jakiegoś naturalnego talentu? Jeśli masz trudności ze zorganizowaniem grupy ludzi gotowych zejść z własnej drogi, by ci pomóc, czy jest możliwe, byś w praktyce ANATOMIA SILNEJ STRONY mógł okazać się perfekcyjnym pracownikiem organizacji sieciowej? Jeśli sprawia ci trudność przewidywanie, czy możesz nauczyć się tworzenia perfekcyjnych strategii? Jeśli często nie jesteś zdolny do bezpośredniej konfrontacji, czy poprzez dyscyplinę i ćwiczenia możesz posiąść nadzwyczajną umiejętność perswazji? Nie pytamy, czy możesz osiągnąć jakąś poprawę w tych dziedzinach − to oczywiste, że możesz. Człowiek ma zdolność przystosowania się, więc jeśli coś jest dla nas bardzo ważne, możemy stać się choć trochę lepsi niemal w każdej dziedzinie. Tutaj pytamy o to, czy przez same tylko ćwiczenia możesz osiągnąć trwałą i bliską perfekcji zdolność wykonywania określonych czynności? Odpowiedź na to pytanie jest jedna: „Nie, ćwiczenia niekoniecznie muszą prowadzić do perfekcji”. Rozwinięcie silnej strony w każdej dziedzinie wymaga przynajmniej odrobiny naturalnych talentów. To stwierdzenie rodzi pewne dość karkołomne pytania. Jaka jest różnica pomiędzy talentem a silną stroną? Jakich elementów pożytecznych w prowadzeniu działalności sieciowej, formułowaniu strategii czy przekonywaniu innych można się nauczyć, a które z nich są wrodzone? Jaką rolę w rozwijaniu silnych stron odgrywają umiejętności, wiedza, doświadczenie i samoświadomość? Jeśli nie wiesz, jak zmierzyć się z tymi pytaniami, możesz stracić mnóstwo czasu próbując wykształcić u siebie silne strony, których nie można się nauczyć, lub przeciwnie, możesz przedwcześnie zrezygnować z silnych stron, które są w twoim zasięgu. Aby odpowiedzieć na te pytania, musisz nauczyć się w prosty sposób odróżniać to, co jest wrodzone, od tego, co można zdobyć przez naukę i ćwiczenie. W następnym rozdziale zaprezentujemy na to prosty sposób. W szczególności zapoznamy cię z trzema starannie zdefiniowanymi pojęciami: • Talenty są twoimi naturalnymi powtarzającymi się wzorcami myślenia, odczuwania lub zachowania. Profil StrengthsFinder służy właśnie do pomiaru różnych cech składających się na talenty. 40 PEŁNIA ŻYCIA • Wiedza składa się z faktów i informacji (lekcji), których się nauczyłeś. • Umiejętności to kolejne kroki jakiegoś działania lub jakiejś czynności. Te trzy elementy − talenty, wiedza i umiejętności − łączą się w coś, co możemy nazwać twoją silną stroną. Na przykład zainteresowanie innymi, obcymi ludźmi i przyjemność z nawiązywania z nimi kontaktów jest talentem (określonym w dalszej części tej książki jako „CZAR”), podczas gdy zdolność do wykreowania sieci orędowników, którzy cię znają i są gotowi cię wspierać, jest silną stroną. Aby zbudować tę silną stronę, musisz udoskonalić swój wrodzony talent i połączyć go z umiejętnościami i wiedzą. Podobnie, talentem jest umiejętność konfrontacji (określona dalej jako Dowodzenie), podczas gdy umiejętność sprzedaży jest silną stroną. Aby przekonać kogoś do zakupu twojego produktu, musisz połączyć swój talent z wiedzą o tym produkcie i z pewną znajomością technik sprzedaży. Wprawdzie wszystkie te trzy elementy mają ogromne znaczenie w budowaniu silnych stron, jednak spośród tych surowców bez wątpienia najważniejsze są talenty. Twoje talenty są wrodzone (w następnym rozdziale wyjaśnimy, dlaczego), natomiast umiejętności i wiedzę można pozyskać ucząc się i ćwicząc. Będąc na przykład sprzedawcą możesz nauczyć się, jak opisywać właściwości swojego produktu (wiedza), możesz nawet dowiedzieć się, jak właściwie stawiać otwarte pytania, by jak najlepiej poznać potrzeby potencjalnego nabywcy (umiejętność), nigdy jednak nie nauczysz się, jak przekonać go do zakupu, jak wybrać ten najwłaściwszy moment i najwłaściwszy sposób perswazji. To są już talenty (określone dalej jako Dowodzenie i Indywidualizacja). Od czasu do czasu zdarza się, że można rozwinąć silną stronę bez posiadania istotnej wiedzy czy umiejętności − istnieją „naturalni” handlowcy, którzy mają tak wielki wrodzony talent 41 ANATOMIA SILNEJ STRONY przekonywania, że mogą sprzedać produkt, o którym nie mają zbyt dużej wiedzy − ale nie jest możliwe rozwinięcie silnej strony bez niezbędnych dla nich talentów. W wielu rolach możesz pozyskać szeroką wiedzę i umiejętności sięgające granic twoich możliwości, bez względu jednak na rolę, jaką pełnisz, jeśli zabraknie ci niezbędnych talentów, nigdy nie osiągniesz trwałej perfekcji w działaniu. Tak więc kluczem do budowania silnej strony jest poznanie swoich dominujących talentów i udoskonalenie ich przez połączenie z wiedzą i umiejętnościami. Pamiętaj, że wielu ludzi nie docenia znaczenia talentów w ogóle, nie mówiąc już o ich własnych talentach. Wydaje się im, że przez ćwiczenie i wytrwałość można się nauczyć niemal wszystkiego. Nie pozyskują aktywnie wiedzy i umiejętności, by podkreślić swoje talenty. Raczej wpadają zazwyczaj w pułapkę prób zdobywania jak najszerszej wiedzy i jak największej liczby umiejętności w nadziei, że doskonalą się w sposób ogólny, wygładzając swoje ostre krawędzie i przystosowując się. Aby zbudować swoje talenty, trzeba wystrzegać się tej pułapki. Nie zapisuj się w ciemno na szkolenie w zakresie przywództwa, umiejętności słuchania, empatii, publicznych wystąpień, asertywności czy na inne kursy o obiecujących nazwach w nadziei, że doświadczysz jakiejś dramatycznej przemiany. Jeśli nie posiadasz niezbędnych talentów, poprawa będzie znikoma. Skierujesz większość swojej energii na panowanie nad szkodami, a bardzo mało na rzeczywisty rozwój. A ponieważ masz tylko skończoną ilość czasu do zainwestowania w siebie, będziesz musiał zdecydować, czy naprawianie niedoskonałości i opanowanie szkód przyniesie ci największe korzyści. Radzimy, abyś z bliska przyjrzał się wiedzy, umiejętnościom i talentom. Naucz się odróżniać jedne od drugich. Poznaj swoje dominujące talenty, a potem systematycznie zdobywaj wiedzę i umiejętności, które pozwolą przekształcić je w prawdziwe silne strony. 42 PEŁNIA ŻYCIA 2. Drugie rewolucyjne narzędzie to system identyfikacji twoich dominujących talentów. Istnieje jeden sposób rozpoznawania największych potencjalnych silnych stron: spojrzenie wstecz i uważna obserwacja samego siebie. Spróbuj jakiejś działalności i obserwuj, jak szybko ją pojmiesz, jak szybko pominiesz pewne kroki w procesie nauki, a dodasz pewne niuanse, których się wcześniej nie uczyłeś. Sprawdź, czy działanie to tak cię zaabsorbowało, że straciłeś poczucie czasu. Jeśli przez kilka miesięcy nic takiego się nie wydarzyło, spróbuj czegoś innego − i obserwuj, a potem czegoś jeszcze innego. Po pewnym czasie twoje dominujące talenty ujawnią się same, a wtedy będziesz mógł zacząć doskonalić je tak, by stały się silnymi stronami. Tak zapewne powinna wyglądać szkoła: powinna opierać się na systematycznym poszukiwaniu u dzieci obszarów ich największego potencjału. Tak powinna też wyglądać praca: powinna być zamierzonym poszukiwaniem obszarów, w których pracownik może osiągnąć rezultaty na światowej klasy poziomie. Niestety, wydaje się, że ani szkoła, ani praca nie spełniają takiego zadania. I w jednym, i w drugim przypadku mamy raczej do czynienia z tak usilnym przekazywaniem wiedzy i wypełnianiem luk w umiejętnościach, że trudno już mówić o możliwości poświęcenia uwagi na rozwijanie świadomości naturalnych talentów. Ten ciężar spoczywa wyłącznie na tobie, na każdej indywidualnej osobie. Sam musisz prowadzić poszukiwania własnych talentów. Profil StrengthsFinder, omówiony w rozdziale 4, został opracowany specjalnie po to, by pomóc ci w rozpoznaniu własnych talentów. Jego zadaniem nie jest sporządzenie kompletnego opisu twojej osoby albo zaklasyfikowanie ciebie do takiego czy innego typu, o takich silnych, a takich słabych stronach. Każdy z nas jest zbyt skomplikowany jak na takie uproszczenie. Cel StrengthsFindera jest bardziej jednoznaczny; program powstał po to, by odkryć u ciebie pięć dominujących cech talentu. Te cechy niekoniecznie muszą być jednak jeszcze silnymi stronami. To obszary największego potencjału, obszary 43 ANATOMIA SILNEJ STRONY w których masz największe z możliwych szanse wypielęgnować u siebie światowej klasy silną stronę. StrengthsFinder rzuci tylko na nie światło, a od ciebie będzie zależeć, co osiągniesz. 3. Trzecie rewolucyjne narzędzie to zrozumiały język użyty do opisania twoich talentów. Potrzebny jest nam nowy język, którym będziemy mogli objaśnić, czym są silne strony, które odkryliśmy u siebie lub u innych. Ten język musi być precyzyjny; musi umożliwiać opisanie subtelnych różnic pomiędzy ludźmi. Musi być pozytywny; musi być pomocny w objaśnieniu, czym jest silna strona, a nie niedoskonałość. I musi być zrozumiały; musimy posługiwać się nim biegle, tak że bez względu na to, kim jesteśmy, skąd pochodzimy, zawsze będziemy wiedzieli, co oznacza stwierdzenie „Marcus jest uosobieniem Dowódcy” albo „Don potrzebuje Osiągać”. Dlaczego jest nam potrzebny ten nowy język? Po prostu dlatego, że język, którego używamy na co dzień, nie jest w stanie sprostać temu wyzwaniu. Język ludzkich słabości jest bogaty i różnorodny. Istnieją zasadnicze różnice między pojęciami neuroza, psychoza, depresja, mania, histeria, panika i schizofrenia. Różnice te znane są ekspertowi od chorób psychicznych, który bierze je pod uwagę stawiając diagnozę i zalecając leczenie. Tak naprawdę jednak język opisujący słabości i niedoskonałości jest tak rozpowszechniony, że nawet większość laików używa go dość poprawnie. Natomiast język silnych stron ludzi jest bardzo ubogi. Jeśli chcesz się przekonać, jak bardzo ubogi, posłuchaj kilku specjalistów od zasobów ludzkich, jak opisują zalety trzech kandydatów na jakieś stanowisko. Będziesz mógł usłyszeć kilka uogólnień w rodzaju „Podobały mi się jej umiejętności postępowania z ludźmi” albo „Wyglądał na silnie zmotywowanego”, w końcu jednak rozmowa zejdzie na porównywanie faktów takich jak wykształcenie czy doświadczenie zawodowe każdego z kandydatów. Nie twierdzimy, że dotyczy to wyłącznie 44 PEŁNIA ŻYCIA specjalistów od zasobów ludzkich. Jeśli posłuchasz dyrektorów dyskutujących o tych samych trzech kandydatach, zapewne usłyszysz podobną rozmowę. Najprawdopodobniej też sami kandydaci, opisując swoje silne strony, będą się uciekać do takich samych uogólnień, po czym z pełną zadowolenia pewnością siebie przejdą do spraw związanych z wykształceniem i doświadczeniem. Smutna prawda jest taka, że dostępny język, język silnych stron ludzi, wciąż jeszcze jest w najlepszym wypadku jedynie bardzo szczątkowy. Przykładem może być tutaj określenie „umiejętność postępowania z ludźmi”. Gdy mówisz o dwóch osobach, że „umieją postępować z ludźmi”, jaką tak naprawdę informację o nich przekazujesz? Jedynie taką, że obie mają dobry kontakt z innymi ludźmi i nic poza tym. Nie mówisz nic o tym, że jedna na przykład potrafi już przy pierwszym spotkaniu stworzyć atmosferę zrozumienia i zaufania, a inna błyskotliwie nawiązuje kontakty. Obie te umiejętności dotyczą ludzi, ale w oczywisty sposób nie oznaczają tego samego. Różnica między nimi ma jednak istotne znaczenie praktyczne. Bez względu na doświadczenie czy wykształcenie osoba wzbudzająca zaufanie niekoniecznie musi nadawać się do takiej samej roli, co osoba dobra w budowaniu powiązań. Nie będziesz zapewne oczekiwał, że obie te osoby w taki sam sposób będą kształtowały swoje kontakty z klientami i współpracownikami. Nie będziesz się też spodziewał, że każda z nich będzie czerpała z pracy ten sam rodzaj zadowolenia. Niekoniecznie też będziesz nimi zarządzał w ten sam sposób. Od tych czynników zależą jednak ich osiągnięcia, jeśli więc będziesz wiedział, kto instynktownie stwarza atmosferę zaufania, a kto buduje sieć kontaktów, potrafisz odróżnić sukces od porażki. W tej sytuacji pojęcie „umiejętność postępowania z ludźmi” nie będzie zatem szczególnie pomocne. Niestety, dotyczy to całego niemal języka silnych stron ludzi. Co oznacza pojęcie „silnie zmotywowany”? Czy to, że dana osoba odczuwa wewnętrzną potrzebę osiągnięć, dzięki której 45 ANATOMIA SILNEJ STRONY będzie paliła się do pracy niezależnie od sposobu, w jaki będziesz nią zarządzał? Czy może oznacza to potrzebę wyznaczenia jej ambitnych celów, które zmotywują ją do osiągnięć? A co oznacza pojęcie „myślenie strategiczne”? Czy to, że dana osoba myśli koncepcyjnie i lubuje się w teoriach? A może właśnie ma umysł analityczny i potrzebuje dowodów? A co z „umiejętnością sprzedaży”? Jeśli ktoś ją posiada, to czy oznacza to, że sprzedaje uderzając w najsłabszy punkt, przez kokieterię, przez logiczną perswazję, czy przez wyrażanie szczerego przekonania o zaletach produktu? To ważne różnice, jeśli chcesz kierować odpowiednią osobę do potencjalnych klientów. Możliwe, że ty sam wiesz doskonale, co masz na myśli, mówiąc „umiejętność sprzedaży”, „strategiczne myślenie”, „umiejętność postępowania z ludźmi” i „motywacja”. Co jednak myślą o tym inni ludzie? Mogą używać tych samych słów, mając na myśli coś zupełnie innego. A to właśnie najgorszy sposób komunikacji. Kończysz rozmowę w przekonaniu, że doszliście do porozumienia, a tak naprawdę mówiliście zupełnie różnymi językami. Z pewnego bardzo dziwnego powodu w sytuacjach, gdy chcemy być precyzyjni, gdy chcemy mieć podobne zrozumienie jakiegoś wyraźnego wzorca zachowania, często używamy słów o negatywnych konotacjach. Czy pamiętasz przykład Pam D., dyrektora służby zdrowia i opieki społecznej, która rwała się do działania? Jest niecierpliwa lub impulsywna. Ludzie wprowadzający w świecie porządek i ład? Dupki. Ludzie przypisujący sobie doskonałość? Egoiści. Ludzie przewidujący i zawsze pytający „A co będzie, jeśli...”? Mękoły. Jakkolwiek by na to spojrzeć, nie dysponujemy dostatecznie bogatym językiem, którym moglibyśmy opisać wielką różnorodność otaczających nas ludzkich talentów. W rozdziale 4 wprowadzimy trzydzieści cztery cechy talentu. Oczywiście nie są to jedyne słowa, którymi możemy opisać 46 PEŁNIA ŻYCIA prawidłowości zachowania, ale słowa te pozwalają uchwycić wzorce, z którymi najpowszechniej spotykamy się w naszych badaniach nad doskonałością. Te trzydzieści cztery cechy stały się naszym językiem opisującym ludzkie talenty, a tym samym objaśniającym silne strony ludzi. Oferujemy ci je jako sposób na odkrycie tego, co najlepsze w tobie i w ludziach cię otaczających. 47
