LPDp2-odpowiedzi ZP Przkl

Modele odpowiedzi
J´zyk polski
Poziom podstawowy
Cz´Êç I
Zadanie sprawdzajàce rozumienie czytanego tekstu O ksià˝ce
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogà przybieraç ró˝nà form´ j´zykowà, ale sens musi byç synonimiczny wobec modelu. Oceniajàc prac´ ucznia, nale˝y stosowaç
punktacj´ z modelu.
Uwaga: Za pe∏nà odpowiedê przyznaje si´ maksymalnà liczb´ punktów, za niepe∏nà – wskazanà
w rubryce „punkty czàstkowe”. Nie nale˝y przyznawaç po∏ówek punktów. Za brak odpowiedzi lub
odpowiedê b∏´dnà nie przyznaje si´ punktów.
Nr
zadania
Odpowiedzi
Maksymalna
liczba
punktów
Punkty czàstkowe
1.
bohaterowie literaccy
1
2.
– zaprzyjaêniamy si´ z nimi
– traktujemy jako wzory
– odrzucamy
2
za 2 przyk∏ady
– 1 pkt, za 3
– 2 pkt
3.
na przyk∏ad: ods∏oni´cia tajemnic bytu, pomocy w chwilach kryzysu i zwàtpieƒ, pomocy w okreÊleniu swego miejsca we wszechÊwiecie
2
za 2 przyk∏ady
– 1 pkt, za 3
– 2 pkt
4.
apostrofa
1
5.
– mo˝e byç formà ucieczki od Êwiata lub jego opanowania
1
6.
„Zdaje si´, ˝e przypada ono na lata powtórnego dojrzewania”
1
7.
przyjaêƒ i poznanie
1
8.
na przyk∏ad: na si´ganiu po coraz ambitniejsze ksià˝ki
1
9.
„Conrad przemyka si´ we mgle dalekich mórz”.
– symbolizuje Êwiat moralnych wartoÊci
„rzeêbiàc cz∏owieka, chce rozporzàdzaç ca∏à jego glinà”
– poprzez swoich bohaterów kszta∏tuje odbiorców
2
za 1 metafor´ i 1
uzasadnienie – 1 pkt,
za 2 metafory z uzasadnieniami – 2 pkt
10.
– „Jak samotny ˝eglarz”
– „Jest niby dojrza∏y owoc”
porównania te pe∏nià funkcj´ poetyckà
2
za wypisanie porównaƒ – 1 pkt, za wskazanie funkcji – 1 pkt
11.
1945 rok
1
12.
Jan Parandowski
Honore de Balzac
Joseph Conrad
Boles∏aw Miciƒski
2
za przywo∏anie 2 pisarzy – 1 pkt,
za 4 pisarzy – 2 pkt
13.
na przyk∏ad:
teza:
– wp∏yw ksià˝ki na Êwiat wartoÊci czytelnika
argumenty:
– bohaterowie m∏odzieƒczych lektur stajà si´ wzorcami osobowymi
– ksià˝ka jest znakiem, drogowskazem, punktem odniesienia
wniosek:
– ksià˝ka jest czymÊ wyjàtkowym w ˝yciu ka˝dego czytelnika
3
po 1 pkt za tez´, argumenty i wniosek
– razem 3 pkt
w w w. o p e r o n . p l
1
J´zyk polski. Poziom podstawowy
Cz´Êç II
Temat 1. Ró˝ne oblicza patriotyzmu. Porównaj sposoby jego rozumienia i przedstawienia
na podstawie fragmentu Wielkiej Improwizacji z Dziadów cz. III Adama Mickiewicza
oraz liryku Jana Kasprowicza Rzadko na moich wargach. Odwo∏aj si´ do znajomoÊci
twórczoÊci obu poetów.
I. Rozwini´cie tematu (0–25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–2 pkt)
Wielka Improwizacja
a) fragment dramatu romantycznego, III cz´Êci Dziadów Adama Mickiewicza, monolog bohatera
dramatu – wi´ênia i poety – Konrada
Rzadko na moich wargach
a) utwór liryczny z tomiku Ksi´ga ubogich Jana Kasprowicza, poety M∏odej Polski
2. Rozpoznanie zasady zestawienia tekstów (0–3 pkt)
na przyk∏ad:
a) ró˝ne sposoby wyra˝ania mi∏oÊci ojczyzny, wynikajàce z ideologii epoki, osobowoÊci twórcy, wydarzeƒ historycznych, uwarunkowaƒ politycznych
b) w dramacie romantycznym bohater identyfikuje si´ z ojczyznà, w liryku dystansuje si´ od manifestowania swoich uczuç patriotycznych
c) czu∏oÊç na los ojczyzny i narodu, chocia˝ inaczej wyra˝ana, obecna w obu tekstach
3. Oblicza patriotyzmu (0–11 pkt)
Wielka Improwizacja (0–6 pkt)
na przyk∏ad:
a) identyfikacja z ojczyznà
b) wspó∏odczuwanie z nià, wch∏oni´cie w siebie ojczyzny (podanie cytatów)
c) interpretacja zwrotu „nazywam si´ milijon”
d) walka z Bogiem w imi´ wolnoÊci ojczyzny, postawa otwartego buntu, duma i pycha bohatera,
który czuje si´ powo∏any do duchowego przewodzenia narodowi
e) g∏oÊna manifestacja swoich uczuç, krzyczenie na ca∏y Êwiat o krzywdach narodu i ojczyzny
f) bogate s∏ownictwo, skomplikowane porównania w wyra˝aniu uczuç
g) mistyczny plan
h) kontekst historyczny i biograficzny (proces filomatów, powstanie listopadowe, atmosfera spisku, rodzàca si´ idea mesjanizmu polskiego)
Rzadko na moich wargach (0–5 pkt)
na przyk∏ad:
a) cichy, ukryty w g∏´bi serca patriotyzm
b) franciszkaƒska mi∏oÊç do cz∏owieka i Êwiata, do ojczystej ziemi „ludzi ubogich”
c) ukazanie fa∏szywego, g∏oÊno manifestowanego patriotyzmu „na pokaz” i „kupczenia” imieniem
ojczyzny jako powód dystansowania si´ podmiotu lirycznego od tematów patriotycznych
d) ukrycie ojczyzny w prostych s∏owach „biednej” pieÊni
e) kontekst historyczny i biograficzny (I wojna Êwiatowa, nadzieje na niepodleg∏oÊç)
4. Postawa osób mówiàcych (0–6 pkt)
Wielka Improwizacja (0–3 pkt)
na przyk∏ad:
a) bunt, pycha, duma, postawa roszczeniowa przy jednoczesnej gotowoÊci do najwy˝szych ofiar
za ojczyzn´
b) ból wynikajàcy z cierpieƒ ojczyzny, stygmatyczne niemal odczuwanie jej cierpieƒ
c) powo∏anie samego siebie na duchowego przywódc´ narodu
d) poczucie wielkoÊci, równanie si´ z samym Bogiem
Rzadko na moich wargach (0–3 pkt)
na przyk∏ad:
a) postawa pokory, umi∏owanie ojczyzny dla niej samej, a nie dla poklasku i s∏awy
w w w. o p e r o n . p l
2
J´zyk polski. Poziom podstawowy
b) odpornoÊç moralna na znikczemnienie i na z∏o Êwiata
c) czerpanie si∏y z w∏asnego serca i mi∏oÊci do ojczyzny
d) spojrzenie z dystansu, „z drugiego brzegu” na siebie samego i w∏asnà twórczoÊç, jednoczesna
wznios∏oÊç i prostota wypowiedzi, stylizowanej na ludowà piosnk´
5. Wnioski (0–3 pkt)
Pe∏ny wniosek:
Patriotyzm mo˝na wyraziç na wiele sposobów. Formy wyrazu i postawy osób mówiàcych zale˝à
od wyzwania chwili, sytuacji politycznej, od idea∏ów epoki, tendencji estetycznych, osobowoÊci
twórcy i jego osobistego zaanga˝owania w sprawy ojczyzny, stopnia prze˝ywania mi∏oÊci do niej.
Nie ma monopolu na patriotyzm, ka˝da jego forma, ka˝dy sposób mówienia i milczenia o nim
przy jednoczesnym odczuwaniu mi∏oÊci do ojczyzny, jest wielkà wartoÊcià. Zarówno Wielka Improwizacja, jak i wiersz Jana Kasprowicza uczà sztuki prze˝ywania tej mi∏oÊci i wyra˝ania uczuç patriotycznych. Romantyzm ukszta∏towa∏ specyficzny model patriotyzmu, model ca∏kowitej ofiary, krzyczenia o mi∏oÊci ojczyzny na ca∏y Êwiat, postawy poÊwi´cenia nawet za cen´ utraty duszy. Model
proponowany przez Kasprowicza jest modelem na czasy pokoju i wolnoÊci. (3)
Cz´Êciowy wniosek:
Ukazane zosta∏y ró˝ne oblicza polskiego patriotyzmu: romantyczny – polegajàcy na manifestacji
uczuç, poÊwi´ceniu i wyzwaniu ca∏ego Êwiata i Boga do walki i model XX-wiecznej, cichej, spokojnej, ukrytej w sercu mi∏oÊci do kraju. (2)
Próba podsumowania:
Przedstawione oblicza patriotyzmu ró˝nià si´. (1)
II. Kompozycja (0–5 pkt)
Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwini´cie tematu.
– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przejrzysta
i logiczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym (5)
– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna, graficzne wyodr´bnienie g∏ównych cz´Êci
(3)
– wskazujàca na podj´cie próby podporzàdkowania tekstu, na ogó∏ spójna (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
III. Styl (0–5 pkt)
– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, urozmaicona leksyka (5)
– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny; wystarczajàca leksyka (3)
– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy j´zykowe (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione nie przyznaje si´ punktów.
IV. J´zyk (0–12 pkt)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne s∏ownictwo, frazeologia i fleksja (12)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, poprawne sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia i fleksja (9)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia (6)
– j´zyk komunikatywny, mimo b∏´dów sk∏adniowych, s∏ownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych (3)
– j´zyk komunikatywny, mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych, s∏ownikowych
i frazeologicznych (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
V. Zapis (0–3 pkt)
– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy) (3)
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia); na ogó∏ poprawna interpunkcja (2)
w w w. o p e r o n . p l
3
J´zyk polski. Poziom podstawowy
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia); interpunkcja niezak∏ócajàca komunikacji
(mimo ró˝nych b∏´dów) (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
VI. Szczególne walory pracy (0–4 pkt)
Temat 2. Rozwa˝ania egzystencjalne jako jeden z elementów charakterystyki g∏ównego bohatera utworu J. W. Goethego Cierpienia m∏odego Wertera. Zanalizuj wybrane
fragmenty, oceniajàc je w kontekÊcie ca∏ej powieÊci.
I. Rozwini´cie tematu (0–25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–4 pkt)
na przyk∏ad:
a) gatunek – powieÊç epistolarna (forma listu)
b) epoka – okres burzy i naporu – który wykreowa∏ nowy typ bohatera o charakterystycznej, rzadko spotykanej skali wra˝liwoÊci
c) werteryzm – okreÊlenie postawy tytu∏owego bohatera
d) g∏ówny motyw – rozwa˝ania egzystencjalne
e) narrator pierwszoosobowy, to˝samy z bohaterem
f) utwór kultowy dla polskich romantyków
2. Sens ludzkiego ˝ycia wed∏ug Wertera (0–12 pkt)
na przyk∏ad:
a) ˝ycie jest snem
b) wysi∏ek ludzki daremny, nie da si´ przed∏u˝yç istnienia
c) samotnoÊç cz∏owieka („Êciany, wÊród których jest zamkni´ty”)
d) cz∏owiek ucieka przed Êwiatem zewn´trznym w g∏àb samego siebie
e) ludzie, podobnie jak dzieci, niewiele wiedzà, pozostajà bezradni w odwiecznych pytaniach egzystencjalnych o sens ˝ycia
f) szcz´Êcie ludzi zale˝y od tego, do kogo si´ porównujà
g) myÊlenie powoduje ból egzystencji, dlatego te˝ sensowniej ˝yç z dnia na dzieƒ, nie myÊlàc
o przysz∏oÊci
h) nieosiàgalne pragnienie uczynienia z ˝ycia ogrodu na kszta∏t raju
i) ˝ycie jest wi´zieniem, jednak zawsze mo˝na z niego uciec (w domyÊle samobójstwo)
j) ludzie sami sobie zatruwajà ˝ycie
k) poczucie wartoÊci dostarcza ci´˝ka, mozolna praca przybli˝ajàca do okreÊlonego celu
l) ˝ycie jest ceremonia∏em, a ludzie g∏upcami grajàcymi swoje role, bez ÊwiadomoÊci bycia marionetkami
3. Werter w kontekÊcie ca∏ej powieÊci (0–6 pkt)
na przyk∏ad:
a) doÊwiadcza bólu istnienia tzw. weltschmerzu
b) kocha bezgranicznie, targany jest nami´tnoÊcià
c) ukojenia duszy szuka w kontakcie z przyrodà
d) bliskie sà mu pieÊni Osjana, które t∏umaczy dla Lotty
e) to idealista stwarzajàcy we w∏asnej wyobraêni idea∏ mi∏oÊci i kochajàcy swoje wyobra˝enie
f) nieodporny na przeciwnoÊci losu (nadwra˝liwoÊç)
g) posiada zdolnoÊç do g∏´bokiej refleksji nad istotà bytu i natury ludzkiej
h) egotyk zapatrzony w siebie samego, p∏aczliwy kochanek
5. Wnioski (0–3 pkt)
Pe∏ny wniosek:
Werter jest niezwykle wra˝liwy, co nie pozwala mu do koƒca cieszyç si´ urodà ˝ycia. Refleksje zwiàzane z obserwacjà Êwiata i ludzi napawajà go smutkiem. ˚ycie jawi si´ jako sen, wi´zienie, ceremonia∏
i tym samym powoduje ból istnienia, spot´gowany nieszcz´Êliwà mi∏oÊcià, idealizmem i s∏aboÊcià natury nieodpornej na niedoskona∏oÊç Êwiata. Buntuje si´ przeciw konwenansom i ceremonia∏om, pow w w. o p e r o n . p l
4
J´zyk polski. Poziom podstawowy
szukujàc idea∏u, skazuje si´ na izolacj´ i tym samym na samotnoÊç. Samobójstwo traktuje jako przejaw
wolnoÊci – jedynej dost´pnej w ziemskim wymiarze, ono uwolni go od cierpienia. (3)
Cz´Êciowy wniosek:
Werter to bohater odczuwajàcy ból istnienia, który pog∏´bia refleksja nad niedoskona∏oÊcià Êwiata
i natury ludzkiej. Nieszcz´Êliwa mi∏oÊç dope∏nia ból duszy i przyczynia si´ do samobójczej Êmierci.
(2)
Próba podsumowania:
Werter to bohater o naturze refleksyjnej. Obserwuje Êwiat, ludzi i czuje ból egzystencjalny. (1)
II. Kompozycja (0–5 pkt)
Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwini´cie tematu.
– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przejrzysta
i logiczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym (5)
– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna; graficzne wyodr´bnienie g∏ównych cz´Êci (3)
– wskazujàca na podj´cie próby porzàdkowania myÊli, na ogó∏ spójna (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
III. Styl (0–5 pkt)
– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi; urozmaicona leksyka (5)
– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny; wystarczajàca leksyka (3)
– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy j´zykowe (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
IV. J´zyk (0–12 pkt)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne: s∏ownictwo,
frazeologia i fleksja (12)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia i fleksja (9)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo i frazeologia (6)
– j´zyk komunikatywny mimo b∏´dów sk∏adniowych, s∏ownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych
(3)
– j´zyk komunikatywny mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych, s∏ownikowych
i frazeologicznych (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
V. Zapis (0–3 pkt)
– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy) (3)
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia), na ogó∏ poprawna interpunkcja (2)
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia), interpunkcja nie zak∏ócajàca komunikacji
(mimo ró˝nych b∏´dów) (1)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
VI. Szczególne walory pracy (0–4 pkt)
w w w. o p e r o n . p l
5