WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY – HISTORIA KLASA IVA

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY –
HISTORIA KLASA IVA
- wyjaśni, jaką rolę odgrywa rodzina w życiu każdego człowieka (2)
- wymienia osoby, które wchodzą w skład szkolnej społeczności (2)
-opowiada, na czym polega odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka (3)
- potrafi wymienić ludzkie potrzeby (3)
-wymienia, sposoby zaspokajania ludzkich potrzeb (4)
- wyjaśnia znaczenie terminów: rodzina dwupokoleniowa, rodzina
Wielopokoleniowa (4)
-tłumaczy, czym jest rodzina niepełna i w jaki sposób ona powstaje (5)
wymienia osoby, które wchodzą w skład szkolnej społeczności (2)
- nazywa swoje szkolne prawa i obowiązki (2)
- rozumie, w czym przejawiają się uprzejmość i tolerancja (2)
- wymienia uprawnienia władz szkolnych i statut szkoły (3)
- wiwyjaśnia, czym jest samorząd uczniowski (3)
- podaje przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole (3)
- wskazuje przyczyny konfliktów między ludźmi i przedstawia sposoby ich rozwiązywania (3)
- wymienia korzyści, jakie można osiągnąć przez uprzejmość i tolerancję (3)
- wyjaśnia znaczenie terminów: rada pedagogiczna, rada szkoły, rada samorządu uczniowskiego
-wie, na czym polega sprawiedliwe postępowanie (5)
- tłumaczy pochodzenie nazwy Polska (2)
- podaje daty najważniejszych polskich świąt państwowych (2)
- wymienia polskie symbole narodowe i najważniejsze miejsca pamięci narodowej (2)
- recytuje tekst „Mazurka Dąbrowskiego”
- wymienia regiony Polski (2)
- tłumaczy znaczenie terminów: ojczyzna, mała ojczyzna, naród, patriotyzm, patriotyzm lokalny, herb
(3)
- rozumie znaczenie terminów: Rzeczpospolita Polska, mniejszość narodowa, mniejszość etniczna,
Polonia (3)
- omawia okoliczności powstania tekstu „Mazurka Dąbrowskiego (3)
- omawia symbolikę barw polskiej flagi narodowej (3)
- podaje nazwy mniejszości narodowych i etnicznych żyjących w Polsce (3)
- omawia sposoby okazywania patriotyzmu w czasie wojny i w okresie pokoju (4)
- wymienia sposoby zdobywania wiedzy o historii małej ojczyzny (4)
- wskazuje największe atuty swojej małej ojczyzny
- wyjaśnia, co świadczy o tym, że Polacy należą do jednego narodu (4)
- podaje przykłady dzieł sztuki i architektury, które należą do polskiego dziedzictwa narodowego (4)
- wyjaśnia, kim był Józef Wybicki (4)
- wskazuje miejsca głównych skupisk Polaków na świecie (4)
- objaśnia, dlaczego wybrane dzieła sztuki i architektury są ważną częścią naszej kultury narodowej
(5)
- wymienia wydarzenia, na pamiątkę których ustanowiono święta państwowe (5)
- tłumaczy, dlaczego powinno się okazywać szacunek symbolom narodowym (5)
- wymienia mniejszości narodowe, które żyły w przedwojennej Polsce (5)
- wymienia, czym zajmuje się historia jako nauka
- wyjaśnia, kim jest historyk (2)
- opisuje sposoby badania wydarzeń z przeszłości przez historyków (3)
- zna podstawy myślenia przyczynowo-skutkowego dotyczącego wydarzeń historycznych (3)
- podaje przykłady efektów pracy historyków (3)
- wymienia główne zadania historii (4)
- wymienia przykłady postaci historycznych oraz bohaterów baśniowych i legendarnych (4)
- wymienia filmy i książki o tematyce historycznej
- objaśnia znaczenie powiedzenia: Historia jest nauczycielką życia (5)
-wskazuje przebieg, przyczyny i skutki wybranych wydarzeń historycznych (6)
określa, czym są źródła historyczne, i podaje ich przykłady (2)
- wyjaśnia znaczenie terminów: zabytek, muzeum, archiwum, skansen, ród, archeolog, pamiątka
rodzinna, genealogia, drzewo genealogiczne (3)
- wskazuje, gdzie gromadzi się źródła historyczne (3)
-dokonuje podziału źródeł historycznych na materialne i niematerialne oraz wyróżnia wśród źródeł
materialnych pisane i niepisane (4)
- wymienia informacje, jakie można zdobyć na podstawie poszczególnych źródeł historycznych (4)
- przedstawia sposoby badania wiarygodności źródeł historycznych (4)
- wskazuje podobieństwa i różnice między muzeum a skansenem (4)
- rozpoznaje znak Zabytek chroniony prawem i wie, co on oznacza (5)
- wyjaśnia, kim był prawdziwy święty Mikołaj
- opowiada legendy związane z Mikołajem, biskupem Miry (6)
- przedstawia postać Henryka Schliemanna (6)
- wyjasnia, czym jest ród (2)
- określa, czym zajmuje się genealogia (2)
- podaje przykłady pamiątek rodzinnych (2)
- wskazuje na znaczenie pamiątek rodzinnych (3)
- omawia, w jaki sposób kultywowania tradycji umacnia poczucie wspólnoty w rodzinie (3)
- tłumaczy, czym jest drzewo genealogiczne (3)
- wskazuje sposoby kultywowania rodzinnych tradycji (4)
- wymienia i opisuje rodzinne pamiątki i tradycje (4)
- przygotowuje drzewo genealogiczne najbliższej rodziny (5)
- umie wykazać powiązania pomiędzy członkami rodziny (6)
- objaśnia znaczenie terminów: chronologia, data, era, rok, wiek, tysiąclecie, epoka historyczna, okres
przed naszą erą i naszej ery (2)
- wskazuje narodziny Jezusa z Nazaretu jako początek naszej ery (2)
- wyjaśnia, dlaczego mierzenie czasu jest ważne w pracy historyka (3)
- tłumaczy zasadę tworzenia osi czasu i sposób umieszczania na niej dat (3)
- posługuje się cyframi rzymskimi i arabskimi w celu oznaczania jednostek czasu (3)
- wymienia epoki historyczne oraz podaje ich daty graniczne (3)
- analizuje pochodzenie słowa kronikarz (4)
- rozumie, że daty graniczne poszczególnych epok mają charakter umowny (4)
- wymienia przyczyny powstawania kronik i dostrzega w nich źródło ważnych
informacji (5)
- wskazuje wydarzenia, które oznaczają początek i koniec poszczególnych epok historycznych (5)
- dostrzega umowność rachuby czasu w kontekście przykładów z różnych kręgów kulturowych (5)
- dokonuje zapisów typu kronikarskiego (6)
- odczytuje skróty: p.n.e. i n.e. (2)
- rysuje linię chronologiczną i zaznacza na niej daty (2)
- oblicza upływ czasu między poszczególnymi wydarzeniami (2)
- ustala wiek, w którym miało miejsce dane wydarzenie (2)
-zapisuje cyframi rzymskimi liczby arabskie i na odwrót (2)
- porządkuje daty na linii chronologicznej (3)
- określa datę danego wydarzenia, używając określeń I połowa lub II połowa danego wieku (3)
- dostrzega różnice w określaniu, do której połowy wieku należą daty przed naszą erą i naszej ery (4)
- krótko charakteryzuje poszczególne epoki historyczne (5)
-wyjaśnia różnice w określaniu dat za pomocą kalendarzy juliańskiego i gregoriańskiego (6)
- wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, plan, legenda mapy (2)
- wymienia elementy, z jakich składa się mapa historyczna (3)
- tłumaczy, czym są legenda i skala mapy (4)
-porównuje mapy historyczną i geograficzną
- odróżnia mapę od planu (4)
- opisuje, jak dawniej wyglądały mapy, i na tej podstawie określa, jakie wyobrażenie o świecie mieli
ludzie w przeszłości (5)
-podaje przykład zastosowania GPS (5)
-rozumie, jaką rolę odgrywa mapa w poznawaniu przyczyn i przebiegu wydarzeń historycznych (5)
- umieszcza na osi czasu przybliżone daty pojawienia się praludzi (2)
- wskazuje na mapie tereny, gdzie pojawili się przodkowie człowieka (2)
- omawia znaczenie ognia dla życia praludzi (2)
- wymienia narzędzia, którymi posługiwali się praludzie (3)
- porównuje koczowniczy i osiadły tryb życia (3)
- opowiada o początkach rolnictwa, udomowieniu zwierząt (3)
- wyjaśnia, czym była ziemianka (3)
-omawia, jak zmieniał się wygląd człowieka (4)
- wyjaśnia, co oznaczają pojęcia epoka kamienia, epoka brązu, epoka żelaza (4)
- porównuje życie praludzi z życiem człowieka współczesnego (5)
- wymienia pierwsze uprawiane rośliny i zwierzęta hodowane przez człowieka (5)
- tłumaczy termin dymarka (6)
- przedstawia podział ludności starożytnego Egiptu na warstwy społeczne (2)
- umieszcza na osi czasu daty powstania pierwszych cywilizacji (3)
- wskazuje na mapie rzeki Eufrat, Tygrys,, Nil oraz miasto Babilon (3)
- wyjasnia, kim byli Sumerowie (3)
- wymienia osiągnięcia pierwszych cywilizacji (3)
- tłumaczy terminy mumia, sarkofag, piramida, faraon, Mezopotamia (3)
-wymienia warstwy społeczne w Egipcie (3)
- charakteryzuje warstwy społeczne starożytnego Egiptu (4)
- wymienia najważniejsze zabytki Mezopotamii i Egiptu (4)
- przedstawia najważniejsze osiągnięcia mieszkańców Mezopotamii (4)
- omawia sposób działania kanałów nawadniających (4)
- wyjaśnia znaczenie terminów: pismo obrazkowe, klinowe i alfabetyczne (2)
- wskazuje, jakie znaczenie dla rozwoju cywilizacji miał wynalazek pisma (2)
- wymienia materiały pisarskie, których używano od starożytności (3)
- charakteryzuje pismo obrazkowe, klinowe i alfabetyczne, a także wskazuje różnice między nimi (3)
- opisuje materiały pisarskie od starożytności do czasów współczesnych (4)
- udowadnia, że alfabety grecki i łaciński stanowią podstawę, z której wywodzą się alfabety używane
współcześnie w Europie (4)
- wskazuje Fenicjan jako twórców pisma alfabetycznego (5)
- wyjaśnia, dlaczego ludzie tworzyli malowidła naskalne (5)
- tworzy własne pismo obrazkowe oraz przedstawia zalety i wady takiego sposobu przekazywania
informacji (6)
- charakteryzuje warunki geograficzne Grecji (2)
- podaje cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej (2)
- odnajduje na mapie starożytne Grecję i Ateny (2)
- umieszcza na linii chronologicznej daty: wojny trojańskiej, ukształtowania się greckich polis, rządów
Peryklesa w Atenach, narodzin teatru greckiego, pierwszych igrzysk olimpijskich (3)
- opisuje na przykładzie starożytnych Aten wygląd greckiej polis- -wyjaśnia znaczenie terminów:
Hellada, Hellenowie, wielka kolonizacja, kolonia, Akropol, agora, polis (3)
-tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, jaką rolę w Atenach odgrywał sąd skorupkowy (4)
-wskazuje cechy, które wyróżniały Peryklesa jako dowódcę i polityka (4)
-przedstawia, w jaki sposób działał sąd skorupkowy (5)
- wskazuje na mapie główne kierunki wielkiej kolonizacji (6)
- omawia podobieństwa i różnice między demokracją ateńską a współczesną demokracją
przedstawicielską (6)
-porównuje demokrację ateńską ze sposobem sprawowania władzy w starożytnym Egipcie (6)
- wyjaśnia, czym jest teatr, i wskazuje Grecję jako miejsce narodzin tej dziedziny sztuki (2)
- opisuje wygląd teatru greckiego i występujących w nim aktorów (2)
- omawia genezę starożytnego teatru (3)
- wymienia rodzaje sztuk granych w greckim teatrze (tragedia, komedia) (3)
- wyjaśnia, czym były Wielkie Dionizje (4)
- omawia różnice między tragedią i komedią (4)
- ocenia znaczenie teatru dla starożytnych Greków (4)
- podaje imiona najważniejszych tragedio- i komediopisarzy greckich (Sofokles, Arystofanes,
Eurypides) (5)
-opisuje, jaki był przebieg konkursów teatralnych w starożytnej Grecji (5)
- dowodzi, dlaczego dramaty antycznych twórców są wystawiane współcześnie (5)
- porównuje teatr współczesny ze starożytnym teatrem greckim (5)
-wskazuje, gdzie znajduje się najbliższy teatr (6)
-tłumaczy znaczenie terminów: filozofia, bogowie olimpijscy, mit, politeizm,heros (2)
-wymienia imiona najważniejszych bogów greckich (Zeus, Hera, Posejdon, Afrodyta, Atena, Hades,
Hefajstos, Ares, Apollo, Hermes) (3)
-przedstawia postacie Heraklesa i Odyseusza jako bohaterów mitów greckich (3)
- wymienia najważniejszych filozofów greckich (Sokrates, Platon, Arystoteles) (3)
- opisuje, jakimi dziedzinami życia opiekowali się poszczególni bogowie greccy oraz jakie były ich
atrybuty (4)
- objaśnia, kim był Homer (4)
- wymienia dzieła Homera (4)
- opowiada co najmniej jeden mit grecki (5)
-podaje przykłady prac Heraklesa (5)
- wyjaśnia, co oznaczają wyrażenia: koń trojański, pięta Achillesa i stajnia Augiasza (5)
- dostrzega rolę „Iliady” i „Odysei” jako inspiracji dla literatury i sztuki greckiej (5)
- przedstawia poglądy Sokratesa, Platona i Arystotelesa (6)
- podaje rok pierwszych igrzysk olimpijskich (2)
-wymienia dyscypliny wchodzące w skład pięcioboju olimpijskiego (2)
- wskazuje, gdzie odbywały się najsłynniejsze igrzyska organizowane na cześć Zeusa (3)
- dostrzega podobieństwa i różnice pomiędzy igrzyskami starożytnymi a współczesnymi (3)
- wyjaśnia, czym jest gimnazjon (4)
-opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
- tłumaczy, jaka była rola sportu w życiu starożytnych Greków (4)
- rozumie, jaką rolę odgrywają igrzyska we współczesnym świecie (4)
-informuje, jak termin olimpiada rozumiano w starożytności, i objaśnia, co oznacza on współcześnie
(4)
-opowiada, jakie znaczenie miały gimnazjony dla sprawności fizycznej antycznych Greków (5)
-wskazuje na rolę sportu w starożytnej Grecji jako tematu sztuki (5)
- ocenia osiągnięcia starożytnych Greków (5)
- tłumaczy, kim byli Spartanie (6)
- wyjaśnia, co oznaczają powiedzenia: wrócić z tarczą i wrócić na tarczy (6)
wskazuje na mapie Rzym, Kartaginę, Półwysep Apeniński (Italię), Palestynę i obszary objęte
chrześcijaństwem u schyłku starożytności (2)
- podaje rok założenia Rzymu opisanego w legendzie (3)
-omawia różnice między republiką a cesarstwem
- opisuje legendarne początki Rzymu (3)
- wwyjaśnia, że państwo rzymskie najpierw było królestwem, następnie republiką, a na końcu –
cesarstwem (4)
-wymienia grupy tworzące społeczeństwo starożytnego Rzymu (4)
- nazywa poszczególne elementy stroju i uzbrojenia rzymskiego legionista (4)
-wyjaśnia znaczenie terminów: Imperium Rzymskie, legionista, języki romańskie, bazylika, gladiator,
prowincja, barbarzyńca, zgromadzenie ludowe, senat (5)
- tłumaczy, czym jest „Wilczyca kapitolińska” (5)
- omawia drogę państwa rzymskiego do potęgi oraz określa zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego
(5)
-charakteryzuje różne typy ustroju państwa rzymskiego: królestwo, republikę, cesarstwo (5)
- opisuje grupy tworzące społeczeństwo rzymskie (5)
- tłumaczy, czym był szlak bursztynowy (6)
-określa znaczenie szlaku bursztynowego dla starożytnych Rzymian (6)
-ocenia dokonania Juliusza Cezara (6)
- wyjaśnia co to jest Forum Romanum, Panteon, Koloseum, akwedukt, droga, łuk triumfalny, terma
- wyjaśnie, kim byli gladiatorzy (2)
-wyjaśnia, w jakim celu starożytni Rzymianie budowali drogi i wodociągi (3)
- rozumie znaczenie terminów: prawo rzymskie, prawo XII tablic, kodeks, Kodeks Justyniana (3)
- przedstawia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa (3)
- wymienia zasługi Rzymian w dziedzinie architektury i budownictwa, używając terminów: Forum
Romanum, Panteon, Koloseum,
akwedukty, drogi, łuki triumfalne, termy (4)
- charakteryzuje różne typy ustroju państwa rzymskiego: królestwo, republikę, cesarstwo (4)
-wskazuje cechy rzymskiego budownictwa (5)
-opowiada, dlaczego starożytni Rzymianie budowali łuki triumfalne i termy (5)
-wymienia osiągnięcia starożytnych Rzymian, z których korzystamy współcześnie (5)
- odnajduje przykłady zapisów z prawa rzymskiego obowiązujących w dzisiejszym prawodawstwie
oraz określa ich znaczenie (6)
- ocenia, jakie znaczenia mają zabytki starożytnego Rzymu (6)
-objaśnia znaczenia terminów: mesjasz, apostoł, Ewangelia, Biblia, Stary i Nowy Testament, poganin
(2)
- wskazuje Palestynę jako miejsce narodzin chrześcijaństwa (2)
-wiąże początki chrześcijaństwa z postacią Jezusa z Nazaretu (2)
- wie, że chrześcijanie wierzą w jednego Boga
-dowodzi, na czym polega różnica między wiarą w jednego boga a wiarą w wielu bogów (2)
- podaje najważniejsze zasady nauki Jezusa z Nazaretu (3)
- podaje przyczyny prześladowań chrześcijan w państwie rzymskim (3)
- wymienia symbole pierwszych chrześcijan – chrystogram i rybę (3)
- opowiada, kim był Konstantyn Wielki (3)
-opisuje okoliczności zmiany sytuacji chrześcijan w państwie rzymskim (3)
w okresie panowania Konstantyna Wielkiego
- umieszcza na linii chronologicznej daty założenia Rzymu, zabójstwa Juliusza Cezara, ukrzyżowania
Jezusa z Nazaretu, wydania edyktu mediolańskiego i upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, a także
określa, w którym wieku odbyły się poszczególne wydarzenia (3)
- porównuje wierzenia Rzymian i starożytnych Greków (4)
- wyjaśnia, czym jest Ewangelia (4)
- tłumaczy, dlaczego Watykan jest ważnym miejscem dla katolików (4)
- tłumaczy, jakie znaczenie miała działalność Apostołów dla rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w
Imperium Rzymskim (5)
- podaje, co wydarzyło się w roku 1054
- nazywa różne odłamy chrześcijaństwa (5)
- przedstawia związki chrześcijaństwa z judaizmem
- prezentuje sylwetkę Nerona (6)
- wymienia wydarzenia związane z historią Żydów w Polsce (6)