przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny
Transkrypt
przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW IV ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Rok akademicki 2010 / 2011 Opracowanie edytorskie i druk: Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zam. 344 / 2010 nakład 360 egz. tel. (022) 5720 327 e-mail: [email protected] www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl Spis treści . Podział roku akademickiego 2010 / 2011........................................4 . WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO..........5 3. Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM w kadencji 2010-2012.................................................................................6 4. Plan studiów na rok akademicki 2010/2011.................................7 5. FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA.........................................................10 6. CHOROBY WEWNĘTRZNE...........................................................................12 7. PEDIATRIA.......................................................................................................17 8. DERMATOLOGIA I WENEROLOGIA...........................................................23 9. PSYCHIATRIA..................................................................................................26 0. PSYCHIATRIA DZIECIĘCA............................................................................28 . DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA............................................................30 . HIGIENA...........................................................................................................32 3. Epidemiologia............................................................................................34 4. GENETYKA KLINICZNA...............................................................................36 15. MEDYCYNA NUKLEARNA...........................................................................38 16. Immunologia Kliniczna.......................................................................40 17. MEDYCYNA RODZINNA...............................................................................42 8. OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA..............................................................44 RAMOWY PROGRAM PRAKTYK STUDENTÓW IV ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Po IV roku studiów obowiązuje studentów 4 – tygodniowa praktyka (20 dni roboczych) – 140 godzin z Pediatrii do wyboru w Klinice (Oddziale) – 2 tygodnie i 2 tygodnie z Medycyny Rodzinnej w praktyce lekarza rodzinnego. Kierownik Kliniki (Ordynator) lub wyznaczony przez niego opiekun ustala szczegółowy zakres obowiązków i harmonogram praktyk oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta. Opiekunem praktyki studenckiej powinien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym i ogólnym. Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem lekarskim. Choroba dłuższa niż powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres. W miarę możliwości student pod nadzorem opiekuna winien wykonywać wszystkie czynności lekarskie. Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator Oddziału. W czasie 2 – tygodniowej praktyki w Zakładzie Medycyny Rodzinnej lub na Oddziale Pediatrycznym student obowiązany jest odbyć 2 całodobowe dyżury, w czasie których towarzyszy lekarzowi dyżurnemu we wszystkich czynnościach lekarskich (przyjmowanie chorych w izbie przyjęć, wykonywanie zabiegów koniecznych dla ratowania życia, udział w popołudniowych wizytach lekarskich). Celem praktyki w Oddziale Pediatrycznym jest: 1. Uzupełnienie wiadomości o organizacji Oddziału Dziecięcego (Kliniki) i powiązaniach organizacyjnych Oddziału z lecznictwem otwartym. 2. Ocena stanu dziecka i jego rozwoju psychofizycznego. 3. Zapoznanie się z pielęgnacją niemowlęcia. 4. Poznanie zasad żywienia zdrowego i chorego niemowlęcia i dziecka. 5.Doskonalenie umiejętności badania fizycznego dziecka. 6. Zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy. 7. Nabycie podstaw właściwego rozpoznawania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych. 8. Poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych i patomorfologicznych. 9. Udział w wizytach lekarskich i zapoznanie się z zasadami prowadzenia dokumentacji choroby. 10.Ocena stopnia nawodnienia niemowlęcia z ustaleniem wskazań do leczenia nawadniającego (ilość i skład płynu infuzyjnego). 11. Ocena równowagi kwasowo-zasadowej u chorego dziecka, zwłaszcza niemowlęcia. 12.Wykonywanie pod nadzorem zabiegów: pobieranie treści żołądkowej i dwunastniczej, płukanie żołądka, podłączanie wlewu kroplowego i wykonywanie wstrzyknięć. 13.Poznanie przepisów sanitarno–epidemiologicznych w Oddziale Niemowlęcym i Dziecięcym oraz metod zapobiegania zakażeniom szpitalnym. 14.Uczestniczenie w konsultacjach wielospecjalistycznych. Celem praktyki w zakresie Medycyny Rodzinnej jest: 1. Zapoznanie studentów z zakresem przedmiotowym oraz metodami działania w zakresie medycyny rodzinnej. 2. Udoskonalenie umiejętności komunikacji z pacjentem (przekazy niewerbalne, asertywność, empatia). 3. Motywacja do wyboru kariery zawodowej lekarza rodzinnego. Elementami praktyki w Poradni Medycyny Rodzinnej będą: a) praca z lekarzem rodzinnym w zakresie opieki nad osobami dorosłymi – 4 dni, b) praca z lekarzem rodzinnym w zakresie opieki nad dzieckiem – 2 dni, c) praca z lekarzem rodzinnym i pielęgniarką w zakresie profilaktyki pediatrycznej – 2 dni, d) praca z lekarzem ginekologiem w poradni dla kobiet – 1 dzień, e) udział w wizytach domowych u chorych dzieci i osób dorosłych – min. 1, 2 wizyty w ramach punktów a i b, f) praca w innych modułach Poradni Medycyny Rodzinnej: w punkcie pobrań, gabinecie zabiegowym, pracowniach diagnostycznych (np. EKG, USG itp.) – 1 dzień. Podział roku akademickiego 2010 / 2011 SEMESTR ZIMOWY od dnia do dnia 27.09.2010 19.12.2010 zajęcia dydaktyczne 20.12.2010 02.01.2011 wakacje zimowe 03.01.2011 23.01.2011 zajęcia dydaktyczne 24.01.2011 30.01.2011 sesja egzaminacyjna zimowa 31.01.2011 06.02.2011 przerwa semestralna 07.02.2011 13.02.2011 sesja poprawkowa 12 tygodni 3 tygodnie SEMESTR LETNI od dnia do dnia 14.02.2011 23.04.2011 zajęcia dydaktyczne 24.04.2011 01.05.2011 wakacje wiosenne 02.05.2011 05.06.2011 zajęcia dydaktyczne 06.06.2011 30.06.2011 sesja egzaminacyjna letnia 29.08.2011 04.09.2011 sesja poprawkowa 10 tygodni 5 tygodni WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO REKTOR – prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO–WYCHOWAWCZYCH – prof. dr hab. MAREK KULUS PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ – prof. dr hab. SŁAWOMIR MAJEWSKI PROREKTOR ds. KLINICZNYCH, INWESTYCJI i współpracy z regionem – dr hab. SŁAWOMIR NAZAREWSKI PROREKTOR ds. KADR – prof. dr hab. ANNA KAMIŃSKA DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO – prof. dr hab. MIROSŁAW WIELGOŚ Prodziekan ds. I / II r. – prof. dr hab. BARBARA GÓRNICKA Prodziekan ds. III / IV r. – prof. dr hab. KAZIMIERZ NIEMCZYK Prodziekan ds. V / VI r. – prof. dr hab. KRZYSZTOF ZIENIEWICZ Prodziekan ds. przewodów doktorskich – prof. dr hab. CEZARY KOWALEWSKI Prodziekan ds. studiów doktoranckich – prof. dr hab. PIOTR PRUSZCZYK Prodziekan ds. Oddziału Stomatologicznego – prof. dr hab. RENATA GÓRSKA Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Elektroradiologii – dr hab. ANDRZEJ CIESZANOWSKI Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Audiofonologii – dr hab. Krzysztof Morawski Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Higieny Stomatologicznej – dr hab. SYLWIA SŁOTWIŃSKA Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Technik Dentystycznych – prof. dr hab. LEOPOLD WAGNER Przewodniczący Rady Pedagogicznej IV r. – prf. Maria Nowaczyk Kierownik dziekanatu – mgr Joanna Kwiatkowska, tel. (022) 57 20 208, fax (022) 57 20 266, pok. 208. SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Sprawy studenckie IV r. studiów Barbara Pszczółkowska, pok. 213 c, przyjmuje w poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. 1030–1500, tel. (022) 57 20 212, fax (022) 57 20 266. SEKCJA SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW tel. (022) 57 20 814, 57 20 815. WŁADZE UCZELNI urzędują na ul. Żwirki i Wigury 61. Przychodnia dla studentów WUM: Niepubliczny ZOZ Centrum Medyczne WUM ul. Banacha 1 A, tel. (022) 599 18 01, 02-03. Warszawski Uniwersytet Medyczny SAMORZĄD STUDENTÓW Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM w kadencji 2010-2012 ul. Oczki 5, pok. 307 02-007 Warszawa tel./faks: +48 22 62 88 306 Przewodniczący Łukasz Marczak, III rok, I WL kierunek lekarsko-dentystyczny, Tel. Kom.: 509-030-298 E-mail: [email protected] Wiceprzewodniczący Przewodniczący Komisji Kultury Marcin Sanocki, IV rok, I WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 503-090-746 E-mail: [email protected] Dominik Gałecki, III rok, II WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 606-666-799 E-mail: [email protected] Przewodnicząca Komisji Sportu i Turystyki Wiceprzewodniczący, Przewodniczący Komisji Dydaktyki Natalia Szyller, IV rok, WF kierunek farmacja, Tel. Kom.: 606-107-833 E-mail: [email protected] Filip Dąbrowski, V rok, I WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 605-288-485 E-mail: [email protected] Przewodniczący Komisji Informacji i Promocji Sekretarz Wojciech Figura, III rok, II WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 609-344-009 E-mail: [email protected] Honorata Stachelek, IV rok, I WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 663-320-120 E-mail: [email protected] Dermatologia i wenerologia Dermatologia i wenerologia Choroby wewnętrzne Farmakologia i toksykologia Nazwa przedmiotu Plan studiów na rok akademicki 2010/2011 6 12 9 1 c c Semestr (1 zimowy, 2 letni, c oznacza 1 i 2) egzamin zaliczenie egzamin 90,0 210,0 105,0 Wymiar godzin Forma obowiązujących zaliczenia studenta (maksymalny) 30,0 wyk. 35,0 25,0 12,0 43,0 25,0 10,0 25,0 10,0 2 M12 1 M4 1WN 1WP 1WO 10,0 25,0 1WO 1WS 1WS 1 M9 Kod jednostki 35,0 10,0 25,0 140,0 70,0 10,0 65,0 ćwicz. 10,0 sem. w tym: Liczba grup dziekańskich 13 Rok studiów IV Zakład Diagnostyki Chorób Przenoszonych Drogą Płciową Katedra i Klinika Dermatologiczna 20 20 20 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii 5 5 5 5 20 5 4 5 10 ćwicz. Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych 20 20 20 sem. 4 c. kurs wyk. Minimalna liczba studentów w grupie na zajęciach Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii – Oddział Intensywnej Terapii Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii – Oddział Intensywnej Terapii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia I Wydział Lekarski, kierunek lekarski – studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) ECTS 3 1 1 2 2 Diagnostyka laboratoryjna Higiena Epidemiologia Genetyka kliniczna Medycyna nuklearna 6 1 Psychiatria dziecięca Pediatria ul. Marszałkowska gr. 1-5, 12, 13 7 grup (53,8%) 7 Psychiatria Pediatria ul. Działdowska gr. 6-11, 6 grup (46,2%) Plan studiów na rok akademicki 2010/2011 2 2 c c c c 2 c zaliczenie egzamin zaliczenie zaliczenie egzamin zaliczenie zaliczenie egzamin 30,0 4,0 15,0 10,0 30,0 12,0 30,0 6,0 20,0 15,0 20,0 5,0 12,0 8,0 30,0 45,0 8,0 15,0 14,0 8,0 10,0 25,0 1W13 1W44 2 M8 1 M31 1WW 1W44 1W33 1W34 2,0 4,0 1WG 3,0 1WI 5,0 1WH 2 M7 1WJ 2 M7 55,0 55,0 55,0 12,0 70,0 4,0 10,0 30,0 30,0 115,0 7,0 4,0 23,0 30,0 20,0 120,0 Liczba grup dziekańskich 13 Rok studiów IV c. kurs Zakład Medycyny Nuklearnej Klinika Pediatrii Zakład Epidemiologii c. kurs c. kurs Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny c. kurs Klinika Pediatrii (ćw. 32%) c. kurs c. kurs Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego (ćw. 42%) Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci (ćw. 26%) c. kurs Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii c. kurs Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego c. kurs c. kurs Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego Katedra i Klinika Pediatrii i Endokrynologii c. kurs Katedra i Klinika Psychiatryczna I Wydział Lekarski, kierunek lekarski – studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 5 5 10 10 5 4 4 4 4 5 5 Plan studiów na rok akademicki 2010/2011 R a z e m (maksymalnie) przedmioty: 2 4 1 Praktyki zawodowe 1 Otolaryngologia dziecięca c c 3 Medycyna rodzinna 1 Zajęcia do wyboru/fakultatywne na III, IV, V lub VI roku 2 Immunologia kliniczna zaliczenie zaliczenie zaliczenie zaliczenie zaliczenie 1113,0 0,0 110,0 286,0 717,0 140,0 12,0 50,0 140,0 8,0 10,0 1WT 1 MH 1W21 1,0 30,0 15,0 1W22 1 MG 3,0 1,0 15,0 10,0 30,0 20,0 75,0 30,0 16,0 14,0 Liczba grup dziekańskich 13 Rok studiów IV 20 Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej 20 20 Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Klinika Otolaryngologii Dziecięcej 20 Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii c. kurs 20 Zakład Immunologii Klinicznej I Wydział Lekarski, kierunek lekarski – studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) 5 4 5 5 5 5 FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, tel./fax (22) 826-21-16 Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Andrzej Członkowski Odpowiedzialne za dydaktykę:dr med. Iwona Korzeniewska-Rybicka dr med. Sylwia Gajewska-Meszaros. Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat godz. 1000 – 1400 tel./fax (22) 826-21-16. Roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 105 godzin: 30 godz. wykłady, 65 godz. ćwiczenia, 10 godz. seminaria. Zajęcia prowadzone są w semestrze VII i VIII Wykłady – 1 godz. tygodniowo odbywają się we wtorki w godz. 1400 – 1500 w sali wykładowej Zakładu Farmakologii, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28. Ćwiczenia – 2,5 godz. tygodniowo odbywają się w Zakładzie Farmakologii, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 i w Centrum Dydaktycznym, ul. Żwirki i Wigury 61. PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania farmakologii i toksykologii jest zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej farmakoterapii oraz przedstawienie podstawowych korzyści, niebezpieczeństw i trudności związanych z leczeniem farmakologicznym. Studenci uczeni są także, z jakich źródeł informacji korzystać w celu aktualizowania wiedzy z zakresu farmakologii oraz jak oceniać publikacje medyczne pod kątem przedstawionego w nich dowodu medycznego. Po odbyciu półtorarocznego kursu nauczania farmakologii i toksykologii student powinien znać ogólne pojęcia i zagadnienia z zakresu farmakodynamiki, farmakokinetyki i farmakoekonomiki, zasady działania leków oraz posiadać wiadomości na temat grup leków stosowanych w lecznictwie. Wiadomości te obejmują mechanizm działania, efekty kliniczne, kinetykę, podstawowe wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane, interakcje i zasady dawkowania, jak również krytyczną ocenę przydatności leku. Obowiązuje ponadto umiejętność zapisywania recept na leki gotowe i recepturowe. Zakres materiału na IV roku obejmuje: – w semestrze VII – leki wpływające na układ współczulny i przywspółczulny, leki w chorobach układu krążenia i układu oddechowego, leki hipolipemizujące i stosowane w leczeniu otyłości, leki wpływające na metabolizm kości, leki wpływające na układ odpornościowy, leki cytostatyczne i inne stosowane w chorobach nowotworowych – podstawy, leki stosowane w chorobach krwi, witaminy i minerały – rola w farmakoterapii, leki biologiczne – podstawy, zasady farmakoterapii wybranych jednostek chorobowych, podstawy farmakoekonomiki; – w semestrze VIII – leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, farmakologiczne zagadnienia walki z bólem, leki stosowane w chorobach alergicznych, farmakologiczne aspekty uzależnień, leki pochodzenia naturalnego, zasady farmakoterapii wybranych jednostek chorobowych, elementy toksykologii, w tym środowiskowej. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia odbywają się raz w tygodniu według rozkładu umieszczonego na tablicy ogłoszeń Zakładu. Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone z usprawiedliwionej przyczyny należy odrobić po uzgodnieniu z asystentem. Jeśli odrobienie ćwiczenia nie jest możliwe, asystent może zgodzić się na ustne zaliczenie ćwiczenia, na którym student nie był obecny. ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA W trakcie IV roku obowiązują dwa ustne kolokwia semestralne oraz egzamin praktyczny z receptury w semestrze letnim. Student, który nie zaliczy kolokwium z farmakologii po VI czy VII 10 semestrze, musi materiał tego kolokwium zaliczać łącznie z materiałem nauczania w VIII semestrze, czyli przed egzaminem. W sesji letniej po VIII semestrze obowiązuje zdanie egzaminu testowego. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie kolokwiów po VI, VII, VIII semestrze i egzaminu praktycznego z receptury. Student, który uzyskał na trzech kolokwiach przewidzianych w programie nauczania farmakologii na III i IV roku studiów w pierwszym terminie co najmniej dwie oceny dobre i jedną ponad dobrą może być zwolniony z obowiązku zdawania egzaminu i uzyskuje ocenę egzaminacyjną równą średniej z ocen kolokwialnych Nie wyklucza to zdawania egzaminu testowego – wtedy student otrzymuje ostatecznie lepszą z otrzymanych ocen. Szczegółowy regulamin dotyczący organizacji zajęć i form zaliczeń, a także plan i tematy zajęć oraz zakres materiału obowiązujący do kolokwium i terminy zaliczeń są wywieszone na tablicy informacyjnej Zakładu. ZALECANE PODRĘCZNIKI I PISMIENNICTWO UZUPEŁNIAJĄCE 1. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii (tom 1-2), red. Kostowski W., Herman Z.S., wyd. 3, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005 (ISBN: 8320033500) 2. Goodman and Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics, red. Brunton L., Lazo J., Parker K., wyd. 11, Mc-Graw -Hill, 2006 (ISBN: 0071422803) 3. Basic and Clinical Pharmacology, red. Katzung B., Trevor A., Masters S., wyd. 11, Mc-GrawHill, 2009 (ISBN: 0071604057) 4. A textbook of clinical pharmacology and therapeutics, red. Ritter J.M., Lewis L.D., Mant T.G.K., Ferro A., eyd. 5, Hodder Arnold 2008 (ISBN: 0340900466) 5. Vademecum zatruć, red. Dreisbach R.H., Robertson W.O, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995 (ISBN: 8320018633) 6. Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, red. Seńczuk W., wyd. 4, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002 (ISBN: 8320026482) 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. 2007 nr 97 poz. 646) 8. Adresy stron internetowych zawierających charakterystyki leków. Polskie: http://www.urpl.gov.pl/charakterystyki.asp Unii Europejskiej: http://www.emea.europa.eu/htms/human/epar/eparintro.htm Amerykańskie: http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm Brytyjskie: http://emc.medicines.org.uk/ 9. NGC (różne narodowe rekomendacje dotyczące standardów postępowania medycznego w różnych jednostkach chorobowych): http://www.guideline.gov/resources/guideline_index.aspx STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Koło nr1. Opiekun: dr nauk farm. Paweł Krząścik. Koło nr2. Opiekun: dr nauk med. Maciej Niewada. Studenci biorą udział w pracach doświadczalnych prowadzonych w ramach programów naukowych Zakładu. Opracowują wyniki badań korzystając z technik komputerowych, przygotowują prace do publikacji, biorą aktywny udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych. 11 CHOROBY WEWNĘTRZNE Zajęcia prowadzone są w blokach 6–tygodniowych w 4 Klinikach Chorób Wewnętrznych WUM na terenie Centralnego Szpitala Klinicznego przy ul. Banacha 1 A, bl. D w łącznym wymiarze 210 godz., 70 godz.– seminaria, 140 godzin – ćwiczenia) w 4 cyklach tematycznych. Program zajęć koordynuje: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Kierownik: Prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Godziny przyjęć w sprawach studenckich: codziennie 1100–1300. Zajęcia odbywają się w poszczególnych Katedrach i Klinikach Chorób Wewnętrznych WUM w godz. 800–1230. Przed rozpoczęciem bloku zajęć należy zapoznać się z kolejnością cykli tematycznych wg grafiku dla poszczególnych grup, zamieszczonego na tablicy ogłoszeń w tej Klinice, blok D, II piętro. PROGRAM NAUCZANIA Nauczanie dotyczy etiopatogenezy, kliniki, diagnostyki i terapii chorób wewnętrznych; jego zakres będzie kontynuowany na V roku. 1. KATEDRA I KLINIKA GASTROENTEROLOGII I CHORÓB PRZEMIANY MATERII Kierownik: Prof. dr hab. med. Waldemar Karnafel Odpowiedzialni za dydaktykę: lek. Arkadiusz Krakowiecki, lek. Agnieszka B. Niebisz. Przyjęcia w sprawach studenckich: codziennie w godz. 1100–1300. PROGRAM NAUCZANIA 2 tygodnie zajęć (25 godzin seminariów, 45 godzin ćwiczeń). Seminaria – odbywają się w bloku D (lewy łącznik), pokój 23. Ćwiczenia – blok D, III piętro. Informacje dla studentów znajdują się na tablicy informacyjnej przy Sekretariacie Kliniki, blok D, III piętro. TEMATY SEMINARIÓW I. Z zakresu diabetologii: 1. Powtórzenie wiadomości o badaniu podmiotowym i przedmiotowym. 2.Epidemiologia, rozpoznawanie i klasyfikacja cukrzycy. 3.Diagnostyka laboratoryjna w cukrzycy. 4. Patogeneza i przewlekłe powikłania cukrzycy (makroangiopatia, neuropatia). 5. Patogeneza i przewlekłe powikłania cukrzycy (retinopatia, nefropatia). 6.Leczenie cukrzycy typu 2. 7.Leczenie śpiączek cukrzycowych. 8.Intensywna i konwencjonalna insulinoterapia. 9. Hipoglikemia. 10. Przypadki kliniczne w diabetologii. II. Z zakresu gastroenterologii: 11.Choroba wrzodowa i rak żołądka. 12.Kamica pęcherzyka żółciowego. 13. Marskość wątroby. 14. Ostre zapalenie trzustki. 15. Przewlekłe zapalenie trzustki oraz zaburzenia wchłaniania. 16.Choroby jelita grubego. 12 17. 18. 19. 20. Nieswoiste zapalne choroby jelit. Badanie endoskopowe górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Ostre stany w gastroenterologii. Przypadki kliniczne w gastroenterologii. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE I ZALECANE 1. „Gastroenterologia – wybrane zagadnienia” (pod red. Prof. Jacka Muszyńskiego), Wyd. Akademia Medyczna 2005 r. 2. „Diabetologia – wybrane zagadnienia” (pod red. Prof. Danuty Śliwonik-Janeczko), Wyd. Akademia Medyczna 2006 r. 3. „Choroby wewnętrzne I–II tom”, pod red. Prof. Andrzeja Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005 r. 4. „Choroby wewnętrzne”, pod red. Prof. Franciszka Kokota, PZWL, Warszawa 2002 r. 5. „Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej”, W. Orłowski, PZWL, Warszawa 1994 r. 6. „Gastroenterologia i hepatologia kliniczna”, pod red. Stanisława Konturka, PZWL, Warszawa 2001 r. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekunowie: dr med. Mariusz Jasik, lek. Agnieszka B. Niebisz. Studenci biorą udział w powstawaniu prac naukowych z ramienia Kliniki, z możliwością prezentowania prac na zjazdach studenckich lub lekarskich oraz uczestniczą w przygotowywaniu publikacji. Spotkania członków Koła oraz osób zainteresowanych z omawianiem kolejnych zagadnień z zakresu diabetologii odbywają się co około 3 tygodnie w Bibliotece Kliniki (informacja o terminach na tablicy informacyjnej przy Sekretariacie Kliniki, blok D, III piętro). 2. KATEDRA I KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Kierownik: Prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Odpowiedzialna za dydaktykę: dr Agnieszka Kuch-Wocial i dr Izabela Łoń. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: 1100–1300 (zalecane wcześniejsze umówienie się telefoniczne (022) 599 28 28. POGRAM NAUCZANIA 2 tygodnie zajęć (25 godzin seminariów i 45 godz. ćwiczeń). KARDIOLOGIA cz. I Zajęcia fakultatywne: 1. Badanie usg serca. 2. Wrodzone wady serca u dorosłych. 3. Nabyte wady serca. 4. Bakteryjne zapalenie wsierdzia. 5. Zapalenie osierdzia. 6. Zapalenie mięśnia serca i kardiomiopatie. 7. Zatorowość płucna. 8. Przewlekła niewydolność serca. 9. Zakrzepowe zapalenie żył. 10. Miażdżyca i zapalne choroby tętnic. 11. Nadciśnienie pierwotne. 12. Nadciśnienie wtórne. W ramach zajęć programowych ponadto przewiduje się udział: – w posiedzeniach klinicznych: demonstracja przypadków klinicznych, 13 – w kominkach radiologicznych, – w posiedzeniach międzyklinicznych. Zajęcia fakultatywne blok dwutygodniowy w godz. 1400–1700 w grupie 30–osob. tematyk fakultetów: badania nieinwazyjne w diagnostyce chorób układu krążenia. Studenckie Koło Naukowe – opiekun dr Bartosz Symonides, adres internetowy: wwwam.waw.edu.pl sknnt Obowiązujące podręczniki 1. Wybrane zagadnienia z chorób układu krążenia. Skrypt dla studentów pod red. Z. Gacionga 2006 r. 2. Badanie Kliniczne. O. Epstein 2004., Wyd. Czelej. 3. F. Kokot (red.) Choroby wewnętrzne, Wyd. Lek. PZWL, I i II t. 2002. 4.A. Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne, Wyd. Med. Prak, Kraków 2005. Zalecana literatura uzupełniająca 1. W. Januszewicz, M. Sznajderman: Nadciśnienie tętnicze, PZWL 2002 r. 2. Angiologia pod red. T. Pasierskiego, Z. Gacionga, A. Torbickiego, J. Szmidta, Wyd. Lek. PZWL 2004 r. Zaliczenie zajęć w oparciu o udział w ćwiczeniach i seminariach oraz kolokwium końcowe w postaci testu. 3. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Kierownik: prof. nadzw. dr hab. Tomasz Bednarczuk Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n. med. Marcin Debski. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: pon. – pt. 1200–1300. Szczegółowe plany zajęć są podane na tablicach informacyjnych przy Sekretariacie Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, oraz w sali seminaryjnej Kliniki. PROGRAM NAUCZANIA 1 tydzień zajęć, 10 godzin seminariów, 25 godzin ćwiczeń. Tematy seminariów: 1. Niedoczynność przysadki 2. Guzy przysadki 3. Pierwotna nadczynność i niedoczynność tarczycy 4. Guzy tarczycy 5. Niedoczynność kory nadnerczy 6. Zespół Cushinga i guzy nadnerczy 7. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej 8. Zaburzenia odżywiania/guzy neuroendokrynne 9. Stany nagłe w endokrynologii 10. Diagnostyka laboratoryjna w endokrynologii ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia seminaryjne odbywają się od poniedziałku do piątku w tygodniu przewidzianym dla danej grupy w sali seminaryjnej Kliniki w bloku D na piętrze 7 – odc. B. Początek zajęć o godzinie 800. Zajęcia kliniczne prowadzone są na Oddziale Endokrynologii Kliniki. 14 Zaliczenie zajęć odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń (piątek) na podstawie: - obecność na seminariach i ćwiczeniach, - sprawdzian pisemny na koniec zajęć (udział w końcowej ocenie 50%), - ocena aktywności na zajęciach przez prowadzącego asystenta (udział w końcowej ocenie 50%). PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Podstawy Endokrynologii (skrypt) pod red. E. Bar-Andziak, DW AM 2004. 2. Endokrynologia w Interna Harrisona, tom III, część XIV, sekcja I, wydanie polskie 2000 r. Czelej Sp. z o.o. PIŚMIENNICTWO UZUPEŁNIAJĄCE 1.Choroby Wewnętrzne pod redakcją prof. dr hab. Andrzeja Szczeklika Medycyna Praktyczna, Kraków 2010 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Przy klinice istnieje studenckie koło naukowe, którego opiekunem jest dr n. med. U Ambroziak. 4. Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Kierownik: prof. dr hab. Wiesław Jędrzejczak Odpowiedzialna za dydaktykę: Dr n. med. Jolanta Wieczorek. Sprawy organizacyjne studentów: od poniedziałku do piątku w godz. od 1100–1300. PROGRAM NAUCZANIA – 1 tydzień zajęć (10 godz. seminariów i 25 godz. ćwiczeń klinicznych). Zajęcia fakultatywne: 1. Niedokrwistość, • Ostre białaczki. 2.Aplazja szpiku kostnego, • Przeszczepienie szpiku kostnego, • Przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne. 3.Chłoniaki nieziarnicze, Chłoniak ziarniczy Hodgkina. • 4.Gammapatie monoklonalne, • Przetoczenie preparatów krwiopochodnych. 5.Interpretacja badań morfologii krwi, Interpretacja badań układu krzepnięcia. • ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia rozpoczynają się w poniedziałek o godz. 800 w sali seminaryjnej Banku Komórek Krwiotwórczych – Blok C, niski parter. 1. Zajęcia kliniczne w podgrupach prowadzone są w Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych – Blok D – IV piętro. 2. Każdy student obowiązany jest przygotować historię choroby wybranego pacjenta. Przydzielenie pacjenta następuje w pierwszym dniu ćwiczeń w trakcie zajęć przy łóżku chorego. Historia choroby musi być dostarczona nauczycielowi akademickiemu odbierającemu test zaliczeniowy przed rozpoczęciem tego testu. Historia powinna być napisana osobiście, odręcznie i czytelnie z pozostawieniem 5 cm marginesu po prawej stronie i zakończona podpisem studenta. 3. Szczegółowe plany zajęć są podane na tablicach informacyjnych w holu przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych oraz w sali seminaryjnej Banku Komórek Krwiotwórczych. 15 Zaliczenie zajęć odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń (piątek) na podstawie: − obecności na wszystkich ćwiczeniach i seminariach, − zaliczenia testu sprawdzającego. Przy klinice istnieje studenckie koło naukowe LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1. Leczenie rozrostowych chorób hematologicznych pod red. Anny Dmoszyńskiej, wyd. Folium Lublin 2005. 2. Podstawy hematologii klinicznej. Z. Kuratowska, J. Dwilewicz-Trojaczek (red.) AM. 1997 (skrypt AM). 3. Podstawy hematologii A. Dmoszyńska, T. Robak. wyd. Czelej Sp. z o.o. 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 4. Hematologia kliniczna. W. Janicki (red.) PZWL 1991. 5. Nagłe przypadki w hematologii i onkologii. J. P. Dutcher, P. Wiernik PZWL 1993. 16 PEDIATRIA Informacje ogólne: Część grup studenckich (I – V oraz grupy XII – XV) odbywa zajęcia w Katedrze i Klinice Pediatrii i Endokrynologii WUM., ul. Marszałkowska 24. p.o. Kierownika: dr n. med. Beata Pyrżak Część grup studenckich (VI – XI) odbywa zajęcia w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Roczny wymiar zajęć 115 godzin: 30 godz. – wykłady, 30 godz. – seminaria, 55 godz. – ćwiczenia. Koordynatorzy zajęć z pediatrii i jednocześnie osoby odpowiedzialne z wpis do indeksu: Grupy ćwiczące w Klinice Pediatrii i Endokrynologii przy ul. Marszałkowskiej – dr n. med. Beata Pyrżak Grupy ćwiczące w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej – prof. dr hab. Hanna Szajewska. Wykłady dla całego roku odbywają się w semestrze zimowym i letnim w poniedziałki w godz. 1400–1530: w semestrze zimowym w sali wykładowej A przy ul. Marszałkowskiej 24, w semestrze letnim w sali wykładowej zespołu klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Wykłady obowiązują wszystkich studentów IV roku I Wydziału Lekarskiego niezależnie gdzie grupa odbywa ćwiczenia. TEMATY WYKŁADÓW: Semestr zimowy – Marszałkowska 24 1. Charakterystyka poszczególnych okresów rozwojowych u dzieci. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu moczowego. 3. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krwiotwórczego. 4. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krążenia. 5. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu nerwowego. 6. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w okresie dojrzewania u dzieci. 7. Postępowanie profilaktyczne i lecznicze po kontakcie z dzieckiem chorym zakaźnie. 8. Problemy uzależnień u dzieci. Semestr letni – Działdowska 1/3 1. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu oddechowego. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu pokarmowego. 3. Dojrzewanie układu odpornościowego u dzieci. 4. Stany naglące w pediatrii. 5. Medycyna ambulatoryjna wieku dziecięcego. 6. Choroby alergiczne u dzieci. 7. Choroby tkanki łącznej u dzieci. PROGRAM NAUCZANIA Zagadnienia z pediatrii ogólnej oraz endokrynologii wieku rozwojowego badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka w poszczególnych okresach rozwojowych ocena auksologiczna w okresach rozwojowych ocena rozwoju psychicznego i umysłowego dziecka algorytmy diagnostyczne. Tematy seminariów: 1. Szczepienia ochronne. 2. Podstawowe wiadomości z zakresu zaburzeń wodno-elektrolitowych. 3. Najważniejsze choroby infekcyjne okresu niemowlęcego. 4. Fizjopatogeneza gospodarki wapniowo-fosforanowej (krzywica, tężyczka, zaburzenia czynności przytarczyc). 5. Zaburzenia wzrastania i dojrzewania. 17 6. Choroby tarczycy. 7. Choroby metaboliczne u dzieci. 8. Choroby nadnerczy. 9. Stany hipoglikemiczne. 10. Cukrzyca. 11. Zmiany skórne u dzieci – zasady postępowania. 12. Zespół metaboliczny. Nadwaga. Otyłość. 13. Ostre zatrucia u dzieci. 14. Żywienie dzieci zdrowych. Zajęcia w Klinice Pediatrii i Endokrynologii odbywają się na oddziale przy ul. Marszałkowskiej 24, tel. (022) 522 73 60, sekret. 522 74 35. p.o. Kierownika Katedry i Kliniki: dr n. med. Beata Pyrżak Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Danuta Janczarska Godziny przyjęć w sprawach studenckich: godz. 1130–1230; tel. (022) 629 06 05, 552 73 60. Zajęcia w szpitalu przy ul. Działdowskiej odbywają się w następujących Klinikach: I Katedra Pediatrii Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego, tel. (022) 452 32 04, kierownik – prof. Marek Kulus. Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci – tel. (022) 452 32 01, 452 32 20, kierownik – prof. Andrzej Radzikowski. II Katedra Pediatrii – Kierownik Katedry i Kliniki – prof. dr hab. Hanna Szajewska W skład II Katedry Patologii Wchodzi: Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka i Wad Wrodzonych – tel./fax (022) 452 33 09, tel. (022) 452 32 54. Kierownik Katedry i Kliniki – prof. dr hab. Hanna Szajewska Odpowiedzialne za dydaktykę w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej: lek. Agnieszka Mazur – tel. (022) 452 32 37-8. lek. Anna Chmielewska – tel. (022) 452 32 92 dr n. med. Ewa Pańkowska – (022) 452 32 84. PROGRAM ĆWICZEŃ 1. Badanie podmiotowe i fizyczne niemowlęcia i dziecka starszego. 2. Ocena odrębności rozwojowej niemowlęcia i dziecka aż do osiągnięcia pełnej dojrzałości. 3. Posługiwanie się siatkami centylowymi. 4. Praktyczne zasady żywienia naturalnego i sztucznego. 5. Podstawy diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej – pojęcie normy z uwzględnieniem wieku dziecka. 6. Badanie dzieci chorych przebywających w oddziałach poszczególnych klinik, ocena występujących u nich patologii, przeprowadzenie rozumowania klinicznego i różnicowania. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia i seminaria odbywają się w 3–tygodniowych blokach w godz. 815 – 1300 w Klinikach przy ul. Marszałkowskiej 24 lub ul. Działdowskiej 1. ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Asystent prowadzący ćwiczenia wydaje o studentach opinię na piśmie (na indywidualnej karcie studenta). Po zakończeniu ćwiczeń każdy student zdaje kolokwium u Kierownika Kliniki lub upoważnionego adiunkta. Zdanie kolokwium jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń. Przystąpić do kolokwium może tylko ten student, który spełnia takie warunki jak obecność na wszystkich ćwiczeniach i seminariach oraz wykazuje się wymaganą wiedzą praktyczną i teoretyczną (z ćwiczeń, seminariów., wykładów, raportów). 18 Nauczanie pediatrii kończy się egzaminem na VI roku studiów. Egzamin składa się z części teoretycznej (test) oraz praktycznej. Nie przewiduje się zwolnień z egzaminu teoretycznego (test). Ocena końcowa z pediatrii będzie zależeć od egzaminu teoretycznego, praktycznego oraz uzyskanych wyników poszczególnych lat nauki. Egzamin teoretyczny (test) będzie obejmował głównie tematykę wykładów, seminariów i ćwiczeń. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. ,,Pediatria” red. K. Kubicka, K. Kawalec PZWL Warszawa 2004 2. „Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej” red. W. Kawalec, A. Milanowski PZWL 2003. 3. „Repetytorium z pediatrii” red. W. Kawalec, K. Kubicka PZWL Warszawa 2005. 4. „Norma kliniczna w pediatrii” red. M. Krawczyński PZWL Warszawa 2005. 5. „Endokrynologiczne i immunologiczne problemy w pediatrii” red. E. Weimann, G. Horneff PZWL Warszawa 2005. W I Katedrze Pediatrii odbywają się zajęcia fakultatywne zakresu pulmonologii i chorób alergicznych, pediatrii ogólnej i gastroenterologii. W II Katedrze Pediatrii prowadzone są zajęcia fakultatywne „Jak czytać publikacje naukowe? Podstawy EBM.” Program zajęć fakultatywnych dostępny jest w przewodniku dydaktycznym dotyczącym zajęć fakultatywnych. Informacje ogólne: Część grup studenckich (I – V oraz grupy XII i XIII) odbywa zajęcia w Katedrze i Klinice Pediatrii i Endokrynologii WUM., ul. Marszałkowska 24. p.o. Kierownika: dr n. med. Beata Pyrżak. Część grup studenckich (VI – XI) odbywa zajęcia w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Roczny wymiar zajęć 115 godzin: 30 godz. – wykłady, 30 godz. – seminaria, 55 godz. – ćwiczenia. Koordynatorzy zajęć z pediatrii i jednocześnie osoby odpowiedzialne z wpis do indeksu: Grupy ćwiczące w Klinice Pediatrii i Endokrynologii przy ul. Marszałkowskiej dr n. med. Beata Pyrżak. – Grupy ćwiczące w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej – prof. dr hab. Hanna Szajewska. Wykłady dla całego roku odbywają się w semestrze zimowym i letnim w poniedziałki w godz. 1400–1530: w semestrze zimowym w sali wykładowej A przy ul. Marszałkowskiej 24, w semestrze letnim w sali wykładowej zespołu klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Wykłady obowiązują wszystkich studentów IV roku I Wydziału Lekarskiego niezależnie gdzie grupa odbywa ćwiczenia. TEMATY WYKŁADÓW: Semestr zimowy – Marszałkowska 24 1. Charakterystyka poszczególnych okresów rozwojowych u dzieci. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu moczowego. 3. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krwiotwórczego. 4. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krążenia. 5. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu nerwowego. 6. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w okresie dojrzewania u dzieci. 7. Postępowanie profilaktyczne i lecznicze po kontakcie z dzieckiem chorym zakaźnie. 8. Problemy uzależnień u dzieci. 19 Semestr letni – Działdowska 1/3 1. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu oddechowego. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu pokarmowego. 3. Dojrzewanie układu odpornościowego u dzieci. 4. Stany naglące w pediatrii. 5. Medycyna ambulatoryjna wieku dziecięcego. 6. Choroby alergiczne u dzieci. 7. Choroby tkanki łącznej u dzieci. PROGRAM NAUCZANIA Zagadnienia z pediatrii ogólnej oraz endokrynologii wieku rozwojowego badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka w poszczególnych okresach rozwojowych ocena auksologiczna w okresach rozwojowych ocena rozwoju psychicznego i umysłowego dziecka algorytmy diagnostyczne. Tematy seminariów: 1. Szczepienia ochronne. 2. Podstawowe wiadomości z zakresu zaburzeń wodno-elektrolitowych. 3. Najważniejsze choroby infekcyjne okresu niemowlęcego. 4. Fizjopatogeneza gospodarki wapniowo-fosforanowej (krzywica, tężyczka, zaburzenia czynności przytarczyc). 5. Zaburzenia wzrastania i dojrzewania. 6. Choroby tarczycy. 7. Choroby metaboliczne u dzieci. 8. Choroby nadnerczy. 9. Stany hipoglikemiczne. 10. Cukrzyca. 11. Zmiany skórne u dzieci – zasady postępowania. 12. Zespół metaboliczny. Nadwaga. Otyłość. 13. Ostre zatrucia u dzieci. 14. Żywienie dzieci zdrowych. Zajęcia w Klinice Pediatrii i Endokrynologii odbywają się na oddziale przy ul. Marszałkowskiej 24, tel. (022) 522 73 60, sekret. 522 74 35. p.o. Kierownika Katedry i Kliniki: dr n. med. Beata Pyrżak Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Danuta Janczarska Godziny przyjęć w sprawach studenckich: godz. 1130 – 1230; tel. (022) 629 06 05, 552 73 60. Zajęcia w szpitalu przy ul. Działdowskiej odbywają się w następujących Klinikach: I Katedra Pediatrii Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego, tel. (022) 452 32 04, kierownik – prof. Marek Kulus. Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci – tel. (022) 452 32 01, 452 32 20, kierownik – prof. Andrzej Radzikowski. II Katedra Pediatrii – Kierownik Katedry i Kliniki – prof. dr hab. Hanna Szajewska W skład II Katedry Patologii Wchodzi: Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka i Wad Wrodzonych – tel./fax (022) 452 33 09, tel. (022) 452 32 54. Kierownik Katedry i Kliniki – prof. dr hab. Hanna Szajewska Odpowiedzialne za dydaktykę w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej: lek. Marlena Błazik – tel. (022) 452 32 84 dr n. med. Ewa Pańkowska – (022) 452 32 84. 20 PROGRAM ĆWICZEŃ 1. Badanie podmiotowe i fizyczne niemowlęcia i dziecka starszego. 2. Ocena odrębności rozwojowej niemowlęcia i dziecka aż do osiągnięcia pełnej dojrzałości. 3. Posługiwanie się siatkami centylowymi. 4. Praktyczne zasady żywienia naturalnego i sztucznego. 5. Podstawy diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej – pojęcie normy z uwzględnieniem wieku dziecka. 6. Badanie dzieci chorych przebywających w oddziałach poszczególnych klinik, ocena występujących u nich patologii, przeprowadzenie rozumowania klinicznego i różnicowania. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia i seminaria odbywają się w 3–tygodniowych blokach w godz. 815 – 1300 w Klinikach przy ul. Marszałkowskiej 24 lub ul. Działdowskiej 1. Dla studentów ćwiczących w Klinikach przy ul. Działdowskiej został przygotowany sylabus, który obejmuje obowiązujący zakres umiejętności, których studenci nabywają w trakcie ćwiczeń. PEDIATRIA IV ROK – ćwiczenia SYLLABUS Klinika Pneumonologii i Chorób Alergicznych Wieku Dziecięcego Klinika Gastroenterologii i śywienia Dzieci Klinika Pediatrii PODRĘCZNIKI: 1. „Pediatria” K. Kubicka, W. Kawalec, PZWL 2. „Pediatria - podręcznik do lekarskiego egzaminu państwowego” A. Dobrzańska, J. RyŜko, U&P 3. „Pediatria. Poradnik kliniczny”, S. Illing, S. Springer (tłumaczenie P. Albrecht), U&P 4. „Pediatria”, Lissauer T, Klayden G. 5. Piśmiennictwo medyczne. Wymagana wiedza podstawowa zawarta jest w całości w skryptach wydanych przez WUM, podręczniki polecane są jako uzupełniające. ORGANIZACJA ZAJĘĆ: Zajęcia w Klinikach odbywają się w blokach, według planu: 8.15 - raport lekarski 9.00 - 11.00 - zajęcia przy łóŜku chorego 11.30 -13.00 - seminarium UDZIAŁ STUDENTÓW W PROCESIE DYDAKTYCZNYM: Studenci na zajęcia przy łóŜku chorego przychodzą przygotowani korzystając z wykazu polecanych podręczników i zgodnie z tematyką poszczególnych ćwiczeń. W czasie zajęć studenci są aktywni, ich wiedza jest weryfikowana i uzupełniana. Student zobowiązany jest do posiadania fartucha oraz stetoskopu. Asystent ma prawo nie dopuścić do zajęć jeśli powyŜsze warunki nie zostaną spełnione. Student ma moŜliwość odrobienia nieobecności w formie uzgodnionej z asystentem. Studenci zainteresowani pediatrią mogą pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności w ramach działających przy Klinikach kół naukowych. SKN przy Klinice Pneumonologii i Chorób Alergicznych Wieku Dziecięcego Opiekun: dr n. med. Agnieszka Krauze; email: [email protected] SKN GEKON przy Klinice Gastroenterologii i śywienia Dzieci Opiekun: lek. Marcin Dziekiewicz; email: [email protected] SKN przy Klinice Pediatrii Opiekun: dr n. med. Marek Ruszczyński; email: [email protected] CELE ZAJĘĆ Po zakończeniu zajęć student powinien posiadać następujące umiejętności: 1. Zebrać wywiad lekarski u dziecka małego i dziecka starszego. 2. Przeprowadzić badanie przedmiotowe. 3. Ocenić stan odŜywienia dziecka z zastosowaniem siatek centylowych. 4. Ustalić optymalny sposób karmienia dziecka w zaleŜności od wieku. 5. Rozpoznać czy dziecko osiągnęło odpowiedni dla wieku stopień rozwoju psychoruchowego. 6. OdróŜnić fizjologię od choroby, znając zakres norm w badaniu przedmiotowym, podstawowych badaniach laboratoryjnych i obrazowych. 21 ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Asystent prowadzący ćwiczenia wydaje o studentach opinię na piśmie (na indywidualnej karcie studenta). Po zakończeniu ćwiczeń każdy student zdaje kolokwium u Kierownika Kliniki lub upoważnionego adiunkta. Zdanie kolokwium jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń. Przystąpić do kolokwium może tylko ten student, który spełnia takie warunki jak obecność na wszystkich ćwiczeniach i seminariach oraz wykazuje się wymaganą wiedzą praktyczną i teoretyczną (z ćwiczeń, seminariów., wykładów, raportów). Nauczanie pediatrii kończy się egzaminem na VI roku studiów. Egzamin składa się z części teoretycznej (test) oraz praktycznej. Nie przewiduje się zwolnień z egzaminu teoretycznego (test). Ocena końcowa z pediatrii będzie zależeć od egzaminu teoretycznego, praktycznego oraz uzyskanych wyników poszczególnych lat nauki. Egzamin teoretyczny (test) będzie obejmował głównie tematykę wykładów, seminariów i ćwiczeń. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. „Pediatria” red. K. Kubicka, K. Kawalec PZWL Warszawa 2004. 2. „Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej” red. W. Kawalec, A. Milanowski PZWL 2003. 3. „Repetytorium z pediatrii” red. W. Kawalec, K. Kubicka PZWL Warszawa 2005. 4. „Norma kliniczna w pediatrii” red. M. Krawczyński PZWL Warszawa 2005. 5. „Endokrynologiczne i immunologiczne problemy w pediatrii” red. E. Weimann, G. Horneff PZWL Warszawa 2005. W II Katedrze Pediatrii prowadzone są zajęcia fakultatywne Jak czytać publikacje naukowe? Podstawy EBM. Cel zajęć Dostarczenie narzędzi potrzebnych do skuteczniejszego praktykowania medycyny w duchu EBM. Narzędzia te to między innymi wiedza i umiejętności umożliwiające: • Zadawanie precyzyjnych pytań klinicznych, na które można uzyskać jasną odpowiedź, • Szybkie i efektywne znajdowanie wiarygodnych informacji, • Odróżnianie informacji bardziej od mniej wiarygodnych, • Wyłowienie informacji przydatnych klinicznie, czyli istotnych dla pacjentów, • Zrozumienie języka badań klinicznych i publikacji medycznych, • Zrozumiałe i proste przekazanie informacji pacjentom. 22 DERMATOLOGIA I WENEROLOGIA Katedra i Klinika Dermatologiczna ul. Koszykowa 82 A, tel. (022) 502 13 24 (sekretariat) Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Wiesław Gliński Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n med. Maria Siwicka, tel. (022) 502 13 90. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: codziennie 1200–1300. Klinika Dermatologii i Wenerologii ul. Koszykowa 82 A, tel. (022) 502 13 13 (sekretariat). Kierownik Katedry: prof. dr hab. Sławomir Majewski Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Iwona Rudnicka, tel. (022) 502 11 61. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: 800–1300. Roczny wymiar godzin dydaktycznych wynosi 90 godzin: 35 godz. seminaria, 55 godz. ćwiczenia. PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania dermatologii jest zapoznanie studentów z najczęstszymi chorobami skóry, z którymi będą się spotykali jako lekarze ogólni. Szczególny nacisk położony jest na zmiany polekowe, grzybice, choroby bakteryjne i wirusowe, choroby autoimmunologiczne, alergiczne, choroby skóry będące objawem schorzeń narządów wewnętrznych i nowotworów złośliwych oraz nowotwory skóry i stany przednowotworowe. Podczas ćwiczeń studenci uczą się zbierania wywiadu dermatologicznego, opisu zmian skórnych, rozpoznania i różnicowania oraz leczenia. Biorą bezpośredni udział w obchodach i pracy z chorymi. W ambulatorium mają możność oglądania pacjentów z najczęściej spotykanymi chorobami skóry oraz zapoznania się z recepturą dermatologiczną. Celem nauczania wenerologii jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami chorób przenoszonych drogą płciową: ich epidemiologią, objawami klinicznymi, różnicowaniem i leczeniem. Obok zagadnień klinicznych omawiane są: nowe dane dotyczące etiopatogenezy, nowoczesne metody diagnostyczne, sposób prowadzenia wywiadu wenerologicznego, a także zasady postępowania epidemiologicznego i profilaktyka chorób przenoszonych droga płciową. OBOWIĄZUJĄCE TEMATY Z DERMATOLOGIIxx 1.Anatomia skóry i przydatków /do przygotowania na pierwszy dzień ćwiczeń/. 2. Semiotyka. 3.Choroby ropne skóry i inne choroby bakteryjne (różyca, łupież rumieniowy, boreliozy). 4.Gruźlica skóry. 5. Sarkoidoza skóry. 6.Grzybice skóry (wywołane przez dermatofity i grzyby drożdżopodobne). 7.Choroby pasożytnicze skóry (wszawica, świerzb). 8.Choroby wirusowe skóry (grupa opryszczek, mięczak zakaźny, zakażenia HPV). 9.Łupież różowy Giberta. 10.Liszaj płaski. 11.Rumienie (rumień wielopostaciowy, rumień trwały, rumień guzowaty). 12.Choroby alergiczne i choroby zawodowe skóry. 13.Polekowe zmiany skóry. 14.Panniculitis Christian – Weber. 15.Fotodermatozy i porfirie. 16.Łuszczyca. 17.Choroby pęcherzowe. 18.Choroby tkanki łącznej. 23 19.Choroby związane z nadmiernym rogowaceniem. 20.Pokrzywka barwnikowa. 21.Rewelatory skórne zmian nowotworowych. 22.Owrzodzenia podudzi. 23.Choroby naczyniowe skóry. 24.Zmiany skórne w cukrzycy. 25.Znamiona i nowotwory łagodne. 26.Stany przedrakowe i raki in situ. 27.Nowotwory złośliwe skóry. 28.Chłoniaki skóry i stany poprzedzające. 29.Zaburzenia barwnikowe. 30.Choroby łojotokowe. 31.Choroby gruczołów potowych. 32.Choroby włosów. xx Tematy nadobowiązkowe podawane są na tablicy ogłoszeń w holu Kliniki. OBOWIĄZUJĄCE TEMATY Z WENEROLOGII 1.Kiła objawowa wczesna. 2.Kiła objawowa późna, ze szczególnym uwzględnieniem kiły układu nerwowego. 3.Kiła utajona wczesna i późna. 4. Profilaktyka kiły wrodzonej. 5. Odczyny serologiczne i wybrane problemy immunologiczne w przebiegu kiły. 6.Leczenie kiły i kontrola po leczeniu. 7.Rzeżączka, powikłania rzeżączki, leczenie i kontrola po leczeniu. 8. Nierzeżączkowe zakażenia dróg moczowo–płciowych oraz drożdżyca narządów płciowych. 9.AIDS – epidemiologia, klinika, leczenie. 10.AIDS i choroby skóry. 11. Zakażenie HIV a choroba przenoszona drogą płciową. 12.Kłykciny kończyste. 13.Opryszczka narządów płciowych. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Szczegółowy rozkład zajęć podawany jest na tablicy informacyjne w holu Kliniki. Seminaria odbywają się w godz. 800–910 oraz 1015–1130. Ćwiczenia na oddziale męskim lub kobiecym odbywają się w godz. 920–1050. Ćwiczenia w ambulatorium odbywają się w godz. 920–1130. Ćwiczenia z asystentem prowadzącym grupę – w różnych godzinach między 800 a 1230, zgodnie z planem zajęć w układzie 3–tygodniowym. W tygodniu przeznaczonym na zajęcia z wenerologii ćwiczenia odbywają się na oddziale i w ambulatorium Centrum i w Przychodni Nierzeżączkowych Zapaleń Cewki Moczowej. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Obowiązuje punktualność. Spóźnienia wymagają odrabiania w dodatkowych terminach. Asystenci prowadzący podgrupy wystawiają ocenę za ćwiczenia po przeprowadzeniu kolokwium z całości obowiązującego programu, które odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń. Egzamin praktyczny stanowi część egzaminu końcowego. Polega on na zebraniu wywiadu, zbadaniu chorego, rozpoznaniu, różnicowaniu i proponowanym leczeniu; odbywa się dla całej grupy w umówionych poprzednio terminach, nie później niż 3 tygodnie po zakończeniu ćwiczeń /za wyjątkiem grupy ćwiczącej w ostatnim bloku/. 24 Egzamin testowy obowiązuje wszystkich studentów. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu testowego jest uzyskanie pozytywnej oceny z: ćwiczeń z dermatologii, ćwiczeń z wenerologii i z egzaminu praktycznego. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1.Jabłońska S., Majewski S. „Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową”. PZWL, Warszawa 2005. 2. Mroczkowski T.: „Choroby przenoszone drogą płciową”. Wyd. Czelej, Lublin, 2006. 3. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. „Dermatologia w praktyce” PZWL, Warszawa 2005. Piśmiennictwo zalecane 1.Jabłońska S.: „Choroby skóry” PZWL, Warszawa, 1980. 2. Braun-Falco O. i wsp.: „Dermatologia”, Czelej, Lublin, 2004. 3. Hunter J. A. A. i wsp.: „Clinical Dermatology”, Blackwell Science, 2002. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun Koła: dr n. med. Małgorzata Olszewska Zebrania koła odbywają się raz w miesiącu. Formami zajęć na zebraniach są: a. referaty teoretyczne dotyczące wybranych zagadnień, b. demonstracje przypadków dyskusyjnych, najczęściej z pogranicza dermatologii i innych dyscyplin, c. dyskusje dotyczące najnowszych poglądów, mechanizmów powstawania i leczenia niektórych chorób skóry. Ponadto studenci mogą brać udział w pracach naukowych poszczególnych pracowni. 25 PSYCHIATRIA Katedra i Klinika Psychiatryczna Warszawa, ul. Nowowiejska 27, tel. (022) 825-12-36, fax (022) 825-13-15, www.psych.waw.pl Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. Waldemar Szelenberger Odpowiedzialne za dydaktykę: dr n. hum. Małgorzata Kostecka-Walenta, dr n. hum. Tomasz Gajda. Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat, wtorki 1200–1300.. Program nauczania realizowany jest w wymiarze rocznym 120 godz. (20 godz. wykładów, 30 godz. seminariów, 70 godz. ćwiczeń), w blokach czterotygodniowych. CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU Celem nauczania jest zapoznanie słuchaczy z aktualnymi neurobiologicznymi koncepcjami zaburzeń psychicznych oraz niezbędnymi w praktyce ogólnolekarskiej wiadomościami z zakresu diagnostyki i terapii psychiatrycznej. W szczególności celem zajęć jest zdobycie umiejętności, które w przyszłej praktyce lekarskiej pozwolą na: – właściwe rozpoznawanie zaburzeń psychicznych, – samodzielne leczenie niektórych zaburzeń, – udzielanie pomocy psychiatrycznej w trybie doraźnym, – współuczestniczenie w programach profilaktycznych, a ponadto, – rozumienie sposobu funkcjonowania chorego w trudnych sytuacjach życiowych, – rozumienie własnych zachowań wobec pacjenta i umiejętność ich korygowania. PROGRAM NAUCZANIA Zajęcia obejmują następujące tematy: 1. Psychopatologia. 2. Schizofrenia i psychozy urojeniowe. 3. Zaburzenia afektywne. 4. Zaburzenia lękowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną. 5. Zaburzenia osobowości. 6. Zaburzenia psychiczne na tle organicznym. 7. Upośledzenie umysłowe. 8.Leczenie zaburzeń psychicznych w ciąży. 9. Uzależnienie od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. 10.Doraźna pomoc psychiatryczna. 11.Leczenie zaburzeń psychicznych. 12.Orzecznictwo w psychiatrii. 13.Podstawy medycyny snu. Organizacja zajęć Zajęcia rozpoczyna wykład w godz. 825–910 w sali wykładowej na parterze Szpitala Nowowiejskiego. Po 10 min. przerwy rozpoczynają się ćwiczenia w oddziałach, w godz. 920–1315. Szczegółowy plan zajęć dla każdego bloku znajduje się na tablicy ogłoszeń przed salą wykładową, przy sekretariacie kliniki i w internecie. W czasie ćwiczeń obowiązuje napisanie historii choroby pacjenta przydzielonego studentowi przez asystenta prowadzącego ćwiczenia. Zasady oceny Obowiązuje zaliczenie wszystkich zajęć. Zajęcia opuszczone trzeba odrobić. Przy 1–2 nieobecnościach usprawiedliwionych można odrobić ćwiczenia podczas dyżuru lekarskiego. Jeśli liczba nieobecności usprawiedliwionych jest większa od 2, sposób zaliczenia ćwiczeń ustala osoba odpowiedzialna za dydaktykę, w porozumieniu z kierownikiem kliniki. Kontrola wyników nauczania odbywa 26 się w toku całego czasu trwania ćwiczeń. W ostatnim dniu ćwiczeń asystent dokonuje sprawdzenia wiadomości. Egzamin testowy przeprowadzany jest w sesji letniej. Istnieje możliwość zdawania egzaminu po cyklu ćwiczeń. Do egzaminu przed sesją dopuszczeni są studenci, którzy zaliczyli ćwiczenia z oceną więcej niż dobrą. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE . Bilikiewicz A (red.) Psychiatria dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003. Piśmiennictwo zalecane . Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom I: Podstawy psychiatrii. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002. . Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom II: Psychiatria Kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002. 3. Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom III: Terapia, zagadnienia etyczne, prawne, organizacyjne i społeczne. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2003. 4. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD–10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków–Warszawa 2000. 5. Szelenberger W. (red.). Bezsenność. Via Medica, Gdańsk 2007. 6. Grzesiuk L. (red.). Psychoterapia. Tom I: Teoria. Podręcznik akademicki. Enteia, Warszawa 2005. 7. Grzesiuk L. (red.). Psychoterapia. Tom II: Praktyka. Podręcznik akademicki. Enteia, Warszawa 2006. 8. Semple D., Smyth R., burns J., Darjee R., McIntosh A. Oxford Handbook of Psychiatry. Oxford University Press 2005. 9. Sims A. C. P. Symptoms in the Mind: An Introduction to Descriptive Psychopatology Third edition Elsevier 2006. Studenckie Koło Naukowe Przy Klinice Psychiatrycznej działa Studenckie Koło Naukowe. Opiekunem Koła jest dr n. med. Dariusz Maciej Myszka. Spotkania Koła odbywają się co 2 tygodnie. Informacje o zebraniach wywieszane są na tablicach ogłoszeń w dziekanacie i w CSK przy ul. Banacha. Koło umożliwia pogłębianie wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu psychiatrii, udział w badaniach naukowych prowadzonych w klinice, realizację własnych projektów badawczych. W okresie wakacji organizowane są wyjazdy na obozy naukowe w kraju i za granicą. Klinika prowadzi zajęcia fakultatywne z następujących tematów: medycyna snu, diagnostyka i leczenie depresji, problemy diagnostyki i terapii uzależnienia od środków psychoaktywnych. Zgłoszenia przyjmowane są w sekretariacie, tel. (022) 825-12-36. 27 PSYCHIATRIA DZIECIĘCA Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa, tel.: (22) 52-27-480, tel./fax: (22) 621-16-45 e-mail: [email protected] Kierownik Kliniki : prof. dr hab. n. med. Tomasz Wolańczyk Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr med. Celina Tomaszewicz-Libudzic. Godziny przyjęć w sprawach studentów: poniedziałek 900–1100. WYMIAR GODZIN PRZEDMIOTU Semestr VII Wykłady – 4godz. Ćwiczenia – 12 godz. Seminaria – 7 godz. Ogółem – 23 godz. FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zajęcia zalicza się na podstawie obecności na seminariach i ćwiczeniach, które są obowiązkowe. Student jest zobowiązany przygotować się do każdego zajęcia na podstawie podanej literatury. CEL NAUCZANIA Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawidłowym rozwojem psychoruchowym dziecka oraz z przyczynami, obrazem klinicznym i metodami terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. PROGRAM NAUCZANIA Tematy wykładów: 1. Propedeutyka psychiatrii dziecięcej (przyczyny zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, w tym znaczenie czynników genetycznych, rola rodziny i środowiska) – wykład w pierwszy czwartek marca w godz. 1345–1515. 2.Rozwój człowieka: poznawczy, emocjonalny, społeczny. Tworzenie więzi. Fazy życia rodziny – wykład w drugi czwartek marca w godz. 1345–1515. Tematy seminariów: 1. Psychopatologia rozwojowa, badanie psychiatryczne dziecka i dorastającego, odmienności obrazu zaburzeń psychicznych u dzieci. 2. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu wczesnego dzieciństwa: zaburzenia więzi, całościowe zaburzenia rozwoju, zespół dziecka krzywdzonego. 3. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu przedszkolnego: mutyzm wybiórczy, moczenie i zanieczyszczanie się, tiki, OCD. 4. Zaburzenia psychiczne ujawniające się w okresie szkolnym: specyficzne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych, zespół hiperkinetyczny, zaburzenia zachowania. 5. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu dorastania: jadłowstręt psychiczny, bulimia nervosa, próby samobójcze. 28 Tematy ćwiczeń: W czasie ćwiczeń prowadzone są ze studentami: • badanie psychiatryczne dziecka, • stawianie diagnozy, • różnicowanie objawów psychopatologicznych, • planowanie terapii. Staramy się dobierać pacjentów zgodnie z tematami omawianymi podczas seminariów. Organizacja zajęć: • wykłady odbywają się w sali wykładowej „A” Samodzielnego Publicznego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Warszawie, ul. Marszałkowska 24, piętro V. • seminaria i ćwiczenia odbywają się w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM w Warszawie, ul. Marszałkowska 24, klatka V, piętro VI, zgodnie z planem podanym przez Dziekanat I WL dla poszczególnych grup, przez 5 dni w tygodniu w godz. 830–1130 (jeden dzień do godz. 1045). Obowiązuje biały fartuch i zmiana obuwia Piśmiennictwo obowiązujące 1.Komender J.: Wybrane zagadnienia z psychiatrii (skrypt). Akademia Medyczna, Warszawa 1998. 2.Goodman F., Scott S. (Rabe-Jabłońska J. – red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000. 3. Namysłowska I (red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2004. 4. Wolańczyk T., Komendr J.: Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2005. Studenci mogą uczestniczyć w zebraniach Koła Naukowego, a także w zajęciach fakultatywnych – z psychiatrii dzieci i młodzieży. 29 DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA Koordynatorem nauczania diagnostyki laboratoryjnej jest: prof. n. med. dr hab. Maria Wąsik Zajęcia odbywają się w: • Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego I Wydz. Lekarskiego WUM 00-576 Warszawa, ul. Marszałkowska 24, tel. (022) 629 65 17. Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Urszula Demkow e-mail: [email protected], www.wum.edu.pl/zdl Odpowiedzialna za dydaktykę: prof. dr hab. n. med. Urszula Demkow Przyjęcia w sprawach studenckich: Pracownia Immunologii Komórkowej, poniedziałki i środy godzina 1230– 1400. • Centralnym Laboratorium Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus, Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, tel. (022) 502 10 33. Kierownik Labartorium: dr n. med. Dorota Matuszewicz, Roczny wymiar zajęć wynosi 45 godz. w tym: 5 godz. wykładów, 15 godz. seminariów, 25 godz. ćwiczeń, . Wykłady są w sali wykładowej przy ul. Marszałkowskiej 24. PROGRAM NAUCZANIA Omawiane są następujące zagadnienia, obowiązujące studentów do egzaminu. Tematy wykładów 1.Diagnostyka zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. 2. Zastosowanie technik biologii molekularnej w diagnostyce laboratoryjnej. 3. Podstawy serologii i transfuzjologii. 4.Diagnostyka laboratoryjna zakażeń pasożytniczych i wirusowych (TORCH). Zagadnienia omawiane na wykładach nie będą powtarzane na seminariach. Znajomość tych zagadnień obowiązuje do egzaminu. Tematy seminariów i ćwiczeń 1. Zasady pobierania materiału do badań laboratoryjnych. 2. Podstawowe błędy laboratoryjne i pozalaboratoryjne, kontrola jakości badań. 3. Pojęcie zakresu wartości referencyjnych i metody ich wyznaczania. 4. Wartość diagnostyczna wyników badań laboratoryjnych. 5. Podstawowe parametry laboratoryjne dla oceny zaburzeń równowagi kwasowo–zasadowej i wodno–elektrolitowej. 6. Możliwości laboratoryjne oceny jakościowej i ilościowej białek surowicy i płynów ustrojowych, z uwzględnieniem metod immunochemicznych i immunologicznych. 7. Markery nowotworowe i białka ostrej fazy. 8. Podstawy badań enzymologicznych, z uwzględnieniem zmian aktywności enzymów w schorzeniach serca. 9.Diagnostyka laboratoryjna w endokrynologii. 10.Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby i trzustki 11.Laboratoryjna ocena czynności nerek. 12.Badania laboratoryjne w rozpoznawaniu i monitorowaniu cukrzycy. 13.Zmiany jakościowe i ilościowe krwinek białych w rozmazie krwi obwodowej. 14.Zmiany jakościowe i ilościowe krwinek czerwonych w rozmazie krwi obwodowej. 30 15.Interpretacja wyniku badania moczu. 16.Oznaczanie grup krwi układu ABO i Rh oraz próba zgodności krwi biorcy i dawcy. 17.Podstawowe parametry układu krzepnięcia. 18.Najczęściej spotykane typy zaburzeń gospodarki lipidowej. ORGANIZACJA ZAJĘĆ • Seminaria i ćwiczenia odbywają się w bloku dwutygodniowym. • Studenci powinni zapoznać się z planem zajęć i przeczytać odpowiednie rozdziały z podanych podręczników przed dniem zajęć. • Wszystkie grupy rozpoczynają blok zajęć w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego ul. Marszałkowska 24. • W dniu rozpoczęcia zajęć w Zakładzie na Marszałkowskiej 24 dla każdej grupy będzie podana dokładna informacja, w których dniach zajęcia będą w Centralnym Laboratorium Szpitala Klinicznego przy ul. Lindleya 4. • Obecność na wszystkich seminariach i ćwiczeniach jest obowiązkowa. • Nieobecność na zajęciach musi być usprawiedliwiona. • Zajęcia zaliczane są w Zakładzie przy ul. Marszałkowska 24, na podstawie obecności i zdanego na ocenę kolokwium w ostatnim dniu zajęć. • Studenci zobowiązani są do przynoszenia na zajęcia własnej odzieży ochronnej. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Ostateczną formą zaliczenia przedmiotu Diagnostyka Laboratoryjna jest egzamin testowy po VIII semestrze. Studenci, którzy byli obecni na wszystkich zajęciach i zaliczyli kolokwium przynajmniej na 4,5 mogą zdawać egzamin ustny w I terminie. LITERATURA 1. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna.: PZWL, Warszawa, 2001. 2.Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Urban & Partner, Wrocław, 2002. 3. Krwiodawstwo i krwiolecznictwo. Red. Sabliński J, Łętowska M. Zbiór przepisów. Wyd. MZiOS, Krajowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Warszawa 2001. 4. Mariańska B. (red) „Badania laboratoryjne w hematologii”. PZWL 2003. Literatura uzupełniająca 1.Kokot F, Kokot S., Badania Laboratoryjne – zakres norm i interpretacjia. PZWL, 2002. 2. Skotnicki A Schał: Zaburzenia krzepnięcia. Diagnostyka i Leczenie. Medycyna Praktyczna. 1997. 3. S. Angielski. Biochemia Kliniczna, wyd. PERSEUSZ, rok 2000 lub późniejsze. 4.Demkow U: Skrypt: Diagnostyka Laboratoryjna dla studentów Akademii Medycznej. Wydanie AM, 2007. 5. Fabijańska Mitek J: Immunologia krwinek czerwonych. Biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego. Wyd. OINpharma 2007. 31 HIGIENA ZAKŁAD MEDYCYNY ZAPOBIEGAWCZEJ I HIGIENY INSTYTUTU MEDYCYNY SPOŁECZNEJ 02-007 Warszawa, ul. Oczki 3, tel. (22) 621-51-97 Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek tel. (22) 621-51-97 Godziny przyjęć w sprawach studenckich: codziennie w godz. 1000-1300, tel. (22) 621-51-97 Odpowiedzialna za dydaktykę – lek. med. Anna Ziółkowska Roczny wymiar zajęć 30 godzin: seminaria – 20 godzin, ćwiczenia – 10 godzin. Zajęcia odbywają się na terenie Instytutu Medycyny Społecznej AM, ul. Oczki 3 oraz na terenie innych placówek naukowych. Godziny zajęć: 815 – 1330 od poniedziałku do piątku. PROGRAM NAUCZANIA Cel nauczania: ocena wpływu czynników środowiskowych na zdrowie, sposób odżywiania i stan odżywienia organizmu; ocena stanu sanitarnego osiedli i zakładów pracy oraz metod zabezpieczenia się przed działaniem czynników szkodliwych, ze szczególnym podkreśleniem zagadnień istotnych dla udziału lekarza w promocji zdrowia i profilaktyce. TEMATY SEMINARIÓW 1. Uwarunkowania stanu zdrowia. 2. Higiena żywności i żywienia. * Normy żywienia. * Wiedza o produktach spożywczych. 3. Styl życia jako czynnik zagrożenia zdrowia. 4.Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu przewlekłych chorób niezakaźnych. 5. Znaczenie chorobotwórcze czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych w środowisku. *Higiena pomieszczeń służby zdrowia (gabinety lekarskie, zabiegowe, sale operacyjne). * Zanieczyszczenia powietrza a zdrowie. * Wymagania higieniczne stawiane wodzie pitnej. *Gleba i jej właściwości higieniczno-sanitarne. 6. Zaburzenia stanu zdrowia związane z jakością środowiska i czynnikami społeczno-ekonomicznymi. * Współczesne kierunki działań na rzecz ochrony środowiska. 7. Podstawy higieny pracy. * Zagrożenia zdrowia na stanowiskach pracy – ryzyko zawodowe. *Choroby zawodowe i parazawodowe. TEMATY ĆWICZEŃ 1. Ocena homeostazy żywieniowej na podstawie oceny przemiany materii i stanu odżywienia. 2. Ocena sposobu żywienia. 3. Ocena zanieczyszczeń środowiskowych w aspekcie higieniczno-sanitarnym (środowisko bytowania, środowisko pracy w tym obiekty służby zdrowia i szkoły). 4. Poradnictwo dietetyczne. ORGANIZACJA ZAJĘĆ • Rozkład zajęć podany jest na tablicy informacyjnej Zakładu. • Zajęcia prowadzone są w formie seminariów i ćwiczeń. • Przed przestąpieniem do seminariów studenci winni zapoznać się z zalecaną literaturą. 32 • Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Nieobecność należy odrobić z dowolną grupą Wydziału Lekarskiego po uprzednim ustaleniu z dr A. Ziółkowską. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest odrobienie nieobecności na indywidualnie określonych zasadach. ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Z przedmiotu obowiązuje sprawdzian pisemny. Warunkiem dopuszczenia do sprawdzianu jest obecność na wszystkich zajęciach. LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1. „Środowiskowe czynniki zdrowia w zarysie” red. L. Kłosiewicz – Latoszek, H. Kirschner (skrypt WUM, rok wyd. 2006, wznowienie 2008) Literatura zalecana 1. „Podstawy higieny” red. T. Marcinkowski. 2. „Aktualne problemy zdrowotne” red. H. Kirschner i J. Kopczyński. 3. „Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa” red. Z. Jethon i A. Grzybowski. 4. „Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych” red. J. T. Marcinkowski. 5. „Żywienie człowieka zdrowego i chorego” red. J. Hasik, J. Gawęcki. 6. „Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu” red. H. Gertig, J. Przysławski. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE HIGIENY I PROFILAKTYKI Opiekun Koła: dr inż. Irena Kosińska. Opiekun sekcji żywieniowej: dr n. med. Dorota Szostak-Węgierek. Spotkania Koła odbywają się min. 1 raz w miesiącu, prezentowane są referaty z zakresu medycyny środowiskowej, dietetyki oraz omawiane przypadki pacjentów – interdyscyplinarne leczenie internistyczne, pediatryczne i żywieniowe. Studenci biorą udział w pracach badawczych prowadzonych przez Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny oraz aktywnie uczestniczą w krajowych i międzynarodowych sympozjach naukowych. Sekcja Żywienia SKN Higieny i Profilaktyki działa od jesieni 2009 roku. Należy do niej 21 studentów dietetyki i wydziałów lekarskich. Zebrania Sekcji poświęcone są szerokiej gamie tematów dotyczących leczenia dietetycznego różnych jednostek chorobowych, a także profilaktyki i promocji zdrowia. Studenci należący do naszej Sekcji mogą pochwalić się publikacjami w piśmiennictwie naukowym, a także wystąpieniami na konferencjach naukowych. 33 Epidemiologia Zakład Epidemiologii Instytutu Medycyny Społecznej ul. Oczki 3, tel. 629-02-43 Po. kierownika – dr n. med. Maria Mularczyk-Bal Odpowiedzialna za dydaktykę – dr n. med. Maria Mularczyk-Bal Nauczanie przedmiotu obejmuje 20 godzin zajęć, w tym 12 godzin seminariów i 8 godzin ćwiczeń. Forma zakończenia przedmiotu: kolokwium testowe złożone z 50 pytań, po 5 dystraktorów każde. Obok indywidualnej oceny wyników uczestnictwa w zajęciach, wyniki testu stanowią podstawę do zaliczenia przedmiotu. Cel nauczania: Celem nauczania jest: wyjaśnienie pojęcia zdrowia zbiorowego, jego zasadniczych przejawów oraz sposobów poznawania przyczyn chorób i innych odstępstw od dobrostanu zdrowotnego oraz źródeł ich zmian w czasie i przestrzeni. Istotnym wątkiem jest przedstawienie potrzeb zdrowotnych ludności kraju oraz sposobów badania przyczyn najczęstszych niedoborów zdrowia metodami populacyjnymi. Program nauczania: Seminaria 1.Diagnostyka zdrowia zbiorowego na podstawie: danych o liczbie i przyczynach zgonów, obowiązkowych zgłoszeń ostrych chorób zakaźnych i nowotworów złośliwych, chorobowości szpitalnej, wynikach reprezentacyjnych badań terenowych ludności i innych źródeł. 2. Opis stanu zdrowia ludności w oparciu o dane z oficjalnej sprawozdawczości statystycznej, rejestry chorób i badania specjalnie organizowane. Ewolucja stanu zdrowia w czasie i przestrzeni, perspektywy zdrowotne ludności kraju i świata. 3. Postępowanie kliniczne i profilaktyczne w rozpoznawaniu i leczeniu wczesnych stadiów chorób. Masowe i wybiórcze badania przesiewowe w kierunku rozpoznawania wczesnych stadiów chorób przewlekłych, chorób dziedzicznych i wad wrodzonych. 4. Uwarunkowania stanu zdrowia. Metody poznawania przyczyn chorób. Czynniki ryzyka. Podstawowe typy zjawisk epidemicznych: epidemie, endemie, pandemie, proces epidemiczny, dochodzenie i nadzór epidemiologiczny. Sytuacja chorób zakaźnych w Polsce i na świecie. Nowe zagrożenia lub groźby upowszechnienia tradycyjnych zakażeń: bioterroryzm – zakażenia wąglikiem ospą prawdziwą, skażenia toksyną botulinową itp. 5. Metodologia badań klinicznych i epidemiologicznych przy wykorzystaniu metod statystycznych. Zasady ujawniania i wyjaśniania patogenności czynników fizycznych, chemicznych i innych cech egzogennych oraz właściwości wewnątrzpochodnych przy pomocy metod epidemiologii analitycznej. Rola obserwacji klinicznych oraz epidemiologicznych badań przekrojowych w formułowaniu hipotez przyczynowych. Badania kliniczno-kontrolne i kohortowe w dociekaniu etiologii chorób. 6.Rola eksperymentu klinicznego (klinicznych badań kontrolowanych) i zapobiegawczego w ocenie skuteczności postępowania medycznego – podstawy epidemiologii klinicznej. Udział metod genetycznych w wyjaśnianiu etiologii chorób – podstawy epidemiologii genetycznej. Ocena zagrożenia w dociekaniach epidemiologicznych: ryzyko względne i ryzyko przypisane; iloraz szans jako przybliżenie oceny ryzyka względnego. 7. Przykłady zwalczania chorób wśród ludności na podstawie schorzeń zakaźnych oraz innych odstępstw od prawidłowego stanu zdrowia o znanej etiologii zewnątrzpochodnej. Zasady 34 zintegrowanej działalności prozdrowotnej, profilaktycznej i leczniczej: scalone programy specjalistyczne, narodowe programy zdrowia, program „Zdrowia dla wszystkich” Światowej Organizacji Zdrowia. Ćwiczenia 1.Dane epidemiologiczne jako podstawa oceny i prognozowania stanu zdrowia ludności. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Trafność i rzetelność informacji zawartych w kartach zgonu ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowy wybór i trafne zakodowanie wyjściowej przyczyny zgonu. 2. Sytuacja epidemiologiczna chorób powszechnie występujących w kraju. Wykrywanie wczesnych stadiów chorób o znaczeniu społecznym. Ocena wartości diagnostycznych metod przesiewowych; ich trafność (czułość i swoistość) i powtarzalność. 3. Wykorzystanie wiedzy epidemiologicznej w opracowaniu ogniska chorób zakaźnych. Zastosowanie epidemiologii w dociekaniach egzogennych źródeł głównych chorób niezakaźnych na podstawie skutków palenia tytoniu i wpływu innych czynników. 4. Podstawowe problemy planowania i interpretacji badań epidemiologicznych. Krytyczne czytanie piśmiennictwa. Piśmiennictwo obowiązkowe 1.Jedrychowski W.: Podstawy epidemiologii: Metody badań oraz materiały ćwiczeniowe. Wyd. Uniw. Jagiellonskiego, Kraków 2002. 2.Kopczyński J. i wsp.: Umieralność szczegółowa z powodu niektórych chorób przewlekłych w Polsce w latach 1960-2000. Wyd. Akademia Medyczna w Warszawie, Instytut Medycyny Społecznej, Warszawa, 2003. 3.Gerald van Belle, Lloyd D. Fisher, Patrick J. Heagerty, Thomas S. Lumley: Biostatistics: A Methodology For the Health Sciences, 2nd Edition. August 2004. Piśmiennictwo zalecane 1. Brzeziński Z.J., Szamotulska K.: Epidemiologia kliniczna. PZWL, Warszawa, 1997. 2. Strategia rozwoju Polski do roku 2020; w nim: Kopczyński J.: Strategia rozwoju ochrony zdrowia do roku 2020. Komitet „Polska 2000 plus” przy Prezydium PAN, tom II, str. 243. Organizacja zajęć Zajęcia są zblokowane i odbywają się w Instytucie Medycyny Społecznej WUM ul. Oczki 3. Obowiązuje obecność na wszystkich zajęciach. Zajęcia mają charakter seminaryjny lub polegają na realizacji przedstawionych programów ćwiczeń. Obie formy zajęć wymagają czynnego udziału studentów w dyskusji lub rozwiązywaniu zadań zawartych w programie ćwiczeń. 35 GENETYKA KLINICZNA ZAKŁAD GENETYKI MEDYCZNEJ ul. Pawińskiego 3 C, 02-106 Warszawa tel. (22) 572 06 06 Kierownik Zakładu Genetyki Medycznej: prof. dr hab. med. Rafał Płoski Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek godz. 1200–1300. Odpowiedzialni za dydaktykę: prof. dr hab. med. Rafał Płoski (Zakład Genetyki), dr med. Agata Skórka (Klinika Pediatrii). ul. Działdowska 1/3, 01-184 Warszawa, tel./fax: (22) 452 33 09 Wymiar godzin przedmiotu; • Zajęcia odbywają się w semestrze letnim, • Roczny wymiar zajęć wynosi 30 godzin, • Wykłady 6 godzin, • Seminaria – 10 godzin, • Ćwiczenia – 14 godzin. Miejsce odbywania zajęć Sala seminaryjna nr 6 w budynku, w którym mieści się Zakład Genetyki Medycznej przy ul. Pawińskiego 3 C. Zajęcia odbywają się w godzinach 8.00–12.00 CEL NAUCZANIA Celem nauczania genetyki jest: * Przekazywanie podstawowych wiadomości z genetyki takich jak typy dziedziczenia, klasyfikacja wad wrodzonych, poradnictwo genetyczne. * Zdobycie przez studenta umiejętności zbierania wywiadu genetycznego i konstruowanie rodowodów, właściwego zastosowania testów diagnostycznych, rozumienie wyników badań cytogenetycznych i molekularnych także przekazywania informacji genetycznej pacjentowi i jego rodzinie. PROGRAM NAUCZANIA Tematy seminariów i ćwiczeń 1. Znaczenie genetyki dla lekarza praktyka. 2. Projekt genomu Człowieka. 3.Cytogenetyka kliniczna. 4.Genetyka zaburzeń, różnicowanie płci. 5. Noworodek z podejrzeniem choroby genetycznej – strategia postępowania. 6. Teratologia. 7. Poradnictwo genetyczne. 8. Wady wrodzone i dysmorfologia. 9.Diagnostyka prenatalna. 10.Choroby wieloczynnikowe. Seminaria i ćwiczenia odbywają się w godzinach 800-1200 (od poniedziałku do piątku) dla poszczególnych grup wg rozkładu zajęć. 36 Wykłady Tematy wykładów – uaktualniane co roku – podawane są na tablicy ogłoszeń w Dziekanacie, Zakładzie Genetyki Medycznej i Klinice Pediatrii. FORMY KONTROLI I OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Nieusprawiedliwione nieobecności należy odrobić na zajęciach z inną grupą studencka. Egzamin w formie testu pisemnego z oceną. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1.L. B. Jorde, J. C. Carey, M. J. Babshad, R. L. White „Genetyka medyczna” wyd. polskie Czelej 2003 r. Piśmienictwo zalecane 1. Bal J. (red) „Badania molekularne i cytogenetyczne w medycynie”, Springer PWN, Warszawa 1998. 2.Korniszewski L. „Dziecko z zespołem wad wrodzonych. Diagnostyka dysmorfologiczna” PZWL, Warszawa 2005. 3. Friedman J. M., Dill F. J., Hayden M. R., Gilivray B. C. „Genetyka” Urban & Partner, Wrocław 1997. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekunem Koła jest prof. dr hab. med. Rafał Płoski. Zakład Genetyki Medycznej, ul. Pawińskiego 3 C, tel. (022) 572 06 06. 37 MEDYCYNA NUKLEARNA Zakład Medycyny Nuklearnej Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny, ul. Banacha 1 A, tel. (022) 599 2270, fax (022) 599 1170. Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Leszek Królicki Odpowiedzialna za dydaktykę: lek. Małgorzata Kobylecka. Godziny przyjęć w sprawach studenckich codziennie godz. 1000–1200. Roczny wymiar zajęć wynosi 30 godzin. 15 godzin – seminaria, 15 godzin – ćwiczenia. Zajęcia odbywają się w Centrum Dydaktycznym oraz w pracowniach izotopowych.. Zajęcia trwają 1 tydzień, prowadzone są w godzinach 815–1300. PROGRAM NAUCZANIA Zajęcia obejmują zagadnienia z zakresu medycyny nuklearnej i ultrasonografii. I. Medycyna nuklearna 1. Elementy fizyki jądrowej. Aparatura medyczna Podstawowe pojęcia z zakresu fizyki jądrowej, rodzaje promieniowania. Aparatura i podstawowe jednostki pomiarowe – licznik Geigera–Müllera, sonda scyntylacyjna. Zasady działania scyntygrafu i gammakamery. PET. Aparatura ultradźwiękowa. Zasady ochrony przed promieniowaniem jonizującym. 2. Radiochemia i radioochrona Definicja radiofarmaceutyku – specyficzne właściwości fizyko–chemiczne, biologiczne i scyntygraficzne. Generator molibdenowo–technetowy. Znaczniki izotopowe, znakowane nuklidem technetu 99 m. Dobór dawki promieniowania jonizującego. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego. 3. Badania narządowe a. badania izotopowe tarczycy – wskazania do badań izotopowych tarczycy. Przygotowanie chorego do badania. Scyntygrafia tarczycy – pojęcie guzka „ciepłego”, „chłodnego” i „zimnego”. Testy stymulacji po podaniu TSH i hamowania, po podaniu hormonów tarczycy. Znaczenie kliniczne testów. Wskazania i przeciwwskazania do zastosowania terapii izotopowej–leczenie nadczynności tarczycy i raka tarczycy. b. diagnostyka radioizotopowa wątroby, dróg żółciowych, nadnerczy i przytarczyc – zastosowanie metod izotopowych w diagnostyce morfologicznej guzów nadnerczy i gruczolaków przytarczyc. Wskazania kliniczne. Rodzaje badań izotopowych. Badania izotopowe wątroby. Stosowane radiozwiązki. c. diagnostyka radioizotopowa nerek – metody izotopowe w badaniu nerek: scyntygrafia statyczna, dynamiczna, angioscyntygrafia. Testy diagnostyczne z użyciem leków. d. radioizotopowe metody diagnostyczne w neurologii i kardiologii – scyntygrafia mózgu. Związki promieniotwórcze, interpretacja wyników badań. Wskazania kliniczne do wykonania badań scyntygraficznych mózgu. Badania serca metodami radioizotopowymi. Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia serca, scyntygrafia bramkowana – wskazania kliniczne. e. badania izotopowe w diagnostyce kości i płuc – izotopowe badania kości. Znaczniki osteotropowe, rodzaje badań, wskazania. Scyntygrafia perfuzyjna płuc, wskazania, interpretacja badań. 38 4. Radioimmunologia Metody analityczne z użyciem radioizotopów zaliczanych do analizy saturacyjnej. Teoretyczne podstawy metod, ze szczególnym uwzględnieniem metody radioimmunologicznej (RIA) oraz immunoradiometrycznej (IRMA). Praktyczne wykonanie oznaczeń, stosowane jednostki, zakresy norm dla przykładowych substancji fizjologicznie czynnych. Przydatność metod analizy saturacyjnej w diagnostyce klinicznej, ze szczególnym uwzględnieniem hormonalnej diagnostyki tyreologicznej. 5. Nowoczesne metody w medycynie nuklearnej Badania techniką pozytronowej tomografii emisyjnej PET, badania układów receptorowych, stanów zapalnych, przeciwciała monoklonalne w medycynie nuklearnej. II. Ultrasonografia Zastosowanie ultrasonografii w diagnostyce obrazowej narządów szyi, jamy brzusznej i przestrzeni zaotrzewnowej. III. Ćwiczenia praktyczne z medycyny nuklearnej i USG ORGANIZACJA ZAJĘĆ Szczegółowy program zajęć dostępny jest w sekretariacie Zakładu Medycyny Nuklearnej. Student zobowiązany jest do posiadania własnego fartucha. Ćwiczenia w pracowniach izotopowej, radioimmunologicznej i ultrasonograficznej Zakładu znajduje się w bloku E. W semestrze zimowym przewidziane są zajęcia praktyczne. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Do zaliczenia mogą przystąpić osoby, które były obecne na wszystkich zajęciach. Zaliczenie ćwiczeń odbywa się w formie kolokwium składającego się z części teoretycznej i praktycznej oceny scyntygramów. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1.Królicki L. Medycyna Nuklearne; Fundacja im. Rydygiera, Warszawa 1996. 2. Zgliczyński L. S. (red.) Radiologia; PZWL, Warszawa 1989. Piśmiennictwo zalecane 1.Lass P. (red.), Medycyna nuklearna; Skrypt dla studentów AM, Gdańsk 1994. 2. Toth K., Przedlacki J, Medycyna nuklearna; PZWL, Warszawa 1983. 3.Jakubowski W. Diagnostyka ultrasonograficzna: Urban & Partner, Wrocław 1996. 4.Gąsiorowski W. Tyreologia praktyczna; PZWL, Warszawa 1994. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun Koła: lek. Małgorzata Kobylecka. Członkowie Koła uczestniczą w co miesięcznych spotkaniach koła, oraz w dyżurach ultrasonograficznych. Samodzielnie realizują własny program badawczy oraz uczestniczą w pracach naukowych Zakładu. 39 Immunologia Kliniczna Zakład Immunologii Klinicznej Instytutu Transplantologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 02-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, tel. (22) 502 12 60, 502 14 72, 502 14 73, fax. (22) 502 21 59, e-mail: [email protected], [email protected] Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. med. Andrzej Górski Godziny przyjęć w sprawach studenckich: poniedziałek, piątek w godz. 1300–1500 Odpowiedzialny za dydaktykę: prof. nadzw. Maria Nowaczyk Roczny wymiar zajęć: 25 godzin (seminaria: 10 godzin, ćwiczenia: 15 godzin). Miejsce odbywania zajęć: Zakład Immunologii Klinicznej Instytutu Transplantologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zajęcia dydaktyczne z Immunologii klinicznej dla studentów odbywają się w blokach tygodniowych godzinach: 830–1215. Cel nauczania Celem zajęć jest zapoznanie studentów z praktycznymi aspektami Immunologii użytecznymi w pracy lekarza. Program nauczania Tematy seminariów 1) Terapia fagowa – stan obecny i perspektywy. 2) Postępy immunologii klinicznej. 3) Odpowiedź immunologiczna na przeszczep allogenny. 4)Immunopatogeneza chorób tkanki łącznej. 5) Tło immunologiczne glomerulopatii. 6) Wpływ leków immunosupresyjnych na odpowiedź immunologiczną. 7) Tło immunologiczne schorzeń neurologicznych. 8) Uwarunkowania immunologiczne endokrynopatii. 9)Cytokiny i ich znaczenie w funkcji układu odpornościowego i immunopatologii oraz możliwości ich stosowania w terapii. 10)Hepatopatie o podłożu immunologicznym. 11)Immunologia rozrodu. 12)Immunologia miażdżycy. Program ćwiczeń Celem ćwiczeń jest nabycie umiejętności interpretacji wyników testów immunologicznych opartych na nowoczesnych technikach badawczych (cytometria przepływowa FACSSort, metody oznaczania poziomu przeciwciał w Luminexie, metody izotopowe, techniki immunologii molekularnej, techniki serologiczne i genetyczne oznaczania antygenów zgodności tkankowej, metody immunologiczne monitorowania potencjalnych biorców alloprzeszczepów narządowych). Zapoznanie się z metodami diagnozowania pierwotnych i wtórnych niedoborów immunologicznych ich terapią oraz immunosupresją kliniczną. 40 Organizacja zajęć Szczegółowy program zajęć z Immunologii klinicznej dla studentów jest umieszczony w sali seminaryjnej w Zakładzie Immunologii Klinicznej oraz na tablicy informacyjnej dla studentów w Instytucie Transplantologii. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Trzy spóźnienia na zajęcia są równoznaczne z jedną nieobecnością. Dwie usprawiedliwione nieobecności należy odrobić w terminie uzgodnionym z osobą odpowiedzialną za dydaktykę. Na zajęciach obowiązuje identyfikator, fartuch i obuwie na zmianę. Zasady i formy oceny wyników nauczania Zaliczenie zajęć z Immunologii klinicznej odbywa się w formie kolokwium (testu z oceną). Do kolokwium mogą przystąpić osoby, które były obecne na wszystkich zajęciach lub nieobecności odrobiły. Wyniki kolokwium są przesyłane przez pocztę e-mailową na adres wskazany przez starostę grupy lub innej osoby uczestniczącej w zajęciach (dotyczy tylko tych uczestników zajęć, którzy wyrazili na to pisemną zgodę). Indeks z wpisem zaliczenia może odebrać jego właściciel lub osoba, która posiada pisemne upoważnienie do odbioru. Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Immunologii Klinicznej Opiekun Koła: dr hab. Grażyna Korczak-Kowalska Członkowie Koła uczestniczą w programach naukowych (działalność statutowa zakładu, tematy własne, granty KBN) realizowanych w Zakładzie. Ponadto biorą udział w konferencjach naukowo-szkoleniowych organizowanych przez Zakład oraz Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej. Piśmiennictwo obowiązkowe 1) Podstawy Immunologii Klinicznej (cz. I i II): monografia pod redakcją Marii Nowaczyk i Andrzeja Górskiego wydana przez Akademię Medyczną w Warszawie, Warszawa 2003 (ISBN 83-88559-36-2). Piśmiennictwo zalecane 1) Zarys Immunologii Klinicznej: pod redakcją Marka Zembali i Andrzeja Górskiego, PZWL, Warszawa, 2001. 2)David M. Edgar: „Immunology-Master Medicine” (A core text with self – assessment) – 2005, Elsevier Churchill Livingstone. 3)Reginald M. Gorczynski, Jaqueline Stanley: „Problem – Based Immunology” – 2006, Saunders Elsevier. 4)David Male, Jonathan Brostoff, Dawid B. Rotth, Ivan Roitt: „Immunology” – seventh edition – 2006, Mosby Elsevier. 5) Mark H.Beers, Robert S. Porter, Thomas V.Jones, Justin L. Kaplan, Michael Berkwits: „The Merck Manual of Diagnosis and Therapy” – 2006, 18 wydanie, 13 rozdział, str. 1320-1380, 6)Robert R. Rich: “Clinical Immunology. Principles and Practice. (third edition) – 2008, ISBN: 9780323044042. 7) Helen Chapel, Mansel Haeney, Siraj Misbah, Neil Snowden: „Immunologia kliniczna”, Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o. w Lublinie, 2009 (Redakcja naukowa wydania polskiego: Grzegorz Senatorski), ISBN: 978-83-60608-37-1. 41 MEDYCYNA RODZINNA KATEDRA I ZAKŁAD MEDYCYNY RODZINNEJ Z ODDZIAŁEM KLINICZNYM CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I METABOLICZNYCH Warszawa, ul. Banacha 1 A, blok F, I piętro, 02-097 Warszawa, tel. (022) 599-21-90, faks (022) 599-21-78, e-mail: [email protected] Uwaga! Sekretariat Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej mieści się pod podanym wyżej adresem – jest to blok F (w budynku, w którym znajduje się m.in. Centrum Medyczne WUM oraz pracownia rezonansu magnetycznego). Starosta grupy proszony jest o kontakt z sekretariatem przed rozpoczęciem zajęć w celu uzyskania informacji dotyczących miejsca odbywania ćwiczeń w praktyce lekarza rodzinnego. Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. n. med. Kazimierz Wardyn Kierownik przyjmuje studentów we wtorki i czwartki w godz. 1100–1300 w Katedrze i Zakładzie Medycyny Rodzinnej, ul. Banacha 1 A, blok F, I piętro, tel. (022) 599-21-90. Odpowiedzialna za nauczanie: dr n. med. Aneta Nitsch-Osuch, [email protected] dr Agnieszka Topczewska-Cabanek, [email protected] Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, ul. Banacha 1 A, blok F, I piętro, tel. (022) 599-21-90. Wymiar zajęć: Zajęcia są prowadzone w semestrze letnim i zimowym, obejmują: 15 godzin wykładów (w semestrze zimowym), 10 godzin seminariów (w semestrze letnim i zimowym), 50 godzin ćwiczeń (w semestrze letnim i zimowym). Miejsce odbywania zajęć: zajęcia odbywają się w godzinach od 8.00 do 13.15 w Katedrze i Zakładzie Medycyny Rodzinnej (ul. Banacha 1 A), Oddziale Klinicznym Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych (ul. Stępińska 19/25) oraz we wskazanych praktykach lekarza rodzinnego, Fundacji Dzieci Niczyje (ul. Mazowiecka 12), przedszkolu (ul. Trojdena 5 B, przedszkole nr 241). Wykłady odbywają się w sali wykładowej Kliniki Ortopedii, ul. Lindleya 4, w czwartki o godz. 1400–1445 (w semestrze zimowym). Program nauczania Tematy wykładów 1. Wprowadzenie do medycyny rodzinnej – pryncypia, historia. 2. Zasady organizacji i funkcjonowania praktyki lekarza rodzinnego. 3. Holistyczne ujęcie opieki zdrowotnej nad rodziną. 4.Aspekty etyczno-prawne w praktyce lekarza rodzinnego. 5. Narodowy program zdrowia w praktyce lekarza rodzinnego. 6. Zasady racjonalnej antybiotykoterapii w praktyce lekarza rodzinnego. 7. Badania przesiewowe w praktyce lekarza rodzinnego. 8.Choroby układowe w praktyce lekarza rodzinnego. 9. Problemy reumatologiczne w praktyce lekarza rodzinnego. 10.Problem bólu w praktyce lekarza rodzinnego. 11.Choroby cywilizacyjne – zapobieganie, rozpoznawanie, leczenie. 12.Opieka nad pacjentem przewlekle chorym. 13.Wprowadzenie do wakcynologii. 14.Grypa i jej profilaktyka. 15.Problem przemocy w rodzinie. 42 Tematy seminariów 1. Najczęstsze jednostki chorobowe w praktyce lekarza rodzinnego. 2. Opieka nad dzieckiem chorym w praktyce lekarza rodzinnego. 3. Opieka nad dzieckiem zdrowym w praktyce lekarza rodzinnego 4. Opieka nad pacjentem w podeszłym wieku. 5. „Trudny pacjent w praktyce lekarza rodzinnego” 6. Zakażenia dróg oddechowych w praktyce lekarza rodzinnego 7. Badania dodatkowe w praktyce lekarza rodzinnego 8. Procedury profilaktyczne u kobiet i mężczyzn. 9. Zasady komunikacji lekarz-pacjent. 10.Opieka na pacjentem w terminalnej fazie choroby. Ćwiczenia W trakcie ćwiczeń w praktyce lekarza rodzinnego studenci zapoznają się z funkcjonowaniem praktyki, uczestniczą w przyjmowaniu pacjentów w gabinecie (w tym w punkcie szczepień – kwalifikacja do szczepień oraz badania profilaktyczne). Studenci doskonalą umiejętność badania pacjenta (w tym m.in. badania otoskopowego, oftalmoskopowego, spirometrycznego, badania per rectum). Ćwiczenia w oddziale – studenci doskonalą umiejętność badania przedmiotowego i podmiotowego, omawiają zasady współpracy lekarza rodzinnego z lekarzem specjalistą, zasady opieki przed- i poszpitalnej. Ćwiczenia w zakresie komunikacji – studenci poznają rodzaje komunikacji i sposoby ich poprawy, omawiane są problemy empatii, jatropatogenii, intymności i inne (z zastosowaniem techniki „odgrywania ról”, „symulowanych pacjentów”). Ćwiczenia w Fundacji Dzieci Niczyje – studenci zapoznają się z problemem przemocy w rodzinie, Kartą Praw Dziecka, modelem funkcjonowania instytucji opiekuńczych oraz pomocowych i zasadami ich współpracy z lekarzem rodzinnym. Ćwiczenia w przedszkolu – opieka nad dzieckiem zdrowym, badania profilaktyczne, testy przesiewowe. Cele nauczania • Zapoznanie studentów z pryncypiami medycyny rodzinnej, zasadami organizacji i funkcjonowania praktyki lekarza rodzinnego. •Doskonalenie umiejętności komunikacji z pacjentem, zbierania wywiadu, badania fizykalnego, interpretacji wyników badań dodatkowych, prowadzenia dokumentacji lekarskiej. • Motywacja do wyboru specjalizacji z medycyny rodzinnej. Kontrola i ocena wyników nauczania Warunkiem zaliczenia jest aktywny udział w seminariach i ćwiczeniach oraz zdanie kolokwium z zakresu wiedzy przekazanej podczas ćwiczeń, seminariów i wykładów, zawartej w zalecanym piśmiennictwie. Kolokwium odbędzie się w ostatnim dniu zajęć. Warunkiem uzyskania wpisu zaliczeniowego do indeksu jest zdanie w sekretariacie wypełnionej indywidualnej karty zaliczeniowej. Literatura zalecana: 1.Latkowski B., Lukas W. (red.): Medycyna Rodzinna. PLWL 2005. 2. Bożkowa K., Sito A. (red.): Opieka zdrowotna nad rodziną, PZWL 2003. 3.Czasopismo „Polska Medycyna Rodzinna” – wybrane artykuły. Studenckie Koło Naukowe Opiekunem Koła jest dr hab. n. med. Katarzyna Życińska i prof. dr hab. Kazimierz Wardyn. Studenci uczestniczą w pisaniu prac naukowych w zakresie tematów podejmowanych w Katedrze i Zakładzie, uczestniczą w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych. 43 OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA KLINIKA OTOLARYNGOLOGII DZIECIĘCEJ 00-576 Warszawa ul. Marszałkowska 24 Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Mieczysław Chmielik Odpowiedzialny za dydaktykę: prof. dr hab. med. Mieczysław Chmielik Godziny przyjęć w sprawach studenckich codziennie w godz. 900–1400. Wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 20 godz., w tym 8 godz. – seminaria, 12 godz. – ćwiczenia. Zajęcia prowadzone są na terenie Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej WUM, ul. Marszałkowska 24 w godz. 830–1230. PROGRAM NAUCZANIA Nauczanie obejmuje następujące zagadnienia otolaryngologii dziecięcej: 1. Podstawy diagnostyki chorób uszu, nosa, gardła i krtani. 2. Badanie laryngologiczne. 3. Postępowanie w stanach nagłych w laryngologii dziecięcej. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Przed zajęciami zalecane jest nabycie skryptu Pt. „Schorzenia otorynolaryngologiczne u dzieci” w Dziale Wydawnictw WUM ul. Pawińskiego 3. Seminarium prowadzone jest w Sali wykładowej B, natomiast ćwiczenia praktyczne studenci odbywają w oddziale oraz w Izbie Przyjęć Laryngologicznej. Każda z grup studenckich uczestniczy w prezentacji dydaktycznych filmów video. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Zaliczenie zajęć z otolaryngologii dziecięcej uzyskuje się na podstawie obecności i aktywnego uczestniczenia w zajęciach oraz sprawdzianu w formie testu. Przeprowadzana jest również ankieta wśród studentów. ZAJĘCIA FAKULTATYWNE Dla studentów pragnących poszerzyć swoje umiejętności praktyczne istnieje możliwość odrobienia 30 godzin fakultatywnych na dyżurach laryngologii dziecięcej. Program zajęć przewiduje naukę otoskopii oraz postępowanie w schorzeniach zagrażających życiu z zakresu specjalności. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Chmielik M. (red.) Schorzenia Otorynolaryngologiczne u dzieci. WUM W-wa 2008, 2010 PIŚMIENNICTWO ZALECANE 1. Chmielik M. (red.) Otorynolaryngologia dziecięca. PZWL, Warszawa 2001. 2.Iwankiewicz S.: Ćwiczenia z otolaryngologii. PZWL, Warszawa 1991. 3.Kossowska E. (red.): Otolaryngologia dziecięca – wybrane zagadnienia. PZWL, Warszawa 1994. 4. Practical Pediatric Otolaryngology. R. Cotton (ed.) Lippincott-Raven, Publ. Philadelphia 1999. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun: lek. med. Magdalena Frąckiewicz Studenci uczestniczą w pracach naukowych Kliniki i w zebraniach Koła organizowanych raz w miesiącu. 44