TGS w roli nośnika śmieciarki

CIĘŻARÓWKI
CIĘŻARÓWKI
TGS w roli
nośnika śmieciarki
W obszarze 3-osiowych podwozi pod zabudowy
typu śmieciarka oferta koncernu MAN należy do
relatywnie bogatych. Potencjalni odbiorcy mogą
wybierać pomiędzy lżejszymi, tańszymi i napędzanymi przez słabsze silniki wersjami z średniotonażowego typoszeregu TGM oraz cięższymi, droższymi i napędzanymi przez mocniejsze silniki
odmianami z typoszeregu klasy ciężkiej TGS.
naszym kraju, jak dotychczas, co ciekawe, większym
wzięciem cieszą się wcale nie
3-osiowi przedstawiciele serii TGM, chociaż spółka importująca MAN Truck&Bus
Polska dostarczyła je już w liczbie kilkunastu egzemplarzy, lecz 3-osiowi reprezentanci linii TGS. Żeby było jeszcze ciekawej, w kategorii 2-osiowych podwozi
W
8
sytuacja prezentuje się zgoła odmiennie,
gdyż w dostawach dla służb komunalnych przeważają auta z rodziny TGM.
Zdaniem Jacka Stelmacha, dyrektora do
spraw sprzedaży samochodów specjalnych w rodzimym przedstawicielstwie
koncernu, taka sytuacja stanowi wypadkową kilku zasadniczych przyczyn.
Po pierwsze 3-osiowy TGS cechuje się
wyższą technicznie dopuszczalną masa
całkowitą, wynikłą m.in. z większej nośności tylnych osi. A przypadku zastosowań typu śmieciarka, gdzie dochodzi
do częstych chwilowych i dłuższych
przeciążeń ostatnich osi, taka zaleta jest
nie do przecenienia. Po drugie różnica w cenie pomiędzy 3-osiowym TGM
z najmocniejszym silnikiem i 3-osiowym
TGS z najsłabszym silnikiem występuje,
ale dla przeważanej części odbiorców jej
znaczenie nie jest zbyt duże. Ponadto
3-osiowe TGS również charakteryzują
się bardzo dobrą manewrowością i są
napędzane przez zdecydowanie mocniejsze silniki. Przy czym kwestia de facto
wcale nie dotyczy mocy maksymalnych,
ponieważ, porównując najmocniejszy
TGM z najsłabszym TGS, przewaga TGS
nie zalicza się do dużych, lecz maksymal-
ciężarówki i autobusy 3/2012
nego momentu obrotowego, w autach
użytkowych zdecydowanie ważniejszego, niż moc. Po prostu najsłabszy D20
w TGS generuje zdecydowanie wyższy
moment obrotowy w niższym i szerszym zakresie prędkości obrotowych,
niż najmocniejszy D08 w TGM. Pewnych prawideł zwyczajnie nie da się
oszukać. Z 10,518 litra pojemności D20
bez problemu można uzyskać więcej
niutometrów w szerszym i niższym zakresie prędkości obrotowych niż z 6,871
litra D08. Powyższe wpływa oczywiście
na trwałość poszczególnych rodzajów
jednostek. Także ewentualne różnice
w zużyciu paliwa na korzyść silników
o mniejszej pojemności nie są zbyt duże.
Podstawowym 3-osiowym wariantem z serii TGS w ofercie MAN
Truck&Bus Polska dla służb komunalnych pod zabudowy typu śmieciarka
jest samochód o symbolu 28.320 6x2-4
BL. Zgodnie z tym oznaczeniem cechuje
się on maksymalną masą całkowitą 28
000 kg, 320-konnym silnikiem, układem
napędowym 6x2, kołami ostatniej, trzeciej osi sterowanymi przeciwbieżnie
w stosunku do przednich kół kierowanych oraz mieszanym zawieszeniem
– z przodu mechanicznym, z tyłu powietrznym.
Dopuszczalna masa całkowita, technicznie równa 28 000 kg i kodeksowo
ograniczona, wynika z dopuszczalnych
technicznych nacisków na poszczególne
osie: przednią – 8000 kg (7500 kg), środkową – napędzaną 13 000 kg (10 00011500 kg) i trzecią – tylną 9000 kg (7500
kg). Silnik o symbolu D2066LF43 ma 6
cylindrów w rzędzie, turbodoładowanie,
chłodzenie powietrza doładowującego,
system wtrysku wysokociśnieniowego
common rail, 235 kW mocy maksymalnej, 1600 Nm maksymalnego momentu
obrotowego oraz spełnia wymogi normy
czystości spalin Euro 5 dzięki układowi
selektywnej redukcji katalitycznej SCR.
Inne jego bazowe wyróżniki to: układ
OBD2, chłodnica wody i chłodnica powietrza doładowującego dostosowane
do pracy w niskich temperaturach otoczenia (do -35°C), wentylator ze sprzęgłem wiskotycznym, elektroniczny układ
regulacji pracy EDC, podgrzewany filtr
paliwa, hamulec silnikowy EVB oraz
1-cylindrowa sprężarka powietrza 360
ccm. Do tego dochodzą dodatkowy
filtr paliwa podgrzewany z separatorem
wody marki SEPAR oraz moduł sterujący
ciężarówki i autobusy 3/2012
do zewnętrznej wymiany danych (KSM),
także dla zabudowy.
Za przenoszenie napędu odpowiadają: jednotarczowe, suche sprzęgło MFZ
430 i 16-biegowa, mechaniczna skrzynia
przekładniowa ZF 16S222DD, współpracująca z pojedynczym mostem HY-1350.
Most ten to oś hipoidalna, o przełożeniu
i=3,36, z blokadą mechanizmu różnicowego. Zawieszono ją przy pomocy
poduszek powietrznych, sterowanych
przez elektroniczny układ kontroli pracy
zawieszenia pneumatycznego ECAS,
z regulacją wysokości zawieszenia.
Również zawieszenie tylnej osi jest powietrzne, niemniej wykorzystuje ono nie
cztery, jak w przypadku środkowej osi
napędzanej, lecz dwie poduszki pneumatyczne. Ta tylna, ostatnia oś jest wleczona, kierowana, podnoszona, o symbolu NOL-09. Natomiast oś przednia,
wygięta, o symbolu VOK-09 otrzymała
zawieszenie mechaniczne w postaci
parabolicznych resorów piórowych
o nośności 8000 kg. Poza tym w zawieszeniu z przodu i z tyłu zamontowano
po stabilizatorze, a tylne zawieszenie
powietrzne, ze względu na charakter
zabudowy, dostosowano do wysoko
umieszczonego środka ciężkości. Nieco
inny jest też rozmiar założonego ogumienia. Na osiach przedniej i środkowej
– napędzanej znajdują się opony, z przodu pojedyncze, w środku podwójne,
o rozmiarze 315/80R22,5, podczas gdy
oś trzecią, ostatnią, wleczoną zaopatrzono w pojedyncze ogumienie o rozmiarze 385/65R22,5. Wszystkie opony,
niezależnie od lokalizacji, charakteryzują
się nośnością zwiększoną o 10%, dla
zastosowań komunalnych.
W związku z faktem, iż załogi śmieciarek w trakcie dnia nie pokonują zbyt
dużych dystansów, a wyjątkowo ważne
są dla nich łatwość wsiadania i wysiadania, komunalny TGS ma instalowaną
krótką, dzienną kabinę o symbolu M. Jej
szerokość wynosi 2240 mm, długość
1880 mm, zawieszono ją mechanicznie
przy pomocy sprężyn śrubowych, wchodzi się zaś do niej po trzech stopniach.
Wszystkie szyby – przednia ze szkła
zespolonego, okien w drzwiach oraz
boczne za słupkiem B – są przyciemniane. Wyposażenie zewnętrzne obejmuje
m.in. oświetlenie stopni wejściowych
po stronie kierowcy i pasażera oraz
osłonę przeciwsłoneczną przed szybą
czołowa. Wewnątrz przewidziano miej-
sca dla trzech osób – kierowcy i dwóch
pasażerów (pomocników). Kierowca ma
do dyspozycji komfortowy fotel z szerokim zakresem regulacji i zawieszeniem
pneumatycznym oraz kolumnę kierownicy z regulacją wysokości i pochylenia,
natomiast 2-osobowa załoga korzysta
ze standardowych, pojedynczych foteli.
Jednocześnie, ze względu na przeznaczenie pojazdu, wszystkie fotele, niezależnie od typu, otrzymują pokrycie
standardowej jakości, łatwe w utrzymaniu czystości. Także pokrycia podłogi
i tunelu silnika dostosowano do potrzeb
służb komunalnych, ponieważ pokrycia
te wykonano z wykładziny z tworzywa.
Komunalny TGS ma tradycyjną ramę
podwozia typu drabinowego, tworzoną
przez podłużnice i poprzeczki. Po prawej
stronie do ramy przymocowano zbiornik
paliwa o pojemności 400 litrów. Ponieważ do spełniania normy Euro 5 pojazd
wykorzystuje układ SCR, konieczny okazał się montaż zbiornika AdBlue. Jego
pojemność określono na 35 litrów. Wydech poprowadzony został pionowo,
za kabiną. Ponadto układ hamulcowy
jest elektronicznie kontrolowany EBS
(MAN BrakeMatic), z systemem ABS zapobiegającym blokowaniu kół w trakcie
hamowania i systemem antypoślizgowym ASR oraz hamulcami tarczowymi
z przodu i z tyłu, a do napędu urządzeń
zewnętrznych zabudowy typu śmieciarka przeznaczono przystawkę odbioru
mocy po stronie koła zamachowego,
z 6-cio otworowym kołnierzem. Przystawka ta pozwala na odbiór momentu
650 Nm dla pracy ciągłej i 720 Nm dla
pracy chwilowej.
3-osiowy TGS 28.320 6x2-4 BL pod
zabudowy typu śmieciarka ma rozstaw
osi 3600+1350 mm, tylny zwis ramy
1550 mm, ramiona lusterek dla zabudowy 2500-2600 mm, dwa akumulatory 12
V 175 Ah, alternator prądu trójfazowego
28 V, 120 A, 3360 W oraz średnice zawracania – po śladach kół 13,3 m, obrysową
14,9 m i masę własną – bez zabudowy
– 8155 kg. Ta ostatnia nie należy do niskich – dla porównania masa własna
podwozia MAN TGM 26.290 6x2-4 BL,
przy rozstawie osi 3875+1350 mm, to
zaledwie 6565 kg, niemniej oznacza ona
ładowność na poziomie do 17845 kg,
licząc dla dopuszczalnej masy całkowitej
26 000 kg.
Oferta śmieciarek, jakie mogą być
zainstalowane na opisywanym pod-
9
CIĘŻARÓWKI
woziu, należy do bardzo bogatych. Są
to śmieciarki powstałe w kraju bądź za
granicą, firmowane zarówno przez znane
zagraniczne koncerny, jak i podmioty
krajowe. Z tej grupy specjaliści z MAN
Truck&Bus Polska w pierwszym rzędzie
polecają śmieciarkę Medium XL SK350
ECO, pochodzącą ze znajdującej się
w Pucku firmy Ekocel, członka Grupy
Zoeller.
Skrzynia ładunkowa – belkowe urządzenie zasypowe tej śmieciarki to sztywna konstrukcja stalowa, niepodlegająca
odkształceniom, całkowicie spawana
i szczelna, z wodoszczelnym spawaniem
i podwyższoną ścianą czołową (500
mm), zamocowana z tyłu na stałe w kozłach łożyskowych, z przodu elastycznie
połączona z podwoziem. Prowadnice do
kabli (stal okrągła) oraz szyny o profilu C
wykonane są ze stali nierdzewnej (V2A).
Właz konserwacyjny, z zabezpieczeniem
zgodnym z normą EN 1501-1, o wymiarach 700x600 mm, usytuowano po prawej stronie w kierunku jazdy. Zamek
i rygiel tego włazu zostały ocynkowane.
Między odwłokiem a skrzynią znajdują
się specjalne uszczelki, z dwoma krawędziami uszczelniającymi. W celu opróżnienia skrzyni ładunkowej przegroda
wypychająca przesuwana jest w tył przez
siłownik teleskopowy podwójnego działania. Dokładne prowadzenie zapewniają
boczne prowadnice, a dodatkowe klocki ślizgowe zmniejszają tarcie podczas
pracy. W trakcie załadunku przegroda
wypychająca w połączeniu z mechanizmem zgarniającym służy jako płyta
oporowa do zagęszczania odpadów. By
uzyskać optymalne zagęszczenie, w instalacji hydraulicznej utrzymywane jest
przeciwciśnienie.
Kolejny podstawowy element funkcjonalny zabudowy to odwłok z mechanizmem załadunkowym – odwłok
z mechanizmem zgarniającym. Składa
się on ze stabilnej ramy z dwiema ścianami bocznymi oraz z odpornej na ścieranie ściany zasypowej i jest otwierany
w sposób uchylny do góry. Zlokalizowano go z tyłu skrzyni ładunkowej i w całości wykonano spawem ciągłym. Jego
hydrauliczne/mechaniczne blokowanie
odbywa się poprzez podparcie go na
wsporniku z podłużnym otworem i haku
ryglującym, zamocowanym na tylnej
ramie skrzyni ładunkowej. Znajdujące
się na zewnątrz pyłoszczelne siłowniki
hydrauliczne płyty nośnej zapewniają
10
CIĘŻARÓWKI
możliwie największą odległość podparcia i optymalne prowadzenie. Przy
zagęszczaniu we wszystkich siłownikach
czynna jest cała powierzchnia tłoka. Na
wypadek spadku ciśnienia przy uniesionym odwłoku zamontowano odpowiednie zabezpieczenia przed pęknięciem
przewodu, które zapobiegają gwałtownemu opadnięciu odwłoka. Podczas ruchu w górę mechanizmu zgarniającego,
odpady są dociskane do przegrody wypychającej i maksymalnie zagęszczane
w każdym kolejnym cyklu.
Ze względu na dążenie do zagwarantowania obsłudze możliwie najwyższego poziomu bezpieczeństwa pracy
zastosowano:
• system bezpiecznego cofania z kamerą typu BRIGATE VBV 750B s/w (BE)
24 V z 5-calowym, kolorowym monitorem LCD w kabinie wraz z niezbędnym
oprzyrządowaniem;
• stopnie odchylane w górę ze zintegrowanym zabezpieczeniem w postaci czujnika obciążenia zgodnego z EN
1501-1, przy czym podwozie musi być
wyposażone w odpowiednie urządzenie
i złącze do sterowania silnikiem oraz
zatrzymywania go;
• akustyczny sygnał ostrzegający
o cofaniu pojazdu i zamykaniu odwłoka
z kabiny;
• sygnał zwalniający i zatrzymania
awaryjnego zgodny z EN 1501-1 – po
naciśnięciu przycisku zatrzymania awaryjnego rozlega się akustyczny sygnał
alarmowy w kabinie kierowcy;
• system komunikacji akustycznej
między operatorem i kierowcą;
• co najmniej dwa wyłączniki zwalniające i zatrzymania awaryjnego.
Ponadto po uruchomieniu wyłącznika zatrzymania awaryjnego automatycznie przerywane są wszystkie funkcje aż
do odblokowania. Uruchomienie wyłącznika zwalniającego na pulpicie obsługowym po prawej stronie powoduje
uniesienie mechanizmu załadunkowego
prasy w celu odblokowania na wypadek
ewentualnego zakleszczenia.
W skład instalacji hydraulicznej zabudowy wchodzą: podwójna pompa
łopatkowa DENISON, zbiornik oleju
z układem filtrów oraz blok sterowania
i siłowników dla całego mechanizmu
załadunku. Przy włączonym napędzie
pomocniczym pompa hydrauliczna jest
napędzana przez wałek przegubowy,
a włączenie następuje przez sprzęgło
elektromagnetyczne. Zależnie od wielkości skoku sterowanie siłowników zapewnia łagodne przełączanie bloku sterowania i w konsekwencji optymalną redukcję
zużycia paliwa oraz zmniejszenie zużycia
instalacji hydraulicznej. Poza tym podłączenie przewodu hydraulicznego dla
zamkniętego tłoka urządzenia zasypowego poprowadzono do odwłoka przy
pomocy złącza rurowego do szybkiego
montażu. W obszarze instalacji elektrycznej oraz zasad i trybu sterowania trzeba
natomiast wskazać, że:
• pulpity obsługowe umieszczono
z tyłu, po prawej – główny i lewej stro-
ciężarówki i autobusy 3/2012
nie odwłoka. Sterowanie odbywa się
za pomocą przycisków. Odpowiednie
takty pracy przy zamontowanym zasypie
mogą być włączane w pełni automatycznie bądź w sposób ciągły lub w ręcznym
cyklu pracy;
• po uniesieniu odwłoka automatycznie realizowany jest kompletny cykl mechanizmu załadunku prasy, aby usunąć
z wanny zasypowej ewentualne resztki
odpadów;
• sterowanie przegrody wypychającej „w przód – w tył” odbywa się standardowo poprzez element sterujący przy
fotelu kierowcy;
• system sterowania zabudowy zlokalizowano w odwłoku, w miejscu łatwo
dostępnym, pod dachem odwłoka i seryjnie wyposażono w gniazdo do podłączenia komputera diagnostycznego;
• na stanowisku kierowcy znajduje
się terminal obsługi z podświetlonym
wyświetlaczem graficznym. Podłączenie
do sterowania odbywa się poprzez magistralę CAN. Wszystkie przyciski terminalu wyposażone są w lampki kontrolne;
• program do diagnostyki błędów
umożliwia testowanie elektronicznego
i elektrycznego układu sterowania nadwoziem bez konieczności użycia dodatkowego urządzenia diagnostycznego.
Testowanie odbywa się bowiem poprzez
terminal sterujący – obsługi w kabinie
kierowcy;
• włączanie i wyłączanie hydrauliki
siłowej nadwozia realizowane jest przy
pomocy przycisku na terminalu. Układ
ciężarówki i autobusy 3/2012
sterowania włącza lub wyłącza pompę
poprzez sprzęgło elektromagnetyczne.
W podwoziach z automatyczną skrzynią
biegów wyposażonych w odpowiednie
łącze, po jednokrotnym włączeniu hydrauliki nadwozia na początku zbiórki
odpadów kolejne włączenia i wyłączenia
pompy odbywają się przez przełącznik
trybu jazdy.
Oprócz tego zwiększenie obrotów
następuje automatycznie w chwili uruchomienia urządzenia odbiorczego
w nadwoziu.
Zabudowa Ekocel Medium XL
SK350 ECO została przystosowana do
obsługi m.in. następujących typów pojemników:
• okrągłych 90/110 litrów o dopuszczalnym obciążeniu użytkowym 65/100
kg i ciężarze własnym 18/20 kg;
• MGB 120/240 litrów o dopuszczalnym obciążeniu użytkowym 65/100 kg
i ciężarze własnym 11/16 kg;
• MGB 660/770 litrów z pokrywą płaską z tworzywa sztucznego, o dopuszczalnym obciążeniu użytkowym 300/350
kg i ciężarze własnym 45/51 kg;
• MGB 770/1100 litrów z pokrywą
przesuwaną ze stali, o dopuszczalnym
obciążeniu użytkowym 400/750 kg i ciężarze własnym 130/145 kg;
• MGB 1100 litrów z pokrywą przesuwną z tworzywa sztucznego, o dopuszczalnym obciążeniu użytkowym 750
kg i ciężarze własnym 65 kg.
Czas trwania cyklu dla pojemników
MGB 120-240 wynosi od 6 do 8 sekund,
a dla 4-kołowych pojemników MGB od
11 do 12 sekund.
Ekocel zwraca też uwagę, że Medium XL SK350 ECO to produkt w pełni nowoczesny, zbudowany w oparciu
o najnowocześniejsze technologie i pod
względem projektowym bazujący na
następujących założeniach:
• obniżenie zużycia paliwa w czasie
bieżącej eksploatacji;
• redukcja poziomu hałasu;
• poprawa bezpieczeństwa eksploatacji i ergonomii pracy.
Cele te udało się zrealizować dzięki
wykorzystaniu odpowiednich komponentów, rozwiązań, technologii i technik
montażu. Użycie nowatorskiego układu
regulacji obrotów silnika pozwoliło na
podnoszenie, opróżnianie i opuszczanie
pojemników poprzez urządzenie zasypowe bez konieczności podnoszenia obrotów silnika pojazdu. W następstwie tego
uzyskano zarówno obniżenie poziomu
zużycia paliwa oraz poziomu emisji CO2,
jak i skutecznie ograniczono odczuwalny
poziom hałasu pracy urządzenia. Natomiast w celu poprawy bezpieczeństwa
pracy zaprojektowano taką kinematykę
przemieszczania pojemnika przy podnoszeniu i opuszczaniu go, aby uniknąć
przypadkowego uderzenia pracujących
osób. Ponadto, dzięki dodatkowemu
składanemu ramieniu z zamontowanym
pulpitem sterującym, stanowisko sterowania urządzeniem zasypowym zostało
przeniesione z bocznej ściany odwłoka
pojazdu na stanowisko oddalone o około 1 m od tyłu tego pojazdu. W efekcie osoba ładująca odpady w każdym
momencie widzi położenie pojemnika
w czasie podnoszenia i opuszczania
go. Do tego sterowanie proporcjonalne zastosowane w hydraulice sterującej
urządzeniem zasypowym w każdym momencie pozwala pracownikowi panować
nad pozycją pojemnika. Układ sterujący
wyklucza również automatycznie ewentualne kolizje pomiędzy pokrywą pojemnika a mechanizmem załadunkowym.
Oprócz walorów użytkowych, eksploatacyjnych i dotyczących bezpieczeństwa obsługi inna zaleta urządzenia
zasypowego Medium XL SK350 ECO
wynika z dbałości producenta o cechy
estetyczne wyrobu. Konstrukcja urządzenia jest więc w całości ocynkowana,
a następnie lakierowana zgodnie z życzeniem nabywcy.
Jarosław Brach
11