Metody jakościowe - Urząd Gminy Bełchatów

PROGRAM NARODOWEGO CENTRUM KULTURY
DOM KULTURY+ Inicjatywy lokalne 2013
RAPORT
Z BADAŃ
„CZAS
WOLNY, ZAINTERESOWANIA
I POTRZEBY KULTURALNE MIESZKAŃCÓW GMINY BEŁCHATÓW”
Plan prezentacji
• Założenia metodologiczne badań
–
–
–
–
Pytania problemowe i hipotezy
Metody i techniki badawcze
Dobór próby
Przebieg badań
–
–
–
–
–
–
Charakterystyka badanej zbiorowości
Czas wolny
Zainteresowania
Uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych
Oferta Gminnego Centrum Kultury
Rola Gminnego Centrum Kultury oczami mieszkańców
• Badanie jakościowe – wywiady focusowe i wywiad swobodny
• Badanie ilościowe – wnioski z badań ankietowych
• Podsumowanie
Założenia metodologiczne badań – pytania problemowe
W jaki
sposób
mieszkańcy
gminy
spędzają
swój czas
wolny?
Jakie są potrzeby
kulturalne
mieszkańców
gminy Bełchatów,
a także jakie są
ich oczekiwania i
preferencje wobec
Gminnego
Centrum Kultury?
Hipoteza
Sądzimy, że swoje potrzeby kulturalne mieszkańcy gminy ściśle
wiążą ze swoimi zainteresowaniami. Przypuszczamy jednak,
że potrzeby te zaspokajają w sposób globalny, przy użyciu
środków masowego przekazu. Może to wynikać, z ogólnej
przewagi kultury globalnej nad lokalną i płytkich (pośrednich)
stosunkach międzyludzkich. Ponadto, trudnością
w skonstruowaniu oferty aktywizującej mieszkańców może być
ich bierność i roszczeniowość wobec instytucji, jako tej, która
powinna wychodzić z inicjatywą i dbać o potrzeby kulturalne
beneficjentów swoich działań. Prawdopodobnie oczekiwania
wobec GCK będą się wiązały ze znacznie szerszym zakresem
działań niż tylko pole kultury. Mieszkańcy będą oczekiwać,
że GCK nie tylko jest organizatorem życia kulturalnego, ale także
instytucją wspierającą osoby potrzebujące, bezrobotne,
organizującą wypoczynek i czas wolny dzieci i młodzieży.
Metody i techniki badawcze
Metody ilościowe
respondentów.
Metody jakościowe
pozwalają odpowiedzieć na pytanie „ile?”
Możemy ustalić jak często w danej zbiorowości występuje
określone zjawisko. Możemy prezentować wyniki w formie
zestawień statystycznych. W badaniu wykorzystaliśmy
ankietę. Technika ta zakłada użycie standaryzowanych
kwestionariuszy, które dostarczają
dane w tej samej formie od wszystkich
respondentów.
dają odpowiedzi na pytania:
”jak?”, „dlaczego?”, „w jaki sposób?”
Służą interpretacji emocji i motywów
działań. Pozwalają na zidentyfikowanie i
wyjaśnienie zachowań, intencji i opinii respondentów.
Uczestnicy wywiadu nie tylko dostarczają dane,
ale także biorą aktywny udział w tworzeniu procesu badawczego.
Respondenci pełnili funkcję „ekspertów”, „doradców” opiniujących
pewne rozwiązania, czy rekomendujących podjęcie pewnych działań.
Focus polega na dyskusji niewielkiej grupy osób, zogniskowanej na zadanym temacie.
Trwa określoną ilość czasu i przeprowadzany jest pod kierunkiem moderatora, który
czuwa, by dyskusja toczyła się wokół wcześniej określonego scenariusza. Respondenci zostali
dobrani celowo.
Wywiad swobodny jest to swobodna rozmowa respondenta z osobą prowadzącą wywiad na zadany temat,
rola osoby prowadzącej polega jedynie na wtrącaniu od czasu do czasu pytania, prośby o bliższe
sprecyzowanie wywodu.
Dobór próby
Kategoria wieku
Grupa docelowa
Liczba ludności
Odsetek w ogólnej
liczbie mieszkańców
Odsetek w ogólnej
grupie badanych
osoby w wieku
przedprodukcyjnym (do 18
roku życia)
młodzież
2067
20%
61%
osoby w wieku
produkcyjnym (18-60/65 lat)
dorośli
6725
65%
27%
osoby w wieku
poprodukcyjnym (60/65 lat i
więcej)
seniorzy
1502
15%
12%
•
Dobór próby ma charakter celowy. Oznacza to, że postanowiliśmy objąć badaniem grupę dobraną w taki sposób,
aby wyniki badań były jak najbardziej użyteczne z punktu widzenia działalności Gminnego Centrum Kultury.
•
Główną grupą docelową badania jest młodzież do 18 roku życia. Opracowanie strategii działania GCK będzie się
opierało na rozpoznaniu potrzeb tej właśnie grupy wiekowej. Dlatego proporcje poszczególnych grup zostały tak
dobrane, aby większość stanowiła młodzież, a grupą odniesienia będzie grupa osób dorosłych i seniorów.
•
Proporcje te zostały odwrócone w stosunku do danych dotyczących całej gminy. Zdajemy sobie sprawę, że tak
dobrana próba nie jest reprezentatywna i na podstawie wyników badań nie można wnioskować o całej zbiorowości,
jednak ze względu na ważność grupy docelowej dla Gminnego Centrum Kultury, jest to działanie zamierzone.
Przebieg badań
•
•
•
•
do 17 maja - budowa kwestionariusza ankiety;
do 19 maja - stworzenie scenariusza zogniskowanego wywiadu grupowego (focusa);
20 maja - przeprowadzenie focusa z wójtami i sołtysami;
27 maja - przeprowadzenie focusa z liderami lokalnych organizacji samorządowych;
Zrealizowaliśmy trzy z czterech zaplanowanych spotkań focusowych: Z przedstawicielami władz samorządowych w gminie,
(Wójtami, Sołtysami), w których wzięło udział 10 osób, z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na terenie
gminy Bełchatów, w których uczestniczyło 5 osób, z młodzieżą gimnazjalną, w którym uczestniczyło 5 uczniów gimnazjum
w Łękawie. Nie odbyło się spotkanie z przedstawicielami Ochotniczych Straży Pożarnych, ze względu na bardzo niską frekwencję
uczestników.
•
18 czerwca - przeprowadzenie wywiadu swobodnego z Inspektorem ds. Organizacji Pozarządowych w
Urzędzie Gminy;
Wywiad swobodny stanowi uzupełnienie informacji otrzymanych od organizacji pozarządowych w trakcie badania fokusowego.
Spotkanie odbyło się po uprzednim telefonicznym uzgodnieniu terminu. Pani Lidia Brózda udostępniła także dokumentację gminy
na temat współpracy z organizacjami działającymi na rzecz mieszkańców gminy (zarządzenia wójta oraz sprawozdania z programu
współpracy z organizacjami pozarządowymi).
•
do 19 czerwca - zakończenie etapu zbierania danych;
W badaniu ankietowym wzięło udział 130 osób. Głównie młodzież gimnazjalna. Ankiety przeprowadzane były przede wszystkim
w szkołach na terenie gminy, a także wśród mieszkańców uczestniczących w spotkaniach i działaniach organizowanych przez
Gminne Centrum Kultury.
•
do 17 lipca - zakończenie prac nad raportem z badań.
Badania jakościowe
Wywiady focusowe
•
•
•
•
•
Problem w podejmowaniu działań społecznych, skierowanych do wszystkich
mieszkańców gminy stanowi teren gminy. Jest to nietypowa gmina „bez serca, bez
stolicy”, jej środek stanowi Bełchatów, który jest odrębną gminą. Siłą rzeczy
stowarzyszenia ograniczają swoją działalność do małych rejonów – zazwyczaj jednej
miejscowości.
Mieszkańcy gminy są bierni – nie zgłaszają sami pomysłów na inicjatywy, które
stowarzyszenia mogłyby realizować. Zazwyczaj, jeśli do organizacji dociera jakiś sygnał
o potrzebie zrealizowania czegoś – to jest to sygnał od członków rady gminy,
a nie od samych mieszkańców.
Mieszkańcy nie przykładają dużej wagi do kultury w swoim regionie. Spowodowane
jest to przede wszystkim, tym iż w dużej części nie są zaspokojone ich potrzeby
podstawowe.
Jednoznacznie pozytywnie respondenci wypowiadają się na temat Dożynek gminnych.
Jest to jedna z niewielu okazji, podczas której mieszkańcy bezinteresownie angażują
się w organizację takiego przedsięwzięcia. Siłą Dożynek jest nie tylko ich wymiar
rozrywkowy, czy integracyjny, ale przede wszystkim właśnie tradycja i integralność.
W gminie jest ogromne zainteresowanie sportem. Szczególnie piłką nożną. Jednym
z najchętniej widzianych wydarzeń byłby turniej piłkarski z udziałem poszczególnych
miejscowości.
Charakterystyka badanej zbiorowości
Wiek i płeć
60% kobiety / 40%
mężczyźni
61% młodzież szkolna
27% osoby dorosłe 12%
„seniorzy”
Status zawodowy
61% uczę się w gimnazjum
14% jestem na
emeryturze/rencie
13% pracuję
5% nie pracuję, ale poszukuję
pracy
Wykształcenie
69% podstawowe
2% gimnazjalne
5% zawodowe
18% średnie i policealne
6% wyższe
Sytuacja rodzinna
61% rodzina nuklearna z
rodzicami
18% rodzina nuklearna z
dziećmi
9% małżeństwo/partnerstwo
8% niezależni
4% rodziny wielopokoleniowe
Miejsce zamieszkania
20% Kurnos
11% Łękawa
23% Zdzieszulice
21% Niedyszyna
23% Wola Mikorska
Czas wolny
65
• spotykam się ze znajomymi, rodziną
•
40
• oglądam telewizję
•
30
• korzystam z portali społecznościowych
•
26
• uprawiam sport
24
• czytam książki
21
• poświęcam się hobby
21
• przeglądam strony w Internecie
19
• gram w gry komputerowe
14
• jeżdżę na zakupy poza gminę
12
• chodzę do kina, teatru
12
• uczestniczę w zorganizowanych zajęciach
7
• wychodzę do dyskoteki, klubu
4
• inne
2
• uczę się
•
•
•
•
•
•
58% wolnym czasem dysponuje wieczorem, a blisko 37%
pytanych najwięcej czasu wolnego ma po południu.
Osoby na emeryturze bądź rencie najczęściej dysponują
wolnym czasem po południu.
Zdecydowana większość osób pracujących, aż 82,4%,
najwięcej wolnego czasu ma wieczorem.
Młodzież nie ma w ogóle wolnego czasu rano.
Młodzież, częściej niż osoby dorosłe, wybiera spotkania
ze znajomymi i rodziną, a także uprawianie sportu. Wraz
z wiekiem maleje skłonność do spędzania czasu wolnego
na sportowo. Młodzi także zdecydowanie częściej spędzają
czas na portalach społecznościowych.
W kategorii oglądanie telewizji liczba wskazań rośnie wraz
z wiekiem badanych, wśród respondentów po 60 roku
życia przed telewizorem czas spędza 80% osób. Najstarsi
stanowią większość także w kategorii czytania książek.
Seniorzy prawie w ogóle nie korzystają z Internetu.
Sport uprawiają w czasie wolnym przede wszystkim
rodziny. Spotkania z rodziną i znajomymi preferują głównie
osoby samotne (75% wskazań) oraz członkowie rodzin
niepełnych (78% wskazań).
Osoby samotne w wolnym czasie oglądają telewizję (100%
wskazań) a także spotykają się ze znajomymi (3 osoby
na 4 wybrały tę odpowiedź).
Udział w zorganizowanych zajęciach
Uczestnictwo w zorganizowanych
zajęciach a wiek
młodzież
dorości
seniorzy
Uczestnictwo w zorganizowanych
zajęciach a miejsce zamieszkania
Kurnos
Łękawa
Zadzieszulice
Niedyszyna
0%
Wola Mikorska
0%
14%
43%
60%
33%
43%
7%
Młodzież w najmniejszym stopniu jest uczestnikiem zajęć
zorganizowanych– stanowi jedynie 14% grupy, która
wybrała tę odpowiedź.
Zdecydowanie
największa
grupa
uczestników
zajęć
zorganizowanych mieszka w rejonie Zdzieszulic. Co trzeci
respondent mieszka w rejonie Kurnosa. Wśród mieszkańców
obszarów, na których nie ma żadnego z oddziałów GCK nikt nie
bierze udziału w zorganizowanych zajęciach.
Zainteresowania
Zainteresowania respondentów
•
Muzyką interesują się głównie kobiety –
stanowią 66% grupy osób, która
wskazała tę odpowiedź oraz ludzie młodzi
(3 na 4 osoby, które wybrały tę
odpowiedź nie mają ukończonych 18 lat).
W kwestii sportu dominują młodzi
mężczyźni – to oni przede wszystkim
wykazują zainteresowanie tą dziedziną.
•
Hobby sportowe i Internet to także
domena młodych ludzi. Dorośli znacznie
częściej interesują się literaturą i teatrem.
•
Blisko połowa pytanych (48%) wymieniła
tylko jedno hobby, a 38% dwa, choć
znaleźli się i tacy respondenci, którzy
wymienili 6 lub 7 zainteresowań.
58%
45%
42%
34%
29%
22%
18% 17%
12%
9% 9% 8%
Hobby
•
•
•
•
Najchętniej trenowana jest piłka nożna, gra
w nią, aż 21% wszystkich pytanych. Druga co do
popularności jest siatkówka, w którą gra 15%
respondentów.
Ankietowani mieszkańcy gminy chętnie też
jeżdżą na rowerze (5%) i biegają (3%).
Pojawiają się również amatorzy mało
popularnych sportów (pojedyncze wskazania),
takich jak curling, hokej, strzelectwo, czy sztuki
walki.
Blisko połowa pytanych, jako swoje hobby
wymieniła muzykę. Jeżeli chodzi o gatunki
muzyczne, najwięcej zwolenników ma muzyka
pop (6%) i hip-hop (6%), oraz muzyka klasyczna
(5%).
Najczęsciej wskazywane hobby
63
sport
55
muzyka
komputer/internet
13
film
13
rękodzieło
11
fotografia
7
taniec
6
spotkania ze znajomymi
5
zwierzęta
4
podróże
4
gotowanie
4
mechanika
3
inne
12
W jakich wydarzeniach chętnie by Pan/Pani
uczestniczył/a?
50%
Wyjście na koncert, festyn
40%
Wyjście na seans do kina
Kibicowanie bezpośrednio podczas zawodów
33%
Oglądanie filmu w telewizji, na dvd, w internecie
33%
Oglądanie kabaretów w telewizji, internecie
22%
Oglądanie zawodów sportowych w telewizji
22%
18%
Wspomaganie akcji charytatywnych
16%
Uczestnictwo w warsztatach plastycznych, rękodzielniczych itp..
Praca w charakterze wolontariusza
14%
Wyjście do teatru, opery, filharmonii
13%
Oglądanie wystaw sztuki, wystaw muzealnych
9%
Oglądanie teatru telewizji
8%
Czytanie artykułów prasowych na temat kultury
5%
inne
6%
Jakich wydarzeń brakuje na terenie gminy?
46
Festyny, pikniki, dożynki, ogniska
31
Zawody, Turnieje sportowe
30
Koncerty, Festiwale, Imprezy masowe
21
Zajęcia, kursy sportowe
18
Dyskoteki
11
Klub seniora
Zajęcia artystyczne, plastyczne, teatralne, muzyczne itp.
9
Spotkania z ciekawymi/znanymi osobami
9
Imprezy tematyczne np. dla młodzieży, na dzień dziecka itp.
7
Spotkania integracyjne
7
Zajęcia, kursy taneczne
7
6
Wycieczki,
Spotkania kół zainteresowań
2
Zajęć dla mam z dziećmi
2
Seanse filmowe np. kino letnie
2
Kolonie, wycieczki
2
Akcje charytatywnye / wolontariat
2
Zajęcia komputerowe
2
Wystawy
1
Konkursy
1
Oferta Gminnego Centrum Kultury
częstotliwość korzystania z oferty oddziałów GCK
Świetlica w Augustynowie
Biblioteka w Łękawie
Biblioteka w Kurnosie
Centrum w Zdzieszulicach
14%
13%
6%
9%
7%
4%
3%
4%
2%
2%
4%
raz w tygodniu
raz w miesiącu
raz na kilka miesięcy
6%
10%
9%
3%
3%
1%
raz w roku
2%
2%
3%
rzadziej niż raz w roku
•Osoby mieszkające najdalej Centrum i jego oddziałów, korzystają z ich oferty najrzadziej.
•Wśród osób, które stwierdziły, że wcale nie korzystają z oferty GCK, aż 76% to młodzież do 18 roku życia. Co dziesiąty młody
człowiek korzysta z niej raz w roku, nieco więcej – rzadziej niż raz w roku.
•Regularnie (czyli raz w tygodniu), z oferty GCK w Zdzieszulicach, częściej korzystają kobiety niż mężczyźni. Jednak także kobiety,
znacznie częściej niż mężczyźni, deklarowały, że wcale nie korzystają z oferty Centrum.
•Raz w tygodniu z oferty GCK Zdzieszulice korzysta co trzeci dorosły i co czwarty senior. Niestety pozostali respondenci po 60 roku
życia nie korzystają z oferty GCK wcale.
•Z oferty GCK w Zdzieszulicach w ogóle nie korzystają członkowie rodzin wielodzietnych, a także osoby mieszkające same.
Oferta Gminnego Centrum Kultury
Częstotliwość korzystania z
oferty GCK przez młodzież
raz w
raz w
tygodniu miesiącu
3%
8%
Korzystanie z oferty oddziałów
GCK a miejsce zamieszkania
raz na kilka
miesięcy
5%
raz w roku
10%
88%
wcale nie
korzystam
63%
92%
93%
44%
rzadziej niż
raz w roku
11%
22%
Deklaracje uczestnictwa w zajęciach
W jakich zajęciach chciałaby Pani/Pan uczestniczyć?
47%
zajęcia sportowe
28%
zajęcia muzyczne
20%
zajęcia teatralne
20%
zajęcia rękodzielnicze
18%
zajęcia wokalne
13%
zajęcia malarskie
nie chcę korzystać z żadnych zajęć
zajęcia rzeźbiarskie
8%
7%
Deklaracje uczestnictwa w zajęciach
Istnieje duża grupa osób,
którerespondentów
deklarują chęć
16%
Mieszkańcy okolic
udziału
wzajęciach
zajęciach,
W
Seniorzy
niż a
wymieniło
inne
zajęcia:
Kurnosa
wskazywali
Młodzi częściej
chcą
uczyć
nigdy
do
tej
pory
nie
sportowych,
grupa
Dzieci
znacznie
przez
taneczne,
kulinarne,
częściej
pozostali
sięokreślona
naniż
zajęciach
korzystali
z
oferty
chętniej
wezmą
nas
częściej
jako niż
„dorośli”,
rodzice
strzelnicze
oraz
klub
na
zajęcia
muzyczne,
dla
Centrum.
36%się
udział
mężczyźni,
chcą
wybrałyby
uczestniczyć
zajęcia
książki.
Pojawiły
wokalne
i
teatralne.
profesjonalnychw
respondentów
przyznało,
natomiast
w
zajęciach
sportowe,
wokalnych
muzyczne
także
takie
propozycje
Mieszkańcy
okolic
twórców.
Dorośli
że
wcale
nie
korzysta
z
zajęciach
i zajęcia
wokalne.
(co trzeci)
Rodzice
jak
techniczne,
Zdzieszulic
to
zi kolei
wybraliby
zajęcia
oferty
GCK,
a
tylko
8%
muzycznych
–
zaś
teatralnych
preferują
(47%
zajęcia
związane
np.
z
zwolennicy
prac
dla
amatorów.
uznało,
że 60
nie
chce w
kobiety.
osób
rękodzielnicze.
po
roku
mechaniką,
zawody
manualnych.
przyszłości
uczestniczyć
życia).
wędkarskie,
aerobik. w
żadnych zajęciach.
Rola Gminnego Centrum Kultury
Czym Pani/Pana zdaniem powinno zajmować się GCK?
53%
Organizacją czasu wolnego dzieci po lekcjach
32%
Organizacją spotkań kół zainteresowań
30%
Organizacją wystaw i koncertów twórców z całej Polski
25%
Organizacją półkolonii i letniego wypoczynku dla dzieci
20%
Organizacją czasu wolnego osób starszych
Pomocą osobom biednym i potrzebującym
17%
Opieką na dziećmi w ich czasie wolnym
17%
15%
Organizacją wystaw i koncertów lokalnych twórców
14%
Prowadzeniem zajęć plastycznych dla dzieci
13%
Organizacją spotkań seniorów
Pomocą bezrobotnym w poszukiwaniu pracy
9%
Wyrównywaniem szans edukacyjnych dzieci
9%
8%
Prowadzeniem zajęć plastycznych dla dorosłych
7%
Organizacją wolontariatu w gminie
Nie mam zdania
4%
Inne
4%
Rola Gminnego Centrum Kultury
•
•
•
•
Ponad połowa respondentów uważa, że Gminne Centrum Kultury powinno przede wszystkim zajmować się
organizacją czasu wolnego dzieci i młodzieży po lekcjach. Zdecydowanie częściej taką opinię prezentowały
kobiety. Dominowały one w każdej grupie odpowiedzi, które dotyczyły sposobów spędzania czasu przez
dzieci. Mężczyźni natomiast większą uwagę zwrócili na pomoc osobom bezrobotnym w poszukiwaniu
zatrudnienia.
Młodzi wolą spotkania z twórcami z całej Polski, starsi – z lokalnymi. Tylko młodzi opowiedzieli się za
wolontariatem, seniorzy natomiast pragną aby GCK zaspokajał ich własne potrzeby – organizował wolny
czas i spotkania dla osób starszych.
Co czwarta osoba, która uznała, że rolą GCK jest przede wszystkim organizować czas wolny dzieci
i młodzieży, mieszka w północno-zachodniej części gminy. W rejonie Kurnosa to już tylko 13%, co może
oznaczać, że potrzeby te są zaspokajane, być może dzięki Stowarzyszeniu Mieszkańców Gminy, które
w Kurnosie właśnie organizuje wiele akcji skierowanych do dzieci i młodzieży, np. cykliczne „Wakacje bez
nudy”.
Na organizacji czasu wolnego osób starszych zależy przede wszystkim osobom mieszkającym samodzielnie
oraz mieszkającym tylko z małżonkiem. Rodziny opowiedziały się zdecydowanie za organizacją czasu
wolnego dzieci i młodzieży. Ponad połowa rodziców chciałaby, aby GCK zajął się organizacją spotkań kół
zainteresowań. Członkowie rodzin niepełnych stanowią większość wśród tych, którzy uważają, że GCK
powinno zajmować się organizacją półkolonii i letniego wypoczynki dla dzieci.
Podsumowanie
Z oferty Centrum Kultury korzystają głównie mieszkańcy miejscowości,
w których zlokalizowany jest oddział GCK.
Mieszkańcy są zainteresowani udziałem w imprezach organizowanych
przez GCK. Szczególnie chętnie braliby udział w festynach, koncertach
i piknikach.
Respondenci uważają, że Gminne Centrum Kultury powinno przede
wszystkim zajmować się organizacją czasu wolnego dzieci i młodzieży
po lekcjach.
W czasie wolnym mieszkańcy najchętniej uprawiają różnego rodzaju
sporty. Chcieliby brać udział w lokalnych rozgrywkach i zorganizowanych
zajęciach sportowych.
Dziękujemy za uwagę
Karolina Frączkowska
Sylwia Kędziak
Aleksandra Lont