D - Sąd Okręgowy w Poznaniu

Sygn. akt IX GC 279/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Poznań, 6 lipca 2015 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący - SSO Katarzyna Krzymkowska
Protokolant - st. sekr. sądowy Paulina Kurowiak
po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2015 r. w Poznaniu
na rozprawie
sprawy z powództwa M. G. i A. G.
przeciwko (...) Spółka Akcyjna w S.
z udziałem po stronie pozwanej interwenienta ubocznego: (...) S.A. w W.
o zapłatę
1. zasądza od pozwanej (...) Spółka Akcyjna w S. na rzecz solidarnych powodów: M. G. i A. G. kwotę 10.000 EUR
(dziesięć tysięcy euro) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 17 grudnia 2014 roku;
2. zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 6.846,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
/-/SSO K. Krzymkowska
UZASADNIENIE
Powodowie – M. G. i A. G., wspólnicy spółki cywilnej (...) wnieśli 20 stycznia 2015 r. pozew w imieniu własnym
przeciwko pozwanemu (...) Spółka akcyjna w S., o zapłatę kwoty 86106 zł wraz z odsetkami ustawowymi od
17 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.
W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że zawarli z pozwanym 10 października 2014 r. umowę sprzedaży, której
przedmiotem była sprzedaż przez pozwanego na rzecz powoda ciągnika siodłowego/podwozia S. R.*4 (...) wraz z
zabudową i przyczepą W. z windą D. według zamówienia nr (...) i (...).
Termin dostawy został ustalony na 46. tydzień 2014 roku, zatem w okresie między 10 a 16 listopada 2014 r. Termin
był istotny dla powodów z uwagi na duże zapotrzebowanie na przewóz.
Przy zawarciu umowy powodowie uiścili zadatek w kwocie 10000 EUR.
Pomimo upływu 46. tygodnia 2014 r. pozwany miał nie przygotować pojazdu do odbioru, toteż powodowie pismem
z 15 grudnia 2014 odstąpili od umowy z pozwanym.
Powodowie podali, że skoro pozwany nie wykonał umowy, a wpłacili zadatek w kwocie 10000 EUR, to uprawnieni są
- po odstąpieniu od umowy - do żądania dwukrotności zadatku, albowiem to oni byli stroną umowy sprzedaży.
Nakazem zapłaty z 28 stycznia 2015 r. w sprawie IX GNc 36/15, Sąd Okręgowy w Poznaniu orzekł w postępowaniu
upominawczym w całości zgodnie z żądaniem pozwu.
W swoim sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa w części, tj. ponad kwotę 10.000 EUR, która to kwota
stanowi zadatek wpłacony przy zawarciu umowy sprzedaży oraz przypozwanie (...) S.A. w W..
Pozwany przyznał, że zawarł z powodami umowę sprzedaży, o której mowa w pozwie. Pozwany wskazał, że w prawa
i obowiązki kupującego z umowy sprzedaży wstąpił (...) Spółka akcyjna, który ostatecznie miał kupić pojazd z
przyczepą. Pozwany wystawił 26.11.2014 dwie faktury VAT, które zostały opłacone przez firmę leasingową.
Pozwany przyznał, że na wniosek powodów dokonał zgłoszenia stosownych roszczeń, w związku z wadliwym
wykonaniem zabudowy pojazdu i przyczepy do przypozwanego. Przypozwana 19 stycznia 2015 podjęła decyzję o
wykonaniu nowej przyczepy, a deklarowany termin wydania nowej przyczepy miał zostać ustalony na 7 tydzień 2015
r., co powód miał w całości zaakceptować.
Pozwany nie zakwestionował uprawnienia powodów do żądania zwrotu kwoty wpłaconego zadatku jednak podniósł
szereg zarzutów merytorycznych. Pozwany wskazał na brak legitymacji do odstąpienia od umowy sprzedaży. Podał
również, że doszło do uzgodnienia pozwanej i powodów odnośnie przedłużenia terminu wydania pojazdu i przyczepy.
Pozwany wskazał także na zakres uprawnień kupującego w związku ze zwłoką sprzedawcy w wydaniu towaru, aby na
zakończenie zakwestionować podstawy do żądania zwrotu zadatku w PLN skoro zadatek został wpłacony w EUR.
Strony do końca procesu podtrzymywały swoje dotychczasowe, a wyżej opisane, stanowiska. Powodowie pismem z 23
marca 2015 r. wobec dokonania przez pozwaną zapłaty części żądanej w niniejszej sprawie kwoty, cofnęli pozew co do
kwoty 43053 zł i zrzekli się w tym zakresie roszczenia, wnosząc o zasądzenie kwoty 10000 EUR wraz odsetkami od
17.12.2014 r. do dnia zapłaty oraz odsetek od kwoty 10000 EUR od 17.12.2014 r. do 5.03.2015 r.
Pismem z 22 czerwca 2015 r. przystąpił do sprawy przypozwany – (...) S.A., jako interwenient uboczny. Interwenient
poparł w całości stanowisko pozwanego.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W czasie wniesienia pozwu powodowie prowadzili działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej m.in. w zakresie
najmu pojazdów, natomiast pozwany prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaż hurtowej i detalicznej
pojazdów. Obecnie powodowie prowadzą działalność gospodarczą w (...) Spółka jawna.
okoliczności bezsporne, a nadto dowód – informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców
pozwanego (k. 18 i n.), wydruk z (...) powoda (k. 7) i powódki (k. 8), zeznania powoda M. G. (k. 157).
Powodowie, w ramach swojej spółki cywilnej, zawarli jako kupujący z pozwanym - jako sprzedającym, w dniu 10
października 2014 r. w T. P. umowę sprzedaży nr (...), zgodnie z którą pozwana zobowiązała się do sprzedaży i wydania,
a powodowie do nabycia i odbioru:
a) ciągnika siodłowego/podwozia (...) : (...)*4 (...),
b) zabudowy i przyczepy W. z windą D. wg oferty (...)/01-02/2014 i zamówienia,
zgodnie ze specyfikacją techniczną stanowiącą załącznik nr 1 do niniejszej umowy.
W § 1 ust. 2 umowy strony oświadczyły, że możliwa jest cesja wszystkich praw i zobowiązań powodów z umowy na
rzecz podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie leasingu (finansujący). Cesja wszystkich praw i
obowiązków powinna się odbyć za pisemną zgodą wszystkich trzech stron. W tym celu powodowie oraz finansujący
powinni przedłożyć pozwanemu oświadczenie o cesji, według wzoru określonego w załączniku nr 5 do umowy, które w
przypadku akceptacji będzie podpisane przez osoby uprawnione do reprezentacji pozwanego. Najpóźniej 2 dni przed
dniem przygotowania do odbioru powodowie byli zobowiązani do przedstawienia w formie pisemnej pozwanemu
danych faktycznego nabywcy przedmiotu sprzedaży (dane powodów bądź finansującego), niezbędne do wystawienia
faktury VAT.
Strony ustaliły cenę sprzedaży netto jednego pojazdu/podwozie wchodzącego w skład przedmiotu sprzedaży na kwotę
stanowiącą równowartość w PLN kwoty 88500 EUR za podwozie oraz 39900 EUR za zabudowę i przyczepę W. oraz
windę D..
Wydanie przedmiotu sprzedaży nastąpić miało pod warunkiem zapłaty wszelkich należności na rzecz pozwanego z
tytułu zawarcia umowy, w tym ewentualnych należności z tytułu opóźnienia w zapłacie ceny sprzedaży. Powodowie
zobowiązali się do odebrania przedmiotu sprzedaży najpóźniej w terminie 7 dni po dniu przygotowania do odbioru.
Przewidywany dzień przygotowania przedmiotu sprzedaży do odbioru nastąpić miał w 46 tygodniu 2014 i miał być
wskazany w powiadomieniu.
Zgodnie z §5 ust. 1 umowy w dniu podpisania umowy powodowie wpłacić mieli na rachunek bankowy pozwanego
zadatek, w rozumieniu art. 394 k.c., w wysokości 10000 EUR. W przypadku wykonania zobowiązań z umowy zadatek
miał podlegać zaliczeniu na poczet ceny.
Zgodnie z §5 ust. 6 umowy powodowie zobowiązali się dokonać płatności w terminie wskazanym na fakturze.
Powodowie upoważnili pozwanego do zaliczenia wpłaconego przez nich zadatku na poczet wierzytelności pozwanego z
tytułu sprzedaży przedmiotu sprzedaży w stosunku do finansującego w przypadku cesji wszelkich praw i obowiązków
powodowie na rzecz finansującego, w trybie określonym w § 1 ust. 3 umowy.
Bezsporne, a nadto dowód - poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn. powoda będącego r. pr. kserokopia
umowy nr (...) (k. 9 - 12).
Przy zawieraniu umowy była mowa o możliwości skorzystania z finansowania przez firmę leasingową, chociaż nie było
jeszcze dokonanego wyboru tej firmy. Przy zawarciu umowy powodowie uiścili zadatek w kwocie 10000 EUR.
Nie doszło do pisemnej cesji praw i obowiązków z umowy sprzedaży między stronami, na rzecz firmy leasingowej.
Bezsporne (k. 157), a nadto dowód – zeznania świadka M. K. (k. 156), zeznania powoda (k. 157).
Pozwana złożyła stosowne zamówienia na produkcję pojazdu z przyczepą do (...) S.A. w W. i dostarczyła jej podwozie
w październiku 2014 r.
Bezsporne, a nadto dowód - poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn. powoda będącego r. pr. kserokopia
zamówienia nr (...) i (...) (k. 13 – 15)
Powód podpisał umowę leasingową z (...) Spółka akcyjna we W. na koniec listopada 2014 r.
W dniu 26 listopada 2014 r. pozwany otrzymał od (...) Spółka akcyjna we W. zamówienia na dostarczenie i zakup
sprzętu (...) : (...)*4 (...), który miał następnie zostać oddany w użytkowanie klientowi tej spółki na podstawie umowy
leasingu nr (...) – tj. powodom.
W dniu 26 listopada 2014 r. pozwany otrzymał od (...) Spółka akcyjna we W. zamówienia na dostarczenie i zakup
sprzętu W. P. 19, który miał następnie zostać oddany w użytkowanie klientowi tej spółki na podstawie umowy leasingu
nr (...) – tj. powodom.
(...) Spółka akcyjna we W. poprosił o wystawienie faktury w EUR, bez uwzględniania wpłaconego zadatku.
Pozwany wystawił na rzecz ww. podmiotu 2 faktury VAT z 26.11.2014:
- FV nr (...) dotyczącą (...)*4 (...) o numerze podwozia (...) na kwotę (...),30 EUR,
- FV nr (...) dotyczącą przyczepy W. P. o numerze podwozia (...) na kwotę (...),70 EUR.
Ww. FV zostały opłacone przez firmę leasingową.
Dowód - poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn. pozwanego będącego adw. kserokopia: wiadomości email z 26.11.2014 (k. 75), ww. zamówień (k. 77 i 78), ww. FV (k. 87 i 89), dowód przelewu (k. 91 – 94); zeznania świadka
M. K. (k. 155), zeznania powoda (k. 157).
Powodom zależało na czasie, toteż powód, na podstawie upoważnienia od pozwanego, osobiście pojechał odebrać
wybudowany pojazd wraz z naczepą 6 grudnia 2014 r. od firmy (...) S.A. w W. .
Finalny odbiór u pozwanego został wyznaczony na 8 grudnia 2014 r. Wówczas okazało się, że przyczepa do samochodu
nie została wykonana zgodnie z umową stron i do firmy (...) S.A. w W. zostały zgłoszone poprawki. (...) nie zostało
wydane formalnie powodom 8 grudnia 2014 r. i zostało u pozwanego.
Bezsporne, a nadto dowód - zeznania świadka M. K. (k. 155), zeznania powoda (k. 157).
Na dzień 8 grudnia 2014 została wystawiona przez pozwanego faktura VAT na rzecz (...) Spółka akcyjna we W. z
tytułu sprzedaży pojazdu, którego dotyczyła umowa nr (...) z powodami. Były wówczas już uregulowane wszystkie
formalności związane z rejestracją pojazdu. Pojazd został zarejestrowany na (...) Spółka akcyjna we W.
Dowód - zeznania świadka M. K. (k. 155), poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn. pozwanego będącego
adw. kserokopia dowodu rejestracyjnego pojazdu o numerze podwozia (...) (k. 143-144), zeznania powoda (k. 158).
W związku z upływem 46 tygodnia 2014 r. i nie przygotowaniem pojazdu objętego umową sprzedaży nr (...) do
odbioru, powodowie najpierw pismem z dnia 9 grudnia 2014 r. wezwali do wykonania tej umowy w terminie 3 dni od
otrzymania wezwania, aby następnie pismem z 15 grudnia 2014 odstąpić od umowy sprzedaży nr (...) z pozwanym.
Powodowie zażądali również niezwłocznego zwrotu zadatku w podwójnej wysokości – tj. (...) EUR.
Dowód - poświadczone za zgodność z oryginałem przez pełn. powoda będącego r. pr. kserokopia ww. pism powodów
wraz z dowodami nadania i doręczenia (k. 16 – 24).
Powód udał się 19 lutego 2015 r. na wyznaczone przez pozwanego spotkanie w siedzibie firmy (...) S.A. w W. celem
oceny poprawności wykonaniu zestawu S. z zabudową i przyczepą W. wg umowy (...). W korespondencji e-mail z
pracownikiem pozwanego powód twierdził, że strony nie łączy żadna umowa. Powód widział możliwość przystąpienia
do negocjowania warunków (w szczególności cenowych) nowej umowy dotyczącej zakupu u pozwanego rzeczonego
zestawu. 19 lutego 2015 nie doszło do żadnych negocjacji. Pojazd, który powód oglądał tego dnia był zgodny z zawartą
z pozwaną umową sprzedaży (...).
Dowód – wydruk wiadomości e-mail (k. 117), zeznania powoda(k. 158), zeznania świadka M. K. (k. 156-157).
Pozwany do dnia zamknięcia rozprawy nie uczynił zadość żądaniu pozwu; 5 marca 2015 r. pozwany zwrócił zadatek
powodom.
Bezsporne, a nadto dowód – dewizowe polecenie wypłaty (k. 116).
Sąd uznał za wiarygodne wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty, albowiem ich moc dowodowa nie została
przez żadną ze stron zakwestionowana, a stan faktyczny sprawy był zasadniczo bezsporny – problem sprawy dotyczył
jego interpretacji pod względem prawnym. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały
złożyły oświadczenia w nich zawarte (art. 245 k.p.c.), a dokument urzędowy (odpis KRS, wpis z CEIDG) stanowiły
dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.).
Dowody przedłożone przez powodów zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez ich pełnomocnika
będącego radcą prawnym, co oznacza, że przedłożona kserokopia odwzorowuje oryginalny dokument prywatny (art.
6 ust. 3 Ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych). Z analogiczną sytuacją mieliśmy do czynienia, jeśli chodzi o
dokumenty przedłożone przez pozwanego reprezentowanego przez adwokata.
Sąd oddalił wniosek dowodowy interwenienta ubocznego o przesłuchanie świadka I. G. na okoliczność naprawy
spornej naczepy, albowiem nie były to fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Z innych dowodów jasno wynika, że
naprawa zakończyła się powodzeniem, ale dopiero 19 lutego 2015 r., kiedy powodowie zdążyli już dawno odstąpić od
umowy z pozwanym i zażądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. Kwestie rozliczeń stron, odbioru przedmiotu
umowy od naprawiającego oraz innych roszczeń typu odszkodowawczego nie są przedmiotem tego procesu, toteż nie
było potrzeby słuchania tego świadka na ww. okoliczności.
Przeprowadzony w sprawie dowód z przesłuchania świadka M. K. należało uznać za wiarygodny. Świadek ten
zeznał wyczerpująco, zasadniczo spójnie z powodem oraz logicznie. Jego twierdzenia o rozmowach z powodem na
temat spotkania stron 19 lutego 2015 r. nie zostały podważone treścią wiadomości e-mail z k. 117, skoro powód
sam potwierdził, że do takiego spotkania w rzeczywistości doszło (k. 158). Co istotne – świadek wskazał, że przy
zawieraniu umowy nie było wyznaczonej konkretnego przedsiębiorcy leasingowego gotowego wejść w prawa i
obowiązki powodów - jako kupujących, z zawieranej z pozwany – jako sprzedawcą, umowy sprzedaży.
Sąd ograniczył ze względu na stosowne oświadczenie pełn. pozwanego (k. 155) – w myśl przepisu art. 302 § 1 zd. I
k.p.c. - przesłuchanie stron do przesłuchania jednego z powodów.
M. G. zeznawał spójnie z wcześniej słuchanym świadkiem oraz logicznie i konsekwentnie. Podał on przyczyny złożenia
oświadczenia o odstąpieniu od umowy oraz potwierdził, że nigdy nie doszło do cesji praw i obowiązków kupującego
na rzecz leasingodawcy, mimo zawarcia stosownej umowy z (...) S.A. Wiarygodna są również twierdzenia powoda o
przesłankach odstąpienia od umowy z pozwanym oraz nieodebrania pojazdu i braku zgody powodów na przedłużenie
spełnienie świadczenia przez pozwanego.
Sąd zważył co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
Powodowie żądali początkowo zapłaty od pozwanego kwoty 86106 zł wraz z odsetkami od 17.12.2014 tytułem zwrotu
podwójnego zadatku danego przy zawarciu umowy sprzedaży z 10.10.2014 r.
Jednakże pismem z 23.03.2015 powodowie cofnęli pozew co do kwoty 43053 zł i zmienili żądanie pozwu na
zapłatę kwoty 10000 EUR wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Ograniczenie powództwa spowodowane było
uiszczeniem przez pozwanego w toku procesu kwoty 10.000 Euro, jako zwrot otrzymanego zadatku. Tym samym
odpadł zarzut pozwanego naruszenia przez powodów przepisu art. 358 § 2 zd. II k.c., albowiem zmiana powództwa
była dopuszczalna w myśl przepisu art. 193 § 1 k.p.c.
Powodowie twierdzili, że przy zawarciu umowy uiścili zadatek w kwocie 10000 EUR, co jest bezsporne, a dodatkowo
zostało potwierdzone przez słuchanego świadka – pracownika pozwanego.
Strony zawarły umowę nazwaną jako umowa sprzedaży ciągnika z naczepą. Zdaniem Sądu jest to kodeksowa umowa
sprzedaży.
Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy
i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Umowę sprzedaży należy zaliczyć do umów wzajemnych, gdyż świadczenia pozwanego (przeniesienie na powodów
własności ciągnika wraz z naczepą i dostarczenia go powodom) było odpowiednikiem świadczenia powodów (zapłaty
ceny sprzedaży) – art. 487 § 2 k.c.
Zgodnie z art. 488 § 1 k.c. świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych winny być spełnione
jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia Sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż
jedna ze stron jest zobowiązana do wcześniejszego świadczenia.
Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze
spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaoferuje świadczenia wzajemnego (art. 488 § 2 k.c.).
Analizując treść powyższych przepisów należy stwierdzić, że leżący po stronie powodowej obowiązek zapłaty
pozwanemu ceny sprzedaży, aktualizował się po wykonaniu obowiązków umownych przez pozwanego - tj.
przeniesieniu na powodów własności sprzedawanego zestawu ciężarowego oraz dostarczeniu go kupującemu.
W przedmiotowej sprawie konieczna okazała się analiza umowy z 10.10.2014, albowiem pozwany twierdził, że ww. nie
jest umową sprzedaży oraz wykazał stosownymi fakturami i dowodami przelewów, że cenę zestawu ciężarowego uiścił
podmiot trzeci dla tego procesu – firma leasingowa, z którą umowę mają powodowie. Powód potwierdził tą ostatnią
okoliczność w swoich zeznaniach.
Zważyć trzeba, że powodowie w §1 ust. 1 umowy z 10.10.2014 zobowiązali się do nabycia i odbioru przedmiotu
sprzedaży. Jednakże w §5 ust. 6 ww. umowy zatytułowanym: zadatek, zapłata ceny sprzedaży, strony ustaliły, że
nabywca (czyli zgodnie z definicją umowną: powodowie, a nie Finansujący – tj. firma leasingowa) zobowiązuje się
dokonać płatności, w terminie wskazanym w fakturze. Faktura miała z kolei zwłaszcza obejmować - w myśl § 1 ust. 4
i § 5 ust. 3 umowy stron - dane faktycznego nabywcy przedmiot sprzedaży (dane powodów lub finansującego) i miała
być wystawiona z tytułu sprzedaży przedmiotu sprzedaży na łączną kwotę określoną w § 3 ust. 1 umowy stron Cena
sprzedaży.
Zaś w postanowieniu §7 ust. 2 pkt 1 rzeczonej umowy pozwany miał prawo odstąpić od umowy w wypadku, gdy
nabywca (czyli powodowie, a nie Finansujący – tj. firma leasingowa) najpóźniej w terminie płatności FV nie wpłaci
pełnej ceny sprzedaży.
Jak widać strony ustaliły w umowie nr (...) wynikające z przepisu art. 535 § 1 k.c. essentiallia negotii umowy sprzedaży
– pozwany zobowiązał się do przeniesienia na powodów własności rzeczy i jej wydania, a pozwani do odebrania rzeczy
i zapłaty ceny.
Zgodnie z § 1 ust. 3 umowy (k. 9) strony dopuściły cesję wszystkich praw i zobowiązań powodów na rzecz finansującego
leasing (możliwa jest cesja). Cesja wszystkich praw i obowiązków powinna się odbyć za pisemną zgodą wszystkich
trzech stron.
Jak oświadczył jednak pełnomocnik pozwanego – nie doszło do pisemnej cesji praw i obowiązków umowy sprzedaży
między stronami, na rzecz firmy leasingowej (k. 157 – oświadczenie pełn. pozwanych i zeznania powoda).
Zatem nie ma zastosowania postanowienie § 6 ust. 1 umowy z 10.10.2014, zgodnie z którym powodowie upoważnili
pozwanego do zaliczenia wpłaconego przez nich zadatku na poczet wierzytelności pozwanej z tytułu sprzedaży pojazdu
w stosunku do firmy leasingowej w przypadku cesji wszelkich praw i obowiązków powodów na rzecz finansującego
w trybie określonym w § 1 ust. 3 umowy.
Żadna ze stron nie przedłożyła umowy leasingowej zawartej przez pozwanych. Sąd nie wziął pod uwagę wzoru takiej
umowy przedłożonej przez powoda, albowiem nie jest to z całą pewnością umowa zawarta przez powodów, którzy
mogli swobodnie negocjować z przedsiębiorstwem leasingowym warunki swojej umowy.
Nie ma przy tym znaczenia, że z zeznań powoda wynika, że zawarł umowę leasingu na koniec listopada 2014 r. (k.
157), a firma leasingowa zapłaciła cenę sprzedaży i przedmiotowa umowa leasingu jest jeszcze ważna (k. 158). Jeśli
bowiem przyjąć - co uczynił Sąd - że powodowie zawarli z pozwanym umowę sprzedaży, to nie znajduje zastosowania
przepis art. 7098 § 2 k.c., zgodnie z którym z chwilą zawarcia przez finansującego umowy ze zbywcą z mocy ustawy
przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu wad rzeczy przysługujące finansującemu względem zbywcy, z
wyjątkiem uprawnienia odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą. Brak jest takiego przepisu w stosunku
do umów sprzedaży, a pamiętać trzeba, że zgodnie z przepisem art. 356 § 1 k.c. jeżeli wierzytelność pieniężna – a taką
była wierzytelność pozwanego o zapłatę ceny – jest wymagalna, wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od
osoby trzeciej, chociażby działała bez wiedzy dłużnika. Rozliczenia między podmiotem faktycznie uiszczającym cenę,
a podmiotem na rzecz, którego to świadczenie zostało spełnione to kwestia uboczna dla tego procesu.
Zauważyć również trzeba, że w umowie stron z 10.10.2014 brak jest podanego numeru podwozia pojazdu oraz
naczepy – jedynymi cechami identyfikującymi rzecz jest jej nazwa handlowa producenta oraz – jedynie w stosunku
do zabudowy ciągnika siodłowego i przyczepy – nr oferty i zamówienia. Natomiast faktury VAT wystawione przez
pozwanego na rzecz (...) S.A. zawierają już numeru podwozia – zarówno przyczepy i samego ciągnika. Oznacza to,
że niewykluczone jest, że pozwany otrzymał od firmy leasingowej cenę za taki sam zestaw ciężarowy jak w umowie
nr (...), ale niekoniecznie ten sam.
Bez znaczenia przy tym dla przesłanek odpowiedzialności kontraktowej jest, ile umów dotyczących takiej samej czy
tej samej rzeczy pozwany zawarł w rzeczywistości. Istotne jest, czemu nie zaprzeczał, że w terminie wynikającym z
umowy z powodami, nie spełnił swojego świadczenia na rzecz powodów.
Wynika z tego, że powód, jako strona umowy sprzedaży z pozwanym, mógł odstąpić od tej umowy na podstawie
przepisu art. 394 § 1 k.c. Zgodnie bowiem z tym przepisem w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju
zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga
strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama
go dała – może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Zdaniem Sądu pozwany nie wykonał swojego zobowiązania. Zgodnie z 4 ust. 2 umowy – przewidywany dzień
przygotowania przedmiotu sprzedaży do odbioru nastąpić miał w 46 tygodniu 2014 (k. 10).
Jak zeznał świadek pozwanego – finalny odbiór pojazdu został wyznaczony n 8 grudnia 2014 (k. 155), ale wówczas co jest bezsporne - wyszły na jaw nieprawidłowości i nie nastąpił odbiór tego dnia.
Powód – mimo, że nie musiał w myśl przepisu art. 394 § 1 k.c. – wezwał pismem z 9.12.2014 do wykonania umowy
sprzedaży z 10.10.2014 w terminie 3 dni od otrzymania pisma z zagrożeniem odstąpienia od umowy na mocy art. 491
k.c. i dochodzeniem zapłaty zadatku w podwójnej wysokości i naprawienia szkody (k. 16).
Wobec braku wykonania umowy w tym terminie, za które dłużnik (pozwany) ponosił odpowiedzialność (bezsporne)
powód pismem z 15.12.2014 odstąpił - na mocy art. 491 k.c. - od umowy z 10.10.2014 i zażądał zapłaty 20000 EUR
– tj. podwójnego zadatku.
W wyroku z 28 stycznia 2010 r. (CSK 219/10, GP 2010, nr 227, s. 8), Sąd Najwyższy przyjął, że do tego, żeby
żądać zwrotu zadatku, wystarczy, że strona przeciwna nie wykonała zobowiązania – nie jest więc konieczne nawet
odstąpienie od umowy.
Przeto, w ocenie Sądu nie ma przy tym znaczenia, że powód powoływał się w swoich pismach na przepis art. 491
k.c. jako podstawę odstąpienia, albowiem przepisy art. 471 i nast. k.c. znajdują zastosowanie mimo istnienia normy
szczególnej z art. 394 § 1 k.c. (uchwała SN z 25 czerwca 2009 r., III CZP 39/09). Skoro przepis art. 491 § 1 k.c.
przewiduje surowsze restrykcje niż przepis art. 394 § 1 k.c., to tym bardziej można z niego skorzystać, jeśli jest
dodatkowo przepisem szczególnym.
Poza tym oświadczenie o odstąpieniu złożył osobiście powód, a nie jego profesjonalny pełnomocnik. W swoim
oświadczeniu wyraźnie zażądał zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. Zatem oświadczenie woli powoda trzeba
interpretować jako odstąpienie od umowy na podstawie prawnej, która dawała mu możliwość żądania zwrotu zadatku
w podwójnej wysokości – tj. na podstawie przepisu art. 394 § 1 k.c., a nie mylnie w tym oświadczeniu wskazanego
przepisu art. 491 k.c.
Odnosząc się do zarzutów pozwanego przedstawionych w jego sprzeciwie stwierdzić należy po pierwsze, że zarzut
braku legitymacji do odstąpienia od umowy sprzedaży był bezzasadny.
Jak bowiem wynika z powyższego - to powodowie są stroną umowy sprzedaży i jak o strona umowy mogli na ustawowej
podstawie prawnej z art. 394 § 1 k.c. odstąpić od umowy i żądać podwójnego zadatku.
Dalej pozwany podawał, że powodowie nie są i nie byli uprawnieni do odstąpieniu od umowy sprzedaży zgodnie z
umową leasingu. Pozwany nie przedstawił – wbrew normie wynikającej z przepisu art. 232 zd. I k.p.c. w zw. art. 6 k.c.
przerzucającej na niego obowiązek dowodzenia w tym zakresie – żadnych wiarygodnych dowodów na tę okoliczność.
O ile powód potwierdził, że w istocie zawarł z (...) S.A. umowę leasingu, o tyle pozostały nieznane jej postanowienia.
W dodatku nie może być mowy o naruszeniu przepisu art. 7098 § 2 k.c., albowiem z ustalonego stanu faktycznego
sprawy nie wynika, aby doszło do cesji praw i obowiązków z powodów na przedsiębiorstwo leasingowe.
Jeśli chodzi o zarzut dotyczący uzgodnień pozwanej i powodów odnośnie przedłużenia terminu wydania pojazdu i
przyczepy wskazać trzeba, że postępowanie dowodowe tej okoliczności nie potwierdziło. Powód w swoich zeznaniach
temu zaprzeczył, a pozwany nie przedstawił jakichkolwiek wiarygodnych dowodów na tę okoliczność. Wszak z zeznań
powoda, a także pracownika pozwanego wynika, że 19 lutego 2015 r. odbyło się spotkanie, któremu oponował powód.
Powód w wiadomości e-mail do pracownika pozwanego (k. 117) wyraźnie wskazał, że nie łączy stron żadna umowa.
Dodatkowo w swoich zeznaniach powód wskazał, że po 8 grudnia 2014 r. nic się nie działo. Wywieść z tego trzeba, że
strony nie zmieniły warunków umowy w zakresie przedłużenia terminu spełnienia świadczenia przez pozwanego.
Odnośnie zarzutu przekroczenia zakresu uprawnień kupującego w związku ze zwłoką sprzedawcy w wydaniu towaru
- pozwana powołuje się na OWU, których nie przedłożyła, toteż nie wykazała w ogóle swoich twierdzeń z k. 46. Na
marginesie można wskazać, że czym innym jest odstąpienie na umownej podstawie wynikające z Ogólnych warunków
umów, a czym innym jest odstąpienie od umowy na ustawowej podstawie z art. 394 § 1 k.c. w sytuacji bezspornego
dania zadatku przy zawarciu umowy. O ile przepis art. 394 § 1 k.c. jest przepisem semiimperatywnym (w braku
odmiennego zastrzeżenia umownego...), o tyle pozwany w żaden sposób nie wykazał, że strony co innego uzgodniły,
niż wynikające z przepisu art. 394 k.c., skutki dania zadatku, choćby w rzeczonych OWU. Zwłaszcza, że strony wyraźnie
wskazały w treści umowy jak rozumieją dany zadatek.
Ostatni zarzut braku podstaw do żądania zwrotu zadatku w PLN był zasadny dopóty, dopóki pismem z k. 113v
powodowie nie zmienili żądania zapłaty pozwu na kwotę 10000 EUR (por. wyrok SN z 16 maja 2012, III CSK 273/11,
k. 102-104).
Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 10000 EUR.
O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się
ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł
żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Pozwany bezsprzecznie od dnia następującego po dniu odbioru 16 grudnia 2014 r. wezwania do zapłaty kwoty
dochodzonej pozwem (k. 18 -19 i 23) pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia.
W punkcie II wyroku kosztami postępowania Sąd obciążył pozwanego jako stronę przegrywającą proces na zasadzie
art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., i z tego tytułu zasądził na rzecz powodów kwotę 6946 zł - w tym
kwota 3329 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od podtrzymanego żądania pozwu oraz kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego (kwota 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwota 3.600 zł z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika - § 6 pkt 6 w zw. z § 2 pkt 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych...).
/-/ SSO Katarzyna Krzymkowska