Ocena przydatności wybranych białek ostrej fazy w monitorowaniu

UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej
ZAKŁAD IMMUNOLOGII I PREWENCJI WETERYNARYJNEJ
Lek. wet. Jacek Cymbryłowicz
Ocena przydatności wybranych białek
ostrej fazy w monitorowaniu pooperacyjnym
kotek poddanych owariohisterektomii
ROZPRAWA DOKTORSKA
Promotor: prof. dr hab. Tadeusz Stefaniak
Wrocław 2015
Streszczenie 9. STRESZCZENIE Owariohisterektomia jest często wykonywanym zabiegiem u kotek, głównie z powodu
profilaktyki chorób narządu rodnego, a także jako skuteczny sposób antykoncepcji. Lekarze
często borykają się z problemami komplikacji powstających po zabiegach chirurgicznych
(infekcje ran, uszkodzenie rany przez zwierzę, odczyny zapalne na materiały chirurgiczne,
itp.). Korzystając z podstawowych wskaźników diagnostycznych i badania klinicznego do
wykrycia komplikacji dochodzi zwykle zbyt późno.
W ostatnich latach obiecującymi parametrami pozwalającymi na szybką ocenę stanu pacjenta
po operacji okazało się oznaczanie stężenia
białek ostrej fazy. Ich stężenia rosną
w przypadku infekcyjnych i aseptycznych stanów zapalnych, często wcześniej, iż pojawiają
się objawy kliniczne komplikacji.
Celem pracy było rozszerzenie możliwości diagnostycznych w opiece pooperacyjnej kotów,
ocena dynamiki wybranych białek ostrej fazy w trakcie niepowikłanego okresu
pooperacyjnego, ocena zachowania wybranych białek ostrej fazy w zależności od stanu
fizjologicznego (różnicowanie między samicami kotnymi i niekotnymi w momencie
wykonania zabiegu). Chciano także ocenić przydatność białek ostrej fazy we wczesnej
diagnostyce powikłań pooperacyjnych u kotek, a w przypadku wykazania przydatności bof,
zaproponowanie schematu postępowania diagnostycznego, pozwalającego na wczesne
wykrywanie komplikacji okołooperacyjnych. Celem była również ocena ryzyka powstania
komplikacji pooperacyjnych po OH, wykonanej z użyciem dwóch rodzajów nici
chirurgicznych.
W Gliwickiej Klinice Weterynaryjnej wykonano 40 zabiegów OH na kotkach pochodzących
ze schronisk dla zwierząt, z czego 20 z nich zostało wykonanych z użyciem nici plecionej
poliglikolowej, a 20 z użyciem nici monofilamentowej poliamidowej. Od każdej kotki
pobierano krew żylną przed zabiegiem, po 24 i 72 godzinach po zabiegu, oraz w 7. i 14 dniu
po OH. Prócz tego, od 19 kotek pochodzących od prywatnych właścicieli jednorazowo
pobrano krew żylną, przed planowaną OH. Oznaczano morfologię krwi, stężenie Fb, SAA,
Hp, kortyzolu, białka całkowitego i jego frakcji.
Na podstawie uzyskanych wyników można ustalić, że SAA i Hp stanowią parametry
diagnostyczne ułatwiające poprawną ocenę stanu zdrowia przed zabiegiem operacyjnym oraz
ułatwiające monitorowanie przebiegu okresu pooperacyjnego. Na podstawie stężenia Hp,
SAA i γ-globulin można stwierdzić, że u większości kotek pochodzących ze schronisk dla
83 Streszczenie zwierząt w momencie wykonywania zabiegu OH występowały subkliniczne stany zapalne.
Po owariohisterektomii u kotek operowanych z użyciem nici rozpuszczalnej polifilamentowej
częściej, niż z użyciem nici monofilamentowej pojawia się zgrubienie w okolicy rany
pooperacyjnej. Obserwowane wartości badanych parametrów wskazują, że u zwierząt,
u których zastosowano nici monofilamentowe występował mniej nasilony odczyn zapalny,
niż u kotek operowanych z użyciem nici rozpuszczalnej polifilamentowej. Stwierdzono, że
jednoczesne oznaczanie kilku bof (SAA, Hp i Fb) znacznie zwiększa możliwości wykrycia
komplikacji po zabiegu OH. Nie wykazano różnic w stężenia badanych bof między
poddanymi zabiegowi OH kotkami niekotnymi, a kotnymi do 4 tygodnia ciąży. W celu oceny
stanu zdrowia kotek oraz wczesnego wykrycia komplikacji proponuje się oznaczenie stężenia
SAA i Hp przed planowanym zabiegiem, a następnie w 3 i 7 dniu po zabiegu.
84 Streszczenie Ovariohysterectomy (OH) is a frequently performed surgical procedure in female cats,
mostly due to prevention of reproductive diseases and as an effective contraceptive method.
Veterinarians often struggle with complications after surgical procedures (wound infections,
wound being damaged by an animal, inflammatory reaction to surgical materials etc.).
Complications are usually diagnosed too late, if diagnostics is based on clinical examination
and standard morphological blood parameters.
In recent years more and more is known about the usefullness of acute-phase proteins (APPs)
in peri- and postoperative diagnostics of animals. Concentrations of acute-phase proteins
increase in the case of both infectious and aseptic inflammations, very often prior to the
appearence clinical signs of complications. The increase of concentration is directly
proportional to the increase of inflammation.
The objective of this thesis was to expand the use of diagnostic possibilities in postoperative
care in female cats that have undergone the OH, to assess the dynamics of chosen acute-phase
proteins in a non-complicated postoperative course and to assess the behaviour of chosen
acute-phase proteins depending on the physiological condition (differentiation between
pregnant and non-pregnant female cats during the surgery). It was also decided to evaluate the
usefulness of acute-phase proteins (haptoglobin, serum amyloid A, fibrinogen, albumins) in
early diagnosis of postoperative complications in female cats, and, in the case of confirmation
of the usefulness of APPs, to suggest a scheme for diagnostic procedure which will enable
early diagnosis of perioperative complications. The aim was also to assess the usefulness of
studied APPs in the assessment of risk of postoperative complications following the OH
performed with the use of two types of surgical sutures.
There were 40 OH surgeries performed on female cats from animal shelters in Gliwicka
Klinika Weterynaryjna, of which 20 were performed with the use of polyglycol braided
suture, and 20 with the use of monofilament polyamide suture. Venous blood was drawn from
each female cat before the surgery, 24 and 72 hours after the surgery, and on day 7 and 14
after the OH. Apart from that, before the elective OH surgery venous blood was also drawn
from 19 female cats that belonged to private owners. Blood morphology, Fb, SAA
concentration, Hp, cortisol, total protein and its fractions were determined.
On the basis of the obtained results it may be established that SAA and Hp are the diagnostic
parameters which facilitate both proper assessment of health condition before the surgery and
monitoring of the postoperative course. On the basis of Hp, SAA and γ-globulin
concentrations it may be stated that subclinical inflammation occurred in most female cats
85 Streszczenie from animal shelters while the OH surgery was being performed. After the
ovariohysterectomy a thickening on the postoperative site occurs more often in female cats
operated on with the use of absorbable polyfilament suture than in the case of those operated
on with the use of monofilament suture. The observed studied parameter values point out, that
in animals in which monofilament sutures were used, inflammatory reaction was less intense
than in female cats operated on with the use of absorbable polyfilament sutures. It was stated
that simultaneous determination of several APPs (SAA, Hp and Fb) significantly increases the
possibilities to diagnose complications after the OH surgery. There were no differences
between concentrations of studied APPs between non-pregnant and pregnant female cats
(before the fourth week of pregnancy) that underwent the OH surgery.
For the purposes of the assessment of health condition of female cats and early diagnosis of
complications it is advised to determine SAA and Hp concentrations before the planned OH
surgery, as well as on day 3 and 7 after the surgery.
86