WYROK UZASADNIENIE

Sygn. akt IV U 2216/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 kwietnia 2014r.
Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski
Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska
po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2014r. w Elblągu na rozprawie
sprawy z odwołania M. P.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.
z dnia 26 września 2013r. znak: (...)
o emeryturę pomostową
oddala odwołanie.
Sygn. akt IV U 2216/13
UZASADNIENIE
Skarżący M. P. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 26
września 2013r., znak (...), odmawiającej mu prawa do emerytury pomostowej. Ubezpieczony podniósł, że w jego
ocenie wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przez 15 lat, wobec czego spełnia
warunki uzyskania wnioskowanego prawa, wynikające z art. 4 ust. 6 i 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Na
dowód wykonywania pracy pracy w szczególnych warunkach w (...) Spółce z o.o. w E. skarżący wniósł o przesłuchanie
świadków.
Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Również
pozwany powołał się na przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237 poz.
1656 ze zmianami). Wskazano, że skarżący udowodnił 14 lat, 4 m-ce i 6 dni pracy w szczególnych warunkach.,
przy czym nie wykonywał tego rodzaju pracy po dniu 31 grudnia 2008r. Organ rentowy nie uznał za tego rodzaju
pracę okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1996r. do dnia 7 marca 2007r. w (...) Spółce z o.o. w E., gdyż
stanowisko zajmowane przez pozwanego nie było tożsame ze stanowiskiem wymienionym w przepisach resortowych.
Zaznaczono, że wnioskodawca nie przedłożył orzeczenia lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania prac
w szczególnych warunkach wymienionych w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.
Na rozprawie w dniu 5 lutego 2014r. pozwany przyznał, że do okresów uznanych za udowodnione okresy pracy w
szczególnych warunkach, należy doliczyć również okres pozostawania przez wnioskodawcę w (...) Spółce z o.o. w
E. na stanowisku wykańczacza odlewów, co powodowałoby, że suma okresów pracy ubezpieczonego w szczególnych
warunkach i w szczególnym charakterze przekraczałaby wymagane 15 lat. Zobowiązany do sprecyzowania stanowiska,
pozwany wskazał w piśmie z dnia 6 marca 2014r., że wnosi o oddalenia odwołania, gdyż w jego ocenie praca skarżącego
jako funkcjonariusza (...) w latach 1974 – 1979 nie może być jednak uznana za pracę w szczególnych warunkach
w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, a to powoduje, że udowodnione okresy pracy w szczególnych
warunkach (wymienione w piśmie) nie przekraczają 15 lat. Wśród okresów uznawanych za udowodnione pozwany nie
wskazał okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Spółce z o.o. w E. na stanowisku wykańczacza odlewów.
W ocenie skarżącego (pismo z dnia 19 marca 2014r.) okres służby w (...) to praca w szczególnym charakterze w
rozumieniu art. 13 ustawy o emeryturach pomostowych, zaś praca na stanowisku również trasera odlewów to praca
w szczególnych warunkach, wymieniona w załączniku Nr 1 do tej ustawy.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Skarżący urodził się w dniu (...), zatem w dniu (...) 2012r. ukończył 60 lat.
(bezsporne)
Ubezpieczony w dniach od 1 kwietnia do 1 maja 1971r. pracował jako sprzedawca rejonowy w (...) S.A. w W. w Dziale
A. –. G. w O..
Następnie w okresie od dnia 16 listopada 1974r. do dnia 31 października 1979r. był funkcjonariuszem Komendy
Wojewódzkiej (...). W dniach od 21 kwietnia do 4 września 1980r. na podstawie umowy agencyjnej był zatrudniony
w (...) (...)” Oddział Wojewódzki w E., zaś w okresie od dnia 1 października 1980r. do dnia 17 marca 1982r. był
zatrudniony na Stacji (...) M. jako manewrowy, a następnie nastawniczy.
W okresie od dnia 2 kwietnia 1982r. do dnia 29 stycznia 1983r. skarżący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w
W. (...) Cementu w E. na stanowisku operatora przeładunku pneumatycznego. Następnie w dniach od 14 lutego do 3
września 1983r. pracował jako dyspozytor zmianowy w Przedsiębiorstwie (...) w G. Ekspozytura w E.. W okresie od
dnia 1 października 1983r. do dnia 13 lutego 1987r. ubezpieczony pracował jako kontroler w Wojewódzkim Urzędzie
(...) w E., zaś w dniach od 2 marca do 16 maja 1987r. był zatrudniony na stanowisku suszarnika w Zakładach im. (...) w
E.. W dniach od 10 czerwca do 9 września 1987r. wnioskodawca pracował jako dowódca warty w (...) Zakładach (...).
Następnie w okresach od dnia 16 września 1987r. do dnia 30 kwietnia 1990r. w Zakładach (...) im. gen. K. Ś. w
E. skarżący pracował na stanowisku szlifierza ręcznego, zaś od dnia 1 maja 1990r. do dnia 31 grudnia 1995r. w A.
Z. skarżący pracował na stanowiskach wykańczacza odlewów, a następnie szlifierza ręcznego. W okresie od dnia 1
stycznia 1996r. do dnia 7 marca 2007r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Spółce z o.o. w E., przy czym w dniach
od 1 stycznia do 9 czerwca 1996r. i od 16 grudnia 1996r. do 16 lutego 1998r. na stanowisku wykańczacza odlewów, zaś
w dniach od 10 czerwca do 15 grudnia 1996r. i od 17 lutego 1998r. do 7 marca 2007r. na stanowisku trasera odlewów.
(bezsporne, ponadto świadectwa pracy k. 31, 33, 35, 37, 39, 41, 47, 51, 107, 109 i zaświadczenia k. 43, 45 akt ZUS plik
rentowy, odpisy pism dotyczących zmiany stanowisk w (...) Spółce z o.o. w E. k. 12 i 13 akt ZUS plik emerytalny, kopia
umowy o pracę k. 10 akt IV U 209/12, zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 9 kwietnia 2014r., od 3:00 do 4:45 i
od 14:10 do 14:40).
Praca ubezpieczonego na stanowisku trasera odlewów polegała na wyznaczaniu na odlewach naddatku, który
miał zostać zdjęty przez wykańczaczy odlewów. Wyznaczanie to odbywało się przy pomocy narzędzi ręcznych i
mechanicznych i polegało na nacinaniu, nabijaniu tabliczek znamionowych, punktowaniu, rysowaniu na odlewach.
Obowiązki wnioskodawcy na stanowisku szlifierza polegały na samodzielnym wyznaczaniu naddatków do zdjęcia
(podobnie jak to czynił traser), ich zeszlifowywaniu przy pomocy szlifierek ręcznych i podwieszanych, polerowaniu,
lakierowaniu gotowych odlewów na zimno i ich pakowaniu. Z kolei praca na stanowisku wykańczacza odlewów
polegała na usuwaniu naddatków z odlewów przy pomocy szlifierek i młotków pneumatycznych.
(bezsporne, ponadto zeznania świadków S. P. i S. T. z rozprawy w dniu 5 lutego 2014r., zeznania wnioskodawcy z
rozprawy w dniu 9 kwietnia 2014r.)
Sąd zważył, co następuje:
W ocenie Sądu odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Na wstępie należy zaznaczyć, że okoliczności faktyczne sprawy okazały się bezsporne. Strony nie kwestionowały ani
dokumentów, ani zeznań świadków. Pozwany nie podważał zeznań wnioskodawcy. Nie ujawniły się przy tym również z
urzędu żadne okoliczności, które mogłyby wskazywać na niewiarygodność zebranych dowodów. Spór stron ograniczał
się więc do oceny prawnej stanu faktycznego.
Wobec tego trzeba wyjaśnić, że skoro wnioskodawca pracował do 2007r., mógłby uzyskać prawo do emerytury
pomostowej tylko w oparciu o art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Zgodnie z tym przepisem prawo do
emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:
1) po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w
rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;
3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.
Art. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, że prawo takie przysługuje osobie, która m.in. ma okres
pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat. Spór ograniczał się
do tego, czy ubezpieczony legitymuje się takim właśnie stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze. Pozwany nie kwestionował, że zachodzą pozostałe przesłanki przyznania wnioskowanej emerytury.
Trzeba wobec tego wyjaśnić, że z art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, iż w przypadku, kiedy
osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze
i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów,
może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można
kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy)
lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury
pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym
charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (tak np. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 25 kwietnia
2013r. w sprawie III AUa 1857/12). Skarżący nie spełnia przesłanki 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych lub
w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (w nowym znaczeniu), gdyż w ocenie
Sądu za tego rodzaju pracę nie mogła być uznana praca na stanowiskach szlifierza i trasera, zaś suma pozostałych
okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze była krótsza, niż 15 lat.
Bezspornie okresem pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych w nowym znaczeniu była praca w (...) od dnia
1 stycznia 1981r. o dnia 17 marca 1982r. na stanowiskach manewrowego i nastawniczego oraz praca w Zakładach (...)
im. gen. K. Ś. w E. i w A. Z. w E. od dnia 16 września 1987r. do dnia 31 grudnia 1995r. na stanowiskach szlifierza
ręcznego i wykańczacza odlewów. O ile uznanie przez pozwanego za udowodniony okres pracy w szczególnych
warunkach okresu zatrudnienia w (...) i okresu zatrudnienia w A. Z. na stanowisku wykańczacza odlewów nie
budzi wątpliwości, o tyle praca na stanowisku szlifierza ręcznego (cały okres zatrudnienia w Zakładach (...) im.
gen. K. Ś. w E. – od dnia 16 września 1987r. do dnia 30 kwietnia 1990r. i końcowy okres pracy w A. Z. w E.), w
ocenie Sądu za taką pracę w warunkach szczególnych w nowym rozumieniu uznana być nie może. Z art. 3 ust. 4 w
związku z art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że praca jest uznawana za pracę w warunkach
szczególnych, jeśli m.in. wykonywana jest w pełnym wymiarze czasu. Wprawdzie więc praca ubezpieczonego na
stanowisku szlifierza ręcznego polegała w części na szlifowaniu powierzchni odlewów i była wymienioną pod poz. 5
Wykazu prac w szczególnych warunkach (załącznik Nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych) pracą bezpośrednio
przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy, jednak pracy tej skarżący nie wykonywał w pełnym wymiarze czasu,
gdyż – jak wynika z jego zeznań – zajmował się również trasowaniem (wyznaczaniem naddatków), polerowaniem,
lakierowaniem na zimno i pakowaniem gotowych odlewów. Żadna z tych czynności nie jest wymieniona w poz. 5
powołanego tu załącznika Nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, gdzie za pracę w szczególnych warunkach
uznaje się tylko następujące prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów
układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie, powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco. Należy przy tym
podkreślić, że dla oceny, czy konkretny okres zatrudnienia może być uznany za pracę w warunkach szczególnych, nie
jest istotna nazwa zajmowanego stanowiska (tu: szlifierz), a rzeczywisty zakres czynności świadczonych w ramach
stosunku pracy. Tym bardziej nie mogły zostać uznane za pracę w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia
na stanowisku trasera odlewów, gdzie szlifowanie odlewów było jednym z wielu stosowanych przez wnioskodawcę
sposobów wyznaczania naddatków, obok nacinania, punktowania, nabijania tabliczek znamionowych czy wreszcie
rysowania.
W opisanej sytuacji okres pracy skarżącego w szczególnym charakterze i w szczególnych warunkach w istotnym dla
rozstrzygnięcia nowym znaczeniu, nawet przy ewentualnym uwzględnieniu okresu pełnienia służby w (...), całego
okresu zatrudnienia w A. Z. w E. (gdzie jednak wykańczaczem odlewów wnioskodawca nie był cały czas – jego ostatnim
stanowiskiem było stanowisko ponownie szlifierza) i pracy wykańczacza odlewów w (...) Spółce z o.o. w E., był z
pewnością krótszy niż wymagane 15 lat, gdyż wynosił nie więcej, niż 13 lat, 5 m-cy i 13 dni (okresy od 16 listopada 1974r.
do 31 października 1979r. – (...), od 1 stycznia 1981r. do 17 marca 1982r. – (...), od 1 maja 1990r. do 31 grudnia 1995r. –
A. Z. oraz od 1 stycznia 1996r. do 9 czerwca 1996r. i od 16 grudnia 1996r. do 16 lutego 1998r. – P. (...)). Jedynie więc na
marginesie wystarczy wyjaśnić, że okres służby w (...) może zostać uznany za okres pracy w szczególnym charakterze,
co wynika z art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych w związku z art. 13 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 18
lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z
2013r. poz. 667 ze zmianami), uznającym za równorzędne ze służbą w Policji okresy służby w (...).
Mając na względzie, że skarżący nie wykonywał przez 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym
charakterze w nowym znaczeniu, tj. w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, nie spełnia
on wymaganych łącznie przesłanek przyznania wnioskowanego prawa. Należy podkreślić, że prawo emerytury
pomostowej ma charakter wyjątku w stosunku do prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku
emerytalnego, wobec czego jego zakresu nie można rozszerzać w drodze wykładni przepisów prawa, która musi być
ścisła, co m.in. nie pozwala na pominięcie konieczności wykazania, że praca w warunkach szczególnych wykonywana
była w pełnym wymiarze czasu. W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania, Sąd na
podstawie art. 47714§1 kpc odwołanie to oddalił.