Żałuję! MATERIAŁY DYDAKTYCZNE

Żałuję!
reż. Dave Schram
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE
DLA NAUCZYCIELI
SPIS TREŚCI
1.
2.
Scenariusz lekcji. (str. 2)
Temat: To zaszło za daleko.
Załączniki do lekcji. (str. 5)
SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLAS GIMNAZJUM
Opracowała: Wioletta Mrozek
Temat: To zaszło za daleko.
CELE LEKCJI
Po lekcji uczeń:







rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację);
dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji;
potrafi opisać odczucia, które budzi w nim dzieło;
rozpoznaje problematykę utworu;
omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe,
ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne np.: miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk,
nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność,
sprawiedliwość;
dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne;
uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje
z nimi.
METODY I FORMY PRACY




e-portfolio,
drama,
dyskusja,
formy pracy: grupowa.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE

slajdy przedstawiające głównych bohaterów filmu: Sanne, Jochema, Verę, Davida, Justina,
Remco, Youssefa, Nielsa;

notebooki z dostępnym Internetem (np.: zestaw Cyfrowa Szkoła);

załączniki do lekcji: tekst piosenki, treść sceny filmowej – przemoc na stołówce;

odtwarzacz DVD i wybrane fragmenty filmu Spijt!, reż. Dave Schram:
00:06:14–00:07:30
00:54:35–00:57:26

białe kartki, markery.
CZAS
135 minut
PRZEBIEG LEKCJI
1. Nauczyciel pokazuje uczniom wybrany fragment (czas: 00:06:14’-00:07:30’) filmu Spijt!
w reżyserii Dave’a Schrama.
2. Nauczyciel zaprasza uczniów do analizy obejrzanej sceny filmowej. Pyta, co jest kluczowym
problemem tej sceny. Uczniowie odpowiadają, że głównym tematem prezentowanej sceny jest
agresja i znęcanie się nad Jochemem.
Nauczyciel prosi o wymienienie bohaterów biorących udział w tej scenie: Sanne, Jochem, Vera,
David, Justin, Remco, Youssef, Niels.
Następnie wypisuje, w przypadkowej kolejności, nazwy ról, jakie te osoby pełniły względem
siebie: znęcający się, ofiara, obrońca, dołączający się, dopingujący, outsider.
3. Nauczyciel proponuje wykonanie ćwiczenia testowego (załącznik nr 1), aby pomóc uczniom
w ustaleniu na czym polegały postawy i role bohaterów filmu.
Następnie prosi o zaklasyfikowanie poszczególnych bohaterów filmu do ról wymienionych
w ćwiczeniu. Wyświetla zdjęcia bohaterów: Sanne, Jochema, Very, Davida, Justina, Remco,
Youssefa, Nielsa.
Uczniowie nazywają role tych osób:
znęcający się – Sanne
ofiara – Jochem
obrońca – Vera (David)
dołączający się – Justin, Remco
dopingujący – Youssef
outsider – Niels, David
4. Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup, każda z nich losuje wybraną postać. Uczniowie mają wziąć pod
uwagę następujące informacje o tych osobach:
jak wygląda ich dom lub rodzice, w czym są dobrzy, z kim się przyjaźnią, o czym marzą, jakiej
muzyki słuchają, jak się ubierają, czy są popularni w grupie, co myślą o Jochemie lub o sobie, jeśli
wylosowaną postacią jest Jochem. itp.
Zadaniem grup jest stworzenie fikcyjnego profilu na Facebooku wylosowanego bohatera.
Uczniowie mają do dyspozycji komputer z dostępem do Internetu, folder z informacjami o filmie
i zdjęciami bohaterów. Tworząc profil, mogą wykorzystać informacje z filmu, komentarze innych
bohaterów. Mogą tworzyć fikcyjne konwersacje i komentarze na profilu, tak, aby profil wyglądał
na jak najbardziej wiarygodny.
5. Grupy prezentują swoich bohaterów, jednocześnie uzasadniając, dlaczego dana osoba odgrywa
konkretną rolę (z załącznika nr 1).
Nauczyciel rozdaje uczniom tekst piosenki Davida (załącznik nr 2) i pokazuje kolejną scenę
filmową (czas: 00:54:35–00:57:26) – scenę znęcania się nad Jochemem w czasie imprezy.
Pyta, na czym polega kluczowa różnica między sposobem znęcania się nad chłopakiem w obu
przypadkach. Uczniowie dyskutują, a nauczyciel może zasugerować, aby szukali podpowiedzi
w piosence Davida. Tu uczniowie powinni wskazać słowa – To zaszło za daleko.
Scena podczas imprezy jest o wiele bardziej brutalna od poprzedniej. Tutaj gniew rozrasta się
z ogromną siłą. Młodzi nie muszą się kontrolować, bo są na imprezie i nie ma nad nimi nadzoru.
Nauczyciel powiedział im wcześniej, że jest ślepy i wielu rzeczy nie widzi. Tutaj też ci, którzy
mogliby być obrońcami Jochema przeżywają własne konflikty i to ich oddala od kolegi.
6. W tym momencie lekcji prowadzący podaje temat lekcji: To zaszło za daleko.
7. Nauczyciel pyta, która ze scen przemocy była łatwiejsza do zahamowania, powstrzymania.
Uczniowie odpowiadają, że chodzi o scenę na stołówce.
Nauczyciel prosi o zainscenizowanie sceny stołówkowej w sposób wierny filmowi. Do inscenizacji
zgłaszają się pojedyncze osoby z sześciu wcześniej powołanych grup. Każdy z tych uczniów będzie
reprezentować osobę wylosowaną do wcześniejszego zadania, czyli z grupy Jochema zgłasza się
odtwórca jego postaci itp.
Osoby po ponownym zapoznaniu się ze sceną filmową (można przedstawić skrót w wersji
spisanej – załącznik nr 3) odtwarzają scenę ze stołówki.
8. Nauczyciel prosi aktorów, aby zatrzymali się w ostatnim ruchu scenicznym. Przykleja im na plecy
duże białe kartki. Osoby, które nie brały udziału w ćwiczeniu, a tylko je oglądały, podchodzą do
aktorów i wypisują emocje, jakie według nich powinny być widoczne na twarzach aktorów.
Następnie każdy z aktorów dostaje kartkę i dopisuje własne propozycje emocji, które odczuwał,
wcielając się w rolę. Kartki z pleców i kartki aktorów są porównywane na forum. Można
poprowadzić dyskusję wokół zawartości tych kartek, aby pokazać pobudki postępowania
bohaterów. Na zakończenie aktorzy mogą podsumować informacje o emocjach swoich postaci,
np.:
Aktor–David powie: Nie miałem odwagi zareagować bardziej, dałem Jochemowi tylko
serwetkę, żeby wiedział, że tego nie popieram.
Aktor–Niels powie: Jochem budził moje politowanie, że się nie bronił. Przecież mógłby im
oddać. Zachowywał się jak małe dziecko. Nie było mi go żal.
Aktorka–Vera powie: Nie powinni mu tego robić, ale powinien zrozumieć, że ma wybór. Może
zmienić sposób życia i nie musi być ofiarą. Jestem tylko dziewczyną. Moja reakcja nic by nie
znaczyła.
Aktorka–Sanne powie: Nie mogę przejść obok niego, jeśli mu nie przyłożę. Jest
nieudacznikiem, takim, jak mój ojciec. Niedobrze mi się robi, gdy na niego patrzę.
Aktor–Justin powie: Ten grubas mnie rozśmiesza, a Sanne ma niezłe pomysły. Lubię wrzucać
jego fotki na Facebooka. W sumie moglibyśmy czasem odpuścić, ale Sanne to lubi.
9. Nauczyciel powtarza, że gdyby na stołówce ktoś powstrzymał Sannę, prawdopodobnie nie doszło
by do późniejszej sceny na imprezie.
10. Ostatnim zadaniem uczniów będzie sformułowanie zdania rozpoczynającego się od wyrazu
Żałuję. Grupy pomagają swoim „aktorom” sformułować zdanie, które byłoby rachunkiem
sumienia każdej z postaci. W filmie był moment żalu. Żal odczuwa się w sytuacji pogrzebu.
Spotkanie żałobne dla Jochema w głównej mierze poprowadził Dave, ujawniając źródło przyczyn
nieszczęścia. On sam wypowiedział słowa, że żałuje bezpośrednio do rodziców Jochema.
Grupy biorą pod uwagę treść filmu i rozważania z lekcji, by stworzyć pamiątkowe posty na
Facebooku. Pierwszy post umieszcza David, potem następne osoby. Każdy post zaczyna się od
słów Żałuję,…………..
Załączniki do lekcji
Załącznik 1
Kim jest osoba dołączająca się?
- kimś, kto rozpoczyna znęcanie się
- kimś, kto pomaga znęcającemu w dręczeniu kogoś innego [prawidłowa odpowiedź]
- kimś, kto nie przeszkadza w dręczeniu
Niepewne siebie dziecko, które ma niewielu przyjaciół może łatwo stać się:
- znęcającym się
- outsiderem
- ofiarą znęcania się [prawidłowa odpowiedź]
Ktoś, kto celowo i stale robi krzywdę innej osobie jest:
- ofiarą znęcania się
- znęcającym się [prawidłowa odpowiedź]
- obrońcą
Ktoś, kto jest świadkiem znęcania się, ale nie pomaga ofierze, jest:
- outsiderem [prawidłowa odpowiedź]
- dołączającym się
- obrońcą
Kim jest obrońca ?
- osobą, która pomaga ofierze znęcania się, każąc znęcającemu przestać [prawidłowa odpowiedź]
- ofiarą znęcania się i nie podoba mu się to
- osobą, która czasami pomaga znęcającym się dręczyć innych
Osoba dopingująca to ktoś, kto:
- dopinguje ofiarę, by przeciwstawiła się swoim prześladowcom
- nie bierze aktywnego udziału w znęcaniu się, ale dopinguje znęcających się np. śmiechem.
[prawidłowa odpowiedź]
- dopinguje outsiderów, żeby jakoś się zaangażowali.
Załącznik 2
Słowa piosenki Dave’a:
Wyłączony
Nie wiem jak zacząć,
lecz jak nie zacznę,
jestem częścią problemu
powalając, by krzywda stała się bliźniemu.
Gdy krzyk rozpaczy budzi się w człowieku,
niedopuszczalne jest dręczenie ludzi.
Nie mówi się o tym lekko,
Ale to zaszło za daleko.
O wiele za daleko.
Nie wiemy,
co komu siedzi w głowie,
nie wiadomo o czym myśli sobie.
Przestań stale zajmować się sobą,
bądź bardziej świadomy,
pójdź lepszą drogą.
Szczęście nie jest daleko.
Nigdy nie przechodź obojętnie,
Nawet drobnostka może mieć znaczenie.
Czasami wyłączam się,
Ale muszę widzieć innych.
Czasami wyłączam się,
Cudze problemy nie są moimi.
To koniec, nie mam czasu.
Dziwne, że nie czuję bólu
Czasami wyłączam się,
Ale muszę widzieć innych.
Wyłącza się, wyłączam się…
Załącznik nr 3
Wieczorem, w stołówce schroniska młodzieżowego, uczniowie jedzą frytki. David, Vera, Manon
i Ingrid siedzą przy jednym stole. W pewnym momencie słyszą hałas dobiegający od strony innego
stolika. Widzą, że Sanne, Justin i Remco dręczą Jochema. Ciągle dokładają kolejne porcje frytek na
pełny już talerz Jochema.
Justin: Śmiało, wsuwaj wszystko.
Sanne nalewa na talerz Jochema ogromne ilości majonezu i keczupu.
Sanne: Odrobina tłuszczu na brzydką cerę.
Niels podchodzi ze swoją tacą do stolika Davida i wciska się pomiędzy Verę i Manona. Patrzy na
Jochema.
Niels: Nie rozumiem, dlaczego Jochem się im nie postawi. Serio, ile on ma lat?
David: Trzech na jednego, to nie fair.
Vera: Jochem naprawdę powinien się lepiej odżywiać.
Niels nalewa na swój talerz dużo majonezu.
Niels: To prawda.
David: On je to samo, co ty.