Podnoszenie kompetencj i w zakresie bezpieczenstwa pracy w

Transkrypt

SOCIAL COMPETENCE development at work in the AGRIculture sector. Health at SAFETY at work
Rozw ój kom pet encj i spol ecznych w pracy w sektorze rolnym . BHP w rolnict w ie
Podnoszenie kompetencj i w
zakr esie bezpieczenstwa pr acy
w gospodar stwie r olnym.
Stowarzyszenie Rozwoju Inicjatyw Regionalnych „Lacjum”
www.lacjum.org , [email protected]
Niniejsze materialy szkoleniowe zostaly opracowane w ramach projektu Leonardo da Vinci Transfer Innowacji pt” Rozw ój
kom petencj i spol ecznych w pracy w sektorze rolnym . BHP w rolnict w ie” .
Wszelkie prawa zastrzezone. Material niniejszy moze byc rozpowszechniany wylacznie nieodplatnie.
M odul 0.
Wstep
(1h)
Zawód rolnika to jeden z tych, który stwarza najwiecej zagrozen powodujacych wypadki.
Praca w rolnictwie jest szczególnie niebezpieczna a wypadki, które sie zdarzaja powoduja w
konsekwencji utrate zdrowia i zycia.
Popularyzacja wiedzy
dotyczacej zagrozen
wystepujacych
w pracy
rolnika oraz
popularyzacja zasad bezpieczenstwa pracy na wsi powoduje ciagly spadek ilosci wypadków.
Niestety ich liczba jest w dalszym ciagu duza i nalezy podejmowac wszelkie dzialania, zmierzajace
do maksymalnego ich ograniczenia.
W Polsce jest wiele instytucji zajmujacych sie problematyka bezpieczenstwa pracy w
rolnictwie i na obszarach wiejskich. Instytucje te prowadza dzialania edukacyjne, prewencyjne oraz
róznorakie akcje promujace przede wszystkim zdroworozsadkowe myslenie podczas pracy na roli
oraz w gospodarstwie rolnym. Polska na tle krajów bioracych udzial w projekcie Leonardo da Vinci
pt. „Podnoszenie kompetencji w zakresie bezpieczenstwa pracy w gospodarstwie rolnym” wypada
bardzo dobrze. W krajach partnerskich takich jak Rumunia czy Bulgaria system edukacji czy
prewencji w obszarze bezpieczenstwa pracy na wsi istnieje w szczatkowym zakresie. W Hiszpanii
w rejonie Nawarry natomiast organizacja zajmujaca sie edukacja w zakresie bezpieczenstwa pracy
zajmuje sie Fundacja Fundagro która jest liderem projektu.
Aby przeniesc doswiadczenia hiszpanskie w zakresie ochrony bezpieczenstwa pracy na wsi
Stowarzyszenie Rozwoju Inicjatyw Regionalnych „Lacjum” podjelo sie wspólpracy w projekcie pt.
”Podnoszenie kompetencji w zakresie bezpieczenstwa pracy w gospodarstwie rolnym”. W chwili
obecnej trwaja badania ankietowe wsród rolników i mieszkanców obszarów wiejskich majace na
celu zebranie informacji o biezacych, najpilniejszych i aktualnych potrzebach szkoleniowych. Po
zebraniu tych informacji zostanie opracowane specjalistyczny kurs, który bedzie dostepny dla
kazdego bez ograniczen , na przygotowanej w tym celu platformie e-learningowej. Kurs bedzie mial
forme e-lerningu majaca ta zalete, ze jest dostepny przez 24 godziny w kazdym miejscu, w którym
tylko jest dostep do Internetu.
Dodatkowa wartoscia projektu jest fakt, ze bedzie mozliwosc przekazania polskich
doswiadczen zwiazanych z bezpieczenstwem pracy na wsi krajom, które maja duzo mniejsze
doswiadczenie w tym zakresie. Kurs przyczyni sie do ograniczenia wypadkowosci w pracy na wsi a
takze do podniesienia poziomu wiedzy i wzrostu swiadomosci wsród rolników i mieszkanców
obszarów wiejskich w zakresie bezpieczenstwa pracy.
Wiecej informacji znajdziecie Panstwo na stronie www.agr isafety -competence.eu
Analiza statystyczna ankiet po spotkaniach któr e odbyl y sie w r amach pr oj ektu „ Social
AGRI SAFETY Competence”
W ramach projektu „ Social AGRI SAFETY Competence” przeprowadzono wiele spotkan w
których udzial wzielo blisko 600 osób. Ankieta zostalo podzielona na trzy czesci. Czesc A
dotyczaca wieku i wyksztalcenia to inaczej diagnoza grupy docelowej, czesc B pytania zamkniete
dotyczace zagadnien zwiazanych scisle z bezpieczenstwem i higiena pracy w gospodarstwie rolnym
oraz czesc C - pytania czesciowo otwarte, które dotyczyly tego samego zagadnienia. W trakcie
badania ankietowego czesto ankieterzy przeprowadzali rozmowy i wywiady z ankietowanymi
osobami. Ponizej przedstawiona analiza zostala wzbogacona o wyniki i wnioski jakie przedstawili
naszym ankieterom uczestnicy spotkan.
Ankiete wypelnilo 600 osób w tym 383 mezczyzn i 217 kobiet, przecietna wieku
ankietowanego to 18-30 lat. Wiekszosc respondentów deklarowalo wyksztalcenie srednie to az 253
osoby. Uczestnicy badania zamieszkuja glównie obszary wiejskie o duzym rozdrobnieniu
agrarnym. Przewazaja gospodarstwa do 1 ha (201osób) oraz od 2 do 10 ha (163 osoby).
Dominujacym kierunkiem produkcji rolniczej w gospodarstwie jest produkcja roslinna.
Niski poziom wiedzy rolników na temat zagrozen zwiazanych w wykonywana praca w
polaczeniu z faktem, ze rolnicy indywidualni, jako osoby samozatrudniajace sie, nie podlegaja
Kodeksowi Pracy,
to bez watpienia jedna z najistotniejszych przyczyn wysokiego wskaznika
wypadkowosci przy pracach rolnych i chorób zawodowych zwiazanych z praca w rolnictwie. Majac
na uwadze range problemu wynikajacego z niewystarczajacego bezpieczenstwa pracy rolników
indywidualnych, co podkreslala Europejska Federacja w swej i Spolecznej, nalezy podjac starania o
dokonanie zmian legislacyjnych przyznajacych rolnikom prawa i obowiazki na wzór pracowników
zatrudnionych poza rolnictwem, aczkolwiek specyficzne dla tej tylko kategorii zawodowej.
Wiekszosc respondentów stwierdzilo iz ich wiedza na temat bezpieczenstwa i higieny pracy w
gospodarstwie rolnym jest raczej srednia stwierdzilo tak az 48% badanych. Mala wiedze na temat
bezpieczenstwa pracy ma 33% badanych. Ta grupa jest dla nas bardzo wazna i ta czesc
spoleczenstwa nasz projekt powinien najbardziej zainteresowac.
Przyczyny wypadków
Do wypadków dochodzilo najczesciej wskutek niewlasciwej organizacji pracy, glównie
niewlasciwej organizacji samego stanowiska pracy, tj. zlego stanu nawierzchni podwórzy i ciagów
komunikacyjnych, balaganu w obejsciu gospodarstwa oraz w pomieszczeniach produkcyjnych,
braku odpowiednich przejsc i dojsc, niewlasciwego rozmieszczenia i skladowania przedmiotów
pracy, nieprawidlowego sposobu wchodzenia i schodzenia z maszyn rolniczych, niestosowania
drabin i podestów przy pracy n a wysokosci oraz niewlasciwego uchwycenia lub trzymania
narzedzi. Tylko 64 ankietowanych wskazalo na taka przyczyne wypadków jak upadki z wysokosci.
Duza liczba
zdarzen
wypadkowych
spowodowana byla nieprzestrzeganiem
zasad bhp,
niewlasciwym operowaniem konczynami w strefie zagrozenia, niewlasciwa koordynacja prac
zbiorowych, nieznajomoscia instrukcji oraz zasad bezpieczenstwa i higieny pracy. Wypadkom
sprzyjaly równiez niewlasciwe tempo pracy i pospiech, gdy zmienialy sie niespodziewanie warunki
atmosferyczne.
Przyczynami wypadków z udzialem maszyn byly niewlasciwe oslony maszyn, urzadzen i narzedzi
lub ich brak, nieuzywanie przez rolników ochron i ubran roboczych oraz niewlasciwe
zabezpieczenie maszyn, urzadzen i narzedzi podczas postoju i w ruchu. W mniejszych
gospodarstwach, które znajduja sie w trudnej sytuacji ekonomicznej, eksploatowane byly
urzadzenia i maszyny niezapewniajace bezpieczenstwa pracy – stare, zuzyte, wlasnej konstrukcji
bez odpowiednich zabezpieczen. Az 486 osób stwierdzilo iz jest to glówna przyczyna wypadków.
Najczestsze przyczyny wypadków ze zwierzetami to narowistosc i agresja zwierzat oraz ich reakcja
na nieznane bodzce i otoczenie, a takze niewlasciwy sposób ich obslugi i nieprzystosowanie
obiektów budowlanych do prowadzonej produkcji. Na zagrozenia plynace z kontaktów ze
zwierzetami wskazalo 60 respondentów.
Porównujac poziom wiedzy na temat bezpieczenstwa i higieny pracy a wiedzy na temat wypadków
mozna stwierdzic iz istnieje stereotyp wsród rolników i osób pracujacych w rolnictwie, który
swiadczy iz wedlug tej grupy respondentów najwiecej wypadków zdarza sie podczas pracy z
maszynami. Jest to prawda jesli wezmiemy pod uwage ilosc wypadków ze skutkiem smiertelnym.
Jednak jak wynika z badan przeprowadzonych przez KRUS najwiekszy odsetek wypadków mozna
odnotowac podczas pracy na wysokosciach. Z uwagi na ten fakt nalezy polozyc duzy nacisk na
uswiadomienie rolników ze nie tylko praca z maszynami jest niebezpieczna ale równiez czesto
prace bardzo prozaiczne jak wchodzenie po drabinie lub prace na wysokosciach niosa za soba
czynnik zagrozenia. Projekt dedykowany jest rolnikom oraz osoba zatrudnionym w rolnictwie jak
równiez uczniom szkól rolniczych.
1. Char akter ystyka i pr oblemy sektor a r olniczego w Polsce.
Warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Polsce wykazuja duze przestrzenne zróznicowanie i
ogólnie ocenia sie je jako srednio sprzyjajace. Ocena warunków naturalnych rolnictwa wynika z
nastepujacych cech:
- uksztaltowanie powierzchni na znacznej powierzchni kraju jest sprzyjajace rolnictwu, ale na
obszarach wyzyn i pojezierzy wystepuja duze róznice wysokosci wzglednych utrudniajace uprawe i
mechanizacje prac polowych, obszary te odznaczaja sie takze wiekszym zagrozeniem erozja gleb.
- agroklimat odznacza sie duzym zróznicowaniem pod wzgledem naslonecznienia i opadów,
dogodnosc warunków termicznych dla roslin okresla dlugi okres wegetacji, który w Polsce wynosi
maksymalnie 220 dni i obejmuje tym zasiegiem obszary Niziny Slaskiej, Kotliny Podkarpackie i
zachodnie obrzeza kraju. Na obszarach Polski pólnocno -wschodniej i w górach okres wegetacji
skraca sie do 180 i mniej dni, co wyklucza tam m.in. uprawe pszenicy, buraków cukrowych i
niektórych krzewów owocowych.
Niekorzystna jest chwiejnosc ilosci opadów w poszczególnych latach i rozklad opadów w ciagu
roku. Przewazajace w Polsce opady letnie cechuje burzowy charakter, co powoduje wyleganie zbóz
i podtapianie upraw. Niskie opady w ciagu roku w Polsce srodkowej w polaczeniu z
przepuszczalnoscia podloza oraz silnym wylesieniem, niekorzystnie odbijaja sie na ilosci wody w
gruncie. Do rozleglych obszarów deficytu wody dla rolnictwa naleza m.in.: Kujawy, Wyzyna
Lubelska. Niezbyt korzystna jest jakosc i wartosc uzytkowa gleb, czyli struktura bonitacyjna.
W Polsce wystepuja trzy formy wlasnosci uzytków rolnych. Wlasnosc prywatna (76% UR),
spóldzielcza i panstwowa. Gospodarka spóldzielcza ma najwiekszy udzial w regionie poznanskim i
opolskim. Gospodarstwa panstwowe obejmuja przede wszystkim panstwowe gospodarstwa rolne
przejete przez Agencje Wlasnosci Rolnej Skarbu Panstwa i pozostale panstwowe gospodarstwa
rolne. Maja one najwiekszy odsetek ziem uprawnych w pólnocnej i wschodniej czesci kraju.
Strukture wielkosci gospodarstw cechuje w kraju nadmierne ich rozdrobnienie. Az ok. 55% ogólnej
liczby gospodarstw indywidualnych stanowia gospodarstwa male, do 5 ha. Najsilniejszym
rozdrobnieniem odznacza sie Podkarpacie oraz obszary wokól duzych skupisk ludnosci.
Najwieksze gospodarstwa nawiazuja rejonem wystepowania do bylych PGR -ów - w Polsce
pólnocno -wschodniej
jest
najwiecej
gospodarstw
o
powierzchni
15
ha
i
powyzej.
Srednia wielkosc gospodarstwa w Polsce wynosi 7.6 ha i jest mniejsza niz w krajach Unii
Europejskiej. Rozdrobnienie gospodarstw ogranicza specjalizacje i obniza towarowosc produkcji
rolnej, a sprzyja spozyciu wlasnemu i pracochlonnosci w gospodarstwach rolnych. Wyposazenie
techniczne przecietnego gospodarstwa rolnego w Polsce odbiega od standardów europejskich.
Jeden ciagnik obsluguje przecietnie w Polsce 16 ha UR, co jest wartoscia dosc niska, zwazywszy,
ze wiekszosc UR stanowia grunty orne. Najslabiej zmechanizowane sa chlopskie gospodarstwa w
Polsce wschodniej. Zuzycie nawozów sztucznych wykazalo znaczny spadek na poczatku lat 90tych, co zwiazane bylo ze wzrostem cen nawozów na rynku po wprowadzeniu nowych zasad
gospodarki w Polsce. Obecnie w kraju przecietnie zuzywanych jest ok. 80 kg nawozów na 1 ha.
Wartosc ta jest trzy -, czterokrotnie nizsza do sredniej w krajach
Unii Europejskiej.
1.UPRAW A
Produkcja roslinna wraz z hodowla tworza gospodarke rolna. Produkcja roslinna dominuje w
ogólnej produkcji rolnej, ale w produkcji towarowej stanowi 35%. Wiekszosc produktów rolnych
dostarczanych na rynek stanowia produkty hodowli.
Zboza. W przestrzennej strukturze zasiewów dominuja zboza przed ziemniakami, pastewnymi i
przemyslowymi. Zboza zajmuja 66% powierzchni zasiewów. Najwieksza role wsród zbóz
odgrywaja w kolejnosci - pszenica, zyto, jeczmien, pszenzyto, owies i proso. Pszenica jest
najbardziej plennym zbozem - srednie plony wynosza 36 dt/ha, ma jednak duze wymagania
glebowe i klimatyczne. Rosliny przemyslowe. Naleza do nich buraki cukrowe i rosliny oleiste, w
tym o najwiekszym znaczeniu - rzepak. Burak cukrowy jest w Polsce uprawa pracochlonna, o
duzych wymaganiach glebowych i klimatycznych. Pod wzgledem rejonów upraw silnie nawiazuje
do wystepowania pszenicy.
Rzepak, wsród innych roslin oleistych, takich jak rzepik, len, konopie, ma w Polsce najwieksze
znaczenie.
Uprawy
koncentruja
sie
na
zachodzie
i
pólnocy
kraju.
Warzywa, owoce. Naleza do roslin intensyfikujacych, tzn. wymagajacych wiekszych nakladów
pracy i srodków na uprawe.
2. H ODOW L A
Chów zwierzat gospodarskich obejmuje w Polsce: bydlo, trzode chlewna, owce, konie i drób. Polska
nalezy do krajów o srednio rozwinietej hodowli, chociaz odznacza sie ona u nas wyzsza
towarowoscia niz produkcja roslinna. Wazna role w uzupelnianiu dostaw miesa na rynek odgrywa
hodowla drobiu. W Polsce, pomimo istniejacego zaplecza ferm, nie jest ona jednak dostatecznie
wykorzystana.
POL SK I E ROL NI CT W O NA T L E UNI I EUROPEJSK I EJ
Polski uzyskuje slabsze efekty niz w krajach Unii Europejskiej. Cechy, które róznia rolnictwo
naszego kraju od wydajnego, intensywnego rolnictwa zachodnioeuropejskiego, dotycza zarówno
warunków naturalnych rolnictwa, jak i cech spoleczno -ekonomicznych:
- rolnictwo Polski rozwija sie w mniej korzystnych warunkach naturalnych, zwlaszcza pod wzgledem
jakosci gleb i ilosci opadów
- pod wzgledem wskazników wydajnosci rolnictwa, takich jak plony, obsada zwierzat na 100 ha,
ilosc mleka i miesa od jednej sztuki hodowlanej, gospodarka rolna Polski odznacza sie niska
wydajnoscia, nawet w najkorzystniejszych warunkach naturalnych
- efekty polskiego rolnictwa hamowane sa duzym rozdrobnieniem gospodarstw, tradycyjna struktura
upraw ograniczajacych specjalizacje i mechanizacje gospodarstw
- tradycyjny charakter rolnictwa Polski potwierdza wysokie zatrudnienie w tym dziale gospodarki kilkunastokrotnie wyzsze niz w Europie Zachodniej. Niepokojacy jest takze niski poziom
wyksztalcenia ludnosci wiejskiej oraz starzenie sie wsi, zwlaszcza w tych regionach, w których
wystepowal silny odplyw ludnosci mlodej do miast
- polskie rolnictwo odznacza sie niewystarczajacym powiazaniem z przemyslem przetwórczym
- niekorzystne sa cechy eksportu zywnosci - dominuje zywnosc slabo przetworzona, np. swieze
owoce, surowe mieso, zywe zwierzeta.
Pomimo wielu slabosci i niesprzyjajacych warunków, gospodarka rolna uzyskuje w zakresie
wielu plodów i produktów hodowli nadwyzki, co pozwala osiagnac korzystne wartosci produkcji na
1 mieszkanca, np. w zbiorach zyta, ziemniaków, poglowia trzody chlewnej, produkcji miesa i mleka.
Przewaga polskiego rolnictwa nad rolnictwem Unii polega na nizszych kosztach pracy. Na jednego
mieszkanca przypada w Polsce wiecej uzytków rolnych niz w krajach Unii, dzieki czemu moga byc
one wykorzystywane mniej intensywnie, z mniejsza szkoda dla srodowiska naturalnego. Szansa dla
polskiego rolnictwa moze byc wiec uwzglednienie w jego rozwoju modelu rolnictwa ekologicznego,
opartego na nowoczesnych metodach uprawy. Produkty polskiego rolnictwa postrzegane sa jako
malo przeksztalcone chemicznie i pod tym wzgledem bezpieczne. Jakosc produkcji jest najwieksza
szansa dla polskich wyrobów, zwlaszcza po przystapieniu do Unii Europejskiej, obarczonej
nadwyzkami zywnosci. Rolnictwo jest najbardziej problemowym dzialem gospodarki Polski wobec
zjednoczenia z Unia. Najpilniejszym dzialaniem na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa jest obecnie
dofinansowanie przeksztalcen polskiej wsi z uwzglednieniem rozwiazan problemu bezrobo cia.
M odul 1.
Wpr owadzenie do BHP zapobiegania zagr ozeniom.
Praca moze spowodowac, ze pracownicy beda narazeni na zagrozenia zwiazane z utrata
zdrowia i zycia, zagrozenia te musza zostac okreslone a takze wlasciwie kontrolowane.
Dlatego konieczne jest zrozumienie natury pracy i wszystkich elementów, które na to
wplywaja. Jest to szczególnie trudne w pracy w gospodarstwie rolnym, gdzie sa uzywane maszyny i
ostre narzedzia oraz nawozy, i gdzie pracuje sie w róznych porach dnia i nocy, itp.
Konieczne jest, aby wykryc, ocenic i przeciwdzialac juz zidentyfikowanym zagrozeniom,
tych, które moga powodowac wypadki przy pracy lub choroby, wazne jest
równiez
zidentyfikowanie sytuacji, które moglyby powodowac zmeczenie lub niezadowolenie, itd. ogólnie
rzecz biorac wszystkie zagrozenia, które moga powodowac uszczerbek dla zdrowia pracowników.
1. Pr aca.
Pr aca jest to spolecznie zorganizowana dzialalnosc, która dzieki polaczeniu róznych
zasobów naturalnych, takich jak pracownicy, materialy, energii, technologii, organizacji itp., osiaga
okreslone cele i spelnia potrzeby.
Pr aca w r olnictwie charakteryzuje sie odmienna specyfika niz praca w innych sektorach
gospodarki narodowej. Specyfika ta polega na sezonowym nasileniu prac oraz duzym ich
zróznicowaniu. W ciagu dnia rolnik wykonuje kilka a nawet kilkanascie róznorodnych czynnosci –
obsluguje i naprawia skomplikowane maszyny i urzadzenia, wykonuje prace remontowobudowlane, obsluguje zwierzeta, pozyskuje drewno na opal, prowadzi prace zwiazane z uprawa i
ochrona roslin, jest takze menagerem (planuje produkcje, zapewnia zaopatrzenie gospodarstwa i
sprzedaz produktów, zalatwia sprawy w urzedach i bankach itp.), odpowiada za byt i
bezpieczenstwo rodziny.
Na przyklad prace rolne sa bardziej zmechanizowane i korzystaja z produktów spoza
srodowiska naturalnego (pestycydy, nawozy itp.) Wsród tych nawarstwiajacych sie problemów,
najwazniejszym bedzie zawsze ryzyko zwiazane ze zdrowiem pracowników.
Wazne jest przeprowadzanie okresowej identyfikacji ryzyka wystapienia wypadków w kazdym
gospodarstwie i stosowanie odpowiednich srodków zapobiegawczych, w tym:
- zwrócenie uwagi na przestrzeganie obowiazujacych w danym kraju przepisów z zakresu BHP
- instrukcje obslugi wszystkich urzadzen i maszyn rolniczych
Ocenie powinny podlegac wszystkie miejsca pracy zarówno w pomieszczeniach jak i na
przestrzeni otwartej, zwracajac miedzy innymi uwage na stan sprzetu elektrycznego, stan i
zabezpieczenie maszyn i urzadzen, drogi ewakuacyjne, wyposazenie przeciwpozarowe, wentylacje,
temperature w pomieszczeniach, stan podlóg, scian, stropów, dachu, okien, drzwi i bram, stan tras
ruchu oraz wyposazenie apteczki do udzielenia pierwszej pomocy.
2. Zdr owie.
Swiatowa Organizacja Zdrowia definiuje zdrowie jako "stan pelnego komfortu fizycznego,
psychicznego
i
spolecznego
samopoczucia,
a
nie
tylko
braku
urazu
lub
choroby."
Wazne jest, aby podkreslic potrójny wymiar zdrowia fizycznego, psychicznego i spolecznego oraz
znaczenie osiagniecia równowagi w tych wymiarach kazdej osoby.
3. Pr aca i zdr owie.
Praca i zdrowie sa ze soba powiazane. Dzieki pracy staramy sie zaspokoic szereg potrzeb,
poczawszy od zaspokojenia potrzeb fizycznych poprzez rozwój osobisty a skonczywszy na
zaspokojeniu rozwoju spolecznego i gospodarczego . Niestety, w ten sposób mozemy uszkodzic
nasze zdrowie, jesli nie pracujemy w odpowiednich warunkach.
Szczególna uwage nalezy zwrócic na sposoby organizacji pracy oraz klimat spoleczny w
pracy, poniewaz moga miec one powazne konsekwencje np. ( psychiczne zmeczenie, stres ....),
które nie sa takie jak wypadki przy pracy lub choroby zwiazane z praca. Wszystkie elementy
zwiazane z praca (klimat podczas pracy, maszyny, ziemia, rosliny itp.), które moga negatywnie
wplywac na zdrowie rolnika nazywane sa zagrozeniami w miejscu pracy ".
4. Ryzyk o w pr acy.
Zagrozenia w pracy np. ( ryzyko zwiazane z przewrócenia ciagnika powodujace smierc
kierowcy )oraz zagrozenia zwiazane z chorobami, patologiami, czy szkodami spowodowanymi
przez lub w pracy np.(bóle pleców spowodowane przez zle ustawienia siedzenia lub pochodzace
od nadmiernego wysilku).
Zapobieganie zagrozeniom powstalym w pracy : Grupa dzialan podjetych lub planowanych we
wszystkich fazach aktywnosci pracowniczej w celu zapobiegania lub ograniczania zagrozen
zawodowych.
Grupy dzi alan:
a) nalezy unikac zagrozen
b) ocene ryzyka, którego nie da sie uniknac
c) podzial ryzyka ze wzgledu na jego pochodzenie
d) dostosowanie pracy do czlowieka, zwlaszcza poprzez dobór miejsca pracy, jak równiez dobór
sprzetu do pracy oraz metod produkcji, w celu minimalizacji monotonii i powtarzaln ych dzialan na
rzecz zmniejszenia jego wplywu na zdrowie.
e) nalezy pamietac o technicznych ulepszeniach.
f) zastepstwo w pracy jest równiez nie bezpieczne dla pracowników
g) plan zapobiegania, poszukiwania spójnego zestawu, który integruje techniki organizacji pracy,
warunki pracy, stosunki spoleczne oraz wplyw czynników srodowiskowych w miejscu pracy.
h) przyjecie zasad sprzyjajacych ochron ie zbiorowej nad ochrona indywidualna.
5. Wypadki pr zy pr acy.
Wypadek, to nagle zdarzenie wywolane przyczyna zewnetrzna, powodujace smierc lub
uszczerbek na zdrowiu.
Za wypadek przy pracy rolniczej uwaza sie nagle zdarzenie wywolane przyczyna zewnetrzna, które
nastapilo podczas wykonywania czynnosci zwiazanych z prowadzeniem dzialalnosci rolniczej albo
pozostajacych w zwiazku z wykonywaniem tych czynnosci:
l na terenie gospodarstwa rolnego, które rolnik prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na
terenie gospodarstwa domowego bezposrednio zwiazanego z tym gospodarstwem rolnym,
l w drodze z mieszkania do gospodarstwa rolnego, albo w drodze powrotnej,
l podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, zwyklych czynnosci
zwiazanych z prowadzeniem dzialalnosci rolniczej albo w zwiazku z wykonywaniem tych
czynnosci,
l w drodze do miejsca wykonywania wymienionych wczesniej czynnosci albo w drodze
powrotnej.
Z punktu widzenia profilaktyki zwiazanej z praca, wypadek jest nieprawidlowy m,
niepozadanym zdarzeniem, które wystepuje nagle, bez ostrzezenia, przerywajac normalny dzien
roboczy i powodujacy obrazenia ciala.
Wypadki choc zaskakujace i niepozadane nie wystepuja przez zbieg okolicznosci. Sa one
konsekwencja i rezultatem sytuacji w postepowaniu przy pracy , w którym nie zostaly zachowane
wszystkie zasady bezpieczenstwa pracy . Przyczyny sa zawsze naturalne, nie tajemnicze i
nadprzyrodzon e, a nawet trudno do zidentyfikowania. Jest ona podobna do "efektu domina" jesli
pierwsze domino upadnie i nie jest on kontrolowany wtedy spowoduje to lawine przewracajacych
sie klocków, które ciezko jest powstrzymac. "Bezpieczenstwo i higiena pracy" obejmuje czynnosci
w które sa wykonywane w celu wyeliminowania lub zmniejszenia ryzyka wypadków.
5. Chor oby zawodowe.
Choroba zawodowa rolnika, w mysl artykulu 12 Ustawy o ubezpieczeniu spolecznym
rolników, to choroba, która powstala w zwiazku z praca w gospodarstwie rolnym i objeta jest
wykazem chorób zawodowych.
Wykaz chorób zawodowych stanowiacy zalaczni k do Rozporzadzenia Rady Mini strów z 30
li pca 2002r. w sprawi e chorób zawodowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 132, poz. 1115), zawi era 26
chorób lub grup chorobowych.
Chorobami odzwierzecymi sa takie choroby zakazne i pasozytnicze, którymi czlowiek moze
zarazic sie od zwierzat chorych lub bedacych nosicielami wirusów, bakterii, grzybów.
1. Szczególne gr upy nar azone na niebezpieczenstwo w pr acy.
1. Gr upy nar azone na wystapienie r yzyk a zwiazanego z bezpieczenstwem i higiena pr acy.
Do tej grupy naleza kobiety w ciazy i mlodociani pracownicy pracujacy w gospodarstwie
rolnym.
2. M iejsca pr acy. Wymagania dotyczace projektowania i wykorzystywania pracy w ogóle.
Istnieje takze kilka dyrektyw dotyczacych szczególnych warunków pracy na terenach,
placach budowy oraz w kopalniach i kamieniolomach jak równiez dotyczace rybactwa i
rolnictwa itp.
3. Zanieczyszczenia. Ochrona pracowników powinna obejmowac równiez zagadnienia z
zakresu prac zagrozonych zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azbest, olów,
promieniowanie jonizujace i rakotwórcze oraz czynniki biologiczne jak równiez praca w
szkodliwym dla zdrowia halasie.
4. I nne dyr ektyw. Szczególnie wazne sa dyrektywy które dotycza stosowania sprzetu
roboczego, ekranów komputerowych, obciazenia oraz odziezy ochronnej.
Bezpieczenstwo Pr oduktów.
Oprócz dyrektyw dotyczacych zdrowia i bezpieczenstwa w miejscu pracy, Unia Europejska
dziala na podstawie przepisów prawnych które dotycza bezpieczenstwa zywnosci i produktów,
dzieki temu wszystkie produkty musza byc produkowane zgodnie z Unijnymi wymogami równiez
w zakresie bezpieczenstwa pracy, które sa gwarantowane przez producenta zywnosci lub
produktów. Szczególnie towary i produkty zywnosciowe które posiadaja znak „ CE”, który mówi
nam o tym ze towar jest bezpieczny dla kupujacych go.
Zanim kupisz nowe urzadzenie lub maszyne sprawdz czy posiada znak „CE” – Certyfikat
Europejski obowiazujacy od 1.05.2004 r., a takze deklaracje zgodnosci z przepisami
obowiazujacymi w panstwach Wspólnoty Europejskiej „WE”, zawarta w instrukcji obslugi oraz
znak bezpieczenstwa „B” – obwiazujacy dla maszyn wprowadzanych do obrotu do 30.04.2004 r., a
dobrowolny – od 1.05.2004 r.
Najlepszym
wyborem
jest
zakup
maszyny
oznaczonej
dodatkowo
„Znakiem
Bezpieczenstwa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spolecznego „ Znakiem tym obecnie 19
producentów oznacza 123 wyroby
Na maszynach mozna znalezc inne symbole napisy.
Zwykle mówia o zagrozeniach zwiazanych z obsluga maszyn. Warto sie z nimi zapoznac.
1. M aszyny: przepisy regulujace zakup maszyn rolniczych zawarte sa w Dyrektywie 89/665/EWG
oraz w Rozporzadzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 pazdziernika 2002 r. Dz.U. Nr 191 poz.
1596
2. Zbior niki cisnieniowe i apar aty gazowe: Podstawowym zagrozeniem wystepujacym w
procesach spawalniczych jest zagrozenie pozarem. Odpryski i krople stopionego metalu maja
bardzo wysoka energie i stanowia grozne zródlo zaplonu. Temperatura luku elektrycznego zawiera
sie w granicach 5 000K – 30 000K. Tak wysokie temperatury stanowia zródlo promieniowania
cieplnego i ultrafioletowego stanowiacego równiez powazne zagrozenie dla oczu, skóry twarzy i
rak spawajacego.
3. Elektr onar zedzia: Jezeli kupujesz elektronarzedzia pamietaj, ze narzedzia posiadajace
podwójna izolacje elektryczna sa bezpieczniejsze. Nie uzywaj narzedzi z uszkodzona obudowa.
Uszkodzony przewód zasilajacy lub wtyczka powinny zostac wymienione. Kontroluj stan
elektronarzedzi pod wzgledem ich uszkodzen zewnetrznych i prowizorycznych napraw. Nie
nastawiaj i reguluj narzedzi wlaczonych do pradu. Wszystkie elektronarzedzia zamontowane w
warsztacie powinny byc skutecznie uziemione, chyba ze sa w podwójnej izolacji. Nie uzywaj
prowizorycznego oswietlenia. Lampy, którymi oswietlasz pole pracy powinny miec oslone wokól
klosza i raczki z metalu elektroizolacyjnego.
4. Niebezpieczne substancje i pr epar aty: (rozpuszczalniki, farby, lakiery i produkty pokrewne,
pestycydy i materialów wybuchowych dla uzytku cywilnego, itd.)
5. Sr odki ochr ony r oslin: Ustawa o nawozach i nawozeniu z 10.07.2007 r. Dz. U. 147 poz.1033
oraz
ROZPOZADZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 24 czerwca 2002
r. w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu srodków ochrony
roslin oraz nawozów mineralnych i organczno -mineralnych. Zabiegi przy uzyciu srodków ochrony
roslin moga byc wykonywane przez osoby, które ukonczyly szkolenie w zakresie stosowania
srodków ochrony roslin i posiadaja aktualne zaswiadczenie o ukonczeniu tego szkolenia (wazne 5
lat).
6. Odziez ochr onna: Uzywanie odziezy i sprzetu ochrony osobistej zalecanego dla danej grupy
preparatów chemicznych, informacja jaka to odziez i sprzet podana jest na etykiecie instrukcji.
M ODUL 2.
Ogólne typy zagr ozen i
zapobieganie zagr ozeniom
(6 h)
1.M iejsce Pr acy i powier zchnie r obocze.
Wazne jest, aby miejsce pracy bylo dostosowane do wlasciwych warunków bezpieczenstwa, aby
uniknac wypadków a wtedy praca bedzie bardziej wydajna.
1.1 Bezpieczenstwo w obejsciu gospodarstwa:
• upadek,
• upadek z wysokosci,
• nastapienie na obiekt,
• uderzenie przez poruszajacy sie obiekt,
• uderzenie przez pojazd,
• z winy spadajacego przedmiotu.
Zalecenia dotyczace bezpieczenstwa w miejscu pracy:
• maszyny powinny byc odpowiednio oddzielone, umozliwiajac pracownikom bezpieczny dostep i
ruch wokól nich,
• narzedzia i przyrzady powinny miec stale miejsce pobytu,
• wszystkie materialy (kable, weze itp.) produkty gotowe np. (bele siana, s lomy itp.) i odpady
powinny byc przechowywane w miejscach które nie beda kolidowac.
• Korytarze, ciagi komunikacyjne i schody powinny byc odpowiednich wymiarach i wolne od
przeszkód, powinny byc odpowiednio oswietlone,
• w budynkach i ich instalacjach (elektrycznosc, woda, gaz, sprezone powietrze, itp.) powinny byc
w dobrym stanie i dobrze utrzymane,
• podloga nie powinna byc sliska i powinno byc zastosowane odpowiednie obuwie,
• wszystkie otwory, sciany, czy wejscia, przez które materialy lub osoby moga wchodzic/wychodzic
powinny byc odpowiednio chronione,
Prewencja:
•
wyrównac i w miare mozliwosci utwardzic nawierzchnie placów i przejsc,
•
usunac wystajace przedmioty i nierównosci, które zwlaszcza przykryte sniegiem moga byc
niewidoczne,
•
oswietlic podwórze i chodniki,
•
zima likwidowac sliskosc nawierzchni i przejsc komunikacyjnych,
•
oznaczyc i ogrodzic miejsc niebezpieczne,
•
umiescic w odpowiednich miejscach tabliczki informacyjne i ostrzegawcze.
Czystosc i porzadek sa podstawowymi zasadami bezpieczenstwa.
L AD I PORZADEK W OBEJSCI ACH GOSPODARSTWA
Ustawa o utrzymaniu czystosci i porzadku w gminach naklada na wlascicieli nieruchomosci
obowiazki :
ü wyposazenie w urzadzenia do zbierania odpadów komunalnych i utrzymywanie tych
urzadzen w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym;
ü przylaczenie do istniejacej sieci kanalizacyjnej gdy jest to mozliwe lub wyposazenie w
bezodplywowy zbiornik nieczystosci cieklych lub w przydomowa oczyszczalnie scieków
bytowych,
ü pozbywanie sie zebranych na terenie nieruchomosci odpadów komunalnych oraz
nieczystosci cieklych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrebnym,
Obowiazki wlascicieli nieruchomosci:
ü udokumentowania w formie umowy i dowodów placenia uslug w zakresie odbierania
odpadów komunalnych, oprózniania zb iorników bezodplywowych i transportu nieczystosci
cieklych,
ü uprzatniecie blota, sniegu, lodu i innych zanieczyszczen z chodników dla ruchu pieszego
polozonych bezposrednio wzdluz nieruchomosci; nie dotyczy chodnika, na którym jest
dopuszczony platny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;
ü realizacje innych obowiazków okreslonych w regulaminie gminy
W pomieszczeniach inwentarskich powinny sie znajdowac miejsca gdzie mozna umyc rece,
twarz i buty przed jego opuszczeniem.
Miejsca te powinny byc polo zone dogodnie w stosunku do ciagów komunikacyjnych. Powinien
znajdowac sie w nich wieszak, odpowiednio zabezpieczone reczniki jednorazowe, mydlo –
najlepiej plynne w pojemniku nad umywalka.
UTRZYM ANI E CZYSTOSCI W POM I ESZCZANI CH GOSPODARCZY CH
W magazynach, warsztatach, garazach, sortowniach, chlodniach, przechowalniach, szklarniach itp..
nalezy utrzymywac lad i porzadek.
Podloze w pomieszczeniach gospodarczych powinno byc zamiecione lub, jezeli jego rodzaj
na to pozwala, umyte.
W pomieszczeniach gospodarczych nalezy tez, co jakis czas, usuwac pajeczyny, kurz oraz
umyc okna. W wiekszych pomieszczeniach uzywac specjalistycznego sprzetu
2. NARZEDZI A
Wiekszosc urazów spowodowana jest przez reczne i elektryczne narzedzia pracy takie jak: mlotki,
przecinak i, noze, siekiery, pily, szczypce, wkretarki i klucze i srubokrety itp .
2.1 Glówne przyczyny urazów
• niewlasciwe uzywanie narzedzia.
• niesprawne narzedzia
• niska jakosc narzedzi
• nieprawidlowy transport lub przechowywanie
2.2 Niebezpieczenstwo
• ostre przedmioty.
• szkody powstale przez latajace przedmioty
• nadmierny wysilek
2.3 Prewencja
• zakup wysokiej jakosci narzedzi,
• narzedzia wykorzystywane i przeznaczone wylacznie do pracy w gospodarstwie,
• odpowiednie szkolenia w zakresie korzystania z poszczególnych narzedzi,
• stosowac ochrony oczu , gdy istnieje niebezpieczenstwo zranienia przez przedmioty latajace,
• uzywanie rekawic przy obchodzeniu sie z ostrymi przedmiotami,
• okresowa konserwacja (naprawa, ostrzenie, czyszczenie sprzetu, itp.),
• okresowe sprawdzanie uchwytów itp.,
• przechowywanie w odpowiednich i oznaczonych pudelkach narzedzi jak równiez
przechowywanie narzedzi na stalym miejscu,
Nar zedzia o napedzie pneumatycznym - narzedzia reczne o napedzie pneumatycznym,
stosowane w warsztatach naprawczych, sluza do odkrecania srub, pompowania opon malowania itp.
czynnosci. Podczas pracy narzedziami z napedem pneumatycznym zaleca sie zakladanie grubych
rekawic, wylozonych warstwa ochronna od strony dloni. Rekawice te moga równiez amortyzowac
drgania przenoszone na rece operatora. Nalezy stosowac ochronnik sluchu i ograniczac czas pracy.
2.4 Niebezpieczenstwa
• Porazenie pradem elektrycznym,
• ostre przedmioty.
• szkoda powstale przez latajace przedmioty
• nadmierny wysilek
2.5 Prewencja
• zapobieganie zagrozeniom ze zródla energii,
• podwójne izolowane narzedzi elektryczn ych lub pod napieciem (24 V),
• postepuj zgodnie z instrukcjami producenta.
• jezeli kupujesz elektronarzedzia pamietaj, ze narzedzia posiadajace podwójna izolacje
elektryczna sa bezpieczniejsze,
• nie uzywaj narzedzi z uszkodzona obudowa. Uszkodzony przewód zasilajacy lub wtyczka
powinny zostac wymienione,
• kontroluj stan elektronarzedzi pod wzgledem ich uszkodzen zewnetrznych i prowizorycznych
napraw,
• nie nastawiaj i reguluj narzedzi wlaczonych do pradu,
• wszystkie elektronarzedzia zamontowane w warsztacie powinny byc skutecznie uziemione,
chyba ze sa w podwójnej izolacji,
• nie uzywaj prowizorycznego oswietlenia.
• lampy, którymi oswietlasz pole pracy powinny miec oslone wokól klosza i raczki z metalu
elektroizolacyjnego.
Przyczyny najczestszych wypadków przy pracy z narzedziami elektrycznymi:
- niewlasciwe uzycie nie adekwatne do wykonywanej pracy ,
- uszkodzone narzedzia,
- nieprawidlowy transport lub przechowywanie,
- brak ochrony,
- usuniete ochraniacze
Przed rozpoczeciem pracy nalezy sprawdzic narzedzia oraz zalozyc brakujace ochraniacze.
3. M aszyny.
Aby uniknac wypadków spowodowanych przez maszyny nalezy stosowac sie do nastepujacych
zalecen:
• posiadanie bezpieczn ych maszyn (etykieta WE)
• instalacja, uzytkowanie i utrzymanie odpowiednio wszystkich maszyn, zgodnie z zaleceniami
producentów.
• regularne kontrolowanie maszyn .
3.1. Zagr ozeni a zwiazane z maszynami.
a) zagrozenia mechaniczne : spowodowane uszkodzeniami fizyczny mi elementów maszyny.
- ruchomych czesci (lopatki, kola itp.)
- transmisyjne czesci (osie, kola pasowe, itp.)
- odpryskami z rozbitych czesci
- odpryskami z materialu w trakcie opracowywania.
b) elektryczne zagrozenia: porazenie pradem elektryczny m lub oparzenia spowodowane:
dotkniecia (bezposredni kontakt) lub przypadkowo naladowanych elementów (posredni kontakt)
lub niedostatecznej izolacji.
c) zagrozenia cieplne: oparzenia spowodowane kontaktem z goracymi przedmiotami lub
materialami.
d) zagrozenia zwiazane z halasem : halasliwe maszyny moga spowodowac utrate sluchu, zmeczenie,
zaklócenia komunikacji ustnej lub sygnalów akustycznych.
e) drgania : Intensywne wibracje moga powodowac zaburzenia miesniowe w rekach, lumbago, rwe
kulszowa
F) wady techniczne: maszyna, która nie jest dobrana odpowiednio do cech oraz zdolnosci osoby
uzywajacej jej moze spowodowac zaburzenia fizyczne z powodu niewygodnej pozycji,
powtarzanych ruchów, czy forsowania sie.
Konieczne jest stosowanie oslon i urzadzen zabezpieczajacych .
Prewencja:
• Uzywaj maszyn wylacznie zgodnie z przeznaczeniem.
• Nie zezwalaj na jazde na ladunku, blotnikach, zaczepach, burtach; na wsiadanie i wysiadanie w
czasie jazdy; na przebywanie na ciagniku i maszynach kogokolwiek poza konieczna obsluga!!!.
• Nie zezwalaj nikomu na przebywanie miedzy ciagnikiem a maszyna wspólpracujaca oraz na
wchodzenie na dyszle, zaczepy, ramy i inne czesci ciagnika lub maszyn rolniczych w czasie
pracy!!.
• Jesli zostawisz maszyne na pochylosci, musisz miec pewnosc, ze nie zjedzie sama. Podlóz pod
kola podstawki – kliny.
Przy pracy pilarka lancuchowa nalezy stosowac srodki ochrony indywidualnej. Sa to:
- helm ochronny,
- okulary ochronne lub siatka ochronna,
- ubranie ochronne z materialu odpornego na przeciecie pila lancuchowa,
- rekawice antywibracyjne ochronne,
- ochronniki sluchu,
- obuwie ochronne.
Elektr ycznosc.
Przy obsludze maszyn i urzadzen technicznych wyposazonych w silniki elektryczne,
znajdujacych sie w pomieszczeniach wilgotnych, nalezy uzywac hermetycznych przewodów,
wtyczek i gniazd umozliwiajacych stosowanie zerowania badz uziemienia.) Silniki elektryczne,
wlaczniki i wylaczniki, gniazda bezpiecznikowe, punkty swietlne, tablice rozdzielcze i inne
polaczenia elektryczne powinny byc zabezpieczone przed pylem, wilgocia, olejami napedowymi,
gazami i innymi czynnikami mogacymi powodowac porazenie pradem.
Kazda instalacja elektryczna jest przewidziana na okreslony maksymalny pobór mocy.
Kazde nadmierne obciazenia instalacji moze grozic porazeniem lub pozarem. Przed przekroczeniem
dopuszczalnego poboru mocy chronia instalacje elektryczna bezpieczniki topikowe(tzw. korki) lub
w nowych instalacjach wylaczniki nadmiarowo pradowe.
Prewencja:
• nie wolno wykonywac prac elektrycznych bez odpowiednich kwalifikacji,
• uwaga na kable elektryczne i przewody - zachowaj bezpieczna odleglosc,
• uzywaj certyfikowany ch sprzetów do ochrony osobistej,
• w pomieszczeniach wilgotnych lub na powierzchniach metalowych uzywaj tylko przenosnych
urzadzen elektrycznych o niskiego napieciu,
Trzy zlote zasad o których musisz pamietac przy pracy z urzadzeniami elektrycznymi:
• wylacz wszystkie zródla zasilania elektrycznego,
• wylacz i zablokuj wszystkie urzadzenia przelaczajace (przelaczniki, wylaczniki, itp.),
• wytyczyc i oznaczyc miejsce pracy.
5. Pozar .
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229,
z pózn. zm.). Rozporzadzenie Ministra Spraw Wewnetrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia
2006 r. w sprawie ochrony przeciwpozarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
(Dz. U. z dnia 11 maja 2006 r.).
Pozarem nazywamy samorzutne, nie kontrolowane rozprzestrzenianie sie ognia w miejscu do tego
nie przeznaczonym, powodujace straty materialne i zagrozenie zycia.
Wlasciciele, budynków oraz placów skladowych i wiat, z wyjatkiem budynków mieszkalnych
jednorodzinnych, oznakowuja drogi ewakuacyjne znakami zgodnymi z Polskimi Normami.
Oznakowania wymagaja pomieszczenia, w których w mysl przepisów techniczno -budowlanych
konieczne sa, co najmniej 2 wyjscia ewakuacyjne.
5.1 Czynniki pozar u.
- Paliwa: substancja wydzielajaca przy intensywnym utlenianiu (spalaniu) duze ilosci ciepla.
Energia uzyskana ze spalania paliwa wykorzystywana jest:
* przez maszyne (silnik cieplny ) lub zespól maszyn i urzadzen (silownia cieplna) do produkcji
energii mechanicznej
* przez kociol do celów grzewczych lub procesów technologicznych .
Najwazniejsza cecha paliw jest ich cieplo spalania i wartosc opalowa.
- Spal anie: reakcja chemiczna przebiegajaca miedzy materialem palnym lub paliwem a
utleniaczem, z wydzieleniem ciepla i swiatla. Paliwa i utleniacze moga wystepowac w trzech
stanach skupienia: gazowym, cieklym i stalym. Powszechnie dostepnym utleniaczem gazowym jest
tlen zawarty w powietrzu. Utleniacze ciekle i stale sa stosowane w silnikach rakietowych .
- Ciepl o: ilosc ciepla, jaka powstaje przy spalaniu calkowitym i zupelnym jednostki masy lub
jednostki objetosci analizowanej substancji w stalej objetosci, przy czym produkty spalania oziebia
sie do temperatury poczatkowej, a para wodna zawarta w spalinach skrapla sie zupelnie.
Najczestsze zródla to: papierosy, iskier, slabo zgaszone pozary, usterki elektryczne, spoin itp.
5.2 Pr zeciwdzialanie pozar om.
• przechowuj produkty latwopalne i zabezpiecz paliwa jak najdalej od obszarów roboczych.
• uzywaj pojemników szczelnych w których bedziesz przechowywal materialy latwopalne,
• przed przystapieniem do prac konserwacyjnych lub napraw, czyszczenia kanalizacji i instalacji
które zawieraja produkty latwopalne nalezy dokonac przegladu,
• zródla ciepla (piece, piecyki, ciagniki itp.) z dala od obszarów pracy,
• unikaj zródel ciepla w instalacjach elektrycznych. Pod koniec dnia roboczego wszystkie
urzadzenia elektryczne musza zostac odlaczone,
• nie mieszac substancji chemicznych, których reakcja jest nieznana, poniewaz moze to generowac
wystarczajaca ilosc ciepla, aby doprowadzic do pozaru.
• plan ewakuacji
5.3 Ochr ona pr zed ogniem.
- zestaw dzialan majacych na celu kontrolowanie ognia, jesli wybuchnie
- dobra ochrona pochodzi z dobrego wykrywania pozaru, alarmu.
- gdy wybucha pozar, szybkosc dzialania ma zasadnicze znaczenie. Dlatego wazne jest, aby
instalowac automatyczne systemy wykrywania pozaru, przynajmniej w miejscach, gdzie istnieje
wieksze ryzyko pozaru.
- podreczny sprzet gasniczy stanowia: gasnice, hydranty wewnetrzne, koce gasnicze i tlumice,
- podreczny sprzet gasniczy jest przeznaczony wylacznie do gaszenia pozarów w zarodku.
- pomocna role w gaszeniu pozaru odgrywaja bosaki, topory, siekiery, kilofy, lomy, lopaty i szufle.
- rozmieszczenia sprzetu pozarniczego i srodków gasniczych ochrona plodów rolnych
- sterty, stogi i brogi ustawia sie co najmniej 30m od budynków, dróg i torowisk
- sterty, stogi i brogi ustawia sie minimum 100 metrów od lasów i terenów zadrzewionych
- wokól nich powinna byc powierzchnia pozbawiona materialów palnych (szerokosc:2m)
Gr upa
pozar ów
A
B
C
E
Rodzaj palacego sie mater ialu
Ciala stale pochodzenia organicznego, przy
spalaniu, których wystepuje zjawisko
zarzenia (drewno, papier itp. materialy)
Ciecze palne i substancje stale topniejace
wskutek ciepla (rozpuszczalniki, pasty do
podlogi, topiace sie tworzywa sztuczne)
Gazy palne (gaz miejski, metan, propanbutan)
Pozary ABC wystepujace w obrebie
urzadzen pod napieciem
Rodzaj sr odka gasniczego
woda, piana gasnicza,
proszek gasniczy, dwutlenek
wegla
piana gasnicza, proszek
gasniczy, dwutlenek wegla
wegla
wegla
I nstr ukcj a bezpieczenstwa pozar owego jest specjalnym, opracowywanym indywidualnie
na potrzeby konkretnego obiektu dokumentem, w którym wlasciciel zarzadca lub uzytkownik
obiektu, zobowiazany jest szczególowo okreslic
obowiazujace w nim zasady ochrony
przeciwpozarowej.
Budynek inwentarski powinien spelniac wymagania ewakuacyjne, które sa nastepujace:
odleglosc od najdalszego stanowiska dla zwierzat do wyjscia ewakuacyjnego nie powinna
przekraczac przy sciólkowym utrzymaniu zwierzat – 50 m, a przy bezsciólkowym – 75 m, przy
bezsciólkowym utrzymaniu bydla, trzody chlewnej i owiec, jezeli liczba bydla i trzody chlewnej nie
przekracza 15 sztuk, a owiec 200 sztuk, nalezy stosowac co najmniej jedno wyjscie ewakuacyjne, w
budynku przeznaczonym dla wiekszej liczby zwierzat niz podana wyzej nalezy stosowac
co
najmniej dwa wyjscia, a z pomieszczen podzielonych na sekcje – co najmniej jedno wyjscie
ewakuacyjne z kazdej sekcji.
6. Pr zechowywanie i magazynowanie plodów r olnych.
Pryzmy z worków ze zbozem i jego przetworami w magazynach podlogowych nalezy
formowac z worków o jednakowej masie, ksztalcie, rodzaju opakowania i wymiarze,
ukladanych zawiazkami do srodka, po kazdych pieciu warstwach od poziomu podlogi nalezy
stosowac wzmocnienia w postaci drewnianych przekladek
Do balotów ze slomy, siana i sianokiszonki z pras rolujacych nalezy uzywac sprzetu
mechanicznego, nie wyzej jednak niz bezpieczna wysokosc podnoszenia przez narzedzie
zamocowane na traktorze lub przez podnosnik widlowy.
Przechowywanie i magazynowanie plodów rolnych:
l Wejscie pracownika do silosu typu wiezowego lub glebinowego powinno byc poprzedzone
przewietrzeniem jego wnetrza i kontrola czystosci powietrza.
l W czasie przebywania pracownika wewnatrz komory do magazynowania zbóz i ich
przetworów lub wewnatrz urzadzenia technicznego wszystkie wlazy powinny byc otwarte,
l Wirujace czesci maszyn i urzadzen technicznych mogace stanowic zagrozenie powinny byc
osloniete,
6.1 M agazynowanie.
• niegospodarnosc , oprócz znacznej straty czasu , moze spowodowac uszkodzenie, przesuniecie,
pozar itp.
• dobre zarzadzanie pamiecia masowa poprawia warunki pracy i wydajnosc.
• opakowania sluzace przechowywaniu (pojemniki, worki paszy, nawozów, zboza itp.) powinny
byc rozmieszczone tak, aby nie zaklócac dostepu i eliminowac zniszczenia itp.
zalecenia:
• nie wspinaj sie na pólkach, aby osiagnac wysokie obiekty, nalezy uzyc drabiny.
• nie opieraj ciezkie stosy o sciany nosn e,
• nie nalezy rzucac na powstale stosy przedmiotów od góry lub wyciagac przedmioty od dolu,
• nie wolno przeciazac pólki lub podlogi.
• chronic material przed wilgocia i cieplem,
• nalezy unikac zniszczenia pojemników,
• miej pod reka tylko surowce potrzebne do codziennej pracy.
• miej wszystko poukladane
6.2 Tr anspor t mater i alów.
Przyczepy rolnicze wyposazone w hamulce typu bezwladnosciowego moga byc agregowane
z ciagnikiem, pod warunkiem ze laczna masa przyczepy z transportowanym ladunkiem nie
przekroczy 5000 kg.
Niedopuszczalne jest laczenie przyczep tego typu, w podwójne zestawy. W razie holowania
dwóch przyczep uklady hamulcowe calego zestawu powinny byc polaczone.
Transport drogowy odbywajacy sie po drogach publicznych powinien odbywac sie zgodnie
z przepisami o ruchu drogowym
W kazdym przypadku transportu materialów wysoko zaladowanych (sloma, siano)
niezbednym wyposazeniem przyczepy powinna byc drabina o dlugosci odpowiedniej do wysokosci
przewidywanego ladunku.
Niedopuszczalne jest:
Ø przechylanie skrzyn ladunkowych przyczep wywrotek na jednym sworzniu lub przy
calkowitym kacie wychylenia wiekszym niz 50 stopni,
Ø dokonywanie wywrotu ladunku w kierunku pochylenia terenu,
Ø nierównomierne rozmieszczanie ladunku lub przekraczanie ich ladownosci.
Wedlug strategii lizbonskiej przyjetej przez UE za priorytetowe obszary prewencji uznane
zostaly prace recznego przemieszczania ciezarów i wykonywanie czynnosci powtarzalnych.
Uzgodniono odpowiednie prawodawstwo, które zostalo implementowane do prawa polskiego.
Dyrektywa 90/269 EWG mówi, ze pracodawca musi minimalizowac koniecznosc recznego
przemieszczania ciezarów przez pracowników (zastosowanie technologii eliminujacej prace reczne
np.: prasy rolujace lub wielkogabarytowe, transport nawozów lub ziarna w technologii big-bag).
Normy dzwigania i podnoszenia ladunków:
M lodociani 16-18 lat
kobiet y
dziewczet a
chlopcy
K obiet y
w
ciazy
kobiet y
mezczyzn i
Pr zenoszenie
zespolowe
st ala
8 kg
12 kg
3 kg
12 kg
30 kg
M ax 25 kg
na 1 os.
Dor ywcza
M ax 4
godz.
14 kg
20 kg
5 kg
20 kg
50 kg
M ax 42 kg
na 1 os.
PRACA
mezczyzn i
Prewencja.
• uzywaj maszyny i elementów pomocniczych, które sa w dobrym stanie i odpowiednie do tego
zadania.
• wykonywanie okresowych kontroli wszystkich elementów, które moga byc niebezpieczne (kable,
sznury, liny, itp.)
• sprawdz wszystkie istotne elementy przed uruchomieniem maszyny.
• podnoszenie i opuszczanie ladunków powoli, unikac naglych ruchów, zatrzyman.
• obciazenia nie powinny byc pozostawiane bez kontroli i opieki.
• nie nosic ciezarów powyzej glowy.
• skierowanie urzadzenia do pracy, w której zarówno zaladunku jak i rozladunku moga byc
kontrolowane.
• szkolenie teoretyczne i praktyczne dla wszystkich operatorów maszyn.
• przechowuj klucze do maszyny w bezpiecznym miejscu,
• oznakowanie i oddzielenie pasów ruchu dla ludzi i materialów,
• pasy ruchu powinien byc wolne od przeszkód,
• pasy ruchu powinny byc dobrze oswietlone,
• szerokosc obszaru powinna byc odpowiednia dla uzytkowników.
7. Oznakowanie.
Prawidlowe oznakowanie jest skutecznym uzupelnieniem funkcji bezpieczenstwa, ale musimy
pamietac, ze nigdy nie eliminuje calkowicie ryzyka. To po prostu informuje, ze istnieje ryzyko.
7.1
Znaki bezpieczenstwa.
Znaki bezpieczenstwa moga byc sklasyfikowane jako:
- znaki zakazu: zabrania niebezpiecznych zachowan,
- znaki o bowiazku : wymaga pewnych zachowan ,
- znaki ostrzegawcze : ostrzega przed ryzykiem lub zagrozenia,
M iedzynar odowe umowne znaki ost r zegawcze (pikt ogr amy):
Koncentrat
Koncentrat
w formie
plynnej do
rozcienczania
w formie
stalej do
rozcienczania
Rece myj
pod biezaca
woda
Uzywaj
kombinezonu
ochronnego
Srodek
gotowy
do uzycia
Chron dlonie
Uzywaj
rekawic
Uzywaj
fartucha
Uzywaj obuwia
ochronnego
Nogawki spodni
wkladaj
na obuwie
Srodek
szkodliwy
dla ryb
Srodek
szkodliwy
ochronnego
dla zwierzat
Chron twarz
Uzywaj ekranu
ochronnego
Uzywaj
maski
Uzy waj
respirato ra
ochronnej
Przechowywac
w pomieszczeniach
zamknietych,
niedostepnych
dla dzieci
- znaki ratunkowe: wskazuje wyjscia awaryjne, najpierw stanowisk pomocy , lub inny sprzet
ratunkowy
- znaki informacyjne: informuja o zagrozeniach
- znaki d odatkowe: zawieraja jedynie tekst i sa uzywane w polaczeniu z innymi znakami
bezpieczenstwa. Etykietach produktów.
8. Pr ace konser wacyjne.
Prace konserwacyjne sa niezbedne do zapobiegania uszkodzeniom a tym samym przerwaniu
pracy.
Prewencja.
• zawsze postepuj zgodnie z instrukcja,
• prace konserwacyjne nie powinny byc wykonywane przez osobe, która nie zostala
przeszkolony do tego,
• przed rozpoczeciem pracy ze sprzetem, maszynami elektrycznymi itp., wylacz silnik, odlacz go
od zródla energii, zablokuj wszystkie zawory lub przelaczniki lub wylaczniki elektryczn e,
elementy hydrauliczne lub pneumatyczn e,
• w maszynach stacjonarnych , powinny byc zastosowane pojedyncze zawory aby wylaczyc i
zablokowac silnik . W urzadzeniach mobilnych, wyciagnac wtyczke. W obu sytuacjach
przelaczniki powinny byc kontrolowane przez pracownika technicznego.
• gdy kilku pracowników pracuje na tej samej maszynie, urzadzenie powinno byc wyposazone w
kilka zamków tak aby kazdy z pracowników mógl odpowiadac i kontrolowac swoje zamki.
• oznaczyc maszyne, jak w trakcie prac konserwacyjnych.
• pojemniki i przestrzeniach zamknietych (scieków, studnie, silosy, kadzie, itp.), wentylacji i
odnawiania doplywu powietrza
• praca z narzedziami, które moga wytwarzac iskry w obszarach z zagrozonych wybuchem
(perkusja oleju, poddaje obróbce lub zakurzony silosy, itp.)
• otwarcie lub odlaczeniem pojemników zawierajacych latwopalne lub toksyczne substancje.
• praca na dachach i w rowach.
NAPRA WY M ASZYN I CI A GNI K ÓW:
- podnos ciagnik lub maszyne na plaskim podlozu, najlepiej na posadzce betonowej,
- unikaj pracy bez asysty. Popros kogos z doswiadczeniem o pomoc,
- postepuj zgodnie z zasadami zawartymi w fabrycznej instrukcji obslugi lub zapewnij sobie
profesjonalna pomoc,
- uzywaj podnosników o odpowiednim standardzie technicznym ,
- zachowaj ostroznosc przy naprawie kól,
Kontrola stanu technicznego, regulowanie i wykonywanie doraznych napraw i prac
konserwacyjnych oraz czyszczenie czesci lub zespolów roboczych sprzetu rolniczego dopuszczalne
sa po uprzednim unieruchomieniu silnika i wylaczeniu wszystkich napedzanych zespolów tego
sprzetu.
9. Oddzialywanie Czynników Chemicznych.
Srodowisko pracy moze ulec pogorszeniu ze wzgledu na zdrowie w perspektywie krótko -,
srednio-i dlugoterminowej. Obecnosc substancji chemicznych w srodowisku jest bardzo
powszechn a w zyciu codziennym i w pracy. Jednak substancje chemiczne w miejscu pracy sa
zazwyczaj bardziej liczne i bardziej niebezpieczne niz w domu. Zanieczyszczenia chemiczne, znane
takze jako czynniki chemiczne sa to substancje, które moga byc wchlaniane przez organizm i w
krótkim czasie lub na przestrzeni wielu lat, szkodzic zdrowiu czlowieka. Sa ich tysiace, zarówno
naturalne jak i sztuczne. O szkodach mozemy mówic wtedy, gdy wchlaniane ilosci przekraczaja
dawki dopuszczalne. Dawka zalezy od ilosci czynnika (stezenia) i dlugosci czasu pracy osoby
narazonej na kontakt z chemikaliami (czas ekspozycji). Im mniejsza dawka substancji tym bardziej
skondensowana i niebezpieczna.
Srodki chemiczne moga byc wchlaniane przez organizm w rózny sposób, w kolejnosci
waznosci: uklad oddechowy, skóra, przewód pokarmowy i pozajelitowy .
10. Nar azeni a na czynniki fizyczne.
Trzy rodzaje czynników szkodliwych majacych wplyw na prace fizyczna:
• halas i wibracje,
• promieniowanie (swiatlo ultrafioletowe, promienie X, itp.)
• zimno i cieplo
10.1
Halas i wibr acj e.
Halas jest definiowany jako niepozadany i irytujace dzwiek. Poziom halasu i czestotliwosc
mozna zmierzyc. Syrena pogotowia jest przykladem dzwieków o wysokiej czestotliwosci, podczas
gdy silnik samochodu normalnie emituje srednia czestotliwosc tonów. Czlowiek moze normalnie
slyszec dzwieki od 20 do 20.000 Hz (Herc) i Ubytek sluchu jest powaznym zagrozenie które
wplywa na wydajnosc i bezpieczenstwo w wykonywanej. Nadmierny halas uszkadza zakonczenia
nerwowe w u chu. Ryzyko utraty sluchu jest istotn e, gdy halas przekracza 80 dB w ciagu roku w 8godzinnym dniu pracy.
Narazenie na drgania wystepuje, gdy cialo jest w kontakcie z drgajacym elementem, takim jak
uchwyty, siedzenia lub podlogi. Wibracje moga byc o bardzo niskiej czestotliwosci (jak w
pociagach lub na lodzi, które moga spowodowac chorobe lokomocyjna); czestotliwosci niskie, jak
w ruchu pojazdów takich jak ciagniki, wózki widlowe itp., które moga uszkodzic ucho wewnetrzne
i spowolnic czas reakcji, lub wysokiej czestotliwosci, takie jak te powstale przez pily lancuchowe,
mloty pneumatyczne, itp. Moga one doprowadzic do powaznych uszkodzen, takich jak uszkodzenia
stawów, rak lub nóg.
10.2
Pr omieniowanie j onizujace i pr omieniowanie niejonizuj ace.
Jednym
ze
sposob ów
przekazywana
energii
jest
fala
elektromagnetyczna.
Fale
elektromagnetyczne róznia sie czestotliwoscia i iloscia energii przekazanej. Kiedy promieniowanie
jonizujace uderza w przedmiot wytwarza emisje czastek elektryczn ych (jony). Promieniowanie
jonizujace moze byc elektromagnetyczne, (promienie X lub promienie gamma) lub czasteczkowe
(emitujace atomowe skladniki SS czastki). Wystawienie sie na promieniowanie jonizujace moze
doprowadzic do powazn ego i nieodwracaln ego uszczerbku na zdrowiu (powoduje raka).
Niejonizujace promieniowanie wplywa na cialo w zróznicowanym efekcie w zaleznosci od pasma
czestotliwosci. Sa to:
• promieniowanie ultrafioletowe, które uszkadza skóre (oparzenia, rak) i oczu (zapalenie spojówek),
•
promieniowanie
podczerwone,
które
uszkadza
skóre
(oparzenia)
i
siatkówke
oka,
• mikrofale, które ze wzgledu na ich potencjal ogrzewania, moga powodowac glebokie oparzenia,
• lasery, które niszcza tkanke poprzez jej przenikanie,
• swiatlo widzialne, które uszkadza oczy (dretwienie siatkówki)
Swiatlo pozwala nam zobaczyc, co robimy. Dobrze zaprojektowany system oswietlenia
powinien zapewnic odpowiednia ilosc swiatla, kontrastu prawidlowego wykonania zadania,
kontroli olsnienia i wystarczajacym komfort wizualny .
Wydolnosc wzrokowa czlowieka zalezy od warunków pracy wzrokowej. W sytuacji oswietlenia
sztucznego uzyskanie wysokiej wydolnosci wzrokowej jest uzaleznione od zapewnienia
dostatecznie dobrego oswietlenia okreslanego m.in. wysokimi poziomami natezenia oswietlenia na
plaszczyznie roboczej. Przy okreslonym natezeniu oswietlenia wydolnosc wzrokowa nie jest jednak
taka sama u wszystkich ludzi.
Nowa norma europejska w wiekszosci wypadków wymaga do pracy natezenia oswietlenia 300
lx. Jak widac jest to wartosc wystarczajaca dla osób w wieku okolo 30 lat. Starsi pracownicy,
równiez potrzebni w firmach ze wzgledu na swoje doswiadczenie, a majacy niestety nizsza
wydolnosc wzrokowa, potrzebuja jednak znacznie wyzszego poziomu natezenia oswietlenia. Dzieki
temu beda wykonywac równie dobrze taka sama prace wzrokowa, co mlodsi. Oznacza to jednak
koniecznosc podwyzszenia natezenia oswietlenia z wymaganej normami minimalnej wartosci 300
lx do okolo 1200 lx.
11. Czynniki biologiczne.
Postanowienia zawarte w dyrektywie 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii
Europejskiej „w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem zwiazanym z narazeniem na
dzialanie czynników biologicznych w miejscu pracy” zostaly wdrozone do prawa polskiego
odnosnym zapisem w kodeksie pracy, a przygotowane rozporzadzenie ministra zdrowia „w sprawie
biologicznych czynników szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy oraz ochrony zdrowia
pracowników zawodowo narazonych na te czynniki”
Szkodliwe czynniki zagrozen biologicznych w srodowisku pracy, okreslane takze jako
„biologiczne czynniki zagrozenia zawodowego”, „zagrozenia biologiczne w srodowisku pracy”,
„biologiczne szkodliwosci zawodowe” sa to takie mikro - i makroorganizmy oraz takie struktury i
substancje wytwarzane przez te organizmy, które wystepujac w srodowisku pracy wywieraja
szkodliwy wplyw na organizm ludzki i moga byc przyczyna chorób pochodzenia zawodowego.
K L ASYF I K ACJA
Szkodliwe czynniki biologiczne w srodowisku pracy klasyfikuje sie najczesciej wedlug
zasad systematyki przyrodniczej, poczawszy od organizmów najnizszych (pri ony, wirusy), az do
organizmów najwyzej zorganizowanych (ssaki i wytwarzane przez nie alergeny). Klasyfikacja
zagrozen biologicznych w srodowisku pracy, zamieszczona w zalacznikach do dyrektywy Unii
Europejskiej 90/679/EEC w sprawie ochrony pracowników przed tymi zagrozeniami obejmuje
ogólem 379 czynników, w wiekszosci zakaznych lub inwazyjnych. Dzieli sie je na nastepujace
cztery grupy (w nawiasach podano liczby sklasyfikowanych czynników): wirusy, bakterie, grzyby i
pasozyty. W najnowszej monografii wydanej w Polsce, uwzgledniajacej szeroko czynniki o
dzialaniu alergizujacym i/lub toksycznym, sklasyfikowano ogólem 622 nastepujace czynniki lub
grupy czynników: 6 prionów, 132 wirusy, 181 bakterii, 74 grzyby, 83 pasozyty, 76 czynników
roslinnych i 69 czynników zwierzecych innych niz pasozyty.
Zawodowe zagrozenia biologiczne mozna klasyfikowac równiez na podstawie innych
kryteriów, takich jak srodowisko wystepowania, sposób przenoszenia i stopien ryzyka, jaki
przedstawiaja one dla narazonych pracowników. Wedlug tego ostatniego kryterium, najczesciej
dzieli sie zagrozenia biologiczne na cztery klasy, przy czym klasa I oznacza praktycznie brak
zagrozenia, klasa II - umiarkowane zagrozenie, klasa III - powazne zagrozenie i klasa IV - bardzo
powazne zagrozenie, grozace smiercia.
DZI AL ANI E NA ORGANI ZM L UDZK I
W stosunku do osób narazonych zawodowo czynniki biologiczne moga wykazywac dzialanie
zakazne, aler gizuj ace, toksyczne, dr azniace i r ak otwór cze.
Najwieksze znaczenie ma dzialanie zakazne i aler gizuj ace.
Wsród chor ób zakaznych i inwazyjnych najwieksze znaczenie maja chor oby wywol ane
pr zez wir usy u pr acowników sluzby zdr owia oraz choroby odzwierzece (przenoszone od zwierzat
na ludzi, zwane tez zoonozami) wystepujace u rolników, lesników, rybaków i przedstawicieli
zawodów pokrewnych.
Chor oby aler giczne wywolane przez czynniki biologiczne wystepuja najczesciej u osób
narazonych na kontakt z pylem organicznym, a takze roslinami i zwierzetami (u rolników i
przedstawicieli wielu innych zawodów). Obejmuja one najczesciej choroby ukladu oddechowego
(astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie pecherzyków plucnych, alergiczny niezyt nosa), choroby
skóry (pokrzywka, wyprysk kontaktowy) oraz zapalenie spojówek.
Duza liczba czynników biologicznych wystepujacych w srodowisku pracy wywiera na
organizm ludzki dzi alanie toksyczne, objawiajace sie najczesciej reakcja zapalna skóry (np. w
wyniku dzialania toksycznych substancji pochodzacych z niektórych roslin, wprowadzenia jadu w
wyniku ukaszenia przez kleszcze lub niektóre drobne roztocze). Wdychane wraz z pylem
mikroorganizmy i wytwarzane przez nie substancje (endotoksyna, peptydoglikan, glukany ,
mikotoksyny) wywieraja na plucny uklad odpornosciowy dzialanie podobne do alergicznego, które
okreslamy jako dzialanie immunotoksyczne . Skutkiem tego dzialania moze byc na przyklad
niedawno opisana, ale czesta choroba, znana jako syndrom toksyczny wywolany pylem
organicznym.
2. Postawy i pozycj e ci ala.
Obowiazkiem rolnika jest zapewnienie sobie oraz osobom z nim wspólpracujacym przy
prowadzeniu dzialalnosci rolniczej, jak najlepszych warunków do pracy, aby uniknac wystapienia
wypadku czy choroby zawodowej.
1. Obciazenie fizyczne.
Wydolnosc fizyczna to zdolnosc organizmu do ciezkiego lub dlugotrwalego wysilku
fizycznego, który to jest wykonywany z udzialem duzych grup miesniowych, bez szybko
narastajacego zmeczenia. Wydolnosc fizyczna czesto kojarzy sie z wydolnoscia tlenowa. Jest to jej
najlepszy wskaznik, okreslajacy zdolnosc organizmu do pobierania tlenu. Na poczatku wysilku
fizycznego organizm ludzki potrzebuje wiekszej ilosci energii niz np. w czasie spoczynku. Im
wiekszy wysilek tym wieksze pochlanianie tlenu.
Wysilek fizyczny to z kolei praca miesni szkieletowych wraz z calym towarzyszacych jej
czynnosciowych zmian w organizmie. Jednym z elementów charakteryzujacym procesy zachodzace
w pracujacych miesniach jest rodzaj skurczów miesni. To wlasnie ten element decyduje o tym, czy
wysilek ma charakter wysilku statycznego czy dynamicznego. Inne parametry, jak wielkosc grup
miesniowych zaangazowanych w wysilku swiadcza o tym czy np. wysilek ma charakter lokalny
(obejmuje mniej niz 30% calej masy miesniowej), czy tez ogólny.
Obciazenie fizyczne organizmu mozna podzielic na obciazenie bezwzgledne i wzgledne.
Bezwzgledne jest jednoznaczne z iloscia energii wydatkowanej przez organizm w jednostce czasu.
Z kolei obciazenie wzgledne jest oznaczane przez proporcje miedzy zapotrzebowaniem na tlen a
maksymalnym jego pochlanianiem w procesie pracy.
Najistotniejszym podzialem obciazenia z punktu widzenia procesu pracy, jest podzial na
obciazenie dynamiczne i statyczne, majace wplyw na stopien trudnosci pracy. Obciazenie
dynamiczne zwiazane jest z aktywnoscia ruchowa ,podczas której maja miejsce naprzemienne
skurcze i rozkurcze miesni. Obciazenie to nie powoduje duzych zmian w przeplywie krwi przez
miesnie. Miara tego obciazenia jest wydatek energetyczny. Z kolei obciazenie statyczne to
obciazenie podczas którego dochodzi do dlugotrwalego napiecia miesni, co powoduje zahamowanie
przeplywu krwi przez miesnie. Konsekwencja tego jest bardzo szybkie zmeczenie miesni i
jednoczesne skrócenie czasu wykonywania wysilku
2. Obciazenia psychiczne.
Obciazenia psychiczne jest to poziom aktywnosci umyslowej potrzebnej do wykonywania pracy.
Czynniki, które wplywaja na obciazenia psychiczne to:
• ilosc otrzymanych informacji,
• zlozonosc wymaganych odpowiedzi,
• terminy odpowiedzi,
• zdolnosci.
Objawy obejmuja:
• drazliwosc
• depresja
• brak energii i niechec do pracy
• zly stan zdrowia
• ból glowy
• zawroty glowy
• bezsennosc
• utrata apetytu itp.
Prewencja.
Zalecenia do zastosowania:
1. dostosowanie fizycznego i psychicznego obciazenia do mozliwosci pracownika,
2. kontrola obciazenia,
3. lepsze zorganizowanie miejsca pracy , aby polaczyc rózne stanowiska
4. zadbac o róznorodnosc zadan w pracy.
5. kontrolowac ilosc i jakosc informacji odebranych i zagospodarowanych.
WYPADK OWOSC DZI ECI
Kazdy chce miec zdrowe, dobrze rozwijajace sie dzieci.
Nie wolno wiec powierzac im wykonywania prac, które narazaja je na niebezpieczenstwo
lub którym nie sa w stanie sprostac.
Aby zapobiegac wypadkowosci dzieci nalezy przede wszystkim:
l zapewnic nadzór dzieciom.
l ustalic wyrazne zakazy dla dzieci i zapewnic ich przestrzeganie.
l edukowac dzieci w dziedzinie bezpieczenstwa w gospodarstwie.
l wyznaczyc bezpieczne miejsce zabaw dla dzieci.
DOPUSZCZA L NE PRACE DL A M L ODOCI ANYCH
Prace polegajace na podnoszeniu i przenoszeniu ciezarów o masie i na odleglosci
nieprzekraczajace wartosci okreslonych nizej: reczne dzwiganie i przenoszenie przez jedna osobe
na odleglosc powyzej 25 m przedmiotów o masie przekraczajacej:
- przy pracy dorywczej: dla dziewczat - 14 kg, dla chlopców - 20 kg
- przy obciazeniu powtarzalnym: dla dziewczat - 8 kg, dla chlopców - 12 kg.
Reczne przenoszenie pod góre, w szczególnosci po schodach, których wysokosc przekracza 5 m, a
kat nachylenia - 30°, ciezarów o masie przekraczajacej:
- przy pracy dorywczej: dla dziewczat - 10 kg, dla chlopców - 15 kg,
- przy obciazeniu powtarzalnym: dla dziewczat - 5 kg, dla chlopców - 8 kg.
Prace wymagajace powtarzania duzej liczby jednorodnych ruchów.
Przewozenie przez chlopców na taczkach jednokolowych na odleglosc do 50 m ladunków o
masie do 50 kg po powierzchni gladkiej, utwardzonej lub po pomostach zbitych z desek trwale
zamocowanych, jezeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2 %.
Przewozenie przez chlopców na wózkach 2 -kolowych poruszanych recznie na odleglosc do
100 m po powierzchni gladkiej ladunków o masie do 80 kg, jezeli pochylenie powierzchni nie
przekracza 2 %, a po powierzchni nierównej - ciezarów do 50 kg, jezeli pochylenie powierzchni nie
przekracza 1 %.
Przewozenie na wózkach 3- lub 4-kolowych poruszanych recznie na odleglosc do 150 m
ladunków o masie: dziewczetom do 50 kg oraz chlopcom do 80 kg, jezeli pochylenie powierzchni
nie przekracza 2 %.
DOPUSZCZAL NE PRACE DL A M L ODOCI ANY CH
Prace w kontakcie z czynnikami stwarzajacymi ryzyko uczulenia, pod warunkiem uzyskania
specjalistycznej opinii lekarskiej o braku przeciwwskazan zdrowotnych do kontaktu z tymi
czynnikami.
Prace w kontakcie z pylami stwarzajacymi ryzyko uczulenia, pod warunkiem uzyskania
specjalistycznej opinii lekarskiej o braku przeciwwskazan zdrowotnych do kontaktu z tymi pylami.
Prace w mikroklimacie zimnym, z wylaczeniem prac w chlodniach i zamrazalniach, pod
nastepujacymi warunkami:
v wyposazenia mlodocianych w odziez o odpowiedniej cieplochronnosci, zgodnej z
wymaganiami Polskiej Normy
v zapewnienia na stanowiskach pracy goracych napojów
Prace przy obsludze ciagników i samojezdnych maszyn rolniczych. Prace w zaglebieniach do
1,5 m obudowanych zgodnie z wymaganiami okreslonymi w przepisach w sprawie bezpieczenstwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. Prace kierowcy pojazdu silnikowego,
jesli program nauki zawodu przewiduje uzyskanie przez ucznia prawa jazdy uprawniajacego do
kierowania takim pojazdem.
Prace chlopców w wieku powyzej 17 lat przy spawaniu, cieciu i stapianiu metali, z
wylaczeniem metali kolorowych oraz spawania wewnatrz zbiorników i pod woda, pod warunkiem
wykonywania ich nie dluzej niz 3 godziny na dobe oraz 60 godzin w calym okresie szkolenia
zawodowego, pod nadzorem nauczycieli zawodu lub instruktorów praktycznej nauki zawodu
posiadajacych kwalifikacje spawacza; zatrudnianie mlodocianych przy spawaniu, cieciu i stapianiu
metali moze sie odbywac tylko na tych stanowiskach, na których jest zapewniona skutecznie
dzialajaca wentylacja miejscowa i ogólna, przy recznych pracach kowalskich z zastosowaniem
mlotków o masie do 5 kg, nie dluzej niz 3 godziny na dobe i 60 godzin w calym okresie szkolenia
zawodowego, przy zachowaniu odpowiednich norm wydatku energetycznego, na wysokosci do 10
m, w wymiarze do 2 godzin na dobe, pod warunkiem pelnego zabezpieczenia przed upadkiem i
wylaczenia innych zagrozen.
M ODUL 3.
Szczególowe zagr ozenia i
pr ofilaktyka w r olnictwie
(13 h)
Nastapil ogromny postep w sektorze rolnym w ciagu ostatniego stulecia, zwlaszcza w rozwoju
maszyn rolniczych. Doprowadzilo to do wyraznego wzrostu produkcji, ale takze pojawienia sie
nowych zagrozen w miejscu pracy, nigdy wczesniej niewystepujacych w tej dziedzinie.
1. Uzywanie spr zetu w pr acy.
BHP przy obsludze ciagników, maszyn, narzedzi i urzadzen technicznych stosowanych w
rolnictwie . Rozporzadzenie ministra Rolnictwa i gospodarki Zywnosciowej Z dnia 12 stycznia 1998
r Dz. u. nr 12 poz.51
Rozporzadzenie stanowi o wymaganiach i srodkach ochronny w tym:
• minimalne wymagania dla jakiegokolwiek sprzetu roboczego (bez wyjatków).
• ustalone terminy i wymogi dostosowania sprzetu do pracy.
• postanowienia dotyczace uzytkowania sprzetu roboczego który moze stanowic zagrozenie.
• zasady dotyczace informowania i szkolenia pracowników na temat zagrozen i kroków
zapobiegawczych przy uzytkowaniu sprzetu .
2. M aszyny i ur zadzeni a zwiazane z pr aca w gospodar stwie r olnym
2.1.Przekladnie.
Pr zekladnia – mechanizm lub uklad maszyn sluzacy do przeniesienia ruchu z elementu czynnego
(napedowego) na bierny (napedzany) z jednoczesna zmiana parametrów ruchu, czyli predkosci i
sily lub momentu sily.
Przekladnia moze zmieniac:
- ruch obrotowy na ruch obrotowy – najczestszy przypadek
- ruch obrotowy na liniowy lub odwrotnie
- ruch liniowy na ruch liniowy
Ze wzgledu na rodzaj wykorzystywanych zjawisk fizycznych, przekladnie dziela sie na:
- przekladnie mechaniczne
- przekladnie hydrauliczne
- przekladnie pneumatyczne
Wypadki najczesciej zdarzaja sie w wyniku wykonywania nastepujacych okolicznosciach:
• w wiekszosci przypadków ruchome czesci zostaly niestrzezone, poniewaz maszyna nie miala
oslony ochron nej lub dlatego ze zostaly one usuniete.
• próba regulacji lub uruchomienia mechanizmu nie posiadajacego ekranów zabezpieczajacych .
• poslizgu lub upadku na elementy ruchom e, powodujace zadrapania lub uwiezienie.
• próba naprawy czy prace konserwacyjne na poruszajacym sie mechanizmie.
Zapobieganie i ochr ona.
• wszystkie kola zebate na wszystkich maszynach w gospodarstwie, które moga wejsc w kontakt z
jakakolwiek czescia ciala, lacznie z wlosami i ubraniem, powinny byc calkowicie osloniete
ekranami ochronnymi.
• jesli tarcze sa usuwane z powodu konserwacji lub naprawy, powinny one byc zawsze wymieniane
przed uruchomieniem maszyny.
• nalezy zwrócic uwage na niebezpieczne czesci maszyn i nie zezwalac na dostep do nich.
• zabrania sie naprawy lub konserwacji maszyny lub urzadzenia, które nie jest wylaczone z pradu
lub nie zostalo zatrzymane.
• nalezy zachowac calkowita ostroznosc gdy maszyna jest w remoncie.
2.2 Pily lancuchowe i tar czowe – przyklad narzedzi stosowanych przez rolników w pracach
zwiazanych z gospodarstwem.
Aby bezpiecznie uzytkowac pilarke lancuchowa nalezy przed przystapieniem do pracy sprawdzic
jej stan techniczny:
ü napiecie i naostrzenie pily lancuchowej (lancucha tnacego)
ü stan prowadnicy i jej koncówki – czy nie sa popekane
ü prawidlowe reagowanie pilarki na zwiekszanie i zmniejszanie obrotów („gazu”) oraz czy
podczas biegu jalowego pila nie jest w ruchu
ü sprawdzic hamulec bezpieczenstwa
Zawsze po uruchomieniu pilarki nalezy sprawdzic czy dzialaja:
l elementy sterownicze,
l hamulec pily lancuchowej (w tym celu nalezy przesunac oslone przednia do przodu),
l uklad smarowania urzadzenia tnacego (sprawdzic czy po uruchomieniu pilarki
automatycznie podawany jest olej smarujacy do ukladu tnacego).
Podczas pracy pilarka przede wszystkim nalezy:
Ø unikac ciecia górna krawedzia prowadnicy, ze wzgledu na wystepowanie sily popychajacej
wywieranej przez pile lancuchowa do tylu w kierunku operatora co zwieksza ryzyko
wystepowania odbicia pilarki,
Ø zachowac bezpieczna odleglosc od innych osób, tj. minimum 2m,
Bezpieczna praca pilarka
Ø odstawiajac pilarke na dluzszy czas wylaczyc silnik i wlaczyc hamulec przesuwajac do
przodu oslone przednia; jesli jest to pilarka elektryczna, nalezy wyjac wtyczke z gniazdka,
Ø pilarke przenosic z wylaczonym silnikiem i wlaczonym hamulcem oraz nalozona na
prowadnice oslona, przestrzegajac zasady ze pilarke trzyma sie za uchwyt przedni,
prowadnica skierowana do tylu,
Ø podczas wykonywania wszelkich prac regulacyjnych i konserwacyjnych wylaczyc pilarke
(jesli jest to pilarka elektryczna, nalezy koniecznie wyjac wtyczke z gniazdka).
Uzywajac pilarki nie nalezy:
Ø wykonywac ciecia na wysokosci powyzej ramion,
Ø wchodzic na rusztowania i drzewo z wlaczona pilarka w celu wykonania ciecia,
Ø pracowac pilarka stojac na drabinie,
Ø w razie zakleszczenia pilarki zatrzymac pile i gdy to konieczne – wylaczyc silnik,
Ø nie pracowac pilarka podczas burzy, ulewy i sniezycy i w temperaturze ponizej -20°C,
Ø nie pozostawiac wlaczonej pilarki bez nadzoru i wlaczonego hamulca,
Odbicie – jest zjawiskiem powstajacym na skutek niekontrolowanego ruchu prowadnicy do
góry w kierunku operatora spowodowanego zetknieciem sie górnej czesc koncówki prowadnicy z
przecinanym przedmiotem a zwlaszcza: twardym obcym cialem (np. gwozdziem), miejscowym
stwardnieniem drewna, sekiem itd. Na skutek tego zjawiska powstaja ciezkie urazy twarzy oraz
górnych czesci ciala, które trudno jest ochronic.
Do prac niebezpiecznych wykonywanych pilarkami naleza:
l
scinanie drzew: o srednicy wiekszej od dlugosci prowadnicy, pochylonych, z nadbiegami
korzeniowymi
mogacymi
podczas
obalania
powodowac
rozszczepienie
pnia
drzewa,
zawieszonych na innych drzewach,
l
przecinanie drzew oraz okrzesywanie drzew oraz przecinacie drewna w przypadku
gdy pniach, galeziach lub elementach drewnianych wystepuja naprezenia, które moga uwolnic sie
i spowodowac urazy operatorów pilarek,
l
wykonywanie prac na drzewach.
Wlasciwe ustawienie sie poza linia ciecia pily lancuchowej pilarki podczas przecinania elementów
drewnianych.
Bezpieczne uruchamianie spalinowej przenosnej pilarki lancuchowej z wykorzystaniem jej oslony
tylnej.
Przy pracy pilarka lancuchowa nalezy stosowac srodki ochrony indywidualnej. Sa
to: helm ochronny, okulary ochronne lub siatka ochronna, ubranie ochronne z materialu odpornego
na przeciecie pila lancuchowa, rekawice antywibracyjne ochronne, ochronniki sluchu, obuwie
ochronne.
Plaskie pasy napedowe stosowane do napedu stacjonarnych maszyn i urzadzen
technicznych powinny byc, na calej swej dlugosci, zabezpieczone od strony obslugi barierka o
wysokosci 1,1 m od podloza, oddalona od pasa co najmniej o 0,2 m.
Ø uzywanie pilarki tarczowej ze zuzyta lub uszkodzona pila tarczowa,
Ø hamowanie biegu pily tarczowej przy uzyciu przedmiotów lub reka.
Podstawowe elementy pilarki tarczowej
Podstawowe zasady bezpiecznej pracy przy uzytkowaniu przerzynarek tarczowych:
l Uzywanie przerzynarek wyposazonych w konieczne urzadzenia ochronne, sprawdzenie
stanu instalacji elektrycznej
l Uzywanie przerzynarek o dobrze naostrzonych zebach, wlasciwie rozwiedzionych
i wyrównanych wierzcholkach zebów
l Stosowanie
klina
rozszczepiajacego
przy
przecinaniu
wzdluznym,
prowadnicy
i drewnianego popychacza; nie nalezy stac na linii ewentualnego odrzutu drewna
l Nie nalezy usuwac odpadów ze stolu przerzynarki w czasie, gdy jest ona wlaczona, nie
wolno hamowac tarczy pily przypadkowymi przedmiotami
l Trzeba ochraniac sluch i wzrok – uzywaj okularów ochronnych i ochronników sluchu
l Nalezy dbac o porzadek na stanowisku pracy – usuwac systematycznie odpady
Aby poprawnie i bezpiecznie wykonywac ciecie wzdluzne nalezy:
Ø uzywac popychacza,
Ø zachowac boczne ustawienie ciala
Bezpieczna przerzynarka tarczowa
SPAWANI E EL EK TRYCZNE I GA ZOWE
Podstawowym zagrozeniem wystepujacym w procesach spawalniczych jest
zagrozenie pozarem. Odpryski i krople stopionego metalu maja bardzo wysoka energie i stanowia
grozne zródlo zaplonu. Temperatura luku elektrycznego zawiera sie w granicach 5 000K – 30
000K. Tak wysokie temperatury stanowia zródlo promieniowania cieplnego i ultrafioletowego
stanowiacego równiez powazne zagrozenie dla oczu, skóry twarzy i rak spawajacego .
Wysokie temperatury, promieniowanie UV, zróznicowany sklad spawanych stopów
i stosowanie bardzo róznych substancji dodatkowych, takich jak gazy oslonowe, otuliny i topniki
powoduja emisje gazów i dymów spawalniczych o bardzo zróznicowanym skladzie i róznym
oddzialywaniu na organizm spawacza. W wyniku spawania powierzchni pokrytych srodkami
antykorozyjnymi zawierajacymi chlor moga powstawac dioksyny.
Uzywajac sprzet spawalniczy:
Ø wylacz zasilanie przed wlozeniem elektrody spawalniczej w uchwyt
Ø sprawdz czy przewody spawalnicze sa poprawianie dolaczone do zacisków w aparacie
spawalniczym
Ø sprawdz czy obudowa aparatu spawalniczego jest skutecznie uziemiona
Ø nie uzywaj przewodów spawalniczych, jezeli sa one odcinkami pozbawione izolacji.
Wymien je
Ø nigdy nie chwytaj golym rekami elektrode lub elektrody przy wlaczonym aparacie
spawalniczym
Ø nigdy nie opieraj elektrody o swoje cialo
Ø utrzymuj aparat spawalniczy i jego otoczenie w czystosci
Osoby wykonujace zadania spawania powinny uzywac odziezy chroniacej przed
dzialaniem drobnych rozprysków plynnego metalu. Powszechnie stosowane sa fartuchy dla
spawaczy wykonane ze skór, które uniemozliwiaja zatrzymywanie sie stopionego metalu
i przewodzenie pradu elektrycznego.
Obuwie powinno byc odporne na dzialanie iskier i odprysków goracych metali
zabezpieczone przed wpadaniem iskier do wnetrza trzewika.
Rekawice wykonane ze skór o wyprawie termoodpornej (skóry bydlece i swinskie), podszewka
impregnowana niepalnie.
Przy spawaniu gazowym stosuje sie przede wszystkim gogle spawalnicze
(przewaznie z odchylanymi filtrami) lub przylbice spawalnicze.
Transport i magazynowanie butli powinno odbywac sie zgodnie z zasadami okreslonymi
w odpowiednich przepisach:
l reczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko w obrebie stanowiska spawalniczego,
l butle powinny byc ustawiane w pozycji pionowej, zaworem do góry, i zabezpieczone przed
przewróceniem sie,
l butle powinny byc chronione przed nagrzaniem do temperatury przekraczajacej 35°C oraz
przed bezposrednim oddzialywaniem plomienia, iskier i goracych czastek stalych,
l butle z gazami palnymi ciezszymi od powietrza nie powinny byc uzytkowane
i przechowywane w miejscach usytuowanych ponizej poziomu terenu, a zwlaszcza
w poblizu kanalów i studzienek
l zawory butli z pokretlami powinny byc otwierane bez uzycia narzedzi;
EL EK TRONARZEDZI A
- Jezeli kupujesz elektronarzedzia pamietaj, ze narzed zia posiadajace podwójna izolacje elektryczna
sa bezpieczniejsze
-Nie uzywaj narzedzi z uszkodzona obudowa. Uszkodzony przewód zasilajacy lub wtyczka
powinny zostac wymienione
- Kontroluj stan elektronarzedzi pod wzgledem ich uszkodzen zewnetrznych i prowizorycznych
napraw
- Nie nastawiaj i reguluj narzedzi wlaczonych do pradu
- Wszystkie elektronarzedzia zamontowane w warsztacie powinny byc skutecznie uziemione, chyba
ze sa w podwójnej izolacji
- Nie uzywaj prowizorycznego oswietlenia.
- Lampy, którymi oswietlasz pole pracy powinny miec oslone wokól klosza i raczki z metalu
elektroizolacyjnego
Bezpieczne uzytkowanie elektronarzedzi:
l Nie wolno sztukowac przewodów przez skrecanie i izolowanie ich konców. Przewody zasilajace
gniazdo wtyczkowe musza miec bezpieczniki i wylacznik w bezposredniej bliskosci tego
gniazda.
l Pod zadnym pozorem nie wolno pracowac elektronarzedziami na wolnym powietrzu w czasie
deszczu.
l Nie wolno uzywac elektronarzedzi niezgodnie z ich przeznaczeniem, a takze smarowac
i czyscic ich w czasie pracy. Czynnosci te wykonuje sie po calkowitym zatrzymaniu czesci
obracajacych sie
i wylaczeniu narzedzia spod napiecia.
Podczas pracy elektronarzedziami w miejscach wilgotnych, np. na mokrej podlodze
nalezy uzywac rekawic i butów gumo wych, ewentualnie stac na dywaniku.
Ø Podczas pracy w niebezpiecznych warunkach, np. w poblizu duzych mas metalowych
(kotly, zbiorniki) i w pomieszczeniach wilgotnych, nalezy stosowac narzedzia elektryczne
zasilane pradem o napieciu nie wyzszym niz 24 V.
Ø Przewody nalezy chronic przed mechanicznymi uszkodzeniami, wysoka temperatura
i wplywami chemikaliów rozpuszczajacych gume.
Ø Z elektronarzedziem nalezy, obchodzic sie ostroznie, nie przenosic trzymajac za przewód,
nie wyszarpywac wtyków ciagnac za przewód z gniazda itp.
Ø Nie nalezy przeciazac elektronarzedzi ponad okreslony przez producenta maksymalny czas
pracy, czego objawem moga byc swad, dudnienie, iskrzenie szczotek, drgania lub
zmniejszenie predkosci obrotowej.
BHP pr zy obsludze maszyn.
BHP pr zy obsludze ciagników, maszyn, nar zedzi i ur zadzen technicznych stosowanych w
r olnictwie
ROZPORZADZENIE MINISTRA ROLNICTWA I GOSPODARKI ZYWNOSCIOWEJ z dnia 12 stycznia
1998 r. DZ.U. Nr 12 poz.51
Obsluga samojezdnych lub stacjonarnych maszyn rolniczych i melioracyjnych
powinna byc wykonywana przez osoby posiadajace odpowiednie kwalifikacje i stosowne
przeszkolenie wymagane przy obsludze takich maszyn.
Zagrozenia podczas pracy z maszynami rolniczymi
l pochwycenie lub skaleczenie przez ruchome czesci;
l uderzenie przez zerwany element – pas, line, lancuch lub np. poderwany kamien
l przygniecenie przez przewozony material lub maszyne np. podczas sprzegania
l upadek
l poparzenie
l przejechanie, potracenie
Sprzet rolniczy powinien byc wyposazony w:
Ø oslony zespolów i czesci ruchomych mogacych stwarzac zagrozenie dla osób obslugujacych
ten sprzet,
Ø narzedzia niezbedne do bezpiecznej jego obslugi.
Nie pozbawiaj maszyny i urzadzen oslon fabrycznych!! Jezeli zdjales oslone na czas remontu
lub smarowana, zalóz ja z powrotem po wykonaniu tych czynnosci.
Kontrola stanu technicznego, regulowanie i wykonywanie doraznych napraw i prac
konserwacyjnych oraz czyszczenie czesci lub zespolów roboczych sprzetu rolniczego
dopuszczalne sa po uprzednim unieruchomieniu silnika i wylaczeniu wszystkich napedzanych
zespolów tego sprzetu.
Dopuszczalne jest regulowanie napedzanych hydraulicznie zespolów roboczych podczas ich
pracy, jezeli instrukcja obslugi to przewiduje. Podczas kazdej przerwy w pracy sprzetu rolniczego
naped powinien byc wylaczony.
1) demontowanie podpory zapobiegajacej przechylaniu sie do przodu lub do tylu sprzetu
jednoosiowego, jezeli nie jest to konieczne dla realizacji funkcji uzytkowych maszyny, lub
podpieranie sprzetu rolniczego na prowizorycznych podstawkach,
2) wykonywanie napraw pod uniesionymi i nie zabezpieczonymi przed samoczynnym
opadnieciem maszynami rolniczymi lub ich zespolami,
3) pozostawianie sprzetu rolniczego na stokach lub innych pochylosciach terenu bez
zabezpieczenia go przed samoczynnym stoczeniem sie.
Maszyny i narzedzia do prac rolniczych i melioracyjnych powinny byc przechowywane w
miejscach zadaszonych oraz w sposób zapobiegajacy okaleczeniu ludzi badz zwierzat.
W kabinie operatora sprzetu samojezdnego moze przebywac tylko osoba obslugujaca ten sprzet.
Przed uruchomieniem samojezdnego sprzetu rolniczego nalezy sprawdzic stan techniczny:
Ø ukladu hamulcowego,
Ø instalacji rozruchowej i oswietleniowej,
Ø ukladu kierowniczego,
Ø zespolu jezdnego,
Ø ukladu zawieszenia narzedzi i zaczepu transportowego.
Niedopuszczalne jest uzywanie:
Ø kolowych ciagników rolniczych o masie calkowitej wynoszacej powyzej 800 kg, nie
wyposazonych w kabiny lub ramy ochronne, z napedem wylacznie na tylna os na terenie o
pochyleniu przekraczajacym 11o lub 12o z napedem na obie osie,
Ø ciagników gasienicowych nie wyposazonych w kabiny lub ramy ochronne na terenie o
pochyleniu przekraczajacym 14o .
W czasie eksploatacji samojezdnego sprzetu rolniczego i melioracyjnego niedopuszczalne jest:
ü
zaczepianie lin, lancuchów lub haków holowniczych do miejsc konstrukcyjnie nie
przewidzianych do tego celu,
ü
wskakiwanie na sprzet lub zeskakiwanie z niego w czasie jego ruchu,
ü
sprawdzanie poziomu cieczy chlodzacej w ukladzie chlodzenia lub otwieranie korka
wlewu oleju przy rozgrzanym silniku,
ü
rozlaczanie napedu lub zatrzymanie pracy silnika podczas jazdy ze stoków,
ü
pozostawianie uruchomionego sprzetu bez dozoru,
ü
uruchamianie sprzetu w p omieszczeniach zamknietych, nie wyposazonych w system
odprowadzania spalin na zewnatrz,
ü
uzywanie sprzetu w pomieszczeniach, w których zachodzi niebezpieczenstwo wybuchu
pylu, par etyliny lub palnego gazu.
l ciagnikiem moze kierowac wylacznie osoba posiadajaca wymagane prawo jazdy,
l uruchomienie i kierowanie ciagnikiem dopuszczalne jest wylacznie ze stanowiska kierowcy,
l w czasie pracy ciagnika nikt oprócz jego kierowcy nie moze znajdowac sie w kabinie lub na
pomoscie ciagnika,
l przed ruszeniem z miejsca nalezy upewnic sie ze w sasiedztwie ciagnika nie przebywaja
osoby postronne, a szczególnie dzieci.
l osoby wspólpracujace nalezy ostrzec sygnalem dzwiekowym,
l przy zjezdzaniu z pochylosci wlaczyc nalezy bieg taki jaki byl potrzebny do jazdy pod góre,
nie nalezy zjezdzac z góry na „luzie”,
l w czasie postoju i przerw w pracy nalezy wylaczyc silnik, zaciagnac hamulec reczny, wyjac
kluczyk ze stacyjki,
l ciagnik powinien byc wyposazony w bezpieczna kabine lub rame bezpieczenstwa, gasnice
proszkowa min. 2kg, apteczke pierwszej pomocy.
l przed wyjazdem wykonaj przeglad codzienny - sprawdz dzialanie ukladu kierowniczego
i hamulcowego, urzadzen zaczepowo-przylaczeniowych, instalacji elektrycznej i ogumienia.
Niedopuszczalne jest agr egowanie maszyn i nar zedzi r olniczych stosowanych do pr odukcji
r oslinnej z ci agnikami r olniczymi innymi niz pr zewiduj e to pr oducent tych maszyn.
Podczas pracy maszyn do upr awy gleby, siewu i pielegnacji upraw polowych niedopuszczalne
jest:
Ø
przebywanie osób w strefie dzialania zespolu roboczego maszyn aktywnych,
Ø
przebywanie osób na pomostach technologicznych siewnika i sadzarek do ziemniaków, z
wyjatkiem sadzarek przeznaczonych do sadzenia podkielkowanych ziemniaków,
Ø
przebywanie osób na sadzarkach do rozsady podczas wykonywania nawrotów i w czasie
transportu,
Ø
rozgarnianie reka ziarna i nasion w skrzyni nasiennej siewnika.
W czasie pr acy r ozsiewaczy przyczepianych i zawieszanych na ciagniku niedopuszczalne jest:
Ø przegarnianie nawozu w skrzyni,
Ø wykonywanie zabiegów rozsiewania, jezeli osoby postronne znajduja sie w odleglosci
mniejszej niz:
ü 5 m od rozsiewaczy zawieszanych przy rozsiewie nawozów pylistych i 6 m przy rozsiewie
nawozów granulowanych,
ü 6 m od rozsiewaczy przyczepianych przy rozsiewie nawozów pylistych i 12 m przy
rozsiewie nawozów granulowanych.
Rozr zutnik obornika powinien byc wyposazony w siatke umieszczona na przedniej burcie
skrzyni ladunkowej, zabezpieczajaca operatora ciagnika przed ewentualnym uderzeniem twardym
materialem w czasie pracy rozrzutnika.
W czasie pracy r ozr zutnika obornika niedopuszczalne jest:
Ø czyszczenie wnetrza skrzyni roztrzasacza w czasie ruchu przenosnika podlogowego,
Ø uruchamianie adaptera rozrzutu, jezeli w strefie jego dzialania przebywaja osoby postronne.
W czasie pr acy pr zyczepy lub naczepy asenizacyjnej niedopuszczalne jest uruchamianie aparatu
rozlewu w odleglosci mniejszej niz 20 m od przebywajacych na tym terenie osób.
Deszczownia z rozwinietym wezem i zraszaczami przesuwajacymi sie w kierunku
wzniesienia terenu, podczas nawadniania powinna byc zabezpieczona przed przewróceniem.
Ø uruchamianie zraszacza, jezeli w strefie jego dzialania przebywaja osoby postronne,
Ø uzywanie deszczowni obrotowych w odleglosci mniejszej niz 50 m od linii energetycznych.
Niedopuszczalne jest uzywanie kosiar ek r otacyjnych:
Ø w odleglosci mniejszej niz 50 m od osób postronnych,
Ø na terenie kamienistym lub takim, na którym wystepuja przeszkody trwale.
K osiar ki rotacyjne winny byc wyposazone w fartuchy ochronne i komplety oslon.
Niedopuszczalne jest uzywanie scinacza zielonek , jezeli osoby postronne znajduja sie w odleglosci
mniejszej niz 25 m od pracujacej maszyny.
Niedopuszczalne jest uzywanie r ozdr abni acza lecin, jezeli osoby postronne przebywaja w
odleglosci mniejszej niz 50 m od pracujacego rozdrabniacza.
K OM BAJN
Bezpieczna praca z kombaj nem zbozowym
l kolektory wydechowe silnika i elementy instalacji elektrycznej czesto oczyszczac z plew,
kurzu, slomy
l pomost i drabinka wiodaca na pomost systematycznie czyscic, aby zapobiec poslizgowi i
upadkom
l na pomoscie (w kabinie) kombajnu moze byc tylko operator
l kombajn musi byc wyposazony w 2 gasnice min.2 kg (proszkowa i pianowa)
l zabroniona jest praca kombajnem na pochylosci o spadku wiekszym niz 10o , a prasami do
slomy przy spadku wiekszym niz 12o
l wszelkie regulacje i czynnosci obslugowe, których nie mozna wykonywac z pomostu
operatora, wykonywac przy wylaczonym silniku
Walki odbior u mocy
Waly przegubowo – teleskopowe bezwzglednie musza byc osloniete na calej dlugosci.
Waly napedowe moga wystepowac w dwu odmianach:
- z koncówkami w pelnej obudowie,
- z koncówkami nieoslonietymi.
Bezpieczna obsluga maszyn:
l obslugi maszyn i agregatów uprawowych powinny dokonywac osoby odpowiednio
przeszkolone, które zapoznaly sie z instrukcjami obslugi tych maszyn.
l przed rozpoczeciem pracy narzedzia lub maszyny nalezy wykonac obsluge techniczna
zgodnie z zaleceniami instrukcji obslugi.
Oslony, obudowy, podaj niki i inne zabezpieczenia
Aby zmniejszyc ryzyko wypadku, maszyny wyposaza sie w elementy ograniczajace kontakt
z niebezpiecznymi czesciami – oslony, obudowy, podajniki.
Poniewaz kolor zólty symbolizuje ostrzezenie, a czerwony niebezpieczenstwo – , oslony
zwykle maluje sie na zólto, a niebezpieczne czesci – na czerwono (lub inny kolor, kontrastujacy z
obudowa).
Osloniete powinny byc:
- silniki,
- kola pasowe i zebate,
- pasy, lancuchy pedne,
- waly,
- przekladnie,
- przeguby,
- waly przegubowo -teleskopowe (na calej dlugosci),
- koncówki walów wystajace poza korpus maszyny,
Napr awa maszyn i ciagników.
l podnos ciagnik lub maszyne na plaskim podlozu, najlepiej na posadzce betonowej
l unikaj pracy bez asysty. Popros kogos z doswiadczeniem o pomoc
l postepuj zgodnie z zasadami zawartymi w fabrycznej instrukcji obslugi lub zapewnij sobie
profesjonalna pomoc
l uzywaj podnosników o odpowiednim standardzie technicznym
l zachowaj ostroznosc przy naprawie kól
Zasady BHP z sprzetem rolniczym
Uzywaj maszyn wylacznie zgodnie z przeznaczeniem
l nie zezwalaj na jazde na ladunku, blotnikach, zaczepach, burtach; na wsiadanie i wysiadanie
w czasie jazdy; na przebywanie na ciagniku i maszynach kogokolwiek poza konieczna
obsluga!!!
l nie zezwalaj nikomu na przebywanie miedzy ciagnikiem a maszyna wspólpracujaca oraz na
wchodzenie na dyszle, zaczepy, ramy i inne czesci ciagnika lub maszyn rolniczych w czasie
pracy!!
l jesli zostawisz maszyne na pochylosci, musisz miec pewnosc, ze nie zjedzie sama. Podlóz
pod kola podstawki – kliny
Osoby zatrudnione przy obsludze sprzetu rolniczego powinny miec dostep do apteczki
pierwszej pomocy.
Osoby obslugujace sprzet rolniczy powinny posiadac odziez i obuwie robocze oraz srodki
ochrony indywidualnej, stosowne do wystepujacych zagrozen.
3. Pestycydy i nawozy
3.1.Pr zechowywanie nawozów miner alnych.
l Nawozy mineralne i organiczne w postaci stalej nalezy przechowywac w oryginalnych
pakowniach, zgodnie z instrukcja stosowania i przechowywania.
l Nawozy dostarczane luzem powinny byc przechowywane w magazynach lub pod
zadaszeniem, przy czym:
-
dopuszcza sie skladowanie tych nawozów w pryzmach formowanych na utwardzonym
i nieprzepuszczalnym podlozu, pod przykryciem z materialu wodoszczelnego; pryzma nie
moze byc zakladana na spadkach terenu oraz w strefach ochrony posredniej i w strefach
wrazliwych wód;
Nie dopuszcza sie skladowania w pryzmach saletry amonowej i nawozów zawierajacych azotan
amonowy w ilosci, która odpowiada zawartosci azotu calkowitego powyzej 28%. Saletra amonowa
i nawozy wytwarzane na bazie saletry amonowej, które zawieraja wiecej niz 28 % azotu stwarzaja
zagrozenie wybuchem jezeli zostana:
-
ogrzane (np. podczas pozaru)
-
zanieczyszczone
-
zamkniete (np. w kanalach lub zamknietych czesciach urzadzen)
Niedopuszczalne jest skladowanie saletry amonowej razem z innymi nawozami.
Podmioty, które prowadza chów lub hodowle drobiu powyzej 40 000 stanowisk lub chów
lub hodowle swin powyzej 2 000 stanowisk dla swin o wadze ponad 30kg lub 750 stanowisk dla
macior – przechowuja od 1.01.2009 r. gnojówke i gnojowice w szczelnych zbiornikach o
pojemnosci umozliwiajacej gromadzenie co najmniej 6-miesiecznej produkcji tego nawozu.
Zbiorniki te powinny byc zbiornikami zamknietymi w rozumieniu przepisów budowlanych.
Ustawa o nawozach i nawozeniu z 10.07.2007 r. Dz.U. 147 poz.1033
Podmioty te przechowuja nawozy naturalne na nieprzepuszczalnych plytach,
zabezpieczajacych w taki sposób, aby wycieki nie przedostaly sie do gruntu. Pozostale
gospodarstwa od 01.01.2011r. gnojówke i gnojowice przecho wuja w szczelnych, zamknietych
zbiornikach o pojemnosci umozliwiajacej gromadzenie co najmniej 4-miesiecznej produkcji.
Wymagania dotyczace przechowywania i stosowania nawozów na OSN zawarte sa w
rozporzadzeniu MS i dyrektorów Regionalnych Zarzadów Gospodarki Wodnej (RZGW).
Nawozy naturalne w postaci stalej powinny byc przechowywane w:
l pomieszczeniach inwentarskich o nieprzepuszczalnym podlozu lub
l na nieprzepuszczalnych plytach, zabezpieczonych przed przenikaniem wycieku do gruntu
oraz posiadajacych instalacje odprowadzajaca wyciek do szczelnych zbiorników.
l gnojówka i gnojowica powinna byc przechowywana w szczelnych zamknietych zbiornikach
l pojemnosc tych urzadzen powinna wystarczac na 6 miesiecy
Zalecanym sposobem przechowywania obornika jest kompostowanie w technologii rozkladu
tlenowego poprzez napowietrzanie co prowadzi do uzyskania wartosciowego nawozu o bardzo
wysokiej zawartosci próchnicy. W wyniku doprowadzenia do pryzmy tlenu, nagrzewa sie ona
nawet do 75 o C. Material silnie sie rozklada, sloma wrecz „znika”, co powoduje spadek objetosci
pryzmy nawet o 70%. Z kolei w wyniku odparowania wody masa pryzmy zmniejsza sie o polowe.
Proces aeracji nalezy powtórzyc po kilkunastu dniach. Kompost posiada przyjemny zapach sciólki
lesnej i brunatny kolor ziemi ogrodniczej. Bardzo wysoka wartosc nawozowa kompostu powoduje,
ze powinien on byc stosowany w dawce 15 t/ha, co jest równowazne 30-35 t obornika. Taki
kompost jest czysty pod wzgledem sanitarnym, co jest przede wszystkim zasluga wysokiej
temperatury w czasie pierwszych 2 -4 tygodni kompostowania. Jak wynika z badan taki kompost nie
zawiera nasion chwastów zdolnych do kielkowania, zywych bakterii chorobotwórczych, czy larw
szkodników.
3.1. Pr zechowywanie sr odków ochr ony r oslin.
Srodków ochrony roslin nie wolno przechowywac w:
Ø budynkach mieszkalnych
Ø budynkach inwentarskich
Ø spichlerzach
Ø garazach, sieniach, stodolach
Jesli gospodarstwo nie dysponuje specjalnym pomieszczeniem, a srodki ochrony roslin
stosowane sa sporadycznie i w niewielkiej ilosci na ich przechowywanie mozna przeznaczyc
oddzielna zamykana na klucz oznakowana skrzynie lub szafe ze szczelnym dnem, umieszczona
poza budynkiem mieszkalnym i inwentarskim
ROZPOZADZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 24 czerwca 2002 r.
w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu srodków ochrony
roslin oraz nawozów mineralnych i organiczno -mineralnych . Na drzwiach zewnetrznych magazynu
umieszcza sie napis;
l „ MAGAZYN SRODKÓW OCHRONY ROSLI N”
Magazyn wyposaza sie w:
l system wentylacji:
l awaryjnej - uruchamiany z zewnatrz i od wewnatrz magazynu
l ciaglej - uruchamiany z zewnatrz magazynu, godzine przed rozpoczeciem pracy.
l okna z szybami ograniczajacymi oddzialywanie promieni slonecznych,
l instalacje elektryczna gazoszczelna i pyloszczelna,
l oddzielna bezodplywowa kanalizacje, wyposazona w urzadzenia sluzace do neutralizacji
powstalych scieków,
l srodki ochrony indywidualnej w zaleznosci od wystepujacych zagrozen,
l apteczka zawierajaca srodki do udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatrucia
srodkami ochrony roslin lub nawozami.
W magazynie takim w widocznym miejscu umieszcza sie:
l wykaz przechowywanych w nim srodków ochrony roslin lub nawozów,
l instrukcje bezpieczenstwa i higieny pracy uwzgledniajaca zasady skladowania srodków
ochrony roslin i nawozów,
l numery telefonów najblizszego centrum powiadamiania ratunkowego lub zakladu opieki
zdrowotnej.
Magazyn powinien miec wyodrebnione, zamykane pomieszczenia sluzace do:
l przechowywania
srodków
ochrony
roslin
zaliczanych
do
bardzo
toksycznych
i toksycznych,
l gromadzenia niepelnowartosciowych srodków ochrony
roslin, pustych opakowan po tych
srodkach lub nawozach oraz zanieczyszczonych srodkami ochrony roslin lub nawozami
srodków ochrony indywidualnej przeznaczonych do likwidacji.
Zasady pracy obowiazujace w magazynach srodków ochrony roslin:
l Drzwi magazynu oraz drzwi pomieszczen wewnatrz magazynu zamyka sie przy kazdym
wejsciu i wyjsciu.
l Przed wejsciem pracownika do pomieszczen, wlacza sie na co najmniej 5 minut system
wentylacji awaryjnej, niezaleznie od systemu wentylacji ciaglej.
l Magazyn wyposaza sie w sprzet i urzadzenia do skladowania,
przemieszczania
i spietrzania srodków ochrony roslin oraz w przyrzady do pomiaru temperatury i wilgotnosci
w magazynie.
l Srodki ochrony roslin przechowuje sie w oryginalnych opakowaniach oraz grupuje wedlug
ich przeznaczenia i toksycznosci
W magazynie niedopuszczalne jest palenie tytoniu i spozywanie posilków oraz przechowywanie:
Ø artykulów zywnosciowych i leków, pasz dla zwierzat,
Ø nasion i zbóz niezaprawionych srodkami ochrony roslin
Ø przedmiotów osobistego uzytku,
Ø materialów pednych i latwo palnych.
2. Dobór osób do pr acy w kontakcie z chemicznymi sr odkami ochr ony r oslin.
Generalnie obowiazuje zasada, ze w kontakcie z chemicznymi srodkami ochrony roslin
moga byc zatrudnione tylko osoby zdrowe. Nie wolno jednak zatrudniac, przy preparatach ochrony
roslin kobiet w ciazy i w okresie karmienia dziecka piersia. Istnieje kategoryczny zakaz
powierzania jakichkolwiek prac w kontakcie z pestycydami dzieciom w wieku do 15 lat.
Wszystkie osoby, które maja byc zatrudnione w kontakcie z chemicznymi srodkami ochrony roslin,
powinny obowiazkowo poddac sie badaniom lekarskim profilaktycznym. Bardzo wazne jest
badanie lekarskie (test na zawartosc cholinoesterazy).
Cholinoester aza – (enzymy) biorca posrednio udzial w mechanizmie przewodzenia
pobudzen we wlóknach nerwowych. Osoby majace czesty kontakt ze srodkami ochrony roslin,
zwlaszcza fosforoorganicznymi i karbaminianami, powinny poddawac sie okresowym testom na
zawartosc cholinoesterazy. Spadek zawartosci cholinoesterazy we krwi o 30% w porównaniu do
wyniku ustalonego przed kontaktem z truciznami, moze oznaczac zagrozenia dla zdrowia i osoba ta nie
moze pracowac z tymi chemikaliami az do poprawy poziomu cholinoesterazy.
3. ZASAD Y BEZPI ECZNEGO ST OSOW ANI A SRODK ÓW OCH RONY ROSL I N.
l Stosowanie chemicznych srodków ochrony roslin tylko wówczas gdy jest to niezbedne
l Przed wykonaniem zabiegu zapoznanie sie z etykieta-instrukcja stosowania preparatu i
upewnienie sie, ze jest to wlasciwy preparat do ochrony danej rosliny przed zwalczanym
agrofagiem i bedzie zastosowany w odpowiednim czasie i we wlasciwej dawce
l Uzywanie odziezy i sprzetu ochrony osobistej zalecanego dla danej grupy preparatów
chemicznych, informacja jaka to odziez i sprzet podana jest na etykiecie instrukcji.
4. Zasady BHP
§
przechowywanie preparatów w oryginalnych i szczelnych opakowaniach zaopatrzonych w
etykiety, w oznakowanych szafach i pomieszczeniach z dala od zywnosci i pasz,
niedostepnych dla d zieci i osób postronnych
§
niedopuszczenie do rozlania czy rozsypania preparatów na skóre, odziez czy glebe w
trakcie przygotowania cieczy uzytkowej
§
podczas stosowania silnie toksycznych srodków ochrony roslin, nalezacych do klasy
trucizn, w poblizu m usi byc inna osoba
§
nie pozwalac dzieciom na przebywanie w poblizu sprzetu ochrony roslin i miejsc
przygotowania cieczy uzytkowej
§
z pustymi opakowaniami po preparatach nalezy postepowac zgodnie z uwagami
zamieszczonymi w etykiecie- instrukcji stosowania danego srodka
§
nie wolno jesc, pic i palic papierosów podczas pracy ze srodkami ochrony roslin
(Dopuszcza sie spozywanie posilków oraz palenie tytoniu tylko w czasie przerw w pracy, po
uprzednim zdjeciu wierzchnich ochron indywidualnych, umyciu rak i twarzy oraz
przeplukaniu jamy ustnej woda pitna, jednak w odleglosci nie mniejszej niz 50 m od miejsca
stosowania srodków ochrony roslin lub nawozów od strony nawietrznej)
§
Nie wolno wchodzic na teren swiezo opryskany i nalezy przestrzegac prewencji dla ludzi,
zwierzat domowych i pszczól
§
Po pracy ze srodkami ochrony roslin nalezy starannie sie umyc
l Odziez ochronna skazona srodkami ochrony roslin nalezy przechowywac oddzielnie
l W przypadku podejrzenia zatrucia srodkami ochrony roslin nalezy natychmiast
skontaktowac sie z najblizszym osrodkiem toksykologicznym, szpitalem dyzurnym lub
lekarzem zbierajac ze soba etykiete- instrukcje stosowania preparatu
Pamietaj:
§
Nie wolno rozcienczac srodków ochrony roslin, napelniac opryskiwaczy, czyscic odziezy
ochronnej – w pomieszczeniach w których znajduja sie artykuly spozywcze lub pasze, a
takze w poblizu zbiorników wodnych (np. studni, rzeki, stawu, pojemników z woda)
§
Nie wolno mieszac przygotowywanego plynu rekami
§
Nie wolno uzywac do innych celów naczyn i mieszadel sluzacych do rozcienczania srodków
ochrony roslin
Pamietaj:
§
Przy napelnianiu zbiornika opryskiwacza woda z sieci wodociagowej nie wolno dopuscic
do zanurzenia koncówki weza ( moze to grozic zassaniem cieczy z opryskiwacza do sieci
wodociagowej)
§
Juz w czasie przygotowywania do opryskiwania nalezy nosic odziez ochronna
5. Stosowanie sr odków ochr ony r oslin
Ø Sprawdz czy w poblizu pola, które zamierzasz opryskiwac, nie ma pastwisk lub
owocujacych roslin
Ø
O zamiarze opryskiwania powiadom sasiadów
6. Ewidencj a wyk onywanych zabiegów.
Ewidencja powinna zawierac:
ü nazwe rosliny, produktu roslinnego lub przedmiotu; powierzchnie uprawy roslin lub
obiektów magazynowych;
ü powierzchnie, na których sa wykonywane zabiegi ochrony roslin oraz terminy ich
wykonywania;
ü nazwy zastosowanych srodków ochrony roslin i ich dawki;
ü przyczyny zastosowania srodków ochrony roslin.
Przepisy nie dotycza przeprowadzania zabiegów ochrony roslin w ogrodach przydomowych i
dzialkowych
7. Szkolenia
Zabiegi przy uzyciu srodków ochrony roslin moga byc wykonywane przez osoby, które
ukonczyly szkolenie w zakresie stosowania srodków ochrony roslin i posiadaja aktualne
zaswiadczenie o ukonczeniu tego szkolenia (wazne 5 lat).
8. Postepowanie z opak owani ami po SOR
l Producent i
importer
substancji chemicznych
bardzo
toksycznych,
toksycznych,
rakotwórczych, mutagennych lub niebezpiecznych dla srodowiska, okreslonych w
przepisach o substancjach i preparatach chemicznych, sa obowiazani ustalic wysokosc
kaucji na opakowania jednostkowe tych substancji, nie nizsza od 10% i nie wyzsza od 30%
ceny substancji chemicznej zawartej w takim opakowaniu.
l Producent i importer substancji chemicznych, sa obowiazani odebrac na wlasny koszt od
sprzedawcy opakowania wielokrotnego uzytku i odpady opakowaniowe po tych
substancjach.
USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz. U. Nr 63
poz.638 art. 10)
Srodki ochrony roslin i opakowania po wykorzystanych srodkach powinny byc
przechowywane w wyodrebnionych miejscach zgodnie z etykieta-instrukcja stosowania srodka.
Niektóre opakowania mozna spalic o ile informuje o tym instrukcja-etykieta. Opakowan nie wolno
palic na powierzchni ziemi. Zrób to w wykopanym uprzednio dole, w miejscu oddalonym od ujec i
zbiorników wodnych, budynków mieszkalnych i inwentarskich a popiól przysyp ziemia.
Sprzet po zakonczeniu pracy ze srodkami ochrony roslin nalezy dokladnie wymyc. Trzeba
wyczyscic (wewnatrz i zewnatrz) nie tylko zbiornik, ale i ciagnik. Nie wolno jednak tego robic w
poblizu budynków mieszkalnych, inwentarskich, studni i innych ujec wodnych. Mycie winno sie
wykonac w myjni wyposazonej w oczyszczalnie scieków lub osadnik do neutralizacji scieków.
9. Wyk onanie myjni z podlozem biol ogicznym.
l wyrównaj teren i zrób wykop o wymiarach ok. 10 m x 5 do 10 m (w zaleznosci od
szerokosci opryskiwacza) i glebokosci ok. 70 − 80 cm,
l wykonaj podsypke z piasku (ok. 5 cm) i rozlóz gruba folie, wywijajac ja na boki, lub
wykonaj izolacje betonowa, która utworzy nieprzepuszczalna wanne,
l ulóz na folii warstwe piasku o grubosci 5 cm i warstwe drenazu zwirowego o grubosci ok.
10 cm (na zwir kladzie sie warstwe gliny o grubosci ok. 10 cm, jesli nie stosuje sie izolacji
foliowej lub betonowej),
l ulóz nastepnie mieszanine slomy 50%, torfu 25% i gleby 25% (warstwa o grubosci ok. 50
cm),
l na tak przygotowanym podlozu zasiej trawe
Gospodar stwa Hodowl ane
Rozporzadzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28.09.2001 r. Dz.U. Nr 118 poz.1268
Zwier ze nie jest rzecza – czlowiek jest mu winien poszanowanie, ochrone i opieki (Ustawa
o ochronie zwierzat z dnia 21 sierpnia 1997 r.). Liczba wypadków przy obsludze zwierzat
gospodarskich jest ciagle duza i przekracza kazdego roku 3,5 tysiaca. okolo 10 osób ginie w tych
wypadkach.
Najczestsze pr zyczyny wypadków pr zy pr acy ze zwier zetami:
Ø zly stan pomieszczen inwentarskich ( ciasnota, nieprawidlowe usytuowanie zlobów i koryt)
Ø stosowane technologie chowu (np. wypas na uwiezi)
Ø nieliczenie sie z mozliwoscia agresji zwierzat, szczególnie rozplodników, zwierzat w
okresie rui, karmienia potomstwa i sytuacji stresowych)
Ø powierzanie obslugi, przepedzania, pomocy przy zaladunku – osobom starszym,
niepelnosprawnym, a nawet dzieciom.
Przez obsluge zwierzat gospodarskich, zwanych dalej "zwierzetami", rozumie sie czynnosci
zwiazane z chowem i hodowla tych zwierzat wykonywane codziennie lub okresowo, a w
szczególnosci prace zwiazane z karmieniem, pojeniem, dojeniem, wymiana sciólki oraz
pielegnacja, leczeniem i transportem.
W pomieszczeniach przeznaczonych do hodowli lub chowu zwierzat, zwanych dalej
"pomieszczeniami inwentarskimi", pracodawca powinien zapewnic w szczególnosci:
Ø utrzymywanie czystosci i porzadku, w tym regularne usuwanie odchodów,
Ø
zwalczanie gryzoni, owadów i szkodliwych mikroorganizmów,
Ø niedopuszczanie do zagrzybienia scian i sufitów,
Ø
utrzymywanie wlasciwej wentylacji.
W pomieszczeniach inwentarskich niedopuszczalne jest:
Ø
uzywanie ognia otwartego oraz palenie tytoniu,
Ø
wykonywanie naglych ruchów oraz wydawanie dzwieków mogacych niepokoic
zwierzeta,
Ø
podchodzenie w bezposrednie sasiedztwo zwierzat w sposób niezauwazalny dla
zwierzecia.
W pomieszczeniach inwentar skich:
Ø
powierzchnia podlogi korytarza powinna byc nienasiakliwa i ograniczajaca poslizg,
Ø
szerokosc korytarza powinna umozliwiac stosowanie urzadzen technicznych do dowozu
i dozowania pasz, zapewniac latwy i bezpieczny dostep do zwierzat oraz bezpieczne
wykonywanie czynnosci zwiazanych z ich obsluga,
Ø
kanaly
odprowadzajace
scieki
i
gnojowice
powinny
byc
odpowiednio
zabezpieczone, drzwi powinny byc otwierane na zewnatrz
W celu ogr aniczeni a stezenia pylów or ganicznych w pomieszczeniach inwentar skich powinno
sie w szczególnosci:
Ø
wyposazyc pomieszczenia przeznaczone dla drobiu i trzody chlewnej w urzadzenia
odpylajace lub
Ø
stosowac inne dostepne urzadzenia techniczne do odpylania pomieszczen.
W nowo budowanych lub przebudowywanych pomieszczeniach inwentarskich powinny byc
zastosowane urzadzenia techniczne ulatwiajace prace przy dowozie i dozowaniu pasz, usuwaniu
odchodów zwierzecych oraz pojeniu zwierzat. W pomieszczeniach tych niedopuszczalne jest
umieszczanie progów w otworach drzwiowych. Niedopuszczalna jest eksploatacja instalacji oraz
urzadzen elektrycznych niezapewniajacych odpowiedniej ochrony przed mozliwoscia porazenia.
2. Gnoj owica i obor nik.
Nawozy natur alne w postaci plynnej (gnojówka i gnojowica) powinny byc przechowywane w
szczelnych zbiornikach jezeli szczególowe programy dzialan ustanowione dla poszczególnych
obszarów nie okreslaja dodatkowych wymagan dla tych zbiorników.
Nawozy natur alne w postaci stalej (obornik) na OSN powinny byc przechowywane w
pomieszczeniach inwentarskich o nieprzepuszczalnym podlozu lub na nieprzepuszczalnych plytach,
zabezpieczonych przed przenikaniem
wycieku
do
gruntu
oraz posiadajacych
instalacje
odprowadzajaca wyciek do szczelnych zamknietych zbiorników. W przypadku utrzymywania
zwierzat na glebokiej sciólce nie wymaga sie budowy plyt - jezeli szczególowe programy dzialan
ustanowione dla poszczególnych obszarów nie stanowia inaczej.
Pojemnosc
plyty
obor nikowej
powinna
zapewniac
mozliwosc
gromadzenia
i
przechowywania obornika przez okres, w jakim faktycznie obornik jest skladowany lecz nie krótszy
niz 6 miesiecy. Minimalna powierzchnie plyty mozna zmniejszyc, jezeli zwierzeta przebywaja na
pastwisku - proporcjonalnie o czas przebywania zwierzat na pastwisku.
Pojemnosc zbior ników na gnoj owice i na gnojówke musi wystarczac równiez przez okres
co najmniej 6 miesiecy.
Plyty i zbior niki na nawozy natur alne powinny byc budowane zgodnie z wymagani ami pr awa
budowlanego.
Nawozy nalezy przechowywac w sposób nie powodujacy zagrozen dla zdrowia ludzi i zwierzat
oraz srodowiska naturalnego. Zgodnie z ustawa o nawozach i nawozeniu z dnia 10 lipca 2007 r.
(Dz. U. z dnia 14 sierpnia 2007r.), nawozy mineralne, organiczne i organiczno -mineralne w postaci
stalej nalezy przechowywac w opakowaniach jednostkowych, badz luzem w pryzmach
formowanych na utwardzonym i nieprzepuszczalnym podlozu. Pryzmy powinny byc przykryte
materialem wodoszczelnym, zgodnie z instrukcja stosowania i przechowywania.
3. Chor oby zwiazane z zar zadzaniem pr odukcj a zwier zeca.
Niedopuszczalne jest spozywanie posilków i palenie tytoniu podczas obslugi zwierzat.
Posilki powinny byc spozywane w wydzielonym pomieszczeniu, po uprzednim umyciu rak i
twarzy.
Chor obami odzwier zecymi sa takie choroby zakazne i pasozytnicze, którymi czlowiek moze
zarazic sie od zwierzat chorych lub bedacych nosicielami wirusów, bakterii, grzybów.
Nazwa
choroby
Skad sie bierze?
Objawy
Wscieklizna Ugryzienie zakazonego Pieczenie w miejscu
choroba zwierzecia
ukaszenia, goraczka, ból
glowy, brak apetytu,
nerwowosc, halucynacje,
Skutki
Jak zapobiegac?
Choroba jest
Szczepionka
nieuleczalna,
zawsze, wiec
dochodzi do smierci
konwulsje
Borelioza
Bakterie przenoszone
przez kleszcze
Rumien wedrujacy,
goraczka, oslabienie, bóle
miesni i stawów
Nieleczona moze
Srodki odstraszajace
doprowadzic do
kleszcze
niedowladów,
uszkodzen mózgu, u
kobiet poronienia,
uszkodzenia plodu
Nazwa
choroby
Toksoplazm
oza
Skad sie bierze?
Objawy
Kontakt z jajami
Objawy grypopodobne
toksokar (gleba,
(podwyzszona
spozycie niemytych
temperatura,
warzyw i owoców,
powiekszone wezly
kontakt z zarazonymi chlonne, bóle miesni),
zwierzetami oraz ich
podwyzszona liczba
odchodami)
granulocytów
kwasochlonnych
w organizmie, inne
objawy zaleza od
umiejscowienia larw w
organizmie
Skutki
Jak zapobiegac?
Nie leczenie
choroby moze
spowodowac
nieodwracalne
uszkodzenia
Przestrzeganie
zasad higieny,
odrobaczanie
psów i kotów,
wymiana piasku
w piaskownicy,
mycie warzyw
i owoców, u dzieci
nawyk mycia rak
Gabczaste
Spozywanie
Kilka lat po zakazeniu: Zwykle smierc,
zwyrodnienie
wolowiny
wahania nastroju,
nowy
mózgu
zawierajacej priony nerwowosc, mimowolne eksperymentalny
ruchy, niepokój, utrata
sposób leczenia
apetytu, bezsennosc,
ma zwiekszyc
zaniki miesni,
szanse przezycia
zaburzenia równowagi,
mowy i wzroku
Nazwa
choroby
Skad sie bierze?
Pryszczyca
Wlosnica
Zakazenie
wydzielinami lub
wydalinami chorych
zwierzat, spozywanie
skazonego miesa
i mleka
Objawy
Skutki
Goraczka, dreszcze, bóle Po ok. 2 tygodniach
glowy i miesni, spadek
choroba konczy sie
cisnienia, pecherzyki ropne wyzdrowieniem
na skórze rak i nóg oraz
blonie sluzowej jamy
Rezygnacja ze
spozywania
wolowiny
pochodzacej
z niewiadomego
zródla
Jak zapobiegac?
Ubój chorych
zwierzat,
szczepienia bydla i
owiec, dezynfekcja
ubrania.
ustnej.
Spozycie surowej
Nudnosci, wymioty,
zakazonej wieprzowiny biegunki, potem wysoka
lub dziczyzny
goraczka, bóle miesni,
obrzeki na twarzy
Choroba
Badanie poubojowe
nieuleczalna, mozna miesa
z nia zyc, jesli
inwazja lar w jest
niewielka.
Smiertelnosc 3 -30%
Zagr ozeni a ukladu oddechowego i zagr ozenia der matologiczne.
Skad sie bierze?
Skutki zdrowotne
Zagr ozenia ukladu oddechowego
Pylki zbóz, antygeny grzybów w kurzu
Astma i niezyt nosa pochodzenia alergicznego
pochodzacym ze zbiorów zbóz, roztocza
Srodki owadobójcze, arsen, gryzacy kurz i dym,
pylki pszenicy i jeczmienia
Zarodniki grzybów lub cieplolubne grzyby
(actinomycetes) ze splesnialego ziarna lub siana
Skurcz oskrzeli, ostre chroniczne zapalenie
oskrzeli
Zapalenie pluc
Zagr ozenia der matologiczne
Amoniak i sztuczne nawozy, pyl ze slomy owsa
i jeczmienia, pestycydy
Promieniowanie sloneczne
Pestycydy, rozpuszczalniki, benzen, spaliny
Podraznienia skóry
Rak skóry, poparzenia sloneczne
Chroniczne
zatrucia,
zapalenie
nerwów
obwodowych, ostra i przewlekla encefalopatia
(uszkodzenie mózgu)
3.1 .Br uceloza “ Gor aczka maltanska”
Br uceloza ( lac. Brucellosis lub Abortus epizooti cus) - jest to przewlekla i zakazna bakteryjna
choroba róznych gatunków zwierzat domowych i dzikich jak równiez czlowieka. Choroba ta u
czlowieka znana jest równiez pod nazwami: goraczka maltanska, choroba Banga, goraczka falujaca,
goraczka kozia, goraczka skalna, goraczka gibraltarska, goraczka Rio Grande.
Glównym zródlem zakazenia sa zwierzeta chore, które przy poro nieniu lub podczas porodu
wydalaja na zewnatrz bakterie z plodem, wodami plodowymi i blonami plodowymi. Dochodzi do
zakazenia wody, sciólki, paszy. Innym równie powaznym zródlem zakazenia moze byc mleko
zakazonych zwierzat.
Po zarazeniu okres inkubacji wynosi od 14 dni do pól roku. Po tym okresie u samic
wystepuja poronienia. Wody plodowe sa metne o brunatno -czekoladowej barwie. Blony plodowe
pokryte wybroczynami, zgrubiale. Kosmki wykazuja ogniska martwicowe. Ogniska martwicowe
wystepuja takze w macicy. U buhajów jadra powiekszone sa z ogniskami martwiczymi i rozrostem
lacznotkankowym.
3.2 .Tezec
Tezec (lac. Tetanus) – ciezka choroba przyranna zwierzat i ludzi. Tezec jest choroba zakazna
(wywolywana przez czynnik zakazny), ale nie zarazliwa, poniewaz jej przyczyna sa egzotoksyny
(o charakterze neurotoksyn) wytwarzane przez laseczki tezca (Clostri dium tetani ).
Tezec wystepuje na calym swiecie. Zwierzeciem najczesciej zapadajacym na tezec jest kon,
który jest tez naturalnym nosicielem tejze choroby. Inne zwierzeta, jak chocby psy, koty, bydlo i
swinie sa mniej wrazliwe. Natomiast ptaki sa odporne. Bardzo podatny jest czlowiek.
Okres inkubacji choroby wynosi od 2 do 50 dni, najczesciej okolo 7–14 dni. Pierwsze objawy to
skurcze
miesni.
Poczatkowo
skurcze
przede
wszystkim
miesnia
zuchwy,
powodujac
charakterystyczny szczekoscisk (tri smus). W nastepnym etapie skurcze obejmuja inne partie miesni
szkieletowych. Skurcz miesni mimicznych twarzy wywoluje charakterystyczny grymas, tzw.
usmiech sardoniczny (ri sus sardoni cus). Napiecie miesni karku i tulowia daje lukowate wyprezenie
ciala.
Leczenie przezuwaczy i swin nie daje efektów, w zwiazku z tym zwierzeta te poddaje sie
ubojowi. U koni smiertelnosc wynosi ponad 50%.
Leczymy poprzez oczyszczenie zakazonego miejsca, podanie anatoksyny przeciwtezcowej.
Leczenie ludzi odbywa sie w warunkach szpitalnych, na oddzialach intensywnej opieki medycznej.
3.3 Waglik.
Waglik (lac. anthrax) – choroba zakazna, zarazliwa, wywolywana przez Gram-dodatnia
bakterie nazywana laseczka waglika (Baci llus anthraci s). Znany juz od czasów starozytnych,
wystepuje na calym swiecie. Waglik wystepuje najczesciej u bydla, koni, owiec i kóz. Swinie
rzadko choruja. Psy cechuje znaczna odpornosc. Ptaki sa niewrazliwe na zakazenia naturalne.
Glównym zródlem zakazenia jest u zwierzat spozywana pasza zawierajaca przetrwalniki
bakterii. Do zarazenia moze dojsc podczas wypasów jak i podczas skarmiania trawa lub sianem.
Bakterie pod postacia przetrwalników moga równiez wniknac razem z woda podczas pojenia
zwierzat. Zwierzeta miesozerne zakazaja sie po zjedzeniu zwierzat padlych na waglik. Zakazenie
bezposrednie z jednego zwierzecia na drugie jest mozliwe tylko wtedy gdy krew lub wydaliny
zwierzecia chorego dostana sie na swieze rany lub blone sluzowa.
Leczenie waglika u ludzi polega na stosowaniu wysokich dawek antybiotyków, natomiast u
zwierzat stosuje sie surowice odpornosciowe oraz antybiotyki. Lekiem z wyboru jest
ciprofloksacyna.
Padle zwierzeta zarazone waglikiem powinny byc spalone.
3.4. Gr uzlica bydl a.
Chor oba zakazna i zarazliwa wywolana przez pratek gruzlicy typu bydlecego
(Mycobacterium bovis), typu ludzkiego (Mycobacteri um tuberculosis) oraz typu ptasiego
(Mycobacterium avi um).
Wystepuja w zasadzie tylko po zakazeniu pratkiem bydlecym. Zakazenie pratkiem ludzkim
lub ptasim ogranicza sie najczesciej do powstania niewielkich zmian w wezlach chlonnych. W
przebiegu gruzlicy obserwuje sie okresowe podwyzszenie cieploty ciala, oslabienie, chudniecie,
kaszel, dusznosc, zmiany wysluchowe pluc, nawrotowe wzdecia, zaburzenia ruchowe,
powiekszenie wezlów chlonnych stwierdzane badaniem zewnetrznym lub przez prostnice, guzki
podskórne.
Chor oba ma przebieg przewlekly. W stadach dotychczas wolnych od gruzlicy zakazenie,
zwlaszcza przy gruzlicy pluc nawet u pojedynczej sztuki, w krótkim czasie moze objac cale
poglowie stada.
Nie leczy sie zwierzat zakazonych gruzlica; bydlo reagujace dodatnio w próbie aler gicznej ,
jak równiez to, u którego przezyciowe stwierdzono pratki gruzlicy mimo negatywnej reakcji
alergicznej, podlega ubojowi z urzedu.
Bezwzgledne przestrzeganie przepisów sanitarno – weterynaryjnych dotyczacych obrotu
bydlem i jego ochrony przed zakazeniem gruzlica. Utrzymanie zwierzat w optymalnych warunkach
zoohigienicznych.
3.5. Ukaszenie pr zez kleszcze pr zy pr acy ze zwier zetami gospodar skimi.
Pracownicy wypasajacy zwierzeta w warunkach potencjalnego zagrozenia ukaszeniem przez
kleszcze powinni byc wyposazeni w srodki zabezpieczajace, a w szczególnosci w:
1) przewiewna, ale szczelna odziez oslaniajaca konczyny, nakrycie glowy, srodki odstraszajace
kleszcze.
2) Pracownicy, ci powinni byc poddani szczepieniu ochronnemu przeciw kleszczowemu zapaleniu
mózgu.
4. Dezynfekcj a budynków i obiektów.
Dezynfekcj a (odkazanie) to postepowanie majace na celu maksymalne zmniejszenie liczby
drobnoustrojów w odkazanym materiale lub pomieszczeniu. Zabiegi dezynfekcyjne prowadzi sie z
wykorzystaniem oprysków, gazowania lub zimnego i goracego zamglawiania.
Dezynsekcja –zwiazana jest z tepieniem szkodliwych owadów (zwlaszcza pasozytniczych
stawonogów jak muchy, komary, pchly, wszy i karaluchy), ich jaj i larw, ze wzgledów sanitarnych i
gospodarczych. W szerszym znaczeniu niszczenie stawonogów w ogóle. Dezynsekcje mozna
wykonac przez zastosowanie srodków fizycznych (para, ogien, gorace powietrze, promieniowanie
ultrafioletowe), mechanicznych (wylapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (srodki
owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomoca innych organizmów zywych).
Der atyzacj a - zwalczanie szkodliwych gryzoni za pomoca srodków chemicznych,
fizycznych
lub
biologicznych. Zabiegi dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji wykonuja
wyspecjalizowane profesjonalne firmy. Sa to dzialania wymagajace znajomosci biologii
organizmów, które sa niszczone.
4.3 Usuwania padlych zwier zat
•
Nos to samo ubranie ochronne które jest zalecane do prac dezynfekcyjnych
•
W przypadku martwych zwierzat o duzych rozmiarach nalezy za pomoca ciagnika
wyposazonego w hydrauliczny podnosnik przewiezc cialo zwierzecia i umiescic je w
miejscu do tego przeznaczonym.
•
Martwe zwierzeta moga byc usuwane przez wyspecjalizowane firmy zajmujace sie
usuwaniem padlych zwierzat lub zakopywane w ziemi jednak z dodatkiem wapna
gaszonego.
•
Przy uzyciu wapna gaszonego nalezy zachowac duze srodki bezpieczenstwa gdyz substancja
jest zraca.
•
Nigdy, pod zadnym pozorem nie zostawiac martwego zwierzecia na polu, w nielegalnych
skladowiskach lub na wysypiskach komunalnych jak równiez w gnojowicy lub oborniku.
4.4. ZASADY HI GI ENY PRZY PRACY ZE ZWI ERZETAM I GOSPODARSK I M I .
Ø Wydziel w oborze pomieszczenie, w którym mozna umyc rece, przebrac sie i
przechowywac odziez robocza wylacznie do obslugi zwierzat, dlatego ze zwierzeta moga
reagowac agresja na intensywne zapachy ( np. kosmetyki, srodki chemiczne, paliwa itp.)
Ø Myj starannie rece przed praca i po pracy, dopiero po ich umyciu mozna spozywac posilki i
palic papierosy
Ø Dbaj o czystosc pomieszczen inwentarskich. Co najmniej dwa razy w roku gruntownie je
oczyszczaj i dezynfekuj (np. mlekiem wapiennym, uzywajac okularów ochronnych)
Ø Pamietaj o utrzymaniu czystosci sprzetu do udoju. Mleko jest dobra pozywka dla bakterii
wywolujacych rózne schorzenia ludzi i zwierzat.
Ø Wydziel z dala od zabudowan i ujec wody wybiegi dla zwierzat
Ø Jezeli zauwazysz objawy chorobowe u zwierzat skontaktuj sie ze sluzbami weterynaryjnymi
i scisle stosuj sie do ich zalecen.
Ø Nie uzywaj do celów spozywczych tych samych naczyn, które sluza do pojenia i karmienia
zwierzat.
Jezeli chcesz uniknac zarazenia sie choroba odzwierzeca w czasie obslugi zwierzat i
bezposredni po tych czynnosciach:
ü Nie dotykaj ust i oczu nie umytymi rekami
ü Nie jedz, nie pij i nie pal przed umyciem rak
5. Bydlo i konie
Pr zy obsludze buhajów powinno sie zachowac w szczególnosci nastepujace sr odki ostr oznosci:
Ø
buhaje powyzej 12 miesiaca zycia powinny byc prowadzone za pomoca tyczki o dlugosci
co najmniej 140 cm, przymocowanej do pierscienia nosowego,
Ø
tyczka, powinna byc zapinana do pierscienia nosowego w czasie przebywania buhaja
w boksie,
Ø
buhaje ponizej 12 miesiaca zycia powinny byc prowadzone na uwiezie, w obecnosci
drugiej osoby.
K r owy sa z natury spokojne, jednak to one powoduja najwiecej wypadków.
W oborze dochodzi najczesciej do wypadków podczas:
- zadawania karmy – 30%,
- usuwania obornika – 27 %,
- udoju – 8%
Zwierzeta wykazujace sklonnosc do gryzienia ludzi lub innych zwierzat, jezeli przebywaja
poza swoim stanowiskiem, powinny miec nalozone kagance.
Zwierzeta wykazujace sklonnosc do kopania powinny byc umieszczane w boksach, w sposób
zapewniajacy bezpieczenstwo pracowników.
Podstawowa regula przy obsludze koni jest konsekwentne przyzwyczajenie ich od
pierwszych miesiecy zycia do zmiennych warunków otoczenia. Musza byc przyjazne wobec ludzi,
nie bac sie halasu, w tym równiez przejezdzajacych pojazdów i maszyn rolniczych. Konie
szczególnie nie lubia zapachu alkoholu – bezwzglednie nie nalezy zblizac sie do nich bedac po jego
spozyciu.
Do najczestszych pr zyczyn wypadków w obcowaniu z koniem, mozna zaliczyc:
Ø niewlasciwe zachowanie sie podczas obslugi konia i nieumiejetne z nimi postepowanie,
Ø niesprawdzony, wadliwy lub niedopasowany sprzet jezdziecki,
Ø nieodpowiedni strój do jazdy,
Ø niebezpieczne miejsca prowadzenia jazdy,
Ø brak dyscypliny w czasie jazdy,
Ø brak prawidlowych podstaw techniki jazdy,
Ø niewlasciwie prowadzona nauka jazdy,
Ø inne przyczyny, np. niska sprawnosc psychofizyczna, zly stan zdrowia, jazda o zmroku.
Znajac przyczyny wypadków mozemy skutecznie zapobiec ich powstawaniu. Oprócz
znajomosci zasad bezpieczenstwa w postepowaniu z koniem odpowiednie wyposazenie jezdzca
pomaga zapobiegac kontuzjom i lagodzi ich skutki.
Rozplodniki, klacze ze zrebietami oraz lochy z prosietami uznaje sie za zwierzeta niebezpieczne i
przy ich obsludze powinno sie zachowac srodki ostroznosci,
Zwierzeta niebezpieczne powinny byc:
1) obslugiwane przez tych samych pracowników,
2) umieszczone w oddzielnych boksach
5.1 Sr odki zapobiegawcze pr zy pr acy z duzymi zwier zetami .
Niedopuszczalne
jest
przywiazywanie
zwierzat
niebezpiecznych
do
ruchomych
lub
niedostatecznie umocowanych przedmiotów. Pracownicy zatrudnieni przy obsludze zwierzat
niebezpiecznych nie powinni wykonywac na nich bolesnych zabiegów ani pomagac przy ich
wykonywaniu.
Zadawanie karmy przy braku korytarzy paszowych zmusza ludzi do wejscia miedzy
zwierzeta, konczy sie to siniakami, popekanymi zebrami, urazami twarzy, galki ocznej, a nawet
smiercia przy uderzeniu w skron. Szczególnie niebezpieczna jest obsluga kró w podczas rui.
Pastwiska dla bydla, koni lub owiec oraz wybiegi dla zwierzat, znajdujace sie przy
pomieszczeniach inwentarskich, powinny byc ogrodzone w sposób uniemozliwiajacy wyjscie
zwierzat poza ogrodzenie. W przypadku zastosowania ogrodzenia elektrycznego powinno ono byc
oznakowane tablicami ostrzegawczymi.
Nad stanowiskami dla zwierzat niebezpiecznych powinny byc umieszczone napisy
ostrzegawcze. Boksy powinny byc skonstruowane w taki sposób, aby karmienie zwierzat i
zakladanie uwiazów moglo odbywac sie bez koniecznosci wchodzenia do nich, a drzwi otwieraly
sie na zewnatrz. Rozplodniki powinny byc prowadzone w uprzezy, pojedynczo i z zachowaniem
szczególnej ostroznosci.
Podczas przewozu zwierzat srodkami transportu osoby konwojujace powinny przebywac w
miejscu oddzielonym od zwierzat. Zaladunek lub wyladunek zwierzat powinien odbywac sie przy
uzyciu ramp, pomostów lub pochylni o podlozu ograniczajacym poslizg, wyposazonych w
zabezpieczenia boczne.
Podczas wykonywania zabiegów pielegnacyjnych, hodowlanych lub weterynaryjnych na
koniach, bydle, owcach i kozach powinno sie korzystac z unieruchamiajacego je poskromu. Zabiegi
pielegnacyjne racic lub kopyt powinno sie przeprowadzac po unieruchomieniu konczyny
zwierzecia.
Przepedzanie stada bydla, koni, owiec lub kóz liczacego powyzej 50 sztuk powinno byc
nadzorowane co najmniej przez dwie osoby. Pracownicy wykonujacy prace przy obsludze bydla lub
koni powinni uzywac obuwia ochronnego, zabezpieczajacego stopy przed urazami.
6. Tr zoda chlewna
Bezpieczenstwo w produkcji trzody chlewnej zalezy od kilku roznych czynników takich jak
wiek, plec, rasa, masa ciala, temperament i wyuczone zachowania.
W pomieszczeniach przeznaczonych dla trzody chlewnej boksy powinny byc skonstruowane w
sposób umozliwiajacy:
Ø
karmienie trzody chlewnej spoza boksu,
Ø
odgrodzenie prosiat od maciory bez koniecznosci wchodzenia do boksu,
Ø
natychmiastowa ucieczke pracownika w przypadku zagrozenia ze strony
zwierzecia.
Przy obsludze trzody chlewnej najwieksze niebezpieczenstwo stwarzaja karmiace maciory.
Instynkt macierzynski powoduje, ze broniac swoich prosiat moga zaatakowac nawet osoby dobrze
sobie znane. Nalezy pamietac, ze posiadaja bardzo ostre kly i pokasania stanowia zagrozenie dla
zycia ludzi (przy uszkodzeniu tetnicy udowej do wykrwawienia dochodzi w niecala minute).
Aby zapewnic bezpieczne warunki obslugi trzody chlewnej nalezy zadbac równiez o to, aby:
§
kojce i ganki byly odpowiednio duze i wytrzymale dla okreslonej grupy swin,
§
uklad technologiczny w chlewni zapewnial plynny ruch zwierzat, co jest zwiazane
z unikaniem ostrych i slepych zakretów,
§
bramki przepedowe byly dobrze rozmieszczone,
§
kojce utrzymywane byly w dobrym stanie, bez wystajacych barierek, srub, drutów itp.,
§
podloze bylo jak najmniej sliskie, szczególnie na korytarzach przepedowych i miejscach
zaladunku.
Knury moga byc agresywne i nieprzewidywalne. Nalezy wiec traktowac je z duza ostroznoscia.
Bardziej agresywne sa podczas krycia i bardzo niebezpieczne, gdy walcza.
7. Owce i k ozy.
Aby praca przy owcach i kozach byla bezpieczna nalezy:
v tak urzadzic kojce, aby owce czuly sie w nich swobodnie.
v umiescic kojce na pochylym podlozu w celu lepszego drenazu.
v unikac sliskich powierzchni.
v zapewnic jak najmniejsze zapylenie powietrza.
Do mniej bezpiecznych prac nalezy wykonywanie róznych zabiegów na jagnietach.
Nalezy przy tym przestrzegac nastepujacych zasad:
v podczas znakowania jagniat powinno sie uzywac kolyski,
v osoby „lapiace” jagnieta powinny nosic rekawice ochronne,
v do unieruchamiania jagniat równiez nalezy uzywac kolyski,
v nozyce noze i zaciski do uszu nalezy sterylizowac, a wykonujac przy ich pomocy zabiegi
trzeba zapewnic przestrzeganie higieny.
Czasami wystepuje koniecznosc przeprowadzenia kapieli owiec w sr odkach chemicznych .
Nalezy zawsze wybierac srodki chemiczne, które sa najskuteczniejsze i najbardziej bezpieczne dla
ludzi. Zawsze nosic ubranie i okulary ochronne oraz uzywac sprzetu do oddychania, jezeli takie
wskazania wynikaja z etykiety na opakowaniu stosowanych srodków. Prace te nalezy wykonywac
w dobrze wentylowanym miejscu. Jezeli pojawi sie ból glowy lub zle samopoczucie po pracy ze
srodkami chemicznymi nalezy niezwlocznie skonsultowac sie z lekarzem.
Zagrozenia podczas str zyzenia owiec sa zwiazane z maszynkami, instalacja elektryczna,
rozkladem zagrody, sliskim podlozem, ostrymi i wystajacymi narzedziami, substancjami
chemicznymi, szokiem termicznym i kontuzjami wynikajacymi z meczacej, prowadzonej w
niewygodnej pozycji pracy.
8.Budynki inwentarskie
Budynek inwentarski powinien spelniac wymagania ewakuacyjne, które sa nastepujace:
odleglosc od najdalszego stanowiska dla zwierzat do wyjscia ewakuacyjnego nie powinna
przekraczac przy sciólkowym utrzymaniu zwierzat – 50 m, a przy bezsciólkowym – 75 m, przy
bezsciólkowym utrzymaniu bydla, trzody chlewnej i owiec, jezeli liczba bydla i trzody chlewnej nie
przekracza 15 sztuk, a owiec 200 sztuk, nalezy stosowac co najmniej jedno wyjscie ewakuacyjne, w
budynku przeznaczonym dla wiekszej liczby zwierzat niz podana wyzej nalezy stosowac co
najmniej dwa wyjscia, a z pomieszczen podzielonych na sekcje – co najmniej jedno wyjscie
ewakuacyjne z kazdej sekcji.
8.1 Króliki i drób
K r óliki sa zazwyczaj poslusznych zwierzat, które sa latwe w obsludze i stwarzaja kilka
zagrozen dla zdrowia pracowników laboratoryjnych i pracowników opieki zwierzat. Podstawowym
problemem podczas pracy z królików rozwija sie alergie. Personel przydzielony do obszarów
królika powinien byc przeszkolony w obsludze techniki i wymagania ochronne ubranie przed
rozpoczeciem praktyczne pracy.
ZAL ECANE sr odki zapobiegawcze
•
Tylko przeszkolony personel powinien obslugiwac króliki. Obsluga i szkolenie
powsciagliwosc moga b yc planowane przez LARC;
•
Rekawice i dlugi rekaw ubrania powinny byc noszone przez caly czas podczas pracy z
królików;
•
Umyc rece po kontakcie zwierzat;
•
Podczas szukania porady lekarskiej dla kazdej choroby, poinformowac lekarza podczas
pracy z królików.
Aby zmniejszyc ryzyko narazenia na alergeny, kiedy króliki sa transportowane lub
wykorzystywane w laboratoriach, pracownicy powinni przestrzegac nastepujacych praktyk:
•
Maski przeciwpylowe powinny byc noszone przez caly czas podczas pracy z królików, gdy
istnieje ryzyko aerozolowej transmisji odzwierzecego czynnika chorobotwórczego,
zatwierdzone maski respiratora (np. N95 przez firme 3M) nalezy nosic zamiast maski
przeciwpylowe;
•
Zminimalizowac odziezy ochronnej takich jak fartuchach laboratoryjnych poza obszarami
zwierzat i laboratoriów;
•
Usun przewozników z laboratoriów / biuro miejscach publicznych;
•
Uzywac jednorazowych dostaw w miare mozliwosci;
•
Zdezynfekowac laboratoryjne / chirurgiczny obszary pracy po pracy zwierzat.
Dr ób
Sposród drobiu najbardziej agresywne dla obslugi sa gesi. Maja one sklonnosc do bolesnego
szczypania osób obslugujacych w nogi. Dla zapewnienia bezpieczenstwa obsluga powinna nosic
buty z wysokimi cholewami. Z przejawami agresji innych gatunków drobiu mozna sie spotkac w
przypadku chowu ekstensywnego gdzie w stadach utrzymuje sie samce. Szczególnie agresywne
moga byc koguty, zwlaszcza w okresie zblizajacej sie wiosny i naturalnych okresów rozrodu.
Atakuja równiez kury nasiadki, oraz kury w gniazdach, z których wybiera sie jaja. Przed takimi
atakami mozna ochronic sie noszac dlugie spodnie i bluzy z dlugimi rekawami. Do wykonania
niektórych prac nalezy uzywac rekawiczek. W pomieszczeniach dla drobiu grzebiacego
hodowanego intensywnie czesto jest zbyt mala wilgotnosc i stad zagrozenie nadmierna iloscia pylu
unoszacego sie z pasz, sciólki, piór i skóry ptaków. Nalezy wiec zadbac o zapewnienie wlasciwych
warunków mikroklimatycznych w kurnikach lub indycznikach. Jednak w przypadku kiedy takie
zagrozenie wystapi, obsluga powinna uzywac maseczek chroniacych drogi oddechowe przed
pylem.
9.1 Pszczoly
Podczas pracy w pasiekach powinno sie uzywac odziezy ochronnej oraz podkurzacza.
Przegladu uli w pasiece powinno sie dokonywac w dni pogodne, w godzinach przedpoludniowych,
w porze najliczniejszego oblotu pszczól. Pracownicy obslugujacy pasieke powinni unikac
draznienia pszczól w szczególnosci przez wykonywanie gwaltownych ruchów lub silne
podkurzanie.
10.1 Psy
Zostaly najwczesniej udomowione przez czlowieka. Zapewnienie im dobrej karmy, dostepu
do wody i mozliwosci ruchu eliminuje zagrozenia dla ludzi. Niewlasciwe zas traktowanie prowadzi
do niebezpiecznych sytuacji. Przywiazane na krótkim lancuchu, zamykane w ciemnych
pomieszczeniach, bez wlasciwej opieki i szkolenia staja sie agresywne. Draznione, by skuteczniej
odstraszaly intruzów wchodzacych na teren gospodarstwa, po uwolnieniu sie z uwiezi, zaatakuja
wszystkich napotkanych ludzi, nie wylaczajac domowników. Czy wlasnie tak uksztaltowane cechy
psa sa najbardziej przydatne dla czlowieka?
ZASADY HI GI ENY, K TÓRY CH NAL EZY PRZESTRZEGA C
PRZY PRA CY ZE ZWI ERZE TAM I GOSPODARSK I M I
· Wydziel w oborze pomieszczenie, w którym mozna umyc rece, przebrac sie i przechowywac
odziez robocza wylacznie do obslugi zwierzat, dlatego ze zwierzeta moga reagowac agresja na
intensywne zapachy (np. kosmetyków, srodków chemicznych, paliw itp.)
· Myj starannie rece przed praca i po pracy, dopiero po ich umyciu mozna spozywac pokarmy i
palic papierosy.
· Dbaj o czystosc
pomieszczen inwentarskich. Co najmniej dwa razy w roku gruntownie je
oczyszczaj i dezynfekuj (np. mlekiem wapiennym . podczas tej czynnosci uzywaj okularów
ochronnych).
· Pamietaj o utrzymaniu w czystosci sprzetu do udoju. Mleko jest dobra pozywka dla bakterii
wywolujacych rózne schorzenia ludzi i zwierzat.
· Wydziel z dala od zabudowan i ujec wody wybiegi dla zwierzat i miejsca skladowania obornika.
· Jesli zauwazysz objawy chorobowe u zwierzat skontaktuj sie ze sluzbami weterynaryjnymi i scisle
stosuj sie do ich polecen.
· Nie uzywaj do celów spozywczych tych samych naczyn, które sluza do pojenia i karmienia
zwierzat!
Jesli chcesz unikna zar azenia sie chor oba odzwier zeca czasie obslugi zwier zat i bezposr ednio
po tych czynnosciach:
· Nie dotykaj ust i oczu nie umytymi rekami!
· Nie jedz, nie pij i nie pal przed umyciem rak!
Zródlo: materialy szkoleni owe CDR O Radom,
Zródlo: „ Bezpi eczenstwo i Hi gi ena pracy w gospodarstwi e rolnym” –Poradnik dla Dor adców
Rolnych - MRi RW W- wa 2009
M odul 4.
Ocena r yzyka zawodowego.
(10h)
Zarzadzanie jest procesem opanowania ryzyka, poczawszy od jego identyfikacji i oceny,
poprzez wybór metody manipulacji, az do podjecia decyzji odnosnie wdrozenia okreslonego
programu i dalszego jego monitorowania. Sklada sie ono z nastepujacych elementów:
rozpoznanie i ocena (analiza ryzyka), manipulowanie i kontrola (ryzyko jako rezygnacja ze
wzglednej równowagi sytuacyjnej) i polega na analizie pod katem identyfikacji ryzyka,
oszacowania prawdopodobienstwa zdarzenia oraz jego rozmiarów. Ryzyko podlega kontroli
czyli podjeciu dzialan prowadzacych do wyeliminowania lub ograniczenia dzialalnosci
podatnej na szkode. Dzialania te nakierowane sa na zabezpieczenie przez wystapieniem szkód
lub minimalizowanie efektów szkód. Kolejnym etapem jest finansowanie ryzyka polegajace na
likwidacji szkodliwych skutków straty poprzez ubezpieczenie, wlasne zabezpieczenia
finansowe oraz poszukiwanie zewnetrznych zródel pokrycia i administrowanie procesem
bezpiecznego kierowania.
Podstawowym elementem analizy jest zdefiniowanie najistotniejszych postaci ryzyka i
zagrozen, okreslenie prawdopodobienstwa ich wystapienia i oszacowanie wielkosci mozliwych
strat. Analiza ta powinna obejmowac: straty rzeczowe (w tym równiez straty posrednie), straty
osobowe, straty wynikajace z odpowiedzialnosci cywilnej.
Celem analizy powinno byc pelne ukazanie poszczególnych czynników skladowych
ryzyka,
stanowiacych
baze
zastosowania
odpowiednich
dlugoterminowych
srodków
prewencyjnych, a takze wyboru wlasciwego sposobu, a raczej polaczenia róznych sposobów
finansowania ryzyka.
Identyfikujac wielkosc ryzyka nalezy dokonac przegladu wszystkich
przedmiotów majatkowych i rodzajów dzialalnosci, które sie z nimi wiaza, oraz ustalic, jakie
niebezpieczenstwa groza tym przedmiotom lub wynikaja z prowadzenia danej dzialalnosci.
Na podstawie identyfikacji i oszacowania ryzyka powinna byc ustalona dla danego
gospodarstwa hierarchia waznosci niebezpieczenstw i mozliwych strat.
W rolnictwie calkowite unikniecie ryzyka nie jest mozliwe, jezeli produkcja rolnicza ma
byc kontynuowana. Wystepowac moze jedynie lagodniejsza forma, polegajaca na czesciowym
unikaniu ryzyka. W wiekszosci przypadków metoda ta jest oceniana negatywnie, gdyz
prowadzi do ograniczenia dzialalnosci produkcyjnej. Unikanie ryzyka jest zaliczane do
negatywnych metod manipulowania nim i oznacza, ze gospodarstwo nie podejmuje
okreslonych dzialan obarczonych z jego punktu widzenia, zbyt duzym ryzykiem. W pewnych
przypadkach moze byc to zabieg korzystny, metoda ta ujawnia pewna slabosc- jest czesto
postrzegana jako hamulec inicjatywy i przedsiebiorczosci, zas unikniecie wszystkich rodzajów
ryzyka okazuje sie niemozliwe. Jako metody zapobiegawcze okresla sie te dzialania, które maja
na celu niedopuszczenie do zajscia zdarzen niekorzystnych (np. wlasciwy wybór partnerów
rynkowych, ustalenie odpowiednich zapisów w umowach, zabezpieczenie zaplaty). Prewencja
nie oznacza jednak niepodejmowania ryzyka, jej istota jest zapobieganie stratom i
wspomaganie korzysci.
Kolejnym sposobem zarzadzania ryzykiem jest zatrzymanie ryzyka. Ta metoda oznacza,
ze sfinansowanie strat bedacych nastepstwem realizacji danego ryzyka spoczywa na barkach
rolnika. W literaturze wymienia sie swiadome zatrzymanie, bedace wynikiem przeprowadzenia
rzetelnej oceny zysków i strat osiaganych w przypadku zastosowania wszystkich pozostalych
metod manipulacji ryzyka. Wymaga ono szczególowej oceny zagrozenia i mozliwosci radzenia
sobie z konsekwencjami wystapienia straty. Jezeli alternatywne sposoby manipulacji ryzyka sa
niedostepne lub ich zastosowanie jest nieoplacalne, rolnik podejmuje decyzje o pozostawieniu
ciezaru sfinansowania ewentualnych, przyszlych strat wewnatrz gospodarstwa. Wiedzac o
wystepowaniu ryzyka i jego potencjalnych skutkach, podejmuje decyzje o przyjeciu go na
siebie w calosci lub czesci. U podstaw takich decyzji tkwic moga motywy finansowe (chec
zaoszczedzenia na skladce ubezpieczeniowej) badz pozafinansowe (niedostepnosc danego
ubezpieczenia).
Przykladem zatrzymania aktywnego jest samoubezpieczenie, czyli tworzenie rezerw na
poczet obslugi przyszlych strat. W przypadku ryzyk katastroficznych zatrzymanie aktywne jest
na ogól nieosiagalne dla rolników, wymaga bowiem ogromnego potencjalu finansowego.
Kolejnym sposobem zatrzymania ryzyka jest zatrzymanie pasywne, bedace wynikiem
niewiedzy, ignorancji czy lenistwa. Moze tez byc nastepstwem natury samego ryzyka, którego
obecnosc nie dociera do swiadomosci osoby zagrozonej. Taka postawa moze jednak rodzic
powazne nastepstwa finansowe.
Dzieje sie tak w przypadku ryzyk katastroficznych, takich jak huragany czy powodzie,
których
specyficzne
cechy
powoduja,
iz
ryzyko
wystapienia
katastrofy
jest
badz
bagatelizowane, badz zupelnie niedostrzegane. Rolnicy moga uwazac ryzyka katastroficzne za
zbyt odlegle i nierealne, by warte byly przeznaczania srodków finansowych na zakup
instrumentów mogacych uchronic gospodarstwo rolne przed skutkami kataklizmów.
Kontrolowanie ryzyka, zwane tez traktowaniem ryzyka albo obchodzeniem sie z
ryzykiem, powinno objac ogól dzialan o charakterze prewencyjnym, takich jak eliminowanie,
ograniczanie i przemieszczanie ryzyka, a takze lokalizowanie, zmniejszanie i ograniczanie strat
w przypadku zrealizowania sie ryzyka. Eliminowanie ryzyka jest kosztowne i wymaga czesto
odstapienia od pewnych ryzykownych dzialów i kierunków produkcji. Tak wiec gospodarstwo
rolne powinno byc przygotowane do alternatywnych rozwiazan produkcyjnych w razie
zniszczenia calego kierunku lub dzialu produkcji. Dzialania prewencyjne powinny byc tak
dobrane, azeby przynosily odczuwalne efekty w postaci zmniejszenia strat. Przy ustalaniu planu
finansowania ryzyka trzeba rozwazyc: które ryzyko zatrzymac do ewentualnego sfinansowania
przez gospodarstwa rolne, jak zapewnic srodki na pokrycie szkód, które ryzyko oddac
ubezpieczycielowi placac okreslona skladke i jakie zastosowac skladki zeby obnizyc koszty
ubezpieczenia. Kontrola ryzyka polega na podejmowaniu dzialan majacych na celu obnizenie
czestotliwosci wystepowania strat i zmniejszaniu ich wartosci.
Wyróznia sie dwa rodzaje kontroli ryzyka: zapobieganie stratom i redukcje strat. Pierwszy
z nich polega na obnizeniu prawdopodobienstwa realizacji ryzyka, drugi na redukcji wartosci
szkód bez wplywania na prawdopodobienstwo ich wystepowania. W przypadku ryzyk w
rolnictwie zapobieganie stratom wymaga duzej ilosci srodków kapitalowych, metoda ta jest
wiec praktycznie nieosiagalna dla wiekszosci gospodarstw rolnych. Dopiero inicjatywa agencji
rzadowych, samorzadów lokalnych, czy wiekszych spolecznosci lokalnych jest w stanie
skutecznie wplynac na obnizenie prawdopodobienstwa wystapienia szkód (mozliwosc
zmniejszenia czestotliwosci pojawiania sie susz poprzez melioracje uzytków rolnych, czy
powodzi poprzez budowe zbiorników retencyjnych czy walów.
Oddanie ryzyka czyli ubezpieczenie zwane równiez transferem ryzyka jest przeniesieniem
ryzyka badz jego konsekwencji finansowych na inny podmiot. Sluzyc temu moga okreslone
mechanizmy prawne, takie jak umowa ubezpieczenia. Wiaze sie ono z przyjeciem okreslonych
warunków ubezpieczenia i pokrycia kosztów. „Ubezpieczenie to urzadzenie umozliwiajace
zastapienie
niepewnej
lecz
wielkiej
straty,
niewielka
lecz
pewna
strata,
skladka
ubezpieczeniowa” (Ronka-Chmielowiec, 2002). Niesie ono ze soba wiele korzysci.
Gospodarstwa rolne w duzym stopniu uniezalezniaja sie finansowo od ryzyka. Jedynym
minusem
tego
rozwiazania
jest
koniecznosc
placenia
wzglednie
wysokich
skladek
ubezpieczeniowych. Naczelna idea ubezpieczen jest wspólne wzajemne pokrywanie strat
losowych, które analizowane w skali masowej daja sie ocenic co do wielkosci i czestotliwosci
wystepowania.
Jednym ze sposobów zarzadzania ryzykiem jest jego dystrybucja. Jest to podzielenie lub
rozlozenie skutków finansowych realizacji danego ryzyka na grupe – mozliwe do zastosowania
w organizacjach, grupujacych wieksza liczbe gospodarstw. Rozwiniecie tego instrumentu w
ramach szerszej zbiorowosci przypomina klasyczne formy ubezpieczenia. Dla zbiorowosci
mniejszych wystepuja podobne problemy jak przy zatrzymaniu ryzyka. Dodatkowa trudnosc w
warunkach polskich sprawia nieufnosc, z jaka wciaz odnosza sie rolnicy do szerszych form
wspóldzialania. Koncowym elementem procesu zarzadzania ryzykiem jest obserwacja i
kontrola dzialan gospodarstw i zjawisk zachodzacych w ich otoczeniu w odniesieniu do
wczesniej przyjetych granic dopuszczalnego ryzyka.
Na obecny stan rynku ubezpieczen majatkowych w rolnictwie duzy wplyw miala zmiana
zasad funkcjonowania ubezpieczen rolnych, jaka nastapila wraz z przemiana ustrojowa. Ustawa
o dzialalnosci ubezpieczeniowej z 28 lipca 1990r. ograniczyla znacznie zakres ubezpieczen
obowiazkowych. Zrezygnowano z przymusu ubezpieczania mienia ruchomego, upraw
polowych, lak, pastwisk, a takze koni i bydla. Spowodowalo to masowe wycofywanie sie
rolników z rynku ubezpieczen. Szacuje sie, ze obecnie ubezpieczeniem objetych jest jedynie
kilka procent poglowia bydla, koni i upraw a jedynie kilkanascie procent gospodarstw rolnych
posiada wykupiona polise ubezpieczenia mienia ruchomego.
Istotny wplyw na taki stan rzeczy mial obiektywny wzrost wartosci skladki spowodowany
spadkiem liczby ubezpieczonych. Coraz wiecej wlascicieli gospodarstw rolnych przestaje
równiez dopelniac obowiazku ubezpieczenia budynków. Szacuje sie, ze ok. 20-30% rolników
nie dokonuje obecnie obowiazkowego ubezpieczenia budynków. Zdaniem rolników koszty
ubezpieczen sa zbyt wysokie w stosunku do ewentualnej straty. Pomimo coraz bogatszej oferty
ubezpieczenia dobrowolne w rolnictwie nie ciesza sie duzym zainteresowaniem.
Zr ódlo: http://www.mari akaczorowska.pl/
I nstytucje panstwowe i or ganizacje uczestniczace w pr omocji systemów
zar zadzania BHP
Dzialania zwiazane z promowaniem wdrazania systemów zarzadzania BHP (SZ BHP)
w jak najwiekszej liczbie przedsiebiorstw dzialajacych na terenie Polski powinny byc prowadzone
przez wszystkie organizacje i instytucje panstwowe jak i pozarzadowe, których zakres
odpowiedzialnosci obejmuje problematyke BHP, oraz w których interesie lezy poprawa warunków
pracy w tych przedsiebiorstwach. Do najwazniejszych instytucji panstwowych, które powinny
angazowac sie w te dzialania, naleza:
1. Rada Ochrony Pracy (ROP),
2. Ministerstwo Gospodarki (MG),
3. Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej (MPiPS),
4. Panstwowa Inspekcja Pracy (PIP),
5. Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytuty Badawczy (CIOP-PIB).
6. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW)
Zgodnie z postanowieniami wytycznych Miedzynarodowej Organizacji Pracy (MOP)
dotyczacych SZ BHP (ILO-OSH 2001), zwanymi dalej wytycznymi MOP, dzialania zwiazane z
promocja tych systemów te powinny byc realizowane z zachowaniem zasady trójstronnosci, czyli w
porozumieniu i przy zaangazowaniu partnerów spolecznych reprezentowanych przez najwazniejsze
organizacje pracodawców i pracobiorców. Ponadto do promocji SZ BHP powinny byc wlaczone
inne instytucje panstwowe i organizacje pozarzadowe posiadajace mozliwosci oddzialywania na
przedsiebiorstwa w aspekcie promocji tych systemów.
Do instytucji tych naleza:
• Zaklad Ubezpieczen Spolecznych (ZUS),
•
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spolecznego (KRUS)
• Komitet Jakosci Krajowej Izby Gospodarczej (KIG),
• Forum Odpowiedzialnego Biznesu (FOB),
• Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Sluzb BHP (OSPS BHP),
• jednostki certyfikujace prowadzace certyfikacje systemów zarzadzania BHP.
Zródlo: „ Wytyczne do promocji systemów zarzadzania bezpi eczenstwem i higi ena pracy w
przedsi ebiorstwach” – dr inz. Dani el Podgórski CIOP PI B W-wa 2004r.
M odul 5.
Pierwsza Pomoc.
Prawny obowiazek udzielania pomocy jest okreslony w artykule 162 Kodeksu karnego, którego
zapis brzmi:
1. §.1.
Kto
czlowi ekowi
znajdujacemu
si e
w
polozeniu
grozacym
bezposredni m
ni ebezpi eczenstwem utraty zyci a albo ci ezki ego uszczerbku na zdrowiu ni e udzi ela pomocy,
mogac jej udzi eli c bez narazenia si ebi e lub i nnej osoby na ni ebezpi eczenstwo utraty zycia
albo ci ezki ego uszczerbku na zdrowi u - podlega karze pozbawi enia wolnosci do lat 3.
2. § 2. Ni e popelni a przestepstwa, kto ni e udzi ela pomocy, do której jest koni eczne poddani e
sie zabi egowi lekarski emu albo w warunkach, w których mozli wa jest ni ezwloczna pomoc ze
strony instytucji lub osoby do tego powolanej.
2. Pier wsza pomoc na miejscu wypadku r atuje zycie, gdy u poszkodowanego wystapia:
l zaburzenia w oddychaniu (bezdech),
l zatrzymanie krazenia,
l krwotok,
Podstawowym zadaniem jest ustalenie, czy zachowane sa procesy decydujace bezposrednio
o zyciu ofiary: wyczuwalne tetno, oddech, drozne
Na czynnosci dorazne ratujace zycie sklada sie:
l Ewakuacja ofiary z okolicy zagrozenia.
l Resuscytacja, reanimacja.
l Opanowanie groznego krwawienia.
l Ulozenie na boku.
l Walka ze wstrzasem.
l Zabezpieczenie miejsca wypadku .
Wzywanie pomocy musi zawier ac infor macje o pieciu szczególach:
1. Gdzie sie to stalo?
2. Co sie wydarzylo?
3. Ile jest ofiar wypadku?
4. Jakie sa uszkodzenia ciala?
5. Kto wzywa pomocy?
Schemat postepowani a podczas akcji r atunkowej :
Ø Wezwac pomoc
Ø Ocenic przytomnosc poszkodowanego (próba kontaktu slownego i jego orientacji
w otoczeniu).
Ø Udroznic drogi oddechowe.
Ø Ulozyc poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej.
Ø W razie bezdechu lub oddechu niewydolnego podjac sztuczne oddychanie metoda "ustausta", a w razie zatrzymania krazenia przystapic do zewnetrznego masazu serca.
Ø W razie krwotoku, zatamowac krwotok, plasko ulozyc poszkodowanego z uniesieniem nóg
powyzej tulowia (celem zwiekszenia doplywu krwi do mózgu i serca).
Ø Zabezpieczyc chorego przed wilgocia i utrata ciepla, (okryc kocem lub nieprzemakalnym
tworzywem).
Ø Zabezpieczyc prawidlowe oddychanie.
Ø Akcje ratownicza prowadzic do czasu przybycia fachowego personelu medycznego.
Poszkodowany lub inna osoba zglaszaj aca wypadek powinna w szczególnosci:
- zabezpieczyc w miare mozliwosci miejsce i przedmioty zwiazane z wypadkiem;
- udostepnic miejsce wypadku i przedmioty zwiazane z wypadkiem;
- wskazac swiad ków wypadku;
- dostarczyc posiadana dokumentacje leczenia;
- udzielic informacji i wszechstronnej pomocy pracownikowi Kasy upowaznionemu przez Prezesa
Kasy do prowadzenia postepowania dowodowego w sprawie ustalenia okolicznosci i przyczyn
wypadku.
6. Pier wsza Pomoc pr zy pr acy ze sr odkami ochr ony r oslin.
Co r obic gdy:
l Zatruty jest NIEPRZYTOMNY I NIE ODDYCHA – rób sztuczne oddychanie (usta, usta
lub usta nos az do przybycia lekarza!)
l Zatruty jest NIEPRZYTOMNY, ALE ODDYCHA– ulóz go w pozycji bocznej – na boku
(ulozenie glowy na boku chroni przed zapadnieciem jezyka).
l Nieprzytomnego transportuj w ulozeniu na boku.
l Zatruty jest NIESPOKOJNY, POBUDZONY, MA DRGAWKI – podaj zatrutemu ( lecz nie
w czasie trwania drgawek) 2 tabletki Luminalu. W czasie trwania drgawek nie wolno niczego
podawac doustnie, ani wywolywac wymiotów. Mozna robic sztuczne oddychanie metoda usta
usta lub usta nos.
l ZANIECZYSZCZONE SA OCZY –
przemyj oczy duza iloscia wody destylowanej,
nastepnie wpusc 2 krople Sol. Neomecini i 2 krople Gliceryny
l Natychmiast po udzieleniu pierwszej pomocy skieruj chorego do okulisty
l Nastapilo zatrucie KARBAMINIANAMI LUB ZWIAZKAMI FOSFOROORGANICZMI
– podaj doustnie ampulke atropiny. Jezeli chory jest nieprzytomny, zrób zastrzyk podskórny
lub
domiesniowy. Jezeli po 15 minutach objawy nie ustapia albo nasila sie, podaj nastepna
ampulke a po kolejnych 15 minutach trzecia.
l
Nie podawaj atropiny, jezeli zatruty sinieje!
l Zatrutego meczy kaszel – podaj 2 tabletki Pentoxyverin
JEZEL I ZA TRUCI E NASTAPL O PRZEZ:
l SKÓRE – zalóz rekawiczki jednorazowe ze skladu apteczki
l
Zdejmij zanieczyszczone ubranie. Usun resztki trucizny przy pomocy gazy.
l UKLAD ODDECHOWY – wynies zatrutego poza zasieg oddzialywania trucizny.
Rozluznij odziez. Chron go przed sloncem, ale i oziebieniem
l UKLAD POKAMOWY – jezeli od chwili zatrucia uplynelo nie wiecej niz 6 godzin, spróbuj
wywolac wymioty. Podaj roztwór soli kuchennej
draznij tylna sciane gardla. W razie
potrzeby podaj solanke jeszcze dwukrotnie ( co 10-15 min.) Podaj doustnie parafine ( aby
zapobiec wchlanianiu sie trucizny do ukladu pokarmowego. Jezeli nie ma biegunki podaj
sól gorzka
l Jezeli zatruty jest nieprzytomny, nie wolno niczego wprowadzac do jamy ustnej i
wywolywac wymiotów
l Nie wolno podawac oleju rycynowego i innych tluszczów ( takze mleka! ), gdyz ulatwiaja
one wchlanianie sie pestycydów.
7. Dla gospodar stw, dystr ybutor ów i innych j ednostek pr acujacych ze sr odkami
ochr ony r oslin
Lp
Nazwa l eku/sr odka
I losc
w apteczce
1
Atr opina (Atropinum sulfuricum) w ampulkach
4 amp.
0,001 g
2
L uminal (Luminalum) w tabletkach po 0,1g
3 szt
3
Azar ina lub NeoAzar ina - tabletki
5 szt
4
K r ople do oczu (Gentamicin 0,3%) po 10 ml )
1 szt
5
Sól gor zka (Magnesium sulfuricum) w opak. po
1 opak.
15 g
6
Sól kuchenna (Natrium chloratum) w
3 op.
opakowaniach po 20g
7
M ento-Par affinol w opakowaniach po 12 g
1 opak.
8
Str zykawk a z igla jednor azowa (do A tr opiny)
4 komplety
9
Rekawice jednor azowego uzytku
2 par y
10
Woda destylowana j al owa
1 opak.
11
K ompr esy gazowe
3 op.
12
Naczynie pl askie (wykor zystaj opakowanie
1 szt.
apteczki)
13
K ubek jednor azowy
3 szt.
Zródlo: materialy szkoleni owe CDR O Radom,
Zródlo: „ Bezpi eczenstwo i Hi gi ena pracy w gospodarstwi e rolnym” –Poradni k dla Doradców
Rolnych - MRi RW W- wa 2009

Podnoszenie kompetencj i w zakresie bezpieczenstwa pracy w

Transkrypt

Podobne dokumenty

Etruskowie i początek Rzymu

Murarz klinkierowy

MALARZ praca we Francji Możliwa kwota wynagrodzenia ok.1900

Komisjoner w systemie słuchawkowym

Sztuka, która pomaga dzieciom... spis treści

Pracownik w gospodarstwie rolnym