Lekkoatletyka – trening dzieci i młodzieży

Lekkoatletyka – trening dzieci i młodzieży.
Lekkoatletyka jest dyscypliną sportową na którą składa się kilkadziesiąt różnych
konkurencji. Już ta cecha stawia młodemu organizmowi zupełnie odmienne wymagania.
Wyniki w biegach zależą od poziomu wytrzymałości; wyniki w sprintach- od poziomu
szybkości; wyniki w skokach -od poziomu rozwoju koordynacji ruchowej, szybkości,
skoczności a także opanowania techniki.
Każda z tych cech ma inne tempo rozwoju i w związku z tym w innym okresie życia jest
najbardziej podatna na specjalne kształtowanie. Dlatego też nie jest rzeczą obojętną,
w którym okresie życia rozpoczniemy kształtowanie określonej cechy motorycznej.
Badania dotychczasowe jak też dotychczasowe doświadczenie, wykazały, iż dość wcześnie
kształtują się zdolności koordynacyjne. Dobre wyniki w nauczaniu różnych form ruchu
można osiągnąć już w pierwszych latach szkolnych.
W związku z tym tę cechę powinno rozwijać się w dość wczesnym dzieciństwie.
Dobre wyniki możemy osiągnąć w tym okresie również w kształtowaniu szybkości.
Wysoki poziom tej cechy jest niezbędny w wielu konkurencjach lekkoatletycznych.
Wytrzymałość również możemy zacząć kształtować w początkowym okresie lecz należy
pamiętać by nadmiernie nie obciążać młodego organizmu, co może spowodować
zahamowanie rozwoju koordynacji ruchowej i szybkości w przyszłości.
Umiarkowane stymulowanie rozwoju wytrzymałości już w młodym wieku jest jak najbardziej
wskazane bez względu na konkurencję, w jakiej określony zawodnik będzie się w przyszłości
specjalizował.
Ćwiczenia siłowe powinno się rozpoczynać dopiero wówczas, kiedy aparat ruchowy
zostanie wzmocniony poprzez ćwiczenia szybkości, koordynacji ruchowej
oraz wytrzymałości. Bardzo ważne jest aby w pierwszym okresie treningowym rozwijać
równomiernie wszystkie cechy motoryczne dziecka przede wszystkim poprzez zabawę
i wszelkie ćwiczenia ogólnorozwojowe, nie ukierunkowując tylko na jedną konkurencję
lekkoatletyczną. Taki trening jest krótkowzroczny, może przynieść efekt w postaci wyniku ale
tylko na krótki okres. W przyszłości dojrzały zawodnik może mieć problemy z wynikami
takimi, których można by się spodziewać prowadząc we wczesnej fazie odpowiedni trening
ogólnorozwojowy ukierunkowany na większą ilość konkurencji i stosując przy tym
odpowiednie obciążenia dostosowane dla wieku.
Specyficznym problemem treningu młodzieży jest kwestia doboru rodzaju pracy dla
kolejnych lat planu treningowego. Różne badania oraz praktyczne doświadczenie trenerskie
zbierane z różnych konkurencji i dyscyplin sportowych pozwalają stwierdzić, że wzrost
poziomu sportowego w pierwszym etapie treningu może być uzyskany nawet przez wzrost
samego ogólnego przygotowania sprawnościowego. Później jednak następuje moment, kiedy
progresja maleje. Środki ogólnego przygotowania sprawnościowego nie wywierają już
oczekiwanego wpływu na organizm zawodnika. Dlatego też dalszy wzrost poziomu
sportowego wymaga już stosowania ukierunkowanych środków rozwijających niezbędnych
dla danej dyscypliny cech motorycznych z uwzględnieniem specyfiki pracy w niej
występującej. Na przykład: w rzutach – siły zrywowej, w sprintach – szybkości reakcji.
Po pierwszym etapie szkolenia w lekkiej atletyce polegającym przede wszystkim na treningu
ogólnorozwojowym oraz zabawie w maksymalną ilość konkurencji.
Dochodzi do momentu doboru poszczególnych osobników do odpowiedniej konkurencji.
Dobór – to system czynników i działań organizacyjnych zmierzających poprzez selekcję do
wybrania zawodników posiadających optymalne, szeroko pojęte warunki do osiągania
wyników w przyszłości w danej konkurencji.
Podstawowym założeniem selekcji jest spełnienie przez zawodnika określonych dla danej
konkurencji wymiernych kryteriów.
Stosuje się dwa rodzaje selekcji.
Selekcja naturalna polega na stopniowym rozwijaniu predyspozycji w toku podjętego i
realizowanego przez określony czas treningu.
Selekcja sztuczna zmierza do kwalifikowania do treningu osobników obdarzonych
specyficznym dla danej konkurencji zespołem cech, mierzonych poprzez zestaw określonych
sprawdzianów i pomiarów.
Powodzenie i skuteczność treningu lekkoatletycznego związane są z właściwym doborem i
selekcją osobników o szczególnych predyspozycjach do danej konkurencji. Pojęcia te
odnoszą się nie tylko do rozpoczęcia pierwszego etapu szkolenia, lecz stanowią ciąg działań,
towarzyszących każdemu etapowi zaawansowania.
Całokształt kariery sportowej zawodnika przebiega w trzech zasadniczych etapach szkolenia:
- etap przygotowania wszechstronnego, który obejmuje zadania ogólnego kształtowania
sprawności i umiejętności oraz poszczególnych cech motorycznych,
- etap przygotowania ukierunkowanego, zmierzającego do stworzenia funkcjonalnej bazy
pod przyszłą specjalizację,
- etap treningu specjalistycznego, obejmującego kształtowanie i doskonalenie mistrzostwa
sportowego w danej konkurencji.
Prawidłowo zorganizowany dobór i właściwa selekcja pozwalają w procesie szkolenia na
właściwe rozwinięcie pełnych możliwości zawodnika w przyszłości.
Pierwszy etap doboru -to selekcja wstępna do lekkoatletyki w ogóle,
prowadzona w wieku ok. 12 lat, na przełomie V-VI klasy szkoły podstawowej.
Drugi etap – to właściwa selekcja jednostek najbardziej uzdolnionych.
Odbywa się ona po 2-3 letnim etapie szkolenia wszechstronnego I klasa gimnazjum.
Trzeci etap obejmuje selekcję specjalistyczną i jest związany ze szczególnym określeniem
wszelkich predyspozycji zawodnika związanych z wymogami treningu specjalistycznego
w danej konkurencji.
Dzięki swojemu wszechstronnemu charakterowi lekkoatletyka, uzupełniana grami
sportowymi, pływaniem i jednym ze sportów zimowych, może być jako system wychowania
fizycznego pod warunkiem, że nie rozpocznie się jej od wąskiej specjalizacji, mającej na celu
tylko wyczyn sportowy. Co prowadzi bardzo często do rabunkowej gospodarki młodymi
organizmami lecz rozpocznie od rozbiegania i przygotowania wielobojowego, stanowiącego
solidną bazę dla późniejszych specjalizacji.
Literatura:
1. „Lekkoatletyka” - Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Sochy i Zenona Ważnego
2. „ Lekkoatletyka sport podstawowy” - Pod redakcją Jana Mulaka