1. O projekcie TRANSPORT LEARNING

Jak zaplanować i zorganizować
szkolenie
w zakresie zrównoważonego
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
transportu Come progettare e
implementare un corso di formazione
sulla Mobilità Sostenibile Hogyan
tervezzünk és szervezzünk meg egy
fenntartható mobilitási
képzést?Como planear e organizar
uma formação em Mobilidade
Sustentável How to design and
organise a Sustainable Mobility
training Transport Learning courses
replication
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
Zastrzeżenia prawne
Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji ponoszą autorzy. Nie musi ona koniecznie
odzwierciedlać stanowiska Unii Europejskiej. Ani EACI, ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności
za sposób, w jaki wykorzystane mogą zostać informacje zawarte w publikacji.
Transport Learning jest dofinansowany przez Unię Europejska w ramach programu Inteligentna Energia dla
Europy.
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
Spis treści
Spis treści ............................................................................................................................ 3
1. O projekcie TRANSPORT LEARNING ............................................................................ 4
2. Wprowadzenie ................................................................................................................. 6
2.1 Cele ............................................................................................................................. 6
Część 1. Zasady ogólne szkoleń TRANSPORT LEARNING ............................................. 7

Równowaga między teorią a praktyką......................................................................... 7

Praca indywidualna, praca w grupach i formalne prezentacje ..................................... 7

Doświadczenia lokalne i globalne ............................................................................... 7

Aktywni trenerzy, interaktywni uczestnicy ................................................................... 8

Uczenie się przez działanie......................................................................................... 8

Inspirująca i przyjazna atmosfera pracy ...................................................................... 8

Budowanie sieci kontaktów ......................................................................................... 9
Część 2: Jak zorganizować dobre szkolenie TRANSPORT LEARNING ........................... 9



Trener: ........................................................................................................................ 9
Gospodarz, organizator lub drugi trener: ..................................................................... 9
Miejsce: ...................................................................................................................... 9

Czas wolny między zajęciami: ............................................................................... 10

Materiały szkoleniowe: .............................................................................................. 10

Budżet: ..................................................................................................................... 10
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
1. O projekcie TRANSPORT LEARNING
TRANSPORT LEARNING – Zwiększenie kompetencji praktyków w celu osiągnięcia niższego
zużycia energii w transporcie miejskim – rozpoczął się w maju 2011 roku i jest 32 miesięcznym projektem wspieranym przez Komisję Europejską w ramach programu
Inteligentna Energia dla Europy
TRANSPORT LEARNING zorientowany jest na tworzenie wiedzy i kompetencji w zakresie
zrównoważonych polityk transportowych oraz działań realizowanych przez gminy i agencje
energetyczne w europejskich regionach konwergencji. Celem projektu Transport Learning
jest ponadto wzmocnienie działań rynkowych związanych ze zrównoważonym transportem
poprzez włączenie ich do portfoliów biznesowych agencji energii/zarządzania energią, w ten
sposób wspierając regiony nadrabiające zaległości w sferze ekonomicznej.
Projekt ma na celu dotarcie do szerokiego grona odbiorców, oddziałując na szeroką skalę
oraz proponując stałe długoterminowe szkolenia i edukację w zakresie zrównoważonego
transportu. Aby to osiągnąć, TRANSPORT LEARNING opracowuje i realizuje szkolenia i
wizyty w terenie oraz wykorzystuje swoje dane w celu zapewnienia długofalowego
oddziaływania. Będzie ono obejmować:
•
•
•
•
•
64 dwudniowe moduły szkoleniowe w zakresie wybranych zagadnień w odpowiedzi
na potrzeby uczestników w Bułgarii, Hiszpanii, Grecji, Węgrzech, Włoszech, Polsce,
Portugalii oraz Rumunii; przewidziane dla minimum 650 uczestników;
Praktyczne projekty szkoleniowe (często zwane mini-projektami) skutkujące minimum
170 przeprowadzonymi z powodzeniem projektami;
Wizyty w terenie dla polityków i decydentów w celu wspierania działań osób
odbywających szkolenie oraz zapewnienia zrównoważonego transportu w regionach
konwergencji;
Wprowadzanie materiałów szkoleniowych do kursów akademickich i szkoleniowych,
aby uzyskać długotrwały wpływ na słuchaczy oraz pracujących profesjonalistów;
Stronę internetową prezentującą informacje, aktualności, platformę e-learning,
Internetowe Centrum Zasobów Szkoleniowych oraz wszelkie wyniki projektu w 9
europejskich językach.
Dzięki tym wszystkim działaniom TRANSPORT LEARNING będzie wydatnie przyczyniać się
do oszczędności energii w transporcie poprzez kreowanie wymaganej wiedzy oraz zdolności,
zapewniając tym samym wydajne działania w zakresie zrównoważonego transportu.
Główna zaleta TRANSPORT LEARNING (TL) polega na tym, że uczestnicy opracowują i
realizują rzeczywiste, praktyczne projekty szkoleniowe (zwane poniżej PTP lub
„miniprojektami”). Umożliwia to osiągane celów w zakresie oszczędności energii w
codziennych sytuacjach. Takie projekty powodują głębsze identyfikowanie się uczestników z
planami oszczędzania energii oraz stanowią przekonujący dowód pozytywnego
oddziaływania projektu TRANSPORT LEARNING.
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
1. Konsorcjum TRANSPORT LEARNING
Konsorcjum TL jest zorganizowane w następujący sposób:
Koordynator:
Technische Universität Dresden (DE)
DD (CY)
Partnerzy:
Lund University (SE)
Ecoinstitute Alto Adige (IT)
Municipality of Krakow (PL)
Eco-union (ES)
ANEA (IT)
Edinburgh Napier University (UK)
OCCAM Ltd. (PT)
Energiaklub (HU)
ATU (RO)
Energy Agency of Plovdiv (BG)
University of Maribor (SI)
FGM – AMOR (AT)
University of Piraeus, Research Centre (EL)
Gea21 (ES)
University of Žilina (SK)
Osiem krajów objętych projektem i organizatorzy krajowi to:
-
Bułgaria, Agencja Energii w Płowdiw (BG)
Grecja, Centrum Badawcze Uniwersytetu w Pireusie (EL)
Węgry, EnergiaKlub (HU)
Włochy, ANEA (IT)
Polska, Urząd Miasta Krakowa (PL)
Portugalia, OCCAM Ltd. (PT)
Rumunia, ATU (RO)
Hiszpania, Gea21 (ES)
Osiem tematów objętych projektem jest przypisanych do poszczególnych partnerów
szkoleniowych:
•
Zarządzanie przestrzenią parkingową, ograniczenia dostępu i kontrola prędkości:
Tom Rye (Uniwersytet w Lund)
•
Działania na rzecz zarządzania mobilnością dla rodzin, przedszkoli i szkół: Udo
Becker (Uniwersytet w Dreźnie)
•
Planowanie przestrzenne w zarządzaniu mobilnością: Màrius Navazo (Gea21),
www.gea21.com
•
Modele transportu publicznego: Yannis Kolioussis (Centrum Badawcze Uniwersytetu
w Pireusie)
•
Projektowanie ulic, krajobraz ulicy i uspokajanie ruchu: Octavia Stepan (ATU)
•
Ruch pieszy i rowerowy - doradztwo dla gmin Ben Auer (Ecoinstitute Alto Adige)
•
Projektowanie i wdrażanie kampanii na rzecz zrównoważonej mobilności: Robert
Pressl (FGM-AMOR)
•
Szkolenie w zakresie komunikacji: Ursula Caser (OCCAM Lda.)
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
2. Wprowadzenie
Niniejszy dokument jest broszurą informacyjną dla ośrodków szkoleniowych, które są
zainteresowane powieleniem szkoleń organizowanych w ramach TRANSPORT LEARNING.
Przedstawia ogólną koncepcję szkolenia wykorzystaną podczas 64 modułów warsztatowych
w ośmiu krajach w latach 2012–2013. Opracowano osiem modułów, które zyskały pozytywną
ocenę uczestników szkoleń pochodzących z władz samorządowych, gmin, agencji energii i
rozwoju, specjalistów (szczególnie architektów, inżynierów, urbanistów i organizatorów
transportu), a także organizacji społecznych i liderów społeczności.
Całość materiałów dydaktycznych, opracowanych przez szkoły wyższe i firmy, jest dostępna
na portalu internetowym www.transportlearning.net. W ramach projektu przygotowano także
Internetowe Centrum Zasobów Szkoleniowych (Online Training Resource Centre – OTRC) z
informacjami uzupełniającymi i narzędziami do samodzielnej nauki, przeznaczonymi dla
osób zainteresowanych zdobywaniem wiedzy o zrównoważonym transporcie.
Cały podręcznik dotyczący organizacji szkoleń (w językach angielskim i hiszpańskim) można
pobrać bezpośrednio z portalu TRANSPORT LEARNING pod adresem:
www.transportlearning.net/interactiveguide
2.1 Cele
Celem
niniejszego
przewodnika
jest
przekazanie
informacji
praktycznych
wyspecjalizowanym ośrodkom szkoleniowym, które pragną organizować szkolenia w
dziedzinie zrównoważonego transportu w różnych krajach i regionach europejskich.
Przedstawiona koncepcja TRANSPORT LEARNING to konspekt obejmujący wszystkie
elementy szkolenia, takie jak cele, struktura, wytyczne i dostępne materiały.
Koncepcja szkolenia wynika z propozycji przedstawionych przez zespół trenerów
TRANSPORT LEARNING (obejmujący dużą grupę pracowników naukowych, doradców,
ekspertów i specjalistów o szerokim doświadczeniu z dziedzinie zrównoważonego
transportu), zweryfikowanych następnie na podstawie doświadczeń zgromadzonych głównie
podczas realizacji projektów europejskich po to, aby uzyskać optymalną formułę kursów TL.
Doświadczenia zgromadzone podczas 64 modułów szkoleniowych zrealizowanych w 8
krajach (w zróżnicowanych sytuacjach, warunkach i w obliczu różnych potrzeb) stanowiły
podstawę do określenia cech szkoleń, które zapewnią ich powodzenie podczas odtwarzania
w innych warunkach. Wnioski zawarte w tym podręczniku wynikają z analizy doświadczeń
trenerów i uczestników szkoleń, a także efektów i zaleceń wypracowanych przez lokalnych
gospodarzy. Ponad 83% uczestników szkoleń oceniło szkolenia TL jako bardzo dobre lub
doskonałe.
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
Część 1. Zasady ogólne szkoleń TRANSPORT
LEARNING
Moduły poświęcone zagadnieniom zrównoważonego transportu są realizowane podczas
dwudniowego szkolenia prowadzonego przez międzynarodowego trenera, którego wspiera
krajowy gospodarz lub optymalnie drugi trener. Szkolenia były adresowane do zespołów
złożonych z około dwudziestu uczestników wybranych z docelowej grupy specjalistów.
Główną zasadę zastosowaną w tej koncepcji szkolenia przedstawiono krótko w poniższym
rozdziale:

Równowaga między teorią a praktyką
Szkolenia stanowią kombinację różnych metod uczenia się. Standardową prezentację
koncepcji, danych i argumentów w ramach konwencjonalnego wykładu uzupełniono
szeregiem praktycznych ćwiczeń, gier i pytań interaktywnych. Efektem jest bardziej
nowatorska struktura szkolenia, w której role trenera i osób szkolonych są ze sobą o
wiele mocniej powiązane niż podczas formalnego szkolenia. W strukturze szkolenia
staramy się osiągnąć właściwą równowagę między zajęciami prowadzonymi przez
doświadczonego trenera, który przekazuje wiedzę, a warsztatami polegającymi na
wspólnej pracy i dzieleniu się wiedzą.

Praca indywidualna, praca w grupach i formalne prezentacje
Doświadczenia zgromadzone podczas warsztatów TRANSPORT LEARNING dowodzą,
że połączenie pracy indywidualnej, pracy w grupach i formalnego nauczania jest
najlepszym sposobem utrwalania treści przekazywanych podczas szkolenia, które może
radykalnie zmienić poprzednio wypracowane koncepcje. Większość uczestników
szkoleń miała wcześniej szkolenia techniczne skupione na płynności ruchu oraz
rozwiązaniach transportowych. Natomiast szkolenie TL reprezentuje całkowicie inne
podejście do problemów i rozwiązań w zakresie mobilności miejskiej.
Dwudniowy moduł to może zbyt mało czasu, aby zmienić o 180° myślenie lokalnej kadry
technicznej, jest to jednak okazja do dogłębnego omówienia, dlaczego zmiana jest
konieczna i jak rozpocząć drogę w nowym kierunku.

Doświadczenia lokalne i globalne
Trenerzy przedstawili szereg studiów przypadków, które były inspiracją do dyskusji i
ćwiczeń z udziałem uczestników szkoleń. Przetestowano gruntownie nowe możliwości,
takie jak wykorzystanie materiałów filmowych z bazy danych Eltis (www.eltis.com).
Sposób prezentacji koncepcji nie ulega istotnym zmianom podczas omawiania sytuacji
w różnych krajach. Wybór konkretnych studiów przypadków z kraju lub regionu, w
strona 9 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
którym odbywa się szkolenie, przyczynia się do zwiększenia jego atrakcyjności, lecz
uczestnicy oczekują także innych studiów przypadków oraz przykładów najlepszych
praktyk, które są mniej znane i mogą stanowić dodatkowe wzory. Zebrane opinie
wskazują, że międzynarodowy charakter modułów i międzynarodowe podejście trenerów
są cenione przez uczestników.

Aktywni trenerzy, interaktywni uczestnicy
Aktywna rola uczestników szkolenia jest niezbędna, aby osiągnąć pożądane zmiany.
Użyteczna jest także dyskusja o wadach i zaletach nowych rozwiązań i propozycji, z
naciskiem na wymianę informacji zamiast ich jednokierunkowego przekazywania. Jest to
klucz do powodzenia szkolenia. W końcu każdy z uczestników jest już ekspertem we
własnej dziedzinie, zatem każdy może zarówno wnieść własny wkład, jak i uczyć się od
innych.
Harmonogram szkolenia musi odzwierciedlać przedstawioną kombinację metod uczenia
się, począwszy od ogólnej prezentacji idei zrównoważonego transportu, przez konkretne
prezentacje zagadnień danego modułu, po szereg dyskusji, ćwiczeń praktycznych,
ćwiczeń w grupach i prezentowanie własnych pomysłów przez uczestników.

Uczenie się przez działanie
Zaraz po pierwszych zajęciach wprowadzających należy skupić uwagę na „możliwych
działaniach”, aby wyciągnąć wnioski z analizy. Uczestników prosimy o zastanowienie się
nad ich potrzebami i problemami w codziennej pracy oraz zaproponowanie problemu do
praktycznego mini-projektu, który będzie opracowany częściowo podczas szkolenia, a
częściowo w ciągu sześciu kolejnych miesięcy pod kierunkiem trenera. Praktyczne
projekty szkoleniowe, zwane powszechnie mini-projektami, polegają zasadniczo na
indywidualnej pracy uczestników, których zadaniem jest realizacja zaproponowanych
działań. Najlepszym rozwiązaniem jest opracowywanie ich samodzielnie bądź w grupach
liczących od 2 do 4 uczestników. Trener rozpoczyna dyskusję na temat przedstawionych
pomysłów, podsumowując przykładowe zagadnienia i starając się eliminować zbyt
ambitne pomysły, które trudno byłoby zrealizować.

Inspirująca i przyjazna atmosfera pracy
Istotne jest odejście od zbyt formalnej struktury szkolenia technicznego. Okazja do
zapoznania się z kolegami i innymi uczestnikami o podobnym obszarze zainteresowań
może być szansą do spotkania i wspólnej zabawy. Podczas tworzenia atmosfery
współpracy i zabawy należy jak najlepiej wykorzystać kwalifikacje komunikacyjne
trenerów i umiejętności gospodarzy.
strona 13 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING
Zróżnicowany skład grupy uczestników szkolenia przyczynia się do osiągania
optymalnych wyników interakcji i ożywionej dyskusji.

Budowanie sieci kontaktów
W długiej perspektywie wdrażanie koncepcji zrównoważonego transportu wymaga
współdziałania grup ludzi, którzy mają wspólną wizję i są gotowi ją realizować w
codziennej praktyce. Cele szkolenia są wobec tego związane z budowaniem potencjału
oraz zmianami kulturowymi, które muszą się dokonać w grupach odpowiedzialnych za
mobilność w mieście.
Część 2: Jak zorganizować dobre szkolenie
TRANSPORT LEARNING
Poniżej przedstawiamy szereg praktycznych podpowiedzi, jak zorganizować szkolenie
TRANSPORT LEARNING:

Trener:
Międzynarodowy trener dysponujący doświadczeniem w dziedzinie objętej szkoleniem,
głęboką znajomością aktualnej teorii i praktyki, z dobrymi umiejętnościami kierowania
komunikacją w grupie. Najlepiej zatrudnić osobę mówiącą miejscowym językiem. Dobre
wyniki przynoszą jednak także szkolenia z tłumaczeniem symultanicznym.

Gospodarz, organizator lub drugi trener:
Osoba lub zespół osób odpowiedzialny za zaplanowanie, organizację, komunikację i
realizację szkolenia. Dobrym pomysłem jest przygotowanie harmonogramu działań na
początku i przekazanie tych informacji trenerowi, a nawet pozostałym podmiotom
współorganizującym szkolenie.

Miejsce:
Ważne jest zarezerwowanie miejsca, w którym trener i uczestnicy szkolenia będą czuli się
komfortowo: z dobrym oświetleniem, wystarczającą powierzchnią i dobrą wentylacją. Dostęp
bezprzewodowy do Internetu jest ważny dla prezentacji materiałów audiowizualnych. Łatwe
w adaptacji pomieszczenie ze stołami i krzesłami przeznaczonymi do prowadzenia
warsztatów to najlepsze rozwiązanie, biorąc pod uwagę dynamikę interaktywnych szkoleń
opartych na uczestnictwie.
Przed rozpoczęciem zajęć należy bezwzględnie sprawdzić nagłośnienie (szczególnie w
przypadku tłumaczenia symultanicznego), rzutnik, komputer, a także przygotować materiały
biurowe do pracy w grupach (duże arkusze papieru, markery i tablice).
strona 13 z 13
Przewodnik do powielania szkoleń TRANSPORT LEARNING

Czas wolny między zajęciami:
Jeżeli budżet jest wystarczający, zorganizowanie wspólnego posiłku w miłej atmosferze
może być cennym sposobem zbudowania więzi między uczestnikami szkolenia i
wytworzenia poczucia wspólnoty. Woda i przekąski są niezbędne, by uczestnicy mogli
odprężyć się po intensywnych zajęciach interaktywnych.
Wizyty w terenie mogą być także dobrym sposobem na osiągnięcie tego celu

Materiały szkoleniowe:
Wszystkie materiały szkoleniowe (wykorzystujące moduły TRANSPORT LEARNING lub
opracowane od nowa) należy przekazać uczestnikom szkolenia na początku szkolenia.
Podczas analizowanych szkoleń TL korzystano z różnych możliwości: wydruków, pamięci
USB z nagranymi prezentacją i podręcznikiem oraz linkami do pobrania plików ze strony
internetowej.
Pozostałe materiały, jakie należy przygotować przed szkoleniem, to szablony do pracy dla
uczestników szkolenia: szablony oceny, świadectwa udziału, plan działań w ramach miniprojektu, mapy i szablony do ćwiczeń oraz inne teksty do rozdania wśród uczestników.

Budżet:
Pozyskanie wsparcia finansowego jest niezbędne, aby opłacić trenera, zarezerwować sale,
przeprowadzić działania organizacyjne i promocyjne oraz przygotować potrzebne materiały.
Dobrym rozwiązaniem jest utworzenie konsorcjum z organizacjami, których przedmiot
działania obejmuje szkolenie i które mogą udostępnić nieodpłatnie lub sfinansować pewne
zasoby (na przykład miasto czy fundacja nieodpłatnie udostępnia salę, we współpracy z
ośrodkiem szkolenia, który w zamian za opłaty wniesione przez uczestników zapewnia
jedynie szkolenie i działania organizacyjne).
Więcej informacji można znaleźć na www.transportlearning.net
-
-
Dokumenty na temat mobilności, najlepsze praktyki i bibliografia w OTRC
Krótkie filmowe wprowadzenia do modułów, przygotowane przez trenerów TL i
ćwiczenia na platformie e-learningu
Kompletny podręcznik powielania szkoleń po angielsku i hiszpańsku w interaktywnym
przewodniku (harmonogram, ocena, szablony planu działań PPS i raportu
końcowego)
Pełny zestaw materiałów dydaktycznych do 8 modułów Transport Learning
Przykłady skutecznie zrealizowanych mini-projektów.
Powodzenia w organizacji kolejnego szkolenia!
strona 13 z 13