Choroby stóp - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

Choroby stóp
Witaminy – ich znaczenie w profilaktyce i leczeniu ró¿nych schorzeñ
Nr 7-8/2007
Dr n. med. Adam Kwieciñski
Farmakolog
Klinika Œw. Katarzyny w Krakowie
Pora letnia to czas, kiedy nasilają się choroby stóp.
Wówczas mamy problemy z ich nadmierną potliwością. Noszenie niewygodnego obuwia powoduje odciski, nagniotki i modzele, na stopach powstają także
brodawki pospolite. Nieodpowiednia pielęgnacja paznokci stóp może być również przyczyną ich wrastania. Zdarzają się też nieco rzadziej spotykane schorzenia takie, jak łuszczyca i krostkowica oraz rogowiec.
Wszystkie schorzenia stóp są uciążliwe, a ponadto
trudno z nimi walczyć, gdyż mają tendencję do nawrotów.
Ta dolegliwość towarzyszy nadmiernej potliwości
dłoni lub występuje niezależnie. Często ma charakter
emocjonalny. Występuje stale, wtedy zwykle nasila się
latem, lub napadowo - pod wpływem najdrobniejszych
bodźców psychicznych. Spotyka się ją u obu płci, zwykle rodzinnie. Nadmierna potliwość stóp zaczyna się
w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania płciowego.
Utrzymuje się przez wiele lat i wykazuje skłonność do
samoistnej poprawy po 25. roku życia. Nierzadko trwa
jednak znacznie dłużej. Zwykle nadmierna potliwość
ograniczona tylko do stóp i dłoni nie jest wyrazem zaburzeń ogólnoustrojowych. Schorzenie jest nie tylko
nieprzyjemne, ale też sprzyja chorobom. Maceracja naskórka ułatwia wtórne infekcje bakteryjne i grzybicze,
a także pozbawiając częściowo skórę naturalnej bariery
ochronnej, umożliwia wnikanie alergenów i rozwój
wyprysku kontaktowego. Zmacerowany naskórek zwiększa również podatność skóry stóp na podrażnienia
mechaniczne i chemiczne.
Leczenie polega zazwyczaj na łagodzeniu objawów.
W uzasadnionych przypadkach można stosować leki
przeciwcholinergiczne podawane ogólnie. Miejscowo
zaleca się pudry, talki, płyny, balsamy, kremy, peelingi oraz antyperspiranty dostępne w drogeriach i aptekach. W celach profilaktycznych korzystne jest połączenie w preparacie środków zmniejszających pocenie i przeciwgrzybicznych (np. nano kosmetyk Zdro
Zdro-wa Stopa
Stopa). Preparat zawiera miedź nanokrystaliczną,
eliminuje bakterie, zwalcza nieprzyjemny zapach, zabezpiecza przed grzybicą, nie uczula i nie plami. Doskonale pielęgnuje stopy.
#$
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
Natomiast preparaty w postaci kremu bardzo często zwierają olejki roślinne, witaminy A i E oraz kolagen. Skutecznie usuwają zgrubienia oraz zrogowaciały naskórek, dając widoczny efekt oczyszczenia i wygładzenia skóry stóp, a zwłaszcza pięt. Systematyczne stosowanie stopniowo stymuluje aktywność komórkową, niweluje nieprzyjemne uczucie szorstkości
i pierzchnięcia. Skóra odzyskuje elastyczność, miękkość i gładkość. Zmiękczają i nawilżają naskórek.
Wyjątkowo skutecznie zapobiegają wysuszeniu, rogowaceniu i twardnieniu skóry stóp, doskonale zabezpieczają przed pękaniem skóry pięt. Kremy odświeżają i relaksują zmęczone stopy.
Brodawki na stopach
Pospolicie nazywa się je kurzajkami (verrucae plantares), odpowiadają one takiemu samemu schorzeniu
na skórze dłoni. Wywołują je wirusy.
Na stopach wyróżnia się dwie odmiany brodawek:
typu myrmecia i mozaikowe. Pierwszy typ brodawek
to zmiany bolesne, głębokie, zwykle pojedyncze. Wnikając głęboko w skórę, powodują odczyn zapalny. Występują najczęściej u dzieci i młodzieży, które zakażają
się nimi na basenach. Zwykle zakażenie tym wirusem
pozostawia trwałą odporność. Brodawki myrmecia nierzadko ustępują samoistnie. Pierwszym objawem ich
zanikania jest zmiana ich zabarwienia na czarno, co jest
spowodowane zmianami krwotocznymi.
Brodawki mozaikowe wywołuje inny rodzaj wirusów. Są one bardziej powierzchowne i liczne, na ogół
rozległe. Przebycie zakażenia tą odmianą brodawek nie
daje trwałej odporności. Zmiany te nie ustępują samoistnie.
Brodawki myrmecia często same zanikają, ale zmuszają pacjentów do szukania pomocy lekarskiej ze
względu na silne dolegliwości bólowe. W ich leczeniu stosuje się zamrażanie płynnym azotem, łyżeczkowanie chirurgiczne, coraz rzadziej elektrokoagulację. Ponadto miejscowo można używać preparatów
zawierających kwas salicylowy i mlekowy Brodacid
(Inco Veritas – Celia), Duofilm (Stiefel Laboratories),
Verrumal (Boots Healthcare International), który do-
Choroby stóp
datkowo zawiera środek o działaniu cytostatycznym).
Wszystkie miejscowo działające środki należy stosować zgodnie z zaleceniami dermatologa lub z załączoną ulotką.
Nagniotki i modzele
Są mylone przez pacjentów z brodawkami pospolitymi i na odwrót. Rzeczywiście, objawy i dolegliwości obu schorzeń są bardzo podobne. Nagniotki powstają jednak zawsze w miejscu długotrwałego ucisku spowodowanego ścisłym przyleganiem obuwia.
Warstwa rogowa, która nie może się oddzielić, powoduje powstanie rdzenia wnikającego głęboko w skórę. Daje on silne dolegliwości bólowe. Drobne ogniska nadmiernego rogowacenia lokalizują się najczęściej na grzbietowych powierzchniach palców, czasem
na podeszwach stóp.
Modzele tworzą się także w następstwie długotrwałego mechanicznego ucisku. Do ich powstawania przyczyniają się osobnicze skłonności. Są ogniskami nadmiernego rogowacenia, najczęściej zlokalizowanymi na
podeszwach stóp, płaskimi, bardziej rozległymi niż
nagniotki. Nie wnikają w głąb skóry i nie dają zwykle
dolegliwości bólowych.
Leczenie nagniotków i modzeli polega na ich chemicznym rozmiękczaniu lakierami lub maściami zawierającymi kwas salicylowy i/lub mlekowy i następnie na ich mechanicznym - w razie potrzeby chirurgicznym - usuwaniu. Po takim zabiegu trzeba koniecznie nosić wygodne obuwie, w razie potrzeby wkładki
ortopedyczne. W przeciwnym wypadku modzele i nagniotki utworzą się ponownie.
Warto wspomnieć o plastrach na odciski i nagniotki np. Miniderm (3M Poland). Miniderm ma działanie keratolitycznie, zmiękcza naskórek oraz powoduje złuszczenie zrogowaciałej skóry. Leczenie należy
rozpocząć od wymoczenia stóp w gorącej wodzie, po
starannym wysuszeniu należy nałożyć opatrunek, tak
aby zakryć odcisk częścią aktywną, leczenie należy
powtarzać tak długo, aż odcisk się oderwie.
Wrastaj¹ce paznokcie
Ta przykra dolegliwość jest spowodowana nieprawidłową pielęgnacją płytek paznokciowych stóp. Powinny być one obcinane bez zaokrąglania ich boków.
W razie zbyt głębokiego wycięcia bocznych krawędzi
płytki paznokieć zaczyna wrastać w otaczające go tkanki, powodując odczyn zapalny, rozrost ziarniny i przede
wszystkim silny ból.
Zwykle jedynie leczenie chirurgiczne jest skutecz-
#&
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
Nr 7-8/2007
ne. Po zabiegu należy nosić wygodne obuwie i prawidłowo obcinać paznokcie stóp.
£uszczyca i krostkowica
Łuszczyca i jej odmiana krostkowa zwykle zajmują także i inne okolice ciała. Łuszczyca pospolita zlokalizowana na stopach ma na ogół charakter znacznego nadmiernego rogowacenia naskórka. Często pojawiają się przy tym typowe wykwity na skórze kończyn, tułowia i głowy oraz zmiany paznokciowe. Odmiana krostkowa łuszczycy może dotyczyć skóry całego ciała albo tylko dłoni i stóp. W tym drugim przypadku zmiany na stopach mają charakter krost i złuszczania na podłożu rumieniowym.
Leczeniem tej choroby powinien zajmować się
dermatolog, który zwykle zaleca maści złuszczające,
redukujące i zawierające sterydy.
Rogowiec
Polega na ogniskowym lub zlewnym nadmiernym
rogowaceniu naskórka dłoni oraz podeszew i ma dziedziczne podłoże. Istnieje kilka jego odmian. Jest nieuleczalny i zwykle występuje rodzinnie. Aby złagodzić dolegliwości, stosuje się maści złuszczające
i zmiękczające zawierające salicyl i mocznik.
Piœmiennictwo u Autora