Opis i wyszczególnienie prac przy 82 drzewach rosnących w parku

Transkrypt

Park Zamkowy w Lesku - zalecenia pielęgnacyjne dla 82 drzew wymagających specjalistycznych zabiegów
Opis i wyszczególnienie prac przy 82 drzewach
rosnących w parku zabytkowym w Lesku
zakwalifikowanych do specjalistycznych zabiegów
pielęgnacyjnych
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
1.
19
Klon pospolity, Acer
platanoides L.
372
(119)
18
14
2.
32
Lipa srebrzysta, Tilia
tomentosa
276
(88)
23
14
3.
33
tomentosa
272
(87)
22
20
4.
48
tomentosa
276
(88)
27
11
5.
49
Lipa szerokolistna, Tilia
platyphyllos
348
(111)
23
13
6.
146
platyphyllos
523
(167)
25
14
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Drzewo o zaawansowanych procesach
chorobowych, na pniu liczne ubytki
wgłębne; celem zachowania osobnika
należy: usunąć luźny mursz z ubytków i
pozostawić je "bez czyszczenia";
odciążyć drzewo przez redukcję
wierzchołkowej cz. korony (pochylenie
drzewa rzędu 20o); cs- usunięcie około
50% posuszu grubego średniego i
drobnego
Korona szczątkowa, pochylenie pod
kątem ok. 25o, 2 wierzchołki zredukować
od góry o blisko 1/2 ich długości - jako
cięcia odciążające; cs - posusz gruby,
średni i drobny w ilości do 20% na wys.
od 10 do 16m
Pochylenie drzewa w kierunku skarpy i
chodnika w granicach 30o, redukcja
wierzchołkowego odcinka fragmentu
korony na odcinku 5-6 m (najbardziej
pochylonego nad parkingiem); cs
posusz gruby i średni w granicach 15%
biomasy
Posiada pusty w środku pień, w
części odziomkowej zarośnięty,
wierzchołek zdrowy, w koronie
drobny i średni posusz do 10% do
usunięcia
Posiada odcięty, zdekapilowany,
wcześniej wyłamany przewodnik - na
wys. ok. 9 m nad ziemią. Drzewo puste
w środku. W koronie założyć 1 wiązanie
elastyczne długości ok. 8 m. Wykonać
cp, cs na wys. od 8 do 16m w ilości do
20%. pozostałość po obciętym na wys. 9
m pniu obniżyć około 1m w dół.
Pień pusty. Wiązania elastyczne 2
sztuki w rozwidleniu korony założyć.
Odległości między wiązaniami
zgodnie z zasadą "2/3"- wiązanie
dolne o charakterze sztywnego.
Posusz w cz. wierzchołkowej, w tym
gruby usunąć w ilości do 20%.
Pracownia Architektonicznego Kształtowania Krajobrazu OGRÓD
1
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
7.
147
platyphyllos
463
(148)
22
18
8.
148
platyphyllos
403
(128)
20
16
9.
168
Dąb czerwony, Quercus rubra
150
(48)
22
15
10.
179
Dąb szypułkowy, Quercus
robur L.
298
(95)
25
20
11.
212
Klon pospolity, Acer
platanoides L.
213
(68)
11
14
12.
221
robur L.
211
(67)
20
13
13.
229
robur L.
293
(93)
15
15
14.
230
platyphyllos
280
(89)
25
15
15.
242
robur L.
330
(105)
23
20
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Zbudowana z 3 pni szeroko
rozchylonych. 2 wiązania elast.
miedzy dwoma najbardziej
odchylonymi konarami zał.: dolne wys.
8 m, górne ok. 16 m. Środkowy konar
z rozległym ubytkiem zredukować od
góry o 1/3 celem odciążenia.
Zredukować o 1/3 długości dwa konary
zwisające nad zielonym placem, i jeden
przewieszony nad skarpą. Cs posuszu
średniego i drobnego w ilości ok. 15%.
Cp w koronie nadmiernie zagęszczonej
ok. 20%, cs 10%. Konary zwisające nad
zielonym placem skrócić o 1/3.
Korona szczątkowa. Drzewo pochylone
nad skarpą. Wyłamana 1/2 koronyjeden z pierwotnych 2 pni odłamany
przy ziemi na wys ok. 1,5. Drzewo do
pozostawienia pod warunkiem redukcji
3 konarów do 1/3 długości. Cs do
30%.
Posusz cs z korony w granicach do 50%
usunąć, zwłaszcza w cz. środkowej.
Zdrowa jedynie wierzchołkowa cz.
korony drzewa - z niej też ok. 10%
posuszu drobnego do usunięcia. Drzewo
pochylone ok. 25o.
Pęknięty pień, ubytek dolny pnia jedynie
z luźnego próchna oczyścić, posusz
gruby , średni i drobny - cs - z korony w
ilości ok. 40% usunąć.
Rośnie na skarpie, ogólny posusz w
ilości ok. 30% z korony, w tym średni i
drobny, wydzielający się też na
końcach konarów - usunąć, cp w
granicach 10%; odrosty u nasady pnia
usunąć
Duża ilość posuszu, w tym grubego cs w granicach 50% także w cz.
wierzchołkowej korony; pochylenie
drzewa nad skarpą, konar zwisający
nad skarpą zredukować celem
odciążenia korony
Posusz w granicach 35% średni i
drobny z centralnej cz. korony do
usunięcia; odrosty z nabiegów
korzeniowych usunąć; skrócić do 7
konarów dolnych zwisających nad
skarpą ok. 1/2 ich długości; cp - 10%
Posusz ok. 50% gruby i średni, tak w
środkowej, jak i w końcowych partiach
korony usunąć. Duży zakres,
pracochłonność robót
2
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
16.
264
Grab pospolity, Carpinus
betulus L.
180
(57)
17
14
17.
269
robur L.
332
(106)
17
10
18.
297
188
(60)
24
13
19.
298
176
(56)
23
12
20.
352
robur L.
351
(112)
23
20
21.
409
robur L.
291
(93)
22
18
22.
413
robur L.
196
(62)
13
5
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Drzewo osłabione z wypróchnieniami i
zgniliznami wnętrza pnia. Dolny konar,
oraz dwa wyżej wyrastające z pnia,
zwisające nad skarpą, skrócić 1/3
długości tuż powyżej większych
rozwidleń celem odciążenia korony; cs 15% - średni i drobny posusz usunąć;
cp - do 20%; istniejące pęknięcie pnia,
nie wpływa niekorzystnie na statykę
drzewa; kilka świeżych dziupli w pniu.
Drzewo, jako egzemplarz siedlisko
twórczy, cenny dla biocenozy parkowej,
po wykonaniu ww. zabiegów pozostawić
Jedynie 1 dolny konar wyrastający na 8
m z pnia stanowiący ok. 25% biomasy
korony - żywy. Z pozostałej części
korony posusz, w postaci cs grubych i
średnich, do granicy zdrowego drewna
usunąć. Drzewo rośnie na koronie
wysokiej, ostrej skarpy. Duży zakres
robót.
Korona widlasta; murszeje w
odziomku - ubytek po ogniskowy o
wym. 40x20 cm z luźnego próchna
oczyścić; drzewo pochylone "za
światłem" pod kątem 12% w stronę
ogrodzenia; 30% posuszu średniego
i grubego z korony usunąć; cp- 5%;
wierzchołki zdrowe, końce konarów
zdrowe.
Drzewo pochylone nad skarpą. Duży
zakres robót. Ubytek wgłębny dolny pnia
stanowiący blisko 1/3 obwodu drzewa,
jedynie z luźnego murszu oczyścić;
posusz w koronie w granicach do 36%
usunąć
Dolne martwe konary przy pniu odciąć,
posusz gruby i średni- 45% z korony
usunąć. Duży zakres prac. Zamierające
końce konarów poskracać tuż za żywymi,
zdrowymi rozgałęzieniami.
Rośnie u podnóża skarpy, posiada
jednostronną koronę rozbudowana w
kierunku światła; cs - w obrębie całej
korony wydziela się posusz średni i
drobny w ilości do 35%; końce konarów
zdrowe; cp - do 10%.
Forma korony sztandarowa. Ubytki po
wyłamanych konarach oraz w cz.
odziomkowej - z luźnego próchna
oczyścić; 30% posusz gruby i średni
wydzielający się na odcinku niemal całej
wysokości korony - usunąć.
3
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
23.
471
robur L.
403
(128)
20
22
24.
486
robur L.
329
(105)
21
8
25.
487
Lipa drobnolistna, Tilia
cordata Mill.
272
(87)
24
19
26.
489
cordata Mill.
249
(79)
23
18
27.
514
robur L.
216
(69)
17
11
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona drzewa rozbudowana w 3/4 od
strony południowej; ok. 10 sztuk
całkowicie martwych konarów grubości
ok. 20 cm na odcinku od 7 - 13 m nad
ziemią przy pniu usunąć. Wyłamania
pośniegowe 3 konarów grubości ok. 20
cm średnicy skrócić i wyrównać na
granicy najbliższych, niżej położonych
konarów; w koronie wydziela się 35%
posusz - gruby, średni i drobny - do
usunięcia; wierzchołki drzewa zdrowe widoczne młode, drobne przyrosty.
Założyć 3 wiązanie elastyczne na 3
konarach wiszących nad drogą
prowadzącą u podnóża skarpy. Długość
wiązań 8, 8 i 12 m. Grubość wiązanych
konarów około 30 cm. Wszystkie 3
konary podwiązać do pionowego pnia.
Drzewo pochylone nad ścieżka w
granicach 20o. Posiada odcięty na wys.
2,5 m jeden z pierwotnych 2 pni. Korona
szczątkowa, w pogoni za światłem
rozwinięta w samej górze. Na pniu,
poniżej korony ślady po usuniętych ok.
10 sztukach martwych konarów
zabliźniających się kalusem - co
świadczy o żywotności drzewa. Poniżej
korony, na wys. ok. 18 m nad ziemią,
świeżo wyłamany duży konar powierzchnie wyłam. skrócić i wyrównać.
Cs w koronie w granicach do 25%.
6 dolnych konarów obcięte. Pierwsze
zdrowe występują na wys. 16 m.
Korona rozłożysta - 25% cs - w postaci
posuszu średniego i drobnego do
wyjęcia; wierzchołki zdrowe; 1-no
wiązanie elast. nad konarze zwisaj.
nad ścieżka o dług. 8,0m założyć.
Odrosty wyrastające u nasady pnia
trwale usunąć.
Na wys. 3,0 m posiada zrakowaciałą
narośl (nie usuwać), która nie osłabia
zbytnio właściwości technicznowytrzymałościowych drzewa. 4 dolne
konary przewieszone nad sąsiadującymi
z drzewem drewnianymi zabudowaniami
- skrócić celem odciążenia o 1/3
długości. Konar 3. licząc od dołu,
wiązaniem elast. dł. 10 m z pniem
drzewa podwiązać; cs - 15% z głębi
korony usunąć.
Drzewo pochylone, zwieszone nad
ścieżką, na wys. 4-5 m nad ziemią
ubytek po wyłamanym dolnym
konarze - z luźnego próchna oczyścić.
Posusz w koronie średni i gruby w
granicach 35% usunąć . Wierzchołki
drzewa zdrowe.
4
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
28.
517
robur L.
165
(53)
29.
534
robur L.
149
(48)
19
10
30.
587
robur L.
219
(70)
20
7
31.
605
robur L.
386
(123)
25
20
32.
608
robur L.
345
(110)
24
18
33.
630
robur L.
324,
275
(103)
(88)
25
20
34.
649
robur L.
219
(70)
23
8
20
5
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona szczątkowa, duża ilość
grubego posuszu do wyjęcia w
granicach do 45%.
30% posuszu średniego i drobnego z
wyższych partii korony drzewa usunąć;
pień od nasłonecznionej strony posiada
pęknięcie mrozowe, dordzeniowe od
ziemi do 7,0 m - zabliźniające się
częściowo co roku, nie wpływające
negatywnie na statykę drzewa.
Pozbawiony konarów do 16m.
Powyżej w koronie martwe konary w
liczbie 5 szt. 25-30 cm grubości,
stanowiące do 45% posuszu usunąć.
Drzewo rozłożyste ok.50% posuszu
grubego, średniego i drobnego do
usunięcia występującego w obrębie
całej korony.
Najniższe konary budujące koronę
umiejscowione na pniu na wysokości
około 12-14 m nad ziemią. Posusz 45%
cs z korony na wys. od 14 do 24 m, w
tym z cz. wierzchołkowej usunąć. 2
duże konary poziomo zwisające nad
ścieżką skrócić 1/3 ich długości,
następnie elastycznie podwiązać je z
resztą korony. Długość wiązań 14 i 9 m.
Drzewo okazałe, pierwotnie 3- pniowe.
Posiada wyłamany przy ziemi pień
zlokalizowany od strony południowowschodniej. Pozostałe dwa pnie
oddalają się od siebie w odchyleniach
od pionu sięgających 15o. Posusz
35% gruby, średni i drobny z koron
usunąć. Drobny posusz wydzielający
się na jednym z wierzchołków usunąć.
Wierzchołkową cz. pnia wychylonego w
górę skarpy - skrócić ok.7 m, celem
odciążenia. Założyć 3 wiązania
elastyczne na odchylonych od siebie
pniach, w tym dolne pełniące funkcję
sztywnego na wysokościach: 4m - dł.
1,6 m (+ obwody opasywanych pni);
8m - dł. 6 m i 18 m - dł. 12m.
Urwany wierzchołek skrócić i wyrównać
(średnica cięcia ok.40 cm. Martwy konar
wyrastający poniżej średnicy ok. 20 cm
w odległości ok. 3,0 m niżej - usunąć.
Wyłamania gałęzi i konarów powstałe na
skutek obciążenia śniegiem (śniegołomy)
skrócić powyżej zdrowych rozwidleń.
30% posusz z głębi i obrzeża korony
usunąć.
5
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
35.
650
robur L.
248
(79)
23
8
36.
654
robur L.
309
(98)
25
15
37.
655
robur L.
312
(99)
25
12
38.
658
robur L.
179
(57)
21
7
39.
667
robur L.
382
(122)
30
15
40.
671
robur L.
251
(80)
30
12
41.
689
cordata Mill.
289
(92)
30
10
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona szczątkowa, drzewo 1-no
pniowe. Cs w ilości 15% (drobny
posusz). Na 12m nad ziemią pozostałość
martwego konara dł. 2 m przy pniu
odciąć, podobnie kikut śr. 15 cm
wyrastający po drugiej stronie. Na wys
17 m pozostałości po wyłamanych
konarach grub. 15i 25 cm pousuwać.
Korona śr. rozłożysta zachowana w
80%. Pierwsze konary na wys. 14 m
nad ziemią. Posusz gruby i średni w il.
30% usunąć (w tym nieliczny
wierzchołkowy). Ubytek dln. pnia
międzynabiegowy o wym. 80x40 cm z
luźnego próchna oczyścić. Długi
martwy konar o średnicy u nasady 35
m na wys 13 m - przy pniu usunąć.
Korona zachowana w granicach 60%
pierwotnej biomasy. Martwe konary
grubości 40 cm z wys. 8 m , 35 cm z
wys. 17 m i 40 cm z wys. 18,5 m usunąć. Średni i drobny posusz jako cs
w ilości 15% usunąć.
Korona zlokalizowana na wys. 16 m
nad ziemią. Ubytek dolny pnia o wym.
60x30 cm z luźnego próchna oczyścić.
7% posuszu średniego i drobnego z
korony usunąć.
Do wys 5-6 m nad ziemią ubytek
kominowy otwarty, częściowo
wypalony od wewnątrz. Martwą, luźno
tkwiącą w ubytku, nie pełniącą funkcji
konstrukcyjnych drzewa część, o
wym. 1,7 x 0,7 cm - wyciąć, nie
uszkadzając sąsiadującego z nią
kalusa. Częściowa zamartwica tkanek,
świeżo wypalonej korowiny. Korona
drzewa na wys. 15 m. Poniżej
wydzielający się posusz 3 konarów o
średnicach 12, 14, 22 cm przy pniu
usunąć. W koronie posusz w ilości do
30% średni i drobny usunąć. Cp
nadmiernie zagęszczonych gałęzi w
ilości do 10% wykonać.
Korona na wys. 15 m, średnio szeroka.
Cs konarów i gałęzi w il. do 30%, zwł. w
dln. cz. korony usunąć. Pozostały drobny
posusz z cz. środkowej konarów usunąć.
Cp nadmiernie zagęszczonych gałęzi w
ilości do 10% wykonać.
Korona na wys. 16 m, widlasta,
odłamany w rozwidleniu konar (odnoga)
- powierzchnię wyłamania wyrównać.
Posusz cs w granicach 20% (średni i
drobny) poziomy konar skrócić o 1/3
celem odciążenia. 1-no Wiązanie
elastyczne dług. 6m w rozwidleniu
konarów założyć.
6
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
42.
697
robur L.
388
(124)
30
15
43.
698
robur L.
193
(62)
30
5
44.
712
cordata Mill.
263
(84)
30
10
45.
715
betulus L.
190
(61)
24
20
46.
721
robur L.
336
(107)
30
20
47.
726
robur L.
236
(75)
30
20
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Okazały, pierwsze konary na wys. 16 m,
w koronie gruby posusz w il. 30% - do
usunięcia. W środkowych partiach 3
grubych konarów posusz średni w ilości
15% usunąć. Dolny, martwy konar
średnicy ok. 30 cm - przy pniu odciąć.
Powierzchnie wyłamanych przez wiatr
konarów wyrównać, kikuty usunąć.
Korona szczątkowa, wysoko
wyprowadzona. Posusz w koronie typu
średniego i drobnego, w ilości do 25%
usunąć. Zamierające, peryferyjne partie
konarów usunąć. Kikuty martwych
konarów odciąć, narośli kalusowych
"nasuwających się" na kikuty - nie
odcinać i nie uszkadzać
Korona zbudowana z 3 konarów I-go
rzędu, na wys. 16 m w koronie
wydziela się posusz w granicach 15%
(średni i drobny). Cp 15% nadmiernie zagęszczonych konarów
(szczególnie na najniższym, oraz w
środkowych cz. pozostałych tam, gdzie
nastąpiło powyłamaniowe, nadmierne
zagęszczenia kilkuletnich nowo
wybitych gałęzi. W cz. wierzchołkowej
nieliczny, drobny 7% posusz - do
usunięcia
Posusz cs 30% gruby, średni i drobny
z korony usunąć. Cp - 20%
nadmiernie zagęszczonych
fragmentów korony wykonać.
Najniżej zwieszoną nad ścieżką część
grubego konara - odciąć. Resztę ww.
konara istotnego dla statyki drzewa pozostawić.
Okazały, rozłożysty. Cs 30% posuszu z
zwłaszcza z dolnych partii korony
usunąć. Z jednego zasychającego
wierzchołka posusz usunąć. Jeden
całkowicie martwy konar średnicy 30 cm
wyrastaj. na wys. 12 m od ziemi przy
pniu usunąć - co stanowi 15% biomasy
korony. Lipę rosnącą obok, ocierającą o
pień, opanowaną przez dęba - wyciąć
przy ziemi.
50% posuszu jako cs, zwłaszcza z
dolnej partii korony, począwszy od
12 m nad ziemią usunąć. 10
suchych konarów o średn. od 10 do
20 cm przy pniu usunąć.
Wierzchołek korony z nielicznego
posuszu oczyścić. Rakowatą narośl
pozostawić bez odcinania.
7
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
betulus L.
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
182
(58)
22
15
betulus L.
276
(88)
27
25
859
282
(90)
30
15
51.
904
cordata Mill.
269
(86)
30
15
52.
915
cordata Mill.
267
(85)
30
5
53.
937
cordata Mill.
263
(84)
30
12
48.
776
49.
823
50.
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona rozłożysta, wierzchołki drzewa
zdrowe. Posusz średni i drobny w ilości
ok.15% z korony usunąć, cp około 10%.
Suche kikuty i pozostałości martwych ,
wyłamanych konarów z pnia pousuwać,
narośli kalusowych nachodzących na
martwe kikuty - nie kaleczyć ani nie
usuwać.
Korona rozłożysta, miotlasta, jednak
nazbyt zagęszczona; cp - 10 % wyjąć z
korony. Cs 10-12 %. Powierzchnie po
wyłamanych konarach wyrównać. 2
wiązanie elastyczne na dolnym,
najniższym konarze przewisającym nad
skarpą, długości wiązań 6 i 7 m - do
pionowego pnia drzewa podwiązać.
Posusz cs z korony w ilości 20% usunąć;
wyłamanie pośniegowe trzech konarów
w środkowych partiach korony skrócić
powyżej najbliższych rozwidleń,
powierzchnie wyrównać. Trzy dolne
martwe konary o średnicach
wyrastające z pnia na wysokościach 6 do
7 m usunąć.
Drzewo generalnie zdrowe, nie
wymagające wielu zabiegów
pielęgnacyjnych. Okazała, korona
wysoko wyprowadzona, pierwsze
rozłożyste konary dopiero na około 20 m
nad ziemią. Posusz z korony cs w ilości
10 do 15% usunąć. Cp do 10%.
Wierzchołki zdrowe, bez nadmiernie
wydzielającego się ponadnormatywnego
posuszu.
Posusz w ilości 25% głównie średni i
drobny, sporadycznie gruby - z korony
usunąć. Martwy kikut wyrastający w
połowie dolnego konara - odciąć około
0,7 m i wyrównać. Końce konarów
zwłaszcza zwisających nad ścieżką
(schodami) prowadzącymi do amfiteatru
- skrócić około 1/3 długości. Kikuty,
pozostałości po nieprawidłowo obciętych
kilka lat temu konarach (pozostawiono je
zbyt długie) - skrócić i wyrównać.
Korona drzewa wysoko usytuowana.
zrakowaciałych narośli z pnia i konarów,
nie usuwać. Cs 15% średni i drobny
posusz usunąć; Cp w granicach 7 do 10
%.
8
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
54.
980
robur L.
55.
985
56.
57.
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
216
(69)
30
8
cordata Mill.
388
(124)
30
20
990
cordata Mill.
253
(81)
30
20
1004
robur L.
370
(118)
32
18
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona wysoko osadzona,
jednostronna. Posusz w ilości 7 do
10% z głębi korony usnąć, grube
kikuty, pozostałości po martwych ,
wygniłych, nieusuniętych konarach
z wysokości 22 - 24 m (średnice 20,
12, 19, 16 cm) usunąć; Posusz
drobny z wierzchołków 2 konarów
usunąć.
Drzewo wyniosłe, korona okazała,
posusz do 15% ; cp nadmiernie
zagęszczonych partii korony, w tym
krzyżujących się gałęzi w granicach
7% wykonać. Konar zwisający nad
rowem posiadający dziuple,
elastycznie z resztą korony
podwiązać wiązaniem długości 7
m. Narośla na konarach pozostawić
bez odcinania.
Okazała, zbudowana z 2 pni
rozdwajających się na wysokości 7
m nad ziemią na dwa konary, z
których jeden bardziej pionowy 3 m
wyżej rozdwaja się znowu na 2
cieńsze. Drugi konar I-go rzędu
pochylony nad drewnianymi
domkami celem zapobieżenia
oderwania się od reszty drzewa wymaga skrócenia wierzchołkowego
-1/3 długości, powyżej grubszego
rozwidlenia. Cs w obrębie całego
drzewa 5-7%, cp 5%. Odrosty
wyrastające u nasady pnia lipytrwale usunąć.
Potężne grube drzewo o litym,
walcowatym pniu, korona wysoko
ukształtowana o pierwszych konarach
na wys. 18 do 19 m. W koronie
posusz gruby i średni i drobny
stanowiący około 20% biomasy. Dość
duży zakres robót pielęgnacyjnych z
uwagi na rozłożystość korony i ilość
wydzielającego się posuszu. Cięcia w
większości przy pniu i konarach. 8
sztuk kikutów i suchych konarów
sztuk o średnicach od 15 do 27 cm,
wierzchołki generalnie zdrowe. Kilka
końców konarów z posuszem w
końcowych partiach do usunięcia
piłkami na tyczkach. Cp - w granicach
do 7%
9
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
58.
1006
robur L.
331
(105)
30
18
59.
1023
robur L.
279
(89)
24
15
60.
1033
robur L.
249
(79)
22
13
61.
1034
robur L.
223
(71)
18
5
62.
1048
robur L.
200
(64)
20
6
63.
1058
robur L.
382
(122)
24
11
64.
1085
cordata Mill.
331
(105)
27
15
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Korona zbudowana z 2 konarów
I-go rzędu wyrastających na
wysokości 13 m. Każdy z nich
posiada grubość około 50 do 60
cm. Posusz w koronie w ilości do
45% głównie gruby i średni.
Konary wchodzące w sąsiednią
lipę przyciąć. Wyłamane, suche
konary zawieszone w koronie usunąć. Poszarpane powierzchnie
po wyłamanych przez śniegołomy
konarach wyrównać.
Posusz cs w ilości 35% z korony
wydzielający się tak w dolnych, jak i
w środkowych jej partiach - usunąć,
w tym 12 sztuk martwych konarów na
pniu, grubości od 6 do 12 cm. Na wys.
2,5 m nad ziemią kikut po martwym
konarze - wybić z ubytku nie
uszkadzając kalusa.
Posusz w koronie w granicach25
do 28%. Dolny konar niecałkowicie
martwy grubości 28 cm przy
nasadzie całkowicie usunąć. W
reszcie korony usunąć posusz
gruby i średni. W części
wierzchołkowej i środkowej
konarów posusz do usunięcia
przez tyczkowanie.
Korona szczątkowa zdeformowana, na
skutek urwanej przed laty, górnej
części pnia - stąd deformacja drzewa.
Wymaga cięć sanitarnych w granicach
7%, w tym 4 -5 cienkich martwych
konarów wyrastających bezpośrednio z
pnia usunąć.
Korona szczątkowa, liczny posusz
gruby, średni i drobny w granicach do
40% do usunięcia.
Dwupniowy, powierzchnie po
wyłamanych częściach
wierzchołkowych wyrównać. Gruby
posusz w ilości 20% z korony wyjąć.
Powierzchnie po wyłamanych konarach
wyrównać, kikuty sterczące z pnia
usunąć.
Potężny gruby walcowaty pień, korona
bardzo wysoko wyprowadzona pierwsze konary na wysokości około
16 m nad ziemią. Posusz w koronie w
granicach 20% gruby, średni i drobny
zlokalizowany głównie w środkowych
partia konarów. Cp w granicach 10%.
10
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
65.
1095
cordata Mill.
263
(84)
16
10
66.
1101
robur L.
290
(92)
24
13
67.
1105
robur L.
248
(79)
25
7
68.
1122
cordata Mill.
280,
136
(89)
(43)
24
11
69.
1127
robur L.
188
(60)
23
7
70.
1133
robur L.
303
(96)
25
15
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Wyłamania w środkowych partiach
konarów, które mogły mieć miejsce 56 lat temu, w miejscach zabliźnionych
wyłamań wybijają liczne gałęzie
odroślowe - nadmiernie zagęszczone do prześwietlenia w granicach 1518%. Posusz cs w granicach 15%; 4
sztuki okazałych konarów
przewisających nad domkami skrócić o
1/3. Jeden najniższy konar w połowie
martwy - skrócić o połowę jego
długości.
Korona szczątkowa
wierzchołkowa, posusz w
granicach 35% gruby, średni i
drobny do wyjęcia z korony;
posusz, zgnilizna u podstawy
pnia
Pień walcowaty, korona wysoko
wyprowadzona, rozbudowana. na
wys. 18m; Posusz do 40% gruby,
średni i drobny z korony usunąć.
Wierzchołki konarów zdrowe.
Dwu-, a wyżej cztero - pniowa, w
koronie posusz do usunięcia w
granicach 25%; cp 10%
nadmiernie zagęszczonych,
nawzajem ocierających się gałęzi i
konarów; odrosty obficie
wyrastające u nasady pnia trwale usunąć
Korona szczątkowa
wierzchołkowa jednostronna,
typu sztandarowego, jej
wierzchołki zdrowe o znikomym
drobnym posuszu; posusz w
głębi korony w granicach do
20% - średni i drobny; ubytek
wgłębny u nasady pnia niewielki
i nie wpływający niekorzystnie z
uwagi na małe rozmiary korony
- na statykę drzewa.
Korona jednostronna, posusz 35%
zlokalizowany zwłaszcza w środkowej
części korony - usunąć; zawieszone
wyłamane konary, niebezpieczne dla
otoczenia, grożące runięciem podczas
wiatru - z korony usunąć; martwe
konary w ilości 5-6 sztuk przy pniu
usunąć, nasuwające się na nie u
podstawy wałki kalusa - nie usuwać i
nie kaleczyć. Odrosty grabu rosnące u
nasady pnia trwale wykarczować.
11
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
272,
234
(87)
(75)
23
15
71.
1144
cordata Mill.
72.
1145
platyphyllos
401
(128)
16
13
73.
1159
cordata Mill.
290
(92)
27
17
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Dwupniowa, posusz w koronie
liczny - młode gałęzie odbiły z
miejsc wyłamań środkowych
partii konarów - do radykalnego
prześwietlenia w granicach do
20% biomasy; wiązania
elastyczne 2 sztuki, celem
zapobieżenia rozłamaniu się
korony - założyć: dolne na
wysokości ok. 4,5 - 5 m, górne
na wysokości 8 m. Posusz obficie
wydzielający się - średni i
drobny w ilości do 25 % z
korony usunąć. Bez czarny
rosnący u nasady pnia
wykarczować. Dodatkowo, celem
poprawy statyki drzewa, jeden,
najbardziej wychylony (pod
kątem około 20o) w stronę
zamku pień - podwiązać
elastycznie z drzewem
sąsiednim, tj. lipą nr 1149
wiązaniem elastycznym długości
12 m.
Pochylona w pogoni za światłem;
długi konar zwisający nad ścieżką i
skarpą dolną skrócić ok. 1/3
długości, tuż powyżej odbijającego
w górę konara o grubości 15 cm;
w koronie posusz cs w ilości do
15% usunąć, cp nadmiernie
zagęszczonych partii korony - w
granicach 15% wykonać;
Wyłamany środkowy konar na
wysokości 18 m nad ziemią, kikut po
wyłamanym konarze dług. ok 2,5 m
przy nasadzie usunąć; z korony wyjąć
posusz w granicach 10-12% średni i
drobny; cp - nieliczne w ilości 5-10%;
dolny, najniższy konar esowato
wygięty nad ścieżką grubości ok. 20
cm - przy pniu usunąć; kikuty,
pozostałości po wyłamanych martwych
konarach - przy pniu usunąć.
12
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
74.
1167
robur L.
75.
1182
76.
77.
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
550
(175)
27
25
Modrzew europejski,
Larix decidua L.
254
(81)
24
6
1231
Jesion wyniosły, Fraxinus
excelsior L.
305
(97)
18
18
1270
excelsior L.
254
(81)
25
18
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Krótki, charakterystyczny dla
gatunku pień, który rozwidla się
na wys.2,5 m na 2 równorzędne
konary o średnicach ok. 80 i 70
cm; Korona rozłożysta, posusz
rozrzucony równomiernie w
obrębie całej korony - średni
zakres intensywności robót. W
koronie posusz średni i drobny
il. do 25%; cp w granicach 7 10%; wierzchołki i obrzeża
korony zdrowe. Celem
zapobieżenia rozłamaniu korony
- zaleca się zastosować 3
wiązania elastyczne, w tym
jedno dolne, na wysokości ok. 6
m nad ziemią, pełniące
charakter wiązania sztywnego;
2 górne na wysokości zgodnej z
zasadą "jednej trzeciej" wiążące
konary o średnicach 40 cm.
Posusz - średnice od 5 do 15 cm w
ilości ok. 40 sztuk, liczne kikuty
powyłamaniowe i sęczki
rozmieszczone na całej wysokości
pnia, niemal aż po wierzchołek - przy
pniu poodcinać; wierzchołek zdrowy;
sporadyczny posusz w okolicach
odbijających odrostów
powyłamaniowych usunąć.
Korona przerzedzona; posusz gruby,
średni i drobny rozsiany w obrębie
całej objętości korony w ilości do
25% usunąć; samosiew klona
polnego o średnicy pnia 30 cm
rosnącego w nabiegach jesiona wykarczować nie uszkadzając przy
tym jesiona; kikuty po wyłamanych
martwych konarach występujące
przy pniu, jak i na konarach usunąć,
nie uszkadzając nasuwających się na
nie wałków fellogenu.
Posusz w granicach do 20% z
korony usunąć; kikuty po
wyłamanych, nie odciętych konarach
usunąć; wiązanie elastyczne na
najbardziej wychylonym konarze
dług. 10m do pionowo rosnącego
konara podwiązać; graba
wrastającego w koronę jako
opanowanego i ocierającego o konar
- usunąć albo radykalnie skrócić;
martwe nieobcięte kikuty usunąć
13
L.p.
Nr
inwentaryzacyjny
drzewa
Obwód
Nazwa drzewa
pnia
(cm)
(pierśnica)
ŚredWyso
nica
kość
korony
(m)
(m)
78.
1276
robur L.
301
(96)
23
20
79.
1288
excelsior L.
215
(69)
27
7
80.
1366
excelsior L.
384
(122)
27
17
81.
1410
betulus L.
161
(51)
20
11
82.
1417
betulus L.
222
(71)
19
19
Uwagi, zalecenia
pielęgnacyjne
Drzewo o dość zaawansowanych
procesach rozkładu biologicznego
drewna. Liczny posusz z korony w
granicach do 35% usunąć; pęknięty
konar i dwa dolne najbardziej
wychylone 3 pojedynczymi
wiązaniami elastycznymi z resztą
pnia podwiązać; długości wiązań 12, 7 i 8m, średnica wiązanych
konarów w miejscach wiązania około
25 cm; martwe konary w ilości kilku
sztuk wyrastające z pnia i konarów
na różnych wysokościach pousuwać;
wierzchołkowe, zamierające partie
korony z posuszu oczyścić; cp w
granicach do 10% nadmiernie
zagęszczonych, wzajemnie
krzyżujących się partii korony
wykonać.
Dwukonarowy, pień rozwidla się na
wysokości około 4 m nad ziemią na
2 równorzędne konary, z których
jeden osłabiony, na wysokości 8m
posiada ubytek wgłębny
powyłamaniowy; posusz z całej
korony w ilości 30 % usunąć, cp nie występują
Liczny posusz w koronie średni i
gruby w ilości do 30% - do
usunięcia; drzewo osłabione listwa mrozowa na pniu
Zamarły konar na wys. 6m nad ziemią
grubości 25 cm i długości 2 m przy
pniu usunąć i wyrównać; tak samo
pozostałość po wyłamanym konarze,
umiejscowioną na wys. 8 m u wlotu do
ubytku kominowego pnia; posusz z
korony w ilości do 25% średnio-gruby
usunąć, cp w ilości do 5 % zastosować
Pozostałości po wyłamanych martwych
konarach przy pniu i w konarach
skrócić i wyrównać; kikuty sterczące z
pnia i konarów odciąć nie usuwając
narośli kalusa; posusz z korony w
ilości 15% usunąć; cp w ilości do 10%
zastosować; nierówności i
nieprawidłowości po wykonanych nad
ulicą cięciach poprawić; część
środkową konara wyrastającą nad
ścieżka parkową grubości ok. 15 cm obciąć - jest chora, zamierająca,
dodatkowo nadmiernie obciąża konar;
odrosty bzu czarnego wyrastające
okolicach nasady pnia - trwale
wykarczować.
14
1. Objaśnienie skrótów zastosowanych w opisie zabiegów
cs - cięcia sanitarne – usuwanie z korony drzewa gałęzi suchych, martwych,
chorych- poprawiają kondycję zdrowotną i estetyczną drzewa.
cp - cięcia prześwietlające (rozluźniające koronę) - mają na celu lepsze
wykorzystanie przez drzewo światła oraz umożliwiające swobodny przepływ wiatrupoprawiają kondycję zdrowotną i estetyczną drzewa oraz zmniejszają zagrożenie
łamania się gałęzi i konarów.
ck - cięcia korygujące - zapobiegają rozłamaniom, niwelują wady budowy oraz
poprawiają statykę drzewa
Usuwanie drzew wyznaczonych przez Zamawiającego w ramach cięć
pielęgnacyjnych drzewostanu parkowego - trzebieże, wykonywać należy w sposób
gwarantujący pełne bezpieczeństwo osób i mienia w rejonie prowadzonych prac oraz
w sposób eliminujący możliwość wystąpienia szkód w otaczającej szacie roślinnej, z
likwidacją pnia do poziomu gruntu metodą dowolną, wyrównanie terenu ,
uzupełnienie nawierzchni.
Zabiegi pielęgnacyjne w koronach drzew bez względu na metodę, wykonywane
winny być zgodnie z zasadami pielęgnowania drzew wydanymi przez European
Arboricultural Council (EAC) „European treeworker" 2002. kompleksowo z
punktu widzenia potrzeb pielęgnacyjnych, sanitarnych, technicznych, estetycznych
drzewa, przy zachowaniu rygorów bezpieczeństwa dla osób i mienia w rejonie
prowadzenia prac oraz w sposób eliminujący możliwość wystąpienia szkód w
otaczającej szacie roślinnej.
2. Pora i sposób cięcia w koronach drzew
Najwłaściwszy z powodów fizjologicznych okres tych zabiegów pielęgnacyjnych
przypada na okres lata, po pełnym rozwoju liści. Drzewa są wtedy aktywne i dzięki
temu najlepiej indukowane są mechanizmy ochronne wokół nasad ciętych gałęzi.
Gatunki tzw „płaczące” drzew
Niektóre z drzew w okresie od października do maja w wyniku naruszenia łączności
tkanek (stosowanie cięć chirurgicznych) wydzielają obficie soki, co przyczynia się do
częściowego osłabienia ich kondycji biologicznej. Rodzajami tymi są: klony, brzozy,
wierzby, graby i wiązy. Ideałem byłoby cięcie tych drzew, w krótkim 4-miesięcznym
okresie ich pełnej wegetacji, tj. od końca maja do końca września. Jednak ostatnio
przeprowadzane badania wykazują, że drzewa cięte w okresie tzw. „wiosennego
pędzenia soków” w ciągu kilku dni same, szczelnie zamykają naczynia przewodzące.
15
• Zabieg wycinki drzew należy przeprowadzić na samym początku przed podjęciem
innych robót pielęgnacyjnych drzewostanu.
• Niedopuszczalne jest usuwanie zarastających, pokrytych częściowo kalusem tzw.
„tylców” tj. pozostałości po martwych wygnitych konarach, z jednoczesnym
obcinaniem, czy kaleczeniem narosłego kalusa.
• Niedopuszczalne są cięcia powodujące odarcia, wyłamania, progi, zawiasy
skaleczenia kalusa, cięcia naruszające tkankę pnia lub gałęzi od której odcinana
jest część oraz cięcia z pozostawieniem tylca (czopu) wystającego ponad obrączkę
• Niedopuszczalne jest stosowanie do zabezpieczania powierzchni cięć farb (w tym
farb emulsyjnych), lakierów i tym podobnych środków.
3. Wiązania elastyczne w koronach 15 drzew - charakterystyka zalecanych
wiązań
Nr
drzewa
wg
rysunku
Nr inwentary-zacyjny
drzewa
83.
5
49
1
8
lina cobra Standard
84.
6
146
2
16
dolne cobra ultrastatic bez
amortyzatora
85.
7
147
2
24
lina cobra Plus 2t
86.
23
471
3
28
lina cobra Standard
87.
25
487
1
8
lina cobra Standard bez
amortyzatora
88.
26
489
1
10
lina cobra Standard bez
amortyzatora
89.
32
608
2
23
lina cobra Plus 2t
90.
33
630
3
38
Dolne i środkowe lina cobra
Plus 4t, górne cobra Plus 2t
91.
41
689
1
8
lina cobra Standard
92.
49
823
2
13
lina cobra Standard
93.
55
985
1
9
lina cobra Plus 2t
94.
71
1144
3
18 + 16
w koronie – lina cobra Plus 2t
pień wychylony w stronę
zamku – lina cobra Plus 4t -
95.
74
1167
3
8 + 24
dolne lina cobra ultrastatic bez
amortyzatora, górne liny cobra
Plus 2t
L.p.
Ilość
łączna
pojedyndługość liny
czych wiązań
(m)
Uwagi
16
96.
77
1270
1
12
cobra Standard
97.
78
1276
3
30
cobra Standard
Charakterystyka lin zalecanych do wiązań
cobra Standard – wiązania pni/konarów o średnicach do 30 cm.
Dane techniczne:
Średnica: 12 mm
Materiał: Włókno polipropylenowe
Oplatania: 8-krotnie
Wytrzymałość liny: 2,08 t
Wytrzymałość systemu przy użyciu amortyzatora: 1,8 t
Wytrzymałość systemu przy użyciu amortyzatora po 12 latach: > 1,40 t
Rozciągliwość: ok. 17%
Degradacja : < 2% rocznie
Żywotność: 12 lat
System cobra standard jest pomyślnie stosowany na całym świecie od 1993 roku.
Został wykonany z włókien polipropylenowych splatanych w linę o średnicy 12 mm o
wytrzymałości na rozciąganie równej 2 t. 8-krotnie oplatania obustronnie lina
pozwala na prosty montaż amortyzatora. Początkowa wytrzymałość na rozciąganie
systemu wynosi 1,8 t.
Lina wykonana jest z polipropylenowych włókien odpornych na wpływy środowiska i
dlatego coroczny spadek wydajności systemu wynosi mniej niż 2%. Dzięki takim
wynikom system cobra standard jest długotrwały i niezawodnie chroni drzewa przed
uszkodzeniem przez okres 12 lat. Według "ZTV Baumpflege 2006" (Niemiecki
standard odnoszący się do ochrony drzew), Zaleca się używać cobra standard jako
systemu dynamicznych wiązań pni/konarów drzew o średnicy pnia do 30 cm.
cobra Plus 2t - wiązania pni/konarów o średnicach do 40 cm.
Dane techniczne:
Średnica: 14 mm
17
Cobra plus 2 t jest wykonana z włókien polipropylenowych splatanych w linę o
średnicy 14 mm o wytrzymałości na rozciąganie równej 3,45 t. 8-krotnie oplatania
obustronnie lina pozwala na prosty montaż amortyzatora. Początkowa wytrzymałość
na rozciąganie systemu wynosi 3,0 t.
Cobra plus 2 t spełnia wszelkie wymogi jako elastyczne wiązanie dla drzew o
średnicy pnia/konaru do 40 cm. Wymagana minimalna wytrzymałość systemu
wynosząca 2 t jest gwarantowana przez okres 15 lat.
cobra Plus 4t - wiązania pni/konarów o średnicach od 40 cm – 60 cm
Dane techniczne:
Średnica: 22 mm
Bez użycia amortyzatora system cobra 4 t może być wykorzystywany jako statyczne
wiązanie dla pni/konarów drzew o średnicy do 40 cm. Tego typu wiązanie jest
wykorzystywane jako między innymi zabezpieczenie przed odłamaniem się gałęzi od
pnia.
cobra 8t - wiązania pni/konarów o średnicach od 60 do 80cm
Dane techniczne:
Średnica: 28 mm
18
Żywotność: 8 lat
Cobra plus 8 t spełnia wszelkie wymogi jako elastyczne wiązanie dla pni/konarów
drzew o średnicy od 60 do 80 cm. Wymagana minimalna wytrzymałość systemu
wynosząca 8 t jest gwarantowana przez okres 8 lat. Tego typu wiązanie jest
wykorzystywane jako między innymi zabezpieczenie przed odłamaniem się gałęzi od
pnia. Istnieje również możliwość podwójnego montażu cobra 8 t.
cobra ultrastatic - wiązania pni/konarów o średnicach do 40 cm
Dane techniczne:
Średnica: 10 mm
Materiał: Dyneema
Wytrzymałość systemu przy zastosowaniu pętli: 7,0 t
Żywotność: 8 lat
Cobra ultrastatic jest wykonana z włókien polipropylenowych splatanych w linę o
średnicy 10 mm o wytrzymałości na rozciąganie równej 9,0 t. 12-krotnie oplatana
Lina cobra ultrastatic posiada rozciągliwość wynoszącą jedynie 2 % i cechy które
czynią ją podobną do liny stalowej. Ważąc zaledwie 46 gramów/metr posiada
ogromne korzyści. System został specjalnie zaprojektowany do wykrzorzystywania
jako statyczne wiązanie zabezpieczające, jak również odpowiedni zamiennik dla
starych stalowych wiązań. Cobra ultastatic została zakwalifikowana do kategorii 4 t,
spełniając wszelkie wymogi jako statyczne wiązanie dla pni/konarów drzew o
średnicy do 40 cm.
Wiązania mają być zakładane na konary w taki sposób, aby nie powodowały
ich sztucznego wzajemnego spinania i naprężania. Nie może być przeszkodą w
tworzeniu kolejnych warstw tzw. „drewna reakcyjnego” wytwarzanego przez drzewo
w miejscach istniejących wewnętrznych naturalnych naprężeń powodowanych
19
głównie przez 2 czynniki: grawitację ziemską oraz napór wiatru. Takie elastyczne
wiązanie powinno „zadziałać” jedynie w przypadku zbliżania się konara do momentu
jego newralgicznego, ekstremalnego wychylenia – przeciwdziałając mu.
4. Ubytki wgłębne
Zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami sztuki ogrodniczej w zakresie
pielęgnowania i zabezpieczania ubytków wgłębnych, wszelkie prace przy tego typu
uszkodzeniach drzew należy ograniczać jedynie do kształtowania i oczyszczania
brzegów i krawędzi ran i ubytków, bez oczyszczania, formowania i zabezpieczania
ich wnętrza – co powodować może niekorzystne dla drzewa zjawisko przesychania, a
następnie dość głębokiego spękania ścian ubytku, ułatwiającego penetrację głebiej
położonych zdrowszych tkanek drewna przez czynniki chorobotwórcze (bakterie ,
grzyby) , a w konsekwencji ich przedwczesny, przyspieszony rozkład.
20

Opis i wyszczególnienie prac przy 82 drzewach rosnących w parku

Transkrypt

Podobne dokumenty

Diagnostyka stanu drzew

Dąb szypułkowy (Quercus robur L.)

nasadzenia Zug

GRZYBIENIOWATE (Nymphaeaceae) HEBANKOWATE (Ebenaceae)

Wzrost gospodarczy wzmacnia koronę czeską

Wydział Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej