Specjalność: Hydrologia i ochrona wód

Transkrypt

WYDZIAŁ OCEANOGRAFII I GEOGRAFII
INSTYTUT GEOGRAFII
KIERUNEK: GEOGRAFIA
STUDIA II STOPNIA
TRYB STACJONARNY
Specjalność: Hydrologia i ochrona wód
PROGRAM STUDIÓW
TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA
PROGRAM OBOWIĄZUJE OD ROKU AKAD. 2011/2012
Geografia − studia stacjonarne II stopnia
Hydrologia i ochrona wód
Przedmioty ogólnokierunkowe − podstawowe i kierunkowe
Nazwa przedmiotu: Metodologia badań geograficznych
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:
Wydział Oceanografii i Geografii
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwa specjalności: Hydrologia i ochrona wód;
Geomorfologia z kształtowaniem i ochroną środowiska; Geografia społeczno-ekonomiczna; Meteorologia i klimatologia
Nazwiska osób prowadzących: prof. UG dr hab. Andrzej Rachocki, dr Lucyna Przybylska
Liczba godzin zajęć: 30, w tym:
wykładów − 30 godzin
Liczba punktów ECTS: 4
Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia
Rok i semestr studiów: I, 1
Status przedmiotu: obligatoryjny
Język wykładowy: polski
Metody dydaktyczne:
Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
wykład z wykorzystaniem prezentacji
Wykład – egzamin testowy: pytania otwarte i zamknięte
multimedialnej; dyskusja moderowana
Określenie wymagań wstępnych
Wiedza z zakresu: podstawowych pojęć filozofii
Umiejętności: wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł
elektronicznych;
ZałoŜenia i cele przedmiotu:
Poznanie i zrozumienie psychologicznych i filozoficznych podstaw gromadzenia i przetwarzania informacji
fizycznogeograficznych i społecznogeograficznych przez człowieka.
OdróŜnienie metodologii nauk geograficznych (filozofia nauki) od metod gromadzenia informacji stosowanych
w poszczególnych naukach geograficznych (praktyka badawcza) oraz procedur ich analizy (matematyzacja
geografii) i weryfikacji poprawności interpretacji i wnioskowania (metody statystyczne).wiadomość wagi metod
badawczych w pracy naukowej, znajomość literatury z zakresu metod badawczych w geografii, wiedza na
temat metod i źródeł informacji geograficznej.
Treści programowe:
Nauka jako zjawisko i jej znaczenie w Ŝyciu społeczeństw. Wieloznaczność pojęcia „nauka”. Filozofia nauki a
metodologia. Rozwój nauki według Poppera i Kuhna, wybrane elementy ogólnej metodologii nauk, rozwój
geografii a metody badań, źródła informacji i główne uwarunkowania metod badań w geografii, cechy stylu
naukowego. Indukcja i dedukcja w nauce. Filozofia a nauki szczegółowe. Nauki formalne i realne. Nauki
humanistyczne i przyrodnicze. Status metodologiczny i poznawczy hipotez i teorii naukowych. Postęp w nauce
i jej rozwój, granice rozwoju.
Umiejętności i kompetencje:
Wiedza z zakresu metod geograficznych, umiejętność pisania w stylu naukowym, umiejętność tworzenia
konstrukcji pisemnej pracy naukowej, umiejętność analizy zjawisk i procesów czasoprzestrzennych, w tym
interakcji człowiek - środowisko oraz wiedza z etyki naukowej.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Chojnicki Z., 2000, Filozofia nauki. Orientacje, koncepcje, krytyki, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
− Heller, M., 2009, Filozofia nauki. Wyd. Petrus. Kraków
− Przybyłowski J., 1995, Logika z ogólną metodologią nauk. Podręcznik dla humanistów, Wyd. UG, Gdańsk
− Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia
badawcze, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Uzupełniającej:
− Chojnicki Z., 1984, Dylematy metodologiczne geografii, Przegląd Geograficzny, T. LXI, Z. 3/4, s. 3–18.
− Chojnicki, Z., 1999, Podstawy metodologiczne i teoretyczne w geografii. Wyd. Nauk. Bogucki, Poznań.
− Przybylska R, 2003,Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyŜszych, Wyd. Literackie, Kraków.
Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna − Pomorze
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Lucyna Przybylska
Metody dydaktyczne:
zaliczenie – test z pytaniami otwartymi i zamkniętymi
multimedialnej; dyskusja moderowana; metoda
przypadków
Wiedza z zakresu: interakcyjnych powiązań między poszczególnymi komponentami środowiska
geograficznego oraz wpływu zróŜnicowania komponentów środowiska na wykształcenie struktury społecznogospodarczej; przestrzennego zróŜnicowania struktury środowiska przyrodniczego oraz struktury społecznogospodarczej Polski.
Umiejętności: synteza informacji pochodzących z wielu źródeł; identyfikacji interakcji w systemie przyroda –
człowiek.
Poznanie struktury środowiska geograficznego Pomorza; umiejętność identyfikowania relacji między
człowiekiem a środowiskiem oraz wskazywania obszarów problemowych na Pomorzu;
Treści programowe:
Fizycznogeograficzne i społeczno-ekonomiczne granice Pomorza i ich zmienność czasowa; podział na
jednostki fizycznogeograficzne; charakterystyka środowiska przyrodniczego (budowa i rzeźba terenu, surowce
mineralne, stosunki wodne, świat roślinny i zwierzęcy); historyczne uwarunkowania rozwoju społecznoekonomicznego; podział administracyjny; struktura i rozmieszczenie ludności; przemiany narodowościowe i
językowe; struktura wyznaniowa; mniejszości narodowe; struktura i przekształcenia systemu osadniczego;
rozwój infrastruktury transportu; obszary problemowe z punktu widzenia relacji człowiek-środowisko.
Wiedza na temat zróŜnicowania Pomorza pod względem fizycznogeograficznym i społecznoekonomicznym;
umiejętność określenia specyfiki środowiska geograficznego regionu; umiejętność oceny walorów i zasobów
środowiska geograficznego oraz podstawowych mechanizmów interakcji człowiek-środowisko.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
Czochański J.T., Hałuzo M., Kubicz G., Wojcieszyk H., 2006, Studium ekofizjograficzne województwa pomorskiego,
Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk-Słupsk.
Pankau F. (red.), 2006, Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego. Ocena
realizacji inwestycji, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
Pankau F. (red.), 2006, Studia nad obszarem metropolitalnym Trójmiasta, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd
Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
Uzupełniającej:
−
−
−
Kostarczyk A., Przewoźniak M. (red.), 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczokulturowego w województwie pomorskim, Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego, t. VIII,
Wydawnictwo „Marpress”, Gdańsk.
Sagan I., Szmytkowska M. (red.), 2004, RównowaŜenie procesów suburbanizacji w metropolii Trójmiasta, Studia nad
zagospodarowaniem przestrzennym województwa pomorskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego,
Gdańsk.
Sadkowski T., 1997, Drewniana architektura sakralna na Pomorzu Gdańskim w XVIII-XX wieku, GTN, Gdańsk
Nazwa przedmiotu: Filozofia przyrody
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Lucyna Przybylska
Metody dydaktyczne: Wykład z wykorzystaniem Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
prezentacji
multimedialnej;
dyskusja Wykład – egzamin pisemny: pytania otwarte i zamknięte
moderowana, film
Wiedza z zakresu: podstawowych wiadomości z historii i literatury poszczególnych epok rozwoju myśli
europejskiej
Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł
Rozumienie kwestii, zakresu, postaw i warunków odpowiedzialnego postępowania człowieka w świecie
współczesnym i wobec przyszłości; wykorzystywanie wiedzy ogólnej i metodologii filozofii do rozumienia
problemów filozoficznych w geografii.
Treści programowe:
Główne kierunki filozofii; filozofia a nauki przyrodnicze; przedstawiciele róŜnych typów filozofii przyrody
(dawniej i współcześnie) i ich poglądy: filozofowie jońscy, Platona koncepcja świata, filozofia przyrody
Giordano Bruno, wpływ Kartezjusza i Darwina na postrzeganie przyrody, materializm La Mettrie`ego,
współczesne związki filozofii przyrody z fizyką, ekofilozofia naturalistyczna Zdzisławy Piątek i światopogląd
ekofilozoficzny Henryka Skolimowskiego.
Student wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji z tekstu filozoficznego, ma pogłębioną
wiedzę z ekofilozofii i historii filozofii przyrody
Wykaz literatury
Podstawowej:
– Heller M., 2007, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Znak, Kraków.
– Piątek Z., 2008, Ekofilozofia, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
– Tatarkiewicz W., 2007, Historia filozofii, PWN, Warszawa, tom 1-3.
Uzupełniającej:
−
−
−
Anzenbacher A., 1992, Wprowadzenie do filozofii, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków.
Galarowicz J., 1992, Na ścieŜkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii, Papieska Akademia Teologiczna, Kraków.
Martens E., Schnadelbach H. (red.), 1995, Filozofia. Podstawowe pytania, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii fizycznej
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Mirosław Miętus, dr Barbara BoŜętka,
dr Roman Cieśliński, dr Joanna Fac-Beneda, dr Katarzyna Jereczek-Korzeniewska, dr Ewa Woźniak,
dr Wojciech Tylmann
Rok i semestr studiów: II, 3
Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Wykład – egzamin (złoŜony z czterech części* − ustnej i
trzech pisemnych o charakterze testów z zadaniami
róŜnego typu)
* ocena końcowa z egzaminu jest średnią arytmetyczną ocen
cząstkowych, z tym zastrzeŜeniem, iŜ ocenę pozytywną
otrzymuje student, który zaliczył wszystkie części egzaminu na
ocenę co najmniej dostateczną.
Wiedza z zakresu: kursów podstawowych z geografii fizycznej (geografii fizycznej kompleksowej,
geomorfologii, hydrologii i oceanografii, meteorologii i klimatologii, geografii fizycznej regionalnej)
Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł; łączenia wiedzy z róŜnych dziedzin nauki,
identyfikacji interakcji w systemie przyroda – człowiek znajomość, posługiwania się językiem angielskim.
Prezentacja wybranych globalnych problemów współczesnej geografii fizycznej, a w szczególności:
− problematyki paleogeograficznej współcześnie poruszanej w ramach wielkich międzynarodowych
projektów badawczych;
− wiadomości na temat globalnych, regionalnych i miejscowych problemów związanych z dostępnością,
pozyskiwaniem oraz wykorzystaniem zasobów wodnych;
− globalnych problemów środowiskowych; rozpoznawania przyczyn i warunków problemów
środowiskowych; powiązań przyczynowo-skutkowych i przewidywania skutków zmian globalnych.
Treści programowe:
− Badania rdzeni lodowych Grenlandii i Antarktydy, badania osadów oceanicznych i morskich w ramach
ODP, badania osadów jeziornych w ramach ICDP, międzynarodowe organizacje naukowe koordynujące
badania w ramach duŜych projektów
− Interakcje ocean − atmosfera − kontynent. Globalne zmiany atmosfery − skutki dla hydrosfery, biosfery,
rzeźby powierzchni Ziemi i działalności człowieka.
− Dostępność zasobów wodnych w aspekcie uwarunkowań naturalnych i antropogenicznych, deficyty i
nadmiary wody, globalne, regionalne i miejscowe wojny o wodę, woda jako broń defensywna i ofensywna,
jakość wody i związane z nią choroby, ekstremalne zjawiska hydrologiczne – susze i powodzie.
− Globalne zmiany środowiska − ich ziemskie oraz pozaziemskie przyczyny. Dynamika ekosystemów lasów
tropikalnych. Pustynnienie i stepowienie − przyczyny. Dynamika zmian obszarów okołobiegunowych topienie lodowców. Ochrona światowego dziedzictwa przyrodniczego - lista UNESCO. Klęski Ŝywiołowe −
globalne konsekwencje. Globalne kryzysy – ludnościowy, Ŝywnościowy, surowcowy i ekologiczny.
Katastrofy naturalne i przemysłowe oraz ekologiczne. Limitowanie emisji. Prognozowanie globalnych
zmian środowiska przyrodniczego. Główne kierunki zrównowaŜonego rozwoju na świecie.
− Znajomość aktualnych problemów geografii fizycznej, umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji,
wyciągania wniosków oraz formułowania sądów na podstawie danych z róŜnych źródeł, posługiwania się
Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii fizycznej
Kod ECTS:
fachowym słownictwem (w języku polskim i angielskim) z zakresu geografii fizycznej
− Wyszukiwania informacji o aktualnie realizowanych międzynarodowych projektach badawczych,
znajomość ogólnych trendów w nowoczesnych badaniach paleogeograficznych,
− Rozpoznawania przyczyn i złoŜonych uwarunkowań zmian środowiska przyrodniczego; określania
powiązań przyczynowo-skutkowych i przewidywania skutków zmian globalnych w róŜnych skalach
czasowych; umiejętność identyfikowania i ocena globalnych problemów środowiskowych w wybranych
regionach świata; identyfikacja zagroŜeń i moŜliwości przeciwdziałania globalnym kryzysom i katastrofom.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
Allen P.A., 2000, Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, PWN, Warszawa
Craig J.R., Vaughan D.J., Skinder B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa
Jannion A.M., 2001, Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego
wykłady (z zakresu paleogeografii) mają charakter kompilacyjny i opracowane są na podstawie rozproszonych
źródeł, m.in. PAGES Newslatter, stron internetowych organizacji naukowych i projektów badawczych
Uzupełniającej:
−
−
Landes D.S., 2007, Bogactwo i nędza narodów, MUZA S.A., Warszawa
dostosowana do omawianych problemów
Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii społeczno-ekonomicznej
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Jan Wendt, prof. dr Aleksander Ilies,
dr Antoni Korowicki
Metody dydaktyczne:
Wykład wspomagany technologią informacji Wykład – ocena z egzaminu pisemnego testowy (test luki,
(prezentacje multimedialne, klipy filmowe)
uzupełnień i wyboru wielokrotnego) oraz ocena z pracy
pisemnej (esej) na określony temat identyfikowanego
problemu o charakterze społeczno-ekonomicznym i
przestrzennym w skali światowej i regionalnej.
Wiedza z zakresu: geografii ekonomicznej, społecznej, politycznej, regionalnej świata (fizycznej i
ekonomicznej); podstaw ekonomii
Znajomość przyrodniczych uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego w skali globalnej; znajomość
przyczyn i rozumienie mechanizmów zróŜnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego świata;
znajomość konsekwencji istniejącego zróŜnicowania dla rozwoju w najbliŜszej przyszłości; umiejętność
identyfikacji związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy procesami rozwoju społeczno-gospodarczego w
róŜnych skalach przestrzennych (od globalnej do lokalnej); umiejętność krytycznej analizy źródeł i informacji o
świecie współczesnym.
Treści programowe:
Środowiskowe granice wzrostu; powstanie i rozwój kapitalistycznej gospodarki-świata; powstanie systemu
państw; tworzenie geokultury; rozwój – znaczenie pojęcia i jego rodzaje oraz konsekwencje stosowania;
współczesne zróŜnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego i dynamika jego zmian; przemiany
demograficzne i choroby cywilizacyjne; urbanizacja – globalne zróŜnicowanie zjawiska, przemiany wsi i
rolnictwa; przekształcenia struktury przestrzennej przemysłu, rozwój usług i gospodarki opartej na wiedzy,
globalizacja gospodarki, przyczyny i charakter konfliktów we współczesnym świecie, kryzys nowoczesnego
systemu świata.
Identyfikacja problemów globalnych o charakterze społecznym, kulturalnym, ekonomicznym, prawnym oraz
przyrodniczym w róŜnych skalach przestrzennych i przekrojach środowiskowych (środowisko lądowe,
środowisko morskie).
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
Czerny M., 2005, Globalizacja a rozwój. Wybrane zagadnienia geografii społeczno-gospodarczej świata,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Krzysztofek K., Szczepański M. S., 2005, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych,
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice
Wallerstein I., 2007, Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa.
Wykaz literatury
Uzupełniającej:
−
Diamond J., 2007, Upadek, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii społeczno-ekonomicznej
−
−
−
−
−
−
Kod ECTS:
Domański B., 2004, Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne, [w:] Studia Regionalne i Lokalne, nr 2 (16), s. 7–23.
Gwosdz K., 2003, Pozytywne i negatywne ścieŜki (virtuous and vicious paths) próba zastosowania teorii zaleŜności
od ścieŜki (path dependency) do wybranych miast konurbacji górnośląskiej, [w:] I. Sagan, M. Czepczyński (red.),
Wymiar i współczesne interpretacje regionu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk–Poznań, 227–238.
Huntington S. P., 2005, Zderzenie cywilizacji i kształtowanie nowego ładu światowego, Wydawnictwo Muza S.A.,
Warszawa.
Landes D. S., 2007, Bogactwo i nędza narodów, MUZA S.A., Warszawa,
Naisbitt J., 1997, Megatrendy, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Toffler A., 2006, Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz.
Przedmioty specjalizacyjne
Nazwa przedmiotu: Interpretacja hydrograficzna
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwa specjalności: Hydrologia i ochrona wód
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Joanna Fac-Beneda (wykład + ćwiczenia)
ćwiczeń laboratoryjnych − 30 godzin
Metody dydaktyczne:
Wykład – prezentacja, wykład informacyjny
Wykład – zaliczenie ustne;
Ćwiczenia – metoda sytuacyjna, metoda Ćwiczenia – zaliczenie końcowe, stworzenie projektu;
twórczego myślenia praca w grupie; prezentacja;
dyskusja moderowana,
Wiedza z zakresu: hydrologia, zasady zdjęcia hydrograficznego, Geograficzne Systemy Informacyjne
Umiejętności: synteza informacji pochodzących z wielu źródeł, techniki informatyczne
Znajomość interpretacji hydrograficznej jako narzędzia pozwalającego na analizę stosunków wodnych; znajomość
zagadnień Szczegółowej Mapy Hydrograficznej Polski; znajomość metodyki badań hydrograficznych; znajomość
konstrukcji i posługiwania mapy tematycznej (hydrograficznej); teoretycznej i praktycznej wartości Mapy
Hydrograficznej Polski w skali 1:50 000, znajomość GIS (Systemu Informacji Geograficznej)
Treści programowe:
Wykład – zagadnienia Szczegółowej Mapy Hydrograficznej Polski w skali 1:50 000, interpretacja materiałów
kartograficznych, interpretacja obrazów teledetekcyjnych, interpretacja zdjęcia hydrograficznego oraz
interpretacja źródeł niegeograficznych;
Ćwiczenia - wykonanie arkusza mapy hydrograficznej Polski w skali 1:50 000 w wersji cyfrowej i analogowej
wraz z komentarzem
Wykorzystywanie zaawansowanych technik właściwych dla hydrologii, wykazywanie umiejętności krytycznej
analizy i selekcji informacji, samodzielne stosowanie metod matematycznych i statystycznych do opisu obiegu
wody, zbieranie danych empirycznych i dokonywanie interpretacji, wyciąganie wniosków oraz formułowanie
sądów na podstawie danych z róŜnych źródeł, wykazywanie umiejętności pracy w zespole i kierowania
pracami niewielkiego zespołu, posiadanie znajomości aktualnego stanu wiedzy z hydrologii, posiadanie
fachowego słownictwa, posiadanie wiedzy na temat hydrologii umoŜliwiającej dostrzeganie związków i
zaleŜności
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
−
−
−
Atlas Podziału Hydrograficznego Polski, 2005, cz.1 i 2, IMGW, Warszawa
Instrukcja opracowania mapy hydrograficznej Polski, 1964, Dok.Geogr. IG PAN.
Raporty o stanie środowiska województwa XX, Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki, Inspektorat Ochrony
Środowiska w X, Biblioteka Monitoringu Srodowiska, X.
System Informacji o Terenie, Mapa Hydrograficzna Polski skala 1:50 000 w formie analogowej i numerycznej,
Wytyczne Techniczne K-3.4, 1997, GUGiK, Warszawa.
Wytyczne techniczne do opracowania mapy hydrograficznej w skali 1:50 000, 1985, Warszawa.
Wytyczne techniczne GIS-3, Mapa Hydrograficzna Polski skala 1:50 000 w formie analogowej i numerycznej, 2005,
GUGiK, Warszawa.
http://serwisy.codgik.gov.pl/temap/hydro.html
Nazwa przedmiotu: Interpretacja hydrograficzna
Kod ECTS:
Wykaz literatury
Uzupełniającej:
−
−
−
−
−
−
−
Ciołkosz A., Miszalski J., Olędzki J.R., 1999, Interpretacja zdjęć lotniczych, PWN, Warszawa.
Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski Z., Mikulski Z., 1987, Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej, PWN,
Warszawa.
Gutry-Korycka M., Werner-Więckowska H., (red.), 1989, Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych, PWN,
Warszawa.
Kistowski M., Iwańska M.,1997, Systemy informacji geograficznej. Podstawy techniczne i metodyczne. Przegląd
pakietów oprogramowania i zastosowań w badaniach środowiska przyrodniczego, Bogucki Wydawnictwo Naukowe,
Poznań.
Magnuszewski A., 1999, GIS w geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
Maksymiuk Z., 1999, Zawartość informacyjna map hydrograficznych, (w:) Rzeki – kultura, cywilizacja, historia, t. VIII,
Biblioteka Zespołu Organizatorów Przestrzennego Muzeum Odry, Katowice.
Urbański J., 2008, GIS w naukach przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Nazwa przedmiotu: Hydrologia dynamiczna
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): vacat (wykład), Ewa Woźniak (ćwiczenia)
Wykładów:15 godzin
ćwiczeń laboratoryjnych:15 godzin
Metody dydaktyczne:
Wykład - wykład z wykorzystaniem prezentacji
multimedialnej; dyskusja z wykorzystaniem zadań
problemowych
Ćwiczenia - ćwiczenia z zadaniem zastępczym (analiza
hipotetycznych systemów rzecznych i modeli), ćwiczenia
symulacyjne (analiza rzeczywistych sieci rzecznych).
Wykład – egzamin pisemny;
Ćwiczenia – zaliczenie; obecność na zajęciach, poprawne
wykonanie ćwiczeń, zaliczenie wejściówek*. W razie
niespełnienia któregokolwiek z powyŜszych warunków −
kolokwium zaliczeniowe
* krótki test lub sprawdzian odbywający się na początku
zajęć mający na celu sprawdzanie wiedzy zdobytej na
poprzednich zajęciach.
Wiedza z zakresu: hydrologii
Umiejętności: korzystania i interpretowania map topograficznych i hydrograficznych, logicznego myślenia.
Zapoznanie z procesami hydrologicznymi, obiegiem wody w zlewni oraz metodami oceny wykształcenia i
organizacji sieci rzecznych.
Treści programowe:
Wykład - podstawowe pojęcia teorii grafów, analiza sieciowa, sieci cykliczne i acykliczne, prawa hortonowskie,
hierarchizacje sieci rzecznych, kodowanie sieci, modele losowe i cykliczne sieci rzecznych, topologia sieci
rzecznych na terenach młodoglacjalnych, hydrografia delt rzecznych, rola mokradeł i jezior w obiegu wody w
zlewni, obraz sieci rzecznych i jego zmienność, orientacja sieci rzecznych, układy sieci rzecznych,
modelowanie obiegu wody w zlewni.
Ćwiczenia -związane z treścią wykładów. Praktyczne zapoznanie się z pojęciami dotyczącymi grafów
powiązane jest z analizą sieci hydrograficznej na polderach (analiza sieciowa, sieci cykliczne i acykliczne). W
studenci wykonują hierarchizację sieci rzecznej metodami: Graveliusa, Hortona-Strachlera i Drwala dla
wybranych systemów rzecznych, dla których następnie analizują prawa hortonowskie, obliczają falę
wezbraniową i analizują orientację sieci rzecznej. Ostatnim ćwiczeniem jest uzupełnianie sieci rzecznej na
mapach topograficznych metodą krenulacji poziomic i spadków terenu.
Umiejętność hierarchizacji i kodowania sieci rzecznych, modelowanie wezbrań rzecznych metodą GIUH,
wyznaczanie obrazu sieci rzecznej wybranymi metodami, umiejętność kojarzenia faktów i prawidłowego
wnioskowania.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
−
−
Eagleson P.S., 1978, Hydrologia dynamiczna, PWN, Warszawa
Jankowski A.T., 1995, Hydrologia. Przewodnik do ćwiczeń, Wyd. UŚ, Katowice
Ore O., 1966, Podstawy teorii grafów, PWN, Warszawa
Pociask-Karteczka J., 2003, Zlewnia. Właściwości i procesy, UJ, Kraków
Scheidegger A.E., 1974, Geomorfologia teoretyczna, PWN, Warszawa
Soczyńska U. (red), 1990, Podstawy hydrologii dynamicznej, Wyd. UW, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Hydrologia dynamiczna
Kod ECTS:
− Soczyńska U., 1990, Procesy hydrologiczne, PWN, Warszawa
Uzupełniającej:
− Bajkiewicz-Grabowska E., 1987, Systemy rzeczne i stopień ich uporządkowania, Przegl. Geof. 32, nr 3
− Bajkiewicz-Grabowska E., Olszewski R., 2001, Czy prawa Hortona poprawnie opisują fraktalną strukturę sieci
rzecznej, Przegl. Geof. 46, nr 3
− Drwal J., 1982, Wykształcenie i organizacji sieci hydrograficznej jako podstawa oceny struktury odpływu w terenach
młodoglacjalnych, Zesz. Nauk. UG, Rozprawy i Monografie 33, Gdańsk
− Drwal J., Bogdanowicz R., 1986, Stosowalność klasyfikacji hydrograficznych o tak zwanym odwróconym porządku
numeracji w analizie sieci rzecznej wybranej zlewni Przymorza, Zesz. Nauk. Wydz. BGiO UG 15, Geografia, Gdańsk
− Gutry-Korycka M., 1987, Statystyczne metody opisu sieci rzecznej, Prz. Geof., t. 32, 2
− Haggett P., Chorley R.J., 1972, Network analysis in geography, Arnold, Londyn
− Magnuszewski A., 1993, Wymiar fraktalny współczesnych sieci rzecznych, Przegl. Geof. 38, nr 2
− Morisawa M., 1985, Rivers, Longman, New York
− Schumm S.A., 1977, The fluvial system, Wiley, New York Więzik B., 1987, Geomorfoklimatyczny hydrogram odpływu,
Przegl. Geof. 32, nr 3
Nazwa przedmiotu: Hydrochemia
Instytut Geografii
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących):
dr Wojciech Maślanka (wykład), dr Roman Cieśliński (ćwiczenia)
Metody dydaktyczne:
Wykład – klasyczny o charakterze
Wykład – egzamin pisemny złoŜony zarówno z zadań
informacyjnym, wspomagany prezentacjami
otwartych jak i zamkniętych
multimedialnymi
Ćwiczenia – zaliczenie (na podstawie wykonanych
Ćwiczenia - praca zespołowa, dyskusja
ćwiczeń, analiz laboratoryjnych i wejściówek)
moderowana
Określenie wymagań wstępnych:
Wiedza z zakresu: interakcji pomiędzy elementami środowiska geograficznego; rola wody w środowisku
geograficznym
Umiejętności: ogólna świadomość interakcji pomiędzy właściwościami chemicznymi wody a warunkami
środowiska geograficznego; świadomość roli człowieka
Znajomość elementów kształtujących chemizm wód powierzchniowych i podziemnych; wpływ siły i czasu
oddziaływania środowiska geograficznego na właściwości chemiczne wody; wpływ antropopresji na zmiany
chemizmu wody; świadomość róŜnorodności chemicznej wód – naturalnej i wywołanej antropopresją;
zapoznanie z technikami analizy chemicznej wody, poznanie sposobów prezentacji składu chemicznego.
Treści programowe:
Wykład - podstawowe róŜnice między chemizmem wód lądowych i morskich; właściwości chemiczne wodnych
środowisk lądowych i ich zróŜnicowanie; pozioma strefowość chemizmu wód powierzchniowych, pionowa
strefowość wód podziemnych; zróŜnicowanie składu wód płynących i stojących w Świecie; wpływ warunków
środowiskowych zlewni na właściwości chemiczne wód; zróŜnicowanie chemizmu wód podziemnych; wody
mineralne i zróŜnicowanie ich składu.
Ćwiczenia - planowanie projektów badawczych ze zakresu geografii fizycznej (w szczególności hydrologii),
praca w terenie i laboratorium przy uŜyciu narzędzi badawczych, praktyczne i teoretyczne zapoznanie się z
podstawowymi technikami analizy fizykochemicznej wód, zapoznanie się z podstawowymi pojęciami i
jednostkami chemicznymi.
Wiedza z zakresu treści programowych kursu; posługiwanie się podstawową aparaturą analityczną,
opracowanie wyników badań; sposoby prezentacji danych hydrochemicznych; świadomość róŜnorodności
hydrochemicznej środowisk wodnych o charakterze strefowym i jako anomalii.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
−
−
Dojlido J., Chemia wody, Arkady, Warszawa
Burchard J., Hereźniak – Ciotowa U., Kaca W., 1990, Metody badań i ocena jakości wód powierzchniowych i
podziemnych, Wyd. UŁ, Łódź
Macioszczyk A., 1987, Hydrogeochemia, Wyd. Geol., Warszawa
Szczepaniak W., 1996, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa
Szmal Z. S., Lipiec T., 1997, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Państwowy Zakład
Wydawnictw Farmacji, Warszawa
Prejzner J., 1991, Laboratorium chemii ogólnej i sanitarnej, Politechnika Gdańska, Gdańsk
Uzupełniającej:
Nazwa przedmiotu: Hydrochemia
−
−
Kod ECTS:
Namieśnik J., Chrzanowski W., Szpinek P. (red.), 2003, Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu
środowiskowym. Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiska, Gdańsk
Krawczyk W. E., Hydrochemia – ćwiczenia labolatoryjne, Wyd. UŚ, Katowice
Nazwa przedmiotu: Hydrogeologia
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. dr hab. Bohdan Kozerski
Metody dydaktyczne:
wykład
informacyjny
z
prezentacji multimedialnej
wykorzystaniem Wykład – zaliczenie pisemne w formie testu złoŜonego z
zadań otwartych wyboru wielokrotnego i zamkniętych oraz
uzupełniania luk
Wiedza z zakresu: hydrologii, geologii
Umiejętności: umiejętność kojarzenia faktów i prawidłowego wnioskowania, umiejętność interpretacji map
hydrogeologicznych
Ocena wielkości, rozmieszczenia i dynamiki zasobów wód podziemnych, diagnozowanie zagroŜeń wód i ich
zasobów, analiza jakości wód podziemnych
Treści programowe:
Geneza i klasyfikacja wód podziemnych. Wody strefy aeracji. Podstawowe własności hydrogeologiczne skał.
Chemizm wód podziemnych. Klasyfikacja czynników i warunków degradacji jakości wód podziemnych.
Rodzaje i sposoby ochrony wód podziemnych. Wody mineralne i lecznicze. Naturalne wypływy wód
podziemnych. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. Wody podziemne na obszarach nadmorskich. Ujęcia wód
podziemnych na terenie Gdańska.
Wiedza na temat aktualnego stanu wiedzy z hydrogeologii w stopniu umoŜliwiającym dostrzeganie związków i
zaleŜności, znajomość fachowego słownictwa.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.., 1999, Hydrologia ogólna, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
− Chełmicki W., 2002, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. Wyd. Nauk PWN, Warszawa
− Macioszczyk A., Dobrzyński, 2003. Hydrogeochemia wód podziemnych strefy aktywnej wymiany. PWN, Warszawa
− Paczyński B, Sadurski A. (red.), 2007, Hydrogeologia regionalna Polski, PIG, Warszawa.
− Pazdro Z., Kozerski B., 1989. Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
− Pociask-Karteczka J., 2003, Zlewnia. Właściwości i procesy, UJ, Kraków
− Wieczysty A., 1982, Hydrogeologia InŜynierska. PWN Warszawa
Uzupełniającej:
−
−
−
−
Groundwater quality and quantity in Europe, 1999, EEA, Kopenhaga
Kleczkowski, A. S., (red.), 1984, Ochrona wód podziemnych, Wyd. Geol., Warszawa
Kozerski B.(red), 2007, Gdański system wodonośny, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Pleczyński J., 1981. Odnawialność zasobów wód podziemnych. Wyd. Geol., Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Hydrometeorologia
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwa specjalności: Hydrologia i ochrona wód, Meteorologia i klimatologia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Mirosława Malinowska
Metody dydaktyczne: wykład z zastosowaniem Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
zaliczenie pisemne (test: pytania otwarte, pytania
zamknięte, test wyboru jedno i wielokrotnego);
Wiedza z zakresu: fizyki gazów, podstaw meteorologii i klimatologii oraz hydrologii.
Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł; identyfikacji interakcji zachodzących pomiędzy
komponentami środowiska naturalnego.
Znajomość składowych atmosferycznej fazy obiegu wody, znajomość procesów meteorologicznych
wpływających na wielkość strumieni składowych atmosferycznej fazy obiegu wody, umiejętność obliczania,
wyznaczania składowych atmosferycznej fazy obiegu wody.
Treści programowe:
Podstawy teoretyczne procesu parowania, parowanie potencjalne i parowanie terenowe, metody wyznaczania
wielkości parowania, charakterystyki wilgotności powietrza, procesy sucho i wilgotnoadiabatyczny zachodzące
w atmosferze, wskaźniki niestabilności atmosfery, procesy prowadzące do powstawania chmur, rodzaje,
gatunki i odmiany chmur, teorie dotyczące powstawania opadu z chmur chłodnych i ciepłych, jądra
kondensacji, komórki opadowe, zespoły komórek, opad mezoskalowy, natęŜenie opadu, opad normalny,
pomiar opadu, klimatyczny bilans wodny i atmosferyczny dopływ wody, wpływ właściwości fizycznych podłoŜa
na wielkość atmosferycznego dopływu wody.
Student wymienia i charakteryzuje składowe atmosferycznej fazy obiegu wody w przyrodzie, zna czynniki
kształtujące te składowe, opisuje procesy zachodzące w atmosferze związane z przemianami fazowymi wody i
jej obiegiem, potrafi obliczyć lub zmierzyć wartości parowania, opadu, wyznaczyć podstawowe charakterystyki
opadu, opisuje atmosferyczną fazę obiegu wody jako system.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Kossowska-Cezak U., Bajkiewicz-Grabowska E., 2008, Podstawy hydrometeorologii, PWN, Warszawa.
− KoŜuchowski K., (red.), 2005, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa.
− Soczyńska U., (red.), 1988, Hydrologia dynamiczna, PWN, Warszawa
Uzupełniającej:
− KoŜuchowski K., 1998, Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa.
− Woś A., 1988, Meteorologia dla geografów, PWN, Warszawa.
− Chomicz K., 1951, Ulewy i deszcze nawalne w Polsce, Wiadomości SłuŜby Hydrologiczno – Meteorologicznej, 2, 3,
Warszawa.
− Drwal J., Trapp J.A., 1992, Związki pomiędzy wykształceniem sieci wodnej a atmosferycznym dopływem wody na
śuławach Elbląskich, Przegl. Geogr., LXIV, 1-2, Warszawa.
− Fuchs T., Rapp J., Rubel F., Rudolf B., 2001, Correction of Synoptic Precipitation Observations due to Systematic
measuring Errors with Special regard to Precipitation Phases, Phys. Chem. Earth (B), 26, 9.
− Kossowska-Cezak U., 2001, Miesięczne i sezonowe anomalie temperatury i opadów – metody wyznaczania i
częstość występowania, Annales UMCS, Sectio B, Vol. LV/LVI, 23, Lublin.
− KoŜuchowski K., 2004a, Cyrkulacja atmosferyczna nad Polską i jej wpływ na warunki klimatyczne, [w:] KoŜuchowski
Nazwa przedmiotu: Hydrometeorologia
Kod ECTS:
K., (red.), Skala, uwarunkowania i perspektywy współczesnych zmian klimatologicznych w Polsce, UL, Łódź.
− Lenart W., 1980, Zarys problematyki opadu rzeczywistego, Przegl. Geofiz., XXV, 3-4, Warszawa.
− Miętus M., Filipiak J., Owczarek M., Jakusik E., 2005, Zmienność warunków opadowych w rejonie polskiego
wybrzeŜa Morza Bałtyckiego w świetle kwantylowej klasyfikacji opadowej, Materiały Badawcze IMGW, Seria:
Meteorologia, 37, Warszawa.
− Trapp J.A., 1993, Geograficzne uwarunkowania atmosferycznej fazy pionowej wymiany wody na śuławach, Wyd. UG,
Gdańsk
Nazwa przedmiotu: Hydrometria
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Dariusz Borowiak (wykład i ćwiczenia)
Metody dydaktyczne:
Wykład – wykład z wykorzystaniem prezentacji Wykład – zaliczenie pisemne; test złoŜony z zadań
multimedialnej, stawianie problemów i dyskusja
otwartych
Ćwiczenia – elementy pogadanki i pokazu, Ćwiczenia – ocena ciągła, zaliczenie na podstawie:
ćwiczenia klasyczne – indywidualna praca obecności na zajęciach, raportów z zadań i problemów
studentów, zajęcia terenowe – praca w grupie
cząstkowych, uczestnictwa w pomiarach terenowych
Wiedza z zakresu: hydrologii ogólnej
Umiejętności: znajomość obsługi arkuszy kalkulacyjnych, przygotowanie do pracy w terenie
Praktyczne opanowanie umiejętności przygotowania i wykonywania podstawowych pomiarów w zakresie
hydrometrii rzecznej, a takŜe poznanie metod weryfikacji oraz opracowania pozyskanych danych
pomiarowych, pozyskiwanie informacji hydrologicznej w przypadku braku danych pomiarowych.
Treści programowe:
Wykład - pojęcia podstawowe, jednostki miar. Błędy pomiaru. Analiza błędów w pomiarach hydrologicznych.
Fizyczne podstawy metod pomiarowych. Zasady planowania oraz organizacji sieci pomiarowej.
Charakterystyka czujników i przyrządów pomiarowych. Obserwacje stanów wody. Pośrednie i bezpośrednie
metody pomiaru natęŜenia przepływu w ciekach naturalnych. Wyznaczanie opadu oraz parowania
obszarowego. Obserwacje zjawisk lodowych. Pomiar rumowiska rzecznego. Metody uzyskiwania informacji
hydrologicznej w miejscach niekontrolowanych. Pomiary wybranych parametrów fizycznych, biologicznych i
chemicznych wody (sondy wieloparametrowe).
Ćwiczenia - statystyczne opracowanie wyników pomiarów oraz obserwacji hydrologicznych. Stany i przepływy
charakterystyczne. Przepływy chwilowe. Związki wodowskazowe. Krzywa natęŜenia przepływu. Uzupełnianie,
wydłuŜanie i odtwarzanie ciągów pomiarowych. Upowszechnienie wyników pomiarów.
Wiedza i umiejętności pozwalające na samodzielne przygotowywanie i prowadzenie eksperymentu
terenowego oraz opracowanie wyników pomiarów w zakresie hydrometrii rzecznej.
Wykaz literatury:
Podstawowej:
− Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., 1993, Hydrometria, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 313 s.
− Byczkowski A., 1996, Hydrologia. Tom 1, Wyd. SGGW, Warszawa, 374 s.
− Pasławski Z., 1973, Metody hydrometrii rzecznej, Wyd. KiŁ, Warszawa, 338 s.
− RóŜdzyński K., 1998, Miernictwo hydrologiczne, IMGW, Warszawa, 264.
− Szydłowski H.,1978, Teoria pomiarów, PWN, Warszawa, 309 s.
Uzupełniającej:
− Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., 1994, Hydrologia stosowana, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 324 s.
− Pociask-Karteczka J. (red.), 2003, Zlewnia właściwości i procesy, Wyd. UJ, Kraków, 288 s.
− Herschy R.W. (red.), 1999, Hydrometry. Principles and Practices, John Wiley & Sons, Chichester, 376 s.
Nazwa przedmiotu: Limnologia
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Jerzy Jańczak (wykład),
dr Wojciech Maślanka (ćwiczenia)
Metody dydaktyczne:
Wykład – wykład z wykorzystaniem prezentacji Wykład – egzamin pisemny
multimedialnej
Ćwiczenia – zaliczenie w oparciu o poprawne wykonanie
Ćwiczenia – praca w grupie, dyskusja nad ćwiczeń oraz pozytywny wynik kolokwium
problemem
Wiedza z zakresu: hydrologii, geomorfologii, geografii fizycznej
Umiejętności: interpretacja i synteza informacji pochodzących z róŜnych źródeł
Prezentacja podstawowych procesów fizyko-chemicznych zachodzących w wodach jeziornych. Jeziora jako
specyficzne systemy terytorialno-przyrodnicze.
Treści programowe:
Wykład - limnologia jako nauka. Atrybuty jezior. SprzęŜenie zwrotne jezioro – zlewnia. Jeziora Świata, Europy, Polski.
Batymetria i morfometria jezior, wskaźniki morfometryczne. Ewolucja jezior. Osady i facje jeziorne. Rola osadów w
ekosystemach jeziornych. Rodzaje litoralu jeziornego. Światło i budŜet cieplny. Dynamika wód jeziornych. Termika i
zlodzenie. Bilans hydrologiczny. Typy miktyczne. Znaczenie miksji w zróŜnicowaniu procesów i obiegu substancji.
Warunki tlenowe. Główne wskaźniki oceny jakości wody. Obieg związków fosforu i azotu w ekosystemach jeziornych.
Produkcja pierwotna i wtórna. Trofia jezior.
Ćwiczenia - rozmieszczenie jezior w świecie. Podstawowe źródła informacji o batymetrii jezior. Umiejętność interpretacji
planu batymetrycznego. Identyfikacja właściwości fizyko-chemicznych w pionie. Typy hydrochemiczne wód jeziornych.
Znajomość i umiejętność rozpoznawania podstawowych procesów i zjawisk zachodzących w jeziorach.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
Choiński A. 1995. Zarys limnologii fizycznej Polski. Wyd. UAM Poznań
Jańczak J. (red.), 1996 (t.1). 1997 (t.2), 1999 (t.3). Atlas Jezior Polski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań
Kajak Z. 1998. Hydrobiologia – Limnologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
Lange W. (red.) 1993. Metody badań fizycznolimnologicznych. Uniwersytet Gdański, Gdańsk
Uzupełniającej:
− Bajkiewicz-Grabowska E. 2002. Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych. Uniw. Warsz., Wydz. Geogr. i Stud.
Reg., Warszawa
− Borowiak D. 2000. ReŜimy wodne i funkcje hydrologiczne jezior NiŜu Polskiego. Bad. Limn. 2., Gdańsk
− Choiński A. 2000. Jeziora Kuli Ziemskiej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
− Hutchinson G., E. 1975. A treatise on Limnology. Vol. 1. Wiley and Sons. N. Jork, Londyn, Sydney, Toronto
− Lampert W., Sommer U. 1996. Ekologia wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Ekohydrologia
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. ElŜbieta Bajkiewicz-Grabowska
Metody dydaktyczne:
wykład
z
wykorzystaniem
prezentacji zaliczenie na podstawie wykonanej i przedstawionej
multimedialnej, dyskusja moderowana
Wiedza z zakresu: ekohydrologii, hydrologii, limnologii, geografii fizycznej, ochrony środowiska wodnego
Umiejętności: opisywanie i wyjaśnianie związków pomiędzy stanem środowisk wodnych a pozostałymi
komponentami środowiska przyrodniczego, ochrona ekosystemów wodnych, naturalne metody „odnowy”
środowisk wodnych.
Zapoznanie słuchaczy z moŜliwościami zwiększenia odporności środowiska wodnego na zakłócenia
antropogeniczne oraz moŜliwościami wykorzystania ekosystemów wodnych jako narzędzi gospodarowania
zasobami środowiska zgodnie z ideą ekorozwoju.
Treści programowe:
Ekohydrologia jako dyscyplina naukowa. Wody naturalne – ich właściwości, ilość, jakość. Substancje
biogeniczne w wodach naturalnych, ich źródła, cykle biogeniczne. Eutrofizacja wód i jej konsekwencje.
Ekosystemy wodne i bagienne – ich funkcjonowanie. Ekotony i ich rola ochronna. Rewitalizacja, renaturyzacja,
rekultywacja. Metody waloryzacji zlewni, jezior, cieków. Przykłady zastosowań metod ekohydrologicznych.
Wiedza na temat moŜliwości zwiększenia odporności środowiska wodnego na zakłócenia antropogeniczne
oraz wykorzystania ekosystemów wodnych jako narzędzi gospodarowania zasobami środowiska zgodnie z
ideą ekorozwoju.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
Bajkiewicz-Grabowska E., 2002, Obieg wody i materii stałej w systemach rzeczno-jeziornych. Wyd. WGSR UW,
Warszawa;
Eagelson P., 2003, Ecohydrology, Cambridge University Pres, Cambridge.
Gutry-Korycka M., 1996, Rola modeli hydroekologicznych w badaniach róŜnorodności biologicznej ekosystemów
wodnych. Prz. Geogr., t.LXVII,z.3-4;
Magnuszewski A., 2002, Systemy Geoinformacyjne w badaniach ekohydrologicznych. Wyd. WGSR UW, Warszawa.
śelazo J., Popek Z., 2002, Renaturyzacja rzek. Wyd. SGGW, Warszawa.
−
Uzupełniającej:
−
Zalewski M., Wiśniewski R. (red.), 1997, Zastosowanie biotechnologii ekosystemalnych do poprawy jakości wód.
PAN, Zesz. Nauk. XVIII, Kom. Człowiek i Środowisko.
Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe specjalizacyjne
(Katedra Hydrologii, Katedra Limnologii, Zakład Geografii Pojezierzy)
Nazwa kierunku:
Geografia
Kod ECTS:
Nazwiska osób prowadzących:
KH − dr Roman Cieśliński, dr Joanna Fac-Beneda, dr Katarzyna Jereczek-Korzeniewska, dr Ewa Woźniak;
KL − dr Dariusz Borowiak, mgr Jacek Baańczuk
ZGP − dr Kamil Nowiński, dr Wojciech Maślanka
ćwiczeń terenowych − 56 godzin
(7 dni po 8 godz.)
Metody dydaktyczne: praca w grupie; metoda
przypadków; dyskusja moderowana w zakresie
metod pozyskania i przetwarzania informacji
(m.in. pomiar terenowy, kwerenda, ilościowe
metody analizy przestrzennej, metody statystyki
opisowej, techniki GIS); metoda projektów.
zaliczenie;
ocenianie ciągłe lub zaliczenie końcowe w formie
prezentacji multimedialnej dotyczącej postępów w
zbieraniu i archiwizacji danych i materiałów do pracy
magisterskiej.
Wiedza z zakresu: hydrologii i limnologii zgodnie z programem studiów, struktury środowiska geograficznego i
interakcji pomiędzy jego komponentami; znajomość literatury oraz metodologii i technik badawczych
stosowanych w hydrologii i limnologii.
Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł, prowadzenia kwerendy danych, stosowania
technik pomiarowych wykorzystywanych w hydrologii
UmoŜliwienie studentom przeprowadzenia badań terenowych, których wyniki będą wykorzystane w
realizowanej pracy magisterskiej.
Treści programowe:
Przeprowadzenie badań w terenie związanych z realizowaną pracą magisterską (m.in. inwentaryzacja
zasobów informacyjnych, przeprowadzanie kwerendy, wykonywanie pomiarów w zakresie tematyki
realizowanych na seminarium prac dyplomowych), analiza i ocena uzyskanych wyników badań, prezentacja
wyników badań.
− Umiejętność: stosowania podstawowych technik i metod badań terenowych właściwych dla hydrologii,
korzystania z dostępnych źródeł informacji; analizowania, stawiania pytań, dokonywania syntezy,
wyciągania wniosków, krytycznej oceny, poprawnej interpretacji wyników pomiarów, obserwacji i danych
statystycznych.
− Umiejętność samokształcenia i pracy w zespole.
− Zdolność do aktywnej postawy, samodzielności, krytycyzmu i niezaleŜności myślenia.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Adekwatna do realizowanego tematu badawczego.
Uzupełniającej:
− Adekwatna do realizowanego tematu badawczego
Nazwa przedmiotu: Gospodarka wodna
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Dariusz Borowiak (wykład i ćwiczenia)
Metody dydaktyczne:
Wykład – wykład z wykorzystaniem prezentacji Wykład – egzamin pisemny; test złoŜony z zadań
multimedialnej; stawianie problemów i dyskusja
otwartych i zamkniętych (jednokrotnego i wielokrotnego
Ćwiczenia – praca w grupie, przygotowanie pracy wyboru)
semestralnej
Ćwiczenia – zaliczenie końcowe; realizacja projektu
Poznanie zasad i metod gospodarowania zasobami wodnymi. Sporządzanie bilansów wodnogospodarczych.
Treści programowe:
Wykład - gospodarka wodna – nauka i dział gospodarki narodowej. Rozmieszczenie zasobów wodnych na
świecie a potrzeby cywilizacyjne. Zarządzanie i administrowanie gospodarką wodna w Polsce. Prawo wodne.
Zadania i cele gospodarki wodnej. Kierunki rozwoju gospodarki wodnej. Hydrologiczne podstawy
gospodarowania wodą. Naturalne i dyspozycyjne zasoby wodne zlewni. Potrzeby wodne głównych działów
gospodarki narodowej. Potrzeby wodne ludności. Bilans wodnogospodarczy. Budowle hydrotechniczne i ich
wpływ na środowisko. Melioracje hydrologiczne i ich skutki. Mała retencja. Erozja wodna gleb.
Zanieczyszczenia zasobów wodnych. Podstawowe metody oczyszczania ścieków. Rekultywacja
zdegradowanych obiektów hydrologicznych.
Ćwiczenia - bilans wodnogospodarczy małej zlewni nizinnej.
Umiejętności i kompetencje: Wykształcenie umiejętności sporządzania bilansu wodnogospodarczego oraz
rozwiązywania podstawowych problemów w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Biswas A.K., 1978, Historia hydrologii, PWN, Warszawa, 380 s.
− Byczkowski A., 1979, Hydrologiczne podstawy projektów wodnomelioracyjnych, PWLiR, Warszawa, 401 s.
− Ciepielewski A., 1999, Podstawy gospodarowania wodą, Wyd. SGGW, Warszawa, 326 s.
− Lambor J., 1965, Podstawy i zasady gospodarki wodnej, Wyd KiŁ, Warszawa, 437 s.
− Mikulski Z., 1999, Gospodarka wodna, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 202 s.
− Słota H., 1997, Zarządzanie systemami gospodarki wodnej, IMGW, Warszawa, 130 s.
Uzupełniającej:
− Ciepielowski A. (red.), 1995, Metodyka zagospodarowania zasobów wodnych w małych zlewniach rzecznych, Wyd.
SGGW, Warszawa, 152 s.
− UNESCO, 1978, World Water Balance and Water Resources of the Earth. Studies and Reports in Hydrology No 25,
Unesco Press, Paris, 587 s.
Nazwa przedmiotu: Metody opracowań hydrologicznych
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: prof. UG dr hab. ElŜbieta Bajkiewicz-Grabowska
Metody dydaktyczne:
dyskusja moderowana, analiza przypadków
zaliczenie; ocenianie ciągłe
Wiedza z zakresu: hydrologii ogólnej i hydrometrii,
Umiejętności: stosowania podstawowych metod wnioskowania statystycznego
Przekazanie wiedzy na temat moŜliwości stosowania metod statystycznych słuŜących profesjonalnej analizie
danych hydrologicznych; wyrabianie umiejętności odnoszenia informacji uzyskanych w drodze analizy
statystycznej do procesów fizycznych zachodzących w hydrosferze.
Treści programowe:
Analiza statystyczna elementów obiegu wody (regresja, korelacja, ocena i weryfikacja danych, analiza
rozkładów, dobór metod dla poszczególnych rozkładów, badanie jednorodności serii). Badanie zmian
długookresowych zmiennych hydrologicznych. WspółzaleŜność zmiennych hydrologicznych. Wyznaczanie
przepływów o zadanym prawdopodobieństwie przekroczenia i nieosiągnięcia.
Student wykazuje znajomość statystyki na poziomie pozwalającym opisywanie zjawisk przyrodniczych
Posiada umiejętność stosowania metod statystycznych w profesjonalnej analizie danych hydrologicznych oraz
odnoszenia informacji uzyskanych w drodze analizy statystycznej do procesów fizycznych zachodzących w
środowisku.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
Byczkowski A., 1999, Hydrologia. T.II , Wyd. SGGW, Warszawa.
Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., 1994, Hydrologia stosowana, PWN, Warszawa
Soczyńska U. (red.), 1997, Hydrologia dynamiczna, PWN, Warszawa
Uzupełniającej:
−
−
Chełmicki W., 2001, Woda. Zasoby, degradacja,ochrona, PWN, Warszawa
Pociask-Karteczka J. (red.), 2003, Zlewnia właściwości i procesy, IGiGP UJ, Kraków
Nazwa przedmiotu: (PDW) Naturalne i antropogeniczne przemiany jezior Kod ECTS:
polskich
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Jerzy Jańczak
prezentacji multimedialnej, dyskusja moderowana zaliczenie na podstawie ustnego kolokwium
Wiedza z zakresu: limnologii, hydrologii, geomorfologii
Umiejętności: rozpoznawania głównych procesów kształtujących środowisko wód śródlądowych, naturalnych i
sztucznych.
Zdobycie wiedzy o etapach ewolucji mis jeziornych i kształtujących je procesach oraz głównych czynnikach
wywołujących te procesy.
Treści programowe:
Jezioro jako specyficzny system przyrodniczy. Geneza jezior. Chronostratygrafia późnego glacjału i holocenu.
Ewolucja typów morfogenetycznych mis jeziornych. Metody odtwarzania ewolucji jezior. Procesy powodujące
zanik jezior. Środowiska sedymentacyjne w jeziorach. Typologia osadów jeziornych. Rodzaje zasilania jezior.
Wpływ gospodarki wodnej człowieka na alimentację jezior. Zaburzenia w obiegu wybranych substancji w
zlewniach jezior spowodowane przez człowieka. Eutrofizacja jezior, jej objawy w róŜnych stadiach rozwoju.
Główne źródła zanieczyszczeń. Przykłady przekształcania jezior.
Znajomość podstawowych przyczyn ewolucji zbiorników wodnych oraz umiejętność rozpoznawania kolejnych
etapów przemian jezior.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Błaszkiewicz M. 2007. Geneza i ewolucja mis jeziornych na młodoglacjalnym obszarze Polski – wybrane problemy.
Stud. Limnologica et Telmatologica 1
− Choiński A. 1992. Katalog jezior Polski. T. 3., Wyd. Fundacja „Warta”, Poznań
− Jańczak J., Gołębiewski R. 2007. Typy morfogenetyczne jezior na tle kształtowania się rzeźby czwartorzędowej. [w:]
D. Borowiak (red. D.) Jeziora Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, Bad. Limn. 5, Gdańsk
− Kajak Z. 1998. Hydrobiologia – Limnologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
Uzupełniającej:
− Bajkiewicz-Grabowska E. 2002. Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych. Uniw. Warsz., Wydz. Geogr. i Stud.
Reg., Warszawa
− Choinski A., Janczak J. 1993. Współczesne tendencje zmian powierzchni jezior. [w:] I. Dynowska (red.) Przemiany
stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Kraków
− Churski Z. 1993. WaŜniejsze etapy rozwoju jezior i mokradeł w późnym glacjale i holocenie. [w:] I. Dynowska (red.)
Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Kraków
− Jańczak J. 1991. Fizycznogeograficzna typologia i ocena jezior na przykładzie Pojezierza Wielkopolskiego. Mat. Bad.
IMGW, ser. Hydrol. i Ocean. 15
− Jańczak J. 2002. Morphogenetic types of Polish Lowland postglacial lakes and their evolution. Limnological Review 2
− Jańczak J., Lossow K., Kowalik A., Sziwa R. 2002. Zanieczyszczenie i moŜliwości odnowy jeziora Gopło. Mat. Bad.
IMGW, ser. Gosp. Wod. i Ochr. Wód nr 21
− Mikulski Z. 1998. Gospodarka Wodna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
Nazwa przedmiotu: (PDW) Naturalne i antropogeniczne przemiany jezior Kod ECTS:
polskich
− Więckowski K. 1988. Stosunki wodne i ewolucja systemu jezior. [w:] Studium geoekologiczne rejonu jezior
wigierskich. Prace Geogr. IGiPZ PAN nr 7
Nazwa przedmiotu: (PDW) Hydrologia obszarów zurbanizowanych
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Magdalena Borowiak
Metody dydaktyczne:
wykład problemowy z wykorzystaniem prezentacji Zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach, napisanie
multimedialnej, dyskusja moderowana.
eseju
Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł, identyfikacji interakcji w systemie przyroda –
człowiek
Celem kursu jest zapoznanie studentów z odrębnością hydrologiczną obszarów zurbanizowanych i
uprzemysłowionych, czynnikami tę odrębność warunkującymi, a takŜe metodami słuŜącymi do oceny wpływu
urbanizacji na zjawiska wodne.
Treści programowe:
Rodzaje antropogenicznych oddziaływań na wielkość zasobów wodnych w obszarach zurbanizowanych i
uprzemysłowionych: zmiany uŜytkowania ziemi, zabudowa i przekształcenie koryt rzecznych, retencja
zbiornikowa, pobór i przerzuty wody, zrzuty ścieków, eksploatacja wód podziemnych. Wpływ urbanizacji i
uprzemysłowienia na powierzchniową oraz podziemną fazę obiegu wody, m.in. zmiany: przebiegu działów
wodnych, układu sieci rzecznej, struktury i reŜimu odpływu wód powierzchniowych, zasobów i połoŜenia
zwierciadła wód podziemnych, jakości wody.
Wiedza na temat odrębności hydrologicznej obszarów zurbanizowanych i uprzemysłowionych; umiejętność
identyfikacji czynników decydujących o odrębności hydrologicznej obszarów poddanych wpływom
antropogenicznym oraz wskazywania skutków działalności człowieka na powierzchniową oraz podziemną fazę
obiegu wody.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Gutry-Korycka M, Werner-Więckowska H., 1989, Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych, PWN,
Warszawa.
− Czaja S., 1999, Zmiany stosunków wodnych w warunkach silnej antropopresji (na przykładzie konurbacji katowickiej),
Wyd. UŚ, Katowice.
− Dynowska I. [red.], 1993, Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i
antropogenicznych, Wyd. UJ, Kraków.
Uzupełniającej:
− Jankowski A.T., 1986, Antropogeniczne zmiany stosunków wodnych na obszarze uprzemysłowionym i
urbanizowanym (na przykladzie ROW), Rozpr. hab. UŚ, Katowice.
− Kaniecki A., 2004, Poznań. Dzieje miasta wodą pisane, Wyd. PTPN, Poznań.
Nazwa przedmiotu: Ochrona hydrosfery
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): vacat
Metody dydaktyczne:
Wykład – egzamin pisemny w formie testu złoŜonego z
zadań otwartych, uzupełniania luk oraz zadań zamkniętych
wielokrotnego wyboru
Wiedza z zakresu: hydrologii
Umiejętności: umiejętność interpretacji hydrograficznej, analiza zapisów zawartych w ustawach,
rozporządzeniach i innych aktach prawnych dotyczących ochrony wód; umiejętność kojarzenia faktów i
prawidłowego wnioskowania.
Ocena wielkości, rozmieszczenia i dynamiki zasobów wodnych; diagnozowanie zagroŜeń wód i ich zasobów;
analiza jakości zasobów wodnych; planowanie i prognozowanie
Treści programowe:
Skład chemiczny wód i ich zanieczyszczenie. Źródła zanieczyszczeń: punktowe i obszarowe. Monitoring
jakości wód. Systemy i metody oceny jakości wód. Zasoby wodne świata, Europy i Polski. Zasoby
dyspozycyjne wód powierzchniowych i podziemnych. Ochrona przed powodzią. Podstawowe obiekty
hydrotechniczne i ich wpływ na środowisko wodne. Elementy prawa wodnego. Ramowa Dyrektywa Wodna
oraz kierunki polityki wodnej w Unii Europejskiej. Techniczne, ekonomiczne, prawne i środowiskowe aspekty
ochrony wód na wybranych przykładach.
Wiedza na temat technicznych, ekonomicznych, prawnych i środowiskowe aspektów ochrony hydrosfery.
Umiejętność: oceny wielkości, rozmieszczenia i dynamiki zasobów wodnych; diagnozowania zagroŜeń wód i
ich zasobów; analizy jakości zasobów wodnych.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Allen J. D., 1998, Ekologia wód płynących, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
− Chełmicki W., 2002, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. Wyd. Nauk PWN, Warszawa
− Ciepielowski A., 1999, Podstawy gospodarowania wodą. Wyd. SGGW, Warszawa
− Dojlido J., 1995, Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Warszawa
− Kajak Z., 1998, Hydrobiologia-Limnologia, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
− Kleczkowski, A. S., (red.), 1984, Ochrona wód podziemnych, Wyd. Geol., Warszawa
− Lwowicz M. I., 1979, Zasoby wodne świata, PWN, Warszawa
− Macioszczyk, 1987, Hydrogeochemia, Wyd. Geol., Warszawa
− Mikulski Z., 1998, Gospodarka wodna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
Uzupełniającej:
− European rivers and lakes, 1994, EEA, Kopenhaga
− Groundwater quality and quantity in Europe, 1999, EEA, Kopenhaga
− Kajak Z., 1979, Eutrofizacja wód, PWN, Warszawa
− Kowal A., Świderska-BróŜ M., 1998, Oczyszczanie wody, PWN, Wrocław
− Lambor J., 1971, Hydrologia inŜynierska, Arkady, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Ochrona hydrosfery
−
−
−
Kod ECTS:
Novotny V. (red.), 1995, Nonpoint pollution, Technomic, Bazylea
Tomiałojć L., Drabiński A. (red), 2005, Środowiskowe aspekty gospodarki wodnej, KOP PAN, Wrocław
śbikowski, J. śelazo, 1993, Ochrona środowiska w budownictwie wodnym, Falstaff, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Hydrologia regionalna
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwa specjalności: Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i hydrologia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Magdalena Borowiak
Metody dydaktyczne:
wykład
z
wykorzystaniem
prezentacji egzamin ustny
Wiedza z zakresu: hydrologii ogólnej i geografii regionalnej (fizycznej i ekonomicznej)
Zapoznanie słuchaczy ze zróŜnicowanym charakterem przebiegu procesów hydrologicznych w róŜnych
szerokościach geograficznych i piętrach wysokościowych.
Treści programowe:
Uwarunkowania strefowości obiegu wody. Bilans wodny oceanów i lądów. Krzywe strukturalne elementów
obiegu wody na kontynentach − zaleŜności funkcyjne strefowe i astrefowe. Zasoby wodne Ziemi − ich
struktura i przestrzenne zróŜnicowanie. Zmienność odpływu rzek świata. Typy ustrojów wodnych rzek świata i
kryteria podziału. Regionalizacja hydrograficzna − zasady regionalizacji, podział Ziemi na jednostki regionalne.
Charakterystyka hydrograficzna i hydrologiczna poszczególnych kontynentów (wód powierzchniowych i
podziemnych).
Wiedza na temat uwarunkowań i przejawów strefowego charakteru obiegu wody.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− Choiński A., 2000, Jeziora kuli ziemskiej, PWN, Warszawa.
− Choiński A., Kaniecki A., 1996, Wody Ziemi, Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. IV, Wyd. Kurpisz, Poznań.
− Craig J.R., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa.
− Czaya E., 1987, Rzeki kuli ziemskiej, PWN, Warszawa.
− Gutry-Korycka M. (red.), 2001, Geograficzne uwarunkowania ustroju rzek, Wyd. UW, Warszawa.
− Lwowicz M.I., 1979, Zasoby wodne świata, PWN, Warszawa.
− Falkenmark M., Chapman T. (red.), 1989, Comparative hydrology, Unesco Press, Paris.
− Parde M., 1957, Rzeki, PWN, Warszawa.
− World water balance and water resources of the erth, 1978, Unesco Press, Paris.
Uzupełniającej:
− Dynowska I., 1972, Typy reŜimów rzecznych w Polsce, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr. z. 28, Kraków.
− Encyklopedia Geograficzna Świata, 1997-2002, Wyd. Opres, Kraków.
− Encyklopedia Geografii Świata, 1993, Wiedza Powszechna, Warszawa.
− Makowski J., 2004, Geografia fizyczna świata, PWN, Warszawa
− Mityk J., 1986, Geografia fizyczna części świata. Zarys fizjograficzny, PWN, Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Klimat Polski
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwa specjalności: Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Mirosława Malinowska
prezentacji multimedialnej.
Egzamin pisemny
Wiedza z zakresu: geografii Polski oraz podstaw meteorologii i klimatologii, jak równieŜ hydrologii.
Umiejętności: zdobyte w trakcie kursu podstawowego z „Meteorologii i klimatologii” oraz „Hydrologii” na temat
funkcjonowania systemu klimatycznego Ziemi, skal klimatycznych, cyrkulacji atmosferycznej, klasyfikacji
klimatu, zjawisk lokalnych.
Zarys podstawowych wiadomości na temat cech i zróŜnicowania klimatu Polski w skali regionalnej i lokalnej.
Treści programowe:
Czynniki kształtujące klimat Polski. Główne cechy dynamiczne klimatu Polski (ciśnienie atmosferyczne,
elementy cyrkulacji atmosferycznej – układy baryczne, fronty atmosferyczne, masy powietrza). Główne cechy
termiczne, pluwialne, higryczne i anemologiczne klimatu Polski. Podstawowe wiadomości nt. regionalizacji
klimatycznej Polski. Zmienność długookresowa klimatu Polski w XX wieku. Projekcje zmian klimatycznych w
basenie Morza Bałtyckiego.
Umiejętność zdefiniowania najwaŜniejszych czynników kształtujących klimat Polski oraz najwaŜniejszych cech
klimatu Polski, umiejętność określenia charakteru dotychczasowej zmienności, jak i kierunku spodziewanej
zmienności cech klimatu Polski.
Wykaz literatury
Podstawowej:
− BACC Author Team, 2008, Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin, Springer, Berlin -Heidelberg.
− Lorenc H., 2005, Atlas klimatu Polski, IMGW, Warszawa.
− Paszyński J., Niedźwiedź T., 1999, Klimat [w:] Starkel L. (red.) Geografia Polski – środowisko przyrodnicze, WN
PWN, Warszawa.
− Woś A., 1999, Klimat Polski, PWN, Warszawa.
Uzupełniającej:
− Artykuły w czasopismach polskich i zagranicznych
Seminaria i pracownie magisterskie
Nazwa przedmiotu: Pracownia magisterska
Kod ECTS:
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwiska osób prowadzących:
KH − dr Roman Cieśliński, dr Joanna Fac-Beneda, dr Ewa Woźniak, dr Katarzyna Jereczek-Korzeniewska
KL − prof. UG dr hab. ElŜbieta Bajkiewicz-Grabowska
ZGP − dr Wojciech Maślanka, dr Kamil Nowiński
Liczba punktów ECTS: 18 (2+4+6+6)
(15+30+30+30)
Rok i semestr studiów: I − II, 1 − 4
Metody dydaktyczne:
Ćwiczenia z wykorzystaniem metod
zaliczenie; na podstawie: wykonanej prezentacji
aktywizujących, prezentacja multimedialna,
multimedialnej dotyczącej postępu prac nad pracą
pogadanka, dyskusja moderowana, praca
magisterską, obecności na zajęciach
indywidualna i grupowa, studium przypadku,
projekt badawczy,
Wiedza z zakresu: geografii fizycznej (a w szczególności hydrologii) na poziomie studiów pierwszego stopnia,
struktury środowiska geograficznego i interakcji pomiędzy jego komponentami; znajomość literatury z zakresu
hydrologii oraz metodologii i technik badawczych stosowanych w hydrologii.
Umiejętności: identyfikacji interakcji w systemie przyroda – człowiek, poszukiwania informacji pochodzących z
róŜnych źródeł naukowych i ich syntezy, samodzielnego studiowania literatury naukowej, konstrukcji pracy
naukowej na poziomie studiów I stopnia, umiejętność prezentowania wyników pracy na forum publicznym,
zdolność zabierania głosu w dyskusji oraz formułowania wypowiedzi, argumentowania i kontrargumentowania.
Opanowanie technicznej strony pisania pracy magisterskiej − znajomość wymogów formalnych stawianych
pracom magisterskim, metodyki procesu badawczego, umiejętność opracowania materiałów statystycznych
i prezentacji wyników pracy w formie graficznej oraz w formie publicznej prezentacji multimedialnej.
Treści programowe:
Ćwiczenia −źródła danych w hydrologii; metody zbierania literatury i materiałów źródłowych; analiza
i interpretacja tekstów naukowych, danych statystycznych i materiałów kartograficznych.
Zasady prawidłowej edycji tekstu naukowego (metody tworzenia tekstu o duŜej objętości, układ treści, zasady
wykonywania oraz zamieszczania rysunków i tabel w pracy, podpisy pod rysunkami i tabelami, numeracja
rozdziałów, rysunków, tabel, wzorów, załączników, zasady cytowania literatury w tekście i tworzenia spisu
bibliografii itp.)
Praca samodzielna studentów − zbieranie literatury przedmiotu w bibliotekach uczelnianych i publicznych,
kwerenda materiałów źródłowych w instytucjach publicznych i firmach prywatnych, prowadzenie badań
kameralnych i terenowych, samodzielna redakcja tekstu pracy dyplomowej (w tym wykonywanie map
i wykresów), przygotowywanie sprawozdań z poszczególnych etapów pracy w postaci prezentacji
multimedialnych.
− Znajomość fachowego słownictwa w języku polskim i angielskim z zakresu hydrologii; znajomość
aktualnego stanu wiedzy z hydrologii w stopniu umoŜliwiającym dostrzeganie istnienia związków
i zaleŜności w hydrosferze.
− Umiejętność posługiwania się językiem angielskim w stopniu umoŜliwiającym korzystanie z literatury
naukowej.
− Umiejętność przygotowania monografii naukowej z zakresu hydrologii, a w szczególności: planowania
i przeprowadzanie zadań badawczych pod okiem opiekuna (poprawnego formułowania celów i załoŜeń
Kod ECTS:
Nazwa przedmiotu: Pracownia magisterska
pracy, prawidłowego doboru publikacji naukowych odpowiadających tematowi pracy dyplomowej;
krytycznej analizy i selekcji materiałów źródłowych, zbierania danych empirycznych, samodzielnego
stosowania metod matematycznych i statystycznych do opisu obiegu wody, opracowania danych
ilościowych i ich graficznej prezentacji w postaci wykresów i map, formułowania wniosków). Umiejętność
redakcji tekstu naukowego, a takŜe przygotowania i wygłaszania prezentacji (referatów).
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
−
Plit F., 2007, Jak pisać prace licencjackie i magisterskie z geografii, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Urban S., Ładoński W., 2006, Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we
Wrocławiu, Wrocław.
Weiner J., 1998, Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny, Wyd.
Naukowe PWN, Warszawa.
Adekwatna do indywidualnych tematów prac magisterskich.
Uzupełniającej:
−
Adekwatna do indywidualnych tematów prac magisterskich.
Nazwa przedmiotu: Seminarium magisterskie
Kod ECTS:
(Katedra Hydrologii)
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej: Prof. dr hab. J. Drwal
seminarium − 120 godzin
(30+30+30+30)
Status przedmiotu: fakultatywny
Metody dydaktyczne:
dyskusja moderowana, samodzielne prezentacje zaliczenie końcowe; wykonanie prezentacji multimedialnej
multimedialne, analiza materiałów źródłowych, dotyczącej postępu prac nad pracą magisterską
praca w grupie; metoda przypadków
Wiedza z zakresu: hydrologii, geografii fizycznej
Doskonalenie umiejętności prowadzenia samodzielnej pracy naukowej (organizacji badań, kwerendy
materiałów źródłowych, doboru metod pomiarowych, analizy danych, interpretacji wyników) oraz
prezentowania wyników badań naukowych na forum publicznym, wykształcenie umiejętności prowadzenia
dyskusji o charakterze zawodowym, nauczenia jasnego formułowania wypowiedzi, argumentowania i
kontrargumentowania.
Treści programowe:
Zakres merytoryczny seminarium − naturalne i antropogeniczne przemiany stosunków wodnych; zasoby
wodne, metody i systemy oceny jakości wód powierzchniowych i podziemnych; transport rzeczny
zanieczyszczeń, naturalne wypływy wód podziemnych, systemy rzeczno-jeziorne, jeziora przybrzeŜne i ujścia
rzeczne, hydrologiczne aspekty ochrony środowiska; zastosowanie GIS w badaniach hydrosfery; cyfrowe
mapy hydrograficzne, struktura hydrograficzna młodoglacjalnych systemów hydrograficznych; endoreizm
terenów młodej akumulacji polodowcowej, ekonomiczne i finansowe aspekty gospodarki wodnej i ochrony
wód, hydrologia miast.
Seminarium − prezentacja specyfiki badań naukowych oraz zakresu merytorycznego prac dyplomowych
realizowanych w Katedrze Hydrologii. Omówienie zasad: poszanowania autorstwa w pracach naukowych,
identyfikacji problemów badawczych, określania zakresu (merytorycznego, czasowego i przestrzennego) i
celów pracy (poznawczych, aplikacyjnych, metodologicznych), stawiania tez/hipotez badawczych,
postępowania badawczego i doboru właściwych metod badawczych, tworzenia struktury i układu pracy.
Praca samodzielna studentów − opracowywanie i prezentacja na forum grupy referatów tematycznie
związanych z realizowaną pracą dyplomową. Przygotowywanie i prezentacja sprawozdań z bieŜących
postępów w realizacji pracy, w tym: koncepcji podejmowanej tematyki pracy dyplomowej, załoŜonych celów
badawczych, planu (układu) oraz konspektu pracy, moŜliwych do zastosowania metod badawczych, wyników
studiów literaturowych oraz wyników wykonanych badań terenowych/kameralnych, treści poszczególnych
rozdziałów pracy.
Wykorzystywanie zaawansowanych technik właściwych dla hydrologii, wykazywanie umiejętności krytycznej
analizy i selekcji informacji, samodzielne stosowanie metod matematycznych i statystycznych do opisu obiegu
wody, zbieranie danych empirycznych i dokonywanie interpretacji, wyciąganie wniosków oraz formułowanie
sądów na podstawie danych z róŜnych źródeł, umiejętność posługiwania się językiem ojczystym i angielskim w
stopniu umoŜliwiającym korzystanie z literatury naukowej i komunikację z cudzoziemcami, znajomość
aktualnego stanu wiedzy z hydrologii, posiadanie fachowego słownictwa w języku polskim i angielskim,
posiadanie wiedzy na temat hydrologii umoŜliwiającej dostrzeganie związków i zaleŜności.
Wykaz literatury
Podstawowej:
Kod ECTS:
(Katedra Hydrologii)
− Zgodnie z indywidualnymi potrzebami studentów
Uzupełniającej:
− Zgodnie z indywidualnymi potrzebami studentów
Kod ECTS:
(Katedra Limnologii, Zakład Geografii Pojezierzy)
Nazwa kierunku:
Geografia
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących):
KL − Prof. UG dr hab. ElŜbieta Bajkiewicz-Grabowska
ZGP − Prof. UG dr hab. Jerzy Jańczak
seminarium − 120 godzin
(30+30+30+30)
Status przedmiotu: fakultatywny
Metody dydaktyczne: pogadanka, dyskusja,
praca z literaturą, burza mózgów, prezentacja
multimedialna, praca indywidualna, projekt
badawczy.
zaliczenie, na podstawie: czynnego udziału w dyskusjach,
znajomości literatury dotyczącej pracy magisterskiej,
systematycznej prezentacji wyników prowadzonych badań,
a w semestrze czwartym − referowania końcowego i
przedstawionego manuskryptu pracy magisterskiej.
Wiedza z zakresu: podstawowego kursu hydrologii na poziomie studiów I stopnia − w tym na temat
metodologii i technik badawczych stosowanych w naukach o wodzie; znajomość podstawowej literatury z
zakresu geografii fizycznej oraz hydrologii. Znajomość struktury środowiska geograficznego i interakcji
pomiędzy jego komponentami oraz warunków i czynników kształtujących jego przestrzenne zróŜnicowanie w
obszarach młodoglacjalnych;
Umiejętności: samodzielnej organizacji pracy indywidualnej, poszukiwania oraz syntezy informacji
pochodzących z wielu źródeł, czytania ze zrozumieniem literatury fachowej (w tym w jęz. angielskim),
formułowania załoŜonych celów badawczych, prezentowania rezultatów badań naukowych (własnych oraz
obcych) na forum publicznym.
Doskonalenie umiejętności prowadzenia samodzielnej pracy naukowej (organizacji badań, kwerendy
materiałów źródłowych, doboru metod pomiarowych, analizy danych, interpretacji wyników) oraz
prezentowania wyników badań naukowych na forum publicznym, wykształcenie umiejętności prowadzenia
dyskusji o charakterze zawodowym, nauczenia jasnego formułowania wypowiedzi, argumentowania i
kontrargumentowania.
Treści programowe
Zakres merytoryczny seminarium − charakterystyka limnologiczna wybranych jezior. Hydrologia zlewni
jeziornych. Morfometria i geneza jezior polodowcowych. Stratyfikacja termiczno-tlenowa jezior. Jakość wody
jezior na tle warunków naturalnych i zmian antropogenicznych. Ocena dopływu głównych biogenów do jezior.
Transformacja związków fosforu i azotu w jeziorach. Ocena stanu hydromorfologicznego jezior według zaleceń
zawartych w Dyrektywie Wodnej UE. Obieg wody i ocena zasobów wodnych jezior na pojezierzach Polski
północnej. Identyfikacja przyczyn degradacji wybranych jezior, propozycje ich rekultywacji. Porównanie metod
oceny jakości wody jezior.
Seminarium − prezentacja specyfiki badań naukowych oraz zakresu merytorycznego prac dyplomowych
realizowanych w Katedrze Limnologii oraz Zakładzie Geografii Pojezierzy. Omówienie zasad: poszanowania
autorstwa w pracach naukowych, identyfikacji problemów badawczych, określania zakresu (merytorycznego,
czasowego i przestrzennego) i celów pracy (poznawczych, aplikacyjnych, metodologicznych), stawiania
tez/hipotez badawczych, postępowania badawczego i doboru właściwych metod badawczych, tworzenia
struktury i układu pracy.
Praca samodzielna studentów − opracowywanie i prezentacja na forum grupy referatów tematycznie
związanych z realizowaną pracą dyplomową. Przygotowywanie i prezentacja sprawozdań z bieŜących
postępów w realizacji pracy, w tym: koncepcji podejmowanej tematyki pracy dyplomowej, załoŜonych celów
badawczych, planu (układu) oraz konspektu pracy, moŜliwych do zastosowania metod badawczych, wyników
studiów literaturowych oraz wyników wykonanych badań terenowych/kameralnych, treści poszczególnych
rozdziałów pracy.
Wykorzystywanie zaawansowanych technik właściwych dla hydrologii (limnologii), wykazywanie umiejętności
krytycznej analizy i selekcji informacji, samodzielne stosowanie metod matematycznych i statystycznych do
opisu obiegu wody, zbieranie danych empirycznych i dokonywanie interpretacji, wyciąganie wniosków oraz
formułowanie sądów na podstawie danych z róŜnych źródeł, umiejętność posługiwania się językiem ojczystym
i angielskim w stopniu umoŜliwiającym korzystanie z literatury naukowej i komunikację z cudzoziemcami,
znajomość aktualnego stanu wiedzy z hydrologii (limnologii), posiadanie fachowego słownictwa w języku
polskim i angielskim, posiadanie wiedzy na temat hydrologii (limnologii) umoŜliwiającej dostrzeganie związków
i zaleŜności.
Wykaz literatury
Podstawowej:
−
−
−
dostosowana do realizowanych przez studentów prac dyplomowych
JaŜdŜewska I., 2003, Statystyka dla geografów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Wosik E. (red.), 2005, Raport o zasadach poszanowania autorstwa w pracach dyplomowych oraz doktorskich w
instytucjach akademickich i naukowych, Instytut Społeczeństwa Wiedzy / Fundacja Rektorów Polskich, Warszawa
Uzupełniającej:
−
−
−
−
−
−
Bielec E., Bielec J., 2007, Podręcznik pisania prac, Wyd. EJB, Kraków,
Boć J.,2004, Jak pisać pracę magisterską, Kolonia Limited, Wrocław,
Oliver P., 1999, Jak pisać prace uniwersyteckie: poradnik dla studentów, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Plit F., 2007, Jak pisać prace licencjackie i magisterskie z geografii, Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa.
Urban S., Ładoński W., 2006, Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wyd. Akad. Ekon. im O. Langego we
Wrocławiu, Wrocław.
Weiner J., 1998, Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny, PWN,
Warszawa.

Specjalność: Hydrologia i ochrona wód

Transkrypt

Podobne dokumenty

Geografia z ochrona srodowiska

konkurs Zakład Geografii Miast 2016

Encyklopedia tematyczna - geografia

XII POWIATOWY KONKURS Z GEOGRAFII

Konkurs geograficzny cz. 1

1 GEOGRAFIA REGIONALNA ŚWIATA Spis zagadnień do

Lista rzeczy do zabrania na Zieloną Szkołę: