Uchwała nr XII/2651/2013

UCHWAŁA Nr XII/2651/2013
z dnia 23 maja 2013 r.
KOLEGIUM
REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ
w Rzeszowie
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie po przeprowadzeniu postępowania nadzorczego
w sprawie uchwały nr XL/527/2013 Rady Miasta Tarnobrzega z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie
ustalenia dziennych stawek opłaty targowej, działając na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 3 i art. 18a
ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (j. t.: Dz. U. z 2012 r.,
poz. 1113) oraz art. 91 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t.:
Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.):
stwierdza nieważność uchwały nr XL/527/2013 Rady Miasta Tarnobrzega z dnia 25 kwietnia 2013 roku w
sprawie ustalenia dziennych stawek opłaty targowej – w całości.
U z a s a d n i e n i e:
W dniu 2 maja 2013 r. do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie wpłynęła uchwała nr XL/527/2013
Rady Miasta Tarnobrzega z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie ustalenia dziennych stawek opłaty targowej.
Badając wskazaną wyżej uchwałę w trybie nadzoru Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Rzeszowie ustaliło następujący stan faktyczny:
Rada Miasta Tarnobrzega postanowiła w § 1 uchwały o określeniu wysokości „dziennych stawek opłaty
targowej pobieranej na targowisku miejskim w Tarnobrzegu przy ul. Kwiatkowskiego”, odsyłając w tym
zakresie do załącznika nr 1 do uchwały.
W załączniku nr 1 do uchwały ustalono „dzienne stawki opłaty targowej za zajęcie miejsca do handlu na
targowisku miejskim przy ul. Kwiatkowskiego w Tarnobrzegu”:
1. za zajęcie miejsca handlowego płodami rolnymi i owocami leśnymi: 1) stoły bazarowe o długości powyżej
2 mb; 2) stoły bazarowe o długości do 2 mb; 3) stolik własny; 4) stałe zadaszenie o pow. 16 m2 bez stolika; 5) stałe
zadaszenie o pow. 8 m2 bez stolika z dodatkową powierzchnią handlową; 6) namiotami, parasolami, wiatami
własnymi (z wyłączeniem jednego parasola o średnicy do 1,5 m); 7) wyznaczone stanowisko bez wyposażenia (z
ziemi); 8) stoisko typu „szczęki”;
2. za zajęcie miejsca handlowego artykułami spożywczymi i przemysłowymi: 1) stoły bazarowe o długości
powyżej 2 mb; 2) stoły bazarowe o długości do 2 mb; 3) stolik własny; 4) stałe zadaszenie o pow. 16 m2 bez
stolika; 5) stałe zadaszenie o pow. 8 m2 bez stolika z dodatkową powierzchnią handlową; 6) namiotami,
parasolami, wiatami własnymi (z wyłączeniem jednego parasola o średnicy do 1,5 m); 7) wyznaczone stanowisko
bez wyposażenia (z ziemi); 8) stoisko typu „szczęki”;
3. za zajęcie miejsca handlowego pod handel z ręki;
4. za zajęcie miejsca handlowego poza miejscami wyznaczonymi (z ziemi);
5. za zajęcie miejsca handlowego artykułami gastronomicznymi;
6. za zajęcie miejsca handlowego samochodem (platformą, przyczepą);
7. za zajęcie miejsca pod handel towarami wielkogabarytowymi;
8. za zajęcie dodatkowej powierzchni pod sprzedaż przy pojazdach, samochodach, przyczepach, stołach
bazarowych, wiatach, stołach, namiotach, szczękach itd.
Ponadto w załączniku zdefiniowano pojęcie „dodatkowej powierzchni zajętej pod sprzedaż” (pkt 9) oraz
pojęcie „powierzchnia handlowa” (pkt 11), ustalono zasady ustalania opłaty targowej w przypadku zbiegu kilku
stawek opłaty dla jednego miejsca (pkt 10) oraz określono zasady obliczania opłaty targowej, ustalanej
w zależności od powierzchni stanowiska (placu) liczonej w m2 (pkt 12) oraz liczonej w metrach bieżących (pkt
13).
Id: FB8CF757-5D54-4B74-85B9-A186BA26287D. Podpisany
Strona 1
W § 2 uchwały określono inkasenta opłaty targowej – Klub Sportowy „Siarka” Zakład Działalności
Gospodarczej Sp. z o.o. (pkt 1) oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso – „80% brutto od sumy
zainkasowanych kwot” (pkt 2).
Wykonanie uchwały powierzono w § 3 Prezydentowi Miasta Tarnobrzega.
W § 4 uchwały postanowiono o utracie mocy uchwały nr XVII/217/2008 Rady Miasta Tarnobrzega
z 31 stycznia 2008 r. w sprawie ustalenia dziennych stawek opłaty targowej, zmienionej uchwałami Rady
Miasta Tarnobrzega nr XVIII/253/2008 z 28 lutego 2008 r., nr XL/777/2009 z 1 października 2009 r. i nr
XXIV/338/2012 z 29 marca 2012 r.
Zgodnie z treścią § 5 uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od daty jej ogłoszenia w Dzienniku
Urzędowym Województwa Podkarpackiego.
Z załączonego uzasadnienia do uchwały wynika m. in, że „w związku z przeprowadzonymi inwestycjami na
placu targowym, przygotowanymi nowymi stanowiskami handlowymi zaszła potrzeba znowelizowania zasad
odpłatności za korzystanie z miejsc handlowych na targowisku miejskim”.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie zważyło, co następuje:
I.
Stosownie do treści przepisu art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości
rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych
w odrębnych ustawach.
W myśl przepisów art. 15 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t.:
Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, z późn. zm.) opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych
oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach,
z zastrzeżeniem ust. 2b (ust. 1). Targowiskami, o których mowa w ust. 1, są wszelkie miejsca, w których jest
prowadzona sprzedaż (ust. 2). Opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich
częściach (ust. 2b). Opłatę targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych
przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego
targowisko (ust. 3).
Natomiast zgodnie z przepisami art. 19 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rada gminy, w drodze
uchwały: 1) określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych
w ustawie, z tym że: a) stawka opłaty targowej nie może przekroczyć 597,86 zł dziennie [obecnie: 757,79 zł –
pkt 4 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie górnych granic stawek
kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2013 r. – M.P. z 2012 r., poz. 587] (…); 2) może zarządzić pobór
tych opłat w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso; 3) może
wprowadzać inne niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe od opłat lokalnych.
II.
Badana uchwała Rady Miasta Tarnobrzega w § 1 określiła wysokość dziennych stawek opłaty targowej
pobieranej na targowisku miejskim w Tarnobrzegu, przy ul. Kwiatkowskiego, jak w załączniku nr 1 do
uchwały. Jednocześnie w § 4 postanowiła o utracie mocy uchwał określających dzienne stawki opłaty
targowej na targowiskach.
Z treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika obowiązek pobierania opłaty od
określonych tam podmiotów, dokonujących sprzedaży na targowiskach. Zawarta w przepisie
art. 15 ust. 2 ustawy definicja legalna „targowiska”, sformułowana na potrzeby tej ustawy, jest szeroka
i obejmuje wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż. Niedopuszczalne jest zawężanie tego
pojęcia tylko do wybranych miejsc, w których prowadzona jest sprzedaż, w szczególności wyłącznie do
jednego targowiska miejskiego. Dla uznania danego miejsca za targowisko, we wskazanym wyżej
rozumieniu, nie ma znaczenia ani to, kto jest właścicielem targowiska, ani też czy targowisko znajduje się
w miejscu do tego przeznaczonym (specjalnie wyznaczonym), czy też w jakimkolwiek innym, jak również to,
czy sprzedaży dokonuje się w miejscu publicznym, czy na terenie prywatnym. Takie stanowisko, wynikające
wprost z literalnego brzmienia przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jest
powszechnie przyjmowane zarówno w piśmiennictwie, jak i w orzecznictwie sądowym (np.: G. Dudar
Komentarz do art. 15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych LEX nr 38500; L. Etel Komentarz do
art. 15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych LEX nr 80223; R. Dowgier, L. Etel, B. Pahl, M. Popławski
Id: FB8CF757-5D54-4B74-85B9-A186BA26287D. Podpisany
Strona 2
Podatki i opłaty lokalne. 601 pytań i odpowiedzi, Warszawa 2012, s. 641, s. 653-654; wyrok Sądu
Najwyższego z 18 listopada 1993, sygn. akt: III ARN 68/93, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego”
z 1997 r., z. 1, poz. 22; wyrok NSA w Warszawie z 14 maja 2003 r., III SA 2091/02, LEX nr 146078, wyrok
WSA w Łodzi z 14 grudnia 2004 r., I SA/Łd 835/04, LEX nr 809746; wyrok WSA w Szczecinie z 8 lutego
2006 r., I SA/Sz 75/05, LEX nr 85841).
Ustalenie przez Radę Miasta Tarnobrzega stawek opłaty targowej wyłącznie dla jednego targowiska –
targowiska miejskiego przy ul. Kwiatkowskiego – w istotny sposób narusza prawo, a mianowicie przepis
art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, z którego wynika obowiązek pobierania
opłaty targowej we wszelkich miejscach, w których prowadzona jest sprzedaż (z wyjątkiem miejsc
określonych w przepisie art. 15 ust. 2b ustawy).
III.
Jak wynika z treści przepisu art. 15 ust. 1 przedmiotem opłaty targowej jest dokonywanie sprzedaży. Tak
ustalony zakres przedmiotowy opłaty odnosi się nie tylko do zawierania umów sprzedaży w rozumieniu
art. 535 Kodeksu cywilnego, ale także obejmuje samo wystawienie towarów w miejscu sprzedaży na widok
publiczny (gotowość dokonywania sprzedaży).
Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 3 ustawy opłatę targową pobiera się niezależnie od należności
przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych. Opłata targowa nie jest zatem
swego rodzaju ekwiwalentem za dokonywanie sprzedaży w specjalnie do tego przygotowanym miejscu (tak:
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14 września 2001 r., SK 11/00, Orzecznictwo Trybunału
Konstytucyjnego z 2001 t., nr 6, poz. 166).
Opłata targowa jest świadczeniem publicznoprawnym, mającym w istocie charakter podatku (G. Dudar,
Komentarz do art. 15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Natomiast opłaty za korzystanie z urządzeń
targowych są dodatkowymi opłatami, niebędącymi świadczeniami publicznoprawnymi. Są one związane
z korzystaniem z urządzeń targowych, polepszających warunki sprzedaży, w które zostało wyposażone
targowisko.
W załączniku nr 1 do uchwały Rada Miasta Tarnobrzega ustaliła stawki opłaty „za zajęcie miejsca do
handlu”, jako opłaty targowej. Tak ustalona opłata nie może być uznana za opłatę targową w rozumieniu
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ponieważ zakres przedmiotowy wprowadzonej opłaty nie jest
związany z dokonywaniem sprzedaży, lecz z zajęciem miejsca do handlu. Potwierdza to brzmienie
uzasadnienia uchwały, które wiąże konieczność znowelizowania zasad odpłatności za korzystanie z miejsc
handlowych z przeprowadzonymi na placu targowym inwestycjami (przygotowanymi nowymi stanowiskami
handlowymi).
Ustalenie stawek opłaty targowej w sposób określony w załączniku nr 1 do uchwały w istotny sposób
narusza przepis art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ponieważ przedmiotem takiej opłaty
jest zajęcie miejsca na targowisku, a nie – jak to wynika z treści wskazanego przepisu – dokonywanie
sprzedaży.
IV.
W przepisach art. 19 pkt 1-3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określono zakres kompetencji rady
gminy, dotyczących opłat lokalnych, w tym opłaty targowej.
Rada gminy obowiązana jest określić zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek
opłat określonych w ustawie (art. 19 pkt 1). Nie jest natomiast obligatoryjne zarządzenie poboru opłat
w drodze inkasa oraz określenie inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso (pkt 2) oraz wprowadzenie
zwolnień przedmiotowych, innych niż wymienione w ustawie (pkt 3); te kompetencje organu stanowiącego
gminy są fakultatywne.
Obligatoryjnym elementem uchwały w sprawie opłat lokalnych, w tym opłaty targowej, jest określenie
terminu płatności opłaty. Brak określenia tego elementu konstrukcyjnego opłaty targowej uniemożliwia
pobór tej opłaty, bowiem „nie będzie istniało zobowiązanie do zapłaty opłaty przez konkretny podmiot” (G.
Dudar Komentarz do art. 19 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych LEX nr 38500). Badana uchwała
nie określa terminu płatności opłaty targowej, do ustalenia którego obliguje przepis art. 19 pkt 1 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych. Rada Miasta Tarnobrzega nie wypełniła zatem prawidłowo dyspozycji tego
przepisu. Nieustalenie obligatoryjnego elementu opłaty targowej w istotny sposób narusza przepis art. 19 pkt
1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Id: FB8CF757-5D54-4B74-85B9-A186BA26287D. Podpisany
Strona 3
Uchwała Rady Miasta Tarnobrzega, będąca przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia nadzorczego, określa
w § 2 inkasenta opłaty targowej oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso. Rada Miasta Tarnobrzega
nie zarządziła natomiast poboru opłaty targowej w drodze inkasa. Zarządzenie poboru opłaty targowej
w drodze inkasa jest elementem fakultatywnym uchwały, jednakże bez zarządzenia poboru opłaty w drodze
inkasa nie jest możliwe określenie inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso. Przepis art. 19 pkt
2 ustawy o podatkach opłatach lokalnych wymienia zarządzenie poboru opłaty w drodze inkasa obok
określenia inkasentów i wynagrodzenia za inkaso, z czego wynika, że samo wyznaczenie inkasenta i jego
wynagrodzenia nie jest równoznaczne z zarządzeniem poboru opłaty w drodze inkasa. Skoro ustawa
umożliwia zarządzenie poboru opłaty w drodze inkasa, Rada Miasta Tarnobrzega, chcąc skorzystać z tej
możliwości, powinna zarządzić pobór opłaty targowej w drodze inkasa, a następnie wyznaczyć inkasentów
i ustalić wysokość wynagrodzenia za inkaso. Określenie inkasenta opłaty targowej i wysokości jego
wynagrodzenia bez zarządzenia poboru tej opłaty w drodze inkasa w istotny sposób narusza dyspozycję
przepisu art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Z tych przyczyn stwierdzono nieważność wskazanej w sentencji uchwały Rady Miasta Tarnobrzega.
Na niniejszą uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie służy skarga do
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. Skargę
wnosi się za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie.
ZASTĘPCA PREZESA
mgr Anna Trałka
Id: FB8CF757-5D54-4B74-85B9-A186BA26287D. Podpisany
Strona 4