Romowie w Iranie

Romowie w Iranie
Społeczność Romów w Iranie według ostatnich
danych liczy około 110.000 osób. Nie są oni jednolici
pod względem używanego języka i wyznawanej religii.
Jedną z kilku grup irańskich są Zargarzy, którzy mieszkają w stolicy – Teheranie i jej okolicach.
Ich liczba w okręgu Teheranu szacowana jest na
1.000 osób. Lider tej grupy – Nusret Aga, w czasie rozmowy z badaczką Romów i koordynatorką Fundacji
Pomocy i Rozwoju Niebieskiego Krzyża w regionie
Bam – miejscu tragicznego trzęsienia ziemi w 2004
Aną Oprisan okazał się, jak sama przyznała, najbardziej dumnym ze swej romskości Romem jakiego spotkała. Pomimo, iż biegle mówi po persku i turecku, zna
także romski język. Swej rodzinie również wpoił przywiązanie do romskiej tradycji i języka. Prowadzą oni
rodzinny interes – piekarnię romskiego chleba. Zaangażowani są też budowę ośrodka kultury, który będzie
prowadzony przez bardzo znanego członka rodziny, dr
Zargara – lekarza przywódcy Iranu Imama Chomeiniego. Przyznali z lekkim wstydem, że 2 lata wcześniej
zanim udało im się nawiązać kontakt z Romami spoza Iranu, myśleli że są jedynymi Romami na świecie.
Po rozpoczęciu utrzymywania relacji ze Światowym
Kongresem Romów, w 2004 Nusret Aga jako pierwszy
romski przywódca z Bliskiego Wschodu został zaproszony na Kongres.
Obok Zargarów w Teheranie, w okręgu Kaswin
mieszkają także Romowie, którzy mówią mieszanką
tureckiego i romskiego. Są również opinie, że można
spotkać w miastach Seravan i Zahedan. Niedaleko Kermanu żyje duża rodzina zwana Zargarami i okoliczni
mieszkańcy twierdzą, że jest to język inny niż perski,
ale ponieważ Zargarowie z Teheranu nie utrzymują
kontaktu z innymi grupami Romów w Iranie, nie można stwierdzić czy jest to romski czy nie. W prowincji
Fars na południu kraju spotykane grupy bliskie Zargarom. Jeśli chodzi o wyznawaną religię Zargarowie są
szyitami, co oznacza że wierzą w proroka Aliego.
Podczas wykonywania swych obowiązków w ramach Niebieskiego Krzyża, Ana była oprowadzana w
rejonie Bam przez Javada - syna Nusreta Nagiego w
poszukiwaniu Romów. W czasie jednej z przechadzek
spotkali Sijahunów, wyróżniających bardzo ciemną
karnacją skóry. Z powodu ciemnej skóry i zamkniętego
stylu życia są nazywani Cyganami. Grupa przybyła na
ten obszar wiele lat temu z Afryki i Pakistanu. Jednym
z odłamów tej grupy Sijahowie, co w tureckim i perskim oznacza ,,czarny’’.
Kolejną niechcianą grupą mieszkańców Bam byli
Lurestańczycy, z racji pochodzenia z okręgów Lurestan i Sziraz. Z racji hodowli bydła i bawołów nazywani byli Gawbazami i Dambazami. Javad przyznał, że
jego dziadek swego posiadał bawoły i odnosił nawet
sukcesy jako matador.
Javad wyjaśnił na koniec różnicę między Romem a
Cyganem. Cyganie to ludzie którzy nieustannie wędrują z miejsca na miejsce i nie zawsze znają romski język.
Romowie dążą do znalezienia stałego miejsca osiedlenia i osiągnięcia jakiegoś statusu społecznego. Podział
na Romów i Cyganów ma często miejsce wśród tureckich Romów.
przyg. M. Babicki
Romane manusia rozćurdyne sy pe ceło
sveto. Ciacies te pheneł, nani them kaj
Roma doj te na javen. Dre them Irano też
sy Roma. Przyline one peske religia saji sy dre do them
- Islamo. Urykiren jone peske ciaciuno Romanipen.
Nani łenge najvażniejszo barvalipen, łengro drom pełde dźipen to semenca. Pharo isy dre do them Romenge,
bo do them isy ciororo, ale doła Roma dźinen te frejdzioł dołestyr so łen sy.
Romano Atmo