Pobierz

Perspektywa rozwoju handlu detalicznego w Egipcie1
Badania Nielsen Global Survey of Consumer Confidence and Spending Intentions opublikowane
w czerwcu 2013 r. wskazują na mieszane uczucia Egipcjan na temat stanu gospodarki oraz
wpływu sytuacji ekonomicznej na ich zachowania konsumenckie. Większość Egipcjan
potwierdziła zmianę swoich przyzwyczajeń konsumenckich poprzez redukcję kosztów
gospodarstw domowych. 65% ankietowanych oświadczyło, że starało się zmniejszyć wydatki.
Obszary, w których zmniejszenie wydatków było najbardziej odczuwalne to wydatki na odzież
/45% redukcja wydatków/, rozrywka /41%/, technologia /30%/, artykuły spożywcze /16%/ ankietowani oświadczyli, że zakupują tańsze marki spożywcze.
Tendencja ta będzie kontynuowana. Wielu respondentów zadeklarowało, że nadal będą
zmniejszać wydatki na artykuły inne niż pierwszej potrzeby. Zaledwie 36% Egipcjan
oświadczyło, że nadchodzący rok będzie okresem korzystnym dla dokonywania zakupów.
Niepewność konsumentów nie wydaje się jednak odstraszać deweloperów, otwierane są nowe
przestrzenie sklepowe. W 2012 r firma doradztwa i inwestycji nieruchomości Jones Lang
LaSalle prognozowała znaczący rozwój przestrzeni sprzedaży detalicznej w Kairze w 2012 i
2013 r. zapowiadajac powiększenie funkcjonujących 786 tys. m2 przestrzeni sklepowej o kolejne
260 tys. m2.
Uwzględniając stały rozwój przestrzeni handlowej, wielkość całkowitej powierzchni sprzedaży
wynajmowanej w stolicy może osiągnąć 1,8 mln m2 w 2014 r. Wnioski z raportu Jones Lang
LaSalle zakładają, że ograniczona podaż powierzchni handlowej wysokiej jakości stymulować
będzie konkurencję najlepszych lokalizacji oraz dalszy rozwój. O ile poczucie niepewności może
pociągać za sobą okresowe wahania aktywności handlu detalicznego, stabilizacja polityczna
będzie czynnikiem zwiększającym zaufanie konsumentów.
Zakupy online
Do najważniejszych tendencji, jakie pojawiły się w Egipcie po Rewolucji 25 Stycznia należy
rozwój handlu internetowego. Lokalne przedsiębiorstwa internetowe zakładane głównie przez
młodych przedsiębiorców odniosły sukces dzięki dynamicznemu wzrostowi penetracji internetu
po rewolucji 2011 r., w której ważną rolę odegrały internetowe media społeczne. Dane wskazują,
że ok. 31 mln Egipcjan /niemal 38% mieszkańców Egiptu/ to użytkownicy internetu, co oznacza
niemal 40% wzrost od listopada 2010 r., gdy liczba użytkowników internetu wynosiła poniżej 23
mln.
Do największych wyzwań jakie stoją przed rozwojem handlu internetowego należy kwestia
płatności z uwagi na fakt, że egipskie społeczeństwo silnie przywiązane jest do transakcji
gotówkowych. Statystyki wskazują, że tylko 4% Egipcjan posiada karty debetowe, a mniej niż
1
Na podstawie: Your textiles opportunity, Opportunity Egypt, General Authority for Investment, 18.02.2013 oraz
Egypt Food & Drink Report- Mass Grocery Retail - Q3 2013, EMIS
1
2% - karty kredytowe. Jednocześnie posiadacze kart płatniczych z dużą nieufnością odnoszą się
do wysyłania danych finansowych przez internet.
Franczyza
Franczyza funkcjonuje w Egipcie z dużym powodzeniem, zwłaszcza w segmencie fast-food’ów
oraz w branży restauracji i hoteli. Dane branżowe wskazują, że w perspektywie długoterminowej
franczyza w branży spożywczej odnotowywać będzie dynamiczny wzrost roczny na poziomie
15%-20%. Wartość rynku franczyzy w branży spożywczej szacowana jest na ok. 700 mln USD.
Dzięki franczyzie rozwój odnotował segment fast-food/casual dining w branży restauracji i
hoteli poprzez utworzenie strategicznych powiązań rynkowych między dostawcami surowców i
artykułów rolnych a producentami przemysłowymi.
Obecnie w Egipcie funkcjonuje ok. 460 marek franczyzowych oraz setki sklepów. Segment
spożywczy zdominowany jest przez amerykańskie sieci gastronomiczne, takie jak: Outback
Steakhouse, Chili’s, Dominos, TGIF, Hard Rock Cafe, KFC, Pizza hut, Cinnabon,
McDonald’s,Dairy Queen, Baskin Robbins, Carvel Ice Cream, Ruby Tuesday. Większość z nich
obecna jest w Egipcie od lat 90. XX wieku. Za nadzór nad franczyzą w Egipcie odpowiedzialna
jest Egyptian Franchise Development Association (EFDA). EFDA promuje inwestycje w branży
restauracji i hoteli jak również profesjonalne szkolenia oraz kontrolę jakości bezpieczeństwa
żywności. W 2010 r. sprzedaż usług spożywczych osiągnęła wartość 10,5 mld USD, z czego
większość zrealizowana została przez podmioty samodzielne. Oferta większości franczyz
skierowana jest do konsumentów z klasy średniej i wyższej. W Egipcie działa ok. 53.000
konsumenckich punktów usług spożywczych, 21.600 restauracji oraz 12.600 punktów fast-food.
Funkcjonuje także ok. 8500 punktów oferujących dostawy do domu oraz 8400 kawiarni/barów i
1400 straganów ulicznych.
W 2009 r. African Development Bank (AfDB) zaakceptował finansowanie Franchising Sector
Support Program promującego rozwój małej przedsiębiorczości w Egipcie. Program wspiera
tworzenie i rozwój przede wszystkim lokalnych inicjatyw franczyz stymulujących rozwój
przedsiębiorczości, wzrost gospodarczy oraz tworzenie nowych miejsc pracy. W perspektywie
średnioterminowej celem programu jest stworzenie solidnych lokalnych instrumentów
finansowych oraz struktur współpracy, które zapełnią luki istniejące na aktualnym rynku
franczyz.
Projekt obejmuje dwa komponenty:
- finansowanie zadłużenia poprzez kredyt AfDB dla egipskiego rządu w wysokości 40 mln USD,
skierowany za pośrednictwem Social Fund for Development do lokalnych instytucji
finansowych, a następnie do projektów franczyzowych;
- budowanie zdolności lokalnych interesariuszy, włączając Social Fund for Development, EFDA,
instytucje finansowe, doradcze, prawne, ze szczególnym uwzględnieniem Fund’s Franchising
Unit.
Program dostarczy wsparcia także franczyzodawcom dla zagwarantowania skutecznego rozwoju
lokalnych i zagranicznych inicjatyw franczyzy w Egipcie. Selekcja franczyzodawców, którzy
otrzymają wsparcie z Funduszu odbywać się będzie na podstawie zróżnicowanych kryteriów,
m.in. możliwości finansowych firm oraz rzetelności praktyk franczyzowych. Projekt ten wpisuje
się w plany egipskiego rządu: Vision 2022, Plan 5-Letni oraz 10-punktowy Plan Działania, które
nakierowane są na wsparcie rozwoju sektora prywatnego i redukcję bezrobocia.
Franchising Sector Support Program ma pomóc w stworzeniu 375 punktów franczyzy, ponad
7.000 bezpośrednich miejsc pracy (oraz dużej ilości pośrednich miejsc pracy w łańcuchu
2
wartości) a także zwiększeniu liczby MŚP operujących w sektorze formalnym. Stymulował
będzie także transfer technologii do MŚP oraz zwiększenie potencjału produktywności i
eksportu, a tym samym dochodów państwa.
Tendencje rozwoju branży restauracji i hoteli
Zmiana zachowań i preferencji egipskich konsumentów w Egipcie pociągnęła za sobą rozwój
branży restauracji i hoteli, zwłaszcza obiektów średniej i wysokiej jakości. Wzrost popularności
restauracji uwarunkowany jest m.in. zwiększeniem liczby rodzin o podwójnym dochodzie oraz
wydłużeniem czasu pracy i napiętym harmonogramem dnia, w którym często brakuje czasu na
przygotowanie domowych posiłków.
Przed Rewolucją 25 Stycznia 2011 r. turystyka była głównym kołem napędowym rozwoju
branży restauracji i hoteli. Dynamiczny rozwój branży odnotowywany był nie tylko w Kairze ale
również nad Morzem Czerwonym, Śródziemnym oraz na Synaju. Brak politycznej i
gospodarczej stabilizacji w okresie porewolucyjnym znacząco spowolnił budowę hoteli oraz
otwieranie nowych kurortów i restauracji.
Sieci gastronomiczne oferujące jedzenie w stylu amerykańskim są niezmiennie popularne w
Egipcie. Poza luksusowymi hotelami, które są głównymi konsumentami amerykańskiej
wołowiny wysokiej jakości, bardziej zamożni egipscy konsumenci coraz chętniej sięgają po
amerykańskie produkty spożywcze, takie jak sosy, puszkowane warzywa i owoce, wątróbki
wołowe oraz artykuły kuchni teksańskiej.
Prognozy
Według prognoz wartość sprzedaży detalicznej wzrośnie z przewidywanych w 2011 r. 30,03
mld USD do 48,30 mld USD do 2015 r., co uwarunkowane jest jednak długoterminową
stabilizacją polityczną. Główne czynniki stymulujące rozwój egipskiej sprzedaży detalicznej to
liczna populacja młodych konsumentów, pojawienie się zamożniejszej klasy średniej, rosnąca
akceptacja współczesnych modeli sprzedaży detalicznej oraz dynamiczna branża turystyczna.
Jeśli sytuacja polityczna i bezpieczeństwa unormuje się, Egipt dysponuje potencjałem
przyciągnięcia niemal 18 mln turystów rocznie. Do rozwoju rynku sprzedaży detalicznej
przyczyniła się również urbanizacja. W 2005 r. 42,3% populacji Egiptu zakwalifikowane zostało
przez UN jako ludność miejska, w 2010 r. jako ludność miejską zakwalifikowano 43,2%.
- Wśród segmentów sprzedaży detalicznej, które według prognoz odnotują wzrost znajdują się
m. in. leki wydawane bez recepty, prognozowany wzrost sprzedaży to blisko 52% z 0,50 mld
USD w 2011 r. do 0,76 mld USD w 2015 r.
- Według prognoz o 200% wzrośnie sprzedaż pojazdów z ok. 330 tys. sztuk w 2011 r. do ok. 1
mln do 2015 r. W Egipcie na 1000 osób przypadają 23 samochody, w porównaniu do 35/1000 w
Iranie i 100/1000 w Arabii Saudyjskiej, co świadczy o wysokim potencjale rozwoju branży
motoryzacyjnej.
- Prognozy wskazują na wzrost wartości egipskiego rynku elektroniki konsumenckiej,
należącego do największych na Bliskim Wschodzie z przewidywanych 3,4 mld USD w 2011 r.
do 5,1 mld USD w 2015 r., co oznacza ponad 50% wzrost. Wzrost popytu uwarunkowany będzie
wzrostem liczby populacji, z której 50% to osoby poniżej 25 lat.
3
Rynek hipermarketów, supermarketów i dyskontów spożywczych
Pojawienie się w minionej dekadzie hipermarketów, takich jak Hyper One czy Mall of Arabia
rozpoczęło zmianę wzorców zakupowych konsumentów. Rozwój hipermarketów w Egipcie w
dużej mierze napędzany jest atrakcyjnością szerszego rynku detalicznego. Trzy główne sieci
hipermarketów to Spinney’s posiadający siedzibę w Libanie, francuski Carrefour oraz egipski
Hyper One. W opinii dyrektora generalnego Hyper One, Heshama Zaki Youssefa, Egipt w dużej
mierze jest rynkiem niewykorzystanym dla form „współczesnego handlu detalicznego”, jakimi
są hipermarkety. Przewidywany wzrost średniej wartości sprzedaży Hyper One to ok. 15%-20%
rocznie, co odzwierciedla pozytywne prognozy rozwoju branży hipermarketów.
Czynnikiem, który przyczynił się do rozwoju hipermarketów jest również rosnąca liczba centrów
handlowych w Kairze i wokół stolicy, zapewniających strategiczne korzyści: powierzchnię
handlową, infrastrukturę, rozległe parkingi, zróżnicowane grupy klientów oraz, w niektórych
przypadkach, szeroki wachlarz opcji finansowania.
Według prognoz Jones Lang LaSalle, dostępna powierzchnia handlu detalicznego w egipskich
centrach handlowych miała wzrosnąć z 761 tys. m2 do blisko 1,6 mln m2 do 2014 r.
Największym supermarketem pod względem powierzchni oraz ilości sklepów w Egipcie jest
Carrefour funkcjonujący w centrach handlowych w Kairze i Aleksandrii. Spinney’s, zajmujący
kolejną pozycję, obecny jest w dwóch największych centrach Kairu: City Stars w Heliopolis oraz
Mall of Arabia w 6th October City. Sieć supermarketów Spinney’s specjalizująca się w
produktach importowanych z wyższej półki, umieściła Egipt w centrum regionalnej ekspansji.
Rozwój hipermarketów związany jest z rosnącymi wydatkami konsumentów, w znacznej części
realizowany jest jednak kosztem niezależnych sprzedawców, stanowiących podstawę egipskiej
sprzedaży detalicznej. Wraz z wydłużeniem czasu pracy oraz wzrostem liczby kobiet, które
muszą pogodzić pracę zawodową z obowiązkami rodzinnymi, tradycyjne zakupy wiążące się z
robieniem sprawunków w wielu niedużych sklepach stały się dużym obciążeniem. Hipermarkety
oferują w jednym miejscu olbrzymi wybór artykułów spożywczych zarówno lokalnych jak i
importowanych, a także kosmetyków, produktów higienicznych i urządzeń elektrycznych.
Dysponują także rozległą powierzchnią parkingową, której nie posiadają niewielkie
supermarkety.
Handel detaliczny żywnością, %
2012s 2022p
s/p = szacunki/prognozy. źródło: BMI
zorganizowane kanały dystrybucji/hipermarkety, supermarkety
15
30
niezorganizowane/niezależne kanały dystrybucji
85
70
źródło: Egypt Food & Drink Report- Mass Grocery Retail - Q3 2013, EMIS
4
Wartość handlu detalicznego żywnością hipermarketów,
supermarketów i dyskontów spożywczych
2010-2017
źródło: Egypt Food & Drink Report- Mass Grocery Retail - Q3 2013, EMIS
Prognozy handlu detalicznego artykułami spożywczymi hipermarketów, supermarketów i
dyskontów spożywczych wskazują na wzrost sprzedaży na poziomie 15,15% Zagregowanej
Rocznej Stopy Wzrostu - CAGR (Compound Annual Growth Rate) w okresie do 2017 r. Według
szacunków, nieformalny rynek handlu detalicznego obejmuje ok. 85% sprzedaży artykułów
spożywczych, co sugeruje olbrzymi potencjał rozwoju zorganizowanego handlu detalicznego.
Jest prawdopodobnym, iż w ciągu kolejnej dekady rynek hipermarketów, supermarketów i
dyskontów spożywczych wejdzie w główną fazę rozwoju przy wzroście dochodów
stymulującym popyt na zorganizowane kanały, które napędzać będą inwestycje w przemyśle i
zwiększą zainteresowanie Egiptem.
Podobnie jak w innych krajach regionu MENA, dużym powodzeniem wśród egipskich
konsumentów cieszą się usługi o wartości dodanej, oferowane przez hipermarkety należące do
centrów handlowych. Prognozy wskazują na dynamiczny rozwój rynku hipermarketów do 2017
r. przy znaczących inwestycjach ze strony podmiotów regionalnych pomimo krótkoterminowych
zagrożeń wynikających ze stanu gospodarki.
Kluczowym wskaźnikiem potencjału egipskiego sektora handlu detalicznego artykułami
spożywczymi jest obecność międzynarodowych detalistów. Przykładem może być francuska
firma Carrefour operująca siecią hipermarketów i supermarketów w Egipcie ze swoim partnerem
joint venture, firmą Majid Al-Futtaim Group z siedzibą w ZEA (w 2013 r. firma Carrefour
sprzedała swoje udziały regionalnemu partnerowi).
Wejście na egipski rynek firmy Spinney’s potwierdza potencjał bardziej ekskluzywnego handlu
detalicznego. Ukształtowanie się Egiptu jako rynku konsumenckiego o wysokim potencjale
pomimo aktualnych wyzwań gospodarczych przyciągać będzie duże inwestycje na rynku
5
hipermarketów i supermarketów. Wiele inwestycji w sektorze w ciągu najbliższych lat
pochodzić będzie z regionu Bliskiego Wschodu. Na czołowych pozycjach znajdują się
sprzedawcy detaliczni operujący w regionie Zatoki Perskiej, zwłaszcza w Arabii Saudyjskiej i
ZEA.
Wartość handlu detalicznego żywnością hipermaketów,
supermarketów i dyskontów spożywczych, 2010-2017
2010
2011 2012s 2013s 2014p 2015p 2016p 2017p
s/p = BMI szacunki/prognozy. źródła: Centralny Bank Egiptu, Bank Światowy, prasa, BMI
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów 25.25 29.72 35.85 41.06 47.86 55.41 63.76 72.60
i dyskontów spożywczych, mld EGP
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów
16.07 17.67 20.64 14.53 16.55 15.78 15.07 13.86
i dyskontów spożywczych, mld EGP, %
change y-o-y
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów
311.32 360.05 427.02 480.94 551.41 628.37 712.00 798.68
i dyskontów spożywczych, mld EGP per
capita
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów
i dyskontów spożywczych, mld USD
4.48
5.00
5.93
6.22
7.98
9.39
10.99 12.56
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów
14.32 11.55 18.52
i dyskontów spożywczych, mld USD, %
change y-o-y
4.99
28.20 17.74 17.05 14.26
Całkowita wartość handlu detalicznego
żywnością hipermaketów, supermarketów
55.25 60.58 70.58 72.87 91.90 106.50 122.76 138.18
i dyskontów spożywczych, mld USD per
capita
źródło: Egypt Food & Drink Report- Mass Grocery Retail - Q3 2013, EMIS
Opracowanie: WPHI w Kairze, kwiecień 2014 r.
6