Pobierz

Branża górnictwa minerałów w Egipcie
Egipt dysponuje złożami wielu surowców mineralnych ocenianych na ok. 50
gatunków. Najważniejsze zasoby naturalne w Egipcie – poza ropą naftową i gazem - to rudy
żelaza, mangan, złoto, ilmenit, wolfram, cyna, miedź, chrom, fosforyt, talk, siarka, gips,
tantal, kwarc, soda naturalna, piasek kwarcowy, kamienie szlachetne. Inne gospodarczo
eksploatowane surowce to aluminium, baryt, bazalt, bentonit, węgiel, koks, dolomit, skaleń,
fluoryt, granit, kaolinit, wapień, marmur, sól, żwir, wolfram, chromit. Najbogatsze egipskie
złoża minerałów znajdują się na terenie oaz Baharia i na Pustyni Wschodniej.
Egipt jest znaczącym producentem cementu /jedenaste miejsce wśród światowych
producentów cementu - 1,5% udział w światowej produkcji cementu/, żelaza /siódme
miejsce na świecie – 4,5% udział w światowej produkcji/ oraz paliw mineralnych/; plasuje
się także w czołówce afrykańskich producentów gazu ziemnego /drugie miejsce po Algierii/,
stali /drugie miejsce po RPA/ i ropy naftowej /piąte miejsce po Nigerii, Angoli, Algierii i
Libii/ (dane za 2010 r.)
Arabia Saudyjska jest głównym rynkiem egipskiego eksportu surowców
mineralnych, którego wartość w 2010 r. wyniosła 521 mln dolarów USA /całkowita wartość
eksportu minerałów wyniosła 2,8 mld. dolarów USA/. Głównym dostawcą minerałów
importowanych przez Egipt są Stany Zjednoczone - wartość importu minerałów ze Stanów
Zjednoczonych wyniosła 889 mln USD /całkowity import minerałów miał wartość 7,1 mld
USD w 2010 r./.
W 2008 r. wartość egipskiego rynku urządzeń górniczych szacowana była na ok. 540
mln USD przy rocznym wzroście wynoszącym 40%. Większość urządzeń górniczych
importowana jest z USA, Europy, Australii, Rosji i Dalekiego Wschodu, natomiast rury z
tworzyw sztucznych i materiały ścierne stosowane w tej branży produkowane są na rynku
lokalnym. Egipski rynek jest bardzo chłonny dla urządzeń górnictwa – jest duże
zapotrzebowanie na platformy wiertnicze, zbiorniki, ciężkie samochody ciężarowe,
ładowarki, spychacze, koparki, dźwigi.
Główne zasoby mineralne
Mangan: występuje w wielu rejonach Egiptu, ale tylko część złóż jest eksploatowana
gospodarczo. Za najważniejszy rejon wydobycia manganu uważany jest Um Bogma na
Synaju. Obfite zasoby tego minerału znajdują się również na południowym wschodzie
Pustyni Wschodniej niedaleko wybrzeża Morza Czerwonego – szacowane na na ok. 129 tys.
ton, oraz na Synaju, w Abu Zniema - ok. 40.000 ton rud manganu.
Złoto: złoto występuje w skałach granitu wzdłuż Pustyni Wschodniej, gdzie
funkcjonuje ponad 90 kopalni złota. W 2010 r. dochody Egiptu pochodzące z opłat za prawa
górniczej eksploatacji złota wyniosły 10 mln USD. Australijska firma górnictwa złota
Centamin, posiada od 2005 r. umowę z egipskim rządem, przyznającą firmie australijskiej
30-letnią licencję na wydobycie złota z możliwością przedłużenia okresu ważności
1
pozwolenia na kolejne 30 lat. Będąca największym producentem złota w Egipcie Centamin
rozpoczęła wydobycie złota w kopalni Al-Sukari na Pustyni Wschodniej w 2009 r. W III
kwartale 2011 r. z kopalni wydobyto 50.539 uncji złota, co stanowiło 67% wzrost w skali
roku.
Tytan: głównym źródłem tytanu jest ilmenit, który występuje w wielu rejonach
Egiptu - największe złoża ilmenitu znajdują się na Pustyni Wschodniej /ilmenit jest
składnikiem czarnego piasku/.
Tantal: bogate złoża tantalu znajdują się w Abu Dabbab i Nuweiba w południowo wschodniej części Egiptu na wybrzeżu Morza Czerwonego. Zasoby te zawierające tantal,
cynę i skaleń oceniane są na 142,5 mln ton rudy. Licencję na ich wydobycie posiada firma
Tantalum Egypt J.S.C., spółka joint - venture EMRA i Tantalum International Pty LTD
(spółka zależna od Gipsland), która planuje produkcję syntetycznego koncentratu tantalu
wysokiej jakości o 55% zawartości pięciotlenku tantalu. Zasoby Nuweiba /98 mln t/ są
dwukrotnie większe niż zasoby w Abu Dabbab /ok. 44 mln t/, lecz jakość pięciotlenku
tantalu jest 40% gorsza. Uwzględniając ilości zasobów Gipsland ma szansę stać się w
najbliższej przyszłości jednym z największych światowych producentów tantalu.
Wolfram i cyna: rudy cyny znane jako kasyteryt i rudy wolframu znajdują się w
wielu miejscach Pustyni Wschodniej. Kasyteryt wykorzystywany jest jako główne źródło
cyny i także do produkcji brązu.
Miedź: mimo dużych zasobów rudy miedzi w Egipcie nie jest ona gospodarczo
eksploatowana. Największe złoża rudy miedzi występują na Półwyspie Synaj. Miedź
występuje również na Pustyni Wschodniej. Firma Gipsland zakończyła projekt operacji
wiertniczych poszukiwania rudy miedzi na południowy wschód od Aswanu w Abu Swayel.
Spółka zidentyfikowała strefę złóż miedzi i niklu, w tym chalkopiryt o zróżnicowanej
grubości od 4 do 18 metrów obok historycznych miejsc, w których wydobyciem minerałów
zajmowali się starożytni Egipcjanie. Egyptian Copper Co. i El Sewedy Industries Group
wytwarzają produkty miedziane.
Chromit: chromit odkryty został w Egipcie w połowie lat 40-tych; jego złoża
występują w formie taśm lub warstw w wielu miejscach Pustyni Wschodniej.
Fosforyty: fosforyty należą do najważniejszych złóż egipskich minerałów. Duże
ilości fosforytów znajdują się wzdłuż wybrzeża Morza Czerwonego na długości ponad 750
km. Mają duże ekonomiczne znaczenie z uwagi na znaczącą pozycję w eksporcie Egiptu.
Wykorzystywane są też do produkcji sztucznych nawozów /superfosfatów/. Złoża
fosforytów o największym znaczeniu gospodarczym położone są w trzech głównych
obszarach:
- w Dolinie Nilu – rejon Edfo i Qena. Zasoby samego tylko obszaru Al-Mahameed
oceniane są na 200 mln ton. Badania geologiczne wykazały również zasoby o wielkości ok.
100 mln ton na terenach wokół Al-Mahameed.
- na wybrzeżu Morza Czerwonego pomiędzy Safaga i Quseir - wielkość złóż szacuje
się na ok. 200 – 250 mln ton rud fosforytów.
- na Pustyni Zachodniej, na płaskowyżu Abu-Tartur pomiędzy oazami Al-Dakhla;
wielkość złóż oceniana jest na ok. 100 mln ton.
Wielkość egipskiej produkcji nawozów sztucznych oceniana jest na ok. 10 mln ton
nawozów azotowych i fosforowych rocznie. Jej atrakcyjność dla inwestorów zagranicznych
wynika z dużych zasobów mineralnych fosforytów, dostępności gazu ziemnego, a także
bliskości konsumentów z Afryki, Europy i Azji Południowej.
2
Talk: złoża talku znajdują się w Egipcie w ponad 30 miejscach, głównie na terenach
Pustyni Wschodniej. Talk stosowany jest do produkcji papieru, mydła, leków i detergentów.
Siarka: złoża siarki występują głównie na wybrzeżu Morza Śródziemnego i Zatoki
Sueskiej; siarka wykorzystywana jest głównie do produkcji kwasu siarkowego.
Gips: istnieje ponad 25 miejsc występowania talku w Egipcie – główny rejon to na
północ od Ismailii, na wschód od Zatoki Sueskiej, na Synaju, w El Alamain i na zachód od
Aleksandrii.
Sód: złoża węglanu sodu (natron) znajdują się w Natron Valley, natomiast chlorek
sodu wytwarzany jest z wody morskiej przez odparowywanie soli /wybrzeże Morza
Śródziemnego - w Marsa Matruh, Edco, Aleksandrii, Port Said i regionie jeziora Qarun w
Fajum/. Złoża te są głównym surowcem dla produkcji sodu i chlorków, wykorzystywanych
w przemyśle chemicznym, zwłaszcza w produkcji sody kaustycznej i kwasu solnego.
Piasek szklarski: obfite zasoby wysokiej jakości piasków szklarskich używanych do
produkcji szkła znajdują się na terenach Zatoki Sueskiej, Wadi El-Natron and Qena Valley.
Kamienie szlachetne: ich złoża rozmieszczone są na terenie Synaju /turkusy/; Pustyni
Wschodniej /szmaragdy/, wyspy Chrysolite /na południu Morza Czerwonego – chryzolit/.
Kamienie ozdobne – należą do bardzo obiecujących złóż surowców mineralnych ze
względu na dużą różnorodność skał magmowych, metamorficznych i osadowych na terenie
Egiptu. Zasoby kamieni ozdobnych są szczególnie obfite w górach nad Morzem
Czerwonym, w północnej części Półwyspu Synaj oraz w wielu miejscach Pustyni
Zachodniej. Do najczęściej występujących skał ozdobnych w Egipcie zalicza się: granit,
marmur, wapień i alabaster.
Minerały ciężkie
Ocenia się, że delta Nilu może okazać się źródłem pokaźnych złóż minerałów
ciężkich: ilmenitu i cyrkonu. Firmy Centamin i Kara Gold (Egyptian Pharaoh Investment EPI) prowadzą badania 60 km na wschód od Aleksandrii w ramach projektu Rosetta.
Według szacunków EPI złoża Rosetta zawierają ok. 37 mln ton minerałów ciężkich.
Ruda żelaza – wydobywana jest w 4 głównych rejonach w Bahariya na Pustyni
Zachodniej. Prawie 3 mln ton rocznie z tego surowca trafia do huty Hadison i Helwan w
rejonie Kairu. Produkcja pokrywa w przybliżeniu 75% zapotrzebowania Egiptu. Zasoby
surowca ocenia się na ok. 100 mln ton. Złoża rud żelaza znajdują się także na Pustyni
Wschodniej - w środkowym sektorze pustyni, na południe od Quseri w pobliżu Morza
Czerwonego. Tamtejsze zasoby szacowane są na ok. 40 mln ton.
Organizacja branży
Egipska branża kopalnictwa minerałów, minerałów przemysłowych i branży paliwa
mineralnego zarządzane są przez Ministerstwo Ropy i Zasobów Mineralnych via pięć
rządowych podmiotów: Egyptian General Petroleum Cororation (EGPC); Egyptian Natural
Gas Holding Company (EGAS); Ganoube El Wadi Holding Company (Ganope); Egyptian
Petrochemical Holdings Company (ECHEM) /więcej informacji o wymienionych
podmiotach we wcześniejszych opracowaniach i na stronie internetowej WPHI/ oraz
Egyptian Mineral Resources Authority (EMRA), które jest odpowiedzialne za poszukiwania i
eksploatację zasobów mineralnych /z wyłączeniem paliw płynnych i gazu/.
3
W kompetencjach podległego Ministerstwu Handlu i Przemysłu Egiptu Industrial
Development Authority (IDA) pozostaje wydawanie pozwoleń na uruchamianie nowych
fabryk cementu i hut stali, jak również na zwiększanie możliwości produkcyjnych
istniejących zakładów.
Perspektywa rozwoju branży
Produkcja przemysłowa głównych minerałów w Egipcie zmniejszyła się o 23% w
roku finansowym 2010/2011 z powodu ograniczeń budżetowych oraz wysokich kosztów
wydobycia. Niemniej eksperci są zgodni w opinii, że egipskie górnictwo minerałów
dysponuje olbrzymim potencjałem wzrostu – Egipt posiada obfite zasoby surowców
mineralnych, szczególnie złota, gazu ziemnego, fosforytów i tantalu, a rozwój krajowej
branży budownictwa jest gwarantem wysokiego popytu na stal i cement.
W latach 2007 - 2008 Egipt zawarł umowy koncesyjne na działalność wydobywczą z
zagranicznymi firmami (głównie kanadyjskimi, rosyjskimi i ZEA), wg których ważność
licencji na poszukiwania upływa z końcem 2012 r. Nowe projekty wydobywcze
zatwierdzone zostały przez EMRA w 2010 r. Sudan i Arabia Saudyjska planują wydobycie
minerałów /złoto, srebro, miedź/ z Morza Czerwonego od 2014 r. Według raportu United
States Geological Survey Egipt planuje w perspektywie najbliższych lat zwiększenie
wydobycie złota i tantalu oraz produkcji amoniaku.
W 2010 r. rząd uznał wydobycie i produkcję złota oraz wydobycie i przetwórstwo
gazu do strategicznych projektów rozwoju sektora minerałów. W ocenie EMRA przemysł
wydobywczy jest zasadniczą branżą dla rozwoju egipskiej gospodarki – ocena wynika z
faktu, że 96% powierzchni Egiptu stanowi pustynia bogata w surowce mineralne.Rada
Naukowców ds. Zasobów Mineralnych przy Ministerstwie Ropy i Zasobów Mineralnych
opracowała długoterminową strategię rozwoju branży górnictwa. Strategia koncentruje
działania na wykorzystaniu zasobów fosforytów na Pustyni Zachodniej i w południowo wschodniej części kraju oraz na Półwyspie Synaj. Projekty zwiększenia wydobycia
fosforytów realizowane są przez firmę Misr Phosphate Co., należącą do Ministerstw Ropy
oraz Finansów i National Investment Bank. EMRA planuje także zwiększenie produkcji złota
do 30 ton (milion uncji) rocznie w okresie 2-3 lat.
W lipcu 2012 r. egipska Organization for Mining Revival /OMR/ przedłożyła
Ministerstwu Planowania i Współpracy Międzynarodowej Egiptu memorandum w sprawie
grantów w wysokości 100 mln USD w ciągu 4 lat na rozwój branży górnictwa minerałów.
Granty postawione do dyspozycji General Authority for Mineral Wealth /GAMW/ mają być
wykorzystane na realizację programu kompleksowych badań zasobów mineralnych Egiptu
będących częścią rządowego planu generowania nowych miejsc pracy /ostatnie badania
zasobów mineralnych w Egipcie przeprowadzone były w latach lat 80-tych ub. stulecia/.
Zasoby mineralne Egiptu są bogate, lecz wskazywany przez ekspertów brak
transparentnych reguł, interwencjonizm państwowy i rozbudowana biurokracja sprawiają, że
firmy wydobywcze odnoszą się z dużą ostrożnością do inwestycji w tym sektorze. Sytuacja
może ulec zmianie – przygotowywane są nowe przepisy zwiększające atrakcyjność Egiptu
dla zagranicznych inwestorów zainteresowanych działalnością w egipskim górnictwie.
Obecne prawodawstwo wymaga, by zagraniczne firmy tworzyły spółki joint ventures i
porozumienia o podziale dochodów z rządem. Praktyka ta jest powszechna w przemyśle
naftowym i gazowym, ale sprawia, że poszukiwanie złota staje się ryzykownym
4
przedsięwzięciem. Złoża minerałów są trudniejsze do określenia niż złoża ropy i gazu, przez
co zawarcie umów długoterminowych bez pełnej analizy zasobów staje się ryzykowne. W
obecnym systemie połowa dochodów joint-ventures trafia do rządu. Administracja rządowa
oczekuje, że bardziej przyjazne regulacje prawne zwiększą zainteresowanie
międzynarodowych firm tą branżą działalności gospodarczej w Egipcie. Głównym
regulatorem rozwoju branży i współpracy z inwestorami zagranicznymi pozostaje EMRA
oczekując, że górnictwo minerałów zwiększy udział w GDP Egiptu do 10% /bez segmentu
ropy i gazu/ znacząco przyczyniając się także do zwiększenia zatrudnienia.
Przydatne linki:
Ministerstwo Ropy i Zasobów Mineralnych:
http://www.petroleum.gov.eg/en/pages/default.aspx
Egyptian Mineral Resources Authority (EMRA):
http://www.emraonline.com/index.php?lang=en
Opracowanie: WPHI w Kairze; 23 sierpnia 2012 r.
5