3 Spis treści

Spis treści
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwiczenia
Starożytność .
Średniowiecze
7
9
33
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teksty źródłowe z pytaniami
Starożytność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wyobrażenia o Ziemi, Azji i Europie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izydor z Sewilli, Etymologie
2. Rady Konfucjusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konfucjusz, Dialogi konfucjańskie (rozdz. 10, 12, 16)
3. Opis wylewu Eufratu w Mezopotamii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Strabon, Geografia (fragment)
4. Kodeks Hammurabiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kodeks Hammurabiego (I, 1 – LXX, 229)
5. Problem obywatelstwa w greckiej polis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Arystoteles, Polityka (ks. III, rozdz. 1 – ks. VII, rozdz. 8)
6. Instytucje ustrojowe greckiej polis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Arystoteles, Polityka (ks. III, rozdz. 1–12)
7. Demokracja ateńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Solon, Elegie (4, 5, 36) n Pseudo-Ksenofont, Ustrój polityczny Aten (rozdz.
1–3) n Arystoteles, Rzeczpospolita ateńska (ks. XXIII) n Arystoteles, Ustrój
polityczny Aten (rozdz. 41) n Arystoteles, Polityka (ks. VI, rozdz. 1)
8. Zalety i wady różnych ustrojów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Herodot, Dzieje (ks. III, rozdz. 83) n Pseudo-Ksenofont, Ustrój polityczny
Aten (ks. VII, rozdz. 1) n Arystoteles, Polityka (ks. V, VI) n Marek Tuliusz
Cycero, O Rzeczypospolitej (ks. I, rozdz. 35)
9. Klasyczna falanga grecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tyrtajos, Elegie (X, XI, XII)
10. Wyprawa Aleksandra Wielkiego na Persję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Flawiusz Arrian, Wyprawa Aleksandra Wielkiego (ks. V, rozdz. 25–26)
11. Opis Italii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polibiusz, Dzieje (t. I, ks. II, rozdz. 14–17)
12. Zasady funkcjonowania ustroju Rzymu w czasach monarchii . . . . . . . . . . .
Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta (ks. I, rozdz. 8)
13. Senat rzymski w okresie republiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polibiusz, Dzieje (t. I, ks. VI, rozdz. 11, 13) n Marek Tuliusz Cycero, Pisma
filozoficzne (t. II, ks. II, rozdz. 32 – ks. III, rozdz. 12)
. . .
63
63
. . .
64
. . .
66
. . .
67
. . .
68
. . .
69
. . .
70
. . .
74
. . .
76
. . .
77
. . .
79
. . .
80
. . .
81
. . .
3
14. Zgromadzenie ludowe w Rzymie w okresie republiki . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polibiusz, Dzieje (t. I, ks. VI, rozdz. 11, 14)
15. Rady dla kandydata na konsula i dla namiestnika prowincji . . . . . . . . . . . .
Kwintus Cycero, Mały poradnik wyborczy n Marek Tuliusz Cycero, Do brata
Kwintusa
16. Walka Krassusa o władzę w Rzymie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Plutarch, Żywoty sławnych mężów (fragmenty)
17. Armia rzymska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polibiusz, Dzieje (t. I, ks. VI, rozdz. 21–23, 39) n Józef Flawiusz, Wojna żydowska (fragmenty) n Polibiusz, Dzieje (t. I, ks. VI, rozdz. 27–28)
18. Armie świata antycznego. Falanga macedońska i legion rzymski . . . . . . .
Polibiusz, Dzieje (t. II, ks. XVIII, rozdz. 28–32) n Juliusz Cezar, Wojna galijska (ks. I, rozdz. 25, 52)
19. Władza cesarska w okresie pryncypatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kasjusz Dion, Historia rzymska (rozdz. 17–18)
20. Rzymscy koloni i niewolnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kolumella, O rolnictwie (ks. I, rozdz. 7)
21. O zdobyciu i zburzeniu Jerozolimy przez Rzymian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kasjusz Dion, Historia rzymska (ks. LXVI, rozdz. 4–7)
22. Chrześcijaństwo w cesarstwie rzymskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pliniusz, Listy (ks. X, 96)
23. Dioklecjan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aureliusz Wiktor, O cezarach (fragmenty) n Dioklecjan, Edykt ustalający
maksymalne ceny na towary, 301 r.
24. Boskość Cezara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teofil z Antiochii, Do Autolika (rozdz. 11)
25. Edykty dotyczące traktowania chrześcijan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Edykt tolerancyjny Galeriusza, 311 r. n Edykt mediolański, 313 r. n Edykt
Teodozjusza, 380 r.
26. Prymat rzymskiego biskupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leon I Wielki, Mowy (3, 5) n Gelazjusz, List do cesarza Anastazjusza, 494 r.
Średniowiecze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Prawodawstwo Justyniana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kodeks Justyniana (fragmenty)
2. Bizantyńskie prawo agrarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bizantyńskie prawo agrarne (Nomos Georgikos) (fragmenty)
3. Prawo Franków salickich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawo Franków salickich (Lex Salica) (III, 3 – LVIII, 1)
4. Ustrój państwa Franków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Einhard, Żywot Karola Wielkiego (rozdz. 1)
5. Koronacja Karola Wielkiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Annales Regni Francorum (pod 801 r.) n Roczniki z Lorsch (pod 801 r.) n Księga
papieska (Liber pontificalis) (fragment) n Einhard, Żywot Karola Wielkiego
(rozdz. 27)
6. Armia w państwie Franków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Grzegorz z Tours, Historia Franków (ks. II, rozdz. 27) n Rozporządzenie
Karola Wielkiego w sprawie organizacji służby wojskowej n List Karola
Wielkiego wzywający przełożonego klasztoru na wyprawę wojenną
7. Ustrój i zwyczaje Słowian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prokopiusz z Cezarei, Historia wojen (ks. VII, rozdz. 14)
. . .
82
. . .
83
. . .
86
. . .
87
. . .
90
. . .
92
. . .
94
. . .
95
. . .
96
. . .
98
. .
100
. .
100
. .
103
. .
105
105
. .
106
. .
107
. .
108
. .
109
. .
111
. .
113
. .
8. Państwo Wielkomorawskie. Spór o liturgię słowiańską . . . . . . . . . . . . . . . . .
List papieża Jana VIII do Metodego, arcybiskupa Pannonii, 879 r. n List
papieża Jana VIII do Świętopełka, księcia wielkomorawskiego, 880 r. n List
papieża Stefana V do Świętopełka, księcia wielkomorawskiego, 885 r.
9. Państwo Mieszka I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ibrahim ibn Jakub, Relacja z podróży do krajów słowiańskich w przekazie
al-Bakriego (fragment) n Widukind, Dzieje saskie (ks. III, rozdz. 64, 66) n
Kronika Thietmara (ks. II, rozdz. 14, 29)
10. Przyjęcie chrztu przez Mieszka I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Gall Anonim, Kronika polska (ks. I, rozdz. 5)
11. Przyjęcie chrztu przez Włodzimierza I Wielkiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść minionych lat (pod 987 r.)
12. Zjazd gnieźnieński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kronika Thietmara (ks. IV) n Gall Anonim, Kronika polska (ks. I, rozdz. 6)
13. Kształtowanie się struktury lennej i zależności między seniorem
a wasalem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Akt komendacji n Consuetudines Feudorum (ks. I, rozdz. 1 – ks. II, rozdz. 11) n
List biskupa Chartres Fulberta do księcia Akwitanii Wilhelma V, 1020 r.
14. Mongołowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Historia Salonitanorum pontificum atque Spalatensium (fragmenty)
15. Schizma wschodnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bulla wyklinająca patriarchę Konstantynopola Michała Cerulariusza,
16 lipca 1054 r.
16. Cezaropapizm i papocezaryzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
List Karola Wielkiego do papieża Leona III, 796 r. n Artykuły organiczne Karola Wielkiego n Dekret synodu laterańskiego o wyborze papieża, 1059 r.
n Dyktat papieski (Dictatus Papae), 1075 r. n Wyklęcie i złożenie z tronu
Henryka IV przez Grzegorza VII na synodzie w Rzymie, 14–22 lutego
1076 r. n Przysięga Henryka IV w Canossie, 28 stycznia 1077 r. n Mowa
papieża Urbana II na soborze w Clermont, 18 listopada 1095 r. n Konkordat wormacki, 23 września 1122 r. n Uniwersał cesarza Fryderyka Barbarossy, 1 października 1157 r. n Bulla papieża Innocentego III o stosunku
papiestwa do cesarstwa, 1198 r.
17. Zakon Szpitala NMP Domu Niemieckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej (fragmenty) n Bulla papieża Celestyna III nadająca przywileje Zakonowi Szpitala Najświętszej Marii Panny
Domu Niemieckiego w Jerozolimie n Reguła zakonu krzyżackiego
18. Hanza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Układ pomiędzy Lubeką a Hamburgiem, 1241 r.
19. Osadnictwo na prawie niemieckim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dokument księcia Henryka Brodatego dla klasztoru Panny Marii we Wrocławiu, 1221 r. n Dokument lokacyjny dla wsi Radlina, 25 maja 1291 r.
20. Miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dokument lokacyjny Bolesława V Wstydliwego, 5 czerwca 1257 r. n Księga
praw miejskich Świdnicy, 1328 r. n Statuty cechów wrocławskich, XIV w. n
Przywilej królewski dla Poznania ustanawiający prawo składu
21. Statut Bolesława Krzywoustego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem, Kronika polska (ks. III, rozdz. 26)
22. Rządy Kazimierza Wielkiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Janko z Czarnkowa, Kronika (fragment) n Statut wiślicki Kazimierza Wielkiego
. .
114
. .
115
. .
117
. .
117
. .
118
. .
120
. .
122
. .
123
. .
124
. .
132
. .
135
. .
136
. .
138
. .
142
. .
143
23. Kształtowanie się stanu szlacheckiego w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Statuty Kazimierza Wielkiego, ok. 1347 r.
24. Następstwo tronu w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pakt koszycki, 17 września 1374 r.
25. Wielka Karta Swobód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wielka Karta Swobód (Magna Charta Libertatum) (fragmenty)
26. Stany Generalne we Francji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkie kroniki Francji (fragmenty)
27. Złota Bulla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Złota Bulla (rozdz. 1–2), 1356 r.
28. Unia polsko-litewska w Krewie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dokument ratyfikujący układy między poselstwami: litewskim, węgierskim i polskim w sprawie małżeństwa Jagiełły z Jadwigą Andegaweńską,
Krewo 1385 r.
29. Ruch husycki w Czechach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Enea Silvio de Piccolomini, Historia Bohemiae (fragmenty)
30. Inkorporacja Prus do Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mowa Jana Bażyńskiego, przywódcy Związku Pruskiego, wygłoszona
w Krakowie w czasie poselstwa Związku Pruskiego do króla Polski, luty
1454 r.
31. Upadek Konstantynopola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Khodia Efendi, Historia Turcji otomańskiej, XV w. (fragmenty) n Jan Długosz, Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego (ks. XII)
Klucz do ćwiczeń
Starożytność .
Średniowiecze
. .
146
. .
147
. .
147
. .
149
. .
150
. .
150
. .
152
. .
153
. .
154
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aneks
Cesarze rzymscy w latach 30 p.n.e.– 476 n.e.
Cesarze bizantyńscy w latach 395–1453 . . . .
Władcy Niemiec w latach 919–1519 . . . . . . . .
Królowie Francji w latach 936–1515 . . . . . . . .
Królowie Anglii w latach 1066–1509 . . . . . . .
175
178
. 181
. 183
. 184
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157
164