procedura przyjmowania nowych zamówień na produkcję odlewów

Archives of Foundry,
Year 2006, Volume 6, № 22
Archiwum Odlewnictwa,
Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22
PAN – Katowice PL ISSN 1642-5308
14/22
PROCEDURA PRZYJMOWANIA NOWYCH ZAMÓWIEŃ
NA PRODUKCJĘ ODLEWÓW
B. BOROWIECKI1, O. BOROWIECKA2
Politechnika Szczecińska, Instytut Inżynierii Materiałowej,
Aleja Piastów 19, 70-310 Szczecin
2
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania,
Studium Doktoranckie, ul. Mickiewicza 64, 70-310 Szczecin
1
STRESZCZENIE
W artykule zaprezentowano procedurę postępowania z przyjmowaniem do
realizacji nowych zamówień na wyroby gotowe na przykładzie przemysłu
odlewniczego. Przyjmowanie nowych zamówień na odlewy wymaga szczegółowej
analizy technologiczności wykonania oraz innych aspektów związanych z produkcją
nowych odlewów. Nieprzestrzeganie procedur może być przyczyną reklamacji lub
innych trudności realizowanej produkcji.
Key words: casting, procedure of new orders taking
1. WPROWADZENIE
Branża odlewnicza w Polsce, podobnie jak w wielu rozwiniętych krajach,
należy do grona ważnych dostawców półproduktów dla wyrobów finalnych
wytwarzanych przez podstawowe sektory przemysłu, w tym m.in. motoryzacji, budowy
maszyn,
przemysłu
elektrotechnicznego,
metalurgicznego,
wydobywczego
i budownictwa. Udział odlewów w wyrobach finalnych stanowi od kilku do kilkunastu
a nawet kilkudziesięciu procent masy [4].
Promowanie systemów certyfikacji różnych produktów dotyczy również
poprawy jakości odlewów. Opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur ma
służyć wspieraniu planowania i sterowania wytwarzaniem [4]. Zwiększanie
1
2
dr hab. inż., [email protected]
mgr, [email protected]
102
zaangażowania i odpowiedzialności pracowników, stymulowanie pracy zespołowej oraz
tworzenie systemów ciągłej oceny mogą być elementami strategii sukcesu [1].
Harmonizacja zbioru Polskich Norm z normami europejskimi zwiększa szanse
polskich producentów na uczestnictwo w europejskim rynku odlewów [5].
Coraz większy udział w eksporcie stanowią odlewy ze stopów żelaza. Wysokie
wymagania odbiorców są czasami bardzo trudne do zrealizowania, np. wprowadzanie
do umowy zapisu o warunku dostarczania odlewów bez żadnych wad, może stanowić
niebezpieczną pułapkę dla producenta. Stąd zachodzi konieczność dokonywania coraz
dokładniejszych analiz już na etapie przyjmowania nowych zamówień na różnego
rodzaju odlewy.
W zależności od rozmiarów i tolerancji wymiarowych, dopuszczalnej
chropowatości oraz masy odlewu, jak również ilości zamawianych odlewów proponuje
się klientowi wybór odpowiedniej technologii wykonania. I tak np. w przypadku małej
liczby zamawianych wyrobów można proponować wykonanie odlewów w formach
piaskowych wytwarzanych ręcznie lub z ubijaniem pneumatycznym. Wytwarzanie
drobnych odlewów np. ze stopów aluminium, w określonej wielkości serii może
odbywać się w kokilach z wykorzystaniem kokilarek zmechanizowanych. W zależności
od przyjętej technologii i wielkości serii produkcyjnej odlewów, zróżnicowane będą
koszty wykonania oprzyrządowania modelowego i koszt wyrobu gotowego.
W przypadku produkcji jednostkowej dąży się do maksymalnego obniżenia kosztów
wykonania oprzyrządowania, które mogą powodować wysoką cenę odlewów.
Przygotowuje się wtedy uproszczoną dokumentację technologiczną odlewu na
podstawie rysunku konstrukcyjnego wyrobu. Na bazie uproszczonej dokumentacji
technologicznej wykonuje się model odlewu i rdzennicę. Ponadto w zależności od
wymaganej trwałości modelu może on być wykonany z drewna o różnej twardości,
różnych stopów metali lub tworzyw sztucznych.
Jednym z kierunków rozwoju w odlewnictwie, szczególnie w zakresie
projektowania i sterowania procesami jest wykorzystanie modelowania zjawisk
i symulacji komputerowych występujących w procesie tworzenia odlewów. Wysoki
koszt kodów symulacyjnych i eksperymentalnych badań weryfikujących powinien być
również rozważany w przypadku odlewów o skomplikowanej konstrukcji, określonych
gabarytach i o odpowiedniej wielkości serii produkcyjnej [3].
Zamówienia mogą dotyczyć wykonania odlewów na podstawie dostarczonego:
rysunku konstrukcyjnego, oprzyrządowania modelowego lub wzoru wyrobu.
Zamówienia na wykonanie odlewów na podstawie dostarczonego rysunku
konstrukcyjnego jest najczęściej spotykaną formą zamówienia. Rzadziej zdarzają się
zamówienia na wykonanie odlewów na podstawie dostarczonego oprzyrządowania
modelowego a najrzadziej na podstawie wzoru wyrobu.
Przyjęto tezę, że złożoność problemów związanych z procesami wytwarzania
odlewów może być ujawniona już na etapie przyjmowania zamówienia poprzez
wnikliwą wieloaspektową analizę przeprowadzaną przez odpowiednie działy lub sekcje,
zgodnie z ich zakresem kompetencji.
103
3. BADANIA WŁASNE
Każdy rysunek konstrukcyjny wymaga szczegółowej analizy technologiczności
wykonania odlewu w warunkach występujących na odlewni. W zależności od stopnia
skomplikowania konstrukcji odlewu, jak również w zależności od jego specyficznych
właściwości mogą pojawić się problemy technologiczne w procesie wytwarzania.
Dlatego zachodzi konieczność wcześniejszego rozpoznania ewentualnych problemów,
już na etapie oceny technologiczności wykonania, przed przyjęciem zamówienia na
produkcję docelową. Stąd wynika konieczność opracowania i wdrożenia w
przedsiębiorstwie odpowiedniej procedury postępowania na okoliczność przyjmowania
nowych zamówień na docelową produkcję odlewów.
Przykładową procedurę postępowania z nowymi zamówieniami na produkcję
odlewów na podstawie rysunku konstrukcyjnego gotowego wyrobu przedstawiono na
rysunku 1.
Dokumentacja
konstrukcyjna
gotowego wyrobu
Zgłoszenie oferty
Ewidencjonowanie zamówień
nie
Ocena wstępna
zamówienia
tak
Decyzja o przeprowadzeniu analizy technologiczności wykonania wyrobu
Dział Konstrukcyjny
Dział
Narzędziowy
Dział Kontroli
Jakości
Dział
Zaopatrzenia
Dział
Planowania
Dział
Marketingu
Dział
Gł. Mechanika
104
Ocena technologiczności wykonania
Decyzja o przyjęciu zamówienia na opracowanie dokumentacji konstrukcyjnej
i technologicznej oprzyrządowania modelowego
Opracowanie uproszczonej dokumentacji technologicznej odlewu
Opracowanie pełnej dokumentacji technicznej oprzyrządowania modelowego
nie
Weryfikacja dokumentacji
technicznej
tak
Wykonanie oprzyrządowania modelowego
nie
Ocena jakości wykonania
tak
Wykonanie serii próbnej odlewu
nie
Ocena serii próbnej odlewu
tak
105
Opracowanie Warunków Technicznego Odbioru
Podpisanie umowy na produkcję docelową odlewów
Rys. 1. Procedura przyjmowania nowych zamówień na produkcję odlewów
(opracowanie własne).
Fig. 1. The procedure of new orders taking for castings production.
Procedura taka powinna uwzględniać wymogi oceny nowego zamówienia
przez różne działy istniejące w przedsiębiorstwie. Każdy z działów mógłby dokonywać
oceny aspektów możliwości wykonania nowego wyrobu pod kątem swoich
kompetencji.
4. PODSUMOWANIE
Pomijanie ustaleń procedury może być przyczyną przyjmowania do realizacji
zamówień kryjących trudności w późniejszym wytwarzaniu odlewów i może okazać się
dla przedsiębiorstwa nieopłacalne lub wręcz zgubne. Wykryte na etapie analizy
racjonalności wykonania problemy lub trudności mogą być powodem odrzucenia
zamówienia.
Innym etapem testowania analizowanego zamówienia może być druga część
procedury, która zakłada opracowanie dokumentacji, wykonanie oprzyrządowania
modelowego i wykonanie serii próbnej. Rzetelne badania dokładności wymiarowej oraz
kształtu odlewów serii próbnej mogą umożliwić określenie rzeczywistych tolerancji
wymiarowych i kształtu, dopuszczalnej chropowatości powierzchni, które można
zapisać w warunkach technicznego odbioru. Odpowiednio liczna seria próbna odlewów
pozwala również ujawnić rodzaje wad odlewniczych. Ponadto wyniki badań serii
próbnej umożliwiają podjęcie stosownych badań i działań w celu obniżenia ilości wad
w odlewach i ustalić poziom wadliwości odlewów, który mógłby również zostać
poddany do negocjacji z klientem przy zatwierdzeniu warunków technicznego odbioru,
przed podpisaniem umowy na docelową produkcję odlewów.
Rzetelność przeprowadzonych analiz pozwala również na dokładniejszą
kalkulację cenową oprzyrządowania modelowego oraz gotowego wyrobu.
106
LITERATURA
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
Brilman J.: Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania. PWE, Warszawa
2002.
Durlik I.: Inżynieria zarządzania. Strategia i projektowanie systemów
produkcyjnych. Cz. II, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna”PLACET”,
Warszawa 1996.
Z. Ignaszak: Tendencje rozwojowe w odlewnictwie u progu XXI wieku. III Polski
Kongres Odlewnictwa, Warszawa 2000, s. 144 -150.
J. Tybulczuk, K. Martynowicz - Lis: Sytuacja sektora odlewniczego w Polsce na
tle odlewnictwa europejskiego. III Polski Kongres Odlewnictwa, Warszawa
2000, s. 11 - 18.
H. Pawłowska, A. Fedoryszyn: Zadania normalizacji w odlewnictwie. Materiały
II Konferencji” Tendencje rozwojowe w Mechanizacji Procesów Odlewniczych.
Wydział Odlewnictwa AGH, Kraków, 1999, s. 215.
THE PROCEDURE OF NEW ORDERS TAKING FOR CASTINGS
PRODUCTION
SUMMARY
The procedure of new orders taking for castings production has been presented
in this paper. Taking new orders for castings production requires detailed analysis of
producibility and another aspects of new castings producing.
Lack of appropriate procedure can cause the complaints or another difficulties
in execution of production.
Recenzował Prof. Stanisław Borkowski