I Ogólnopolskie Warsztaty dla Psychologów i Pedagogów Szkół

Lublin, dn. 25 listopada 2011 r.
REFLEKSJE Z OGÓLNOPOLSKICH WARSZTATÓW
DLA PSYCHOLOGÓW I PEDAGOGÓW SZKÓŁ MUZYCZNYCH
Pierwsze ogólnopolskie warsztaty zorganizowane specjalnie dla grupy zawodowej
psychologów i pedagogów szkolnych szkolnictwa muzycznego pt. Metody praktyki
zawodowej psychologa i pedagoga szkolnego pracującego w szkole muzycznej odbyły się
w dniach 18 – 20 listopada 2011 roku w gościnnych pomieszczeniach Bursy Szkół
Artystycznych w Lublinie.
Warsztaty rozpoczęła cześć seminaryjna, podczas której dokonano uroczystej
inauguracji działalności Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej CEA
z siedzibą w Lublinie. Gościem honorowym była Pani Profesor dr hab. Maria Manturzewska,
niekwestionowany autorytet i prekursor rozwoju idei poradnictwa psychologicznego dla szkół
artystycznych w Polsce. Gość specjalny to Pani Marzenna Maksymienko, Wicedyrektor
Centrum Edukacji Artystycznej, wspierająca i kompetentnie nadzorująca proces aktualnej
organizacji poradnictwa psychologiczno-pedgogicznego. Wśród ważnych gości swoją
obecnością zaszczycili nas: Pani Jadwiga Kiszczak, Wizytator CEA Regionu Lubelskiego,
Pani Barbara Bartoś, Dyrektor BSA w Lublinie, Pani Edyta Podkowa, Wicedyrektor BSA
oraz dyrektorzy szkół muzycznych regionu lubelskiego.
Wykład inauguracyjny pt. Organizacyjna i merytoryczna specyfika poradnictwa dla
szkół artystycznych wygłosiła dr Ewa Klimas-Kuchtowa, dokonując szczegółowej analizy
najważniejszych kontekstów i problemów poradnictwa psychologicznego w Polsce.
W referacie pt. Dotychczasowe doświadczenia w prowadzeniu poradnictwa psychologicznego
dla szkół muzycznych swoimi refleksjami podzieliła się mgr Anna Antonina Gluska.
Natomiast
główne
Specjalistycznych
założenia
Poradni
dotyczące
Koncepcji
organizacji
Psychologiczno-Pedagogicznych
(SPPP)
i
funkcjonowania
CEA
w
Polsce
przedstawiła dr Urszula Bissinger-Ćwierz, zapoznając jednocześnie słuchaczy z zasadami
działania SPPP CEA z siedzibą w Lublinie.
W popołudniowych warsztatach uczestniczyła grupa 28 osób, 14 psychologów
oraz 14 pedagogów szkolnych, reprezentujących dziewięć regionów CEA, co ilustruje
poniższa tabela:
1
Lp
Region CEA
Liczba
psychologów/
pedagogów
4
1
Region IV - Kujawsko-Pomorski
2
Region VII - Dolnośląski
3
3
Region IX - Śląski
3
4
Region X - Małopolski
2
5
Region XI - Podkarpacki
2
6
Region XII - Lubelski
2
7
Region XIII - Łódzki
2
8
Region XIV i XV - Północno-Wschodni
4
9
Region XVI - Mazowiecki
6
Zajęcia warsztatowe poprowadziły: dr Urszula Bissinger-Ćwierz (psycholog, SPPP
CEA w Lublinie), mgr Anna Antonina Gluska (psycholog, SPPP CEA w Bydgoszczy) oraz
mgr Hanna Matusiak (pedagog szkolny, PZSM w Bydgoszczy). Całość warsztatów otoczyła
życzliwym i merytorycznym patronatem Pani Profesor Maria Manturzewska, uczestnicząc
aktywnie we wszystkich proponowanych rodzajach zajęć.
Program warsztatów obejmował następujące moduły: (1) integracja, (2) rozpoznanie
potencjału merytorycznego grupy, (3) testy diagnostyczne w pracy psychologa i pedagoga
szkoły muzycznej, (4) problem badań psychologiczno-pedagogicznych w procesie rekrutacji
do szkół muzycznych, (5) podstawy prawne zasad gromadzenia dokumentacji psychologa
i pedagoga szkolnego.
(1) Zajęcia integracyjne przeprowadzone przez dr U. Bissinger-Ćwierz pozwoliły na
poznanie się wzajemne uczestników, nawiązanie serdecznych relacji i stworzenie dobrego
klimatu oraz uruchomiły proces budowania grupy wsparcia. Osiągnięcie owych celów
podkreślają informacje zwrotne uczestników:

atmosfera przyjazna, postawa otwartości i wzajemnego zrozumienia problemów (…),
spodziewałam się wysokiego poziomu merytorycznego warsztatów, jednak ta
atmosfera była dla mnie dużym, pozytywnym zaskoczeniem;

profesjonalizm, optymizm, humor, wszystko to wzmocniło mnie i pobudziło do
dalszych działań;
2

warsztaty przygotowane i prowadzone na bardzo wysokim poziomie, wspaniała
atmosfera sprzyjała nawiązaniu bardzo życzliwych relacji;

czułem się bezpiecznie i akceptowany;

bardzo wartościowe spotkanie, integrujące środowisko psychologów i pedagogów
szkół artystycznych, jednocześnie uświadamiające potrzebę współpracy i wzajemnego
wsparcia.
(2) Rozpoznanie potencjału merytorycznego grupy, dokonane aktywizującą metodą
Fruwające arkusze, wyłoniło 16-osobową grupę uczestników posiadających wiedzę
i kompetencje do prowadzenia bardzo szerokiego spektrum warsztatów dla uczniów,
nauczycieli, rodziców, psychologów i pedagogów, z takich obszarów, jak: choreoterapia,
trening interpersonalny, trening twórczości, warsztaty rozwoju osobistego, filozofia osoby,
blokady komunikacyjne w procesie nauki gry na instrumencie muzycznym, jak radzić sobie
z tremą i stresem w szkole muzycznej, warsztaty doskonalenia umiejętności wychowawczych,
praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, porady prawne dla psychologów
i pedagogów, samoobrona – jak nie stać się ofiara przestępstwa.
Ujawnił się również duży potencjał grupy w zakresie możliwości pisania publikacji
dotyczących
problemów
psychologiczno-pedagogicznych
kształcenia
artystycznego.
Dwunastu uczestników zgłosiło gotowe teksty do opublikowania w naszym Wydawnictwie.
(3) Prowadzące ów moduł warsztatów: A. A. Gluska i H. Matusiak przygotowały dla
uczestników
syntetyczne
zestawy
diagnostycznych
testów
psychologicznych
i pedagogicznych dostępnych na polskim rynku, które można wykorzystywać w pracy
psychologa i pedagoga szkoły muzycznej. Materiał ten okazał się dla uczestników warsztatów
bardzo pomocny w kontekście organizowania własnej baterii testów do wykorzystania
w szkolnej diagnostyce ucznia, nauczyciela czy rodzica.
(4) Problem badań psychologiczno-pedagogicznych w procesie rekrutacji poddany
został szerokiej dyskusji. Temat dotyczył celu owych badań – czy mają one służyć selekcji
kandydatów do szkoły muzycznej, czy pogłębionej diagnozie psychologiczno-pedagogicznej
ucznia klasy pierwszej. Wyniki badań sondażowych ilustruje poniższa tabela:
Cel badań psychologiczno-pedagogicznych Liczba wyborów
Selekcja kandydatów
2
Pogłębiona diagnoza uczniów
22
Selekcja i pogłębiona diagnoza
4
3
Z uzyskanych danych wynika wniosek, iż znacząca większość badanych psychologów
i pedagogów szkolnych uważa psychologiczne i pedagogiczne badania warunków
psychofizycznych uczniów za zasadne w kontekście pogłębionej diagnozy. A zatem
podstawowym warunkiem selekcji kandydatów do szkół muzycznych pozostaje poziom
uzdolnień muzycznych i predyspozycji do nauki gry na określonym instrumencie1.
Z rozporządzenia wynika również, iż opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej
o psychofizycznej dojrzałości dziecka do podjęcia nauki szkolnej dotyczy tylko dziecka, które
w danym roku kalendarzowym kończy co najmniej 5 lat. Otwartym pytaniem pozostaje, czy
owych badań nie mogą wykonywać Specjalistyczne Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne
CEA lub psycholodzy i pedagodzy szkolni poszczególnych szkół muzycznych? Problem ten
wymaga szerszej konsultacji z całym środowiskiem szkolnictwa muzycznego.
(5) Szczegółowemu omówieniu, jak pisać opinie psychologiczno-pedagogiczne, jak
wypełniać: indywidualne teczki ucznia, dzienniki szkolne, jak tworzyć: KIPU, IPET, PDW
i in. osoby prowadzące poświeciły dość dużo czasu, wywołując niejednokrotnie spontaniczną
dyskusję. Uczestnicy żywiołowo protestowali przeciwko biurokratyzacji naszego zawodu,
czego wynikiem jest większa koncentracja na dokumencie, niż na kliencie (uczniu,
nauczycielu, rodzicu). Dla niektórych uczestników warsztatów, szczególnie tych, którzy mają
stosunkowo krótki staż pracy, prawdziwym odkryciem było stwierdzenie podstawowego
faktu, iż psycholodzy i pedagodzy szkolni z jednej strony są wspomagającymi „lekarzami
dusz”, a z drugiej strony rzetelnymi funkcjonariuszami państwowymi, których obowiązują
wszystkie akty prawne, w tym szczególnie rozporządzenia i zarządzenia MEN i MKiDN.
Z arkuszy ewaluacyjnych wypełnionych przez uczestników po warsztatach wynika, iż
stu procentom uczestników warsztaty pomogły poszerzyć i uporządkować posiadaną wiedzę.
Dla 75% przydatność tematów warsztatu dla praktyki zawodowej była bardzo duża, dla 25% duża. A oto jak uczestnicy postrzegają styl pracy prowadzących:

angażujący uczestników, dynamiczny, tworzący klimat bezpieczeństwa;

tworzenie aury zaufania to najbardziej profesjonalne cechy osób prowadzących;

komunikatywne, merytorycznie przygotowane, kompetentne;

bardzo dobry klimat, świetny kontakt i komunikacja prowadzących, doskonałe
wzmocnienie obecnością Pani Profesor!!!;

świetny styl prowadzenia zajęć, kompetencje prowadzących i wysoka gotowość grupy
do aktywności była niewątpliwie walorem warsztatów;
1
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie warunków i
trybu przyjmowania uczniów do publicznych szkół i placówek artystycznych, § 5, ust.2, p.1.
4

otwarte, życzliwe, rzeczowe, chętne do udzielania informacji, o wielkiej kulturze
osobistej, wiedzy i poczuciu humoru;

umiejętność elastycznego dostosowania się do potrzeb grupy; nastawione na
współpracę; otwartość na potrzeby grupy;

jestem pod wrażeniem niebywale sympatycznej atmosfery spotkania, w uroczym
miejscu, ze znakomitymi posiłkami, przemiłą obsługą, a przede wszystkim doskonale
przygotowanych prowadzących, które w przystępny, otwarty, ciepły, życzliwy, pełen
humoru i konkretny sposób dzieliły się z uczestnikami swoją wiedzą.
Dobrym podsumowaniem warsztatów będą swobodne refleksje samych uczestników:

Oprócz wartości edukacyjnej i merytorycznej uważam, że warsztaty te mają
bardzo dużą wartość „superwizyjną” dla uczestników. Możliwość porównania
doświadczeń, wymiany pomysłów wydaje się być jednym z ważniejszych elementów
tego spotkania. Nie byłoby to jednak możliwe bez wspaniałej atmosfery jaka
została stworzona przez te trzy dni. (…) Uważam, że kontynuacja warsztatów jest
wręcz konieczna.

Wspaniałym pomysłem było stworzenie bazy danych osobowych do dalszej
współpracy.

Uczestnictwo w tych warsztatach było dla mnie bardzo cennym doświadczeniem.
Przede wszystkim integracja środowiska psychologów i pedagogów szkół
muzycznych moim zdaniem jest konieczna i cieszę się, że miałam możliwość
poznać, wysłuchać i skorzystać z doświadczenia osób będących w podobnej
sytuacji i z podobnymi problemami jak ja. Warsztaty też dają mi poczucie
bezpieczeństwa, że są osoby do których mogę się zgłosić, z doświadczenia i wiedzy
których mogę skorzystać i z którymi swoje wątpliwości i trudności mogę przegadać
i nie zostanę z tym sama.

Wyjeżdżam z pogłębionym stresem dotyczącym obowiązkowej dokumentacji
pedagogicznej oraz poczuciem przynależności do grupy zawodowej, co daje mi
siłę i motywacje do pracy.

Materiały, które zostały dla nas przygotowane oraz polecana literatura są bardzo
przydatne w codziennej praktyce. Cieszę się, ze mogłam wziąć udział w tych
warsztatach. Liczę na dalszy ciąg!
5

Przyjechałam
ze
świadomością
swoich
braków,
licznych
obszarów
niewystarczających kompetencji, a wracam z poczuciem, że dostałam odpowiedź
na bardzo wiele pytań. Rozmowy i dyskusje rzuciły mi nowe światło na niektóre
problemy.
Co
najistotniejsze,
przekonałam
się,
że
zarówno
w
moich
wątpliwościach, jak i niektórych problemach nie jestem osamotniona i że jest duża
grupa ludzi, na których wsparcie, wiedzę, fachową pomoc i zrozumienie mogę
liczyć. To dla mnie bardzo cenne! Cieszę się też z ponownego spotkania z Panią
Prof. Marią Manturzewską. Liczę na ciąg dalszy i dziękuję.
Na zakończenie warsztatów każdy uczestnik otrzymał zaświadczenie oraz materiały
szkoleniowe MEN dotyczące kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Te ważne i potrzebne publikacje udostępniła naszej grupie Pani Dyrektor Marzenna
Maksymienko, za co wszyscy bardzo serdecznie dziękujemy!
Opracowanie:
dr Urszula Bissinger-Ćwierz
6