ogólne wiadomości

Nazwa oficjalna: Republika Francuska (République française)
ogólne wiadomości
Stolica: Paryż
Większe miasta: Marsylia, Lyon, Tuluza, Bordeaux, Lille, Nicea
Ludność: 58 804 944
Powierzchnia całkowita: 547 030 km2
Powierzchnia lądowa: 545 630 km2
Powierzchnia wodna: 1 400 km2
Całkowita granica lądowa: 2 892,4 km
Długość wybrzeża: 3 427 km
Długość granic z sąsiadującymi państwami:
Andora 60 km,
Belgia 620 km,
Hiszpania 623 km,
Luksemburg 73 km,
Monako 4,4 km,
Niemcy 451 km,
Szwajcaria 573 km,
Włochy 488 km,
Najwyższy punkt: Mont Blanc 4 807 m n.p.m.
Najniższy punkt: delta Rodanu -2 m
Język urzędowy: francuski,
Inne języki w użyciu: bretoński, prowansalski, baskijski, korsykański
Kod ISO 3166: FR
Kod samochodowy: F
Waluta: 1 euro = 100 centów
Podział administracyjny: 22 regiony i 96 departamentów.
Położenie i cechy geograficzne Francji
Francja jest największym i najbardziej zróżnicowanym krajem Europy Zachodniej. Ciągnie się
od pofałdowanych równin północy po nieregularne grzbiety Pirenejów, od poszarpanego
wybrzeża Bretanii ku czystym, lazurowym jeziorom i lodowcom Alp. Jest tym samym jedynym
krajem Europy należącym geograficznie zarówno do północy, jak i do południa – posiadając
jednocześnie wybrzeże atlantyckie i śródziemnomorskie. Istnieje tu znaczna różnorodność ziem
oraz krajobrazu, klimatu i roślinności.
Francja zajmuje obszar 551 000 km2 i jest trzecim co do wielkości krajem Europy po Rosji
i Ukrainie. Przypomina sześciokąt niemal z każdej strony otoczony morzem, bądź łańcuchami
górskimi. Wyjątek stanowi granica północno-wschodnia, która jest prawie równinnym pasem na
styku z Niemcami, Luksemburgiem i Belgią. Linia brzegowa Francji liczy ok. 3200 km i jest
bardzo zróżnicowana, począwszy od kredowych, białych klifów Normandii i charakterystycznych
dla Bretanii przylądków, a skończywszy na łagodnych, piaszczystych plażach Atlantyku. Plaże
śródziemnomorskie są przeważnie kamieniste, a nawet skaliste, z wyjątkiem Langwedocji
i niektórych plaż Roussillon. Główne rzeki Francji to Sekwana, Loara, Rodan i Ren.
Znaczną część kraju zajmują obszary górzyste, zaliczane do najpiękniejszych w Europie. Alpy
Francuskie, na terenie których wznosi się najwyższy szczyt Europy, Mont Blanc (4807m), ciągną
się wzdłuż wschodniej granicy Francji , od Jeziora Genewskiego w kierunku Lazurowego
Wybrzeża. Powyżej 2800 m zaczyna się strefa wiecznych śniegów. Jura – łagodny łańcuch gór
wapiennych na północ od Alp, którego szczyty osiągają wysokość ponad 1700 m, biegnie wzdłuż
granicy szwajcarskiej na północ od Jeziora Genewskiego. Pireneje ciągną się wzdłuż całej 450kilometrowej granicy z Hiszpanią. Pomimo, że najwyższy szczyt Pirenejów ma zaledwie 3404 m
ich stoki są często równie niedostępne jak w Alpach. Alpy, Pireneje i Jura to dosyć młode góry
w porównaniu z bardzo starymi masywami, które ukształtowały się ok. 225 – 345 mln lat temu.
Największy z nich to Masyw Centralny – rozległy region środkowej Francji, znany z licznych
wygasłych wulkanów. Do innych starych masywów francuskich należą Wogezy, Ardeny oraz
Masyw Armorykański. Pokryte lasem iglastym Ardeny ciągną się w północno-wschodniej części
kraju, między Alzacją a Lotaryngią. Ardeny leżą głównie na terenie Belgii i Niemiec, a część
francuska na północnych obrzeżach Szampanii. Masyw Amorykański wznosi się na zachód od
Normandii i oddziela ją od Bretanii.
Klimat
Ogólnie rzecz biorąc we Francji panuje klimat umiarkowany z łagodnymi zimami (za
wyjątkiem terenów górzystych i Alzacji).
Atlantyk wywiera ogromny wpływ na północno-zachodnią część kraju, zwłaszcza na
Bretanię, której klimat charakteryzuje się dużą wilgotnością powietrz i znaczną ilością opadów
(200 dni deszczowych). Na tym obszarze występują też długotrwałe, niekiedy porywiste wiatry
zachodnie.
W północno-wschodniej Francji, zwłaszcza w Alzacji, panuje klimat kontynentalny
z ciepłym latem, a zimą na tyle chłodną, że śnieg zalega tutaj czasem całymi tygodniami.
Najbardziej wilgotny okres z częstymi burzami przypada w Alzacji na czerwiec i lipiec.
Między Bretanią a Alzacją rozciąga się równinny Basen Paryski, na który wpływ
wywierają klimaty obydwu tych regionów. Chociaż charakteryzuje się najniższą roczną sumą
opadów (ok. 575 mm), pory deszczowe są tutaj zmienne, tak więc zmoknąć można zarówno zimą
jak i latem. Średnia roczna temperatura dla Paryża wynosi 12oC, ale w styczniu słupek rtęci może
spadać poniżej zera, zaś w lipcu i sierpniu wskazywać ponad 30oC.
Południowe, nadbrzeżne tereny wystawione są na działanie klimatu śródziemnomorskiego,
który swym zasięgiem obejmuje również południowe Alpy, Masyw Centralny i wschodnie
Pireneje. Na południu przymrozki należą do rzadkości. Występują tu za to wiosenne i jesienne
ulewy – gwałtowne i krótkie, latem zazwyczaj nie pada. Natomiast w dolinie Rodanu przez 100
dni w roku wieją chłodne mistrale, które najbardziej dokuczliwe stają się wiosną.
Ludność
Francja liczy 58,3 mln (1998 r.) mieszkańców, z czego ponad 20% zamieszkuje region
paryski. Począwszy od lat 50-tych regularnie zmniejsza się liczba osób żyjących na terenach
górskich i wiejskich. Przez ostatnie 2 stulecia Francja odnotowała znacznie niższy przyrost
naturalny niż jej sąsiedzi. Jednocześnie kraj ten przyjął więcej imigrantów jakiekolwiek niż inne
państwo w Europie.
Mapka
Gospodarka
Gospodarka francuska osiąga mniej więcej średni poziom Unii Europejskiej. Problemem
ostatnich lat jest duże, nawet 12% bezrobocie.
Francja to jeden z najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. 40% siły roboczej
zatrudnia sektor przemysłowy, z którego pochodzi ok. 50% dochodu narodowego.
W przeciwieństwie do innych krajów wysoko uprzemysłowionych Francji brakuje wielkich
korporacji – źródła prywatnego kapitału, chętnego do sponsorowania badań naukowych.
Francja jest krajem w dużym stopniu samowystarczalnym. Jest także największym
producentem rolnym i eksporterem w strukturach Unii Europejskiej. Szczególne znaczenie mają
uprawy zboża, kukurydzy i produkcja sera.
Przemysł energetyczny i wydobywczy: Francja wydobywa 17 mln ton węgla kamiennego,
głównie w zagłębiu lotaryńskim, charakteryzującym się węglem o bardzo wysokiej jakości.
Zapotrzebowanie kraju na ten surowiec jest jednak znacznie wyższe, w związku z czym zachodzi
konieczność importu. Duże zapotrzebowanie gospodarki francuskiej na ropę naftową i gaz
ziemny prawie w całości pokrywane jest importem. Francja posiada bardzo dobrze rozwinięty
system elektrowni jądrowych, które pokrywają 65% potrzeb kraju w zakresie energii elektrycznej.
Reszta pochodzi z elektrowni konwencjonalnych opalanych ropą lub węglem (16%)
i hydroelektrowni (19%). Francja nie posiada znaczących bogactw mineralnych. Jedyne
wydobywane w Lotaryngii rudy żelaza zaspokajają 40% krajowego zapotrzebowania. Inne
eksploatowane złoża, jak np. rudy cynku i ołowiu, boksyty, nie mają większego znaczenia
gospodarczego.
Przemysł przetwórczy: Francja posiada dobrze rozwinięte hutnictwo żelaza i stali skupione
w ośrodkach na północy kraju i w Lotaryngii. Na wysokim poziomie stoi hutnictwo metali
nieżelaznych: miedzi i aluminium. Francuski przemysł włókienniczy, pomimo braku własnych
surowców, zajmuje miejsce w pierwszej światowej dziesiątce pod względem produkcji przędzy
bawełnianej i wełnianej.
Głównymi centrami przemysłu włókienniczego są: region Lyonu, południowa Alzacja, region
Nord, Basse-Seine. Dynamiczny rozwój przeżywają nowoczesne sektory gospodarki, których
główne ośrodki pokrywają się z największymi ośrodkami miejskimi oraz portami kraju. Do branż
takich zaliczyć należy przemysł samochodowy i lotniczy, elektryczny i elektroniczny,
elektromaszynowy. Ponadto dobrze rozwinęła się branża chemiczna (produkcja farb i lakierów,
tworzyw sztucznych), petrochemiczna, farmaceutyczna. Największymi centrami przemysłowymi
kraju są: region paryski, lyoński, Region Północno-Wschodni i Nord-Pas-de-Calais. Struktura
wytwarzania dochodu narodowego: rolnictwo 6%, przemysł 32%, usługi 59%. Dochód narodowy
w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 1999 wynosił 23 300 USD. Średnia stopa inflacji za lata 19801991, 5,7%, w 1999: 0,5%. Zadłużenie zagraniczne: 117 mld USD (1996). Do największych
partnerów handlowych Francji należą kraje Wspólnoty Europejskiej: Niemcy, państwa Beneluxu,
Włochy, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone. Obroty z zagranicą w 1999 wynosiły: import 280 mld USD, eksport - 304 mld USD
Stolica - Paryż
O Paryżu (ponad 2,2 mln mieszkańców intra muros, 10,5 mln w całym regionie Île de France)
powiedziano już tyle superlatyw, że można by nimi z powodzeniem obdarować jeszcze kilka
innych miast.
Katedrę Notre Dame i wieżę Eiffla o świcie, o zachodzie słońca, nocą, w śniegu
opisano już tysiące razy, podobnie jak uroki Sekwany i subtelne (a czasami także
i te mniej subtelne) różnice pomiędzy lewobrzeżnymi a prawobrzeżnymi
dzielnicami miasta.
Mimo to pisarzom nie udało się oddać niezwykłego, niemal magicznego uczucia, jakie wywołują
spacery po szerokich bulwarach, wprowadzające w świat imponujących budowli, wspaniałych
kolekcji muzealnych i buchających zielenią paryskich parków i ogrodów. Nie ma chyba drugiego
miejsca na świecie, które tak jak Paryż znane byłoby osobom nigdy wcześniej nie mającym okazji
do jego zwiedzenia.
Z tego powodu turyści przyjeżdżający tu po raz pierwszy przywożą ze sobą mnóstwo nie zawsze
słusznych oczekiwań, wyobrażają sobie wspaniałe widoki, kawiarenki rozbrzmiewające
intelektualnymi dysputami, flirty nad Sekwaną, rewie w rozpustnych klubach nocnych
i gderliwych mieszkańców, nie znających ani jednego słowa po angielsku i myślących wyłącznie
o wyciągnięciu jak największej kwoty pieniędzy z kieszeni przyjezdnych.
Uparci i wytrwali turyści z pewnością bez trudu zetkną się ze wszystkimi tymi zjawiskami.
Bardziej fascynujące może jednak okazać się odrzucenie wszelkich wyobrażeń o Paryżu i
zwiedzanie miejskich bulwarów i alejek tak, jakby nigdy przedtem nie słyszało się o wieży Eiffla
czy katedrze Notre Dame.
Wieża Eiffla
Zabytki
Zamki nad Loarą
Nigdzie we Francji nie ma tylu zamków, co w dolinie Loary między Angers, Orlean'em a Chartres
na południe od Paryża. Ponad 300 z nich ozdabia przepiękne brzegi najdłuższej rzeki Francji,
wznosi się w wielkich parkach i lasach lub rozsiada nad jej dopływami (głównie Indre, Vienne,
Cher i Eure). Największe skupiska zamków znajdują się w sześciu francuskich departamentach:
Eure-et-Loir, Loiret, Loire-et-Cher, Cher, Indre, Indre-et-Loire.
Pochodzenia wszystkich zamków niesposób określić jednoznacznie, gdyż wiele z nich powstało
jeszcze we wczesnym średniowieczu (np. zamek Nogent-le-Rotrou k. Chartres pochodzi z 1.
połowy XI wieku, inny - Angers wzniesiono w 1. połowie XIII w. na miejscu wcześniejszej
warowni). Znacznie liczniejsza grupa pozostałych zamków pochodzi już z czasów nowożytnych.
Właśnie w renesansie wielkie projekty powierzane są Włochom, którzy na dworze francuskim są
bardzo szanowani i często zasypywani zamówieniami. W pierwszej kolejności włoskie
szaleństwo ogarnia dwór królewski Franciszka I (Fontainebleau) i francuską arystokrację. Złoto
przepływa przez pałace obficiej niż kiedykolwiek a dla króla namiętnością epoki są właśnie zamki
nad Loarą. W tradycyjnym i spokojnym krajobrazie monarchii jego ludzie wznoszą ciąg wielkich
budowli o wysokiej randze artystycznej.
Gotyk to okres w którym francuskie rycerstwo, a także królowie wznoszą
zamki pełniące funkcje obronne. Nawet jeśli znajdują się w założeniach
miejskich są obwarowywane - mury zwieńcza się krenelażem lub
machikułami. Przede wszystkim jednak plany zamków i umieszczenie
w przestrzeni świadczą o ich średniowiecznym pochodzeniu. Plan jest nieregularny, bardziej
przypomina zespół budowli, liczne są wieże, baszty z barbakanami, fosy, chodniki strzelnicze
z wykuszami wykorzystywanymi do lania smoły. Zamek taki często stoi na wzgórzu, liczne są też
elementy wertykalne (strome dachy, sterczyny, kominy). Najlepszym przykładem zamku,
w którym zachowały się liczne elementy średniowiecznej budowli jest zamek w Angers,
wzniesiony w XII wieku na miejscu wcześniejszej zabudowy. Zamek założony jest na planie
nieregularnego pięcioboku. Broniony potężnym murem z 17 cylindrycznymi basztami. W obrębie
murów znajduje się gotycka kaplica z XV w., budynki mieszkalne, a także pozostałości licznych
wówczas budynków użyteczności publicznej jak np. szpital.
W okresie renesansu, z początkiem XVI wieku zamki obronne
przekształcają się w miejsce luksusowego trybu życia, choć nadal tradycje
stylu gotyckiego są silne i trwałe. Formy renesansowe pojawiają się głównie
w ornamentyce dostosowanej do średniowiecznych konstrukcji. Początkowo
podąża on się wzorami włoskimi ale właściwie nigdy nie są wiernie naśladowane. Często zdarza
się, że ściany pozostają wciąż ceglane. Kamień ciosowy stosuje się jako dopełnienia w
narożnikach czy portalach. Wielkie sale zamkowe długo jeszcze zachowują żebra i duże zworniki.
Kamieniarka elewacji zamkowych zawdzięcza wiele tradycyjnej precyzji gotyckiej, jest staranna
i niezwykle pomysłowa, jednocześnnie każda budowla jest oryginalna, pełna indywidualnych
cech. Ciekawie, bardzo dekoracyjnie rozwiązuje się oporęczowania, skomplikowane sklepienia
i kręte klatki schodowe. Monotonię dużej, zazwyczaj stromej połaci dachowej ożywiają bogato
obramowane okna strychowe - lukarny. Element ten, podobnie jak wszystkie inne elementy
wertykalne: kominy, sterczyny (Chambord), charakteryzuje styl renesansowych francuskich
zamków z doliny Loary. Znamienne są także detale, wzbogacane często drobiazgową dekoracją.
Kolumny, pilastry są często kanelowane, żłobki gęsto rozmieszczone. Głowice ozdabiają główki
aniołków, girlandy i medaliony. Profile belkowań są także pracowicie dekorowane. Tak
spreparowany porządek nazywany jest porządkiem francuskim i można go często spotkać wśród
tarasów czy fasad zamków loarskich.
Lata powstawania zamków nad Loarą to czas silnego łączenia się form
gotyku i renesansu. Zazębiają się także formy tradycyjne środowiska
francuskiego z nowatorskimi italsko - antycznymi. Ten okres nazywany jest
"pierwszym renesansem". Włoscy architekci wzbogacają francuskie
konstrukcje wertykalne swoimi swobodnymi rozwiązaniami nadając im z czasem charakter
reprezentacyjny poprzez symetryczność głównych zabudowań mieszkalnych, wewnętrzne
dziedzińce czy wieże narożne, które z wolna tracą funkcje obronne - stają się niższe, szersze,
zawierają izby mieszkalne lub klatki schodowe. Schody nie są może jeszcze tak efektowne jak we
Włoszech, jednak zdarzają się nadzwyczajne rozwiązania, czego dowodem może być klatka
schodowa z Blois. Nade wszystko widoczny jest wpływ włoski w ornamentyce. Wszystkie
arabeski, wici roślinne, kandelabry, delikatne płaskorzeźbione medaliony, bogactwo arkad, łuków
pełnych w oknach, portalach. Włosi dbali o całościowe spojrzenie na zamki. Im zawdzięczamy
jasne, rozczłonkowanie fasad i elewacji poprzez rytmiczne filary, gzymsy, długie galerie - miejsca
uroczystości i imprez artystycznych.
Nie sposób jednak pominąć znaczącej roli architektów francuskich. Ich inwencja twórcza
ujawnia się w nadzwyczaj fantazyjnym łączeniu elementów nowatorskich nadając im wygląd
fantastycznych pałaców, często bardzo urokliwych czy monumentalnych. Francuzi, na przykład,
przekształcali wartownicze wieże w biblioteki, łączyli je z głównymi pomieszczeniami
amfiladami lub zewnętrznymi galeriami. Nigdzie poza doliną Loary nie można też spotkać tak
malowniczo i bogato traktowanych dachów, przepełnionych bogactwem detali nowożytnych
wśród tradycyjnych, dobrze znanych kominów, szczytów i attyk. Wszystkie zamki nad Loarą
prześcigają inne budowle tego okresu swoją tajemniczą różnorodnością, bogactwem i blaskiem.
Aby to potwierdzić warto przyjrzeć się bliżej poszczególnym zamkom.
Lourdes
Lourdes leży w rejonie Górnych Pirenejów i liczy 17 000 mieszkańców. Dzięki objawieniom
Matki Bożej w 1858 roku miasto stało się maryjną metropolią świata. Co roku przybywa tutaj
około 5 milionów pielgrzymów ze wszystkich kontynentów. Górująca nad
miastem baszta zamku przypomina burzliwą historię. Już Rzymianie
zbudowali tutaj twierdzę (Mirambel), gdzie zatrzymywali się przed
forsowaniem wysokich Pirenejów. Na przełomie VII i VIII wieku Mirambel
wpada w ręce Saracenów, i staje się bazą do dalszych wypraw na podbój
Galii. Kres położył temu Karol-Martel dzięki zwycięskiej bitwie pod Poitiers
w 732 roku. Saraceni zdołali jednak zachować w swoich rękach niektóre z przedpirenejskich
twierdz, czyniąc z nich punkty obronne i równocześnie bazy do wypadów rabunkowych.
Karol Wielki postanawia definitywnie rozwiązać problem. Zdobywa twierdzę po twierdzy.
Wypiera najeźdźców poza Pireneje. Oblężenie Miram bel w 778 roku zostało szczegółowo
opisane przez kronikarza Marfin'a.
Wielokrotne szturmy nie dawały żadnego rezultatu. Karol Wielki zdecydował zatem wziąć
twierdzę głodem. Oblężenie przedłużało się. Zapasy żywności Saracenów stopniowo się
wyczerpywały. O nowych dostawach nie mogło być mowy. Wtedy miało miejsce znamienne
wydarzenie. Pewnego dnia nad głowami oblegających i obleganych ukazał się olbrzymi orzeł.
Unosił w szponach wielką rybę. Na oczach całego wojska orzeł wzbił się nad basztę twierdzy
i tam upuścił zdobycz. Dowódca Saracenów - Mirat - posłał od razu gońca z żywą jeszcze rybą
do Karola Wielkiego. Chciał przez to powiedzieć, że oblegani nieprędko się poddadzą. Wtedy to
biskup Turpin z Puy udał się do twierdzy, aby w imieniu króla podziękować za otrzymany
prezent. Przy tej okazji biskup zaapelował w płomiennych słowach, aby Mirat przyjął wiarę
chrześcijańską i uznał się lennikiem Matki Bożej, skoro nie chce się poddać najsłynniejszemu
z żyjących rycerzy chrześcijańskich - Karolowi Wielkiemu.
Ku zdumieniu wszystkich Mirat zgodził się i został ochrzczony. Otrzymał imię Lorus. Zamek
i przylegające ziemie oddawał w lenno Matce Chrystusa, nabywając tym samym prawo pobytu
na stałe. Karol Wielki uznał ten stan. Odstąpił od oblężenia. Z czasem twierdza i okolica nazywana "Lorus" - przekształciła się w ,Lourdes". Herb miasta przedstawia trzy wieże.
Na środkowej i najwyższej widać orła z rybą. Do dziś, we wschodniej części zamku pokazuje
się tzw. "skałę orła", która upamiętnia opatrznościowe wydarzenia. Przez wiele pokoleń istniał
tu zwyczaj opuszczania flagi zamkowej, aby wywiesić niebieską: dla podkreślenia, że okolica
jest lennem Matki Bożej. Notatka angielskiego kronikarza nabrała szczególnego znaczenia
w 1858 roku, kiedy to Matka Boża objawiła się prostej, wiejskiej dziewczynie - Bernadecie
Soubirous. Spontanicznie rodzi się myśl, że była Ona niejako u siebie. Od tego czasu Lourdes
jest na nowo oblegane, ale już przez pielgrzymów. Nikt nie wraca do wydarzeń
średniowiecznych, ani nie pyta o okres wojen religijnych. Czasem tylko Anglicy przypominają,
że Lourdes należało do nich przez niemal 50 lat. (1360-1407). Niewielu pielgrzymów udaje się
dziś do zamku, który został gruntownie odbudowany w XIX wieku. Mieści się tam muzeum
miasta i regionu. Dla współcześnie "oblegających Lourdes" istotna motywacja tkwi w czymś
innym. Wyraża ją symbol ryby, ale pisany po grecku; IXTYS znaczy bowiem Jezus Chrystus
Syn Boga, Zbawiciel. Jest On źródłem pojednania i życia - owoc żywota Niepokalanej.
ciekawostki
Kuchnia
Kuchnia francuska jest bardzo bogata, a wiele różnic między poszczególnymi regionami wynika
z odmienności i charakteru każdego z nich. Tradycje kulinarne, które doskonalono tu
i pielęgnowano przez wieki, uczyniły z kuchni francuskiej wielce wyrafinowany rodzaj sztuki.
Prawda ta odnosi się nawet do najprostszych dań wiejskich, których przygotowanie wymaga
starannych zabiegów i dbałości o najdrobniejsze szczegóły.
Oczywiście kluczem do sukcesu kuchni francuskiej są nie tylko wyszukane techniki kulinarne, ale
przede wszystkim stosowanie świeżych składników, pochodzących z sezonowych upraw
regionalnych. Suty posiłek ma nadal pierwszorzędne znaczenie dla wielu Francuzów, którzy
spędzają masę czasu na myśleniu, rozmawianiu o daniach i wreszcie na ich spożywaniu.
Disneyland Paris
Wina bordeaux
Zajmujący powierzchnię 1000 km2 obszar wokół Bordeaux, którego część zwana jest Bordelais,
stał się słynny za sprawą wysokiej jakości miejscowych win.
Na etykietach butelek większości produkowanych tutaj gatunków (czerwonych, rosé, białych
słodkich i wytrawnych, musujących itp.) widnieje skrót AOC (Appellation d Origine
Contrôlée). Oznacza on, że produkcja, fermentacja i dojrzewanie przebiegały zgodnie
z surowymi wymogami, określającymi na przykład dopuszczalną ilość krzewów winorośli na
obszarze 1 hektara.
W okolicach Bordeaux, gdzie rocznie uzyskuje się średnio 660 milionów butelek wina,
znajduje się tysiące châteaux. W tym przypadku nazwa nie odnosi się do zamków, lecz oznacza
posiadłości, gdzie uprawia się winorośl i produkuje wino. Mniejsze winnice zazwyczaj
udostępniane są zwiedzającym o każdej porze, zaś wizytę w większych i renomowanych, takich
jak na przykład Mouton Rotschild, należy uzgodnić wcześniej (w sierpniu większość jest
nieczynna). Zasady i warunki degustacji znacznie się różnią: w niektórych winnicach odbywa
się ona za darmo, w innych za opłatą; niekiedy zdarza się, że właściciele wcale nie częstują gości.
Zgodnie z tradycją, bordoscy producenci, w przeciwieństwie do burgundzkich czy alzackich,
sprzedawali swe wina za pośrednictwem kupców (négociants). Zwyczaj ten stanowi
prawdopodobne wytłumaczenie niezbyt wielkiej gościnności właścicieli większości châteaux.
Lepiej zatem udać się do handlarza win w mieście, gdzie można spróbować i dokonać
wyboru najodpowiedniejszego gatunku. Jedną z zalet kupowania w sklepie jest ponadto
możliwość zapłaty kartami kredytowymi, których nie przyjmuje się w châteaux.