Ćwiczenia dla dzieci 5

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 20 w Warszawie
ul. Powstańców Śląskich 17, 01-381 Warszawa tel. (22) 666-17-73, (22) 666-17-74
e-mail: [email protected]
www.ppp20.pl
Propozycje ćwiczeń dla dzieci 5-letnich do pracy w domu z pomocą rodziców
I.
Ćwiczenia poprawiające sprawność manualną
Dzieci przejawiające trudności graficzne rysują niechętnie, zaczynamy więc od ćwiczeń rozmachowych – całych ramion,
barków, następnie ćwiczeń rozluźniających napięcie mięśniowe i usprawniających końce palców, a dopiero później należy
wykonywać ćwiczenia graficzne typu papier - ołówek. We wszystkich rodzajach ćwiczeń należy zwracać uwagę na:
prawidłową postawę ciała, właściwe oświetlenie, ułożenie zeszytu, trzymanie ołówka, dłoń, nadgarstek i ramię powinny leżeć
w jednej linii, oparte cały czas o stół, przesuwane podczas pracy bez odrywania od kartki; właściwe kierunki rysowania
1. Rozluźnianie napięcia mięśniowego
W ćwiczeniach rozluźniających dziecko powinno wykonywać obszerne, swobodne ruchy całą ręką (w powietrzu lub na
dużych płaszczyznach, tj. duży arkusz papieru, tablica, itp.) kreśląc: linie poziome (od lewej do prawej), linie pionowe (z góry
na dół), linie ukośne, formy koliste (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara), linie faliste, figury geometryczne i bardziej
skomplikowane kształty
Te same kształty można rysować od większych do coraz mniejszych.
Inne ćwiczenia rozluźniające napięcie mięśniowe:
 Gry i zabawy z piłką czy woreczkiem z grochem, np. rzucanie do celu, podrzucanie i łapanie,
 Zabawy z nieuformowanym tworzywem (wodą, piaskiem, kaszą, itp.) – ściskanie, robienie figurek
 Ćwiczenia nadgarstków i dłoni:
 Wymachy dłoni w górę i w dół (pożegnanie); wymachy dłoni na boki (odganianie muchy)
 Krążenie dłoni ułożonych równolegle (wskazana zmiana kierunku)
 Krążenie jednej dłoni wokół pięści (nawijanie wełny na motek). Zataczanie stopniowo coraz
większych kółek. Zmiana rąk.
 Posuwanie dłoni po dłoni (toczenie wałeczka);
 Posuwanie dłoni po dłoni okrężnymi ruchami (toczenie kulki)
 Przyciskanie dłoni do dłoni (ugniatanie placka)
 Przebieranie palcami i stukanie nimi o podłogę najpierw jednej, potem obu rąk równocześnie
(kroczenie owada, idzie rak lub gra na pianinie)
 Składanie palców obu rąk pod kontrola wzroku (powitanie paluszków)
 Zasuwanie i rozsuwanie paluszków (rozwijające i kulące się kwiaty)
 Chowanie kciuka i wysuwanie go między kolejnymi palcami (figa).
2. Usprawnianie końców palców







Malowanie palcami lub pęczkiem waty
Lepienie z gliny, modeliny lub ciasta
Wylepianie kuleczkami z plasteliny konturowych rysunków
Wyrywani – naklejanki, gniecenie gazet, darcie gazet
Nawlekanie na nitkę koralików, jarzębiny, fasoli, itp.
Przewlekanie sznurowadła przez otworki w tekturze
Wycinanie nożyczkami różnych kształtów
3. Ćwiczenia graficzne
Zaczynamy od rysowania w dużej liniaturze (2 linie). Stopniowo zmniejszamy format kartki i liniaturę, aż do wprowadzenia
rysowania w trzech liniach. Początkowo dziecko rysuje proste, duże szlaczki, stopniowo wprowadzamy rysowanie coraz
mniejszych i coraz bardziej złożonych form.
Wskazane jest używanie miękkich ołówków, flamastrów tak, aby ułatwić płynność ruchów.
Należy pamiętać o zachowaniu kierunków zgodnych z kierunkiem pisania. Propozycje ćwiczeń:
 Kreślenie form kolistych i falistych wg wzorów
 Pogrubianie kształtów mazakiem, kalkowanie, rysowanie na folii (ruchem ciągłym, bez odrywania ręki)
 Zakreskowywanie konturów rysunków
 Kolorowanie obrazków; rysowanie przy użyciu szablonów
 Łączenie punktów wyznaczających rysunki
 Rysowanie szlaczków (dziecko może najpierw ułożyć szlaczek ze sznurka, narysować w powietrzu, następnie rysuje
po śladzie, potem kończy rozpoczęty szlaczek. Najtrudniejszą formą jest odtwarzanie szlaczka z pamięci)
Propozycje książkowe:
 M. Bogdanowicz, „Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania wg Hanny Tymichovej”, Wyd. Fokus
 R. Hływa, „311 szlaczków i zygzaczków. Ćwiczenia grafomotoryczne usprawniające rekę piszącą” Wyd. Harmonia
II. Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej
Propozycja ćwiczeń:
 Układanie klocków wg wzoru, np. gra „Make and break”(Zbuduj i zburz)
 Układanie mozaiki wg wzoru, gra „Mozaika” Wydawnictwo Expedixis (gra+książeczki)
 Układanie puzzli, wykonanych z pociętych pocztówek, starych kalendarzy
 Labirynty – znajdywanie najkrótszej drogi
 Wskazywanie podobieństw i różnic między dwoma podobnymi obrazkami
 Odwzorowywanie figur geometrycznych i bardziej złożonych form
 Dostrzeganie obrazków, które nie psują do całości, np. koło, trójkąt, prostokąt, samochód, itp.
Zebrała i przygotowała: psycholog Karolina Skarbek
1
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 20 w Warszawie
ul. Powstańców Śląskich 17, 01-381 Warszawa tel. (22) 666-17-73, (22) 666-17-74
e-mail: [email protected]
www.ppp20.pl


Szukanie ukrytych przedmiotów, figur na obrazku, np. gra Gacek, gdzie jesteś?
Układanie figur, liter, wzorów z wykałaczek, np. rodzic tworzy jakąś literę z wykałaczek, dziecko wzorując się na
tym robi swoją literę, trudniejsza opcja rodzic mówi zrób literę A, itp.
 Segregowanie wybranych symboli graficznych wg zaproponowanego kryterium (kształtu, wielkości, elementów
składowych liter: litery z brzuszkami, liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi), np. znajdź w tekście wszystkie
litery, które mają linie pionowe
 Porównywanie par wyrazów, wskazywanie i nazywanie różniących je liter, np. dom-dym, las-lis, lato-tato,itp.
 Szukanie określonych liter w tekście, np. wycinek z gazety -odszukaj wszystkie literki d i zaznacz kółkiem.
 Lepienie z plasteliny, układanie liter z drutu.
 Rysowanie szlaczków literopodobnych, rysowanie szlaczków poprzez łączenie kropek, rysowanie kompozycji
geometrycznych wg wzoru.
 Gry „Mini pusy”, Wydawnictwo Expedixis (gra+książeczki)
Propozycje książkowe:
M. Frostig, D. Horne, „Wzory i obrazki. Program rozwijający percepcję wzrokową” Wyd. Prac. Testów Psych. PTP (zalecany
poziom 2 lub 3)
III. Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
1. Uwrażliwianie dziecka na dźwięki
 Wysłuchiwanie dźwięków z otoczenia.
Rodzic mówi do dziecka: „Zamknij oczy i powiedz mi, co słyszysz na dworze, korytarzu, itp.”
 Rozpoznawanie dźwięków, które wydają różne przedmioty
Rodzic kładzie przed dzieckiem różne pomoce np. szeleszczący papier, klucz, gumkę, itp. I mówi: „Posłuchaj, jakie
dźwięki wydają te przedmioty. A teraz zamknij oczy i powiedz mi, który z tych przedmiotów teraz usłyszałeś”
Rodzic prezentuje dźwięki, dziecko odgaduje. Następnie rodzic prezentuje 2 kolejne dźwięki i pyta: „Co najpierw
słyszałeś, a co potem?” Do tej zabawy można również wykorzystać dźwięki wydawane przy darciu papieru, przelewaniu
wody z jednego naczynia do drugiego.
 Dzwoniący budzik
Rodzic chowa w pokoju dzwoniący budzik (lub zabawkę z melodyjką) i mówi do dziecka: „Znajdź dzwoniący budzik”
2. Odtwarzanie dźwięków (rytmu)
 Zabawa: „Nadajemy sygnały”
Dorosły wystukuje klockiem o blat stołu krótkie układy dźwięków i mówi do dziecka: „Wystukaj tak jak ja”
 Piosenki i proste rymowanki
 Zabawa orkiestra
Dorosły wygrywa na przedmiotach codziennego użytku (np. garnki, sztućce, metalowe przedmioty, szklanki, itp.) lub
instrumentach dostępnych w domu proste układy dźwięków (np. uderza drewnianą łyżką w metalowy kubek czy
widelcem o szklankę, itp. i mówi do dziecka: „Zagraj tak jak ja
3. Analiza i syntez słuchowa wyrazów
 Podział prostych wyrazów na sylaby
Rodzic wymyśla wyraz i mówi: „Podziel ten wyraz na sylaby. Policz ile jest sylab w każdym wyrazie.”(można to
zrobić pomagając sobie klaskaniem)
 Wysłuchiwanie pierwszej głoski
Rodzic mówi do dziecka: „Powiedz mi co słyszysz na początku wyrazu” Najpierw proponujemy wyrazy
rozpoczynające się na samogłoskę, np. oko, ule, Ewa, usta, itp. Samogłoski powinny być wybrzmiewane w sposób
bardzo wyraźny a nawet śpiewnie przedłużane, np. oooko, Później przechodzimy do spółgłosek, np. las, ryba, itp.
 Dobieranie przedmiotów, których nazwy zaczynają się na tę samą głoskę.
Rodzic mówi: „Znajdź w tym pokoju dwa przedmioty, których nazwy zaczynają się na tę samą głoskę”
 Zabawa w Detektywa Rodzic mówi do dziecka:
„Znajdź w tym pokoju najwięcej przedmiotów, których nazwy rozpoczynają się na głoskę np.o”
„Znajdź w tym pokoju najwięcej przedmiotów, których nazwy kończą się na głoskę, np. t”
 Wysłuchiwanie ostatniej głoski
Rodzic mówi do dziecka: „Jaką głoskę słyszysz na końcu wyrazu, np. nos, lato, kura, itp.”
 Analiza wyrazowa i sylabowa zdania
Rodzic mówi proste, krótkie zdanie i prosi: „Ułóż tyle klocków ile usłyszałeś słów”
 Rozpoznawanie samogłoski w środku wyrazu
Rodzic mówi: „Powiedz mi, co słychać w środku wyrazu”
 Analiza głoskowa wyrazu
Rodzic mówi: „Powiedz mi z jakich głosek składa się wyraz, np. foka, ryba, parasol, smok, itp.”
 Powiększamy zdanie, zwiększanie liczby wyrazów w zdaniu.
Rodzic podaje zdanie, a dziecko je rozbudowuje, np. Tomek kopie piłkę. Tomek kopie czerwoną piłkę. Tomek kopie
czerwoną piłkę do bramki, itp. Następnie układanie tylu klocków, kasztanów ile jest słów w zdaniu.
Propozycje książkowe:
 Grzelachowska Helena, „Głoska a litera. Ćwiczenia dla dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu” Wyd. Seventh
Sea
Zebrała i przygotowała: psycholog Karolina Skarbek
2