docKomentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji
download 
Reklamacja Transkrypt
Komentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji
11 stycznia 2013 r. Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego 2 maja 2016 r. Komentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji PERSPEKTYWY WG ZESPOŁU TEMPLETON GLOBAL EQUITY GROUP PODSUMOWANIE • Analiza rynku: Akcje zanotowały najsłabszy początek roku od czasu najgorszego etapu globalnego kryzysu finansowego, by później odbić się w lutym od poziomów wyznaczających dwucyfrowe spadki i zakończyć pierwszy kwartał na poziomie mniej więcej tym samym, na jakim go rozpoczynały. • Finanse: Uważamy, że franczyzy finansowe, które są w stanie podnosić swoją wartość księgową, poprawiać rentowność i utrzymać solidne wskaźniki kapitalizacji nawet w trudnych czasach powinny osiągnąć przyzwoite poziomy wyceny rynkowej. • Ochrona zdrowia: Niezmiennie preferujemy innowacyjne spółki oferujące solidny potencjał do generowania sprzedaży i wzrostu przepływów pieniężnych, dzięki czemu będą mogły radzić sobie z zagrożeniami związanymi z konkurencją i presją na ceny. • Energetyka: Nasza analiza dynamiki w przemyśle naftowym i fundamentów spółek energetycznych wciąż sygnalizuje istnienie sporych pokładów długoterminowej wartości na tym zepchniętym do narożnika rynku. • Europa: Nadal z optymizmem podchodzimy do możliwości dostępnych na poziomie pojedynczych akcji w Europie, gdzie polityka pieniężna jest niezmiennie sprzyjająca, a fundamenty gospodarcze są coraz mocniejsze. • Perspektywy: Styl inwestycyjny oparty na wartości generuje ostatnio skrajnie słabe wyniki na tle standardów historycznych, a różnice w cenach tanich i drogich akcji należą dziś do największych w historii. Zawsze gdy akcje spółek selekcjonowanych według kryterium wartości były mniej więcej tak tanie, jak obecnie, cierpliwi inwestorzy ostatecznie byli wynagradzani. Choć nie gwarantuje to żadnych przyszłych wyników, podchodzimy do potencjalnych przyszłych zwrotów długoterminowych z ostrożnym optymizmem. Analiza rynku Rynki rozwinięte i wschodzące spadały mocno do połowy lutego, by później zanotować solidne odbicie i ostatecznie zakończyć kwartał lekko na minusie lub bez zmian. Spadki były w dużej mierze konsekwencją utrzymujących się obaw związanych ze światowym wzrostem gospodarczym, które nasiliły się pod wpływem niepokoju wokół słabnącej dynamiki gospodarki, nadmiernego zadłużenia, odpływu rezerw walutowych oraz dewaluacji waluty w Chinach, a także w związku ze spadkiem ceny ropy do najniższego od 12 lat poziomu 26 USD za baryłkę. Z kolei w drugiej połowie omawianego okresu nastroje inwestorów poprawiły się, głównie pod wpływem pewnej poprawy globalnych wskaźników wyprzedzających koniunkturę, odbicia cen ropy i kontynuowanej stymulacji w obszarze polityki pieniężnej w większości regionów. Cindy L. Sweeting, CFA President, Templeton Investment Counsel, LLC, Director of Portfolio Management, Templeton Global Equity Group Peter Wilmshurst, CFA Executive Vice President, Portfolio Manager, Research Analyst, Templeton Global Equity Group Matthew R. Nagle, CFA, CPA Executive Vice President, Portfolio Manager, Research Analyst, Templeton Global Equity Group Paul de Josselin, CFA Vice President, Portfolio Manager, Research Analyst, Templeton Global Equity Group Rezerwacja Federalna USA (Fed) wycofała się z wcześniejszych prognoz podwyżek stóp procentowych i zaczęła karmić rynek gołębią retoryką, co przełożyło się na deprecjację dolara i osłabienie presji na waluty rynków wschodzących i denominowane w dolarach zadłużenie na całym świecie, a także na stabilizację cen różnych surowców, włącznie z ropą. Wierzymy, że wysyłany przez Fed komunikat o większej świadomości problemów międzynarodowych i współpracy globalnej może oznaczać koniec przesadnie silnego dolara oraz jego negatywnego wpływu na surowce i nominalny ogólnoświatowy wzrost handlu. Akcje zanotowały mocne odbicie po wyprzedaży, przede wszystkim dzięki wyższemu wskaźnikowi beta (bardziej podatnemu na wpływ sytuacji gospodarczej) oraz akcjom spółek o większym lewarowaniu, które straciły najwięcej podczas dekoniunktury. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. Nisko wyceniane akcje spółek z cyklicznego sektora surowców przemysłowych i energetyki generalnie radziły sobie względnie dobrze do końca kwartału, choć w wyraźnym kontraście do tego korzystnego trendu wzrostów kursów akcji spółek selekcjonowanych według kryterium wartości był sektor finansowy. Europa Europa radziła sobie słabiej po części w związku z nasileniem się obaw co do skuteczności polityki pieniężnej, a w szczególności coraz szerszego rozpowszechnienia ujemnych stóp procentowych w regionie. Pogłębienie się kryzysu migracyjnego oraz zamachy terrorystyczne w Belgii dodatkowo pogorszyły nastroje. Uważamy, że ciągła stymulacja ze strony Europejskiego Banku Centralnego będzie korzystna dla europejskich spółek. Pod względem polityki pieniężnej Europa jest o 3–4 lata do tyłu w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi. Pamiętamy niepewność w USA sprzed kilku lat, gdy nie wiadomo było, czy ożywienie gospodarcze rozwinie się i nabierze tempa, a w końcu właśnie tak się stało. Gdy sektor bankowy przeszedł przez fazę naprawy bilansów, przeprowadził cykl delewarowania i zaczął ponownie generować kredyty. Uważamy, że w Europie kapitał w dużej mierze został odbudowany, konsekwencje delewarowania słabną, a generowanie nowych kredytów i wzrost ich wartości są dziś na wczesnych etapach ożywienia. Europa dopiero czeka ponadto na solidne odbicie zysków spółek. Zyski przedsiębiorstw w USA oscylują w okolicach rekordowo wysokich poziomów i znacząco przewyższyły swój poziom szczytowy sprzed kryzysu, natomiast zyski spółek w Europie są znacznie poniżej zarówno linii trendu, jak i poziomów sprzed kryzysu. Stłumione zyski wypracowane na przestrzeni ostatnich kilku lat były rozczarowujące i wywołały wyraźny brak wiary w to, że sytuacja w Europie kiedykolwiek się poprawi. Kolejnymi przyczynami zniechęcenia były medialne dyskusje o „Brexicie” oraz napływ migrantów. Uważamy, że wysokie premie za ryzyko oraz niskie wskaźniki wyceny w przypadku spółek mających swe siedziby w Europie odpowiednio dyskontują niepewność inwestorów, a prognozowany profil ryzyka do zwrotów jest bardzo korzystny zarówno dla poprawy zysków, jak i dla odbicia kursów akcji spółek selekcjonowanych według kryterium wartości. Szczególnie ważnym czułym punktem Europy jest dziś oczywiście całkowity brak wiary inwestorów w regionalne banki. Sądzimy, że ceny akcji kilku bankowych i finansowych franczyz ponownie spadły do przesadnie niskich poziomów, szczególnie biorąc pod uwagę przewidywaną poprawę zarówno warunków kredytowych, jak i oczekiwań w stosunku do cen. Ponadto, w ujęciu ogólnym, wyniki względne akcji spółek z USA na tle papierów z Europy od czasu globalnego kryzysu finansowego są oddalone o trzy odchylenia standardowe od historycznej średniej, ponieważ akcje amerykańskie otrzymały znaczącą premię za status „bezpiecznej przystani” i związany z nim komfort. Sądzimy, że ostatnia faza słabszych wyników Europy na tle Stanów Zjednoczonych dobiegnie końca, a akcje spółek europejskich mają znaczący potencjał do bezwzględnego i względnego wzrostu. Japonia Do Japonii podchodzimy z większymi obawami i znajdujemy nieco mniej wartości na poziomie poszczególnych akcji. Od pewnego czasu ze sceptycyzmem podchodzimy do decyzji politycznych, które, w naszej ocenie, są zbyt mocno oparte na polityce pieniężnej i deprecjacji waluty, a nie na pracy nad sprowadzeniem zadłużenia budżetowego do właściwego poziomu i zdecydowanej koncentracji na reformach strukturalnych mających na celu podniesienie potencjalnej stopy wzrostu gospodarczego. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. W ciągu ponad trzech lat realizowania polityki zwanej „Abenomiką” przez władze państwowe i bank centralny, kraj dwukrotnie wszedł w recesję i wciąż z trudnością zapobiega deflacji i spadkowi tempa wzrostu gospodarczego poniżej zera. Japonia bardziej niż jakikolwiek inny kraj zaufała ideologii makroekonomicznej superstymulacji i nadal kontynuuje eksperymenty z bezprecedensową polityką hiperreflacyjną, monetyzacją długu i najwyraźniej niekończącym się luzowaniem ilościowym. Kurczące się zwroty związane z tego typu polityką w Japonii są coraz bardziej ewidentne, a w tym kraju narasta całkiem poważne ryzyko, że sceptycyzm inwestorów może na pewnym etapie przeobrazić się w kryzys zaufania. Dlatego nasze podejście do inwestycji w Japonii wciąż jest bardzo selektywne. Rynki wschodzące Ostatnie miesiące przyniosły poprawę ogólnoświatowych cen surowców i danych ekonomicznych napływających z rynków wschodzących, a w szczególności z Chin. Nagłe wzrosty wartości nowych kredytów bankowych i społecznościowych w styczniu i marcu złagodził obawy przed „twardym lądowaniem” chińskiej gospodarki, a Chiny najwyraźniej podejmują dziś znaczące działania w obszarze polityki pieniężnej i budżetowej w celu pobudzenia wzrostu. Jesteśmy głęboko przekonani, że kontynuowanie tej samej polityki podwyższa potencjalne przyszłe ryzyko, ponieważ Chiny wciąż mają słabo zrównoważoną gospodarkę o dużych nadwyżkach produkcyjnych w przemyśle, sektorze surowcowym i branży nieruchomości oraz bardzo wysokich poziomach zadłużenia. Większe zaniepokojenie rynków wywołuje jednak perspektywa niekorzystnego wpływu sytuacji w Chinach na wzrost gospodarczy reszty świata oraz na apetyty na ryzyko, gdy kraj ten będzie przesuwał środek ciężkości swojej gospodarki od inwestycji w kierunku konsumpcji. Te obawy zaprzątają głowy inwestorów już od pewnego czasu. Pomimo pewnej prokrastynacji widocznej w ciągłym uzależnieniu chińskiej polityki od wzrostu opartego na inwestycjach oraz od jeszcze większego zadłużenia, krótkoterminowe prognozy ekonomiczne jednak wzrosły, a zmienność rynkowa osłabła. Nadal zachowujemy selektywne podejście do inwestycji w Chinach i na innych rynkach wschodzących, ponieważ problemy długoterminowe, a w szczególności wysokie poziomy zadłużenia i nadwyżki produkcyjne, wciąż stawiają przed tymi rynkami znaczące wyzwania. USA Według danych historycznych, wyceny rynkowe w USA są podwyższone zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i na tle reszty świata. Niższe ceny ropy najwyraźniej mocno stymulują wydatki na konsumpcję. Zatrudnienie stale rośnie. Ożywienie na rynku nieruchomości mieszkaniowych trwa, a bilanse spółek poprawiają się wraz z delewarowaniem gospodarstw domowych. Marże przedsiębiorstw są wysokie, poziomy zapasów są względnie niskie, a bilanse spółek są we względnie dobrym stanie, poza obszarami, w których sytuacja jest wyjątkowo napięta, takimi jak energetyka czy metale i górnictwo. Polityka pieniężna wciąż jest bardzo rozluźniona. Krzywa rentowności jest korzystna i dostrzegamy spore prawdopodobieństwo, że Fed wciąż będzie utrzymywał umiarkowane tempo podwyżek stóp procentowych w przyszłości. Komentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji 2 Finanse Źródłem presji wywieranej na sektor finansowy była presja na rynku surowcowym na przestrzeni kwartału. Spadki cen ropy i innych surowców wywołały powszechne obawy w sektorze finansowym dotyczące kolejnego cyklu kredytowego. Co więcej, spadki stóp procentowych nastąpiły dokładnie w momencie, gdy bankowi inwestorzy starali się przewidzieć zmiany stóp. Trzecim źródłem strachu było widmo regulacji, które znów zaczęło nabierać kształtów. Połączenie wszystkich tych czynników skłoniło rynek do reakcji, jaka niezmiennie pojawia się od czasu kryzysu finansowego w odpowiedzi na wszelkie niełatwe w odbiorze doniesienia ekonomiczne, czyli do wyprzedaży akcji banków. Banki w Europie Uważamy, że presja, jaką energetyka wywiera na europejski sektor finansowy, jest dramatycznie wyolbrzymiona. Procentowy udział tego sektora w portfelach kredytowych największych europejskich banków jest bardzo mały. Co więcej, banki w Europie podejmują działania w kierunku ograniczenia wpływu niskich stóp procentowych na rentowność, a ostatni miesiąc przyniósł kilka napawających optymizmem doniesień sugerujących, że poziom kapitalizacji banków jest dostatecznie wysoki na potrzeby całego sektora. Gdy kapitalizacja będzie dążyła do docelowych poziomów, a rentowność będzie rosła, banki mogą zacząć wypłacać bardzo wysoką dywidendę, czego początki dostrzegamy już teraz. Banki w USA Pomimo wyzwań i trudności, jakim banki z USA muszą stawiać czoła, wciąż podobają nam się wyceny, zdolność do generowania kapitału, wzrost wartości księgowej materialnych aktywów czy też rosnące zwroty kapitałowe niektórych banków amerykańskich. Uważamy, że strach przed szeroko rozpowszechnionymi spadkami na rynku kredytowym jest wyolbrzymiony i wiemy, że system bankowy ma dziś ponad dwukrotnie większą kapitalizację niż u progu kryzysu finansowego, a wymagania stawiane przed kredytobiorcami są znacznie bardziej rygorystyczne. Stopy procentowe wciąż są niskie, co będzie nadal utrudniało sytuację w obszarze marż, ale wierzymy, że tempo spadków marż słabnie, a banki mają dobrą pozycję do działania, jeśli i gdy stopy pójdą w górę. Banki azjatyckie Wyceny wielu banków azjatyckich spadły do poziomów oscylujących wokół wartości księgowej ich materialnych aktywów, a w niektórych przypadkach są nawet poniżej tej wartości. Niektóre banki wydają nam się niedoceniane, ponieważ mamy wrażenie, że poważnego cyklu strat na rynkach kredytowych można uniknąć, a Azja niezmiennie typowana jest na jeden z najszybciej rosnących regionów świata. Ochrona zdrowia Uważamy, że potencjalne konsekwencje nowych regulacji dotyczących zapobiegania inwersji są prawdopodobnie do zniesienia dla sektora farmaceutycznego. Fuzje i przejęcia (jeśli nie wszystkie, to z pewnością liczne) są realizowane ze względów strategicznych, a nie w celach związanych z optymalizacją podatkową. Jeżeli chodzi o ceny, kwestie związane z drastycznymi podwyżkami ponownie znalazły się na cenzurowanym. Choć nagłówki gazet wciąż będą zdominowane przez zawirowania polityczne, sądzimy, że mechanizmem o dominującym wpływie na ceny leków prawdopodobnie wciąż będą siły rynkowe. Preferujemy akcje, w których wycenie uwzględniona jest większa część presji ze strony konkurentów, jak również spółki, których produkty mają ograniczoną konkurencję lub wyraźną przewagę nad istniejącymi formami leczenia. Akcje wielu spółek zostały bezkrytycznie pokrzywdzone podczas ogólnego załamania nastrojów, dlatego teraz Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. ponownie zaczęły pojawiać się wybrane możliwości związane z wyceną papierów spółek z sektora ochrony zdrowia, a w szczególności z branży farmaceutycznej. Energetyka Uważamy, że w sektorze energetycznym wciąż można znaleźć duże pokłady długoterminowej wartości. Akcje spółek energetycznych o dużej kapitalizacji nadal oferowały w pierwszym kwartale niższe względne wskaźniki cen do wartości księgowej niż kiedykolwiek na przestrzeni ostatnich 88 lat. Koncentrujemy się na inwestowaniu w spółki, które, według nas, przetrwają okres spadków cen ropy, by móc wykorzystać potencjał związany z ewentualnymi wzrostami cen surowca. Materiały Scheda po niemożliwym do utrzymania w dłuższej perspektywie boomie inwestycyjnym w Chinach wciąż osłabia fundamenty sektora górnictwa, a wybrane okazje cenowe, jakie znajdujemy w tym sektorze, to przede wszystkim papiery spółek, które wydobywają metale o ograniczonej podaży i względnie mniejszej zależności od Chin jako rynku końcowego i źródła popytu. Inwestowanie skoncentrowane na wartości / prognozy Styl inwestycyjny oparty na wartości ma za sobą jeden z najgorszych okresów w historii pod względem zarówno skali osłabienia, jak i czasu trwania okresu dekoniunktury w porównaniu ze stylem inwestowania w papiery wzrostowe. Na koniec kwartału akcje spółek selekcjonowanych według kryterium wartości były wyceniane z największym w historii rabatem, porównywalnym z tym, jaki oferowały papiery wartościowych spółek związanych z technologiami, mediami i telekomunikacją w czasie bańki cenowej na tym rynku. W tamtym okresie to entuzjazm inwestorów wywindował kursy akcji spółek wzrostowych na tak skrajnie wysokie poziomy. Dziś to strach i awersja do ryzyka podtrzymują wysokie kursy tych papierów, ponieważ inwestorzy są skłonni płacić za poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji w niepewnych warunkach. Obawiający się ryzyka inwestorzy wolą płacić coraz większą premię za coś, co uważają za pewne i defensywne źródło zysków w warunkach niskiego poziomu zaufania do rynków, niskiego wzrostu i dużej zmienności. Defensywne inwestycje w akcje oferujące tzw. bezpieczny wzrost stały się względnie drogie. Uważamy, że o ile gospodarka światowa jest w stanie zanotować choćby w miarę rozsądny nominalny wzrost, defensywna pozycja w rzeczywistości nie zapewnia doskonałego bezpieczeństwa inwestorom działającym na rynkach akcji, a papiery o wyższym ryzyku powinny osiągać lepsze wyniki niż bezpieczne inwestycje w kolejnych miesiącach i kwartałach. Optymizmem napawa nas wiedza pochodząca z przeszłych doświadczeń: za każdym razem, gdy ceny akcji wartościowych spółek spadały do tak niskich poziomów, po pewnym czasie okazywało się, że te momenty były dobrymi okazjami do zakupów. Wierzymy także, że aktualny profil ryzyka do zwrotów wyraźnie sprzyja długoterminowym inwestorom koncentrującym się na wartości. Choć dobre wyniki inwestycji opartych na wartości są często procyklicznie skorelowane z gospodarką, sytuacja nie zawsze tak wygląda, a potężne globalne odbicie gospodarcze nie musi być dziś, według nas, niezbędnym warunkiem poprzedzającym lepsze wyniki akcji wartościowych spółek. Już sam powrót do poziomów średnich może wywołać mocny i gwałtowny wzrost, gdy cykl osiągnie punkt skrajny. Uważamy, że wycena w punkcie początkowym jest znacznie bardziej miarodajnym barometrem przyszłych zwrotów niż prognozy wzrostu gospodarczego. Jeżeli natomiast chodzi o akcje spółek selekcjonowanych według kryterium wartości, sądzimy, że bieżąca wycena w punkcie początkowym jest niewątpliwie kusząca. Komentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji 3 JAKIE JEST RYZYKO? Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Ceny akcji podlegają wahaniom (często nagłym i gwałtownym) wywoływanym przez czynniki dotyczące poszczególnych spółek, branż czy sektorów lub ogólne warunki panujące na rynkach. Inwestowanie na rynkach zagranicznych wiąże się ze szczególnym ryzykiem, m.in. dotyczącym wahań kursów wymiany, niestabilności gospodarczej czy zmian na arenie politycznej; inwestowanie na rynkach wschodzących wiąże się z podwyższonym ryzykiem związanym z tymi samymi czynnikami. W zależności od tymczasowej koncentracji strategii na wybranych krajach, regionach, branżach, sektorach czy typach inwestycji, strategia może być narażona na wyższe ryzyko niekorzystnych wydarzeń dotyczących tych obszarów większego zaangażowania w porównaniu ze strategią utrzymującą ekspozycję na szersze spektrum krajów, regionów, branż, sektorów czy typów inwestycji. INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments (FTI). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza USA przez inne podmioty powiązane z FTI i (lub) przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w USA przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, California 94403-1906, (800) DIAL BEN/342-5236, franklintempleton.com — Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Komentarz do sytuacji na światowych rynkach akcji 4 Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN 87 006 972 247) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr 225328), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, 3000. Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D-60325 Frankfurt am Main, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F — 125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, Faks: (416) 364-1163, (800) 387-0830, www.franklintempleton.ca. Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box 506613, Dubaj, ZEA, tel.: +9714-4284100, faks: +9714-4284140. Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, 75002 Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton Italia Sim S.p.A., Corso Italia, 1 — Milan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seoul, Korea 150-968. Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier — 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg — Tel.: +352-46 66 67-1 — Faks: +352-46 66 76. Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), Swedish Branch, Blasieholmsgatan 5, Se111 48 Sztokholm, Szwecja. FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; 00-124 Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, 78-80 Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, 011017 Bucharest 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w CNVM pod numerem PJM05SSAM/400001/14.09.2009, notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) 199205211E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, 038987, Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. RPA: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (11) 341 2300, faks: +27 (11) 341 2301. Szwajcaria i Liechtenstein: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, London, EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Ameryki: W USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida 33716. Tel.: (800) 239-3894 (połączenie darmowe w USA), (877) 389-0076 (połączenie darmowe w Kanadzie), faks: (727) 299-8736. Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie www.franklintempletondatasources.com. CFA® i Chartered Financial Analyst® to zastrzeżone znaki handlowe stanowiące własność CFA Institute. . franklintempletoninstitutional.com Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych.. © 2016 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. 5/16
