Przedstawione zagadnienie dotyka szeroko rozumianej kwestii

KOMENTARZ
Przedstawione zagadnienie dotyka szeroko rozumianej kwestii dziedziczenia praw i
obowiązków wynikających z prawomocnych decyzji administracyjnych. W przeciwieństwie do
praw i obowiązków o charakterze cywilnoprawnym, których przejście na spadkobierców z
chwilą śmierci spadkodawcy jest regułą, dziedziczenie uprawnień wynikających z decyzji
administracyjnej ma charakter wyjątkowy. Przyjmuje się, że prawa i obowiązki nabyte w
drodze decyzji administracyjnej mają co do zasady charakter osobisty, chyba że możliwość
ich zbycia lub przeniesienia wynika z przepisów prawa. Jednym z takich wyjątków są
uprawnienia wynikające z uzyskanego pozwolenia na budowę.
Możliwość zbycia przez uprawnionego pozwolenia na budowę wynika wprost z
regulacji art. 40 ustawy z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. rok 06, nr 156.
poz. 1118 j.t. ze zm.). Zgodnie z treścią przywołanego przepisu organ administracji ma
obowiązek, na wniosek i za zgodą strony, przenieść pozwolenie na budowę na inny podmiot.
Wskazana regulacja nie zawiera jednak żadnych postanowień dotyczących dziedziczenia
pozwolenia na budowę, wskazuje jednak, że pozwolenie na budowę jest co do zasady
zbywalne. Uprawnienia wynikające z pozwolenia na budowę są związane z nieruchomością,
nie zaś bezpośrednio z osobą uprawnionego. Nie ma zatem przeszkód prawnych,
wyłączających możliwość przeniesienia praw i obowiązków z tego rodzaju decyzji na inne
podmioty.
Podstawy prawnej wskazującej na możliwość nabycia pozwolenia na budowę w
drodze dziedziczenia należy szukać w przepisach proceduralnych. Zgodnie z art. 30 § 4
Kodeksu postępowania administracyjnego, w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku
postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni, jeżeli
postępowanie dotyczy praw zbywalnych lub dziedzicznych. Pomimo, iż wskazany przepis
dotyczy następstwa prawnego w toku postępowania administracyjnego, zgodnie ze
stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, reguła następstwa prawnego ma także
zastosowanie po zakończeniu postępowania administracyjnego i należy ją wyprowadzić z
regulacji prawa materialnego w związku z prawem cywilnym1. Skoro nie budzi wątpliwości
przejście na spadkobierców obowiązków takich jak np. konieczność wykonania nakazu
rozbiórki obiektu budowlanego2, przeniesieniu w drodze spadkobrania podlegają także
uprawnienia wynikające z pozwolenia na budowę.
1
2
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lutego 2009 r., sygn. akt: I OSK 329/08, Lex nr 515989.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 marca 2001 r., sygn, akt: IV SA 232/99, Lex nr 78951,
C:\Documents and Settings\dorotagajos\Pulpit\pozwolenie_opinia
Prawa
i
obowiązki
wynikające
z
pozwolenia
na
budowę
przechodzą
na
spadkobierców z mocy prawa w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Przyjęcie
spadku jest równoznaczne z obligatoryjnym wstąpieniem w prawa i obowiązki spadkodawcy
wynikające z pozwolenia na budowę3. Nie ma potrzeby wydawania przez organ administracji
decyzji określonej w art. 40 Prawa budowlanego. Spadkobiercy mogą zatem bez przeszkód
kontynuować budowę po śmierci spadkodawcy i podejmować przed organami administracji
wszelkie czynność z nią związane, np. zgłosić zakończenie budowy czy też wstąpić o
pozwolenie na użytkowanie. Na wezwanie organu powinni jednak wykazać fakt wstąpienia w
prawa i obowiązki zmarłej strony postępowania, przedkładając prawomocne postanowienie o
stwierdzeniu nabycia spadku4. Warto także zaznaczyć, że w przypadku istnienia kilku
spadkobierców, każdy w drodze następstwa prawnego stanie się stroną postępowania
administracyjnego.
Omawiane zagadnienie budzi uzasadnione wątpliwości. Organy administracji
niejednokrotnie i bezzasadnie kwestionują możliwość przejęcia przez spadkobierców
uprawnień wynikających z pozwolenia na budowę. Pomimo, iż spadkobierca legitymuje się
uprawnieniem do kontynuowania rozpoczętej przez spadkodawcę budowy, w praktyce może
zostać zmuszony do żmudnego i czasochłonnego dowodzenia przysługujących mu z mocy
prawa uprawnień. Aktualne przepisy Prawa budowlanego i Kodeksu postępowania
administracyjnego, wobec braku wyraźnego uregulowania kwestii dziedziczenia praw
nabytych w drodze decyzji administracyjnych nie chronią w wystarczającym stopniu interesu
spadkobierców. W celu ochrony uzasadnionych interesów obywateli, omawiana kwestia
powinna zostać szczegółowo uregulowana przez ustawodawcę.
adwokat Jerzy Krotoski
z Kancelarii Krotoski Adwokaci w Poznaniu
specjalizujący się w procesach inwestycyjnych
3
Zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 listopada 2006 r., sygn. akt: I
SA/Wa 416/04, Lex nr 315887.
4
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2005 r., sygn. akt: I SA/Wa 19991/04, Lex nr
213429.
C:\Documents and Settings\dorotagajos\Pulpit\pozwolenie_opinia