Tematy z języka polskiego na część

Tematy z języka polskiego na część ustną egzaminu maturalnego w ZSTR
im. Wincentego Witosa w Piotrowicach w roku szkolnym 2014/2015
I.
Literatura
1. „Wolna i zniewolona, w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska”.
Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach
literackich.
3. Krajobraz jako motyw literacki – przedstaw jego funkcjonowanie w
twórczości pisarzy różnych epok.
4. Wędrówka jako poznanie świata, pielgrzymowanie, szukanie celu w życiu…
Rozwiń temat, odwołując się do utworów literackich różnych epok.
5. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów na
przykładach wybranych utworów.
6. Władza – powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa… Jak
przedstawiają ją wybrane dzieła literackie?
7. Etos rycerski w literaturze fantasy i w literaturze średniowiecza. Przedstaw i
porównaj świat wartości wybranych wojowników.
8. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze – omów sposoby ich przedstawiania
i funkcje w wybranych utworach.
9. Karły i olbrzymy jako bohaterowie tekstów literackich. Omów na wybranych
przykładach.
10. Człowiek XX wieku w sytuacjach ekstremalnych. Omów temat, odwołując
się do wybranych utworów literackich.
11. Funkcja motywów brzydoty, kalectwa, choroby w literaturze różnych epok.
Omów na wybranych przykładach.
12. Obraz kobiety w literaturze fantastycznej. Omów sposoby kreacji postaci
kobiecych w wybranych utworach fantasy i science-fiction.
13. Obraz psychiki zbrodniarza w tekstach literackich. Omów na wybranych
przykładach literackich z różnych epok.
14. Kat i ofiara – ukaż w literaturze powojennej konsekwencje zacierania się
jednoznaczności tych pojęć.
15. Obraz kultury żydowskiej w literaturze XX wieku. Ukaż na wybranych
przykładach.
16. Omów różne sposoby podejmowania tematyki getta w literaturze
powojennej, odwołując się do wybranych przykładów.
17. Refleksje o człowieku i świecie zawarte w poezji współczesnej. Rozwiń
temat, odwołując się do twórczości co najmniej dwóch poetów.
18. Deformacja świata jako poetyka XX i XXI wieku. Ukaż na wybranych
przykładach.
19. Obyczaje i tradycje szlacheckie w świetle literatury staropolskiej. Omów
temat na podstawie wybranych utworów.
20. Porównaj koncepcje szczęścia wyrażone w literaturze różnych epok,
odwołując się do wybranych przykładów.
21. Kobieta buntowniczka, feministka, emancypantka…Zanalizuj jej obraz w
wybranych utworach literackich.
22. Honor i godność – wartości wyznawane lub/i odrzucone przez bohaterów
literackich. Omów temat, wykorzystując wybrane przykłady.
23. Czy termin „literatura kobieca” ma rację bytu? Przedstaw swoją opinię,
odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej.
24. Bohaterowie z marginesu i półświatka w wybranych utworach literackich.
Przedstaw ich kreacje w tekstach z literatury polskiej i obcej.
25. Różne kreacje kobiety fatalnej w literaturze. Zinterpretuj na wybranych
przykładach.
26. Pamiętnik jako forma przywoływania przeszłości przez bohaterów
literackich. Omów na wybranych przykładach.
27. Walka dobra ze złem jako temat dzieł literackich. Omów na wybranych
przykładach.
28. Wykorzystanie karykatury i parodii jako sposobu prezentacji rzeczywistości.
Rozważ zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady literackie.
29. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw rolę lektur w kształtowaniu
charakterów postaci literackich.
30. Bóg w liryce polskiej różnych epok. Dokonaj analizy i interpretacji
wybranych utworów oraz porównania wizji Boga.
31. Bohaterowie w sutannach i habitach – przedstaw różne portrety osób
duchownych i pełnione przez nie funkcje w literaturze wybranych epok.
32. Dekalog bohaterów Gustawa Herlinga- Grudzińskiego. Omów na
wybranych przykładach dzieł.
33. Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok.
Zanalizuj nawiązania literackie na przykładzie wybranych utworów.
34. Tematyka maryjna w liryce polskiej różnych epok. Dokonaj analizy i
interpretacji wybranych utworów.
35. Śmierć jako bohaterka literacka. Omów sposób konstruowania obrazu
personifikacji śmierci w literaturze i zinterpretuj jego rolę w wybranych
utworach różnych epok.
36. Literacki obraz pracy i portrety ludzi pracujących. Przestaw, odwołując się
do wybranych przykładów.
37. Literackie ujęcia zwycięzców i zwyciężonych w walce. Omów temat na
wybranych przykładach dzieł.
38. Słynne lekcje w literaturze. Przedstaw sposób funkcjonowania tego motywu
w literaturze różnych epok.
39. Człowiek i świat widziany oczyma artysty hiphopowego lub rockowego.
Przedstaw i omów obraz rzeczywistości kreowanej przez twórców tekstów
piosenek tego nurtu.
40. „Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze końca wieku?..."
Wykaż, że w utworach literatury współczesnej można odnaleźć odpowiedź na
pytanie poety. Przeanalizuj dowolnie wybrane przykłady i porównaj je.
41. Spotkania z duszami zmarłych. Omów funkcjonowanie motywu w
wybranych tekstach literackich z różnych epok.
42. Bajki A. Fredry a bajki I. Krasickiego i A. Mickiewicza. Dokonaj
porównania budowy i treści utworów.
43. Wizerunek Żyda w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
44. Bohater romantyczny i jego spadkobiercy. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
45. Miłość – jej rola w życiu człowieka. Przedstaw temat, analizując wybrane
dzieła literackie z rożnych epok.
46. Światy nieludzkie w prozie XX wieku. Omów temat na podstawie
wybranych utworów literackich.
47. Od herosa do pantoflarza – różnorodne portrety mężczyzn w literaturze.
Przedstaw temat na podstawie analizy wybranych utworów.
48. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się
do literatury XX wieku.
49. Dekadenckie nastroje i postawy w literaturze Młodej Polski. Scharakteryzuj
je na podstawie analizy dowolnie wybranych utworów.
50. Światy totalitarne w literaturze. Omów temat na przykładzie wybranych
utworów literackich.
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Średniowieczne ujęcie obrazu nieba, piekła, szatana, śmierci i Sądu
Ostatecznego. Omów na przykładzie wybranych tekstów literackich i dzieł
sztuki.
2. Relacje między człowiekiem a Bogiem, między sferą sacrum a profanum w
literaturze i sztuce średniowiecza i renesansu. Omów temat, wykorzystując
konteksty filozoficzne.
3. Problemy filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem.
4. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów
wybrane przykłady.
5. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych
Zanalizuj wybrane teksty kultury.
6. Porównaj metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu
teatralnym.
7. Omów funkcje symbolu w literaturze i sztuce, odwołując się do wybranych
przykładów.
8. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach. Analiza
porównawcza dzieł.
9. Artystyczne interpretacje polskich powstań (lub jednego polskiego powstania)
w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane dzieła.
10. Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i malarstwie. Analiza wybranych
dzieł.
11. Czarownice i czarownicy w tekstach kultury – jak są przedstawiani, jakie
funkcje pełnią? Omów temat, wykorzystując wybrane przykłady.
12. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie, plastyczne i
filmowe.
13. Kostium historyczny i jego funkcja w literaturze i innych dziełach sztuki.
Omów sposoby i cele jego wykorzystania w wybranych tekstach kultury.
14. Detektywi w literaturze i filmie – nie tylko w utworach kryminalnych.
Zaprezentuj wybrane postacie i zanalizuj sposoby ich przedstawiania.
15. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziełach sztuki. Przeanalizuj
wybrane teksty kultury.
16. Sztuki piękne jako inspiracje dla literatury. Omów temat, analizując
wybrane utwory.
17. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła
literackie i plastyczne.
18. Powstanie warszawskie jako temat literatury i filmu. Przedstaw różne ujęcia
tematyki w wybranych dziełach.
19. Szokowanie i prowokacja w literaturze i sztuce – czemu mają służyć?
Omów temat, posługując się przykładami z różnych epok.
20. Lalki, manekiny, marionetki… Omów funkcjonowanie motywów w
wybranych dziełach literackich, plastycznych i filmowych.
21. Symbolika kolorów w literaturze i sztuce, jej funkcje i znaczenie. Omów na
wybranych przykładach.
22. Od herosa do Supermana. Omów funkcje i sposoby przedstawiania
bohaterów o nadludzkich zdolnościach w wybranych tekstach kultury.
23. Blaski i cienie kariery. Przedstaw jej wpływ na życie wybranych bohaterów
literackich i filmowych.
24. Cmentarze i mogiły – zanalizuj ich symboliczne znaczenie w wybranych
tekstach kultury różnych epok.
25. Obozy koncentracyjne i sposób ich ukazania w literaturze, sztuce i filmie.
Omów na wybranych przykładach.
26. Literackie i plastyczne wyobrażenia szatana. Omów na wybranych
przykładach.
27. Literackie i plastyczne wyobrażenie anioła. Omów na wybranych
przykładach.
28. Motyw samobójcy i samobójstwa w literaturze i filmie. Scharakteryzuj
cechy tego motywu, odwołując się do wybranych przykładów.
29. Czy horror to odrębny gatunek literacki? W odpowiedzi na pytanie
wykorzystaj analizę motywu grozy i przerażenia w literaturze i filmie, opierając
się na wybranych przykładach.
30. Co będzie po śmierci? Przedstaw wybrane literackie i plastyczne
wyobrażenia zaświatów.
31. Góry jako inspiracja artystów różnych epok. Przedstaw temat, odwołując się
do wybranych przykładów dzieł literackich, plastycznych i muzycznych.
32. Portrety kobiet w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
III. JĘZYK
1. Błąd językowy jako źródło komizmu. Zanalizuj temat, wykorzystując polskie
teksty kabaretowe.
2. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia
we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
3. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj
kryteria, którymi się posłużyłeś.
4. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały
wyborcze.
5. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa – porównaj sposoby
wykorzystania środków językowych w polskich tekstach propagandowych
dwudziestowiecznych i najnowszych.
6. Ekspresja i impresja – analizując celowo zgromadzony materiał językowy,
określ właściwości wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
7. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Analiza
zgromadzonego materiału językowego.
8. Język Twoich rówieśników – scharakteryzuj na podstawie analizy
zgromadzonego materiału językowego.
9. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na
przykładach wybranych utworów.
10. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
11. Język mówiony jako tworzywo literatury, np. twórczości Bolesława Prusa,
Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka. Analiza
celowo dobranych utworów.
12. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy
ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
13. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując
zgromadzony materiał, scharakteryzuj funkcję skrzydlatych słów w tekstach
mówionych i pisanych.
14. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich (na przykładzie przysłów o
określonej tematyce).
15. Manipulacja językowa we współczesnej publicystyce. Omów na wybranych
przykładach.
16. Ekspansja angielszczyzny – zbadaj jej obecność w języku potocznym. Oceń
zasadność zapożyczeń.
17. Dokonując analizy języka wybranych pism kobiecych, wyjaśnij zasadność
doboru środków wyrazu.
18. Dokonując analizy języka prasy młodzieżowej, wyjaśnij zasadność doboru
środków wyrazu.
19. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych
autorów i epok.
20. Porównaj cechy tekstów retorycznych literatury staropolskiej i współczesnej,
odwołując się do wybranych przykładów.
21. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w prozie współczesnej. Omów
na wybranych przykładach.
22. Analizując zebrany materiał, porównaj sposób przekazywania treści
religijnych przez media adresowane do różnych odbiorców.
23. Porównaj cechy sztuki oratorskiej obowiązujące dawniej i dziś, analizując
mowy dawne i współczesne.
24. Twórcze wykorzystanie różnych stylów funkcjonalnych (potocznego,
urzędowego, naukowego itd.) w poezji XX i XXI wieku. Przedstaw na
wybranych przykładach.
25. Język subkultur młodzieżowych i język oficjalny. Dokonaj porównania,
analizując zasoby leksykalne.
26. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj zjawisko językowe na
przykładach ze współczesnej polszczyzny.
27. Język reklam telewizyjnych i ogłoszeń prasowych. Dokonaj analizy na
stosownie wybranym materiale.
28. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw proces nasycania
polszczyzny słownictwem i gramatyką innych języków.
29. Różne sposoby manipulacji językowej w wypowiedziach polityków. Omów
na wybranych przykładach.
30. Mowa ezopowa w literaturze. Omów jej funkcje, wskazując na konkretne
przykłady.