Temat: „Pomidor” Czas: 60 min. Cele: • Budowanie świadomości

Temat: „Pomidor” Czas: 60 min. Cele: • Budowanie świadomości

Temat: „Pomidor”
Czas: 60 min.
Cele:
•
Budowanie świadomości żywieniowej wśród uczniów i rozwijanie
umiejętności kulinarnych
•
Przybliżenie wiadomości na temat pomidora
•
Uświadomienie dzieciom różnorodności naturalnego jedzenia
•
Rozwój umiejętności czytania i interpretacji czytanego tekstu
•
Nabycie przez dzieci umiejętności krojenia, mieszania, przygotowywania
sałatki z pomidorów
Niezbędne atrybuty: pomidory świeże różne rodzaje, mapa świata, tekst wiersza
„Pan Pomidor”
Przygotowanie do warsztatu: (5 minut)
1. Witamy się z dziećmi i przedstawiamy się im.
2. Zapraszamy dzieci do umycia rąk, później zakładają fartuchy.
Część teoretyczna: (10 minut)
3. Dzieci siadają w półkolu na podłodze lub wcześniej przygotowanych krzesłach.
Edukator rozpoczyna część teoretyczną zajęć, polegającą na rozmowie z dziećmi.
Informacje, które można wykorzystać w trakcie części teoretycznej.
HISTORIA POMIDORA
-
-
Ojczyzną pomidora jest Ameryka Południowa, w której te czerwone warzywa
rosną od 8 tysięcy lat!
Pomidor dotarł do Europy po 1492 roku – po odkryciu Ameryki przez Krzysztofa
Kolumba, ale prawdziwą karierę w Europie rozpoczęły dopiero w XIX wieku, kiedy
ludzie przekonali się, że warzywo ma niepowtarzalny smak i właściwości, zaczęli
się nim masowo zajadać.
Wcześniej, jeszcze w XVII wieku, w niektórych krajach w Europie uznawano je... za
truciznę i hodowano tylko jako roślinę ozdobną - w Niemczech jako roślinę
pokojową, we Francji były ulubioną ozdobą altan, w Anglii i Rosji - uprawiano je
w cieplarniach, wśród rzadkich kwiatów. [POKAZUJEMY KRA JE NA MAPIE LUB
GLOBUSIE]
-
-
-
Za trujące uznawano je prawdopodobnie z powodu przykrego zapachu
wydzielanego przez liście i łodyżki. [MOŻNA URWAĆ SZYPUŁKĘ, ROZETRZEĆ, DAĆ
POWĄCHAĆ]
Zresztą liście i łodygi pomidorów, podobnie jak u ziemniaków, są rzeczywiście
trujące i dlatego po zrywaniu owoców należy starannie umyć ręce. Trująca
substancja – solanina znajduje się także w zielonych owocach, przy czym nie ginie
ona w procesie gotowania, lecz w czasie dojrzewania.
Do Polski trafiły dzięki królowej Bonie.
DLACZEGO POMIDOR JEST CZERWONY?
-
-
-
Pomidory zawierają cenny składnik – likopen – barwnik, który nie tylko nadaje im
głęboki, czerwony kolor, ale przede wszystkim wychwytuje i dezaktywuje wolne
rodniki, dlatego ma silne właściwości antynowotworowe.
Zdaniem australijskich naukowców likopen wchłania się lepiej z przetworów
pomidorowych (np. koncentratu pomidorowego, suszonych pomidorów czy
sosów), niż ze świeżych owoców.
Czerwone warzywa pomagają obniżać ciśnienie tętnicze i poziom cholesterolu,
tym samym chroniąc nas przed zawałem serca, udarem mózgu i chorobami
układu krążenia -> [jeśli chcecie mieć zdrowe serduszka to jedzcie pomidory]
CZY POMIDOR ZAWSZE JEST CZERWONY? [pokazujemy różne odmiany pomidorów]
-
-
-
Warzywo ma też wiele odmian. Pomidory różnią się od siebie nie tylko kształtem,
ale i miękkością, kolorem, smakiem, zawartością miąższu. Pomidory malinowe,
maleńkie koktajlowe, które ozdobią każdą sałatkę, śliwkowe i oczywiście pomidory
zwyczajne, które są najchętniej spożywanym w Polsce gatunkiem.
Pomarańczowy/ żółty kolor pomidora to zasługa beta-karotenu. [w jakich
warzywach innych jest beta karoten? – np. dynia, marchew – też są
pomarańczowe]
Barwniki w warzywach i owocach (w przeciwieństwie do neonowych kolorów
słodkich napojów/słodyczy/jogurtów/smerfowych lodów :P) to substancje bardzo
korzystne dla naszego zdrowia, dlatego talerz powinien być jak najbardziej
kolorowy!
RODZA JE POMIDORÓW
-
okrągłe gruntowe – mają dużo soku, są najpopularniejsze i najlepsze na przetwory,
karłowate – sprzedawane w gronach, o intensywnym smaku i zapachu,
malinowe – aromatyczne, mają dużo soku,
bycze serca – o podłużnym kształcie i twardym miąższu, dlatego są idealne na
sałatki,
koktajlowe – malutkie pomidorki używane do dekoracji
-
suszone
JAK PRZECHOWUJEMY POMIDORY – gdzie w kuchni mama/tata kładzie je po
przyniesieniu z targu/sklepu?
-
Warto pamiętać, że pomidory nie lubią zimna. Trzymanie ich w lodówce (w temp.
poniżej 7 °C) prowadzi do utraty koloru, smaku i niektórych witamin.
JAK JEMY POMIDORY?
Sałatki, surówki, pomidory pieczone, nadziewane, suszone, pomidory z puszki,
puree z pomidorów, zupa pomidorowa, koncentraty, sosy, czy po prostu na
kanapce. Sposobów konsumowania pomidora jest mnóstwo! [JAKI JEST WASZ
ULUBIONY?]
WARTOŚCI ODŻYWCZE
-
-
-
w 93% składają się z wody! [CZY WIECIE Z CZEGO W WIĘKSZOŚCI SKŁADA SIĘ
POMIDOR?]
WIT. C – jeden średni pomidor to ponad 1/3 zapotrzebowania na wit. C dla osoby
dorosłej i ponad połowa dla przedszkolaka! – witamina C wzmacnia odporność,
wspomaga gojenie się ran, więc dla małych, ruchliwych poszukiwaczy pzygód
bardzo wskazana ;)
MAGNEZ, POTAS – jeden pomidor pokrywa ok. 15% zapotrzebowania na magnez i
potas dziecka w wieku 4-6 lat – pierwiastki dobre dla serca, ich niedobór może
powodować osłabienie, skurcze, drganie powiek, niezbędne do prawidłowego
rozwoju tkanki kostnej i zębów, wpływają na koordynację – żeby mogły np. grać w
piłkę
POMIDORY NA DOBRY HUMOR
Badania przeprowadzone na uniwersytecie w Chinach sugerują, że dieta bogata w
pomidory ma zbawienny wpływ na nasze zdrowie psychiczne, pomaga również
obniżyć ryzyko depresji.
ZABAWY:
-
Dla młodszych dzieci: gra w pomidora
wiersz Jana Brzechwy “Pan Pomidor”
Pan pomidor wlazł na tyczkę
I przedrzeźnia ogrodniczkę.
"Jak pan może,
Panie pomidorze?!"
Oburzyło to fasolę:
"A ja panu nie pozwolę!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!"
Groch zzieleniał aż ze złości:
"Że też nie wstyd jest waszmości,
Jak pan może,
Panie pomidorze?!"
Rzepka także go zagadnie:
"Fe! Niedobrze! Fe! Nieładnie!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!"
Rozgniewały się warzywa:
"Pan już trochę nadużywa.
Jak pan może,
Panie pomidorze?!"
Pan pomidor zawstydzony,
Cały zrobił się czerwony
I spadł wprost ze swojej tyczki
Do koszyczka ogrodniczki.
5. Istnieje możliwość dowolnego rozszerzania części teoretycznej pogadanki o tematy
takie jak np. różnorodność typowych dla różnych kultur potraw z pomidorem, możliwości
połączeń smakowych, pochodzenie pomidorów dostępnych na polskim rynku, sposób
uprawy.
Część praktyczna: (30 minut)
6. Dzieci przygotowują sałatkę
Sałatka z różnych pomidorów (25 porcji degustacyjnych)
Składniki:
-
900 g różnych rodzajów pomidora (czerwonych, pomarańczowych, okrągłych,
jajowatych, koktajlowych)
-
400 g sera typu Feta lub Mozzarella
-
pęczek bazylii
-
250 ml oliwy
-
świeżo mielony pieprz
-
sól sodowo-potasowa do smaku
Pomidory kroimy - każdy rodzaj w różne kształty (kostkę, połówki, ćwiartki, itp.). Ser
Temat: „Burak”
Czas: około 60 min.
Wiek dzieci : 6-10 lat
Cele:
Budowanie świadomości żywieniowej wśród uczniów i rozwijanie umiejętności
kulinarnych
Zapoznanie uczniów z informacjami na temat buraka
Rozwijanie umiejętności czytania i interpretacji czytanego tekstu
Zapoznanie uczniów z różnorodnością zastosowań kulinarnych buraka jako produktu
naturalnego
Przygotowanie sałatki lub spring rollsów z pieczonym burakiem
Niezbędne atrybuty: buraki różne rodzaje, mapa świata, tekst wiersza „Ćwikła” Jana
Brzechwy, przyrządy kuchenne
Przygotowanie do warsztatu: (5 minut)
1. Witamy się z dziećmi i przedstawiamy się im.
2. Zapraszamy dzieci do umycia rąk i założenia fartuszków.
3. Na stołach przygotowane są pieczone buraki, pieczona dynia i pozostałe składniki
rozłożone w miseczkach.
Część teoretyczna: (10 minut)
4. Dzieci siadają w półkolu na podłodze lub wcześniej przygotowanych krzesłach. Edukator
rozpoczyna część teoretyczną zajęć, polegającą na rozmowie z dziećmi. Materiały
merytoryczne do wykorzystania podczas części teoretycznej:
ZAGADKA – ROZPOZNANIE TEMATU ZAJĘĆ
Czegoś wstydzi się szalenie,
a więc chowa się pod ziemię.
I już taka w nim natura,
że czerwony jest jak …
POKAZUJEMY RÓŻNE BURAKI:
– zwyczajny
– cukrowy
Istnieje kilka odmian buraka: liściowy (botwina) i korzeniowy.
Buraki korzeniowe dzielimy natomiast na:
- cukrowe (stanowiące drugie na świecie, po trzcinie cukrowej, źródło cukru – 24%
produkcji światowej),
- pastewne (z których wytwarza się paszę dla zwierząt)
-
ćwikłowe (głównie do celów spożywczych).
HISTORIA
Burak ćwikłowy uprawiany był już w starożytności. O warzywie tym po raz pierwszy
wspomina dokument z Babilonii z 722 r. p.n.e.
Pod koniec XVIII w. w buraku odkryto sacharozę, a niedługo potem rozpoczęto produkcję
cukru buraczanego.
W Polsce pierwsze wzmianki na temat buraka pochodzą z XIV w., ale na szerszą skalę
rozpoczęto jego uprawę dopiero pod koniec XVI w.
Obecnie nasz kraj jest czołowym producentem tych warzyw w Europie.
Zabawa - Znaczenie słowa “burak” w mowie potocznej [pytamy dzieci, jakie znają znaczenia
+ prosimy o podanie przykładów lub też sami podajemy przykłady, a dzieci opowiadają o ich
znaczeniu]:
- “Ty buraku” – osoba bez kultury, bez taktu
- “zaczerwienić się jak burak”/”strzelić buraka” – zawstydzić się, zarumienić, speszyć
CZYTAMY WIERSZ:
Ćwikła
Autor: Jan Brzechwa
Raz buraczek nieboraczek
Zaczerwienił się jak raczek:
"Toż gałgaństwo jest niezwykłe,
Żeby robić ze mnie ćwikłę
I ucierać razem z chrzanem.
Nie, to wprost jest niesłychane!"
Na to chrzan, choć był utarty,
Z gniewu zgorzkniał nie na żarty
I powiedział w irytacji:
"Nie rozumiem, z jakiej racji
Jakiś burak za pięć groszy
Przy mnie tutaj się panoszy!"
Burak swoje, a chrzan swoje,
Zaperzyli się oboje,
Nie wiadomo, kto ma rację,
A tu czas już na kolację,
Więc przy stole goście siedli
I do mięsa ćwikłę zjedli.
Nie ma chrzanu ni buraka.
Ot - i cała bajka taka.
Właściwości zdrowotne buraka:
- Źródło żelaza, kwasu foliowego, potasu i silnych związków antyoksydacyjnych, takich
jak betaina
- Buraki zapobiegają nadciśnieniu
- Buraki wspomagają tworzenie czerwonych krwinek, pomagają w walce z
niedokrwistością
Ciekawostki:
- Wg komunikatu prasowego podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie w 2012 roku sok
z buraka został wykupiony w promieniu 10 mil od miasta – pomaga zwiększyć
wydolność
Zastosowanie buraka:
• do produkcji cukru (cukrowy)
• na paszę dla zwierząt
• w kuchni - do przygotowania potraw
• do produkcji mrożonek, suszu, konserw i naturalnych barwników
• w dawnych czasach, kiedy nie było kosmetyków panny nacierały policzki żeby ładniej
wyglądać (zdrowiej, promienniej)! – PRÓBUJEMY ZROBIĆ RUMIEŃCE PRZEKROJONYM
BURAKIEM!
• W dalszym ciągu używa się go jako składnika kosmetyków
Burak w kuchni
Korzenie buraków idealnie nadają się do przygotowania różnego rodzaju przetworów,
sałatek i marynat oraz zup i soków. Natomiast z liści robi się chłodniki oraz boćwinkę. Buraki
najczęściej spożywa się po przetworzeniu. Gotowane, smażone, marynowane lub w postaci
soków mogą być dodatkiem do surówek, mięs i zup. Jednymi z najbardziej znanych potraw z
buraków są barszcz czerwony oraz ćwikła z chrzanem.
PRZYKŁADOWE POTRAWY – PYTAMY DZIECI JAKIE ZNAJĄ I LUBIĄ POTRAWY Z BURAKIEM
-ćwikła,
-surówki,
-sok z buraków
-barszcz,
-pieczone buraki (obrane, pokrojone, lekko osolone, polane lekko oliwą- pieczone w folii)
-sałatka z buraka (buraki tarte na grubych oczkach + cebula+ natka pietruszki, sól, olej,
pieprz, ewentualnie cytryna )
- botwinka
5. Czas trwania części teoretycznej dostosowujemy do wieku dzieci.
Część praktyczna: (25-30 minut)
6. Dzieci przygotowują sałatkę z pieczonego buraka lub spring rollsy.
Sałatka z pieczonego buraka i dyni (25 porcji degustacyjnych)
Składniki
- 1 opakowanie szpinaku lub rukoli
- 500g buraka pieczonego
- 500g dyni pieczonej
- sok z cytryny
- 150ml oliwy
- 200g pestek dyni
- Ząbek czosnku
- szczypta kurkumy
- sól sodowo-potasowa
- kolendra
Pieczoną dynię i buraki kroimy w kostkę. Sok z cytryny łączymy z oliwą, kurkumą, kolendrą i
przeciśniętym przez praskę czosnkiem. Szpinak dokładnie myjemy i osuszamy, a następnie
układamy na talerzykach. Na wierzch układamy upieczoną dynię i buraka doprawiamy solą
do smaku i mieszamy z dressingiem. Gotową sałatkę posypujemy pestkami dyni
Potrzebne przybory kuchenne: deseczki do krojenia, ręczna wyciskarka do cytryn, noże z
ząbkami (dla młodszych dzieci te do drugiego dania), miski, praska do czosnku, łyżki, rózga
(do przygotowania dressingu), talerzyki (do serwowania dania), widelce
Zadania do wykonania przez prowadzącego przed warsztatami: upieczenie dyni i buraka
Spring rolle (25 porcji)
Składniki:
• 13 arkuszy papieru ryżowego
• 1 wędzona makrela lub pstrąg
• 500 g marchewki pomarańczowej
• 500 g marchewki fioletowej
• 600 g upieczonych/ugotowanych buraków
• 400 ml soku z buraka 100%
• 1 opakowanie kiełków
• 1 doniczka kolendry
• 1 doniczka bazylii
Przygotowanie:
Marchew obieramy, myjemy i osuszamy. Kroimy ją na części wielkości około 5 cm, a potem
na cieńsze paseczki - jak zapałki (to ważne, bo surowe będą wkładane do sajgonek). Kiełki
myjemy i osuszamy. Makrelę obieramy ze skóry, dzielimy na kawałki i oczyszczamy z ości.
Upieczone buraki obieramy ze skórki i kroimy w cienkie paski. Do głębokiego talerza
nalewamy sok z buraków. Papier ryżowy pojedynczo zanurzamy na kilka chwil w soku z
buraków, tak aby zabarwił się na różowo. Następnie układamy go ostrożnie (plami!) na
desce. Na środku zabarwionego papieru ryżowego układamy kiełki, surowe zapałki z
marchewki i buraka. Następnie z dużą precyzją zwijamy wszystko w rulon. Dzielimy go na
kilka części (jak sushi). Na wierzchu każdej porcji kładziemy listki świeżej kolendry i bazylii. Możemy
podawać z odrobiną jogurtu.
Potrzebne przybory kuchenne: deseczki do krojenia, obieraczki, noże z ząbkami, głęboki
talerz, miski, łyżki, rózga (do przygotowania dressingu), talerzyki (do serwowania dania),
widelce
Zadania do wykonania przez prowadzącego przed warsztatami: upieczenie buraka
Degustacja (5 minut)
7. Zachęcamy dzieci do wypowiedzenia swojej opinii na temat przygotowanej potrawy – czy
była prosta do przygotowania, czy była smaczna, czy chcieliby jeść ją częściej, czy coś by w
niej zmienili?
8. Sprzątanie i pożegnanie (10-15 minut)