D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

Sygnatura akt I C 1002/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 października 2013 r.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący: SSO Ewa Byik
Protokolant: Katarzyna Omiotek
po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013 r. w Jeleniej Górze
sprawy z powództwa (...)Sp. z o.o w S.
przeciwko Z. K. i E. K.
o zapłatę
I. zasądza solidarnie od pozwanych Z. K.i E. K.na rzecz powoda (...) Sp. z o.o w S.kwotę 99.173,98 zł ( dziewięćdziesiąt
dziewięć tysięcy sto siedemdziesiąt trzy złotych 98/100) wraz z umownymi odsetkami w stosunku rocznym w
wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od dnia 17.07.2013r
do dnia zapłaty;
II. zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 4.785 zł tytułem kosztów postępowania sądowego.
Sygn. akt I C 1002/13
UZASADNIENIE
Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. w dniu 14 stycznia 2013 roku wniósł o
zasądzenie od pozwanych Z. K. i E. K. w elektronicznym postępowaniu upominawczym kwoty 93.364,81 złotych wraz
z ustawowymi odsetkami oraz kosztami postępowania.
W dniu 29 stycznia 2013 roku Sąd Rejonowy w Lublinie (...)wydał przeciwko pozwanym nakaz zapłaty w postępowaniu
upominawczym uwzględniający roszczenie powoda.
Od nakazu tego pozwani w dniu 20 lutego 2013 roku wnieśli sprzeciw domagając się oddalenia powództwa.
Uzasadniając swoje stanowisko pozwani przyznali, że powstały zaległości w spłacie rat z uwagi na ich problemy
finansowe. Dodali jednakże, że występowali do powoda o zawarcie porozumienia w sprawie spłaty pożyczki, lecz
powód nie uwzględnił ich wniosku i wystąpił przedwcześnie na drogę postepowania sądowego.
Postanowieniem z dnia 06 marca 2013 roku Sąd Rejonowy w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu przez
pozwanych, utratę mocy nakazu zapłaty i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Jeleniej Górze.
Sprawa wpłynęła do Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w dniu 04 lipca 2013 roku.
Zarządzeniem z dnia 09 lipca 2013 roku powód wezwany został do uzupełnienia braków pozwu stosownie do treści
art. 505 ( 37) k.p.c.
W odpowiedzi na wezwanie powód przedstawił podpisany pozew.
W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 25 listopada 2008 roku (...)z siedzibą we W.udzieliła pozwanemu
Z. K.pożyczki w kwocie 80.001 złotych z zastrzeżeniem odsetek za opóźnienie w przypadku nieterminowej
spłaty pożyczki lub jej raty w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Spłatę
pożyczki poręczyła pozwana E. K.. Z uwagi na brak spłat rat pozwani otrzymali wezwanie do zapłaty a następnie
wypowiedzenie umowy pożyczki, skutkiem czego niespłacona część zobowiązania wraz z odsetkami i kosztami
została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem terminu wypowiedzenia. Na podstawie umowy
przelewu wierzytelności zawartej ze (...) z siedzibą we W.w dniu 25 czerwca 2012 roku, zobowiązania pozwanych
zostały nabyte przez powoda.
Jednocześnie z uzupełnieniem braków formalnych pozwu powód zmienił żądanie w zakresie należności głównej
wskazując, że domaga się zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 99.173,98 złotych wraz z odsetkami umownymi
w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia 17 lipca 2013 roku oraz
że na skutek błędów systemu komputerowego pierwotny pozew zawierał błędne kwoty zadłużenia pozwanych.
Powód podał, że żądanie w kwocie 99.173,98 złotych obejmuje kwotę 73.507,39 złotych tytułem niespłaconego
kapitału pożyczki, kwotę 12.467,04 złotych tytułem odsetek za opóźnienie naliczonych do dnia wniesienia pozwu
z uwagi na nieterminową spłatę rat pożyczki, kwotę 6.281,61 złotych tytułem niezapłaconych odsetek zwykłych
umownych oraz kwotę 6.917,94 złotych tytułem niezapłaconych odsetek za opóźnienie naliczonych od dnia 14 stycznia
2013 roku do dnia 17 lipca 2013 roku.
W kolejnym piśmie procesowym z dnia 14 sierpnia 2013 roku powód podtrzymał żądanie oraz przedstawił jego
szczegółowe wyliczenie.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze uzyskał z Sądu Rejonowego w Lublinie pomocniczy zbiór dokumentów wraz z
oryginałem sprzeciwu pozwanych.
Ponadto pozwani uzupełniając swój sprzeciw w piśmie procesowym zatytułowanym odpowiedź na pozew wskazali,
że roszczenie powoda jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego a wypowiedzenie umowy stanowi nadużycie
prawa. Zawarta umowa pożyczki była umową długoletnią z okresem spłaty do 05 listopada 2023 roku. Raty pożyczki
przez okres trzech lat były spłacane w sposób należyty. Z końcem 2011 roku sytuacja finansowa pozwanych uległa
przejściowemu pogorszeniu ze względu na utratę pracy przez pozwanego Z. K.. Przyczyną wypowiedzenia umowy była
zaległość w spłacie zobowiązań w kwocie 3.008,78 złotych, a wysokość przeterminowanych zobowiązań pozwanych
na dzień wypowiedzenia umowy pożyczki stanowiła wysokość niespełna dwóch i pół miesięcznych rat w stałej kwocie
1.149,00 złotych. Zaległość pozwanych była zatem nieznaczna. Pozwani podnieśli także, iż powód wypowiadając
umowę w sposób nieuzasadniony doprowadził do pogłębienia kłopotów finansowych pozwanych, a jako profesjonalny
przedsiębiorca na rynku usług finansowych powinien współdziałać ze zobowiązanym w celu czasowego ulżenia
mu w spłatach bieżących rat i umożliwienia poprawy sytuacji ekonomicznej. Pozwani dodali, że powództwo jest
przedwczesne, skoro podjęli próbę ugodowego rozwiązania sporu. Zakwestionowali również określoną przez powoda
wysokość odsetek umownych na kwotę 6.28161 złotych podczas gdy na dzień wypowiedzenia umowy kwota ta wynosiła
2. 788,78 złotych.
Sąd ustalił:
Powód jest spółką (...).
(okoliczność bezsporna)
W dniu 25 listopada 2008 roku (...) z siedzibą we W.zawarła z pozwanym Z. K.umowę pożyczki w wysokości
80.001,00 złotych. Pożyczka oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej, przy czym maksymalna stopa
procentowa nie mogła przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku
Polskiego. Pożyczkobiorca został zobowiązany do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do dnia 05 listopada
2023 roku. Zabezpieczeniem udzielonej pożyczki było między innymi poręczenie pozwanej E. K..
( umowa k:25-27)
W dniu zawarcia umowy pozwany otrzymał aktualny plan spłaty pożyczki.
( plan spłaty k: 28-30)
Strony ustaliły, iż w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym
należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa
od całości zadłużenia pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności
przeterminowanych, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 22 % , przy czym w przypadku zmiany przez (...) wysokości
odsetek stopa procentowa nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu
lombardowego NBP . W przypadku uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty, pożyczkobiorca
zobowiązał się do uiszczenia na rzecz (...) opłaty manipulacyjnej każdorazowo w wysokości 40,00 złotych z
tytułu dokonywanych czynności w postaci wezwań do zapłaty, zawiadomień, wypowiedzenia umowy, przesądowego
wezwania do zapłaty. (...) zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia umowy z 30- dniowym terminem wypowiedzenia
i postawienia pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku nieterminowej spłaty
pożyczki. Pożyczkobiorca wyraził zgodę na dokonanie przelewu wierzytelności w przypadku przeterminowania całości
lub części należności z tytułu udzielonej pożyczki na rzecz powoda.
Z tytułu udzielonej pożyczki dokonano potrącenia prowizji w wysokości 4.000,05 złotych.
( punkty (...) umowy k: 25-26)
Wpłaty dokonane przez pozwanego Z. K. w okresie od 25 listopada 2008 roku do kwietnia 2009 roku zostały zaliczane
przez pożyczkodawcę na poczet kapitału pożyczki oraz odsetek zwykłych umownych. W maju 2009 roku pozwany
nie dokonał żadnej wpłaty na poczet spłaty pożyczki. Wpłaty dokonane w okresie od czerwca 2009 roku do czerwca
2011 roku zostały zaliczone przez pożyczkodawcę na poczet spłaty kwoty bazowej, odsetek zwykłych umownych oraz
odsetek karnych. W lipcu i sierpniu 2011 roku pozwany Z. K. nie dokonał żadnej wpłaty na poczet zadłużenia.
W dniu 27 października 2011 roku pożyczkodawca na wniosek pozwanego Z. K. wydal pozytywna decyzję
restrukturyzacyjna i opracował nowy plan spłaty zadłużenia.
( decyzja z dnia 27 października 2011 roku k: 120, aktualny plan spłat k: 61-63)
Wpłaty pozwanego dokonane w okresie od września 2011 roku do stycznia 2012 roku zostały zaliczone przez
pożyczkodawcę na poczet odsetek umownych zwykłych i odsetek karnych oraz na poczet kwoty bazowej. W lutym,
marcu i kwietniu 2012 roku pozwany nie dokonał żadnej wpłaty na poczet zadłużenia. W maju pozwany wpłacił kwotę
70,99 złotych a od czerwca 2012 roku zaprzestał dokonywać jakichkolwiek wpłat.
(sposób rozliczenia wraz z wykazem operacji na rachunku k: 67-102)
Pożyczkodawca nie uwzględnił kolejnego wniosku pozwanego o restrukturyzację z uwagi na zbyt niską( 600,00
złotych ) zadeklarowana kwotę miesięcznej raty.
( decyzja z dnia 04 czerwca 2012 roku k: 124)
W dniu 20 marca 2012 roku umowa pożyczki została wypowiedziana wobec zaprzestania przez pozwanego terminowej
spłaty zobowiązań. Pozwany odebrał wypowiedzenie w dniu 29 marca 2012 roku.
( wypowiedzenie wraz z dowodem doręczenia k: 31-33)
O wypowiedzeniu umowy został również zawiadomiony poręczyciel.
( zawiadomienie z dnia 20 marca 2012 roku k: 115)
Nabywcą wierzytelności od firmy (...) stał się powód.
( okoliczność bezsporna)
W czasie obowiązywania umowy pożyczkodawca wysyłał do pozwanego wezwania do zapłaty zawierające kwotę
zaległości oraz wysokość naliczonych odsetek.
( wezwania do zapłaty z dnia z dnia 13 lipca 2009 roku k: 103, z dnia 21 czerwca 2011 roku k: 104, z dnia 22 sierpnia
2011 roku k; 105, z dnia 06 października 2011 roku k: 106, z dnia 20 stycznia 2012 roku k: 107, z dnia 06 marca 2012
roku k: 108)
Pożyczkodawca dokonywał również zawiadomień pozwanej jako poręczyciela.
9 zawiadomienie z dnia 21 czerwca 2011 roku k: 110) z dnia 22 sierpnia 2011 roku k:111,z dnia 06 października 2011
roku k: 112, z dnia 20 stycznia 2012 roku k: 113, z dnia 06 marca 2012 roku k: 114)
Pozwany Z. K.wybrał jako pożyczkodawcę (...) (...)we W., gdyż tylko ta firma- w odróżnieniu od kilku bankówzaproponowała udzielenie pożyczki uwzględniając poziom dochodów pozwanego oraz dlatego, że podmiot ten miał
najkorzystniejsze warunki. Brak terminowych spłat spowodowany był utratą stałego zatrudnienia przez pozwanego i
osiąganiem dochodów wyłącznie z prac dorywczych. Obecnie pozwany stara się o emeryturę.
( zeznania pozwanego e- protokół rozprawy)
Po wytoczeniu powództwa pozwani dokonali wpłaty na poczet zadłużenia kwoty 2.400 złotych w dniu 18 lutego 2013
roku.
( okoliczność bezsporna)
Sąd zważył:
Bezsporny między stronami postępowania był fakt oraz treść zawartej umowy przez pozwanego Z. K. z firmą
(...). Niekwestionowany przez pozwanych był także fakt, iż poręczycielem była pozwana E. K.. Pozwani składając
uzupełnienie sprzeciwu wyjaśniali przyczyny zaprzestania terminowych i pełnych spłat swoją sytuacją zawodową,
utratą stałej pracy przez pozwanego. Okoliczności te pozostawały jednak obojętne zważywszy na jednoznaczne
regulacje umowne. Bezsporny był także fakt wypowiedzenia umowy przez firmę (...), jak również to, iż pozostała do
spłaty należność została przeniesiona w drodze umowy cesji na powoda. Pozwany Z. K. jako dłużnik główny w umowie
oraz pozwana E. K. jako poręczyciel wyrazili zgodę na przelew wierzytelności na rzecz powoda, pomimo iż taka zgoda
nie była wymagana. ( art. 509 k.c.)
Roszczenie powoda okazało się uzasadnione. Powód w toku postępowania sądowego przedstawił szczegółowe
rozliczenie dokonywanych przez pozwanych spłat i sposób ich zaliczania na poczet kapitału, odsetek umownych
zwykłych i odsetek umownych. W ocenie Sądu zaliczenia te dokonywane były zgodnie z zasadą wynikającą z treści art.
451 k.c. stanowiącą, że to co przypada na poczet danego długu wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane
z tym długiem zaległe należności uboczne ( odsetki) oraz na zalegające świadczenie główne. Podkreślenia wymaga, że
zgodnie z punktem (...)umowy, pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez (...),
wynoszącej na dzień zawarcia umowy 13 % w skali roku. ( odsetki umowne zwykłe). Odsetki te były naliczane przez
pożyczkodawcę tylko do dnia 28 kwietnia 2012 roku w związku ze zwykłym korzystaniem z kapitału pożyczki, skoro
wypowiedzenie umowy pozwany Z. K.odebrał w dniu 29 marca 2012 roku, a termin na uregulowanie całej niespłaconej
wierzytelności wynosił 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia. ( art. (...) umowy).
Zgodnie z art. (...) umowy pożyczkobiorcy przysługiwało prawo do naliczania odsetek umownych karnych od
niespłaconego kapitału, a od dnia wytoczenia powództwa od całości zadłużenia według zmiennej stopy procentowej,
wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Poziom czterokrotności stopy
kredytu lombardowego na przestrzeni od 25 listopada 2008 roku do 2013 roku ulegał zmianom od 30 % do 20 %,
przy czym od 10 stycznia 2013 roku obowiązywała wysokość 22 %. Bezpodstawny zatem był zarzut pozwanych, że
wypowiedzenie umowy spowodowało rażąco wysoki, maksymalny poziom odsetek karnych, skoro sposób obliczania
należnych pożyczkodawcy odsetek umownych karnych wynikał z zaakceptowanych przez pozwanych zapisów umowy
( art. (...)) a ich wysokość była zgodna z treścią art. 359 § 2 1 k.c.
Pozwani podnieśli, że z chwilą wypowiedzenia umowy po ich stronie powstało wymagalne zobowiązanie w zakresie
kwoty kapitału na poziomie 73.507,39 złotych, co uniemożliwiło im pozyskanie na przykład kredytu konsolidacyjnego.
Podnieść należy, że zawierając umowę pożyczki z terminem spłaty rozłożonym na 15 lat pozwani powinni przewidzieć,
że ich sytuacja finansowa może ulec pogorszeniu i zawsze istnieje ryzyko wypowiedzenia umowy. Ryzyko to w ocenie
Sądu obciążało pozwanych a nie powoda. Składając zeznania na rozprawie pozwany Z. K. wskazał, iż wybrał firmę
(...) jako pożyczkodawcę, gdyż żaden bank nie chciał mu udzielić kredytu z uwagi na zbyt niski poziom dochodów. To
powinno skłonić pozwanego do zastanowienia, czy istotnie podoła finansowo ze spłatą pożyczki przez kolejnych 15 lat.
Pozwany jednocześnie na pytanie pełnomocnika oświadczył, iż zaproponowane przez (...) warunki były w jego ocenie
najkorzystniejsze. Trudno zatem w tej sytuacji uznać, za zasadny zarzut pozwanych, iż instytucja finansowa postąpiła
sprzecznie z zasadami współżycia społecznego.
Pozwani wskazali także, że w pozwie wysokość odsetek umownych została określona na kwotę 6.281,61 złotych
podczas gdy w na dzień wypowiedzenia umowy pożyczki była to kwota 2.778,78 złotych. Sąd uznał za wiarygodne
wyjaśnienia powoda w tej kwestii. Bezsporne bowiem było, że w okresie od października 2011 roku do grudnia 2011
roku w wyniku uwzględnienia wniosku pozwanych o restrukturyzację zadłużenia, rozpoczął obowiązywanie nowy
plan spłaty pożyczki zgodnie z którym przez pierwsze miesiące spłacie podlegały tylko odsetki umowne zwykłe. Na
dzień wypowiedzenia umowy zaległość obejmowała zatem sumę trzech rat w kwocie po 1.149 złotych każda, czyli
3.447,00 złotych pomniejszonych o wpłatę w wysokości 658,22 złotych czyli kwotę 2.788,78 złotych. Wyliczona w
pozwie wysokość odsetek umownych zwykłych obejmuje natomiast odsetki wyliczone już od kwoty zaległego kapitału
( 73.507,39 zł) w okresie od 08 listopada 2011 do dnia upływu okresu wypowiedzenia w wysokości wynikającej z
art. (...) umowy czyli według stopy 14,50 % pomniejszonych również o wpłatę w kwocie 658,22 złotych. Podkreślenia
wymaga także, iż tylko ta część wyliczeń powoda została zakwestionowana przez pozwanych, stąd w ocenie Sądu
zbędne było przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości. Wniosek taki z ostrożności
procesowej został zgłoszony przez powoda. W ocenie Sądu zbędne było przeprowadzania kolejnych wyliczeń w sytuacji
gdy wyliczenia takie zostały szczegółowo przeprowadzone już przez powoda, potwierdzone wykazem operacji na
rachunku i nie zostały zakwestionowane przez pozwanych. W piśmie zatytułowanym odpowiedź na pozew, pozwani
przyznali istnienie wymagalnego zobowiązania w kwocie kapitału głównego w wysokości 73.507,39 złotych,
Brak terminowych spłat pożyczki powodował wysyłanie przez pożyczkodawcę licznych wezwań do zapłaty zaległości
zawierających dokładną wysokość zadłużenia z uwzględnieniem naliczonych odsetek. Na żadne z tych wezwań
pozwani nie odpowiedzieli.
Sąd nie podzielił poglądu pozwanych, że wypowiedzenie umowy pożyczki zawartej na okres 15 lat stanowi nadużycie
prawa lub jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z zawartą umową
pożyczkodawcy przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy z 30- dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia
pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki. ( art. (...) umowy)
Pozwany Z. K.składając podpis pod umową a pozwana E. K.udzielając poręczenia, zaakceptowali jej postanowienia w
zakresie wysokości rat, terminów spłat i sposobu naliczania odsetek.
Bezzasadny okazał się także zarzut pozwanych, że powództwo zostało wytoczone przedwcześnie, skoro pozwani
złożyli wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Żaden zapis umowny nie uzależniał wypowiedzenia umowy od
przeprowadzenia uprzednio postepowania restrukturyzacyjnego. Nie mniej jednak pożyczkodawca w dniu 27
października 2011 roku w odpowiedzi na wniosek pozwanych wydał pozytywną decyzję restrukturyzacyjną zawieszając
spłatę rat za miesiące październik, listopad i grudzień 2011 roku. Ponowna spłata zadłużenia miała rozpocząć się od
miesiąca stycznia 2012 roku. W listopadzie 2011 roku pozwani otrzymali nowy plan spłaty. Wbrew twierdzeniom
pozwanych pożyczkodawca w ten sposób uwzględnił sytuację finansową pozwanych i nie utrudniał im spłaty
zobowiązań.
Kolejny wniosek pozwanych nie został jednak uwzględniony przez pożyczkodawcę z uwagi na zaproponowaną, zbyt
niską wysokość raty ( 600,00 złotych).
Bezsporny dla Sądu był fakt, iż pozew został złożony w dniu 14 stycznia 2013 roku. Do tego dnia powód określił
i wyliczył wysokość zadłużenia pozwanych z tytułu umowy pożyczki na kwotę 73.507,39 złotych ( kapitał główny),
kwota 6.281,61 złotych jako suma odsetek umownych wynikających z zawarcia umowy pożyczki oraz kwota 12.792,29
złotych stanowiąca sumę odsetek karnych naliczonych po wypowiedzeniu umowy i kwota 149,01 złotych jako opłata
za czynności windykacyjne.
Bezsporne było także, iż po wytoczeniu powództwa w dniu 18 lutego 2013 roku pozwani uiścili na poczet zadłużenia
kwotę 2.400,00 złotych. Powód dokonał zaliczenia tej wpłaty na poczet odsetek karnych naliczonych od całości
zadłużenia za okres od 14 stycznia 2013 roku do dnia 17 lipca 2013 roku, na poczet kosztów windykacji i na poczet
odsetek karnych wyliczonych już wcześniej na kwotę 12.792,29 złotych.
W ten sposób ostateczne żądanie powoda stanowiło kwotę
- 73.507,39 złotych ( kapitał pożyczki)
-12.467,04 złotych ( tytułem skapitalizowanych odsetek karnych)
-6,281,61 złotych ( tytułem niezapłaconych umownych)
- 6,917,94 złotych (tytułem odsetek karnych naliczonych po wytoczeniu powództwa).
Mając na uwadze poczynione ustalenia i rozważania Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku wraz z odsetkami umownymi
w stosunku rocznym w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia 17
lipca 2013 roku ( dzień kapitalizacji odsetek)
Podstawę materialnoprawną tego rozstrzygnięcia stanowiła umowa pożyczki z dnia 25 listopada 2008 roku.
O kosztach postepowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwani zobowiązani są do zwrotu powodowi kwoty
4.785,00 złotych. ( 1.168,00 złotych – opłata sądowa od pozwu, 3.600,00 złotych – koszty zastępstwa procesowego,
17,00 złotych oplata skarbowa od pełnomocnictwa)