Zduńska Wola

Szlak patriotyczny „Przyłbice i rogatywki”
Ideą powstania szlaku jest przeszłość Obszaru. Głównym zadaniem szlaku będzie
przybliżenie tradycji oręża polskiego i chorągwi sieradzkiej oraz wojny obronnej z września
1939 roku. Ziemia sieradzka od średniowiecza stanowiła ważny punkt na mapie Polski,
szczególnie z uwagi na dogodne położenie na szlakach komunikacyjnych. Na tej ziemi od
wieków rezydowało wojsko. Na początku były to drużyny książęce składające się z
drużynników pieszych i konnych, później zastąpili ich rycerze pod dowództwem starosty
sieradzkiego. O znaczeniu regionu świadczy fakt, że w bitwie pod Grunwaldem walczyła
chorągiew ziemi sieradzkiej, która odznaczyła się w trakcie walki na tyle, że król nadał jej
przywilej używania czerwonego laku do pieczęci. W kolejnych wiekach w tym regionie
stacjonowały różne formacje wojskowe. Tradycje wojskowe widoczne są również w okresie
rozbiorów Polski. W czasie okupacji pruskiej rozwijała się infrastruktura wojskowa, m. in. w
Sieradzu budowano warownie i odwach oraz magazyny wojskowe, a w Strońsku miały
miejsce próby budowy twierdzy. W okresie walk napoleońskich przemieszczały się tędy
wojska kierujące się na wschód. W trakcie powstań dziewiętnastowiecznych w regionie
działały grupy powstańcze, a mieszańcy wspomagali powstańców wysyłając np. sukna na
mundury. Jednym z największych dokonań było zajęcie Zduńskiej Woli przez powstańców
styczniowych, a dokładniej przez oddział księdza Wawrzyńca Centa. Po odzyskaniu
niepodległości przez Polskę w Sieradzu formowały się oddziały ochotnicze, które
zapoczątkowały powstanie 29 pułku Strzelców Kaniowskich. W 1930 roku wybudowano
koszary wojskowe, następnie dom oficerski, a pięć lat później na stałe sprowadzono dwa
bataliony 31 pułku Strzelców Kaniowskich. To właśnie oni i 10 Dywizja Piechoty Armii
Łódź, w skład której zostali wcieleni, walczyli w 1939 r. w kampanii wrześniowej w
okolicach Sieradza, np. w słynnej walce w okolicach wsi Beleń i Strońsko. Po wojnie działały
tutaj m. in. Oficerska Szkoła Łączności, a później Oficerska Szkoła Łączności Przewodowej,
ponadto stacjonowała tu 15 Brygada Radioliniowo – Kablowa, która aktualnie nosi nazwę 15
Sieradzka Brygada Wsparcia Dowodzenia. Właśnie te bogate tradycje wojskowości dają
perspektywę do utworzenia szlaku patriotycznego „Przyłbice i rogatywki”.
Trasa szlaku: Sieradz – Zduńska Wola – Zapolice –Pstrokonie –Strońsko - Beleń – Piaski –
Sieradz / Zduńska Wola
Ważne miejsca na szlaku
1. Sieradz
a) Istniejące:
 Muzeum Okręgowe w Sieradzu - posiada w swoich zbiorach wiele pamiątek
po osobach związanych z tym regionem, które swoje życie poświęciły wojsku.
b) Planowane:
 Dom Rycerza, którego podstawową funkcją byłoby przedstawienie historii
średniowiecznego wojska na tych terenach. Bogata tradycja rycerska,
szczególnie chorągwi sieradzkiej, warta jest popularyzacji. Muzeum miałoby
prezentować elementy związane ze średniowiecznym rycerstwem, tj.: broń,
ubrania, elementy wyposażenia, sztandary. Ponadto w przystępny sposób
prezentować odwiedzającym tradycję chorągwi sieradzkiej. W tym celu
najlepiej jest wykorzystać dostępne multimedialne formy ekspozycji
„Aktywna Dolina Rzeki Warty”
muzealnej, a w szczególności filmy historyczne, inscenizacje historyczne,
słuchowiska, mapping 3D, audio przewodniki do pobrania na telefon i tablet
oraz skierowane dla dzieci interaktywne quizy, gry i zabawy. Dom Rycerza
powinien również stać się koordynatorem imprez związanych z tradycją
rycerską na terenie miasta Sieradza.
 Centrum Informacji Turystycznej (CIT) - będzie miejscem, w którym turyści
zasięgną informacji o atrakcjach w mieście, regionie i na szlaku. W celu
promocji regionu możliwy będzie także zakup pamiątek (np. pocztówki,
magnesy, kubki, torby) oraz regionalnych produktów (rękodzieła, wyroby
artystyczne, przetwory owocowo-warzywne itp.)
2. Zduńska Wola
a) Planowane:
 Centrum Informacji Turystycznej - analogiczne do planowanego w Sieradzu.
 Muzeum Historii Walk nad Wartą będzie miejscem przedstawiającym historię
działań wojskowych, które miały miejsce we wrześniu 1939 r. w okolicach
Zduńskiej Woli. Najważniejszym celem będzie zachowanie pamięci o
bohaterach walczących wówczas o utrzymanie niepodległości Polski. W
zbiorach muzeum znajdować się będą m.in. militaria i pamiątki po kampanii
wrześniowej. Ekspozycje w muzeum należy przedstawić w sposób
nowoczesny przy wykorzystaniu najnowszej techniki. Zalecanymi formami
prezentacji są: filmy historyczne, inscenizacje historyczne, słuchowiska,
mapping 3D, audio przewodniki do pobrania na telefon i tablet oraz
skierowane dla dzieci interaktywne quizy, gry i zabawy.
3. Strońsko/Zapolice
a) Istniejące:
 Kościół p.w. św. Urszuli w Strońsku z uwagi na swój romański charakter
nawiązuje do średniowiecznych tradycji tego regionu. Co roku w wakacje tuż
obok świątyni odbywa się wydarzenie o charakterze kulturalno – historycznym
„W Grodzie Mściwoja – Strońsko na osi czasu”. W trakcie imprezy
organizowany jest m. in. turniej rycerski.
 Inscenizacja Historyczna. Walki obronne 1939 Strońsko - Beleń/Zagórzyce
odbywają się każdego roku na początku września w celu upamiętnienia Boju
o Rzekę Wartę, który miał miejsce w dniach 4-5 września 1939 r. W celu
lepszej prezentacji tak ważnego wydarzenia historycznego należy rozbudować
i lepiej przygotować aktualną imprezę. Aby w pełni wykorzystać to
wydarzenie proponuje się przedłużyć je o 1 dzień. Proponowany przebieg
imprezy to:
1 to dzień organizacyjno-kwaterunkowy. W tym czasie należy zakwaterować
wszystkich przybyłych turystów do namiotów wojskowych. Ma to na celu
lepsze pokazanie wojskowego charakteru imprezy. Ponadto wieczorem
organizować można wspólne biesiadowanie.
2 to główna rekonstrukcja bitwy, prezentacje sprzętu Wojska Polskiego,
wystawy dotyczącej bitwy oraz wystawa zdjęć pokonkursowych z poprzednich
edycji inscenizacji.
3 dzień poświęcony na uroczystości o charakterze patriotyczo-religijnym.
„Aktywna Dolina Rzeki Warty”
Dodatkowo w czasie trzech dni imprezy będzie trwał jarmark. Głównie będą
dostępne tutaj rękodzieła, wyroby artystyczne i regionalne, przetwory
owocowo-warzywne, a także alkohole lokalne. Wskazane jest również
rozbudowanie bazy gastronomicznej do obsługi ruchu turystycznego w trakcie
trzech dni inscenizacji oraz ewentualnie działającej w sezonie turystycznym
(od maja do września). Szczególnie powinny być serwowane dania regionalne,
jako ważny element tradycji i kultury. Aby udogodnić turystom oglądanie
inscenizacji walk niezbędnym jest wydzielenie terenu pod platformy
widokowe, ewentualnie stworzenie miejsc siedzących dla widzów. Na czas
imprezy powinna powstać również wypożyczalnia sprzętu optycznego (lunety,
lornetki).
 Cmentarz to miejsce pochówku ok. 280 żołnierzy poległych w 1939 r., którzy
walczyli o wolność.
 Bunkry wojenne z 1939 r. to sześć jednostronnych tradytorów, które zostały
zbudowane w celach obrony linii rzeki Warty.
b) Planowane:
 Punkt Informacji Turystycznej - analogiczny do planowanego w Sieradzu i
Zduńskiej Woli.
 Szlak rowerowy - powinien powstać na odcinkach między Strońskiem,
Zapolicami i Pstrokoniami, aby ułatwić dotarcie do najważniejszych atrakcji
związanych z kampanią wrześniową. W tym celu należy wyznaczyć, utwardzić
i oznakować szlak w ramach gruntowych dróg gminnych w bezpośrednim
sąsiedztwie rzeki Warty.
„Aktywna Dolina Rzeki Warty”