Wybuch rewolucji we Francji

Wybuch rewolucji we Francji
1. Francja Ludwika XVI






Wiek XVII należał do Francji; zdobycze w Europie i w
koloniach, potężna armia lądowa i morska
Paryż jest centrum świata kulturalnego
Jednak końcówka panowania Ludwika XIV, toczone wojny
oraz polityka kolbertyzmu na początku XVIII w. osłabiają kraj
Długi i zaciąganie kolejnych na prowadzenie wojen
Klęska w wojnie siedmioletniej oraz strata koloni
amerykańskich i indyjskich
Ludwik XV (1715-1774) nie poprawił gospodarczo Francji,
głównie ze względu na niechęć uprzywilejowanych do
podnoszenia podatków ich kosztem








W 1774 r. tron obejmuje Ludwik XVI
od lat siedemdziesiątych XVIII w.
załamanie koniunktury w
przemyśle
susza i pomór bydła w roku 1785
nieurodzaj w roku 1788
kryzys finansów państwa (dług
publiczny 5 miliardów liwrów)
Pomoc Amerykanom w wojnie z
Anglikami; dodatkowe koszty
rozrzutność dworu wersalskiego
(zła opinia o żonie króla Ludwika XVI,
Marii Antoninie; afera naszyjnikowa –
s.393)
Ludwik i Maria Antonina żyjąc dostatnio
nie wprowadzali tłumacząc to
nieudolnością ministrów
Stany we Francji
Na około 26 000 000 obywateli:
 Duchowieństwo (120 000)
 Szlachta (180 000)
 Stan trzeci (25 000 000):
mieszczaństwo i chłopstwo, a za
czasem burżuazja, bogate
drobnomieszczaństwo


Tylko stan trzeci płacił
podatki
Tylko stan trzeci nie miał
żadnych praw politycznych
Emmanuel Sieyes „Co to jest stan trzeci?”

1789 r. ukazała się broszura księdza Sieyesa „Co
to jest stan trzeci?”:
„1. Czym jest stan trzeci? - Wszystkim.
2. Czym był dotychczas w ustroju politycznym? - Niczym.
3. Czego żąda? - Ażeby stał się czymś.”

Ta broszurka pokazująca nierówność w społeczeństwie
francuskim stała się programem ideowym stanu
trzeciego
2. Stany Generalne




Trzeba skądś wziąć kasę; duchowni i szlachta nie chcą
płacić podatków, a społeczeństwo domaga się zwołania
Stanów Generalnych (nie zwoływanych od 1614
roku)
1787: król zwołuje Zgromadzenie Notablów - ciało
opiniodawcze złożone z osób mianowanych przez
monarchę; rozwiązane po odrzuceniu przez
szlachtę projektu wprowadzenia powszechnego
podatku gruntowego
Zgoda króla na zwołanie Stanów Generalnych
kampania wyborcza do Stanów Generalnych „zeszyty skarg”, które pełniły rolę petycji do władz;
2:1

5 maja 1789 r. zbierają się Stany
Generalne w Wersalu

Wg ordynacji wyborczej głosowano tak, że
każdy stan miał po 1 głosie; co zawsze
dawało przewagę dwóch pierwszych stanów
nad stanem trzecim

17 VI 1789r. stan trzeci (na wniosek
Sieyesa) ogłosił się Zgromadzeniem
Narodowym (argumentując, iż to on jest
prawdziwą reprezentacją narodu; dołącza do
niego większość kleru (proboszczowie), a
także wielu przedstawicieli drobnej szlachty
i pojedynczy przedstawiciele arystokracji
Król chce się temu sprzeciwić uniemożliwia
rozpędza stan trzeci i zamyka salę, dlatego stan
trzeci przenosi się do sali gry w piłkę

Zgromadzenie Konstytucyjne –
Konstytuanta

9 VII Zgromadzenie Narodowe przekształca się w
Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne
(Konstytuantę), podkreślając w ten sposób, że jego
głównym celem jest uchwalenie konstytucji dla Francji
3. Rewolucja ludowa

Król zbiera wojsko wokół Paryża

11-14 VII: antykrólewskie
rozruchy w Paryżu po
rozejściu się informacji, że
Ludwik XVI zamierza
spacyfikować rewolucję przy
pomocy wojska;
mieszczanie tworzą Gwardię
Narodową; zdobycie Bastylii 14
lipca 1789 r. przez lud paryski;
Wielka Trwoga na wsi: chłopi
napadają na lokalne urzędy,
niszcząc dokumenty świadczące o
ich powinnościach feudalnych;




Konstytuanta uchwala 4 sierpnia 1789 r. zniesienie
powinności feudalnych odnoszących się do osoby
chłopa (zniesienie resztek poddaństwa osobistego oraz
sądownictwa senioralnego), natomiast zachowuje
powinności odnoszące się do ziemi (czynsze, champart –
danina w naturze proporcjonalna do plonów, opłaty w
przypadku sprzedaży ziemi przez chłopa);
zlikwidowano także dziesięcinę na rzecz Kościoła oraz
przywileje podatkowe szlachty
4. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
26 sierpnia 1789






zasada suwerenności
naturalne prawa człowieka:
do życia, wolności,
własności, bezpieczeństwa
własność prywatna jest
prawem nienaruszalnym i
świętym
równość wszystkich wobec
prawa; zniesienie stanowego
podziału społeczeństwa
prawo do oporu przeciw
złemu rządowi
tolerancja religijna,
wolność słowa i prasy
5. Ugrupowania polityczne Konstytuanty

Królowi nie podobają się te zmiany; znów zbiera wojsko i
znów lud niezadowolony – musi się przenieść do Wersalu,
gdzie lud ma go na oku

W Konstytuancie różne programy i plany odnośnie króla
Prawica (arystokraci, wyżsi duchowni) nie chcą wielkich
zmian
Lewica nie chce króla lecz republiki;
Największym klubem lewicy jest Towarzystwo Przyjaciół
Konstytucji (jakobini); chcą demokracji; na czele
Maksymilian Robespierre




Kordelierzy; chcą obalenia króla; na czele Danton i
Marat
6. Monarchia konstytucyjna


W czerwcu 1791 r. król ucieka, ale zostaje złapany i zawieszono w
pełnieniu obowiązków
Ucieczka przyspiesza pracę nad konstytucją

3 września 1791 – Konstytuanta uchwala konstytucję –
Francja dziedziczną monarchią konstytucyjną

władzę wykonawczą sprawuje „król Francuzów”
władza ustawodawcza należy do jednoizbowego
Zgromadzenia Ustawodawczego
rozdział władzy wykonawczej i ustawodawczej: król nie miał
inicjatywy ustawodawczej, nie mógł rozwiązać Legislatywy;
przysługiwało mu jedynie weto zawieszające – zakwestionowana
ustawa wchodziła w życie, jeżeli uchwaliły ją ponownie dwie
następne legislatywy; ministrowie, odpowiedzialni przed królem, nie
mogli być członkami Zgromadzenia Ustawodawczego

