3. Nauki pomocnicze historii i

Nauki pomocnicze historii
Dyplomatyka
Nauka pomocnicza historii zajmująca się badaniem
dokumentów (tzw. dyplomów), poszczególnymi etapami
ich powstawania i uwierzytelniania, typami formularza,
organizacją i rozwojem kancelarii zarówno wystawcy,
jak i odbiorcy, a także ustalaniem autentyczności
i określeniem stanowiska prawnego dokumentu na
przestrzeni dziejów. Bada dokumenty od strony krytyki
naukowej, czyli określająca przydatność zachowanych
dokumentów do badań historycznych. Pozwala m.in.
wykryć falsyfikaty.
Nauka pomocnicza historii, dążąca do czasowego
Chronologia
umiejscowienia człowieka i społeczeństw.
historyczna
Nauka o sposobach określaniu czasu, czyli systemach
datowania (np. kalendarzach). Metoda chronologii
pozwala na ustalenie np. świąt ruchomych
przypadających na dany rok, lub dnia tygodnia
przypadającego na daną datę.
Geografia historyczna Nauka odtwarzająca całość środowiska geograficznego
w danym miejscu i epoce, lub ukazująca zmiany
chronologicznie zachodzące w danym miejscu – zajmuje
się
rekonstrukcją
ukształtowania
powierzchni,
środowiska przyrodniczego, kultury, gospodarki
i polityki. Bardzo istotna z punktu widzenia historii
militarnej i gospodarczej. W skali światowej stanowi
również naukę pomocniczą dla badań geopolitycznych.
Nauka pomocnicza historii badająca stosunki
Genealogia
pokrewieństwa i powinowactwa między ludźmi,
ustalająca stopień filiacji (wzajemny stosunek dwojga
osób, z których jedna pochodzi od drugiej, tzw.
pokrewieństwo wstępne lub zstępne) i koicji (związek
dwojga osób płci odmiennej, zawarty dla wydania
potomstwa) oraz określająca daty narodzin, ślubów
i zgonów.
Nauka o herbach, zajmująca się badaniem rozwoju
Heraldyka
i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów.
Przedmiotem
numizmatyki
są
badania,
opis,
Numizmatyka
systematyzowanie monet i in. znaków pieniężnych oraz
badanie przyczyn i warunków ich użytkowania.
Fundamentalna dla historii gospodarczej, ekonomicznej,
społecznej, ale również pełniąca bardzo istotną rolę
Paleografia
Sfragistyka
w datacji archeologicznej. Dla historii politycznej, dla
historii idei społeczno-politycznych (zwłaszcza w
okresie średniowiecza) istotne zagadnienia niosą treści
zawarte na obydwu, lub nawet na trzech stronach monet.
Nauka pomocnicza historii, której przedmiotem są dzieje
pisma, jego cechy graficzne, typy i odmiany, a także
narzędzia i materiały piśmienne. Stosowana w celu
ustalenia miejsca i czasu powstania zabytków
piśmiennictwa, pozwala na poprawne odczytanie starych
tekstów.
Nauka o pieczęciach, stanowiąca bardzo ważny
komplement dyplomatyki i heraldyki. Istotna dla badań
nad
najwyższymi
warstwami
społecznymi
i politycznymi.