Jak rozpocząć działalność gospodarczą

Jak rozpocząć działalność gospodarczą
– poradnik krok po kroku
Chcąc rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce przyszły
przedsiębiorca ma wiele możliwości, zarówno co do wyboru formy, w jakiej będzie
prowadził działalność, jak i samego sposobu rejestracji w odpowiednim rejestrze.
Działalność można prowadzić w formie:




jednoosobowej,
spółki cywilnej,
spółki prawa handlowego (spółki osobowej lub kapitałowej),
przedstawicielstwa przedsiębiorcy zagranicznego.
Najpopularniejsze w Polsce jest prowadzenie działalności jako samo zatrudniony
(jednoosobowa działalność gospodarcza) oraz w formie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością.
Jednoosobową działalność gospodarczą i spółkę cywilną należy zarejestrować w
Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej przez
Ministerstwo Gospodarki - CEIDG.
Jest to jawny, ogólnodostępny on-line rejestr zawierający spis wszystkich
przedsiębiorców jednoosobowych i spółek cywilnych.
Co ważne, rejestracja w CEIDG jest bezpłatna. Z faktu figurowania w
rejestrze przedsiębiorców nie są pobierane żadne opłaty. Minister
Gospodarki, urząd skarbowy ani inny organ administracji nigdy nie
żądają od przedsiębiorcy dokonania przelewu z tytułu wpisu do CEIDG.
Na stronie http://www.firma.gov.pl jest dostępne nie tylko narzędzie do
wyszukiwania przedsiębiorców, ale również interaktywny formularz umożliwiający
założenie zarejestrowanie działalności gospodarczej przez Internet. Możliwe jest
wypełnienie wniosku CEIDG on-line albo skorzystanie z kreatora.
Charakterystyka dostępnych poza CEIDG form prawnych - spółek (wymagany kapitał,
sposób prowadzenia księgowości, opodatkowanie) dostępna jest w
publikacji Charakterystyka poszczególnych spółek.
Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna
możesz wybrać jeden z trybów postępowania:

Zalogowanie się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line i złożenie
(podpisanie) go elektronicznie.

Bez logowania się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w
dowolnej gminie (zapamiętaj nr wniosku).

Pobranie i złożenie wniosku papierowego w gminie. Gmina przekształca go na
wniosek elektroniczny.

Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być
notarialnie potwierdzony.
Wraz z wnioskiem o wpis do CEIDG składa się oświadczenie o braku orzeczonych wobec osoby, której wpis dotyczy – zakazów, pod rygorem odpowiedzialności karnej
za złożenie fałszywego oświadczenia. Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do
ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Przedsiębiorca jest obowiązany
złożyć wniosek o zmianę wpisu w terminie najpóźniej 7 dni od dnia zmiany danych.
Numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG jest numer identyfikacji
podatkowej (NIP). Jeżeli wnioskodawca nie posiada, bądź nie pamięta swojego NIP
powinien we wniosku o wpis do CEIDG zaznaczyć rubrykę "Nie posiadam numeru
NIP". Po zarejestrowaniu działalności gospodarczej NIP zostanie
nadany/zweryfikowany i umieszczony we wpisie przedsiębiorcy w CEIDG
automatycznie. Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą numerem
identyfikacyjnym w CEIDG oraz właściwym identyfikatorem we wszelkich kontaktach
z administracją podatkową jest numer NIP.
Jednak przed przystąpieniem do rejestracji działalności
niezbędne jest zebranie podstawowych informacji.
Firma przedsiębiorcy
Jedną z istotniejszych informacji jest firma przedsiębiorcy, czyli nazwa, pod jaką
będzie figurował w Rejestrze. Zgodnie z przepisami firmą osoby fizycznej jest jej imię
i nazwisko. Oznacza to, że firma (nazwa) przedsiębiorcy podana w CEIDG musi
zawierać co najmniej imię i nazwisko wnioskodawcy – np. Jan Kowalski. Możliwe jest
dodanie do firmy innych elementów, np. określających profil działalności – np. Jan
Kowalski dorabianie kluczy. Możliwe jest dodanie również nazwy fantazyjnej – np.
Jan Kowalski – Czarna Perła.
Nazwę firmy należy przemyśleć. Osoba fizyczna może być wpisana do CEIDG tylko
raz. Nie ma możliwości, aby jeden przedsiębiorca wpisał się do CEIDG kilkakrotnie
pod innymi firmami (nazwami). Jest to kłopotliwe w przypadku umieszczania w
firmie nazw określających profil działalności, jeżeli przedsiębiorca wykonuje różne,
często nieuzupełniające się jej rodzaje – np. Jan Kowalski, dorabianie kluczy, usługi
prawne, czy Jan Kowalski usługi dentystyczne, mechanika samochodowa.
We wniosku CEIDG można również podać skróconą nazwę działalności. Nazwa
skrócona nie musi zawierać imienia i nazwiska przedsiębiorcy. Odwołując się do
wcześniejszych przykładów nazwą skróconą firmy Jan Kowalski – Czarna Perła może
być samo określenie fantazyjne – Czarna Perła.
Zgodnie z przepisami dane na fakturach i rachunkach w przypadku jednoosobowej
działalności gospodarczej muszą zawierać m.in. imię i nazwisko przedsiębiorcy. Nie
można zatem posługiwać się na nich nazwą skróconą, jeżeli nie ma w niej imienia i
nazwiska przedsiębiorcy.
W przypadku spółki cywilnej jej nazwa musi składać się co najmniej z nazwisk
wszystkich wspólników.
Data rozpoczęcia działalności
Data wskazana na wniosku jako data rozpoczęcia działalności nie może być
wcześniejsza niż data złożenia wniosku CEIDG.
Możliwe jest wskazanie daty późniejszej niż data złożenia wniosku.
Z datą rozpoczęcia działalności wiążę się data powstania obowiązku opłacania składek
do ZUS z tytułu ubezpieczeń społecznych.
Miejsce prowadzenia działalności
Miejscem prowadzenia działalności jest adres (nazwa ulicy, numer budynku,
mieszkania) albo nietypowe miejsce (np. pawilon nr X w przejściu podziemnym
pod ulicą Y na wysokości budynku o numerze Z, albo pawilon nr X w galerii
handlowej Y przy ulicy Z).
Miejscem prowadzenia działalności nie zawsze jest miejsce, gdzie
wykonywana jest usługa. Przykładowo lekarz prowadzący samodzielną praktykę
jako miejsce prowadzenia działalności nie wskazuje szpitala lub przychodni ale inny
lokal (np. miejsce, gdzie przechowuje dokumentację księgową). Analogicznie
przedsiębiorca dokonujący drobnych napraw w domu klienta (np. hydraulik), nie
wskazuje jako miejsca prowadzenia działalności domów poszczególnych klientów, ale
lokal, w którym np. przechowuje narzędzia po zakończeniu pracy.
Przedsiębiorca może mieć, oprócz głównego miejsca prowadzenia działalności
również miejsca dodatkowe.
Lokal wskazany jako miejsce prowadzenia działalności nie musi być
własnością przedsiębiorcy. Może on dysponować również innym tytułem
prawnym, np. umową użyczenia albo najmu. W przypadku najmu lokalu
mieszkalnego ważne, aby właściciel (wynajmujący) zgodził się na prowadzenie w nim
działalności. Brak zgody właściciela oznacza, że przedsiębiorca nie dysponuje tytułem
prawnym do lokalu; istnieje również ryzyko, że organy podatkowe nie uwzględnią
wydatków związanych z lokalem jako kosztów podatkowych.
Nieodpłatne udostępnienie lokalu dla przedsiębiorcy może wywołać u niego
niekorzystne skutki prawno-podatkowe. Jeżeli udostępniającym jest członek
najbliższej rodziny (I i II grupa podatkowa zgodnie z ustawą o podatku od
spadków i darowizn) to taka umowa jest nieopodatkowana. Jeżeli lokal
nieodpłatnie udostępnia inny podmiot, niż wskazany powyżej, przedsiębiorca
musi rozpoznać przychód w podatku dochodowym w wysokości rynkowej
wartości prawa. Oznacza to, że co prawda przedsiębiorca nie zapłaci za najem, ale
nieodpłatne przysporzenie (darmowy lokal) stanowi u niego przychód opodatkowany
tak, jak reszta przychodów z prowadzonej działalności.
Przeznaczenie lokalu na cele prowadzonej działalności gospodarczej wiąże się ze
zmianą stawek podatku od nieruchomości.
Informacje o skutkach podatkowych prowadzenia działalności w lokalu są dostępne w
artykule Podatki. Podstawowe zagadnienia i przydatne linki, w rozdziałach Podatek
dochodowy, Podatek VAT, Podatek od nieruchomości.
Podczas rejestracji działalności gospodarczej urzędnik nie ma prawa żądać
przedstawienia tytułu prawnego do lokalu. Jeżeli jednak przedsiębiorca jako siedzibę
wskaże lokal, którego nie ma prawa używać na cele prowadzonej działalności, jest to
podstawą do wykreślenia wpisu z CEIDG przez Ministra Gospodarki.
Kody działalności gospodarczej
Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) to numeryczne określenie rodzaju działalności
gospodarczej. Kody mają charakter międzynarodowy i są wykorzystywane do
prowadzenia badań statystycznych.
Wypełniając wniosek przedsiębiorca musi wskazać co najmniej jeden kod
działalności. Jeżeli wybierze ich więcej, musi określić, który z nich wskazuje na
działalność główną (wykonywaną w największym zakresie); pozostałe kody określają
uboczną działalność przedsiębiorcy.
Informacje o tym, jak prawidłowo wybrać kody PKD oraz jakie ewentualne
dodatkowe wymagania administracyjne dotyczące danej działalności należy spełnić są
dostępne w artykule Wybór kodów PKD. Wyszukiwarka kodów PKD.
Informacje o skutkach podatkowych prowadzenia działalności w lokalu są dostępne w
artykule Podatki. Podstawowe zagadnienia i przydatne linki.
Wybór formy opodatkowania, wpłaty zaliczki i rodzaj
prowadzonej dokumentacji rachunkowej
We wniosku CEIDG przedsiębiorca określa także wybór formy opodatkowania
podatkiem PIT oraz podaje informacje, czy zaliczki na PIT będzie wpłacał co miesiąc
czy co kwartał.
Ponadto na etapie rejestracji należy określić w jakiej formie będzie prowadzona
rachunkowość. Najczęściej przedsiębiorcy wybierają podatkową księgę przychodów i
rozchodów, czyli prostą formę ewidencjonowania kosztów i przychodów.
Wybór formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej jest
zagadnieniem dość złożonym. Wymaga bowiem znajomości wielu kryteriów
warunkujących przystąpienie do danej formy opodatkowania. Jednocześnie zakres
obowiązków wynikający z wybranego sposobu płacenia podatku jest mocno
zróżnicowany i ilustruje wyraźną odmienność.
Owe zróżnicowanie obejmuje zarówno system podatkowy (PIT, CIT, podatek
zryczałtowany) jak i tryb przystąpienia do danego systemu podatkowego (wniosek,
oświadczenie, domniemanie) a także sposób odprowadzania (zaliczki, kwota podatku)
lub deklarowania podatków (określone zeznanie PIT 28, 36L, 36 , CIT 8, decyzja).
Różnice widoczne są też w poziomie stawek podatkowych (kwotowe, ryczałtowe,
liniowe i progresywne) i ustalaniu podstawy opodatkowania (dochód, przychód).
Odmienne są też obowiązki związane z gromadzeniem dokumentacji i prowadzeniem
ewidencji podatkowych i księgowych (księgi rachunkowe, książka przychodów i
rozchodów, ewidencja przychodów, ewidencja wyposażenia, ewidencja środków
trwałych, imienna karta przychodów dla zatrudnionego pracownika, wykaz
zatrudnionych itp.).
Zadaniem poradnika jest pomoc przy wyborze właściwej formy opodatkowania
dochodów z działalności gospodarczej uwzględniając jej formę prawną oraz
towarzyszące temu okoliczności. W rezultacie poradnik powinien pozwolić dokonać
samodzielnego wyboru pomiędzy jedną z niżej wymienionych form opodatkowania
dochodów uzyskiwanych przez osobę fizyczną lub wspólnika spółki osobowej albo też
osobę prawną (spółki kapitałowe):





karta podatkowa,
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
podatek liniowy,
podatek dochodowy od osób fizycznych rozliczany na ogólnych zasadach,
podatek dochodowy od osób prawnych.
Informacje na temat rejestracji działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym
zawarte są w poradnikach poświęconych zakładaniu działalności gospodarczej.
Uwaga!
Zadaniem poradnika jest przedstawienie wszystkich dostępnych form opodatkowania
po uwzględnieniu wyborów dokonanych przez użytkownika portalu. Poradnik nie
stanowi rekomendacji w kwestii przyjęcia określonych form
opodatkowania.
Rachunek bankowy
We wniosku należy wskazać numer rachunku bankowego do rozliczeń z urzędem
skarbowym. Przedsiębiorca może posiadać rachunek firmowy lub rachunek założony
na osobę fizyczną (np. sprzed rozpoczęcia działalności).
Informacje o dodatkowych obowiązkach związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej są dostępne w artykule Prowadzę działalność gospodarczą w Polsce.
ZUS
Rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG (czyli tzw. jednym okienku) jest
jednocześnie rejestracją płatnika składek (czyli przedsiębiorcy opłacającego składki)
w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Pamiętać jednak należy, że osoba
rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej staje się również
ubezpieczonym, a to oznacza konieczność zgłoszenia siebie do ZUS właśnie jako
ubezpieczonego. Powinniśmy to zrobić w ciągu 7 dni od podjęcia działalności
gospodarczej.
Jeżeli zatrudniamy pracowników, to również każdy z nich powinien zostać przez nas
zgłoszony do ZUS w charakterze ubezpieczonego, w terminie 7 dni od rozpoczęcia
prowadzenia działalności gospodarczej lub w ciągu 7 dni od ich zatrudnienia.
Opracowanie biznes planu.
Każdy pomysł na własną działalność gospodarczą musi być wstępnie przeanalizowany
i szczegółowo opracowany, aby w praktyce mógł mieć szansę na realizację.
Weryfikacja pomysłu to zebranie potrzebnych danych, ich zestawienie i
zinterpretowanie, aby na tej podstawie podjąć decyzję, co do realizacji pomysłu albo
dalszego opracowania projektu. Cała to procedura prowadzi do sporządzenia biznes
planu. Nie istnieją reguły, co do objętości planu. Dla malej firmy powinno wystarczyć
ok. 10 stron a dla większej, w zależności od rozmiarów przedsięwzięcia, od 30 do 50
stron.
Biznes plan określa cele i założenia firmy, przewidywany koszt rozpoczęcia
działalności, koszt jej prowadzenia i oczekiwane dochody. Musimy wiedzieć gdzie
chcemy prowadzić działalność i ile pieniędzy będziemy potrzebować. Niezbędna jest
też szczegółowa informacja na temat partnerów do współpracy: dostawców i
odbiorców oraz przewidywanych rynków zbytu. Jeżeli zamierzamy od razu zatrudniać
pracowników należy to również uwzględnić w biznes planie.
Biznes plan jest więc potrzebny, aby przewidzieć wszystkie istotne aspekty
planowanej działalności i aby móc go przedstawić kredytodawcom i partnerom.
Biznes plan pełni także funkcje promocyjne dla nowo tworzonej firmy.
Zadania biznes planu:







zawiera strategię działania,
określa koncepcję rozwoju firmy,
ocenia rynek i konkurencję,
ocenia mocne i słabe strony przedsięwzięcia,
określa koszty i potrzeby finansowe,
szacuje stopień ryzyka przedsięwzięcia,
ocenia branżę.
Podstawowe elementy biznes planu to:









streszczenie,
opis produktu lub usługi, cel firmy,
zespół zarządzający,
rynek i konkurencja,
plan marketingowy,
system biznesowy i organizacja,
harmonogram realizacji,
możliwości i zagrożenia,
plany finansowe i finansowanie.
Streszczenie biznes planu
Ta część biznes planu jest ważna z tego powodu, że jest w pierwszej kolejności
czytania i powinna zachęcić do czytania całości biznes planu przez osoby, których
przychylność dla firmy chcemy uzyskać.
• Nazwa firmy
• Adres
• Rodzaj działalności gospodarczej
• Geneza pomysłu
• Uzasadnienie spodziewanego sukcesu
• Planowane wyniki finansowe (tylko zyski)
Charakterystyka firmy
• Spółka lub indywidualne przedsiębiorstwo
• Życiorys właściciela lub wspólników (podkreślić umiejętności przydatne w
prowadzeniu firmy)
Analiza rynku
• Kim są Twoi klienci i ich krótka charakterystyka
• Minimalna ilość zakupów w miesiącu i roku przez jednego klienta
• Motywy zakupu Twoich towarów/usług przez klientów w warunkach konkurencji
Strategia marketingowa
• Reklama – środki, czas, wielkość środków finansowych
• Cena, sposób jej wyznaczenia, obniżki, rabat
• Metody sprzedaży produktu
• Lokalizacja firmy (atuty lokalizacji)
Charakterystyka produktu
• Asortyment (opis cech użytkowych, jakość) produkcji
• Produkcja – opis procedur
• Zapasy materiałowe, rodzaj, wielkość, źródła dostaw
• Opakowanie
Zarządzanie firmą
• Struktura organizacyjna firmy (wykaz stanowisk pracy, zakres czynności)
• Liczebność pracowników
• Metody doboru pracowników
• Szkolenie pracowników
• System motywacyjny (płace, awans zawodowy)
• Wykaz doradców z zewnątrz
Plan finansowy
• Wysokość osiąganych dochodów i zysku
• Wysokość niezbędnego kapitału
• Źródła jego pochodzenia
• Termin koniecznej pomocy kredytowej banku (możliwości zabezpieczenia spłaty)
Załączniki finansowe
• Bilans
• Rachunek zysków i strat
• Księga przepływów gotówkowych
• Inne dodatkowe:
• wykaz wyposażenia
• plan zwrotu kredytu bankowego
Analiza finansów firmy.
Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej trzeba zastanowić się ile funduszy
potrzebujemy na jej uruchomienie. Musimy uwzględnić koszty początkowe:


narzędzia, wyposażenie, materiały do produkcji, wynajem pomieszczenia,
opłata rejestracyjna, koszty informacji o działaniu (minimarketing) oraz jakie
będą stałe miesięczne koszty działalności:
nasze wynagrodzenie i narzuty od niego, pensje pracowników wraz z
narzutami, zakup materiałów, opłata za lokal, telefony, prowadzenie
księgowości i rozliczenia podatkowe, inne opłaty.
Źródłem finansowania przedsiębiorstwa mogą być: fundusze własne, kredyty z banku,
pożyczki z różnych źródeł (Fundusz Pracy, Fundusze Rozwoju Przedsiębiorczości,
Fundusz Mikro).
Powrót do poprzedniej strony