Poradnictwo żywieniowe jako uzupełnienie treningu

Biznes od A do Z
Poradnictwo żywieniowe
jako uzupełnienie treningu
W zdecydowanej większości przypadków nasi klienci stawiają sobie za cel treningu
modelowanie sylwetki i zrzucenie zbędnych kilogramów. Odchudzanie jest przyczyną
wzmożonej aktywności klubowiczów w okresie wiosenno-letnim oraz na kilka tygodni przez sylwestrem. Sukces gwarantuje im jednak nie tylko intensywny trening, ale
przede wszystkim prawidłowo ułożona dieta. Nie sposób więc obsłużyć kompleksowo klienta bez poradnictwa żywieniowego. Poniżej podpowiadamy,
jak rozwiązać tę kwestię w klubie.
Sukces w procesie odchudzania oraz osiągania celów sportowych w 80 proc. zależy od prawidłowego odżywiania. Bez
niego mięśnie nie mogą się regenerować i prawidłowo funkcjonować. Organizm nie ma sił do podejmowania wysiłku.
Jedzenie może być zarówno wrogiem, jak i sprzymierzeńcem
w osiąganiu postawionych celów. Źle skomponowana dieta
potrafi przynieść skutek zupełnie odwrotny. Taką sytuację mamy
wtedy, gdy nadmiernie ograniczamy podaż kalorii, zwiększając
jednocześnie ilość wysiłku fizycznego. Organizm włącza systemy obronne, blokuje spalanie tkanki tłuszczowej, gdyż wydatek
46
energetyczny jest niewspółmiernie wysoki w stosunku do liczby dostarczanych kalorii. Kolejnym często popełnianym błędem
jest spożywanie węglowodanów prostych przed treningiem,
co powoduje w jego trakcie spadek poziomu glukozy we krwi,
i w efekcie trening staje się dużo mniej intensywny – organizmowi brakuje energii do pracy. Często też dochodzi do katabolizmu mięśni, czyli rozpadu własnych białek mięśniowych.
Związane to jest z huśtawką insulinową. Podaż cukrów prostych
powoduje gwałtowny wyrzut insuliny, której zadaniem jest obniżenie wysokiego poziomu glukozy. Ten nadmierny wyrzut
Fitness Wellness & SPA MANAGEMENT
04/11
insuliny obniża niestety poziom cukru poniżej normy. Dodatkowo działa również czynnik aktywności fizycznej, która również
obniża poziom cukru. W efekcie organizm wchodzi w fazę hipoglikemii. To stan, w którym następuje rozpad własnych białek
mięśniowych, stajemy się senni i zmęczeni, tracąc motywację do
kontynuowania wysiłku fizycznego.
Warto więc oferować naszym klientom poradnictwo żywieniowe, aby nie popełniali błędów dietetycznych, które w najlepszym
wypadku mogą skutkować brakiem możliwości osiągnięcia założonych celów, a w najgorszym – uzyskaniem efektów odwrotnych od zamierzonych. Przykładem może być przyrost masy
tłuszczowej osoby chcącej zrzucić zbędne kilogramy lub zmniejszenie masy ciała u osoby budującej masę mięśniową. Ponadto
może dojść do przetrenowania organizmu, a w efekcie zaniechania treningów, co będzie się jednoznacznie wiązało z obniżeniem
dochodów klubu. Rolą trenera jest uświadomienie klientowi, że
każdy cykl treningowy składa się z ćwiczeń, odpoczynku oraz
prawidłowego odżywiania w ciągu dnia, zarówno przed treningiem, jak i niedocenianego żywienia potreningowego.
Kto powinien doradzać?
W poradnictwo dietetyczne i treningowe powinni się zaangażować jednocześnie dietetyk klubowy oraz trener. Przy tym muszą
mówić jednym głosem. Nie wyobrażam sobie sytuacji, kiedy trener poleca jedno, a dietetyk zupełnie co innego, wzajemnie podważając swój autorytet. Klient w takiej sytuacji czuje się zagubiony,
nie wie, komu zaufać, i ostatecznie sięga do internetu, gdzie uzyskuje zwykle porady kompletnie niedostosowane do jego osoby.
Zwykle pierwszą osobą, do której trafia klient, jest trener czy instruktor fitness. Są to osoby, które mają najbliższy, często personalny, kontakt z klientem. Są dla niego wzorem do naśladowania.
Klubowicze chcą mieć tak samo wyrzeźbioną, umięśnioną czy
szczupłą sylwetkę. Jeśli instruktor lub trener świetnie wygląda, to
w głowie klienta rodzi się koncepcja: „wystarczy, że będę postępował tak jak on/ona, tak samo się odżywiał, tak samo trenował”.
W myśl tej zasady klienci często swoje pierwsze kroki kierują właśnie do instruktora/trenera. Rolą trenera jest maksymalne wsparcie klubowicza w dążeniu do osiągnięcia celu. Jednak aby tego
dokonać, trener musi umieć wczuć się w sytuację klienta oraz
posiadać odpowiednią wiedzę na ten temat. Trening i dieta muszą być indywidualnie dobrane, uwzględniać możliwości fizyczne
klienta, specyfikę pracy, jaką wykonuje, możliwości spożywania
posiłków w pracy czy w domu, wreszcie – aspekty zdrowotne.
Osobą, do której klubowicz trafia w drugiej kolejności, jest dietetyk pracujący w klubie. Powinien to być człowiek otwarty,
o szerokiej wiedzy, najlepiej jeśli sam będzie uprawiał aktywność
fizyczną. Fachowiec ten nie może zapominać, że dieta oferowana klientom klubu musi uwzględniać specyfikę osób aktywnych
fizycznie, zwiększone zapotrzebowanie energetyczne, konieczność uwzględnienia intensywności określonego treningu. Zupełnie inaczej będzie wyglądało żywienie osoby uprawiającej jogę,
a zupełnie inaczej trenującej na siłowni czy biorącej udział w zajęciach indoor cyclingu.
Jaką wiedzę powinien mieć trener?
Ponieważ to właśnie trener jest pierwszą instancją, do której
klient kieruje zapytanie, powinien on posiadać odpowiednią
wiedzę przede wszystkim z fizjologii wysiłku fizycznego, zapotrzebowania energetycznego człowieka, jego podstawowej
przemiany materii, całkowitej przemiany materii, jak również
energetyki i specyfiki konkretnej aktywności fizycznej. Rolą trenera jest przede wszystkim uświadomienie klienta, że na cykl
treningowy składają się trening oraz odpoczynek i że nie zawsze
04/11
więcej znaczy lepiej. Często mniej, czyli krócej, intensywniej,
z zachowaniem czasu na regenerację, oznacza więcej. Więcej
spalonej tkanki tłuszczowej, więcej spalonych kalorii, więcej
energii, zapału oraz motywacji do ćwiczeń. Obowiązkiem trenera jest również przekazanie klientowi zasad prawidłowego
odżywiania, czyli zasady piramidy żywieniowej wg Instytutu
Żywności i Żywienia oraz zasady diety ubogoenergetycznej
(nie należy jej mylić z dietami 1000, 1200 czy 1500 kcal, które
nie pokrywają podstawowej przemiany materii, a w efekcie
spowalniają ją), czy wreszcie prostej zasady indeksu glikemicznego (spożywania posiłków mało przetworzonych, bogatych
w błonnik w ciągu dnia i przed treningiem oraz produktów
o wysokim indeksie glikemicznym po wysiłkach fizycznych
o dużej intensywności). Obowiązkowo powinien znać działanie
poszczególnych suplementów, jak również zachować umiar
i rozsądek w ich stosowaniu. Nie każda osoba powinna stosować suplementy, często wystarczy dobrze zbilansowana dieta.
Czasami jednak stosowanie suplementów jest wręcz konieczne.
Trener powinien znać podstawowe definicje i pojęcia dietetyczne, np. co to są białka, tłuszcze, węglowodany, jakie powinny być
ich proporcje w diecie, wiedzieć, że białko przyspiesza przemianę materii, ale jednocześnie jego nadmiar może uszkodzić nerki
czy wątrobę. Ponadto mieć informacje o tym, że: tłuszcze dzielą
się na te dobre oraz złe, o zachowaniu zasady kwasowo-zasadowej posiłków, o prawidłowym nawodnieniu organizmu oraz
rodzajach napojów i ich wpływie na organizm, węglowodanach
prostych i złożonych, funkcji błonnika oraz różnicy między tym
w tabletkach a naturalnie zawartym w żywności. Tych pojęć
mogę tutaj wymieniać zdecydowanie więcej, a z każdym kolejnym niektórych trenerów może ogarniać coraz większe przerażenie. Nie każdy trener będzie czuł się na siłach, aby doradzać
klientowi w kwestii żywienia. Ważne jest jednak w takiej sytuacji,
aby nie opowiadał klientowi rzeczy, które mu w danym momencie przyjdą na myśl, lecz skierował klienta do dietetyka. W klubie
fitness powinna istnieć współpraca na linii dietetyk – trener. Warto regularnie organizować wspólne szkolenia, na których dietetyk przekaże trenerowi swoją wiedzę na temat zasad prawidłowego żywienia, natomiast trener dietetykowi wiedzę dotyczącą
specyfiki wysiłku fizycznego.
Nowatorską propozycją są szkolenia specjalnie dedykowane
instruktorom, którzy nie posiadając fachowej wiedzy z dziedziny żywienia, mogą wspomóc dietetycznie klienta w procesie
odchudzania. Są to np. warsztaty pt. „Dieta i indoor cycling
w walce ze zbędnymi kilogramami”, których jestem autorem.
Z umiejętności, którymi powinien wykazać się trener, warto
również wymienić umiejętność interpretacji danych z analizatorów składu ciała, takich jak: ilość tkanki tłuszczowej,
masa mięśni w organizmie, rozkład tych komponentów na
poszczególne części ciała. O potrzebie posiadania takiego
urządzenia w klubie nie muszę chyba wspominać.
Warto uczulić trenera, że nie jest on specjalistą w dziedzinie
żywienia, nawet jeśli skończy specjalne szkolenia. Czasami występują sytuacje, gdzie konkretne pożywienie może
szkodzić czy wręcz być trucizną dla klienta. Nie wolno stosować uniwersalnych zasad żywieniowych (np. kserokopia
diety wręczanej wszystkim klientom). Lepiej w takich sytuacjach oddać sprawę specjalistom – wysłać klienta do lekarza lub dietetyka.
Gabinet dietetyczny w klubie
Ideałem jest zorganizowanie gabinetu dietetycznego w
klubie. Na jego wyposażeniu powinien być analizator składu ciała, który umożliwi bieżącą analizę postępów trenin-
Fitness Wellness & SPA MANAGEMENT
47
Iwona Wierzbicka
Związana ze światem fitness od
ponad 11 lat, początkowo jako
instruktor fitness i menedżer
klubu. Obecnie prowadzi swoją
działalność gospodarczą –
poradnię dietetyczną Ajwen
(www.ajwen.pl), gdzie zajmuje
się odchudzaniem klientów
klubów fitness, otyłością u
dzieci, dietami dla sportowców
oraz wspomaganiem procesów
leczenia poprzez prawidłowe
odżywianie w różnych
jednostkach chorobowych.
Ponadto jest instruktorem
różnych form fitnessu, indor
cyclingu oraz trenerem
kulturystyki. Z pasją oddaje się
swojej pracy oraz hobby, jakim są
sporty ekstremalne.
Biznes od A do Z
gowych i dietetycznych klienta. Tylko w ten sposób trener
i dietetyk mogą ocenić, czy plany dietetyczne i treningowe
zostały prawidłowo skonstruowane. Zupełnie inną kwestią
pozostaje fakt, czy klient się do tych zaleceń stosuje. Tutaj
warto prowadzić indywidualne kartoteki klientów. Znajdować się w nich będą: wywiady żywieniowe klientów, ich
dotychczasowe upodobania kulinarne, pomiary antropometryczne, wydruki z analizatorów składu ciała, plany treningowe oraz plany dietetyczne. Warto regularnie przeprowadzać konsultacje kontrolne. Na tego typu konsultacjach
klient omawia z dietetykiem czy trenerem prawidłowość
stosowanej do tej pory diety i treningu. Można to weryfikować np. na podstawie prowadzonego przez klienta dzien-
niczka żywieniowego czy treningowego, w którym metodą
bieżącego notowania spisuje on każdy dzień w kolejności
chronologicznej. Monitorowany w ten sposób klient będzie
czuł się bardziej zobowiązany do przestrzegania zaproponowanych mu zasad, jak również indywidualnie traktowany
i przede wszystkim ważny (niepozostawiony samemu sobie). Oczywiście nie możemy kogoś na siłę zmusić do takiego sposobu kontroli i nadzoru, ale na pewno warto to
zaproponować.
Z mojego doświadczenia jako dietetyka wynika, że 90 proc.
klientów chętnie na taki rodzaj nadzoru przystaje. Z biegiem czasu powoli się wykruszają, gdyż jest to dość uciążliwa i czasochłonna metoda, ale spośród tych, którzy wytrwają przez przynajmniej 6 miesięcy, 99 proc. osób osiąga
postawiony sobie cel. Istotne jest, by zarówno dietetyk, jak
i trener potrafili wychwytywać nieprawidłowości, które pojawiają się podczas treningów czy stosowania diety, ściśle
przy tym ze sobą współpracując.
48
Oferta
Im bardziej kompleksowa oferta gabinetu dietetycznego,
tym większą liczbę klientów może obsłużyć. Jego oferta
w dużej mierze będzie zależała od tego, w czym dany dietetyk się specjalizuje, jaką uczelnię/kierunek kończył oraz
jakie zrobił kursy dodatkowe. Kompleksowa oferta gabinetu dietetycznego to diety zarówno w chorobach, jak
i w zdrowiu, diety dla kobiet w różnych okresach i sytuacjach życiowych, diety dla sportowców i osób amatorsko uprawiających sport. Gabinet może również oferować
testy na nietolerancje i alergie pokarmowe, analizę pierwiastkową włosów, propozycje badań laboratoryjnych
– tutaj sprawdzi się współpraca z lekarzem. Warto nawiązać
współpracę
z lekarzami różnych specjalizacji, którzy będą
podsyłali
dietetykowi
czy klubowi pacjentów,
uznając za niezbędne
zastosowanie diety czy
aktywności
fizycznej
w tej konkretnej sytuacji.
Usługami podstawowymi powinna być analiza
składu ciała, analiza dotychczasowego sposobu odżywiania, ułożenie
planu
suplementacji
czy planu treningowego – tutaj sprawdzi się
współpraca z trenerem.
Ofertę gabinetu dietetycznego warto połączyć
z ofertą klubu – oferując pakiety takie, jak np.
kompleksowy program
odchudzania. W pakiecie klient otrzyma plan
dietetyczny, plan treningowy, karnet czy abonament na usługi klubu,
masaże wyszczuplające
(współpraca z gabinetem masażu), zabiegi upiększające
czy ujędrniające (współpraca z zaprzyjaźnionym gabinetem kosmetycznym), badania krwi – morfologia, enzymy,
hormony (współpraca z lekarzem, ośrodkiem zdrowia czy
laboratorium), pulsometr do treningów, regularne wizyty
kontrolne u dietetyka, pakiet treningów personalnych, catering dietetyczny w pracy wg zasad ułożonej diety (współpraca z cateringiem).
Kompozycja pakietów jest właściwie nieograniczona.
Na pakiety mogą się składać zarówno usługi oferowane
przez klub, jak i te oferowane przez jego partnerów, co
powoduje wymianę klientów i dotarcie do nowej grupy
docelowej. Zwykle klienci odchudzający się są w stanie
zapłacić za 100 proc. gwarancję sukcesu ogromne pieniądze. Rynek środków odchudzających jest jednym z najbardziej dochodowych. Umiejętne wykorzystanie tej wiedzy
pozostawiam kreatywnym i przedsiębiorczym menedżerom klubów fitness.
Fitness Wellness & SPA MANAGEMENT
04/11