Użyczenie autokaru będącego własnością pracodawcy na

Użyczenie autokaru będącego własnością pracodawcy na wycieczkę pracowników finansowaną z ZFŚS
Wpisany przez Denis Kędzierski
Jednostka budżetowa nie może użyczać majątku państwowego (autokaru) organizacji
związkowej.
Pytanie
Jednostka budżetowa używa do swojej statutowej działalności autokarów. Organizacja
związkowa zwróciła się z prośbą o bezpłatne użyczenie autokaru na wycieczkę organizowaną
przez zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS). Koszty paliwa pokryte zostaną z ZFŚS.
Czy nie naruszymy prawa, jeśli użyczymy bezpłatnie autokaru?
Odpowiedź
Jednostka budżetowa nie może użyczać majątku państwowego (autokaru) organizacji
związkowej, ponieważ autokary są przeznaczone wyłącznie dla wykonania celów ustawowych
(statutowych) danej jednostki budżetowej, a nie dla organizowania wycieczek lub użyczania na
potrzeby wycieczki. W przypadku dokonania użyczenia jednostka naruszy dyscyplinę finansów
publicznych..
Definicja jednostki budżetowej według ustawy o finansach publicznych i charakter
majątku jednostki
1/4
Użyczenie autokaru będącego własnością pracodawcy na wycieczkę pracowników finansowaną z ZFŚS
Wpisany przez Denis Kędzierski
Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które
pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a dochody odprowadzają na rachunek
budżetu państwowego lub samorządu terytorialnego (budżet publiczny). Wydatki jednostki
budżetowej są zatem finansowane bezpośrednio z budżetu publicznego, a także jej dochody są
przekazywane bezpośrednio do budżetu publicznego. Świadczy to o tym, że jednostka
budżetowa jest częścią budżetu państwowego (lub samorządowego). Jednostka taka nie ma
więc odrębnej od tego budżetu gospodarki finansowej lub majątkowej. Dlatego jej majątek jest
majątkiem publicznym, a nie prywatnym. Jednostka budżetowa podlega wszelkim rygorom
dyscypliny finansowej, związanej z sektorem finansów publicznych, a także odpowiedniej
kontroli.
Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu, który określa jej nazwę, siedzibę i przedmiot
działalności. Statut oraz ustawa określają zadania, dla których utworzono jednostkę i dla
których realizacji przydzielono jej majątek państwowy (art. 20 ust.2 ustawy z 30.6.2005 r. o
finansach publicznych; Dz.U. Nr 246, poz. 214 ze zm.; dalej FinansePublU).
Przykład
Zakłady komunikacji miejskiej jako jednostki użyteczności publicznej posiadają odpowiedni
majątek, np. autobusy, tramwaje itp. środki transportu. Zakłady wykorzystują ten majątek
wyłącznie w celu wykonania swoich zadań użyteczności publicznej, a nie dla innych celów.
Skoro majątek przydzielony jednostce budżetowej jest majątkiem państwowym, to jest
przeznaczony wyłącznie do realizacji celów statutowych (ustawowych) danej jednostki. Są to
cele i zadania publiczne. Majątek tej jednostki nie może być wykorzystany dla innych celów.
Przykład
BOR jest umundurowaną i uzbrojoną jednostką. Wykonuje ustawowe zadania, wymienione w
art. 2 ust. 1 ustawy z 16.3.2001 r. o Biurze Ochrony Rządu. W aspekcie finansowym jest to
jednostka budżetowa podlegająca ministrowi spraw wewnętrznych.
Zadaniami ustawowymi (statutowymi) tej jednostki budżetowej jest ochrona najważniejszych
osób i obiektów władzy państwowej w Rzeczypospolitej, jak również ochrona delegacji
zagranicznych przyjeżdżających z wizytą do Polski, przedstawicielstw dyplomatycznych państw
obcych itp. W tym celu jednostka dysponuje majątkiem, w skład którego wchodzą również
autokary. Można wyobrazić sobie sytuację, w której konkretny autokar zostanie użyczony na
potrzeby wycieczki, co spowoduje niewykonanie np. operacji ochrony i przewozu delegacji
zagranicznej. W przypadku użyczenia autokaru naruszone zostaną przepisy ustawy o Biurze
Ochrony Rządu, która jasno określa zadania ustawowe BOR i cele wykorzystania majątku tej
2/4
Użyczenie autokaru będącego własnością pracodawcy na wycieczkę pracowników finansowaną z ZFŚS
Wpisany przez Denis Kędzierski
jednostki (w tym autokarów).
Dyscyplina i plan finansowy jednostki budżetowej
Oprócz powyższego, istnieje realne zagrożenie naruszenia przepisów ustawy o finansach
publicznych. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i
wydatków, nazywany planem finansowym jednostki budżetowej (art. 20 ust. 3 i4 FinansePublU).
Użyczenie autokaru może spowodować wydatki, do których zapłaty będzie zobowiązana
jednostka budżetowa. Mogą to być wydatki związane z wycieczką: koszty serwisu autokaru w
podróży, wynagrodzenie dla kierowcy, opłaty drogowe, koszty naprawy autokaru i wypłata
odszkodowania, jeżeli autokar będzie uczestniczyć w wypadku drogowym. Prawdopodobnie
koszty te będzie finansować nie ZFŚS, tylko jednostka budżetowa, ponieważ to ona dysponuje
autokarem. Wówczas może dojść do naruszenia dyscypliny finansów publicznych, ponieważ
koszty takie nie są związane z działalnością jednostki budżetowej, tylko z wycieczką. Poza tym
będą to wydatki nie przewidziane w planie finansowym jednostki, a wszelkie zmiany tego planu
lub wydatki przekraczające zaplanowane kwoty rocznych wydatków są naruszeniem dyscypliny
budżetowej (art. 10, art. 11 ust. 2, art. 15 ustawy z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych; Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114). Kontrolę w
zakresie przestrzegania dyscypliny finansowej sprawują komisje orzekające, które określa ta
ustawa.
Natomiast kontrolę w zakresie legalności, celowości i rzetelności gospodarowania majątkiem
państwowym wykonuje Najwyższa Izba Kontroli (NIK), działając zgodnie z art. 2, art. 3, art. 5 i
nast. ustawy z 23.12.1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz.U. z 1995 r. Nr 13, poz. 59 ze zm.).
Oprócz tego sprawy gospodarki materiałowej i eksploatacji pojazdów, a więc także i autokarów,
podlegają kompetencjom kontroli wewnętrznej w jednostkach budżetowych (zespoły audytorów
wewnętrznych). Te osoby i organy kontrolne też będą badać aspekty finansowe eksploatacji
3/4
Użyczenie autokaru będącego własnością pracodawcy na wycieczkę pracowników finansowaną z ZFŚS
Wpisany przez Denis Kędzierski
pojazdów.
Trzeba ponadto podnieść następujące argumenty, które przemawiają przeciwko użyczeniu
autokaru w danej sytuacji, gdy organizacja związkowa skierowała taki wniosek:
- celem zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) jest udzielanie pomocy
socjalnej indywidualnym osobom - pracownikom i innym uprawnionym, a nie całej grupie osób
będących członkami organizacji związkowej;
- pomoc socjalna jest udzielana indywidualnie, konkretnej osobie będącej w trudnej
sytuacji rodzinnej lub finansowej i po zweryfikowaniu jej stanu majątkowego. Pomoc ta jest
udzielana na indywidualny wniosek osoby ubiegającej się o pomoc socjalną;
- fundusz ZFŚS nie dysponuje autokarem, tj. autokar nie został formalnie przydzielony do
funduszu w celu realizacji zadań socjalnych ZFŚS. Autokar jest majątkiem jednostki budżetowej
(państwowym);
- fundusz udziela pomocy finansowej i dysponuje środkami pieniężnymi, tj. może w danej
sytuacji opłacić wynajem autokaru u firmy zewnętrznej oraz opłacić koszty paliwa lub wykupić
zorganizowaną wycieczkę w biurze turystycznym.
4/4