Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału

Transkrypt

Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału
Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku
według stanu na dzień 31.12.2015 roku
Sporządzono: kwiecień 2016
I. Wprowadzenie
Na podstawie Części Ósmej Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów
ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 („CRR”), Gospodarczy Bank Spółdzielczy
opracował niniejszy dokument przedstawiający informacje o charakterze jakościowym i ilościowym, obrazujący profil ryzyka Banku, wg danych na 31.12.2015r.
Na podstawie art. 432 CRR, w niniejszym dokumencie pominięto informacje uznane przez Bank za nieistotne. Za informacje nieistotne uznano dane,
których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy
podejmowaniu decyzji ekonomicznych.
Ponadto korzystając z zapisów art. 432, GBS Bank pominął w ujawnieniach informacje uznane za zastrzeżone lub poufne. Informacje uznaje się za
zastrzeżone, jeżeli w opinii Banku ich podanie do wiadomości publicznej osłabiłoby pozycję konkurencyjną. Informacje uznaje się za poufne, jeśli Bank zobowiązał
się wobec klienta lub innego kontrahenta do zachowania poufności.
Informacja została sporządzona w oparciu o Instrukcja sporządzania informacji dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających
ogłaszaniu w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku
Niniejszy dokument prezentowany na stronie internetowej Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku, jest skróconą wersją Informacji z zakresu
profilu ryzyka i poziomu kapitału za 2015 rok. Pełna wersja znajduje się w sekretariacie Banku i jest dostępna dla zainteresowanych stron.
II. Informacje ogólne
1. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku z siedzibą w Barlinku, ul. Strzelecka 2, działa w formie spółdzielni, posiada kapitał łączny wg stanu na dzień
31.12.2015 roku w wysokości 72 918 tys. zł. Nazwa marketingowa to GBS Bank, a nazwa skrócona to GBS w Barlinku. Bank jest zrzeszony w Banku Polskiej
Spółdzielczości SA w Warszawie, a w dniu 31.12.2015r. przystąpił do Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS SA działającego na podstawie ustawy o funkcjonowaniu
banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.
2
2. W 2015 roku GBS Bank prowadził działalność w niżej wymienionych placówkach:
Lp.
Rodzaj Placówki
Adres
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Centrala
Oddział w Barlinku
Oddział w Bierzwniku
Oddział w Bogdańcu
Oddział w Dębnie
Oddział w Gorzowie Wielkopolskim
Oddział w Kostrzynie nad Odrą
Oddział w Krzeszycach
Oddział w Myśliborzu
Punkt Obsługi Klienta nr 1 w Myśliborzu
Oddział w Pełczycach
Oddział w Słońsku
Oddział w Witnicy
14.
Oddział w Stargardzie Szczecińskim
15.
16.
17.
18.
I Oddział w Szczecinie
II Oddział w Szczecinie
Punkt Obsługi Klienta nr 1 w Barlinku
Punkt Obsługi Klienta nr 2 w Barlinku
Punkt Obsługi Klienta nr 1 w Dębnie
Lubuskim
Lubuskim
74-320 Barlinek, ul. Strzelecka 2
74-320 Barlinek, ul. Strzelecka 2
73-240 Bierzwnik, ul. Kopernika 1
66-450 Bogdaniec, ul. Mickiewicza 30
74-400 Dębno Lubuskie, ul. Mickiewicza 45
66-400 Gorzów Wielkopolski, ul. Słowackiego 1AB
66-470 Kostrzyn nad Odrą, ul. Kopernika 2
66-435 Krzeszyce, ul. Gorzowska 7/7
74-300 Myślibórz , ul. Lipowa 8A
74-300 Myślibórz, ul. Warszawska 10
73-260 Pełczyce, ul. Rynek Bursztynowy 5
66-436 Słońsk, ul. Sikorskiego 7
66-460 Witnica, ul. Gorzowska 6
73-110 Stargard Szczeciński, ul. Stefana
Czarnieckiego 2F
70-340 Szczecin, ul. Boh. Warszawy 31
70-222 Szczecin, ul. Partyzantów 3/3
74-320 Barlinek, ul. 31 Stycznia 1/2
74-320 Barlinek, ul. Kombatantów 4
19.
20.
21.
74-400 Dębno, ul. Mickiewicza 4
74-400 Dębno, ul. Armii Krajowej 8
74-407 Boleszkowice, ul. Świerczewskiego 24
3
22.
23.
Lubuskim
Filia Oddziału w Dębnie Lubuskim
Punkt Obsługi Klienta w Kostrzynie nad
Odrą
74-500 Chojna, ul. Władysława Jagiełły 28A
66-470 Kostrzyn nad Odrą, ul. Orła Białego 7A
III. Cele i zasady polityki zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka
Przez zarządzanie ryzkiem należy rozumieć identyfikowanie, pomiar lub szacowanie, monitorowanie i kontrolę wszelkich obszarów działalności mogących narazić
Bank na ryzyko. Tak realizowane zarządzanie pozwala na podejmowanie decyzji i realizację działań prowadzących do osiągnięcia akceptowalnego poziomu ryzyka.
Zarządzanie ryzykiem utożsamiane jest z procesami diagnozy i sterowania ryzykiem, których celem jest intencjonalne zapewnienie stabilnych wyników
finansowych oraz stworzenie uwarunkowań dalszego rozwoju.
Nad analizą i monitoringiem ryzyk bankowych w GBS Banku do końca 2015 roku czuwała Sekcja Ryzyk Bankowych (od stycznia 2016 Zespół Ryzyk
Bankowych), która poprzez realizację uchwał i rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego, opracowanie strategii, polityk i zasad, stale doskonali proces
zarządzanie ryzkami bankowymi, w celu utrwalenia bezpieczeństwa Banku i powierzonych w nim środków.
Cele strategiczne i zasady zarządzania ryzykami zostały określone w dedykowanym ku temu dokumencie „Strategii zarządzania ryzykiem w Gospodarczym
Banku Spółdzielczym w Barlinku” oraz procedurach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka a także uwzględnione są w strategii funkcjonowania Banku.
1. Proces zarządzania ryzykami.
Proces zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka w Banku obejmuje następujące działania:
1) identyfikacja, pomiar i ocena ryzyka,
2) przeciwdziałanie ryzyku,
3) kontrola ryzyka,
4) monitorowanie ryzyka,
5) raportowanie Zarządowi i Radzie Nadzorczej.
4
2. W GBS Banku wyróżnia się następujące ryzyka istotne:
1) Ryzyko kredytowe – ryzyko potencjalnej straty z tytułu niewykonania zobowiązania w określonym w umowie terminie przez klienta lub kontrahenta; jest
to ryzyko obejmujące ryzyko koncentracji z tytułu ekspozycji wobec każdego klienta, grup powiązanych klientów i klientów działających w tym samym
sektorze gospodarki, regionie geograficznym, prowadzących tę samą działalność lub obrót takimi samymi towarami, a także z tytułu stosowania technik
ograniczenia ryzyka kredytowego, oraz w szczególności ryzyka związane z dużymi pośrednimi ekspozycjami kredytowymi, takimi jak pojedynczy wystawca
zabezpieczenia.
Działalność kredytowa ma podstawowe znaczenie dla stabilności funkcjonowania i dochodowości Banku. Z uwagi na posiadaną strukturę aktywów głównym
źródłem ryzyka kredytowego (w tym koncentracji) jest portfel kredytowy, dlatego celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka kredytowego, koncentracji
i rezydualnego jest:
a) wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego,
b) zminimalizowanie zagrożeń występujących w działalności kredytowej Banku poprzez stosowanie standardów zawartych w regulacjach kredytowych,
w szczególności dotyczących oceny zdolności kredytowej oraz prowadzenia monitoringu portfela kredytowego,
c) dostarczanie kierownictwu Banku informacji o portfelu kredytowym umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych i zasadnych decyzji dotyczących
działalności kredytowej Banku,
d) dążenie do ograniczania ryzyka kredytowego oraz ryzyka koncentracji poprzez wyznaczanie limitów rozwoju akcji kredytowej, w odniesieniu do branż,
zabezpieczeń, grup klientów, rodzaju produktu,
e) podejmowanie działań zabezpieczających przed skutkami ryzyka w dwóch obszarach:
− ryzyka pojedynczej transakcji,
− ryzyka portfela.
Na proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku składają się następujące etapy:
a) identyfikacja czynników ryzyka kredytowego,
5
b) analiza i ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka (limity),
c) monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka,
d) wdrażanie technik redukcji ryzyka,
e) zarządzanie ryzykiem rezydualnym, detalicznych ekspozycji kredytowych, ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
f) wyliczanie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
g) kontrola zarządzania ryzykiem kredytowym.
Ryzyko kredytowe Banku rozpatrywane jest w dwóch aspektach: ryzyka pojedynczej transakcji oraz ryzyka łącznego portfela kredytowego.
Proces zarządzania ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji kredytowej obejmuje:
a) stosowanie metodyki oceny zdolności kredytowej,
b) bieżący monitoring,
c) przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw celowych,
d) restrukturyzacje klienta,
e) windykację i nadzór nad kredytami zagrożonymi,
f) kontrolę procesu kredytowego w odniesieniu do transakcji zawartych z danym kredytobiorcą.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego portfela kredytowego przeprowadzane jest za pomocą:
a) dywersyfikacji ryzyka (limity),
- wobec pojedynczych klientów oraz podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie,
- w ten sam sektor gospodarczy,
- w ten sam region gospodarczy,
- w ten sam rodzaj zabezpieczenia lub w tego samego dostawcę zabezpieczenia,
- w ten sam jednorodny instrument finansowy (produkt),
6
- w ten sam rodzaj waluty obcej,
b) monitorowania ekspozycji zagrożonych oraz ich struktury (badanie udziału kredytów zagrożonych w poszczególnych segmentach klientów, sektorach,
produktach),
c) monitorowania i raportowania wielkości tworzonych rezerw na należności zagrożone w porównaniu do ich poziomu,
d) oceny ryzyka na podstawie Mapy ryzyka zatwierdzonej uchwałą Zarządu,
e) testów wrażliwości,
f) przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych polegających w szczególności na:
- organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych,
- przekazywaniu informacji kierownictwu,
- odpowiednim doborze i szkoleniu kadry,
- nadzorze nad działalnością kredytową.
W działalności kredytowej, poza zarządzaniem portfelem kredytowym ogółem, Bank zarządza także portfelem detalicznych ekspozycji kredytowych (DEK)
oraz portfelem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie (EKZH).
Celem zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku jest utrzymanie poziomu ryzyka związanego z tym portfelem w ramach i w zakresie
przewidzianym w zasadach polityki przyjętych przez Bank oraz zapewnienie bezpiecznej działalności Banku, poprzez stałe monitorowanie portfela detalicznych
ekspozycji kredytowych, ze szczególnym uwzględnieniem procedur zapewniających spełnienie wymaganych przepisów wewnętrznych Banku i przepisów prawa
powszechnego.
Zarządzanie ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie ma na celu zapewnienie bezpiecznej i efektywnej działalności Banku w
długoterminowej perspektywie poprzez bieżące monitorowanie portfela tych ekspozycji z uwzględnieniem różnic wynikających z charakterystyki finansowanego
podmiotu oraz charakterystyki nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia, ze szczególnym uwzględnieniem procedur zapewniających spełnienie
wymogów aktów normatywnych Banku i przepisów prawa powszechnego.
7
W Banku efektem pomiaru oraz materiałem, na podstawie którego dokonuje się oceny ryzyka portfela kredytowego są raporty sporządzane przez Zespół
Monitoringu i Windykacji oraz Zespół Ryzyk Bankowych i Controlingu. Raportowanie informacji dotyczących ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji) oraz
pozostałych ryzyk obejmujących działalność kredytową, prowadzone jest w cyklach miesięcznych, kwartalnych, półrocznych oraz rocznych. Odbiorcy informacji
określeni są w „Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”, która definiuje także częstotliwość i terminy
sporządzania raportów. Wyniki pomiarów zestawiane są w celach porównawczych z poprzednim okresem sprawozdawczym.
2) Ryzyko operacyjne – oznacza ryzyko straty wynikające z nieodpowiednich lub zawodnych procedur wewnętrznych, błędów ludzi i systemów lub ze zdarzeń
zewnętrznych, obejmujących także ryzyko prawne. Szczegółowe zasady realizacji działań związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym opisane zostały
w „Zasadach zarządzania ryzykiem operacyjnym w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”.
Celem strategicznym w zakresie ryzyka operacyjnego jest ograniczenie możliwości wystąpienia nieoczekiwanych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego poprzez
wdrożenie skutecznego i adekwatnego do aktualnego profilu ryzyka procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym, budowę świadomości pracowników poprzez
odpowiednie szkolenia i działania zarządcze, a także poprzez wdrożenie skutecznego systemu monitorowania.
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym jest procesem ciągłym i systematycznym, przebiegającym w ramach odpowiedniego środowiska wewnętrznego
(organizacyjnych narzędzi zarządzania ryzykiem) i obejmuje:
a) identyfikację obszarów występowania i rodzajów ryzyka,
b) pomiar i ocenę potencjalnego wpływu ryzyka na Bank,
c) stosowanie narzędzi redukcji lub wybór i stosowanie metod ograniczania występowania ryzyka lub ograniczania wpływu skutków jego występowania,
d) monitorowanie ryzyka, w tym:
- raportowanie zdarzeń operacyjnych,
- raportowanie strat operacyjnych,
- raportowanie skuteczności stosowania narzędzi redukcji ryzyka oraz efektów zastosowanych metod jego ograniczania,
- kontrolę wewnętrzną.
8
Na potrzeby właściwego zarządzania ryzykiem operacyjnym, a także zarządzania ciągłością działania dokonywania jest cykliczna identyfikacja procesów
kluczowych. Za procesy kluczowe uznaje się procesy w obrębie działalności Banku, które warunkują realizację strategii Banku (w tym strategii biznesowej i
zarządzania ryzykiem). Procesy kluczowe poddawane są analizie pod względem krytyczności w działalności Banku.
W celu identyfikacji ryzyka operacyjnego, która stanowi warunek konieczny do prawidłowej oceny tego ryzyka, Bank gromadzi dane wewnętrzne i zewnętrzne o
zdarzeniach operacyjnych i skutkach ich powstawania w rejestrze zdarzeń operacyjnych def2500/cORM.
Sumę strat brutto z tytułu ryzyka operacyjnego odnotowanych w rejestrze w 2015 roku, w podziale na klasy zdarzeń, w tym w podziale na kategorie zdarzeń w
ramach rodzaju zdarzenia (zgodnie z załącznikiem nr 1 do Rekomendacji M) przedstawia poniższe zestawienie:
Rodzaj zdarzenia
Kategoria zdarzenia w ramach rodzaju Suma strat w zł
Zakłócenia działalności banku i awarie systemów
Systemy
2 862,08
Wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi Wprowadzanie do systemów
1 293,11
Razem
4 155,19
Raportowanie informacji dotyczących ryzyka operacyjnego prowadzone jest w cyklach kwartalnych. Odbiorcy informacji określeni są w „Instrukcji sporządzania
informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”, która definiuje także częstotliwość, zakres i terminy sporządzania raportów.
W ramach bieżącego zarządzania ryzykiem operacyjnym redukcja negatywnych skutków zdarzeń operacyjnych obejmuje m.in. następujące działania
zapobiegawcze:
9
a) zawieranie umów o wykonywanie czynności należących do zakresu działania Banku przez podmioty zewnętrzne o niskim poziomie ryzyka operacyjnego,
b) stosowanie zabezpieczeń prawnych wierzytelności Banku wynikających z umów z klientami i kontrahentami,
c) stosowanie ubezpieczeń na wypadek zdarzeń operacyjnych, zapewniające utrzymywanie ryzyka operacyjnego na poziomie nie zagrażającym
bezpieczeństwu funkcjonowania Banku,
d) tworzenie i stosowanie planów zachowania ciągłości działania i planów awaryjnych zawierające ustalone i udokumentowane procedury postępowania
w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, bądź zdarzeń operacyjnych. Plany awaryjne zawarte są w dokumencie „Plan Utrzymania Ciągłości
Działania Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku”,
e) tworzenie rezerw na poczet ewentualnych strat,
f) zwiększenie zakresu i częstotliwości kontroli wewnętrznej lub monitorowania danego obszaru,
g) inne uznane za odpowiednie dla danego zagrożenia.
Wybór działań wymienionych powyżej zależy od wielkości strat operacyjnych oraz możliwości kontroli zdarzeń operacyjnych wywołujących straty.
Dzięki odpowiednim mechanizmom kontrolnym, adekwatności polityki i praktyki ubezpieczeniowej w relacji do ponoszonego ryzyka, odpowiednim
kwalifikacjom pracowników, stopień narażenia Banku na ryzyko operacyjne jest monitorowany i minimalizowany.
W przypadku wszystkich incydentów, które wystąpiły w 2015 roku podjęte zostały odpowiednie działania niwelujące ewentualne niepożądane skutki oraz
zapobiegające powstawaniu takich zdarzeń w przyszłości.
3) Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej - ryzyko negatywnego wpływu zmian stopy procentowej na aktualny i przyszły wynik finansowy Banku
oraz jego kapitał, wynikające z wrażliwości stawek oprocentowania aktywów i pasywów Banku na zmianę rynkowych stóp procentowych, którego źródłem
są:
a)
ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania,
b)
ryzyko bazowe,
c)
ryzyko opcji klienta,
10
d)
ryzyko krzywej dochodowości.
Celem strategicznym Banku w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej, jest minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych
zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na sytuację finansową Banku oraz identyfikowanie podstawowych zagrożeń związanych
z ryzykiem stopy procentowej z jednoczesnym zastosowaniem odpowiednich metod zarządzania tym ryzykiem mających na celu eliminację zagrożeń
nierównomiernej reakcji różnych pozycji bilansowych na zmiany stóp procentowych, a przez to na różny poziom zmian przychodów i kosztów, co w konsekwencji
ma pozwolić utrzymać zdolność do wywiązywania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych zobowiązań bilansowych, jak i pozabilansowych, przy
zapewnieniu pożądanego wyniku finansowego oraz realnej wartości posiadanych kapitałów.
Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku ma charakter:
a)
skonsolidowany – oznacza to, że obejmuje ono łącznie wszystkie jednostki i komórki organizacyjne Banku,
b)
całościowy – uwzględniane są przy analizie wszystkie istotne dla Banku rodzaje ryzyka stopy procentowej w powiązaniu z innymi rodzajami ryzyka.
Bank szacuje ryzyko na bazie analizy ryzyka przeszacowania, ryzyka bazowego, ryzyka opcji klienta oraz ryzyka krzywej dochodowości. Zarządzanie
ryzykiem stopy procentowej koncentruje się na zarządzaniu ryzykiem przeszacowania oraz ryzykiem bazowym. Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej
metodą luki terminów przeszacowania oraz metodą luki ryzyka bazowego.
Pomiar ryzyka stopy procentowej dokonywany jest z częstotliwością miesięczną. Wyniki pomiaru wraz ze stosownym opisem oraz komentarzem w formie
analizy przekazywane są Zarządowi Banku (co miesiąc) i Radzie Nadzorczej (co kwartał).
Ryzyko stopy procentowej ogranicza się poprzez stosowanie systemu limitów i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów. Wysokość
limitów ustala Zarząd.
4) Ryzyko płynności - Płynność płatnicza Banku to zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej
działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty.
Ryzyko płynności rynku (produktu) to zagrożenie utraty możliwości zamiany na gotówkę w wymaganym czasie określonych produktów na rynku,
powodujące konieczność poniesienia znacznych strat finansowych na tych produktach.
11
Podstawowe cele Polityki płynności w GBS Banku to:
a)
utrzymanie poziomu płynności zapewniającego regulowanie wszystkich zobowiązań w umownych terminach,
b)
utrzymywanie nadwyżki płynności, złożonej z wolnych od obciążeń, wysokiej jakości aktywów umożliwiającej przetrwanie różnorodnych zdarzeń
kryzysowych,
c)
zapewnienie stabilnych, zdywersyfikowanych źródeł finansowania o odpowiednej jakości,
d)
optymalne zarządzanie środkami płynnymi, w tym nadwyżkami środków finansowych.
Zgodnie z regulacjami nadzorczymi, podział funkcji w zakresie zarządzania ryzykiem płynności uwzględnia rozdzielenie funkcji zarządzania ryzykiem od funkcji
oceny i monitorowania ryzyka płynności, również na szczeblu Zarządu.
Zarządzanie ryzykiem płynności w Banku ma charakter skonsolidowany i całościowy. Oznacza to zarządzanie płynnością złotową i walutową, zarówno w
odniesieniu do pozycji bilansowych jak i pozabilansowych we wszystkich horyzontach czasowych ustalonych przez Bank i obejmuje wszystkie komórki i jednostki
organizacyjne Banku.
Zasady bezpiecznego zarządzania ryzykiem płynności określone są w Zasadach zarządzania tym ryzykiem w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku (w tym
metody) i obejmują działania polegające na zapobieganiu utraty przez bank zdolności do regulowania zobowiązań w terminie bądź zdolność do pozyskiwania
funduszy na sfinansowanie nieoczekiwanego wycofania depozytów jak również do sprostania popytowi na kredyt.
Pomiar ryzyka płynności określony niniejszymi Zasadami odnosi się do:
a)
pozycji bilansowych Banku rozliczanych częściowo lub całkowicie według terminów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów;
b)
pozycji bilansowych i pozabilansowych, które nie posiadają określonych terminów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów;
c)
wzajemnych relacji poszczególnych urealnionych pozycji bilansowych i pozabilansowych;
d)
ogólnej zewnętrznej sytuacji ekonomicznej i jej wpływu na działalność Banku.
12
Płynność, zgodnie z zapisami Uchwały KNF oraz rekomendacji P, rozpatrywana jest w następujących horyzontach czasowych:
a)
płynność śróddzienna - zdolność wykonywania wszystkich zobowiązań pieniężnych w bieżącym dniu,
b)
płynność bieżąca – w okresie do 7 dni;
c)
płynność krótkoterminowa – w okresie do 1 miesiąca;
d)
płynność średnioterminowa – w okresie od 1 do 12 miesięcy;
e)
płynność długoterminowa – powyżej 12 miesięcy.
Proces zarządzania ryzykiem płynności obejmuje:
a)
identyfikację, pomiar i ocenę ryzyka płynności, w tym:
- określenie potrzeb płynnościowych,
- określenie źródeł płynności dostępnych w celu zaspokojenia potrzeb,
- określenie zapotrzebowania na płynności generowanego przez istotne linie biznesowe (Agro, Detal i Biznes),
- pomiar i ocena przyszłych przepływów środków pieniężnych w warunkach normalnych jak i kryzysowych,
-
b)
c)
analiza luki;
akceptację ryzyka, w tym:
-
określenie tolerancji na ryzyko zgodnej z apetytem na ryzyko Banku,
-
dokonywanie testów warunków skrajnych,
wybór i wdrożenie metod ograniczania ryzyka płynności, w tym:
- stosowanie limitów,
- zabezpieczanie ryzyka poprzez utrzymywanie nadwyżki środków płynnych, a także zabezpieczeń płynności,
- opracowanie planów awaryjnych,
- planowanie strategii finansowania i sterowanie ryzykiem koncentracji.
d)
monitorowanie i kontrolę ryzyka płynności
13
-
zarządzanie pozycjami i rodzajami ryzyka płynności śróddziennej, w celu zapewnienia bieżącego wykonywania zobowiązań płatniczych i
rozliczeniowych – w warunkach normalnych i warunkach skrajnych,
e) raportowanie.
W Banku ryzyko płynności jest dostosowane do rozmiarów i rodzaju prowadzonej działalności, poprzez stosowanie zasad mających na celu utrzymywanie ryzyka
płynności na bezpiecznym poziomie. Zasady te określają w szczególności:
a)
schemat organizacyjny zarządzania płynnością, uwzględniający podział kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych osób, jednostek i komórek
organizacyjnych Banku oddzielający działania operacyjne, pomiar i monitorowanie oraz kontrole Ryzyka;
b)
tryb i częstotliwość przekazywania informacji Radzie Nadzorczej, Zarządowi Banku, Kadrze Kierowniczej Banku oraz innym upoważnionym organom
Banku;
c)
tryb i częstotliwość weryfikacji zasad zarządzania ryzykiem płynności w Banku, przy czym weryfikacja taka musi być przeprowadzona przynajmniej raz
w roku;
d)
wskazanie pozycji bilansowych i pozabilansowych branych pod uwagę przy kalkulowaniu nadzorczych miar płynności;
e)
wskazanie pozycji branych pod uwagę przy kalkulowaniu wskaźnika LCR;
f)
prognozy urealnionych przepływów środków pieniężnych w różnych przedziałach czasowych;
g)
plany awaryjne zapewniające niezakłócone prowadzenie działalności w momencie wystąpienia sytuacji kryzysowej oraz stworzenie i utrzymanie
odpowiednich warunków niezbędnych do realizacji tych działań;
h)
sposób przeprowadzenia analizy bazy depozytowej obejmujący m.in. kalkulację osadu całkowitego wraz z jego weryfikacją;
i)
sposób przeprowadzenia analizy struktury aktywów płynnych (aktywów nieobciążonych) wraz z planem utrzymania tych aktywów w przyszłości na
pożądanym poziomie oraz oszacowaniem kosztu poniesionego przez Bank przy utrzymaniu odpowiedniego poziomu tych aktywów;
j)
maksymalną wielkość pozycji pozabilansowych;
k)
system limitowania w celu ustalenia apetytu na ryzyko, a także wynikającej z niego tolerancji na ryzyko;
14
l)
zasady przeprowadzania testów warunków;
m)
analizę warunków rynkowych pod kątem wprowadzenia nowych produktów depozytowych lub przyjęcia innych zobowiązań, mających zwiększyć bazę
depozytów stabilnych oraz sfinansowania nowych produktów kredytowych w oparciu o istniejącą bazę depozytów stabilnych.
Zakres odpowiedzialności oraz zadania poszczególnych jednostek i komórek organizacyjnych Banku w procesie zarządzania ryzykiem płynności:
a)
Rada Nadzorcza:
-
zatwierdza maksymalny poziom ryzyka Banku (apetyt na ryzyko), a także tolerancję ryzyka płynności określoną przez Zarząd,
-
ocenia czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku w obszarze ryzyka płynności są skuteczne i zgodne z polityką Banku,
-
ponosi odpowiedzialność za opracowanie, wprowadzenie w życie, stosowanie oraz aktualizację pisemnych procedur dotyczących zarządzania
płynnością w zakresie zasad, (zasady planów awaryjnych i przeprowadzania testów warunków skrajnych) strategii i innych procedur,
-
zatwierdza strukturę organizacyjną Banku odpowiadającą profilowi jego działania, skali i złożoności ryzyka, która będzie wprowadzała podział
realizowanych zadań w zakresie zarządzania płynnością, zapewniający niezależność pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności
operacyjnej, z której to ryzyko wynika,
-
powinna zapewnić, by członkowie Zarządu i odpowiedni pracownicy posiadali właściwe kompetencje.
Rada Nadzorcza otrzymuje od Zarządu syntetyczne informacje dotyczące aktualnego i przewidywanego poziomu płynności, ze wskazaniem ewentualnych zagrożeń
w terminach wynikających z planów jej działania.
b)
Zarząd Banku odpowiada za:
- zorganizowanie skutecznego procesu zarządzania ryzykiem płynności śróddziennej, bieżącej, krótkoterminowej, średnioterminowej oraz
długoterminowej a także nadzór nad efektywnością tego procesu,
- opracowanie, wprowadzenie w życie, stosowanie oraz aktualizację pisemnych zasad zarządzania płynnością,
- określenie tolerancji na ryzyko płynności, zgodne z apetytem na ryzyko Banku, adekwatne do strategii działalności oraz roli i przedstawia je do
zatwierdzenia Radzie Nadzorczej,
15
- organizację systemu kontroli wewnętrznej w zakresie zarządzania ryzykiem płynności w Banku,
- opracowanie struktury organizacyjnej Banku odpowiadającej profilowi jego działania, skali i złożoności ryzyka, która będzie wprowadzała podział
realizowanych zadań w zakresie zarządzania płynnością, zapewniający niezależność pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności
operacyjnej, z której to ryzyko wynika,
- znajomość przez wszystkie jednostki organizacyjne, których działanie wpływa na płynność Banku, zasad Polityki i funkcjonowały zgodnie z
zatwierdzonymi regulacjami,
- system informacji zarządczej i poprawność polityki informacyjnej (ujawnień) w zakresie zarządzania ryzykiem płynności,
- ocenę realizacji przyjętej polityki w zakresie ryzyka płynności,
- nadzór nad testami warunków skrajnych, w tym:
• zapewnienie, aby testy warunków skrajnych były analizowane odpowiednio konserwatywnie, bez względu na bieżącą sytuację płynnościową
Banku, a więc także wtedy, gdy dostępność płynności jest nieograniczona,
• przeanalizowanie rezultatów przeprowadzonych testów warunków skrajnych,
• zapewnienie, by rezultaty przeprowadzonych testów warunków skrajnych były wykorzystywane w procesie zarządzania ryzykiem, a w
szczególności w ramach awaryjnych planów płynności oraz w procesie planowania strategicznego Banku,
• dokonywanie przeglądu założeń, scenariuszy oraz rezultatów testów warunków skrajnych,
• regularne raportowanie wniosków z testów warunków skrajnych Radzie Nadzorczej.
W zakresie zarządzania ryzykiem płynności Zarząd Banku zobowiązany jest przedstawiać do akceptacji Radzie Nadzorczej Banku:
a)
ocenę przyjętej polityki w zakresie ryzyka płynności;
b)
analizy ekspozycji Banku na ryzyko płynności – w trybie określonym w „Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku
Spółdzielczym w Barlinku”.
16
Zarząd spośród swoich członków wyznaczył Prezesa Banku jako osobę odpowiedzialną za nadzór nad monitorowaniem ryzyka płynności w Banku, zaś Wiceprezes
ds. Finansów (WF) stał się odpowiedzialnym w zakresie zarządzania ryzykiem płynności..
Do zadań członka Zarządu monitorującego ryzyko płynności należy m.in. nadzór nad:
a)
monitorowaniem poziomu ryzyka płynności,
b)
monitorowaniem limitów wewnętrznych i zewnętrznych,
c)
sporządzaną informacją zarządczą,
d)
działaniami w momencie zagrożenia utraty płynności.
Do zadań członka Zarządu nadzorującego zarządzanie ryzykiem płynności należy m.in. nadzór nad:
a)
skutecznym procesem zarządzania ryzykiem płynności śróddziennej, bieżącej, krótkoterminowej zarówno w warunkach normalnych jak i skrajnych,
b)
optymalizacją gospodarowania nadwyżkami środków,
c)
planowaniem i sterowaniem ryzykiem koncentracji płynności, zapewniającym dywersyfikację aktywów płynnych, źródeł i okresu finansowania,
d)
działaniami w momencie zagrożenia utraty płynności.
Komórka zarządzająca odpowiada za optymalne zarządzanie nadwyżkami finansowymi Banku oraz za wywiązywanie się Banku z zawartych umów (zarówno
kredytowych – zabezpieczenie środków na akcję kredytową jak i środków na wypłaty depozytów, których termin wymagalności upłynął).
Codzienne czynności wykonywane przez komórkę zarządzającą mające na celu utrzymanie płynności Banku w perspektywie do 1 m-ca, dotyczą w szczególności:
a)
planowania zapotrzebowania a także zabezpieczenie środków w zakresie płynności śróddziennej, w celu zapewnienia bieżącego wykonania przez Bank
zobowiązań płatniczych i rozliczeniowych – zarówno w warunkach normalnych jak i w warunkach skrajnych,
b)
planowanie i sterowanie ryzykiem koncentracji płynności, zapewniające dywersyfikację aktywów płynnych, źródeł i okresu finansowania,
c)
planowanie i utrzymywanie nadwyżki płynności, na którą składają się nieobciążone, wysokiej jakości aktywa płynne, w tym, dokonywanie transakcji
związanych z zabezpieczeniem płynności.
17
d)
opracowywania projekcji przepływów pieniężnych Banku, w celu bieżącego zarządzania płynnością krótkoterminową,
e)
optymalizacji gospodarowania nadwyżkami środków z uwzględnieniem obowiązującego planu ekonomiczno- finansowego
oraz kierunków
wynikających z monitorowania płynności wskazywanych przez Zespół Ryzyk Bankowych,
f)
zaciągania lokat, kredytów i pożyczek.
Sekcja Controlingu i Sprawozdawczości w ramach swoich codziennych czynności dokonuje:
a)
wyliczanie nadzorczych miar płynności,
b)
wyliczanie środków obcych stabilnych.
Komórka monitorująca - odpowiada za monitorowanie poziomu ryzyka płynności. Do głównych czynności wykonywanych przez komórkę monitorującą należą:
a)
opracowywanie i cykliczna weryfikacja zasad zarządzania ryzykiem płynności,
b)
pomiar wraz z określeniem narzędzie pomiaru ryzyka oraz monitorowanie poziomu ryzyka płynności obejmujące w szczególności:
- ocenę urealnionej luki płynności,
- analizę poziomu nadzorczych miar płynności,
- analizę aktywów płynnych (aktywów nieobciążonych),
- analizę wskaźników i limitów,
- analizę osadu, środków obcych stabilnych, niestabilnych,
c)
projektowanie założeń do określenia spójnej z apetytem na ryzyko Banku tolerancji ryzyka płynności,
d)
analiza stopnia wykonania Programu rozwoju bazy depozytowej,
e)
analiza koncentracji depozytów w zależności od podmiotu,
f)
analiza koncentracji depozytów w zależności od ich rodzajów,
g)
analiza koncentracji wkładów największych deponentów (koncentracji dużych zaangażowań pasywnych Banku ) oraz wkładów osób wewnętrznych,
18
h)
analiza poziomu depozytów zakładanych przez elektroniczne kanały dostępu,
i)
analiza depozytów uznanych za zerwane,
j)
analiza portfela kredytowego oraz udzielonych finansowych i gwarancyjnych zobowiązań pozabilansowych (bazując na analizach z ryzyka
kredytowego),
k)
wyznaczanie pozycji do wyliczania wskaźników LCR i NSFR,
l)
testy warunków skrajnych,
m) analiza możliwości zaciągania lokat i pożyczek z Banku BPS S.A. w ramach limitów,
n)
pogłębiona analiza płynności długoterminowej,
o)
wyliczenie kapitału wewnętrznego na ryzyko płynności zgodnie z „Procedurą wyznaczania wewnętrznego wymogu kapitałowego w Gospodarczym
Banku Spółdzielczym w Barlinku”,
p)
analiza nowych produktów bankowych / nabywania instrumentów finansowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko płynności,
q)
wyznaczanie kierunków działania, mających na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka płynności Banku,
r)
raportowanie w zakresie poziomu ryzyka płynności dla Zarządu i Rady Nadzorczej,
s)
propozycje działań z zakresu ryzyka płynności na każdy rok kalendarzowy dotyczące w szczególności:
- określenia kierunków działań do planu ekonomiczni finansowego w zakresie polityki zarządzania ryzykiem płynności, z uwzględnieniem planu
pozyskiwania i utrzymania środków obcych w formie „Programu rozwoju bazy depozytowej” na kolejne 3 lata,
- limitów wewnętrznych zapewniających utrzymywanie odpowiedniego poziomu ryzyka płynności, adekwatnych do rodzaju i skali prowadzonej
działalności,
- metodologii pomiaru ryzyka płynności obejmującej m.in. metodę kalkulacji osadu dla celów luki płynności wraz ze sposobem jej weryfikacji,
- ewentualnych zmian metod kalkulacji poszczególnych określonych w Uchwale KNF,
- planów awaryjnych,
19
-
notatki z przeglądu aktualnie istniejących procedur dotyczących zarządzania ryzykiem płynności, ich nowelizacje oraz propozycje nowych procedur
dostosowanych do zmieniającego się profilu i skali działalności oraz otoczenia.
Komórka monitorująca przygotowuje raporty i analizy, raz w miesiącu, a przy symptomach zagrożenia płynności finansowej Banku lub braku stabilności na rynkach
finansowych w terminach zapewniających rzetelną ocenę i pomiar ryzyka płynności, dokonuje również wyliczeń kapitału wewnętrznego kwartalnie, a przy
symptomach zagrożenia płynności finansowej Banku lub braku stabilności na rynkach finansowych w terminach adekwatnych do zaistniałej sytuacji. Obliczenia
przeprowadzone są w oparciu o „Procedurę wyznaczania wewnętrznego wymogu kapitałowego w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku.”
W cyklach określonych w „Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku” przygotowywany jest przez Zespół
Ryzyk Bankowych raport zawierający wyniki analiz w zależności od okresu sprawozdawczego. Wyniki przeprowadzonych analiz, Kierownik Zespołu Ryzyk
Bankowych przedstawia nadzorującemu Członkowi Zarządu, Zarządowi, Radzie Nadzorczej.
Pomiar płynności finansowej Banku w oparciu o lukę płynności.
Zestawienie pierwotnej luki płynności sporządzane jest w przeliczeniu na
PLN dla tych pozycji bilansowych, które posiadają kontraktowy termin
zapadalności/wymagalności. Jedynie odsetki od depozytów klientów ujmowane są według terminów pierwotnych, z uwagi na fakt, iż nie posiadają terminarzy.
Przepływy pieniężne z poszczególnych pozycji bilansowych i pozabilansowych klasyfikuje (urealnia) się do następujących przedziałów zapadalności/wymagalności:
a)
a’vista = 1dzień;
b)
(1 dzień; 7 dni];
c)
(7 dni; 1 miesiąc];
d)
(1 miesiąc; 3 miesiące ];
e)
(3 miesiące; 6 miesięcy ];
f)
(6 miesięcy; 1 rok ];
g)
(1 rok; 3 lata ];
20
h)
(3 lata; 5 lat ];
i)
(5 lat; 10 lat ];
j)
(10 lat; 20 lat ];
k)
> 20 lat;
l)
niepłynne.
Z zestawienia urealnionej luki płynności, wylicza się:
a)
lukę dla każdego z przedziałów, stanowiącą różnicę pomiędzy aktywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe
otrzymane i pasywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe udzielone;
b)
lukę skumulowaną, tj. sumę luk netto, liczoną począwszy od przedziału zapadalności/wymagalności a’vista;
c)
współczynnik płynności stanowiący iloraz pomiędzy aktywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe otrzymane i
pasywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe udzielone;
d)
skumulowany współczynnik płynności stanowiący iloraz pomiędzy aktywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe
otrzymane i pasywami bilansowymi, również powiększonymi o zobowiązania pozabilansowe udzielone.
Poziom ekspozycji Banku na ryzyko płynności ograniczany jest obowiązującym systemem limitów zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych.
W ramach systemu limitów wyznaczających górną granicę akceptowanego w Banku poziomu ryzyka płynności (apetytu na ryzyko) wyodrębnia się:
a)
limity zewnętrzne, rozumiane jako nadzorcze miary płynności krótkoterminowej oraz płynności długoterminowej, zgodnie z § 4 i 5 Uchwały KNF oraz
wymogi płynności zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu i Komisji (UE) nr 575/2013 i Rozporządzeniem Komisji (UE);
b)
wewnętrzne limity, ustalane w miarę potrzeb ograniczające ekspozycję Banku na ryzyko płynności.
Od 1.01.2008r. Banki zobowiązane są wyliczać nadzorcze normy płynności wprowadzone Uchwałą nr 386/2008 przez Komisję Nadzoru Finansowego.
21
Na koniec roku 2015 GBS Bank spełniał wszystkie obowiązujące limity norm płynności:
a)
luka płynności krótkoterminowej wynosiła 28 223 tys. zł przy limicie min. 0,00,
b)
współczynnik płynności krótkoterminowej 1,30 przy limicie min. 1,00,
c)
współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi wyniósł 2,83 przy
limicie min. 1,00,
d)
współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi ukształtował się na poziomie 1,17 przy limicie min. 1,00.
Poziom i składowe aktywów płynnych wynikających z uchwały KNF 386/2008:
Wyszczególnienie
Kasa
Rachunek bieżący z wyłączeniem rezerwy
obowiązkowej
31.12.2015
14 565 404
3 307 119
Lokaty z terminem zapadalności do 7 dni włącznie
13 234 066
Lokaty z terminem zapadalności do 30 dni włącznie
11 734 066
Zobowiązania pozabilansowe otrzymane
0
Papiery wartościowe
67 155 291
Pozostałe należności oraz rozliczenia
798 320
AKTYWA PŁYNNE OGÓŁEM
110 794 266
22
Od 01.10.2015r. Bank wylicza codziennie i monitoruje wskaźnik pokrycia wypływów netto LCR i zgodnie z Rozporządzeniem Delegowanym Komisji (UE)
2015/61 musi spełniać 60% wymogu pokrycia wypływów netto. Wg danych na 31.12.2015r. LCR kształtował się na poziomie 133,2%.
Poziom i składowe aktywów płynnych wynikających z Rozporządzenia:
Wyszczególnienie
31.12.2015
Wskaźnik
Wartość po
redukcji
redukcji
Kasa
13 891 203,99
0%
13 891 203,99
Bony i obligacje skarbowe
66 927 807,00
0%
66 927 807,00
Ogółem
80 819 010,99
80 819 010,99
Nadwyżki środków finansowych lokowane są w bezpieczne, dłużne instrumenty skarbowe, instrumenty Banku Centralnego oraz lokaty na rynku międzybankowym,
z zachowaniem obowiązujących limitów ryzyka oraz z uwzględnieniem wymogów kapitałowych na ryzyko kredytowe oraz dla portfela handlowego,
tj. takie kształtowanie transakcji handlowych, aby skala działalności handlowej w Banku była nieznacząca, jak również uwzględniając założenia w zakresie
wskaźnika pokrycia płynności LCR.
Pomiar płynności finansowej Banku prowadzi się z wykorzystaniem m.in. wskaźników i odbywa się we wszystkich przedziałach sporządzanego urealnionego
zestawienia luki płynności.
Wewnętrzne wskaźniki/limity płynności w Gospodarczym
Banku Spółdzielczym w Barlinku
WSKAŹNIK
LIMIT
23
31.12.2015
wskaźnik płynności a'vista
nie dotyczy
0,22
wskaźnik płynności do 7 dni
nie dotyczy
1,83
min. 0,90
1,72
nie dotyczy
1,68
nie dotyczy
1,85
min. 1,00
1,58
wskaźnik płynności do 3 lat
nie dotyczy
1,92
nie dotyczy
1,97
nie dotyczy
1,78
wskaźnik płynności do 1
miesiąca
miesięcy
miesięcy
wskaźnik płynności do 1 roku
24
nie dotyczy
1,25
min. 0,80
0,94
max. 0,20
0,11
wskaźnik płynności powyżej
10 lat/ skumulowany
globalny wskaźnik płynności
wskaźnik płynności
zobowiązań pozabilansowych
Głównym źródłem finansowania aktywów są depozyty podmiotów niefinansowych, ludności, budżetu jak również podmiotów nie bankowych sektora
finansowego. Uwzględniając tendencje na zmieniającym się rynku, Bank stara się podejmować działania gwarantujące stały i systematyczny wzrost bazy
depozytowej.
Depozyty bieżące stanowią 50,29% bazy depozytowej, natomiast depozyty terminowe: 49,71% bazy depozytowej.
Łączna koncentracja depozytów największych deponentów oraz depozytów osób wewnętrznych w sumie bilansowej według danych na 31.12.2015r. składała się
na 4,4% bazy depozytowej Banku.
W celu zapewnienia rozwoju oraz spełnienia nadzorczych norm płynności Bank zakłada pozyskiwanie nowych depozytów i deponentów, najlepiej osób fizycznych,
dokładnie określając założenia w tworzonym co roku programie rozwoju bazy depozytowej, którego główną ideą jest pozyskiwanie stabilnej bazy depozytowej i
prowadzenie rentownej działalności.
Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku może regulować swoją płynność płatniczą również poprzez wykorzystywanie szeregu instrumentów oferowanych przez
Bank Zrzeszający, tj.: limit dopuszczalnego debetu, limit operacyjny, limit lokat płynnościowych , lokaty krótkoterminowe, pożyczki podporządkowane
25
Na podstawie „Instrukcji w sprawie zasad ustalania limitów zaangażowania finansowego Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. w zrzeszonych oraz współpracujących
Bankach Spółdzielczych” Bank ma przyznany limit zaangażowania finansowego w kwocie 300 604 tys. zł, z czego 120 241 tys. zł stanowi limit lokacyjny, natomiast
22 545 tys. zł limit debetowy. Wolny limit, z którego Bank mógłby skorzystać zaciągając linie kredytowe z Banku Zrzeszającego wynosi 143 930,8 tys. zł, ponieważ
na 31.12.2015r. kredyty i pożyczki zaciągnięte z BPS S.A. stanowią kwotę 13 887,2 tys. zł.
Bank dokonuje identyfikacji wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności, przeprowadza testy warunków skrajnych. W zależności od stwierdzonego
charakteru zagrożenia utraty płynności Bank postępuje według określonych planów awaryjnych, opisanych w „Zasadach zarządzania ryzykiem płynności w
Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”.
Do przeprowadzania testów warunków skrajnych Bank wykorzystuje relację wartości posiadanej na datę analizy sumy podstawowej i uzupełniającej rezerwy
płynności do środków obcych niestabilnych. Bank zobowiązany jest do utrzymywania minimalnej wartości współczynnika określonego jako iloraz podstawowej i
uzupełniającej rezerwy płynności do środków obcych niepłynnych na poziomie 1. Komórka monitorująca dokonuje analizy sytuacji szokowej zakładającej nagły
wzrost środków obcych niestabilnych o 20% ( w tym środki dostępne przez elektroniczne kanały dostępu) i sprawdza czy posiadana rezerwa płynności jest
wystarczająca, do utrzymania wskaźnika na poziomie 1. Jeżeli obliczony współczynnik kształtuje się na niższym poziomie aniżeli 1, oblicza się wartość niedoboru
sumy podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności, która jest niezbędna do utrzymania tego współczynnika na poziomie 1. Oblicza się koszt utrzymania
dodatkowej kwoty sumy podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności - jako iloczyn zaciągniętego dodatkowego zobowiązania i różnicy oprocentowania
środków pożyczanych i lokowanych w Banku Zrzeszającym. Jeżeli koszt utrzymania dodatkowej kwoty sumy podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności w
skali 12 miesięcy przekracza 2% funduszy własnych, to powinien zostać zabezpieczony dodatkowym kapitałem wewnętrznym.
W momencie wystąpienia oznak zagrożenia krytycznych, komórka monitorująca przeprowadza w ramach planu awaryjnego dodatkowe testy warunków skrajnych
i rozpatruje się następujące scenariusze rozwoju wydarzeń w sytuacjach kryzysowych:
26
a)
scenariusz kryzysu płynności wewnątrz banku, w momencie wystąpienia w/w oznak związanych ze spadkiem depozytów, pogorszeniem wskaźnika
jakości kredytów, spadkiem aktywów płynnych, przekroczeniem limitu dopuszczalnego debetu, niedotrzymaniem limitu nadzorczych miar płynności
oraz wewnętrznych wskaźników.
b)
scenariusz kryzysu płynności w systemie bankowym, w momencie wystąpienia oznaki kryzysu płynności systemu bankowego w wyniku bankructw,
fuzji i likwidacji banków, skutkujący trudnością w pozyskaniu środków od Banku BPS S.A., niewypłacalnością dłużników Banku oraz spadkiem zaufania
depozytariuszy do instytucji bankowych i oznaki awarii systemów informatycznych powyżej 24H uniemożliwiającą dokonywanie rozliczeń i
przeprowadzanie transakcji oraz inne sytuacje nadzwyczajne (w tym klęski żywiołowe), skutkujące brakiem dostępu do obiektów bankowych i/lub
źródeł informacji.
c)
scenariusz łączący oba powyższe scenariusze kryzysu płynności.
d)
Wyniki testu służą również do weryfikacji założeń planu awaryjnego, w tym do oceny zapasu awaryjnych źródeł finansowania.
Prace wdrożeniowe zapisów wynikających z Dyrektywy CRD IV, Rozporządzenia CRR oraz Rozporządzenia Delegowanego Komisji UE, w zakresie wskaźnika
pokrycia płynności LCR, związane były przede wszystkim z możliwością zaliczania depozytów do kategorii stabilnych depozytów detalicznych (z niższym
współczynnikiem wypływów), dlatego w założeniach/ kierunkach na 2015 rok Bank uwzględniał sprzedaż rachunków bieżących - transakcyjnych, czynnych, z
regularnymi wpływami np. w postaci wynagrodzenia, świadczenia emerytalnego. Ponadto Bank dążył do budowania stałej relacji z klientem, poprzez powiązanie
klienta dodatkowymi, przynajmniej dwoma produktami bankowymi, innymi niż kredyt i rachunek bankowy (np. zlecenie stałe, polecenie zapłaty, karta kredytowa).
Natomiast przy sprzedaży kredytów, Bank sugerował miesięczne spłaty zaciąganych kredytów. Ponadto zgodnie z kierunkami działań wolne środki lokowane były w
obligacje skarbowe.
31 grudnia 2015r. Bank podpisał Umowę Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS. Celem funkcjonowania Systemu Ochrony jest m.in. zagwarantowanie przez
System Ochrony Zrzeszenia możliwości bezwarunkowego i niezwłocznego wsparcia pomocą zapewniającą utrzymanie płynności każdego z uczestników SO, w
27
przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej,. W sytuacji wystąpienia zagrożenia utraty bieżącej płynności Uczestnika SO, Zarząd Spółdzielni może podjąć
niezwłocznie, tj. w ciągu 24 godzin, decyzję o zniesieniu częściowym lub całkowitym blokady rachunku Depozytu Obowiązkowego.
5) Ryzyko braku zgodności – to skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz standardów rynkowych. Celem strategicznym w
zakresie ryzyka braku zgodności jest zapewnienie przestrzegania przez Bank prawa, przyjętych standardów postępowania oraz funkcjonowania Banku jako
instytucji godnej zaufania, uczciwej i rzetelnej, poprzez eliminowanie ryzyka braku zgodności, przeciwdziałanie możliwości wystąpienia utraty reputacji lub
wiarygodności Banku oraz przeciwdziałanie ryzyku wystąpienia strat finansowych lub sankcji prawnych mogących być rezultatem naruszenia przepisów i norm
postępowania.
W celu minimalizowania ryzyka braku zgodności w Banku podejmowane są działania o charakterze:
a) organizacyjnym,
b) proceduralnym,
c) kontrolnym.
Z dniem 01.01.2016r. w Banku wyodrębniono
Stanowisko ds. Ryzyka Braku Zgodności, podległe Prezesowi Zarządu, mające charakter niezależny, z
odpowiednim uwzględnieniem zasady unikania konfliktu interesów, a także wyposażone w odpowiednie zasoby oraz dostęp do informacji niezbędnych do
wykonywania swoich obowiązków.
W roku 2015 organizacja procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności oparta była na koordynacji sprawowanej przez Sekcję Ryzyk Bankowych mającej na celu
zapewnienie zgodności wynikającej z Rekomendacji M KNF. W jej ramach podejmowane były różnorodne działania oparte na:
a) opiniach kancelarii radców prawnych wyspecjalizowanej w obsłudze banków,
b)
wzorcowych regulacjach z Banku Zrzeszającego,
c) opiniach kadry kierowniczej wyspecjalizowanej w różnych obszarach bankowości zgodnie z „Instrukcją tworzenia regulacji wewnętrznych w
Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”,
28
d) informacjach o zmianach w prawie uzyskiwanych z Banku Zrzeszającego i Kancelarii Prawnej, z którą Bank współpracuje, a także ze Związku Banków
Polskich,
e) nadzorze i akceptacji wewnętrznych regulacji Banku przez Wyznaczonych Członków Zarządu,
f)
szeroko rozumianej współpracy wewnątrzfirmowej rozumianej jako współpraca z komórkami wewnętrznymi Banku w zakresie oceny i monitorowania
ryzyka braku zgodności, w tym z audytorami wewnętrznymi,
g) organizowaniu szkoleń wewnętrznych na podstawie wniosków złożonych przez kadrę kierowniczą w celu zapobiegania ryzyku braku zgodności,
h) kontroli funkcjonalnej sprawowanej przez kadrę kierownicza,
i)
audycie wewnętrznym sprawowanym przez komórkę audytu.
Przy takim podejściu podział zadań na dzień 31.12.2015 r. wyglądał następująco:
Zarząd: odpowiadał za efektywne zarządzanie w Banku ryzykiem braku zgodności w ramach ryzyka operacyjnego, w tym nadzór nad realizowaną w Banku funkcją
zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz organizację procesu zarządzania ryzykiem.
Sekcja Ryzyk Bankowych, a konkretnie wyznaczony w SRB pracownik za:
a)
monitorowanie i prowadzenie ewidencji incydentów naruszenia norm zgodności w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego def2500/cORM,
b)
współpracę z komórkami wewnętrznymi Banku w zakresie oceny i monitorowania ryzyka braku zgodności,
c)
monitorowanie przestrzegania Zasad Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych,
d)
prowadzenie i bieżące aktualizowanie Listy kontrahentów z którymi Bank nie zamierza podejmować współpracy,
e)
wyznaczanie profilu ryzyka oraz identyfikacja czynników ryzyka,
f)
roczne raportowanie na temat poziomu ryzyka braku zgodności w ramach ryzyka operacyjnego do Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku w terminie
ustalonym w „Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”,
g)
wykonywanie innych czynności przypisanych w regulacjach wewnętrznych Banku do stanowiska pełniącego funkcję zapewnienia zgodności wewnątrz
organizacji.
29
Biuro Kadr, Organizacji i Samorządu:
a)
prowadziło rejestr regulacji wewnętrznych Banku i udostępniał go pracownikom,
b)
dbało o systematyczne przekazywanie opinii prawnych przedstawianych przez Kancelarię
c)
Radców Prawnych oraz informowało o zmianach prawa poszczególne komórki organizacyjne.
Sekcja Administracyjno – Gospodarcza:
a)
prowadziła rejestr umów dotyczących zlecania czynności podmiotom zewnętrznym,
b)
prowadziła rejestr spraw sądowych w postaci aplikacji Rejestr Spraw Sądowych, wprowadzonego decyzją Wiceprezesa Zarządu ds. Operacyjnych.
Stanowisko do spraw przeciwdziałania nadużyciom (jednostka antyfraudowa) oraz Zespół Audytu Wewnętrznego:
a)
efektywnie eliminowało przypadki nie przestrzegania regulacji zewnętrznych, wewnętrznych oraz przyjętych standardów postępowania,
b)
podejmowało działania mające na celu ograniczanie ryzyka braku zgodności poprzez identyfikacje i eliminacje obszarów narażonych na ryzyko nadużyć,
c)
budowało wśród pracowników Banku wysoki poziom świadomości oraz utrwalaniu zachowań etycznych.
Kadra Kierownicza:
a) zaznajamiała podległych pracowników z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi,
b) przeprowadzała kontrole funkcjonalne pracowników,
c)
tworzyła odpowiednią kulturę organizacyjną (w tym odpowiednią kulturę zarządzania ryzykami) i zapewniała przestrzegania prawa i przyjętych
standardów postępowania w działaniach operacyjnych podległych komórek organizacyjnych i pracowników, w tym:
-
nadzór nad przestrzeganiem „Polityki zgodności w Gospodarczym Banku Spółdzielczym
-
w Barlinku”,
30
-
kształtowanie świadomości obowiązku przestrzegania panujących norm,
-
promowanie i zachęcanie do przyjmowania postaw etycznych,
-
bieżące śledzenie zmian w regulacjach zewnętrznych,
-
dostosowanie podległych regulacji wewnętrznych do zmian w prawie zewnętrznym.
Pracownicy Banku:
a)
wykonywali swoje obowiązki starannie i sumiennie, zgodnie z najlepszą wiedzą i wolą w granicach dopuszczalnego ryzyka uzasadnionego
interesem Banku,
b)
dbali o dobre imię Banku i godnie go reprezentowali,
c)
byli lojalni wobec Banku,
d)
wykorzystywali posiadaną wiedzę i kwalifikacje w interesie Banku i jego klientów.
Komórki organizacyjne:
były odpowiedzialne za przygotowanie i wprowadzenia zmian w podległych regulacjach
wewnętrznych obowiązujących w Banku. W tym zakresie współpracując z Bankiem Zrzeszającym oraz innymi podmiotami zewnętrznymi w celu zapewnienia
zgodności.
Raportowanie skutków nieprzestrzegania wewnętrznych regulacji oraz wyników monitorowania czynników ryzyka, składających się na ryzyko braku
zgodności odbywało się w cyklach rocznych. Odbiorcami Raportu byli: Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych, a następnie Zarząd i Rada Nadzorcza Banku. Raport
zawierał:
a)
Opis profilu ryzyka.
b)
Analizę i ocenę skali występowania czynników ryzyka.
31
c)
Wnioski.
d)
Propozycje podjęcia działań w celu ograniczenia ryzyka braku zgodności.
Za opracowanie raportu o których mowa w ust. 1 odpowiedzialny był wyznaczony pracownik Sekcji Ryzyk Bankowych.
3. Struktura i organizacja zarządzania ryzykami
Organy Banku biorą czynny udział w zarządzaniu wszystkimi rodzajami istotnego ryzyka, o których mowa w przepisach rangi ustawowej i w rozporządzeniu
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 oraz w wycenie aktywów związanych z tymi rodzajami ryzyka, co oznacza regularne omawianie zagadnień
ryzyka na posiedzeniach organów.
1) W procesie zarządzania ryzykiem w GBS Banku w 2015 roku uczestniczyły następujące organy i jednostki organizacyjne:
a) Rada Nadzorcza,
b) Zarząd,
c) Zespół Ryzyk Bankowych i Controlingu (ZRC) w tym wyznaczona przez Zarząd funkcja, powierzona pracownikowi zatrudnionemu w ZRC, zajmującemu się
m.in. monitorowaniem i analizą ryzyka braku zgodności, wyznaczona do analizy ryzyka braku zgodności,
d) Zespół Teleinformatyki (ZTI),
e) Sekcja Monitoringu (SMO),
f) Sekcja Skarbu (SSK),
g) Sekcja Marketingu i Wsparcia Sprzedaży (SRS),
h) Zespół Analiz Kredytowych i Administrowania Umowami (ZAK),
i)
Pozostali pracownicy Banku.
2) Do podstawowych zadań poszczególnych podmiotów systemu zarządzania ryzykiem należy:
32
Rada Nadzorcza
a) dokonuje okresowej oceny realizacji przez Zarząd założeń Strategii w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem w Banku. Sprawuje nadzór nad kontrolą
systemu zarządzania ryzykiem oraz ocenia jej adekwatność i skuteczność;
b) powinna upewnić się, że wprowadzone przez Zarząd rozwiązania organizacyjne oraz procedury mające na celu ograniczenie występowania konfliktu
interesów i powiązań personalnych zapewniają: właściwe rozdzielenie funkcji, niezależność i obiektywizm kontroli wewnętrznej, zapobieganie ryzyku
powiązań personalnych;
c) sprawuje nadzór nad skutecznością systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym (w tym ryzykiem braku zgodności) Banku;
d) uzyskuje informacje dotyczące efektywności zarządzania ryzykiem poprzez przyjęcie informacji o poziomie ryzyka, wyników testów procedur awaryjnych,
wyników przeglądów zarządczych, a także wyników kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego, jak również audytów zewnętrznych;
e) w ramach wypełniania swoich funkcji zatwierdza (akceptuje) opracowane przez Zarząd założenia „Strategii zarządzania ryzykiem operacyjnym w
Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”;
f) nadzorując ryzyko operacyjne szczególną uwagę poświęca zagadnieniom bezpieczeństwa informacji i systemów informatycznych, w tym:
- zarządzaniu bezpieczeństwem środowiska teleinformatycznego oraz ciągłością działania,
- procesu tworzenia i aktualizacji strategii w obszarach technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego,
- zarządzaniu elektronicznymi kanałami dostępu,
- współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług w zakresie środowiska teleinformatycznego i jego bezpieczeństwa,
- zapewnieniu adekwatnej struktury organizacyjnej oraz zasobów kadrowych w obszarach technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska
teleinformatycznego,
- zarządzaniu jakością danych o kluczowym znaczeniu dla banku.
Nadzór Rady nad bezpieczeństwem informacji i systemów informatycznych polega w szczególności na zatwierdzeniu regulacji wewnętrznych w zakresie
planowania strategicznego dotyczącego bezpieczeństwa informacji i rozwoju systemów informatycznych,
Zarząd Banku
33
a) odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii zarządzania ryzykiem, obejmującej również zarządzanie ryzykiem operacyjnym, w tym za zorganizowanie,
wdrożenie i funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem, również ryzykiem podmiotów zależnych oraz - jeśli to konieczne – dokonanie weryfikacji w celu
usprawnienia tego systemu;
b) zobowiązany jest zapewnić, że system zarządzania ryzykiem, w tym ryzykiem operacyjnym i ryzykiem podmiotów zależnych jest skuteczny – to znaczy, że
proces zarządzania tym ryzykiem jest realizowany w sposób poprawny na każdym etapie, tj. identyfikacji, oceny, przeciwdziałania, kontroli, monitorowania i
raportowania;
c) podejmuje decyzje dotyczące organizacji i działania procesów zarządzania ryzykiem, a także organizacji i działania środowiska wewnętrznego zarządzania
tym ryzykiem, w ramach posiadanych kompetencji. W tym zakresie Zarząd zapewnia zasoby niezbędne do skutecznego zarządzania ryzykiem;
d) okresowo przedkłada Radzie Nadzorczej syntetyczną informację na temat skali i rodzajów ryzyka, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego
występowania, skutków i metod zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka;
e) odpowiada za bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych (bezpieczeństwo danych), w związku z tym szczególną uwagę poświęca zagadnieniom:
- zarządzaniu bezpieczeństwem środowiska teleinformatycznego oraz ciągłością działania,
- tworzenia i aktualizacji strategii w obszarach technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego,
- zarządzania elektronicznymi kanałami dostępu,
- współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług w zakresie środowiska teleinformatycznego i jego bezpieczeństwa,
- zapewnienia adekwatnej struktury organizacyjnej oraz zasobów kadrowych w obszarach technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska
teleinformatycznego,
- zarządzania jakością danych o kluczowym znaczeniu dla Banku;
f) zadania Zarządu w zakresie zarządzania ryzykiem systemów informatycznych i bezpieczeństwem informacji realizowane są poprzez:
- realizację procesów planowania, zgodnie z regulacjami wewnętrznymi w zakresie planowania strategicznego dotyczącego bezpieczeństwa informacji i
rozwoju systemów informatycznych zatwierdzonymi przez Radę Nadzorczą,
- sporządzeniu projektów odpowiednich planów strategicznych,
34
- przyjęciu odpowiednich regulacji wewnętrznych,
- wdrożeniu struktury organizacyjnej w zakresie zarządzania systemami informatycznymi i bezpieczeństwa informacji zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą,
zapewniającej zapobieganiu konfliktu interesów i odpowiednią efektywność zarządzania ryzykiem i systemami,
- nadzorowanie ich przestrzegania, w tym przyjmowanie bieżących informacji o poziomie ryzyka, wyników testów procedur awaryjnych, wyników
przeglądów zarządczych, a także wyników kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego, jak również audytów zewnętrznych,
- podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia ryzyka, w przypadkach jego nadmiernego wzrostu;
g) zatwierdza apetyt na ryzyko, maksymalny poziom wskaźnika DtI oraz wskaźnika LtV, a następnie informuje Radę Nadzorczą i Bank Zrzeszający o przyjętych
parametrach;
Zespół Ryzyk Bankowych i Controlingu odpowiada za monitorowanie ryzyk bankowych, w tym ryzyka podmiotów zależnych zapewnia stałą i bieżącą kontrolę nad
nimi oraz umożliwia pozyskiwanie w szybki sposób informacji zarządczej i szybką reakcję Banku na zaistniałe zagrożenia.
Zespół Teleinformatyki czuwa nad prawidłowością funkcjonowania oraz bezpieczeństwem i efektywnością działania systemu informatycznego i środowiska
telekomunikacyjnego.
Sekcja Monitoringu monitoruje pojedyncze transakcje kredytowe, opracowuje regulacje wewnętrzne Banku związane z ustanawianiem i monitorowaniem
zabezpieczeń. Jest odpowiedzialna za monitoring sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów zależnych.
Sekcja Skarbu zarządza płynnością bieżącą i krótkoterminową Banku poprzez analizę rachunku bieżącego, lokowanie nadwyżek środków złotowych i walutowych,
zaciąganie kredytów przez Bank oraz ustalanie optymalnych wartości pieniężnych przechowywanych przez jednostki organizacyjne Banku, uwzględniając
przestrzeganie dopuszczalnych poziomów ryzyka płynności, stopy procentowej, walutowego.
35
Sekcja Marketingu i Wsparcia Sprzedaży wspiera jednostki sprzedażowe w zakresie kierunków rozwoju sprzedaży oraz nawiązywanie i rozwój współpracy z
Partnerami w celu poszerzania oferty produktowej Banku z uwzględnieniem przestrzegania dopuszczalnych poziomów ryzyka kredytowego, płynności, stopy
procentowej, walutowego.
Zespół Analiz Kredytowych i Administrowania Umowami zajmuje się wspieraniem jednostek sprzedażowych Banku w zakresie realizacji transakcji kredytowych
poprzez rzetelną ocenę ryzyka kredytowego, ograniczanie ryzyka kredytowego indywidualnej transakcji w tym finansowanie podmiotu zależnego poprzez
realizowanie przyjętej przez Bank polityki kredytowej.
Pozostali pracownicy Banku mają obowiązek przestrzegania zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, obowiązujących w Banku w formie
wewnętrznych regulacji i zaleceń, uczestnictwa w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz raportowania tych
zdarzeń.
W ramach procesu zarządzania ryzykiem dyrektorzy centrali i kierownicy komórek organizacyjnych oraz dyrektorzy jednostek organizacyjnych Banku sprawują
kontrolę wewnętrzną w oparciu o plany kontroli wewnętrznej w zakresie występujących ryzyk oraz oceniają ich poziom, zgodnie z przyjętymi procedurami
(regulacjami). W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości i uchybień skutkujących wzrostem poziomu ryzyka i obniżających ocenę jakości zarządzania ryzykiem,
dyrektorzy oraz kierownicy komórek organizacyjnych zobowiązani są do bieżącego informowania o zaistniałych faktach nadzorującego Członka Zarządu.
4. Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz procesy monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod redukcji ryzyka.
W celu redukcji poziomu ryzyka Bank przyjmuje zabezpieczenia transakcji kredytowych. W Banku identyfikowane są następującego grupy zabezpieczeń:
1)
Zabezpieczenia rzeczowe - umożliwiające odzyskanie wierzytelności przez Bank, w przypadku niewykonania zobowiązania przez klienta, w drodze upłynnienia
określonego składnika aktywów dostawcy zabezpieczenia - ochrona kredytowa rzeczywista.
36
2)
Zabezpieczenia osobiste - umożliwiające spłatę wierzytelności Banku, w przypadku niewykonania zobowiązania przez kontrahenta, z jakiegokolwiek składnika
aktywów dostawcy zabezpieczenia - ochrona kredytowa nierzeczywista.
Zabezpieczenia stosowane są w stopniu adekwatnym do oceny sytuacji ekonomicznej klienta oraz charakteru i okresu trwania transakcji. Przed udzieleniem
kredytu, jednostki organizacyjne Banku dokonują analizy ryzyka związanego z zabezpieczeniem ekspozycji kredytowej, w tym bieżącej oceny wartości
zabezpieczenia, zgodnie z obowiązującą Instrukcją prawnych form zabezpieczenia wierzytelności i Instrukcją monitoringu zabezpieczeń, uwzględniając w
szczególności:
1)
rodzaj zabezpieczenia i sposób ewentualnej egzekucji;
2)
kolejność zaspokojenia się z zabezpieczenia;
3)
wpływ zużycia technologicznego przedmiotu zabezpieczenia na jego wartość;
4)
koszty utrzymania zabezpieczenia i egzekucji z zabezpieczenia.
Bank, przyjmując zabezpieczenie, dokonuje weryfikacji podstawowych kryteriów decydujących o jego skuteczności, w tym płynności zabezpieczenia, wartości oraz
dostępu i możliwości kontroli w całym okresie kredytowania, wpływu na poziom tworzonych rezerw oraz możliwość zmniejszenia wymogu kapitałowego z tytułu
ryzyka kredytowego. Za płynne zabezpieczenie uznaje się te, które umożliwiają jego zbycie bez istotnego obniżenia jego ceny w czasie.
W strukturze organizacyjnej Banku wyodrębniono Sekcję Monitoringu Kredytowego. Jej zadaniem jest przeprowadzanie niezależnego przeglądu i weryfikacji
przyjętych zabezpieczeń oraz monitorowania ekspozycji kredytowych. Skuteczność przyjętych zabezpieczeń podlega monitorowaniu w procesie i na zasadach
zarządzania ryzykiem rezydualnym.
Metodą zabezpieczenia się przed nadmiernym ryzykiem w działalności kredytowej jest prawidłowe zarządzanie ryzykiem zarówno w odniesieniu do pojedynczego
kredytu, jak i łącznego zaangażowania kredytowego. W zakresie stosowanych metod redukcji ryzyka kredytowego, Bank stosuje:
1) Pomniejszanie podstawy tworzenia rezerw celowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r., z późniejszymi zmianami
w sprawie zasad tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z działalnością banków. Bank przyjmuje zabezpieczenia zgodnie z Instrukcją ustanawiania
prawnych form zabezpieczeń wierzytelności;
37
2) Pomniejszanie wag ryzyka przypisywanych ekspozycjom kredytowym zabezpieczonym hipotecznie na nieruchomości mieszkalnej w rachunku wymogów
kapitałowych na podstawie Rozporządzenia CRR. Bank stosuje się do wymagań Rozporządzenia CRR w części dotyczącej banków stosujących metodę
standardową wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego;
3) Techniki ograniczania ryzyka kredytowego tj. rzeczywistą lub nierzeczywistą ochronę kredytową, a zasady dotyczące stosowania technik ograniczania ryzyka
kredytowego zawarte są w Zasadach zarządzania ryzykiem rezydualnym oraz Instrukcji ustanawiania prawnych form zabezpieczeń wierzytelności;
IV. Zasady zarządzania
W GBS Banku w 2015r. nikt z członków organu zarządzającego nie pełnił jednocześnie funkcji dyrektora.
Procedury i praktyki rekrutacyjne stosowane w GBS Banku mające na celu oszacowanie adekwatności kandydatów do pracy obowiązują wszystkie stanowiska
pracy w banku, a proces weryfikacji jest dodatkowo rozszerzany wobec osób starających się o kluczowe funkcje.
W przypadku rekrutacji na członków Zarządu brane są pod uwagę kryteria wymienione szczegółowo w Procedurze oceny kwalifikacji członków Zarządu i Zarządu w
Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku, opartej na Wytycznych w sprawie oceny kwalifikacji członków organu zarządzającego i osób pełniących
najważniejsze funkcje, które w szczególności dotyczą:
- wiedzy,
- umiejętności,
- doświadczenia,
Podczas rekrutacji na stanowisko Prezesa Zarządu dodatkowo brane są pod uwagę kryteria określone w ustawie Prawo Bankowe.
W zależności od obowiązującej struktury organizacyjnej Banku uwzględniając wymogi wynikające z Ustawy Prawo Bankowe, wymagania w stosunku do
kandydatów na członków Zarządu różnią się oczekiwaniami w zakresie posiadanej wiedzy i uzależnione są od funkcji i zadań im przypisanych zgodnych z pełnioną
przez nich rolą w organizacji, po to aby zapewnić optymalne doświadczenie praktyczne Zarządu jako organu kolegialnego.
Podkreślić należy, że w okresie ostatnich 5 lat skład Zarządu GBS Banku pozostawał bardzo stabilny.
38
Wszyscy członkowie Zarządu pełnią funkcje w Zarządzie dłużej niż 5 lat, posiadają wieloletnie doświadczenia zarówno w zakresie zarządzania Bankiem jak i
merytorycznie w obszarach, za które byli i są odpowiedzialni.
W GBS Banku nie funkcjonuje Komitet ds. ryzyka a jego funkcje sprawował Zespół Ryzyk i Controlingu, od 2016 roku Zespół Ryzyk Bankowych.
Przepływ informacji na temat ryzyka kierowany do Zarządu odbywa się zgodnie z „Instrukcją sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku
Spółdzielczym w Barlinku” . Instrukcja ta określa, częstotliwość, terminy sporządzenia, komórki odpowiedzialne za ich przygotowanie oraz odbiorców. Informacje
te, w tym analizę sytuacji ekonomiczno-finansowej Banku zawierającą dane na temat poziomu narażenia na ryzyko i poziomie wykorzystania przyjętych limitów
otrzymuje okresowo Zarząd i Rada.
V. Fundusze własne
Fundusze własne Banku wyliczane są zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013.
Na 31.12.2015 r. fundusze własne Banku składały się z kapitału podstawowego Tier I i kapitału Tier II. Bank nie posiadał pozycji kapitałowych zaliczanych do
kapitału dodatkowego Tier I. Kapitał podstawowy Tier I obejmował:
1) fundusz udziałowy amortyzowany zgodnie z artykułem 486 ust. 5 rozporządzenia CRR,
2) fundusze rezerwowe (fundusz zasobowy i rezerwowy),
3) zyski zatrzymane (zweryfikowany zysk roku bieżącego lub w trakcie zatwierdzenia po uzyskaniu zgody właściwego organu),
4) niezrealizowane zyski z instrumentów zaklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży, oraz fundusz z aktualizacji wyceny w ramach skumulowanych innych
całkowitych dochodów oraz korekt w okresie przejściowym, zgodnie z art. 26 oraz art. 468 Rozporządzenia CRR.
Bank pomniejszał kapitał podstawowy Tier I o:
1) kwotę wartości niematerialnych i prawnych netto,
2) niezrealizowane straty na instrumentach zaklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży,
39
3) posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego,
jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (artykuł 36 ust.1 lit. h)).
Głównym składnikiem kapitału Tier II są zobowiązania podporządkowane pozyskiwane przez Bank w celu wzmocnienia kapitałowego. Na 31.12.2015 r. Bank
odliczał od kapitału Tier II kwoty rezydualne w odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym (art. 472 ust.10 lit. a)).
Szczegółowe informacje na temat poszczególnych elementów funduszy własnych GBS Banku na dzień 31 grudnia 2015 roku przedstawiono w punkcie 1.1.
1.1. Informacje podstawowe
Strukturę funduszy własnych Banku przedstawia poniższa tabela.
Wyszczególnienie
31.12.2015 r.
Fundusze własne
72 918 442,27
Tier I
54 587 500,64
Kapitał podstawowy Tier I (CET 1)
Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale podstawowym
Tier I podlegających zasadzie praw nabytych
Fundusze rezerwowe (zasobowy, rezerwowy)
Fundusz ryzyka ogólnego
Zyski zatrzymane (zweryfikowany zysk roku bieżącego lub w trakcie zatwierdzenia
po uzyskaniu zgody właściwego organu)
54 587 500,64
4 325 005,33
51 691 608,81
0,00
0,00
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego,
-500 528,74
jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
40
Wartości niematerialne i prawne
-1 171 024,21
Skumulowane inne całkowite dochody
1 150 617,28
Inne korekty w okresie przejściowym
-908 177,83
Kapitał dodatkowy Tier I (AT 1)
0,00
Instrumenty kapitałowe (m.in.. warunek "wieczystości")
0,00
Pomniejszenia
0,00
Tier II
Zobowiązania podporządkowane
18 330 941,63
18 545 453,95
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe
podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji
-214 512,32
w te podmioty
Inne przejściowe korekty
0,00
Pomniejszenia
0,00
1.2. Opis podstawowych składników funduszy własnych (CRR art. 437.1)
Kapitał podstawowy Tier I
Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale podstawowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych
W pozycji Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale podstawowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych uwzględniono zgodnie
z decyzją KNF o zastosowaniu przepisów przejściowych zamortyzowaną wartość funduszu udziałowego ustalonego na datę 31.12.2011 r. W 2015 roku wartość
procentowa amortyzacji ustalona przez KNF wynosiła 10%. Zamortyzowana wartość funduszu udziałowego na 31.12.2015 r. wynosiła 4 325 005,33 zł.
Fundusze rezerwowe
41
Kapitał ten powstał w wyniku corocznych uchwał Zebrania Przedstawicieli o podziale zysków. Uchwały te zadecydowały o pozostawieniu części lub całości zysków
wypracowanych w Banku zgodnie ze statutem. Na 31.12.2015 r. wartość funduszu rezerwowego (zasobowego) wynosiła 51 691 608,81 zł (w sprawozdaniu
finansowym za 2015 r. pozycja XV w Pasywach).
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli
instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
Zgodnie z artykułem 36 ust.1 lit. h) Bank odliczał od kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 46 oraz 469 ust.1 lit. a) wielkość procentową (w 2015 roku 40%)
kwoty łącznej, o jaką wartość posiadanych przez Bank bezpośrednich, pośrednich udziałów kapitałowych w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
podmiotów sektora finansowego, w które instytucja nie dokonała znacznej inwestycji, przekracza 10 % kwoty łącznej pozycji kapitału podstawowego Tier I Banku.
Bank odliczał również połowę kwoty rezydualnej powyższej kwoty zgodnie z art. 472 ust. 10 lit. a). Powyższa wartość na 31.12.2015 r. wynosiła – 500 528,74 zł.
Wartości niematerialne i prawne
Zgodnie z Art. 37 Rozporządzenia, wartości niematerialne i prawne stanowią odliczenie od pozycji kapitału podstawowego Tier I, na 31.12.2015 r. wyniosły –
1 171 024,21 zł (w sprawozdaniu finansowym za 2015 r. pozycja XIII w Aktywach).
Skumulowane inne całkowite dochody
W pozycji skumulowane inne całkowite dochody zaprezentowano niezrealizowane zyski i straty z tytułu posiadanych aktywów finansowych dostępnych do
sprzedaży oraz fundusz z aktualizacji wyceny majątku w sumie stanowiły kwotę 1 150 617,28 zł tj.:
- niezrealizowane zyski na instrumentach dłużnych - kwota: 362 770,00 zł,
- niezrealizowane straty na instrumentach dłużnych – kwota: -220 649,23 zł,
- niezrealizowane zyski na instrumentach kapitałowych – kwota: 349 542,20 zł,
- niezrealizowane straty na instrumentach kapitałowych – kwota: -142 363,20 zł,
- fundusz z aktualizacji wyceny majątku – kwota: 801 317,51 zł.
Inne korekty w okresie przejściowym (-)
42
W pozycji Inne korekty w okresie przejściowym zaprezentowano 60% ujemnej wartości funduszu z aktualizacji wyceny majątku Banku oraz niezrealizowanych
zysków na instrumentach dłużnych i kapitałowych w wysokości -908 177,83 zł.
Kapitał podstawowy Tier II
Zobowiązania podporządkowane
Zgodnie z Art. 62 Rozporządzenia w pozycji zobowiązania podporządkowane zaprezentowano pożyczki podporządkowane oraz obligacje własne GBS Banku serii
GBS0621 oraz serii GBS0721, które po uzyskaniu zgody KNF zostały zaliczone do funduszy własnych na zasadach zobowiązania podporządkowanego. Łącznie
zamortyzowana (zgodnie z art. 64 Rozporządzenia) wartość zobowiązań podporządkowanych na 31.12.2015 r. wyniosła 18 545 453,95 zł (w sprawozdaniu
finansowym za 2015 r. pozycja XI w Pasywach).
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te
podmioty
Zgodnie z art. 472 ust. 10 lit. a), Bank na 31.12.2015 r. odliczał połowę kwoty rezydualnej, wartości o jaką suma posiadanych przez Bank bezpośrednich
i pośrednich udziałów kapitałowych w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, w które instytucja nie dokonała znacznej
inwestycji, przekracza 10 % kwoty łącznej pozycji kapitału podstawowego Tier I Banku. Pozycja ta na 31.12.2015 r. wynosiła - 214 512,32 zł.
2. Główne cechy instrumentów kapitałowych
2.1.
Udziały
Wartość
Lp.
Wyszczególnienie
nominalna 1
udziału
Ilość
udziałowców
stan na
31.12.2015r.
Ilość zadeklarowanych
w tym
jednostek udziałowych zadeklarowanych do
stan na 31.12.2015 r.
31.12.2011 r.
1.
Osoby prawne
300,00
34
2 380
570
2.
Osoby fizyczne
300,00
3 904
24 560
19 172
Fundusz
udziałowy
stan na
31.12.2015 r.
w tym
wpłacony do
31.12.2011 r.
714 000,00
171 000,00
7 368 000,00
5 751 600,00
43
Razem
X
3 938
26 940
19 742
8 082 000,00
5 922 600,00
Zgodnie z obowiązującymi od 01.01.2014 r. przepisami Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR, do funduszy własnych zalicza się wyłącznie udziały zadeklarowane
i opłacone do 31.12.2011 r., amortyzowane w tempie określonym przez KNF na lata 2014-2021. Amortyzacja tego funduszu na rok 2015 została określona przez
KNF na poziomie 10%. Dodatkowo na pomniejszenie funduszy własnych z tytułu wypowiedzianych udziałów lub ustania członkostwa na skutek śmierci Bank musi
uzyskać zgodę KNF. Na 31.12.2015 r. kwota funduszu udziałowego zaliczonego do funduszy własnych wynosiła 4 325 005,33 zł., przy czym wartość ta nie
uwzględniała obniżenia o wypowiedziane udziały członkowskie, na wypłatę których Bank na 31.12.2015 roku oczekiwał na zgodę KNF.
2.2.
Obligacje własne
1 Emitent
2
Unikatowy identyfikator (np. CUSIP, ISIN lub identyfikator Bloomberg dla ofert na rynku
niepublicznym)
3 Prawo lub prawa właściwe, którym podlega instrument
GBS
W Barlinku
Kod ISIN:
PLGBSBR00015
polskie
Ujmowanie w kapitale regulacyjnym
4 Zasady przejściowe określone w rozporządzeniu CRR
-
5 Zasady określone w rozporządzeniu CRR obowiązujące po okresie przejściowym
-
6
Kwalifikowalne na poziomie jednostkowym lub (sub-)skonsolidowanym/na poziomie jednostkowym
oraz (sub-)skonsolidowanym
7 Rodzaj instrumentu (rodzaje określane przez każdy system prawny)
-
44
8
Kwota uznana w kapitale regulacyjnym (waluta w min, według stanu na ostatni dzień
sprawozdawczy)
Wartość nominalna 10 mln PLN
Kwota uznana w kapitale regulacyjnym nie różni się od
kwoty wyemitowanego instrumentu
W walucie emisji: 10 mln
9 Wartość nominalna instrumentu
W walucie sprawozdawczej 10 mln PLN
PLN
9a Cena emisyjna
100,00%
9b Cena wykupu
100,00%
10 Klasyfikacja księgowa
11 Pierwotna data emisji
10-06-2011
12 Wieczyste czy terminowe
terminowe
13 Pierwotny termin zapadalności
10-06-2021
14 Opcja wykupu na żądanie emitenta podlegająca wcześniejszemu zatwierdzeniu przez organy nadzoru
Tak
15 Termin wykupu opcjonalnego, terminy wykupu warunkowego oraz kwota wykupu
-
16 Kolejne terminy wykupu, jeżeli dotyczy
-
Kupony / dywidendy
17 Stała lub zmienna dywidenda / stały lub zmienny kupon
18 Kupon odsetkowy oraz dowolny powiązany wskaźnik
19 Istnienie zapisanych praw do niewypłacenia dywidendy
Stopa zmienna
WIBOR 6M + 2,80%
Nie
20a W pełni uznaniowe, częściowo uznaniowe czy obowiązkowe (pod względem terminu)
Obowiązkowe
20b W pełni uznaniowe, częściowo uznaniowe czy obowiązkowe (pod względem kwoty)
obowiązkowe
21 Istnienie opcji z oprocentowaniem rosnącym lub innej zachęty do wykupu
Nie
45
22 Nieskumulowane czy skumulowane
niekumulacyjny
23 Zamienne czy niezamienne
niekumulacyjny
24 Jeżeli zamienne, zdarzenie lub zdarzenia wywołujące zamianę
niezamienny
25 Jeżeli zamienne, w pełni czy częściowo
Nie dotyczy
26 Jeżeli zamienne, wskaźnik konwersji
Nie dotyczy
27 Jeżeli zamienne, zamiana obowiązkowa czy opcjonalna
Nie dotyczy
28 Jeżeli zamienne, należy określić rodzaj instrumentu, na który można dokonać zamiany
Nie dotyczy
29 Jeżeli zamienne, należy określić emitenta instrumentu, na który dokonuje się zamiany
Nie dotyczy
30 Odpisy obniżające wartość
Nie
31 W przypadku odpisu obniżającego wartość, zdarzenie lub zdarzenia wywołujące odpis obniżający
Nie dotyczy
32 wartość
W przypadku odpisu obniżającego wartość, w pełni czy częściowo
Nie dotyczy
33 W przypadku odpisu obniżającego wartość, trwale czy tymczasowo
Nie dotyczy
34 W przypadku tymczasowego odpisu obniżającego wartość, opis mechanizmu odpisu obniżającego
Nie dotyczy
35
Pozycja w hierarchii podporządkowania w przypadku likwidacji (należy określić rodzaj instrumentu
bezpośrednio uprzywilejowanego w odniesieniu do danego instrumentu)
36 Niezgodne cechy przejściowe
37 Jeżeli tak, należy określić niezgodne cechy
-
Nie
Nie dotyczy
3. Informacja na temat funduszy własnych w okresie przejściowym
46
(A) KWOTA W
Kapitał podstawowy Tier 1: instrumenty i kapitały rezerwowe
DNIU UJAWNIENIA
(B)
(C)
ODNIESIENIE DO ARTYKUŁU
KWOTY UJĘTE PRZED PRZYJĘCIEM
ROZPORZĄDZENIA (UE) NR
ROZPORZĄDZENIA (UE) NR
575/ 2013
575/2013 LUB KWOTA
art. 26 ust. 1, art. 27, 28 i 29,
1
Instrumenty kapitałowe I powiązane ażio emisyjne
4 325 005,33
REZYDUALNA OKREŚLONA W
wykaz EUNB, o którym mowa
w art. 26 ust. 3
w tym: instrument typu 1
w art. 26 ust. 3
w art. 26 ust. 3
2
Zyski zatrzymane
w art. 26 ust. 3
51 691 608,81
art. 26 ust. 1 lit. c)
51 691 608,81
47
Skumulowane inne całkowite dochody (i pozostałe kapitały
3
rezerwowe, z uwzględnieniem niezrealizowanych zysków i strat
1 150 617,28
art. 26 ust. 1
1 150 617,28
zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości)
3a
Fundusze ogólne ryzyka bankowego
art. 26 ust. 1 lit. f)
Kwota kwalifikujących się pozycji, o których mowa w art. 484 ust. 3, i
4
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału
art. 486 ust. 2
podstawowego Tier I
Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego, podlegające
art. 483 ust. 2
zasadzie praw nabytych do dnia 1 stycznia 2018 r.
5
5a
6
Udziały mniejszości (kwota dopuszczona w skonsolidowanym kapitale
art. 84, 479, 480
podstawowym Tier I)
Niezależnie zweryfikowane zyski z bieżącego okresu po odliczeniu
art. 26 ust. 2
wszelkich możliwych do przewidzenia obciążeń lub dywidend
Kapitał podstawowy Tier I przed korektami regulacyjnymi
57 167 231,42
52 842 226,09
48
Kapitał podstawowy Tier I: korekty regulacyjne
7
8
9
Dodatkowe korekty wartości (kwota ujemna)
Wartości niematerialne i prawne (po odliczeniu powiązanej rezerwy z
tytułu odroczonego podatku dochodowego) (kwota ujemna)
art. 34, 105
-1 171 024,21
art. 36 ust. 1 lit. b), art. 37 i art.
472 ust. 4
-1 171 024,21
Zbiór pusty w UE
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na
przyszłej rentowności z wyłączeniem aktywów wynikających z różnic
10
przejściowych (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu
odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia
art. 36 ust. 1 lit. c), art. 38, art.
472 ust. 5
warunków określonych w art. 38 ust. 3) (kwota ujemna)
Kapitały rezerwowe odzwierciedlające wartość godziwą związane z
11
zyskami lub stratami z tytułu instrumentów zabezpieczających
art. 33 lit. a)
przepływy pieniężne
49
12
13
14
15
Kwoty ujemne będące wynikiem obliczeń kwot oczekiwanej straty
Każdy wzrost kapitału własnego z tytułu aktywów seku- rytyzowanych
(kwota ujemna)
Zyski lub straty z tytułu zobowiązań, wycenione według wartości
godziwej, które wynikają ze zmian zdolności kredytowej instytucji
art. 36 ust. 1 lit. d), art. 40,
159, art. 472 ust. 6
art. 32 ust. 1
art. 33 lit. b)
Aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami
art. 36 ust. 1 lit. e), art. 41, art.
(kwota ujemna)
472 ust. 7
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały
16 kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier I
(kwota ujemna)
art. 36 ust. 1 lit. f), art. 42, art.
472 ust. 8
Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
17
podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją
art. 36 ust. 1 lit. g), art. 44, art.
krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie
472 ust. 9
funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
50
kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
18
podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała
znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 %
art. 36 ust. 1 lit h), art. 43, 45,
-500 528,74
46, art. 49 ust. 2 i 3, art. 79,
-715 041,06
art. 472 ust. 10
oraz po odliczeniu kwallfikowalnych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
Posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne
udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
19
podmiotów sektora finansowego, jeżeli Instytucja dokonała znacznej
inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po
odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
20
art. 36 ust. 1 lit. i), art. 43, 45,
47, art. 48 ust. 1 lit. b), art. 49
ust. 1-3, art. 79, 470, art. 472
ust. 11
Zbiór pusty w UE
Kwota ekspozycji następujących pozycji kwalifikujących się do wagi
20a
ryzyka równej 1 250 %, jeżeli instytucja decyduje się na wariant
art. 36 ust. 1 lit. k)
odliczenia
20b
w tym: znaczne pakiety akcji poza sektorem finansowym (kwota
art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (i), art.
ujemna)
89-91
51
art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (ii)
20c
w tym: pozycje sekurytyzacyjne (kwota ujemna)
art. 243 ust. 1 lit. b) art. 244
ust. 1 lit. b) art. 258
20d
w tym: dostawy instrumentów z późniejszym terminem rozliczenia
art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (iii),
(kwota ujemna)
art. 379 ust. 3
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z
21
różnic przejściowych (kwota przekraczająca próg 10 %, po odliczeniu
art. 36 ust. 1 lit c), art. 38, art.
powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w
48 ust. 1 lit. a), art. 470, art.
przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3) (kwota
472 ust. 5
ujemna)
22
Kwota przekraczająca próg 15 % (kwota ujemna)
art. 48 ust. 1
w tym: posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie
23
instrumenty w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora
art. 36 ust. 1 lit. i), art. 48 ust. 1
finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej Inwestycji w te
lit. b), art. 470, art. 472 ust. 11
podmioty
24
Zbiór pusty w UE
52
25
25a
25b
art. 36 ust. 1 lit c), art. 38, art.
w tym: aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
48 ust. 1 lit. a), art. 470, art.
wynikające z różnic przejściowych
472 ust. 5
art. 36 ust. 1 lit. a), art. 472
Straty za bieżący rok obrachunkowy (kwota ujemna)
ust. 3)
Możliwe do przewidzenia obciążenia podatkowe związane z
art. 36 ust. 1 lit. I)
pozycjami kapitału podstawowego Tler I (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału
26
podstawowego Tier I pod względem kwot ujętych przed przyjęciem
CRR.
26a
Korekty regulacyjne dotyczące niezrealizowanych zysków I strat
zgodnie z art. 467 i 468;
w tym: ...filtr dla niezrealizowanej straty z tytułu aktywów
finansowych
-790 399,75
-363 012,43
-363 012,43
art. 467
-363 012,43
53
w tym: ...filtr dla niezrealizowanej straty 2
w tym: ...filtr dla niezrealizowanego zysku z tytułu aktywów
finansowych
art. 467
-427 387,32
w tym: ...filtr dla niezrealizowanego zysku 2
art. 468
art. 468
Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału
26b podstawowego Tier I w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń
-117 778,08
art. 481
363 012,43
wymaganych przed przyjęciem CRR
w tym: ...
art. 481
Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale dodatkowym Tier I,
27
które przekraczają wartość kapitału dodatkowego Tier I instytucji
art. 36 ust. 1 lit. j)
(kwota ujemna)
28
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale podstawowym Tier 1
-2 579 730,78
-1 886 065,27
54
29
Kapitał podstawowy Tier 1
54 587 500,64
50 956 160,82
Kapitał dodatkowy Tier 1: instrumenty
30
31
32
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne
art. 51, 52
w tym: zaklasyfikowane jako kapitał własny zgodnie z mającymi
zastosowanie standardami rachunkowości
w tym: zaklasyfikowane jako zobowiązania zgodnie z mającymi
zastosowanie standardami rachunkowości
33
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału
art. 486 ust. 3
dodatkowego Tier 1
art. 483 ust. 3
55
Kwalifikujący się kapitał Tier i uwzględniony w skonsolidowanym
34
kapitale dodatkowym Tier I (w tym udziały mniejszości
nieuwzgiędnlone w wierszu 5) wyemitowany przez jednostki zależne i
art. 85, 86, 480
będący w posiadaniu stron trzecich
35
36
w tym: przeznaczone do wycofania Instrumenty wyemitowane przez
jednostki zależne
art. 486 ust. 3
Kapitał dodatkowy Tier I przed korektami regulacyjnymi
Kapitał dodatkowy Tier 1: korekty regulacyjne
37 kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier I
(kwota ujemna)
art. 52 ust. 1 lit. b), art. 56 lit.
a), art. 57, art. 475 ust. 2
Udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w
38
kapitale Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te
art. 56 lit. b), art. 58 i art. 475
mają z instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu
ust. 3
sztuczne zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
56
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych
instrumentach dodatkowych w kapitale Tier i podmiotów sektora
39
finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te
podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu
art. 56 lit. c), art. 59, 60, 79,
art. 475 ust. 4
kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
kapitałowe we własnych Instrumentach dodatkowych w kapitale Tier
40 I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej
Inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po
art. 56 lit. d), art. 59, 79, art.
475 ust. 4
odliczeniu kwaliflkowalnych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału
dodatkowego Tier I pod względem kwot ujętych przed przyjęciem
41
CRR oraz kwot ujętych w okresie przejściowym przeznaczonych do
wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty
rezydualne określone w CRR)
art. 472, art. 472 ust. 3 lit. a),
41a
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier i w
art. 472 ust. 4, art. 472 ust. 6,
odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie
art. 472 ust. 8 lit. a), art. 472
przejściowym zgodnie z art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013
ust. 9, art. 472 ust. 10 lit. a),
art. 472 ust. 11 lit. a)
57
W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. istotne straty netto w
bieżącym okresie, wartości niematerialne I prawne, brak rezerw na
pokrycie oczekiwanych strat itd.
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier i w
41b
odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier II w okresie
przejściowym zgodnie z art. 475 rozporządzenia (UE) nr 575/2013.
art. 477, art. 477 ust. 3, art.
477 ust. 4 lit. a)
W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania
kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały
kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał Innych podmiotów
sektora finansowego itd.
Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału
41c
dodatkowego Tier I w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń
art. 467, 468, 481
wymaganych przed przyjęciem CRR
w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych strat
art. 467
w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków
art. 468
58
w tym: ...
42
art. 481
Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale Tier II, które
43
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale dodatkowym Tier I
44
Kapitał dodatkowy Tier I
45
art. 56 lit. e)
przekraczają wartość kapitału Tier II instytucji (kwota ujemna)
Kapitał Tier 1 (kapitał Tier I = kapitał podstawowy Tier I + kapitał
dodatkowy Tier I)
54 587 500,64
50 956 160,82
Kapitał Tier II: instrumenty i rezerwy
46
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne
18 545 453,95
art. 62, 63
18 545 453,95
59
47
art. 486 ust. 4
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału Tier II
art. 483 ust. 4
Kwalifikujące się instrumenty funduszy własnych uwzględnione w
skonsolidowanym kapitale Tier II (w tym udziały mniejszości i
48
instrumenty dodatkowe w kapitale Tier I nieuwzględnione w
art. 87, 88, 480
wierszach 5 lub 34) wyemitowane przez jednostki zależne i będące w
posiadaniu stron trzecich
49
w tym: przeznaczone do wycofania instrumenty wyemitowane przez
art. 486 ust. 4
jednostki zależne
50
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego
51
Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi
art. 62 lit. c) i d)
18 545 453,95
18 545 453,95
60
Kapitał Tier II: korekty regulacyjne
52
kapitałowe w Instrumentach własnych w kapitale Tier II i pożyczki
podporządkowane (kwota ujemna)
art. 63 lit. b) ppkt (i), art. 66 lit.
a), art. 67, art. 477 ust. 2
Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II I pożyczki
53
podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty
art. 66 lit. b), art. 68 i art. 477
te mają z instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu
ust. 3
sztuczne zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w
kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora
54
podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu
art. 66 lit. c), art. 69, 70, 79, art.
477 ust. 4
kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
54a
w tym: nowe udziały kapitałowe niebędące przedmiotem uzgodnień
dotyczących okresu przejściowego
61
54
w tym udziały kapitałowe istniejące przed dniem 1 stycznia 2013 r. i
b
będące przedmiotem uzgodnień dotyczących okresu przejściowego
kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki
55
art. 66 lit. d), art. 69, 79, art.
podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja
477 ust. 4
dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (po odliczeniu
kwalifikowalnych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału Tier II pod
względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w
56
okresie przejściowym, przeznaczonych do wycofania zgodnie z
rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w
CRR)
art. 472, art. 472 ust. 3 lit. a),
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do
56a
odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym
zgodnie z art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013
art. 472 ust. 4, art. 472 ust. 6,
-214 512,32
art. 472 ust. 8 lit. a), art. 472
ust. 9, art. 472 ust. 10 lit. a), art.
472 ust. 11 lit. a)
62
W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. istotne straty netto w
bieżącym okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na
pokrycie oczekiwanych strat itd.
56
b
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do
art. 475, art. 475 ust. 2 lit. a),
odliczeń od kapitału dodatkowego Tier I w okresie przejściowym
art. 475 ust. 3, art. 475 ust. 4 lit.
zgodnie z art. 475 rozporządzenia (UE) nr 575/2013.
a)
W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania
kapitałowe w dodatkowych instrumentach w kapitale Tier I,
bezpośrednie udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach
dokonywanych w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd.
Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału Tier II w
56c
odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed
art. 467, 468, 481
przyjęciem CRR
w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych strat
art. 467
w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków
art. 468
63
w tym: ...
art. 481
57
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale Tier II
-214 512,32
58
Kapitał Tier II
18 330 941,63
18 545 453,95
59
Łączny kapitał (łączny kapitał = kapitał Tier I + kapitał Tier II)
72 918 442,27
68 501 614,77
Aktywa ważone ryzykiem pod względem kwot ujętych przed
59a
przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w okresie przejściowym,
przeznaczonych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr
575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR)
64
w tym: pozycje nieodliczone od kapitału podstawowego Tier i (kwoty
rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013)
(pozycje, które należy wyszczególnić, np. aktywa z tytułu odroczonego
art. 472, art. 472 ust. 5, art.
podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności po odliczeniu
472 ust. 8 lit. b), art. 472 ust.
powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
10 lit. b), art. 472 ust. 11 lit. b)
pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale
podstawowym Tier i itd.)
w tym: pozycje nieodliczone od kapitału dodatkowego Tier i (kwoty
rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013)
(pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania
kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały
kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów
art. 475, art. 475 ust. 2 lit. b),
art. 475 ust. 2 lit. c), art. 475
ust. 4 lit. b)
sektora finansowego itd.)
65
w tym: pozycje nieodliczone od kapitału Tier II (kwoty rezydualne
określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/ 2013)
(pozycje, które należy wyszczególnić, np. pośrednie udziały kapitałowe
art. 477, art. 477 ust. 2 lit. b),
w instrumentach własnych w kapitale Tier II, pośrednie udziały
art. 477 ust. 2 lit. c), art. 477
kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów
ust. 4 lit. b)
sektora finansowego, pośrednie udziały kapitałowe w Istotnych Inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd.)
60
Aktywa ważone ryzykiem razem
561 828 508
561 828 508
Współczynniki i bufory kapitałowe
61
Kapitał podstawowy Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji
na ryzyko)
9,72
art. 92 ust. 2 lit. a), art. 465
9,07
66
62
Kapitał Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
9,72
art. 92 ust. 2 lit. b), art. 465
9,07
63
Łączny kapitał (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
12,98
art. 92 ust. 2 lit. c)
12,19
Wymóg bufora dla poszczególnych Instytucji (wymóg dotyczący
kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 92 ust. 1 lit. a)
64
powiększony o wymogi utrzymywania bufora zabezpieczającego i
dyrektywa w sprawie
antycyklicznego, jak również bufor ryzyka systemowego oraz bufor
wymogów kapitałowych, art.
Instytucji o znaczeniu systemowym (bufor globalnych instytucji o
128, 129, 130
znaczeniu systemowym lub bufor Innych Instytucji o znaczeniu
systemowym) wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
65
w tym: wymóg utrzymywania bufora zabezpieczającego
67
66
w tym: wymóg utrzymywania bufora antycyklicznego
67
w tym: wymóg utrzymywania bufora ryzyka systemowego
67a
68
w tym: bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym lub bufor
innych instytucji o znaczeniu systemowym
(wyrażony jako odsetek łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko)
[nieistotne w przepisach unijnych]
70
71
131
Kapitał podstawowy Tier i dostępny w celu pokrycia buforów
69
dyrektywa w sprawie
dyrektywa w sprawie
128
Współczynniki i bufory kapitałowe
68
72
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe podmiotów sektora
art. 36 ust. 1 lit. h), art. 45, 46,
art. 472 ust. 10
podmioty (kwota poniżej progu 10 % oraz po odliczeniu
art. 56 lit. c), art. 59, 60, art.
kwalifikowalnych pozycji krótkich)
475 ust. 4 art. 66 lit. c), art. 69,
70, art. 477 ust. 4
kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
73
podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej
inwestycji w te podmioty (kwota poniżej progu 10 % oraz po
art. 36 ust. 1 lit. i), art. 45, 48,
470, art. 472 ust. 11
odliczeniu kwalifikowalnych pozycji krótkich)
74
Zbiór pusty w UE
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z
75
różnic przejściowych (kwota poniżej progu 10 %, po odliczeniu
art. 36 ust. 1 lit. c), art. 38, 48,
powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w
470, art. 472 ust. 5
przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3)
Pułapy stosowane do uwzględniania rezerw w kapitale Tier II
69
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II w
76
odniesieniu do ekspozycji objętych metodą standardową (przed
art. 62
zastosowaniem pułapu)
77
Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale
art. 62
Tier II zgodnie z metodą standardową
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II
78 w odniesieniu do ekspozycji objętych metodą wewnętrznych ratingów
art. 62
(przed zastosowaniem pułapu)
79
Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale
art. 62
Tier II zgodnie z metodą wewnętrznych ratingów
Instrumenty kapitałowe będące przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania (mających zastosowanie wyłącznie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 1 stycznia
2022 r.)
70
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale
80
podstawowym Tier I będących przedmiotem ustaleń dotyczących
wycofania
81
82
83
84
art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2 i
5
Kwota wyłączona z kapitału podstawowego Tier I ze względu na pułap
art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2 i
(nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
5
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów dodatkowych w
art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3 i
kapitale Tier I będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania
5
Kwota wyłączona z kapitału dodatkowego Tier I ze względu na pułap
art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3 i
(nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
5
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale Tier II
art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4 i
będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania
5
71
85
Kwota wyłączona z kapitału Tler II ze względu na pułap (nadwyżka
art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4 i
ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
5
VI. Adekwatność kapitałowa
Według stanu na 31.12.2015 r. całkowity wymóg kapitałowy wg Filaru I (kapitał regulacyjny) wyniósł 44 946 280,43 zł. Wartość ta wyniknęła z wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego w kwocie 38 848 180,63 zł oraz wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego w kwocie 6 098 099,80 zł.
Oszacowany na tej podstawie łączny współczynnik kapitałowy wyniósł 12,98%, tj. powyżej poziomu ustanowionych zewnętrznie norm.
Oszacowana przez Bank kwota niezbędna do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku (kapitał
wewnętrzny) wyniosła 47 520 715,71 zł, stwarzając odpowiednią nadwyżkę funduszy własnych nad tymi wymogami. W ramach Filaru II Bank uwzględnia
wewnętrzne wymogi kapitałowe w wysokości minimalnych wymogów na ryzyka Filaru I oraz wymogów dodatkowych na ryzyka nie ujęte w Filarze I. Na koniec
2015 r. wystąpiła sytuacja powodująca wystąpienie dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka strategicznego w kwocie 2 574 435,28 zł. Wartość
współczynnika wypłacalności z uwzględnieniem dodatkowych wymogów kapitałowych z Filaru II wyniosła 12,28%.
Bank posiada odpowiednie regulacje wewnętrzne służące do wyznaczania wymogów kapitałowych:
-
„Procedurę wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku” - dla wyznaczania kapitału
regulacyjnego,
-
„Procedurę wyznaczania wewnętrznego wymogu kapitałowego w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku” – dla szacowania kapitału
wewnętrznego.
Powyższe procedury podlegają regularnemu (co najmniej rocznemu) przeglądowi i aktualizacji.
72
Bank wyznacza kapitał regulacyjny dla:
-
ryzyka kredytowego – w oparciu o metodę standardową,
-
ryzyka rynkowego – w oparciu o metodę podstawową,
-
ryzyka operacyjnego – w oparciu o metodę wskaźnika bazowego
GBS Bank stosując metodę standardową do obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem zgodnie z przepisami zawartymi w Rozporządzeniu Parlamentu
Europejskiego
i
Rady
(UE)
nr
575/2013
z
dnia
26.06.2013r.
w
sprawie
wymogów
ostrożnościowych
dla
instytucji
kredytowych
i firm inwestycyjnych (tytuł II część trzecia) ujawnia „Procedurę wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku”.
Łączna wartość kwot stanowiących 8% ekspozycji ważonych ryzykiem na dzień 31 grudnia 2015 roku wyniosła 38 848,18 tys. zł. Na wartość tę składały się wymogi
z tytułu ekspozycji wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych, ekspozycji wobec podmiotów sektora publicznego, ekspozycji wobec instytucji, ekspozycji
wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych, ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach, ekspozycji, których dotyczy niewykonanie
zobowiązania, pozycji związanych ze szczególnie wysokim ryzykiem, ekspozycji związanych z przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, ekspozycji kapitałowych oraz
innych pozycji. Poszczególne wartości w podziale na poszczególne kategorie ekspozycji określone w art. 112 Rozporządzenia CRR przedstawia poniższa tabela.
(w zł)
Lp.
Kategorie ekspozycji
1. Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych
8 % kwot ekspozycji ważonych ryzykiem
0
2. Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych
317 393
3. Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego
141 385
4. Ekspozycje wobec wielostronnych banków rozwoju
0
5. Ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych
0
6. Ekspozycje wobec instytucji
7. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw
1 296 905
21 492 109
73
8. Ekspozycje detaliczne
8 152 179
9. Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach
2 340 402
10. Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania
2 453 993
11. Pozycje związane ze szczególnie wysokim ryzykiem
1 632
12. Ekspozycje w postaci obligacji zabezpieczonych
0
13. Pozycje stanowiące pozycje sekurytyzacyjne
0
14. Ekspozycje z tytułu należności od instytucji i przedsiębiorstw posiadających krótkoterminową ocenę kredytową
0
15. Ekspozycje związane z przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania
443 140
16. Ekspozycje kapitałowe
440 704
17. Inne pozycje
1 768 338
Wraz z wejściem w życie Rozporządzenia CRR Bank stosuje współczynnik wsparcia dla ekspozycji wobec MŚP o wartości 0,7619 wymogów kapitałowych z tytułu
tych ekspozycji. Bank w 2015 roku korzystał ze współczynnika wsparcia dla ekspozycji wobec MŚP. Wartość ekspozycji wobec małych
i średnich przedsiębiorstw wyniosła na koniec 2015 roku 436 154,98 tys. zł, z czego wartość bilansowa stanowiła kwotę 420 157,58 tys. zł. Na wartość tę składały
się ekspozycje z tytułu ekspozycji wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych, ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach. Zastosowanie
współczynnika wsparcia pozwoliło na zmniejszenie wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego o 4 587,04 tys. zł.
1)
wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego;
2)
łączną wartość kapitału regulacyjnego;
3)
całkowitą kwotę ekspozycji na ryzyko.
74
VII. Ekspozycje na ryzyko kredytowe i ryzyko rozmycia
1. Rezerwy na ryzyko kredytowe związane z działalnością Banku, zwane dalej „rezerwami celowymi”, tworzone są przez Bank na podstawie przyporządkowania
ekspozycji do jednej z klas ryzyka:
1) kategorii „normalne”;
2) kategorii „pod obserwacją”;
3) grupy „zagrożone”, tj. do kategorii „poniżej standardu”, „wątpliwe” lub „stracone”.
Klasyfikacja dokonywana jest w oparciu o:
1) ocenę terminowości spłat rat kredytów – przeprowadzane w sposób automatyczny przez system bankowy;
2) indywidualną ocenę sytuacji kredytowej kredytobiorcy.
Rezerwy celowe tworzone są i aktualizowane co do wysokości oraz rozwiązywane najpóźniej ostatniego dnia miesiąca ze względu na terminowość oraz najpóźniej
w ostatnim dniu miesiąca kończącego kwartał, w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych. W Banku rezerwy celowe tworzone są w ciężar
kosztów.
Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii „normalne”,
tworzone są w wysokości odpowiadającej co najmniej wymaganemu poziomowi rezerw stanowiącego 1,5 % podstawy tworzenia rezerw celowych. Detaliczne
ekspozycje kredytowe zaliczane do klasy ryzyka „stracone” tworzone są w wysokości 100% podstawy tworzenia rezerw celowych.
W przypadku pozostałych ekspozycji, rezerwy celowe tworzone są w relacji do podstawy tworzenia rezerw celowych jako:
1) 1,5 % - w przypadku kategorii „pod obserwacją”;
2) 20 % - w przypadku kategorii „poniżej standardu”;
3) 50 % - w przypadku kategorii „wątpliwe”;
4) 100 % - w przypadku kategorii „stracone”.
Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi wartość bilansowa ekspozycji kredytowej bez uwzględnienia utworzonych rezerw celowych, powiększona o
naliczone a niespłacone odsetki pomniejszone o ustanowione zabezpieczenia i korekty wartości.
75
2. Całkowitą kwotę ekspozycji po rozliczeniu równoważących się transakcji i bez uwzględnienia skutków ograniczenia ryzyka kredytowego, a także średnią kwotę
ekspozycji w danym okresie z podziałem na różne kategorie ekspozycji zaprezentowano w tabeli poniżej:
(w zł)
Wartość ekspozycji
Średnia kwota
ekspozycji*
69 480 088
92 239 883
19 791 066
24 506 926
3 603 144
4 035 868
0
0
0
0
82 169 946
89 448 679
344 454 494
231 113 563
201 214 816
300 665 971
82 493 988
80 886 309
25 873 862
22 265 351
13 600
6 800
0
0
0
0
14. Ekspozycje z tytułu należności od instytucji i przedsiębiorstw posiadających krótkoterminową ocenę kredytową
0
0
7 704 158
6 223 950
5 508 803
2 758 084
33 602 027
38 388 242
Lp.
Wyszczególnienie
17. Inne pozycje
76
*Średnia kwota ekspozycji została obliczona jako średnia arytmetyczna wartości ekspozycji bez uwzględnienia technik redukcji ryzyka z poszczególnych kwartałów 2015r.;
należy zaznaczyć, że metodologia wyliczania ekspozycji za IV kwartał 2015 roku uwzględniała zalecenia poinspekcyjne.
3. Bank prowadzi swoją działalność w 13 oddziałach zlokalizowanych na terenie województwa zachodniopomorskiego i lubuskiego. W województwie
zachodniopomorskim Bank prowadzi swoją działalność w oddziałach zlokalizowanych w Barlinku, Myśliborzu, Dębnie Lubuskim, Pełczycach, Bierzwniku,
Stargardzie oraz w Szczecinie. W województwie lubuskim Bank prowadzi swoją działalność w oddziałach zlokalizowanych w Gorzowie Wlkp., Bogdańcu, Witnicy,
Krzeszycach, Kostrzynie nad Odrą i Słońsku.
4. Struktura w podziale według typu kontrahenta, w rozbiciu na klasy ekspozycji (n, po, ps, w, s), w tym określenie ekspozycji wobec MŚP (dane w zł)
Lp.
Typ kontrahenta
1.
Przedsiębiorstwa i spółki państwowe
2.
Wartość
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Odsetki
6 612 871,26
0,00
52 657,94
822,70
Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie
234 926 604,47
3 770 641,63
1 686 462,67
1 763 751,16
3.
Rolnicy indywidualni
131 571 952,93
756 927,92
971 641,42
550 122,76
4.
Przedsiębiorcy indywidualni
61 132 641,59
1 543 758,44
457 903,47
1 172 209,09
5.
Osoby prywatne
154 906 890,76
3 934 761,48
1 507 168,49
1 673 980,99
6.
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw
domowych
10 610 896,47
750,00
145 855,24
6 067,71
7.
Instytucje sektora finansowego
631 972,93
0,00
4 073,50
116,40
8.
Podmioty sektora budżetowego
8 839 938,71
0,00
8 871,82
5 517,63
9.
RAZEM
609 233 769,13
10 006 839,47
4 834 634,55
5 172 588,44
10.
w tym MŚP
427 631 199,00
6 071 327,99
3 116 007,56
3 486 083,01
77
5. Struktura zaangażowania bilansowego GBS Banku w podziale na istotne branże z wyszczególnieniem należności z rozpoznaną utratą wartości, należności
przeterminowanych oraz rezerw celowych według stanu na dzień 31.12.2015 roku:
(w zł)
Należności kredytowe
Z rozpoznaną
Przeterminowane
utratą wartości
14 232 812,62
63 732,67
13 890 014,02
11 054 050,14
4 685 635,10
1 775 189,40
Branża
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
Budownictwo
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli
Rezerwy
celowe
Korekty
wartości
939 859,89
2 728 531,29
450 773,24
578 318,42
252 407,61
348 604,62
*W tabeli zaprezentowano 3 branże z największym zaangażowaniem
6. Struktura zaangażowania bilansowego GBS Banku według typu kontrahenta z wyszczególnieniem należności z rozpoznaną utratą wartości, należności
przeterminowanych oraz rezerw celowych według stanu na dzień 31.12.2015 roku:
w zł
Typ kontrahenta
Razem
Instytucje finansowe
Instytucje niefinansowe, w tym:
Instytucje rządowe i samorządowe
Rezerwy celowe Korekty wartości
Z rozpoznaną
Przeterminowane
utratą wartości
631 972,93
0,00
0,00
0,00
4 073,50
599 761 857,49
46 784 145,72
21 214 168,58
10 006 839,47
4 821 689,23
8 839 938,71
0,00
0,00
0,00
8 871,82
7. Struktura zaangażowania bilansowego GBS Banku w podziale na ważne obszary geograficzne z wyszczególnieniem należności z rozpoznaną utratą wartości,
należności przeterminowanych oraz rezerw celowych według stanu na dzień 31.12.2015 roku:
(w zł)
Region geograficzny - teren działania Banku
Województwo zachodniopomorskie
Razem
371 680 504,36
Z rozpoznaną
Przeterminowane
utratą wartości
20 194 702,91
13 106 347,25
Rezerwy celowe
5 697 537,76
Korekty wartości
3 020 529,37
78
Województwo lubuskie
Pozostały teren działania Banku
8.
195 293 728,88
10 698 929,92
3 114 707,48
2 750 906,94
1 383 981,35
42 259 535,88
15 890 512,89
4 993 113,85
1 558 394,77
430 123,83
Saldo wartości rezerw na koniec grudnia 2015r. wyniosło 1 908,00 tys. zł. Na saldo rezerw wpływ miały:
1) Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości - 14.469 tys. tys. zł.
2) Rozwiązanie rezerw i zmniejszenie dotyczące aktualizacji -12.561 tys. zł. w tym:
a) Kwoty odzyskane z kredytów wcześniej spisanych – 1.005 tys. zł.
b) Kwoty umorzone – 16 tys. zł.
3) Saldo początkowe rezerw - 9 929,00 tys. zł.
4) Saldo końcowe rezerw – 10 006,00 tys. zł.
W działalność kredytowej Banku poza sytuacją portfela kredytowego ogółem identyfikowany i monitorowany jest: portfel detalicznych ekspozycji kredytowych
(DEK) oraz portfel ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie (EKZH). Poniższa tabela prezentuje poziom należności poszczególnych portfeli według
stanu bilansowego na dzień 31.12.2015 roku (w zł).
Wyszczególnienie
KREDYTY w tym:
Kredyty z rozpoznaną utratą wartości
DEK
33 648 188,55
2 361 872,66
EKZH
445 082 909,67
31 191 402,37
VIII. Ekspozycje na papierach kapitałowych nieuwzględnionych w portfelu handlowym
Według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku wykazywał w portfelu bankowym ekspozycje na papierach
kapitałowych nieuwzględnionych w portfelu handlowym (inwestycje kapitałowe) o łącznej wartości bilansowej 23 369 202,20 zł. Inwestycje kapitałowe, tj. akcje i
79
udziały, certyfikaty inwestycyjne oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, zostały w całości zakwalifikowane do portfela bankowego jako
dostępne do sprzedaży.
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży GBS Bank wycenia według wartości godziwej. Wartość godziwa stanowi kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby
zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi, dobrze poinformowanymi i niepowiązanymi
stronami.
Wartość godziwa może być wyznaczona na zasadzie:
1) wyceny rynkowej – na podstawie pozyskanego z płynnego rynku kwotowania transakcji kupna, sprzedaży lub wymiany wycenianego instrumentu,
lub
2) wyceny modelowej – poprzez zastosowanie modelu analitycznego, którego celem jest określenie teoretycznej wartości rynkowej wycenianego instrumentu w
oparciu o dostępne informacje rynkowe, w szczególności kwotowania bieżących i terminowych stóp procentowych i kursów walutowych, ceny podobnych
instrumentów, ratingi kredytowe czy zmienność tych parametrów.
Skutki zmiany wartości godziwej GBS Bank odnosi na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, do momentu wyłączenia aktywów finansowych z bilansu, w którym
skumulowane skutki zmian wartości godziwej ujęte w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny GBS Bank ujmuje odpowiednio w przychodach lub kosztach
finansowych:
1) naliczone odsetki GBS Bank ujmuje w przychodach z tytułu odsetek,
2) należne dywidendy GBS Bank ujmuje w przychodach z udziałów i akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, o zmiennej
kwocie dochodu,
3) w przypadku, w którym nastąpiła utrata wartości składnika aktywów finansowych, GBS Bank ujmuje skumulowane straty ujęte w kapitale (funduszu) z
aktualizacji wyceny, jako koszty finansowe z tytułu odpisów aktualizujących.
Pozycja dotycząca kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny podlega rozliczeniu do rachunku zysków i strat w momencie sprzedaży składnika aktywów bądź
wystąpienia utraty jego wartości.
80
Akcje i udziały w jednostkach podporządkowanych, w tym zależnych, GBS Bank wycenia według ceny nabycia, z uwzględnieniem odpisów aktualizujących.
Akcje i udziały w jednostkach podporządkowanych, które GBS Bank przeznacza do sprzedaży, wycenia w wartości bilansowej albo w wartości godziwej, w
zależności od tego, która z tych wartości jest niższa, z uwzględnieniem oszacowanych przez GBS Bank kosztów sprzedaży.
Inwestycje kapitałowe GBS Banku wg stanu na dzień 31.12.2015r.
Akcje i udziały:
Lp. Nazwa
Wartość bilansowa na dzień 31.12.2015r.
(w zł)
1.
Akcje SGB-Bank S.A.
260 000,00
2.
Akcje BPS S.A.
5 560 844,00
3.
Akcje Centrum Finansowego Banku BPS S.A.
103 000,00
4.
Udziały ZRFPK Sp. z o.o.
300 000,00
5.
Udziały w GBS Nieruchomości Sp. z o.o.
9 427 600,00
6.
Udziały w innych podmiotach sektora niefinansowego
13 600,00
RAZEM
15 665 044,00
Zakupione akcje i udziały mają charakter strategiczny.
Na dzień bilansowy ww. inwestycje kapitałowe zostały wycenione według ceny nabycia.
81
Dywidendy z tytułu ww. instrumentów kapitałowych zostały wykazywane w rachunku zysków i strat w pozycji „Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych
papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, o zmiennej kwocie dochodu”. Przychody z tytułu dywidend GBS Banku na koniec 2015 roku wyniosły
24 288,71 zł.
Pozostałe papiery wartościowe stanowiące inwestycje kapitałowe w całości zakwalifikowane do portfela bankowego jako dostępne do sprzedaży:
Lp.
Nazwa
Wartość nominalna
Wartość bilansowa
na dzień 31.12.2015r.
na dzień 31.12.2015r.
(w zł)
(w zł)
1.
Certyfikaty inwestycyjne
1 496 979,20
1 663 142,68
2.
Jednostki Uczestnictwa w TFI
6 000 000,00
6 041 015,52
RAZEM
7 496 979,20
7 704 158,20
Celem nabycia ww. papierów wartościowych jest zysk z inwestycji.
Na dzień bilansowy wartość ww. inwestycji kapitałowych została ustalana poprzez odniesienie
do bieżącej wyceny.
W 2015 roku w GBS Banku nie było zrealizowanych zysków lub strat z tytułu sprzedaży i likwidacji
w ujęciu skumulowanym w zakresie ekspozycji na papierach kapitałowych nieuwzględnionych
w portfelu handlowym (inwestycji kapitałowych).
82
W 2015 roku wartość niezrealizowanego zysku z aktualizacji wyceny inwestycji kapitałowych wyniosła 349 542,20 zł, natomiast wartość niezrealizowanej straty z
aktualizacji wyceny inwestycji kapitałowych ukształtowała się na poziomie 142 363,20 zł. W związku z powyższym łączny niezrealizowany zysk z aktualizacji wyceny
inwestycji kapitałowych w 2015 roku wyniósł 207 179,00 zł.
IX. Ekspozycje na ryzyko stopy procentowej przypisane pozycjom nieuwzględnionym w portfelu handlowym
Za aktywa wrażliwe na zmianę stóp procentowych, Bank uznaje pozycje aktywów bilansowych i transakcji pozabilansowych przynoszące bankowi przychody
odsetkowe (w formie kuponów lub dyskonta w przypadku instrumentów zerokuponowych), w tym niezapadłe części wierzytelności skupionych, zaś za pasywa
wrażliwe na zmianę stóp procentowych Bank uznaje pozycje pasywów bilansowych i transakcji pozabilansowych, z których wynika konieczność zapłaty przez Bank
odsetek (w formie kuponów lub dyskonta w przypadku instrumentów zerokuponowych).
Bank w cyklach miesięcznych przeprowadza test warunków skrajnych, który dokonywany jest przy równoległym przesunięciu krzywej dochodowości w górę
i dół o 200 punktów bazowych w przypadku analizy ryzyka przeszacowania i 35 punktów bazowych w przypadku analizy ryzyka bazowego.
Przeprowadzony test według danych na 31.12.2015 r. wykazał:
1. dla ryzyka przeszacowania:
przy założeniu wzrostu stóp procentowych o 200 p. b. – możliwą zmianę wyniku odsetkowego o 633 805 zł, co stanowiło 0,87% funduszy własnych,
przy założeniu spadku stóp procentowych o 200 p. b. – możliwą zmianę wyniku odsetkowego o minus 6 034 599,76 zł, co stanowiło 8,28% funduszy
własnych.
2. dla ryzyka bazowego:
przy założeniu zmiany stawek bazowych o 35 punktów bazowych - możliwą zmianę wyniku odsetkowego o 1 194 772,51 zł, co stanowi 1 64%
funduszy własnych.
W ramach analizy adekwatności kapitałowej w zakresie ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej, Bank co kwartał przeprowadza monitoring
negatywnego wpływu szokowych zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku. W tym celu wykorzystywane są wyniki testu warunków skrajnych. Bank
83
ustanawia limit łączny z tytułu ryzyka przeszacowania i ryzyka bazowego w wysokości 15% funduszy własnych. Według stanu na 31.12.2015 r. nie wystąpił
dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka stopy procentowej.
X. Techniki redukcji ryzyka
W zakresie stosowania technik ograniczenia ryzyka kredytowego Bank informuje, że nie stosuje kompensowania pozycji bilansowych i pozabilansowych.
Regulacje Banku dotyczące zabezpieczeń opisują sposób wyznaczania wartości każdego rodzaju zabezpieczenia w ramach grupy zabezpieczeń rzeczowych i
osobistych.
Bank wyróżnia następujące rodzaje wartości zabezpieczenia:
1) wartość nominalna,
2) skorygowana wartość nominalną.
Przykładowo, podstawą do ustalania wartości nominalnej nieruchomości jest jej wartość rynkowa z wyceny rzeczoznawcy zewnętrznego dodatkowo
zweryfikowana w systemie AMRON. Powyższy obowiązek weryfikacji wartości przez Bank wynika z rekomendacji nałożonych przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Przy ocenie wartości i płynności zabezpieczenia rzeczowych zwraca się uwagę na okres użytkowania aktywów, wiek aktywów, rynek zbytu dla specjalistycznych
przedmiotów zabezpieczenia.
Bank wyróżnia następujące rodzaje aktywów, które mogą stanowić rzeczowe zabezpieczenie wierzytelności Banku z tytułu ekspozycji kredytowych:
1) nieruchomości,
2) aktywa ruchome - rzeczy oznaczone co do tożsamości,
3) aktywa ruchome - zapasy lub rzeczy oznaczone co do gatunku,
4) środki pieniężne (kaucje, lokaty oraz środki na pokrycie akredytywy z góry),
5) należności,
6) bony skarbowe,
84
7) obligacje znajdujące się w obrocie na giełdzie,
8) obligacje nie znajdujące się w obrocie na giełdzie/certyfikaty inwestycyjne,
9) akcje znajdujące się w obrocie na giełdzie,
10) akcje nie znajdujące się w obrocie na giełdzie,
11) jednostki uczestnictwa w Otwartych Funduszach Inwestycyjnych.
Bank wyróżnia następujące formy zabezpieczeń osobistych:
1) poręczenie według Prawa wekslowego lub Kodeksu Cywilnego,
2) gwarancja/regwarancja bankowa,
3) przystąpienie do długu.
Bank stosuje również dodatkowe rodzaje zabezpieczeń, które wzmacniają pozycję negocjacyjną Banku lub zwiększają uprawnienia kontrolne Banku jako
wierzyciela. Do dodatkowych zabezpieczeń należą m.in.:
1) weksel in blanco,
2) cesja praw z polisy majątkowej,
3) cesja praw z polisy życiowej,
4) wskazanie banku jako uposażonego na wypadek śmierci Kredytobiorcy,
5) pełnomocnictwo do rachunku
Struktura poszczególnych grup zabezpieczeń jest zdywersyfikowana. Największy udział posiadają następujące zabezpieczenia:
5)
hipoteki - udział ten wynika z faktu, że hipoteki zazwyczaj zabezpieczają kredyty inwestycyjne długoterminowe. Ponadto hipoteki są głównym
zabezpieczeniem kredytów na finansowanie nieruchomości komercyjnych,
85
6)
poręczenia i gwarancje - w ramach tej grupy zabezpieczeń znajdują się poręczyciele różnych branż, o zróżnicowanej sytuacji ekonomiczno-finansowej. Na
podstawie odrębnie zawieranych umów Bank współpracuje również z regionalnymi funduszami poręczeniowymi udzielającymi poręczeń dla podmiotów
prowadzących działalność gospodarczą. Nie stwarza to zatem znaczącego ryzyka w zakresie koncentracji,
7)
środki trwałe i obrotowe.
W ogólnej puli zabezpieczeń przyjętych przez Bank niewielki udział mają zabezpieczenia w formie papierów wartościowych.
Bank korzysta z zabezpieczeń w formie Gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego. Między innymi w ten sposób realizowane są programy wsparcia
przedsiębiorczości w Polsce. Pewnym szczególnym przypadkiem gwarancji są gwarancje de minimis. Stanowią one zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego lub
inwestycyjnego dla przedsiębiorstw z sektorów mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.
Bank nie stosuje kredytowych instrumentów pochodnych.
Bank identyfikuje i monitoruje ryzyko koncentracji wynikające z zaangażowań kredytowych odnoszących się do koncentracji przyjętych form
zabezpieczenia ekspozycji z zastosowaniem metody priorytetowej. Główną formą przyjmowanych przez Bank zabezpieczeń są hipoteki, ponieważ instytucja jest
znacząco zaangażowana w kredyty związane z finansowaniem nieruchomości mieszkalnych oraz nieruchomości niemieszkalnych. W poniżej tabeli przedstawiono
informacje dotyczące ryzyka koncentracji w pojedynczym instrumencie zabezpieczającym z uwzględnieniem :
(w zł)
Wartość należności
Rodzaj zabezpieczenia
Udział %
kredytowych zabezpieczonej
Hipoteka mieszkalna
130 634 690,75
22,8%
Hipoteka rolna
124 565 820,29
21,7%
Hipoteka pozostała
170 816 270,60
29,8%
Zastaw rejestrowy
62 023 372,90
10,8%
Poręczenia funduszy oraz gwarancje
78 782 448,19
13,7%
Pozostałe rodzaje zabezpieczeń
6 305 872,82
1,1%
* Zaprezentowana w tabeli wartość stanowi wartość kredytu zabezpieczonego, a nie wartość zabezpieczenia
86
GBS Bank stosuje techniki redukcji ryzyka kredytowego zarówno w ramach ochrony rzeczywistej jak i nierzeczywistej, zgodnie z wytycznymi
rekomendowanymi przez zewnętrzne organy nadzorcze. W celu prezentacji w rachunku adekwatności kapitałowej technik ograniczania ryzyka kredytowego, Bank
stosuje metodę uproszczoną uznawania zabezpieczeń. Stosowane techniki redukcji ryzyka kredytowego spełniają zasadę, że ekspozycja kredytowa, w stosunku do
której stosuje się ograniczenie ryzyka kredytowego, nie generuje kwoty ważonej ryzykiem wyższej niż identyczna ekspozycja, której ryzyko kredytowe nie zostało
ograniczone.
Głównym dostawcą nierzeczywistej ochrony kredytowej jest Bank Gospodarstwa Krajowego (program gwarancji „de minimis”).
Całkowitą wartość ekspozycji netto przed i po zastosowaniu technik redukcji ryzyka kredytowego dla każdej klasy ekspozycji na 31.12.2015 r. przedstawia poniższa
tabela:
(w zł)
Lp.
Kategoria ekspozycji
Wartość ekspozycji przed
zastosowaniem technik
redukcji
Wartość po zastosowaniu
technik redukcji ryzyka
69 480 088
95 605 231
19 791 066
19 837 083
3 603 144
3 557 127
0
0
0
0
82 169 946
82 169 946
344 454 494
335 076 368
201 214 816
184 864 094
87
82 493 988
82 097 693
25 873 862
25 873 862
13 600
13 600
0
0
0
0
0
0
7 704 158
7 704 158
5 508 803
5 508 803
33 602 027
33 602 027
14.
Ekspozycje z tytułu należności od instytucji i przedsiębiorstw
posiadających krótkoterminową ocenę kredytową
17. Inne pozycje
XI. Dźwignia finansowa
Wskaźnik dźwigni finansowej oblicza się jako miarę kapitału Tier I Banku podzielona przez miarę ekspozycji całkowitej Banku i wyraża się jako wartość
procentową. Miara ekspozycji całkowitej oznacza sumę wartości ekspozycji z tytułu wszystkich aktywów i pozycji pozabilansowych nieodliczonych przy
wyznaczaniu miary kapitału Tier I. Bank obliczając wskaźnik dźwigni nie stosuje odstępstw określonych w art. 499 2 i 3 CRR.
Ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej oznacza ryzyko wynikające z podatności instytucji na zagrożenia z powodu dźwigni finansowej lub warunkowej
dźwigni finansowej, które może wymagać podjęcia niezamierzonych działań korygujących jej plan biznesowy, w tym awaryjnej sprzedaży aktywów mogącej
przynieść straty lub spowodować konieczność korekty wyceny jej pozostałych aktywów.
Celem strategicznym w zakresie zarządzanie ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej jest utrzymanie bezpiecznej relacji pomiędzy poziomem kapitałów
88
własnych Tier I i ekspozycją na ryzyko kredytowe, zapewniającą ograniczenie nadmiernego ryzyka finansowania, a także odpowiedni poziom bezpieczeństwa
w przypadku nagłego spadku wartości aktywów lub zwiększenia realizowanych udzielonych zobowiązań pozabilansowych przy jednoczesnym spadku jakości
tworzonych z nich aktywów.
Według stanu na 31.12.2015 r. wskaźnik dźwigni wyniósł:
Wskaźnik dźwigni (przy zastosowaniu definicji
6,57%
przejściowej)
Wskaźnik dźwigni (w pełni wprowadzona definicja)
6,05%
Wyliczając wskaźnik dźwigni przy zastosowaniu definicji przejściowej przyjmuje się kapitał Tier I z aktualnie wyliczanych funduszy własnych, natomiast
w wyliczeniu wskaźnika dźwigni sposobem w pełni wprowadzonej definicji wyłącza się z analizy fundusz udziałowy. Na koniec 2015 r. poziom wskaźnika dźwigni
osiągnął poziom zgodny ze Strategią zarządzania kapitałami w Gospodarczym banku Spółdzielczym w Barlinku tj. min 5%.
Podział miar ekspozycji do wyliczania wskaźnika dźwigni
Pozycje bilansowe
Ekspozycje traktowane jako ekspozycje wobec państwa
69 480 088
Ekspozycje wobec samorządów regionalnych, wielostronnych banków
rozwoju, organizacji międzynarodowych i podmiotów sektora
publicznego, których NIE traktuje się jak państwa
23 349 210
Ekspozycje wobec instytucji
82 169 945
Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach
82 086 577
89
Ekspozycje detaliczne
155 271 451
Ekspozycje wobec przedsiębiorstw
369 784 807
Niewykonanie zobowiązania
25 872 457
Korekty regulacyjne kapitałów
-1 671 553
Pozycje pozabilansowe
24 455 157
Miara ekspozycji całkowitej
830 798 139
W IV kwartale 2015 r. na wartość wskaźnika dźwigni wpłynął spadek pozycji bilansowych oraz zmiana sposobu wykazywania pozycji pozabilansowych
(w wyliczeniu wskaźnika dźwigni wg stanu na 31.12.2015 r. zastosowano przeważone ekspozycje pozabilansowe).
XII. Polityka w zakresie wynagrodzeń
W GBS Banku za stanowiska kierownicze posiadające istotny wpływ na profil ryzyka banku uznani zostali członkowie Zarządu.
Zasady wynagradzania członków Zarządu uregulowane zostały w Polityce wynagrodzeń członków organu zarządzającego w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w
Barlinku oraz w Regulaminie wynagradzania członków Zarządu Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku. Polityka wynagrodzeń członków organu
zarządzającego w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku oraz zasady wynagradzania członków Zarządu opisane w Regulaminie wynagradzania członków
Zarządu Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku i zostały przyjęte przez Radę Nadzorczą Banku.
Wynagrodzenie zmienne ma związek z osiąganymi przez Bank wynikami. W 2015r. w GBS Banku nie wypłacane były zmienne składniki wynagrodzeń.
System wynagradzania stanowisk kierowniczych posiadających istotny wpływ na profil ryzyka Banku obejmuje wynagrodzenia stałe i zmienne. Kryteria
uwzględniane przed podjęciem decyzji o wypłacie premii opisane zostały poniżej.
90
Zgodnie z Polityką zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku, łączna
kwota premii rocznej nie może być większa, niż 34% osiągniętego przez pracownika w danym roku wynagrodzenia zasadniczego.
W GBS Banku w 2015r. premia zaliczana do zmiennych składników wynagrodzeń uzależniona była od jakość portfela kredytowego, realizacji planu wyniku
finansowego netto, realizacji wizji zapisanej w Strategii GBS Banku, zaangażowania w realizację zadań pracowników objętych tymi zasadami wynagradzania.
Oprócz zmiennych składników wynagradzania, których kryteria zostały opisane powyżej, w Banku w 2015r. wypłacane były nagrody uznaniowe. Ze świadczeń
niepieniężnych Bank finansuje pracownikom okulary ochronne, powierza do użytkowania samochody służbowe, zapewnia pakiet opieki medycznej dla kadry
kierowniczej.
W 2015r. wynagrodzenie zmienne nie zostało wypłacone w żadnej formie.
Wysokość wynagrodzenia z odroczoną wypłatą z podziałem na części już przysługujące i jeszcze nieprzysługujące za 2015 rok – brak.
Ze względu na ochronę danych osobowych informacja dot. wysokości wynagrodzenia z odroczoną wypłatą przyznana w danym roku obrachunkowym,
wypłacona i zmniejszona w ramach korekty o wyniki, płatności związane z przyjęciem do pracy i z odprawą w danym roku obrachunkowym oraz liczba
beneficjentów takich płatności oraz kwoty płatności związanych z odprawą dokonane w danym roku obrachunkowym, liczba beneficjentów takich płatności oraz
wysokość najwyższej takiej płatności na rzecz jednej osoby nie zostanie ujawniona
Oświadczenie Zarządu
I.
Zarząd Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku, po zapoznaniu się z informacją z przeprowadzonej analizy adekwatności kapitałowej w Gospodarczym
Banku Spółdzielczym w Barlinku za 2015 rok, wyraża pozytywną opinię na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w instytucji, dających
pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku.
II.
Zarządzanie ryzykiem w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku, odbywa się w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd
regulacje wewnętrzne, które określają sposób identyfikacji, pomiaru, monitorowania i raportowania poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za
91
istotne i nieistotne. Istotność poszczególnych ryzyk w 2015 roku określała Sekcja Ryzyk Bankowych na podstawie Procedury wyznaczania wewnętrznego wymogu
kapitałowego w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku raz w roku.
Zarząd Banku, po zapoznaniu się z ogólnym profilem ryzyka za 2015 rok, biorąc pod uwagę niżej wymienione kluczowe wskaźniki i dane liczbowe określające
adekwatność kapitałową Banku, oświadcza, że system zarządzania ryzykiem stosowany w działalności Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku jest
skuteczny i adekwatny do profilu ryzyka związanego ze strategią działalności Banku.
w tys. zł
Lp.
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
3.
4.
Wyszczególnienie
Fundusze własne
Kapitał podstawowy Tier I (CET 1)
Tier II
Całkowity wymóg kapitałowy
Wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe
Wymóg kapitałowy na ryzyko operacyjne
Łączny współczynnik kapitałowy
Współczynnik kapitału Tier I
31.12.2015 r.
72 918
54 588
18 331
44 946
38 848
6 098
12,98%
9,72%
Sporządził: Katarzyna Jasińska -Kierownik Zespołu Ryzyk Bankowych na podstawie informacji pozyskanych od osób/komórek organizacyjnych zgodnie z „Instrukcją sporządzania
informacji dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Barlinku
Zatwierdził: Zarząd GBS Bank w osobach:
Prezes Zarządu: Zbigniew Wielgosz
Wiceprezes Zarządu: Wiktor Lachowicz
Wiceprezes Zarządu: Bożena Głogowska
92

Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału

Transkrypt

Podobne dokumenty

JT10 HORYZONTALNA WIERTNICA KIERUNKOWA

Zarządzanie ryzykiem i płynnością z wykorzystaniem

Ryzyko w procesie zarządzania

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Sokółce

Załącznik do Uchwały nr 53/2015 Zarządu Banku Spółdzielczego w

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym i finansowym

Spis treści Wstęp Rozdział I RYZYKO UBEZPIECZENIOWE 1.1