Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta

Transkrypt

UCHWAŁA NR XLI/518/09
RADY MIEJSKIEJ BIAŁEGOSTOKU
z dnia 27 kwietnia 2009 r.
zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska i Planu
Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr
113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz.
1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172,
poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48,
poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz.
1458 oraz z 2009 r. Nr 52, poz. 420) w związku z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, Nr 111, poz. 708,
Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1464,
z 2009 r. Nr 19, poz. 100, M. P. z 2008 r. Nr 79, poz. 698, Nr 80, poz. 707) i art. 14 ust. 14
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, Nr 88,
poz. 587, Nr 175, poz. 1462, z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1464) uchwala się, co
następuje:
§ 1. W uchwale Nr XXVII/253/04 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 28 czerwca 2004
r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla
Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015 załącznik Nr 2 otrzymuje brzmienie jak w załączniku
do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Białegostoku.
§ 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia.
PRZEWODNICZĄCY RADY
Włodzimierz Leszek Kusak
Załącznik
do Uchwały Nr XLI/518/09
Rady Miejskiej Białegostoku
z dnia 27 kwietnia 2009 r.
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
DLA MIASTA BIAŁEGOSTOKU
NA LATA 2004 – 2015 - AKTUALIZACJA
2
1.
WSTĘP
1.1.
Podstawa prawna opracowania
Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Białystok powstaje jako realizacja ustawy z dnia
27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.), która w
rozdziale 3, Art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania i aktualizacji planów na szczeblu
krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym nie rzadziej niŜ co 4 lata.
Podstawą opracowania "Aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla miasta Białystok na lata 2004 2015” jest umowa z dnia 17 kwietnia 2008 roku pomiędzy Miastem Białystok a firmą ARCADIS
Profil Sp. z o.o. (obecnie ARCADIS Sp. z o.o.), z Warszawy, ul. Puławska 182.
1.2.
Koncepcja planu
W związku z tym, iŜ pewne zapisy zawarte w Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Białystok na
lata 2004 – 2015 mają uzasadnienie na dzień dzisiejszy i na przyszłość postanowiono pozostawić je w
Aktualizacji Planu … bez zmian bądź poddać nieznacznej korekcie.
Niniejszy Plan uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu
gospodarki odpadami. Wg §3 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku
z późniejszymi zmianami w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami gminny/powiatowy
plan gospodarki odpadami określa:
1. aktualny stan gospodarki odpadami
2. prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŜ wynikające ze zmian
demograficznych i gospodarczych;
3. działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
4. projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami innymi niŜ
niebezpieczne, w tym odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, uwzględniający ich
zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie;
5. szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne proponowanego systemu, szacunkowe
koszty realizacji poszczególnych działań oraz sposoby finansowania realizacji zamierzonych
celów;
6. system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu
oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami,
z uwzględnieniem ich jakości i ilości.
Dokumentem wyjściowym wobec Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Białystok jest
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2010 (WPGO). Ze względu
na obszerność tez zawartych w WPGO, w Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Białystok
zrezygnowano ze szczegółowego omówienia powyŜszego dokumentu, przyjmując zasadę
odwoływania się do jego treści.
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami (WPGO) określa (zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy
o odpadach):
1. Aktualny stan gospodarki odpadami.
2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami.
3. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami.
4. Instrumenty finansowe słuŜące realizacji zamierzonych celów.
5. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Oraz w szczególności (art. 15 ust. 3):
1. Rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub
unieszkodliwiania.
3
2. Rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie.
3. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości
odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania
z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach
komunalnych kierowanych na składowiska.
4. Projektowany system gospodarowania odpadami.
Zgodnie z art. 15 ust.7 ustawy o odpadach PGO obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających
na terenie danej jednostki administracyjnej oraz przywoŜonych na jej teren, a w szczególności odpady
komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady
budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady inne niŜ niebezpieczne i odpady niebezpieczne,
w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, farby i lakiery, PCB,
azbest.
Zgodnie z zapisem art. 14 ust.5 projekt planu gminnego dla miasta Białystok opracowuje Prezydent.
Projekt planu podlega zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa oraz Regionalny Zarząd Gospodarki
Wodnej w Warszawie. PowyŜsze organy udzielają opinii dotyczących planu w terminie nie dłuŜszym
niŜ 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię
pozytywną (art. 14 ust.8).
Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami składane jest co 2 lata Radzie
Miejskiej (art. 14 ust.13), natomiast ich aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niŜ co 4 lata
(art. 14 ust.14). Za aktualizację odpowiedzialny jest Prezydent.
1.3.
Metodyka opracowania
Zgodnie z wymaganiami ustawy „Prawo ochrony środowiska” i ustawy "o odpadach” duŜy nacisk
połoŜono na proces opracowania planu i na elastyczność jego treści. Generalną zasadą procesu jest
włączanie społeczności lokalnych zarówno w przygotowanie planu jak i jego wdraŜanie. Dlatego juŜ
w początkowych etapach prac nad Planem zwrócono szczególną uwagę na wymianę informacji
i konsultacje pomiędzy przedstawicielami instytucji / organizacji włączonych w zagadnienie ochrony
środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego miasta oraz województwa. W procesie tym zwanym
procesem otwartego planowania wykorzystano takie narzędzia jak:
• spotkania robocze,
• bieŜące konsultacje ze specjalistami lokalnymi.
W wyniku takiego prowadzenia prac, w tworzenie Planu zaangaŜowanych było wiele stron.
Projekt Planu gminnego, opracowywany we współpracy z wieloma partnerami będzie skierowany do
przyjęcia przez Prezydenta, do zaopiniowania przez odpowiednie Komisje Rady Miejskiej
Białegostoku, Zarząd Województwa Podlaskiego. Końcowym etapem proceduralnym, kończącym
prace nad Planem jest przyjęcie Planu przez Radę Miejską w formie uchwały.
1.4.
Zawartość dokumentu
Wzorem WPGO, dla potrzeb konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano podziału odpadów na
trzy zasadnicze grupy:
•
•
•
Odpady komunalne.
Odpady niebezpieczne: odpady zawierające PCB, odpady zawierające azbest, oleje odpadowe,
zuŜyte baterie i akumulatory, odpady medyczne i weterynaryjne, pojazdy wycofane z
eksploatacji, zuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, środki ochrony roślin, farby i lakiery.
Pozostałe odpady: zuŜyte opony, odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej, komunalne osady ściekowe, odpady
opakowaniowe, odpady z wypadków i powstałe w wyniku awarii przemysłowej lub powaŜnej
4
awarii przemysłowej, odpady inne z wyłączeniem odpadów komunalnych, wytwarzane na
terenie miasta Białystok.
Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Białegostoku oprócz niniejszego rozdziału składa się
z następujących rozdziałów:
Rozdział 2
Opisuje charakterystykę miasta. Przedstawiono informacje charakteryzujące
z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar miasta: połoŜenie fizycznogeograficzne gminy, sytuację demograficzną i gospodarczą, warunki przyrodnicze,
geologiczne, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację
instalacji gospodarki odpadami.
Rozdział 3
W rozdziale przedstawiono informacje nt. rodzaju, ilości i źródeł powstawania
odpadów oraz sposobu postępowania z nimi, istniejących systemów zbierania
i podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania i transportu odpadów.
Rozdział 4
Opisuje prognozę zmian poszczególnych rodzajów odpadów w zakresie gospodarki
odpadami komunalnymi, niebezpiecznymi i pozostałymi.
Rozdział 5
Przedstawiono cel strategiczny oraz cele długoterminowe do 2015 roku i cele
krótkoterminowe do 2011 roku.
Rozdział 6
W rozdziale przedstawiono działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu
odpadów, redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania oraz działania w zakresie zwiększenia poziomów
selektywnej zbiórki niektórych rodzajów odpadów (niebezpiecznych w grupie
odpadów komunalnych, budowlanych, wielkogabarytowych, opakowaniowych).
Przedstawiono takŜe proponowane systemy gospodarki odpadami.
Rozdział 7
Przedstawiono listę przedsięwzięć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych planowanych
do realizacji w latach 2008 –2011 wraz ze wskazaniem roku realizacji, jednostki
realizującej, kosztów i źródeł finansowania.
Rozdział 8
Przedstawia wnioski z prognozy oddziaływania projektu Planu na środowisko.
Rozdział 9
W rozdziale opisano zasady zarządzania systemem gospodarki odpadami
komunalnymi, procedurę opiniowania, raportowania i aktualizacji Planu oraz
wskaźniki efektywności wdraŜania Planu.
Rozdział 10
W PGO dla miasta Białegostoku zamieszczono równieŜ jego streszczenie w języku
niespecjalistycznym.
5
1.5.
Spis skrótów
PGO – Plan gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015
GUS – Główny Urząd Statystyczny
HRM – odpady wysokiego ryzyka
KPGO – krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (2006)
LRM – odpady niskiego ryzyka
MPZON - mobilny punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych
NZŚ – nadzwyczajne zagroŜenia środowiska
PCB – polichlorowane bifenyle
PET – opakowanie z politereftalanu etylenu
PGO – plan gospodarki odpadami
PKB – produkt krajowy brutto
POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowiska
Regulamin – Uchwała Nr LVII/678/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 29 maja 2006r. w sprawie
Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Białystok
RPOWP – Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013
RZGO – Regionalny zakład gospodarki odpadami
RZO – Region zagospodarowania odpadów
SIGOP – System Informatyczny Gospodarki Odpadami w Polsce
SRM – odpady szczególnego ryzyka
UE – Unia Europejska
US – Urząd Statystyczny
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia
WPGO – Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010
WSO – Wojewódzka baza danych dotycząca wytwarzania i gospodarowania odpadami – Urząd
Marszałkowski w Białymstoku
ZSEE – ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
ZUOK – Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach
ZZO – Zakład Zagospodarowania Odpadów.
1.6. Prawodawstwo polskie w zakresie gospodarki odpadami
1.6.1. Wykaz podstawowych aktów prawnych
Postępowanie z odpadami regulują w Polsce następujące podstawowe akty prawne:
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251
z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst
jednolity Dz.U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (teks jednolity Dz.U. z 2008 r.
Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy
o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm).
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63,
poz. 638 z późn. zm).
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jednolity Dz.U.
z 2007 r. Nr 90, poz. 607).
• Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
(Dz.U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych
z eksploatacji (Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1236)
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
(Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495)
6
oraz szereg rozporządzeń wydanych do ustaw.
1.6.2. Poziomy wymaganych zmian w gospodarce odpadami
Obowiązujące przepisy prawne oraz dokumenty strategiczne, w szczególności Krajowy Plan
Gospodarki Odpadami, formułują następujące zakładane poziomy zmian w gospodarce odpadami
(w układzie chronologicznym):
1. Zakaz składowania od 1.10.2001 r. odpadów:
• występujących w postaci ciekłej, w tym odpadów zawierających wodę w ilości
powyŜej 95% masy całkowitej, z wyłączeniem szlamów,
• o właściwościach wybuchowych, Ŝrących, utleniających, wysoce łatwopalnych lub
łatwopalnych,
• zakaźnych medycznych i zakaźnych weterynaryjnych, - zakaz składowania od 2005 r.
• powstających w wyniku prac naukowo-badawczych, rozwojowych lub działalności
dydaktycznej, które nie są zidentyfikowane lub są nowe i których oddziaływanie na
środowisko jest nieznane,
• z grupy 16 01, tj. opon (od 1.07.2003 r.) i ich części (od 1.07.2006 r.), z wyłączeniem
opon rowerowych i opon o średnicy zewnętrznej większej niŜ 1400 mm,
• w śródlądowych wodach powierzchniowych i podziemnych,
• w polskich obszarach morskich,
• z urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych itp. zawierających CFC i HCFC
(od 1.07.2002 r.);
2. Wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez ich
selektywną zbiórkę, celem unieszkodliwienia, na poziomie:
• 20% odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych
w 2011 r.,
• 35% - w 2015 r.
3. Zamykanie i rekultywacja do roku 2009 składowisk nie spełniających wymogów
rozporządzenia MŚ z dn. 24.03.2003 w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących
lokalizacji, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy
składowisk odpadów (Dz.U. z 2003, Nr 61 poz. 549);
4. Osiągnięcie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów
komunalnych na poziomie:
• w roku 2011 - 45% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych,
• w roku 2015- 65% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych.
6. Wydzielenie odpadów budowlanych wchodzących w strumień odpadów komunalnych
poprzez ich selektywną zbiórkę zapewniającą uzyskanie, co najmniej
• 50% poziomu selektywnej zbiórki – w roku 2011 – odzysk 70%,
• 70% - w roku 2015 – odzysk 75%,;
7. Uzyskanie w 2015 r. poziomów recyklingu dla poszczególnych grup materiałowych
określonych dla przedsiębiorców, tj. dla opakowań: z papieru i tektury 60%, z aluminium
50%, ze szkła 60%, z tworzyw sztucznych 22,5%, z drewna 15%, ze stali 50%;
8. Osiągnięcie w 2008 r. 50% poziomu odzysku i 27 % poziomu recyklingu odpadów
opakowaniowych, a w odniesieniu do poszczególnych rodzajów odpadów - zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. Nr 109,
poz. 752), z perspektywą zwiększenia tych poziomów do odpowiednio 60% i 55% w 2014
roku.
9. Zapewnienie odzysku i recyklingu olejów smarowych (z wyłączeniem olejów bazowych
i olejów przepracowanych) zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14
czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. Nr 109, poz. 752).
7
10. Zapewnienie do 2008 r. recyklingu na poziomie: 49% - dla opakowań z papieru i tektury, 39%
- dla opakowań szklanych, 41% - dla opakowań z aluminium, 16% - dla opakowań z tworzyw
sztucznych, 20% - dla opakowań metalowych, 15% - dla opakowań z drewna;
11. Redukcja odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania do
poziomu:
• w 2010 r. - 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji wytworzonej w 1995 r.,
biodegradacji wytworzonej w 1995 r.,
biodegradacji wytworzonej w 1995 r.
13. Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB (polichlorowane difenyle, polichlorowane
trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w
ilości powyŜej 0,005% wagowo łącznie) do 2010 r., poprzez kontrolowane uniszkodliwienie
PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB.
14. Poziomy odzysku ZSEE.
1.6.3. Podstawy prawne gospodarki odpadami w Unii Europejskiej
Przepisy dotyczące gospodarki odpadami w krajach Unii Europejskiej moŜna podzielić na następujące
grupy:
1. Dyrektywa 2006/12/WE w sprawie odpadów oraz dyrektywa 91/689/EWG w sprawie
odpadów niebezpiecznych, określające podstawowe instytucjonalne i proceduralne wymogi,
które pozwalają kontrolować systemy gospodarowania odpadami w państwach
członkowskich.
2. Dyrektywy dotyczące określonych sposobów przetwarzania i usuwania odpadów, spalania
odpadów (2000/76/WE).
3. Dyrektywy dotyczące poszczególnych rodzajów odpadów:
• oleje odpadowe - 75/439/EWG,
• polichlorowane dwufenyle i trójfenyle PCB/PCT - 76/403/EWG i 96/59/WE,
• odpady pochodzące z przemysłowego wykorzystania dwutlenku tytanu - 78/176/EWG,
82/883/EWG, 92/112/EWG,
• baterie i akumulatory - 91/157/EWG,
• odpady z przemysłu wydobywczego – 2006/21/WE,
• rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych - 86/278/EWG,
• opakowania i odpady opakowaniowe - 94/62/WE,
• pojazdy wycofane z eksploatacji – 2000/53/WE,
• odpady sprzętu elektrycznego i elektronicznego – 2002/95/WE,
• azbest – 87/217/EWG.
4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 1013/2006/WE w sprawie przemieszczania
odpadów w obrębie UE, do UE i poza jej obszar.
5. Dyrektywa 99/31/WE Rady Europy z dnia 26 kwietnia 1999 o składowaniu odpadów.
8
2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA
2.1. PołoŜenie fizyczno - geograficzne
Miasto Białystok połoŜone jest (wg systematyki fizyczno-geograficznej zaproponowanej przez
J. Kondrackiego – „Geografia regionalna Polski”, 2000) na Nizinie Północnopodlaskiej naleŜącej do
podprowincji Wysoczyzn Podlasko-Białoruskich. Nizina Północnopodlaska jest makroregionem
rozciągającym się pomiędzy doliną Bugu na południu, dolinami Pisy i Narwi na północnym zachodzie
oraz Niemna i Swisłoczy (Białoruś) na wschodzie. Od większości pozostałych regionów kraju
wyróŜniają go cechy klimatu kontynentalnego, w tym głównie niŜsze średnioroczne temperatury
i dłuŜsze okresy mrozów, a takŜe sfera botaniczna charakterystyczna dla subborealnej strefy leśnej
Europy Wschodniej. Centralny, największy z ośmiu mezoregionów Niziny Północnopodlaskiej
stanowi Wysoczyzna Białostocka o powierzchni około 3500 km2 ograniczona od południa doliną
Narwi. Białystok leŜy w środkowej części regionu.
PołoŜenie Białegostoku na rubieŜy subborealnej strefy botanicznej, w krainie BiałowieskoKnyszyńskiej (wg podziału na krainy geobotaniczne W. Szefera i B. Pawłowskiego, 1972) związane
jest z występowaniem bogatej szaty głównie roślinności leśnej w regionie. Otoczenie miasta stanowią
tereny o ponadprzeciętnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, na które składa się przede
wszystkim otaczająca miasto od północy i wschodu Puszcza Knyszyńska z doliną Supraśli
przepływającej skrajem Puszczy, a takŜe dolina Narwi na południowym zachodzie.
2.2. Warunki przyrodnicze, geologiczne i geomorfologiczne, hydrogeologiczne i
hydrologiczne
2.2.1. Warunki przyrodnicze
Obszary prawnie chronione znajdujące się w granicach administracyjnych miasta Białystok zajmują
powierzchnię 103,91 ha. Stanowi to ok. 1,1% powierzchni całkowitej miasta. Istniejące formy
ochrony przyrody to: Rezerwat „Antoniuk” (ZARZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY
ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 27 czerwca 1995 r.
w sprawie uznania za rezerwat przyrody - M.P. z dnia 9 sierpnia 1995 r.), Rezerwat „Las
Zwierzyniecki” (ZARZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW
NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 14 czerwca 1996 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody
- M.P. z dnia 21 czerwca 1996 r.). Status pomników przyrody posiadają: 13 pojedynczych drzew,
jedna aleja lip i grupa drzew.
Rezerwat „Antoniuk” połoŜony w północnej części miasta na terenie Lasu Pietrasze zajmuje
powierzchnię 70,07 ha. Rezerwat powstał w 1996 roku. Jest to rezerwat leśny, o duŜym stopniu
naturalności. Zbiorowiska leśne są zróŜnicowane w zaleŜności od siedliska. Występują łęgi
jesionowo-olszowe, bory sosnowe, las liściasty. W strefie wzniesień kemowych występują źródliska.
Widoczne jest wkraczanie gatunków liściastych: dębu, graba, lipy i klonu.
Rezerwat „Las Zwierzyniecki” zajmuje powierzchnię 33,84 ha. Cechą wyróŜniającą jest połoŜenie
rezerwatu w centralnej części miasta. Celem jego utworzenia było zachowanie w naturalnym stanie
fragmentu lasu pochodzenia naturalnego dla potrzeb edukacji i rekreacji. Na terenie rezerwatu
obserwuje się zjawisko obniŜania poziomu wód gruntowych na skutek prowadzonych procesów
melioracyjnych. Głównym zbiorowiskiem leśnym jest grąd. Jako domieszka występuje brzoza, dąb,
sosna, olsza, osika, świerk.
9
Wśród pomników przyrody na terenie miasta przewaŜają pojedyncze drzewa. Są to: sosna
zwyczajna, grab, robinia akacjowa, buk zwyczajny, wiąz, klon zwyczajny, dąb szypułkowy, lipa
drobnolistna.
Za pomnik przyrody uznano Aleję lipową znajdującą się na poboczu ul. Św. Rocha. Tworzy ją 76 lip
o obwodach 90 – 200 cm. Wiek drzew szacowany jest na około 80 lat. Długość alei wynosi 400 m.
Jeden pomnik przyrody tworzy grupa drzew na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego agsburskiego. W jej skład wchodzą: 8 dębów szypułkowych, kasztanowiec zwyczajny i jesion
wyniosły.
WaŜnym obszarem, ze względu na pełnione funkcje korytarza ekologicznego jest dolina rzeki Białej.
Łączy ona systemy przyrodnicze Puszczy Knyszyńskiej i dolin rzek Supraśli i Narwi. Znajdują się tu
liczne stanowiska rzadkich roślin, siedliska lęgowe ptaków wodnych. Dolinę rzeki Białej podzielono
na kilka charakterystycznych odcinków (za Opracowaniem ekofizjograficznym dla miasta Białystok).
Są to:
• Stawy Dojlidzkie zajmujące obszar ok. 400 ha, składające się z 19 stawów wielkości od 2 do 45
ha. Mają charakter zabagnionego obniŜenia z przewagą roślinności bagiennej. Dominują szuwary,
najbardziej wilgotne siedliska zajmują łęgi, na siedliskach świeŜych porasta grąd. Flora
naczyniowa tego obszaru liczy ponad 290 gatunków.
• Śródmieście i Dolina Dolistówki, jest to obszar zniekształcony przez człowieka, występują tu
głównie zbiorowiska ruderalne, rzadziej antropogeniczne łąk świeŜych.
• Dolina Białej i BaŜantarki na południe od Wysokiego Stoczka, połoŜona na południe od
ul. Zwycięstwa z dobrze zachowanym fragmentem terasy rzeki Białej. Dominują łąki wilgotne,
licznie występują zarośla wierzbowe. Z gatunków fauny występują: baŜanty, kuropatwy, derkacze.
• Dolina Białej w rejonie osiedli Bacieczki i Dziesięciny, stanowią ją łąki pomiędzy ulicami
Zwycięstwa i oraz Generała Franciszka Kleeberga, Generała Stanisława Maczka i Generała
Władysława Andersa. Łąki te mają silnie antropogeniczny charakter, część teras jest silnie
zdegradowana. Na stokach wysoczyzny morenowej występują wysięki i źródliska. Tereny te są
zagroŜone przez zabudowę mieszkaniową.
• Dolina Białej na wysokości Zawad i oczyszczalni ścieków, ten fragment doliny połoŜony jest na
północ od ulic Generała Franciszka Kleeberga, Generała Stanisława Maczka i Generała
Władysława Andersa. Występuje tu uboga roślinność łęgowa, zarośla wierzbowe. LewobrzeŜna
terasa jest zabudowana natomiast prawobrzeŜna łączy się z doliną Supraśli.
2.2.2. Warunki geologiczne i geomorfologiczne
Pod względem geologicznym Białystok połoŜony jest na prekambryjskiej platformie
wschodnioeuropejskiej obejmującej północno-zachodnią Polskę oddzieloną od budującej zachodnią
część Europy platformy waryscyjskiej strefą deformacji tektonicznych zwaną linią Teisseyre’aTornquista. Jednym z elementów składowych platformy wschodnioeuropejskiej jest antekliza
mazursko-suwalska rozciągnięta od doliny Bugu na południu po Kętrzyn i Suwałki na północy.
Antekliza zgodnie z nazewnictwem, jest wypukłą strukturą tektoniczną w obrębie platformy
kontynentalnej o rozmiarach regionalnych. Białystok znajduje się w jej południowo-wschodniej
części. PodłoŜe geologiczne w rejonie Białegostoku tworzy, w obrębie anteklizy, centralny masyw
granitoidowy, zwany kompleksem mazowieckim, rozciągnięty pomiędzy Warszawą a Suwałkami.
Antekliza mazursko-suwalska jest najbardziej wydatnym wyniesieniem stropowej powierzchni
utworów prekambryjskich polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. W rejonie połoŜonym na
wschód od Białegostoku głębokość zalegania krystalicznego podłoŜa prekambryjskiego osiąga lokalne
minimum w granicach 200-500 m p.p.t. W kierunku zachodnim głębokość ta powoli wzrasta. Płytkie
zaleganie prekambru warunkuje i jest silnie zredukowany, niekompletny kompleks skał osadowych
tworzący pokrywę platformy. W kompleksie tym praktycznie nie występują skały paleozoiczne.
Najstarszą formacją są najczęściej terygeniczne osady dolnego triasu w postaci cienkich serii
sedymentacyjnych. Większe z reguły miąŜszości charakteryzują osady górnej jury (głównie margle,
wapienie i iłowce) i górnej kredy (głównie piaski i wapienie piaszczyste). Zredukowany
we wschodniej części anteklizy (takŜe w rejonie Białegostoku) jest profil osadów trzeciorzędowych.
10
Miasto Białystok połoŜone jest na falisto-pagórkowatym terenie wysoczyzny morenowej
o wysokościach względnych wahających się od 130 do ponad 170 m n.p.m. Wysoczyzna uformowana
została w stadiale środkowym zlodowacenia Warty. Krajobraz Wysoczyzny Białostockiej jest
zróŜnicowany. Współtworzą go zarówno wysokie wzgórza moren i kemów przekraczające w kilku
miejscach 200 m n.p.m., jak teŜ równiny sandrowe i morenowe. Największym zróŜnicowaniem
wysokościowym charakteryzuje się północna i północno-wschodnia część Białegostoku połoŜona w
widłach Supraśli i jej dopływu – Białej, przepływającej przez centrum miasta. Obszar ten ma charakter
pagórkowaty, najbardziej wyeksponowane elementy morfologii tworzą wzgórza akumulacyjne
moreny czołowej, a takŜe kemy – garby zbudowane z osadów lodowcowych osiągające wysokości
około 175 m n.p.m. charakterystyczną cechą kemów są asymetryczne zbocza.– łagodne od strony
południowo-zachodniej, strome od północno-wschodniej. Rzeźba taka występuje m.in. w rejonie Lasu
Pietrasze w części północnej miasta, predysponowanej do rozwoju turystyki i aktywnego wypoczynku
(wolne od zabudowy tereny leśne, szlaki turystyczne, punkty widokowe, obiekty historycznozabytkowe), a takŜe w dzielnicach Wysoki Stoczek, Dziesięciny. Tereny połoŜone na południe od
doliny Białej charakteryzują się mniej urozmaiconą rzeźbą. Wysokości bezwzględne zmieniają się
najczęściej w granicach 130-150 m n.p.m. Dominują formy moreny dennej o charakterze płaskim lub
lekko falistym. Jednym z elementów rzeźby są ponadto formy wklęsłe w postaci niecek
wytopiskowych. Powierzchnia moreny w tej części miasta została w duŜym stopniu przekształcona na
skutek urbanizacji.
2.2.3. Warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne
Miasto Białystok leŜy na obszarze zlewni rzeki Białej (zlewnia IV rzędu), będącej lewobrzeŜnym
dopływem Supraśli (zlewnia III rzędu). Biała uchodzi do Supraśli na 7,1 km. Powierzchnia zlewni
rzeki Białej wynosi 123,9 km2 i jest obszarem równiny moreny dennej o wysokości 150-156 m n.p.m,
zbudowanej głównie z piasków na glinach zwałowych i sandrowych. Rzeźba terenu pagórkowata,
występują drobne oczka wytopiskowe i deniwelacje lokalne do 15 m. Dolina wysłana piaskami, łąki
suche. Znajduje się tu kilka stawów. Cieki zlewni na duŜych odcinkach są uregulowane a koryto
Białej w obrębie Białegostoku obudowane. PoniŜej miasta dolina jest zatorfiona i zmeliorowana.
Dolny odcinek rzeki przebiega na długości ok. 5 km równolegle do rzeki Supraśl. Łąki zajmują 23,3
km2, lasy – 5,6 km2, uŜytki zielone – 81,4 km2, Stawy – 1,8 km2, a sama powierzchnia Białegostoku,
przez którą przepływa rzeka wynosi 15,0 km2. Rzeka Biała bierze swój początek w okolicach wsi
Protasy na wysokości około 168 m n.p.m., zaś uchodzi do Supraśli na wysokości 115 m n.p.m., co
przy długości rzeki wynoszącej około 29,9 km, daje przeciętny spadek rzędu 2,1 ‰. Zlewnia rzeki
posiada równomiernie rozwiniętą sieć hydrograficzną. Dominują w jej obrębie gleby cięŜkie i średnie,
jedynie w północno – wschodniej części zlewni występują nieduŜe kompleksy gleb piaszczystych.
Większymi dopływani Białej są cieki Dolistówka i BaŜantarka.
Dolistówka –dopływ prawobrzeŜny, bierze początek na terenie miasta w jego wschodniej części w
dzielnicy Bagnówka. Następnie płynie na południe (tereny pokryte łąkami) przez dzielnicę Pieczurki
(zabudowa jednorodzinna) i dalej wzdłuŜ ulicy Piastowskiej. Ciek przepływa przez obszary słabo
uprzemysłowione w dzielnicy Pieczurki i Piasta. Uchodzi do Białej na wysokości Placu Antonowicza
(w rejonie skrzyŜowania ulic Piastowskiej i Branickiego). Na całej długości jest zmeliorowany i
stanowi odbiornik wód opadowych.
BaŜantarka – lewobrzeŜny dopływ Białej. Bierze początek na osiedlu Nowe Miasto, w części
południowej miasta, o charakterze przemysłowym. Przy ulicy Marczukowskiej zasila kompleks
niewielkich stawów. Uchodzi do Białej w rejonie skrzyŜowania ul. Sikorskiego z Aleją Jana Pawła II.
Stanowi odbiornik wód opadowych.
Rozkład sieci hydrograficznej, jak i gleby słabo przepuszczalne oraz zabudowany teren miasta,
umoŜliwiają szybki odpływ nadmiaru wód opadowych powodujących powstawanie po opadach
atmosferycznych, duŜych przepływów wód burzowych. Rzeka Biała jest odbiornikiem ścieków
odprowadzanych z obszaru Białegostoku.
Charakterystyczne przepływy średnioroczne rzeki Białej:
- w profilu przy Ośrodku Sportów Wodnych w Dojlidach (19,5 km) - 0,017 m3/s,
11
-
w profilu ujściowym do rzeki Supraśl (0,5 km) - 0,786 m3/s, 1,162 m3/s, 1,794 m3/s (2002 r.) 1,01
m3/s.
Naturalny obieg wody w zlewniach topograficznych jest na obszarze miasta zakłócony działalnością
antropogeniczną, zwłaszcza układem kanalizacji deszczowej (ok. 47 % powierzchni miasta objęte jest
kanalizacją deszczową).
Na terenie miasta Białegostoku wody stojące zajmują nieznaczną powierzchnię, jednak odgrywają one
istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych. Brak jest jezior i starorzeczy, a występujące
zbiorniki wodne są zbiornikami sztucznymi. Obecnie na terenie miasta znajduje się kilkanaście
zbiorników zaporowych i wszystkie znajdują się w zlewni Białej. Największy zbiornik wodny Dojlidy
(zbiornik rekreacyjno-retencyjny zwany równieŜ "PlaŜowy")zajmuje powierzchnię ok. 34 ha, a jego
pojemność wynosi ok. 597 tys. m 3. Zbiornik powstał z połączenia stawów rybnych PTR w Dojlidach.
Pozostałe zbiorniki są bardzo małe o powierzchni poniŜej 1 ha i głębokości nie przekraczającej 2 m.
Wśród nich największe znaczenie ma zespół zbiorników wodnych przy ul. Marczukowskiej.
Najwięcej zbiorników spełnia funkcję rekreacyjną.
Miasto Białystok połoŜone jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 218 Pradolina
rzeki Supraśl. GZWP Nr 218 jest zbiornikiem czwartorzędowym. LeŜy w paśmie równinnym, jednym
z pięciu wydzielonych pasm (wg A.S. Kleczkowskiego - Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej, Kraków, 1990) w prowincji nizinnej
zbiorników czwartorzędowych. Jest jednym z najdalej na wschód wysuniętych zbiorników w Polsce,
zarazem dość wyraźnie odosobnionym. Z uwagi na genezę, częściowo nawiązuje do przebiegu
południowo-wschodniego krańca GZWP Nr 217 Pradolina Rzeki Biebrza połoŜonego o 10 km na
zachód. Oba zbiorniki łączy odcinek rozległej doliny Narwi. GZWP Nr 218 tworzy regularny w
kształcie i przebiegu pas czwartorzędowych osadów fluwioglacjalnych o szerokości 2-3 i długości
około 25 km. opasając od północy Białystok. Rozciąga się pomiędzy miastem Supraśl na wschodzie
a doliną Narwi na zachodzie. Zbiornik zbudowany jest z bardzo dobrze przepuszczalnych utworów
okruchowych praktycznie pozbawionych warstwy izolującej od powierzchni, co decyduje o wysokiej
podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. Zbiornik charakteryzuje się najwyŜszym ze
wszystkich GZWP modułem zasobowym – 34,7 l/s/km2. Szacunkowe zasoby dyspozycyjne to
150 tys. m3/d. Zbiornik obejmuje około 50 km2 powierzchni, w całości uznanej za Obszar Wysokiej
Ochrony. Wody podziemne zbiornika zasilane są bezpośrednio wodami powierzchniowymi.
2.3.
Sytuacja demograficzna i gospodarcza
2.3.1. Podmioty gospodarki narodowej
W mieście funkcjonuje 29 434 podmiotów gospodarki narodowej (Stan na dzień 31.12.2006 rok
(wg GUS, 2007r.), w tym 654 w sektorze publicznym i 28 780 w sektorze prywatnym (23 394 osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 1 961 spółek handlowych, 229 spółek handlowych z
udziałem kapitału zagranicznego, 96 spółdzielni, 86 fundacji, 731 stowarzyszeń i organizacji
społecznych).
12
2.3.2. Mieszkalnictwo
W 2006 roku miasto Białystok zamieszkiwało 294,8 tys. mieszkańców, natomiast w roku 2005 liczba
ta wynosiła 291,8 tys. mieszkańców. Co oznacza wzrost na poziomie 1 %.
Zamieszkane zasoby mieszkaniowe w mieście wynoszą ok. 112,1 tys. mieszkań, co daje średnio
ok. 2,6 osób na mieszkanie (stan na 31.12.2006r.).Wskaźnik rozwoju mieszkalnictwa od wielu lat jest
na podobnym poziomie wynoszącym ok. 4,3 mieszkania na 1000 osób.
2.3.3. System transportowy
Zasadnicze znaczenie dla ruchu komunikacyjnego w mieście mają drogi krajowe nr 8, 19 i 65 oraz
linia kolejowa Berlin – Warszawa – Sankt Petersburg – Moskwa.
Łączna długość dróg publicznych wynosi 354,7 km, z czego 82,1 % posiada nawierzchnie
utwardzone. W mieście znajdują się 842 ulice i ok. 843 miejsc parkingowych w strefie Płatnego
Parkowania.
2.3.4. Przemysł
Miasto Białystok jest jednym z miast woj. podlaskiego o największym wskaźniku uprzemysłowienia
(stosunek pracujących w przemyśle do pracujących ogółem). Wskaźnik ten wynosi 0,19. Natomiast
średnia w województwie wynosi 0,16.
Jednymi z największych przedsiębiorstw są:
• ELEKTROCIEPŁOWNIA BIAŁYSTOK S.A.
• ZAKŁADY USŁUG TECHNICZNYCH "FASTY" SP. Z O.O. BIAŁYSTOK
• MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ROBÓT DROGOWYCH SP. Z O.O. W BIAŁYMSTOKU
• WODOCIĄGI BIAŁOSTOCKIE SP. Z O.O.
• MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI CIEPLNEJ SP. Z O.O.
• BROWAR DOJLIDY SP.Z O.O.
• PMB S.A.
• FABRYKA PRZYRZĄDÓW I UCHWYTÓW BISON - BIAL S.A.
• PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWLANE EKO-SYSTEM KOSTRO, RADLMACHER,
TOBIASZEWSKI, SPÓŁKA JAWNA.
2.3.5. Wodociągi i kanalizacja
Woda do miasta dostarczana jest z ujęć Wasilków i Jurowce. Roczne zuŜycie wody jest na poziomie
ok. 16,5 tys. m3. Stopień zwodociągowania miasta Białystok jest na poziomie ok. 99% (wg Wodociągi
Białostockie Sp. z o.o.). W Białymstoku funkcjonuje jedna komunalna oczyszczalnia ścieków z
podwyŜszonym usuwaniem biogenów o wydajności 100 tys. m3/dobę. Udział ludności obsługiwanej
przez komunalną oczyszczalnię ścieków wynosi ok. 96,3% (wg Wodociągi Białostockie Sp. z o.o.).
Na terenie Białegostoku funkcjonuje 15 zakładów posiadających urządzenia podczyszczające ścieki:
Zakład Wykończania Tkanin „FASTY” Sp. z o. o (osadniki, zbiorniki koagulacyjne, prasa do
osadów); NIBE - BIAWAR Sp. z o.o. (neutralizator); PMB S.A. (krata, sito, flotatory); Fabryka
Dywanów AGNELLA S.A. (neutralizator); Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
Ciepłownia „Zachód” (separator olejów, neutralizator); Podlaskie Zakłady ZboŜowe S.A. (osadniki);
Przedsiębiorstwo POLMOS Białystok S.A. (osadniki); Fabryka Przyrządów i Uchwytów BISONBIAL S.A. (separator tłuszczu); Przedsiębiorstwo Handlowo-Techniczne Sprzętu PoŜarniczego i
Ochronnego
SUPON
(neutralizator);
Makro
Cash
and
Carry
POLSKA
S.A.
z siedzibą w Warszawie (separatory tłuszczu); Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe MISPOL –
DYSTRYBUCJA Sp. z o.o. (separator tłuszczu); Centrum Handlowe „ Auchan” (separatory tłuszczu);
Zakład Mięsny „LUX” Kazimierowicz S.J. (separator tłuszczu); Zakłady Jubilerskie BIAMET
Sp. z o.o. (oczyszczalnia chemiczna, neutralizator); Nordfish Sp. z o.o. (osadniki).
13
3. ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI
3.1. Odpady komunalne
3.1.1. Stan aktualny
3.1.1.1.Wytwarzanie odpadów
Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne to odpady powstające
w gospodarstwach domowych, a takŜe odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące
od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady komunalne powstają w:
• gospodarstwach domowych,
• obiektach infrastruktury związanej z: handlem, usługami, szkolnictwem, turystyką,
działalnością gospodarczą i wytwórczą.
Przy ocenie ilości wytwarzanych na terenie miasta Białegostoku odpadów korzystano głównie
z informacji ankietowych udostępnianych przez Urząd Miasta, firmy zajmujące się gospodarką
odpadami czy PPHU „Lech” Sp. z o.o. Było to główne źródło pozyskiwania danych na temat
gospodarki odpadami w mieście. Informacje te bywały uzupełniane wywiadem przeprowadzonym w
ramach wizji terenowej w mieście jak teŜ i bieŜącymi konsultacjami w dalszym toku prac. Parametry
charakteryzujące gospodarkę odpadami w odniesieniu do całego miasta przyjęto m.in. na podstawie
danych Głównego Urzędu Statystycznego oraz Urzędu Statystycznego w Białymstoku. Biorąc pod
uwagę fakt, iŜ dane zawarte w ewidencji i udostępniane w formie ankiet, mogą nie odzwierciedlać w
pełni rzeczywistej sytuacji, posługiwano się równieŜ danymi literaturowymi i badaniami
prowadzonymi w róŜnych regionach Polski, w celu oszacowania współczynnika nagromadzenia
odpadów na jednego mieszkańca. Pomocnym źródłem informacji był Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami 2010, a takŜe Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010
przyjęty przez Sejmik Województwa Podlaskiego w marcu 2008 roku.
Wytworzone odpady komunalne podzielono dodatkowo za PGO dla województwa podlaskiego na 17
strumieni odpadów. Tabela 1 przedstawia szacunkową masę poszczególnych strumieni odpadów
komunalnych wytworzonych w mieście i ich procentowy udział.
14
Tabela 1
L.p.
Szacunkowa masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w 2007 roku
Strumień odpadu
Odpady komunalne segregowane i zbierane
selektywnie
2.
Odpady zielone z ogrodów i parków
Niesegregowane (zmieszane) odpady
3.
komunalne, w tym:
3.1.
odpady kuchenne ulegające biodegradacji
3.2.
odpady zielone
3.3.
papier i tektura
3.4.
odpady wielomateriałowe
3.5.
tworzywa sztuczne
3.6.
szkło
3.7.
metal
3.8.
odzieŜ, tekstylia
3.9.
drewno
3.10.
odpady niebezpieczne
3.11.
odpady mineralne
4.
Odpady z targowisk
5.
Odpady z czyszczenia ulic i placów
6.
Odpady wielkogabarytowe*
Łącznie
1.
Udział poszczególnych grup
odpadów
[%]
Wytworzone odpady
w mieście Białystok
[Mg/rok]
3,7%
3 608
2,7%
2 706
86,9%
86 008
28,6%
1,8%
17,3%
3,3%
12,2%
7,0%
4,3%
0,9%
1,8%
0,9%
8,8%
0,9%
2,1%
3,7%
100,0%
28 268
1 804
17 143
3 308
12 028
6 916
4 210
902
1 804
902
8 720
902
2 105
3 608
98 934
Źródło: Opracowanie własne wg WPGO
* - meble i inne odpady duŜych rozmiarów (poza zuŜytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym)
Oceniając poszczególne strumienie odpadów wchodzących w skład odpadów komunalnych wzięto
pod uwagę zapisy przedstawione w WPGO. Na ich podstawie oraz liczby mieszkańców oszacowano,
iŜ w roku 2007 wytworzono na terenie miasta Białystok około 99 tys. Mg odpadów komunalnych.
Wynika z tego, Ŝe średni jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych wynosi
336 kg/M/rok.
Największy strumień odpadów komunalnych to niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
i wynosi około 86 tys. Mg/rok (około 86,9 %). Strumień odpadów wielkości ok. 3,6 tys. Mg,
tj. ok. 3,7 % odpadów komunalnych stanowią odpady wielkogabarytowe.
Ilości pozostałych grup odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2007 przedstawiają się
następująco:
• Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie
– 3,6 Mg/rok (3,7 %)
• Odpady zielone z ogrodów i i parków
– 2,7 Mg/rok (2,7 %)
• Odpady z targowisk
– 0,9 Mg/rok (0,9 %)
• Odpady z czyszczenia ulic i placów
– 2,1 Mg/rok (2,1 %).
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
Dla celów oszacowania ilości odpadów komunalnych z gospodarstw domowych przyjęto następujące
załoŜenia:
• średni wskaźnik emisji odpadów komunalnych niesegregowanych zmieszanych (zgodnie
z WPGO)
o w miastach - 292 kg/M/rok (w 2007 roku).
Ilość wytworzonych (koniecznych do zagospodarowania) odpadów komunalnych z gospodarstw
domowych wyniosła w 2007 roku około 86 008 Mg.
WaŜnym aspektem przy definiowaniu wielkości odpadów zagospodarowywanych w sposób
zorganizowany jest uwzględnienie tej części odpadów, która zostaje unieszkodliwiona we własnym
zakresie przez mieszkańców, tj. głównie poprzez kompostowanie odpadów organicznych, spalanie
15
papieru itp. MoŜna z pewnym przybliŜeniem załoŜyć, iŜ róŜnica pomiędzy szacunkiem ilościowym na
podstawie przyjętych wskaźników a rzeczywistą wielkością wywoŜonych odpadów, daje ogólną
informację na temat stopnia zagospodarowywania odpadów przez mieszkańców danego obszaru.
Tabela 2 przedstawia skład morfologiczny niesegregowanych odpadów komunalnych wytworzonych
w 2007 roku.
Tabela 2
Skład morfologiczny niesegregowanych odpadów komunalnych wytworzonych
w 2007 roku
Strumień odpadu
odpady kuchenne ulegające biodegradacji
odpady zielone
Papier i tektura
Odpady wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
Szkło
Metal
OdzieŜ, tekstylia
Drewno
Odpady niebezpieczne
Odpady mineralne
Razem
Udział poszczególnych
grup odpadów
[%]
32,9%
2,1%
19,9%
3,8%
14,0%
8,0%
5,0%
1,0%
2,1%
1,0%
10,2%
100,0%
Wytworzone odpady
[Mg/rok]
28 268
1804
17 143
3308
12 028
6 916
4 210
902
1 804
902
8 720
86 008
Źródło: Oszacowania własne wg WPGO
Odpady wielkogabarytowe
Przyjęto, Ŝe jeden mieszkaniec miasta wytwarza średnio w roku ok. 12 kg (wskaźnik dla roku 2007)
odpadów wielkogabarytowych. Na podstawie powyŜszego załoŜenia zaczerpniętego za WPGO
oszacowano wielkość wytworzonego strumienia odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta
w 2007 roku na poziomie 3 608 Mg.
Tabela 3 przedstawia przeciętny skład morfologiczny odpadów wielkogabarytowych.
Tabela 3
Skład morfologiczny odpadów wielkogabarytowych
Strumień odpadu
Drewno
Metale
Inne (balastowe, wielomateriałowe,
tworzywa sztuczne itp.)
Razem
Udział poszczególnych grup
odpadów
[%]
60
30
10
100
Wytworzone odpady
[Mg/rok]
2 165
1 082
361
3 608
Źródło: Oszacowania własne wg WPGO
Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy), z czyszczenia ulic i placów
Za WPGO przyjęto załoŜenie, iŜ jednostkowy wskaźnik powstawania odpadów z ogrodów i parków
(80% odpadów organicznych, 20 % odpadów mineralnych) kształtuje się na poziomie około 9 kg/M
dla miast. Na tej podstawie oszacowano, Ŝe w 2007 roku powstało w mieście Białystok w przybliŜeniu
2 706 Mg tego rodzaju odpadów.
Dla odpadów powstałych przy czyszczeniu ulic i placów przyjęto wskaźnik ok. 7 kg/M/rok. Wynika
z tego, iŜ w 2007 roku wytworzono w mieście około 2 105 Mg tych odpadów.
Odpady z targowisk
Ilość odpadów z targowisk, przy załoŜeniu za WPGO wskaźnika na poziomie ok. 3 kg/M/rok wynosi
dla roku 2007 ok. 902 Mg.
16
Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie
Przyjęto na poziomie ok. 12 kg/M/rok co daje w 2007 roku wartość 3 608 Mg.
3.1.1.2. Zbieranie odpadów
Wg danych przekazanych do Urzędu Miasta w Białymstoku przez przedsiębiorstwa odbierające
odpady, w roku 2007 z terenu miasta Białystok zebrano ok. 93,1 tys. Mg stałych odpadów
komunalnych (z grupy 20), co stanowiło ok. 40 % ilości zebranych odpadów komunalnych
w województwie podlaskim. Pod tym względem miasto Białystok zajmuje 1 miejsce wśród miast
i powiatów ziemskich województwa podlaskiego. Większą o około 8 % ilość wywiezionych odpadów
zarejestrowano w mieście w roku 2006, natomiast w roku 2005 ilość ta była mniejsza o ok. 2 % w
stosunku do roku 2007. Ilość odpadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca miasta kształtowała się
w roku 2007 na poziomie 316 kg, co podobnie jak w przypadku bezwzględnej wielkości
składowanych odpadów, dało pozycję 1 wśród miast i powiatów ziemskich województwa
podlaskiego. Tabela 4 przedstawia ilość zebranych i transportowanych odpadów przez poszczególne
przedsiębiorstwa posiadające zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych.
Tabela 4
Ilości zebranych odpadów z terenu Białegostoku w latach 2005 - 2007 przez
poszczególne przedsiębiorstwa posiadające zezwolenia na odbiór odpadów
komunalnych (Mg/rok)
Przedsiębiorstwo
Grupa odpadów
MPO
Grupa - 20
Astwa
Grupa - 20
Czyścioch
Grupa - 20
SM Zachęta
Grupa - 20
Zieleń Miejska
Grupa - 20
Kółko Rolnicze
Grupa - 20
PUH "RED BUD" Sp. z o.o.
Grupa - 20
MELIOR s.c.
Grupa - 20
Suma
Grupa - 20
2005
2006
2007
i.
43 483
37 681
33 650
29 441
23 301
19 340
5 408
4 929
168
168
1
1
0
0
106 011
91 560
45 397
40 206
32 033
29 107
30 135
25 664
5 293
5 143
223
223
4
4
134
110
0
113 219
100 457
Źródło: na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Miejskiego w Białymstoku
37 317
32 241
34 414
28 404
30 057
26 844
5 393
5 275
168
168
12
3
129
116
47
47
107 537
93 098
35%
32%
28%
5%
0,2%
0,01%
0,1%
0,04%
100%
17
Tabela 5 przedstawia ilość zebranych odpadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca w mieście
Białystok i województwie podlaskim w latach 2004-2007.
Tabela 5
Rok
2004
2005
2006
2007
Ilość zbieranych odpadów komunalnych w latach 2004 – 2007 w przeliczeniu
na 1 mieszkańca
województwo podlaskie
m3/M/rok
Mg/M/rok
1,07
0,244
1,16
0,223
1,12
0,232
-
miasto Białystok
m3/M/rok
Mg/M/rok
1,25
0,313
1,26
0,314
1,36
0,341
1,26
0,316
Źródło: Opracowanie własne wg ankiet i GUS
Na podstawie danych zawartych w powyŜszej tabeli oszacowano, iŜ średnia wartość wskaźnika ilości
zebranych odpadów komunalnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest o ok. 40 % większa
w Białymstoku niŜ średnia dla województwa podlaskiego.
3.1.1.3.Gospodarka odpadami komunalnymi
Istniejące systemy gromadzenia i zbierania odpadów
W Białymstoku istnieją róŜne systemy gromadzenia odpadów komunalnych. Podzielić je moŜna na:
1. System tradycyjnego gromadzenia odpadów.
2. System selektywnego gromadzenia odpadów.
3. Gromadzenie odpadów wielkogabarytowych i poremontowych.
1. System tradycyjnego gromadzenia odpadów
W systemie tradycyjnym odpady komunalne zbierane są do typowych pojemników na odpady
zmieszane. Rodzaj i ilość pojemników jest ściśle związana z ilością deklarowanych odpadów
komunalnych przeznaczonych do odbioru.
Na osiedlach domków jednorodzinnych przewaŜa system zbiórki jednopojemnikowy, gdzie kaŜda
posesja jest wyposaŜona w pojemnik na odpady komunalne zmieszane. Usługa odbioru odpadów
stałych świadczona jest zgodnie z umową pomiędzy firmą odbierającą odpady a właścicielem
nieruchomości (częstotliwość zgodnie z Regulaminem), bądź teŜ na zgłoszenia telefoniczne (w tym
przypadku termin realizacji tego samego dnia).
Odbiór odpadów z terenów domków jednorodzinnych prowadzony jest równieŜ z wykorzystaniem
worków foliowych. Polega to na tym, Ŝe w określony dzień odpady w workach foliowych najczęściej
o poj. 120 dm3 wystawiane są przed posesję skąd odbierane są przez odpowiednie przedsiębiorstwo.
Na terenie nieruchomości o zabudowie wielorodzinnej (charakterystycznej dla niewielkich wspólnot
mieszkaniowych) oraz wykorzystanych na prowadzenie drobnej działalności gospodarczej do
gromadzenia zmieszanych odpadów komunalnych stosowane są przede wszystkim pojemniki typu:
MGB-120, PA-700 oraz PA-1100.
Na terenie nieruchomości o zabudowie wielorodzinnej (duŜe spółdzielnie mieszkaniowe) odpady
zmieszane gromadzone są w pojemnikach o większej pojemności oraz w kontenerach, najczęściej są
to pojemniki typu PA-700 oraz PA-1100 o pojemności odpowiednio 0,7 m3 i 1,1 m3 oraz kontenery
KP-7 o pojemności 7 m3.
W niektórych częściach miasta mieszkańcy budynków wysokich korzystają z tzw. zsypów na
odpady. Są to zazwyczaj wydzielone pomieszczenia lub miejsca na korytarzu gdzie wrzucane są
odpady. Jest to metoda uciąŜliwa ze względu na występujące odory, zanieczyszczenie
18
mikroorganizmami oraz namnaŜające się owady i gryzonie. Do tego typu zbiórki stosowane są
pojemniki PA-700 oraz PA-1100.
Przedsiębiorstwa świadczą usługi związane z odbiorem odpadów na podstawie dwustronnej umowy
z właścicielem nieruchomości. Częstotliwość odbioru odpadów określona jest w umowie zgodnie
z Regulaminem, czyli przynajmniej raz na 2 tygodnie.
2. System selektywnego gromadzenia odpadów
Zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych na terenie miasta Białystok zostały
określone w Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Białystok, który stanowi,
iŜ właściciele nieruchomości mają obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych ze
szczególnym uwzględnieniem baterii i akumulatorów, odpadów wielkogabarytowych, odpadów
z remontów, zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego i odpadów ulegających biodegradacji.
Wobec powyŜszego właściciel nieruchomości, zawierając umowę na odbiór zmieszanych odpadów
komunalnych z firmą wywozową uzgadnia warunki prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych. Firma wywozowa zapewnia pojemniki, kontenery bądź worki foliowe oraz cykliczne
ich opróŜnianie.
Na terenach osiedli mieszkaniowych o zabudowie wielo- i jednorodzinnej jak i przedsiębiorstw
i instytucji znajdują się tzw. gniazda segregacyjne, w których ustawione są pojemniki do selektywnej
zbiórki opakowań z tworzyw sztucznych, szkła i papieru.
Odbiór zebranych odpadów opakowaniowych odbywa się z częstotliwością określoną w umowie bądź
na zgłoszenie telefoniczne. Typy pojemników wykorzystywanych do selektywnej zbiórki odpadów na
terenie Białegostoku: PA-1100, MGB 80, MGB 120, MGB-1100, Siatka (pojemność od 1,1 m3 do
2.5 m3), dzwon (pojemność od 2.0 m3 do 2.5 m3), IGLOO (pojemność od 2.0 m3 do 2.5 m3),
STOCKHOLM (pojemność 3 m3).
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest przez przedsiębiorstwa: MPO, ASTWA, Czyścioch,
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zachęta”.
MPO posiada rozmieszczone pojemniki na osiedlach miasta: Bacieczki, Nowe Miasto, Bema,
Białostoczek, Bojary, Centrum, Dojlidy, Dziesięciny I, Dziesięciny II, Jaroszówka, Leśna Dolina,
Mickiewicza, Młodych, Piaski, Piasta I, Piasta II, Przydworcowe, Skorupy, Słoneczny Stok,
Starosielce, Wygoda, Wysoki Stoczek. Firma „Czyścioch” rozstawiła swoje pojemniki do selektywnej
zbiórki odpadów na terenie osiedli: Antoniuk, Dziesięciny I, Dziesięciny II, Wysoki Stoczek,
Bacieczki i Zielone Wzgórza. PU-A "ASTWA" posiada rozmieszczone pojemniki na osiedlach:
Centrum, Bacieczki, Bojary, Nowe Miasto, Piaski i Białostoczek. SM Zachęta równieŜ prowadzi
selektywną zbiórkę odpadów na terenie swoich zasobów.
Tabela 6 przedstawia ilość odpadów z selektywnej zbiórki. Łączna ilość zebranych w latach 2005 2007 odpadów wynosi odpowiednio 8 059 Mg, stanowi to ok. 2 % odpadów zebranych przez
przedsiębiorstwa i 2 % w stosunku do ilości przyjętych odpadów do ZUOK.
Zebrane w sposób selektywny odpady są przekazywane „recyklerom” - firmom posiadającym
stosowne zezwolenia w zakresie zagospodarowania tych odpadów (odzysku).
PHU „MPO” sp. z o.o. posiada linię do segregacji surowców wtórnych, wobec powyŜszego
selektywnie zebrane przez tę firmę odpady są poddawane wtórnej segregacji, po czym po otrzymaniu
partii wysyłkowej przekazywane finalnym odbiorcom prowadzącym działalność w zakresie odzysku
tych odpadów.
Ponadto ZUOK w Hryniewiczach wyposaŜony w sortownię odpadów pozyskuje odpady
opakowaniowe (15 01 01 do 07) ze zmieszanych odpadów komunalnych.
W roku 2005 w tworzeniu systemu selektywnej zbiórki odpadów wykorzystane były wpływy z opłaty
produktowej w kwocie 56.608,00.zł., na zakup 80 szt. pojemników siatkowych (pojemność 2,5 m3) do
selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych i metali, które zostały uŜyczone
firmom wywozowym przez Urząd Miejski w Białymstoku.
19
Tabela 6
Kod odpadu
Ilość odpadów z selektywnej zbiórki w latach 2005 – 2007
Nazwa odpadu
ROK
20 01 01
20 01 10
20 01 11
20 01 02
20 01 38
20 01 39
20 03 07
15 01 01
15 01 02
15 01 05
15 01 06
15 01 07
Razem
Rok
2005
2006
2007
Papier i tektura
OdzieŜ
Tekstylia
szkło
Drewno inne niŜ wymienione w
20 01 37
Tworzywa sztuczne
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania z tworzyw
sztucznych
Opakowania wielomateriałowe
Zmieszane odpady
opakowaniowe
Opakowania ze szkła
Udział
Grupa odpadu 20
Grupa odpadu 15
Razem
Mg/rok
2 140
2 531,81
3 376
Źródło: Na podstawie danych przedsiębiorstw
PUA „ASTWA”
Sp. z o.o. [Mg]
2007
2006
30,41
43,2
7,29
2005
PPUH
„CZYŚCIOCH”
Sp. z o.o. [Mg]
2005
PUH „MPO”
Sp. zo.o. [Mg]
2007
2006
SM „ZACHĘTA”
[Mg]
2005
2007
2006
2005
Kółko
Rolnicze
2007
2006
2007
10,5
2,01
7,65
2,39
20,7
0,32
522,34
23,2
371
14,4
354,7
7,2
9,23
756
14
302
4,53
124,2
2,96
464,7
226,1
435,1
165,1
435,3
148
77,4
3,3
632,29
1,88
5,1
14,7
17,2
0,94
21,9
0,26
0
51,55
41,53
40,67
28,8
32,28
27,5
2,41
0
1,08
92,02
0
186,6
149,4
145,3
23,5
25,2
21,5
3,85
MELIOR s.c.
2007
2006
1,89
12
348
0,5
154,2
66,06
2,75
225,71
1,7
640,6
28,6
20,2
15,2
1 441
1 190
1 036
865
338
219
931
791
769
130
212
115
9
12
0,5
39%
61%
35%
65%
0%
100%
92%
8%
92%
8%
0%
100%
50%
50%
0%
100%
0%
100%
0%
100%
0%
100%
0%
100%
0%
100%
100%
0%
100%
0%
390
20
Tabela 7 przedstawia
opakowaniowych.
Tabela 7
ilość
selektywnie
zebranych
poszczególnych
rodzajów
odpadów
Ilość selektywnie zebranych poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych
w latach 2005-2007
Nazwa firmy
Rodzaj odpadu
PHU „MPO” sp. z o.o.
PPUH „Czyścioch” Sp. z o.o.,
PUA „ASTWA” Sp. z o.o.
SM „Zachęta”
Kółko Rolnicze
RAZEM
Rodzaj odpadu
SM „Zachęta”
Kółko Rolnicze
RAZEM
Rodzaj odpadu
SM „Zachęta”
Kólko Rolnicze
RAZEM
Łącznie opakowania
Ilość [Mg] 2005 r.
15 01 01 opakowania z papieru i tektury
147,99
165,07
226,12
2,96
4,53
13,97
7,20
14,36
23,2
2,75
158,15
183,96
266,04
15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych
40,67
41,53
51,55
0,26
0,94
14,66
5,1
1,88
3,3
27,50
32,28
28,80
2,41
73,53
76,63
100,72
15 01 07 opakowania ze szkła
145,32
149,40
186,61
1,08
28,60
15,18
1,7
21,50
25,20
23,50
3,85
195,42
190,86
215,66
427,1
451,45
582,42
3. Gromadzenie odpadów wielkogabarytowych, poremontowych i niebezpiecznych z strumienia
odpadów komunalnych
Odpady wielkogabarytowe z terenu Białegostoku są odbierane przez firmy wywozowe świadczące
usługi odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości: PHU „MPO” Sp. z o.o., PPUH
„Czyścioch” Sp. z o.o., PUA „ASTWA” Sp. z o.o., SM „Zachęta”, EKOPARTNER Małgorzata
Talecka i Wspólnicy, „MOP” sk. Jarosław Tarachoń, PUH „RED – BUD” Sp. z o.o.(wg danych na rok
2008 r.). Na terenie osiedli mieszkaniowych o zabudowie wielorodzinnej w porozumieniu z
administracją tych osiedli rozstawiane są w zaleŜności od potrzeb, pojemniki na odpady
wielkogabarytowe typu ZW-7, ZZW-18, kontenery KP 3, 5, 7, 10, 15 oraz w przypadku SM
„Zachęta” odpady gromadzone są w altanach śmietnikowych. Natomiast mieszkańcy osiedli
jednorodzinnych korzystają z pojemników na odpady wielkogabarytowe po uprzednim zgłoszeniu
telefonicznym.
Tabela 8 przedstawia ilość zebranych odpadów wielkogabarytowych (20 03 07)
z terenu miasta Białegostoku, w latach 2004-2007 przez firmy wywozowe działające na rynku
odpadowym.
21
Tabela 8
Ilość zebranych odpadów wielkogabarytowych (20 03 07) w latach 2004-2006
Nazwa firmy
SM „Zachęta”
PUH „RED-BUD” Sp. z o. o.
RAZEM
2004
322,95
48,45
201,03
36,21
407,61
2005
2006
Ilość [Mg]
435,27
435,09
124,17
301,71
354,67
371,11
66,06
154,21
63,58
980,17
1 325,70
2007
464,74
756,26
522,34
77,40
78,48
1 899,22
Źródło: Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015 oraz dane
z Urzędu Miejskiego
Odpady wielkogabarytowe oprócz zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przekazywane są
do ZUOK w Hryniewiczach. Odpady wielkogabarytowe odbierane są na zgłoszenie telefoniczne po
uprzednim podstawieniu przez przedsiębiorstwo pojemnika lub kontenera.
Opady budowlane powstające przy remontach i modernizacji mieszkań, takie jak: gruz, elementy
ceramiczne, instalacje metalowe, odpady drewna, szkła, tworzyw sztucznych, złom, nie mogą trafiać
do ogólnych pojemników osiedlowych. Odbierane są one przez wiele komercyjnych podmiotów.
Odpady te (np. gruz) stosowane są najczęściej jako materiał budowlany i nasypowy. Odpady
budowlane są odbierane z terenu Białegostoku przez firmy wywozowe świadczące usługi odbioru
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.: PHU „MPO” sp. z o.o., PPUH „Czyścioch” Sp.
z o.o., PUA „ASTWA” Sp. z o.o., SM „Zachęta”, EKOPARTNER Małgorzata Talecka i Wspólnicy,
„MOP” sk. Jarosław Tarachoń, PUH „RED – BUD” Sp. z o.o.(wg danych na rok 2008 r.). Kontenery
podstawiane są klientom prywatnym bądź instytucjonalnym, po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym
oraz na podstawie umów współpracy z firmami budowlanymi. Wykorzystywane typy pojemników w
celu gromadzenia odpadów remontowych: PA-1100, NP.-3, NP.-5, ZW-7, ZZW-15, ZZW-18; typy
kontenerów: KP 3, 5, 7, 10, 15, a w przypadku SM „Zachęta” na czas prowadzenia prac remontowych
podstawiane są specjalistyczne pojazdy: STAR 442, JELCZ 317W, w których gromadzone są odpady
budowlane. Tabela 9 przedstawia ilość zebranych odpadów budowlanych (z grupy 17) z terenu miasta
Białegostoku, w latach 2004-2007, przez ówcześnie działające firmy wywozowe na rynku
odpadowym .
Tabela 9
Ilość zebranych odpadów budowlanych ( z grupy 17) w latach 2004-2007
Rok
Nazwa firmy
SM „Zachęta”
PUH „RED-BUD” Sp. zo.o.
RAZEM
2004 r.
6 491,98
4 283,04
496,41
-
2005 r.
2006 r.
Ilość [Mg]
5 468,16
4 834,89
3 865,91
4 442,98
4 168,00
2 895,00
404,45
92,59
24,11
4 612,44
3 146,97
5 981,74
65,87
12,53
11 271,43
13 906,52
13 819,55
12 289,57
2007 r.
Źródło: Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015 oraz dane
z Urzędu Miejskiego w Białymstoku
Odpady budowlane są przekazywane do ZUOK w Hryniewiczach, bądź przekazywane zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów
odpadów, które posiadacz odpadów moŜe przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom
organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z
2006 r. Nr 75, poz. 527) i poddawane procesom odzysku określonym w w/w rozporządzeniu tj.: m.in.
do utwardzania powierzchni, budowy fundamentów, wykorzystania po rozkruszeniu, jako podsypki
pod posadzki na gruncie.
22
Odpady niebezpieczne występujące w strumieniu odpadów komunalnych wg katalogu odpadów są
klasyfikowane jako:
• 20 01 13 - rozpuszczalniki,
• 20 01 14 - kwasy,
• 20 01 15 - alkalia,
• 20 01 17 - odczynniki fotograficzne,
• 20 01 19 - środki ochrony roślin I i II klas toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np.
insektycydy, pestycydy, herbicydy),
• 20 01 21 - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć,
• 20 01 23 - urządzenia zawierające freony,
• 20 01 26 - oleje i tłuszcze inne niŜ wymienione w 20 01 25,
• 20 01 27 - farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i Ŝywice zawierające substancje
niebezpieczne,
• 20 01 29 - detergenty zawierające substancje niebezpieczne,
• 20 01 31 - leki cytotoksyczne i cytostatyczne,
• 20 01 33 - baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami ołowiowymi,
niklowokadmowymi lub bateriami zawierającymi rtęć oraz nie sortowane baterie i
akumulatory zawierające te baterie,
• 20 01 35 - zuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niŜ wymienione w 20 01 21 i 20
01 23 zawierające substancje niebezpieczne,
• 20 01 37 - drewno zawierające substancje niebezpieczne.
Zgodnie z § 4 ust. 1 Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Białystok
przyjętym uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr LVII/678/06 w dniu 29 maja 2006 r. właściciele
nieruchomości zobowiązani są prowadzić selektywną zbiórkę odpadów, w tym powstających
w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych ze szczególnym uwzględnieniem baterii
i akumulatorów, odpadów wielkogabarytowych, odpadów z remontów, zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego i odpadów ulegających biodegradacji.
Odbiór odpadów niebezpiecznych realizowany jest przez firmy wywozowe wg ustalonej
częstotliwości bądź na zgłoszenie telefoniczne klienta. Tabela 10 przedstawia ilość ogółem zebranych
w latach 2004-2006 odpadów niebezpiecznych na terenie Białegostoku (w tym komunalnych).
Tabela 10
Ilość ogółem zebranych w latach 2004-2006 odpadów niebezpiecznych na terenie
Białegostoku (w tym komunalnych)
Nazwa firmy
RAZEM
Ilość [kg] 2004 r.
4 389,50
141 634,00
9 836,90
94 523,90
14 569,09
142 646,40
146 023,5
104 360,8
157 215,5
Źródło: Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015
Na terenie miasta Białystok część odpadów mających wartość handlową wybierana jest z pojemników
przez tzw. zbieraczy. Brak jest danych dotyczących ilości odpadów zbieranych przez w/w osoby.
Wybrane odpady sprzedają oni w punktach skupu surowców wtórnych. Aktualnie, najbardziej
poŜądanymi odpadami przekazywanymi do punktów skupu są puszki aluminiowe i butelki.
Mniejszym zainteresowaniem cieszy się makulatura. Śmietnikowi zbieracze zwykle „obsługują”
pojemniki na odpady zmieszane, ale zdarza się, Ŝe opróŜniają pojemniki do selektywnej zbiórki
odpadów.
Zsypy w budynkach wielorodzinnych wysokich są znaczącym hamulcem wprowadzania selektywnej
zbiórki odpadów. Wzorem innych miast docelowo naleŜy dąŜyć do całkowitego ich wyeliminowania
poprzez zamurowywanie szybów i tym samym spowodowania, Ŝe mieszkańcy usuwać będą odpady
do pojemników ustawionych przed budynkami.
23
Tabela 11
Zestawienie ilości, pojemności i rodzajów pojemników na odpady komunalne
Nazwa firmy
MPO-Białystok Sp. z o.o.
Rodzaj pojemnika
Pojemność (m3)
SM-110
MGB-80
MGB-120
MGB-140
MGB-240
MGB-660
0,11 m3
0,08 m3
0,12 m3
0,14 m3
0,24 m3
0,66 m3
0,77 m3
1,1 m3
0,7 m3
1,1 m3
2,2 m3
7,3 m3
MGB-770
MGB-1100
PA-700
PA-1100
POK-11
KP-7 (ZW/KP)
EUROPA
Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne "Astwa"
Spółdzielnia Mieszkaniowa "Zachęta"
PPUH "Czyścioch"
SM 110
MGB-120
PA-700
PA-1100
KP-7
Pojemnik
na świetlówki
PA-1,1
1,1 siatkowe
1,5 dzwon
240
MGB-80
PA-1,1
KP
0,11 m3
0,12 m3
0,7 m3
1,1 m3
7 m3
1,1 m3
1,1 m3
1,5 m3
0,24 m3
0,08 m3
1,1 m3
5,7 i 10 m3
Liczba
(szt.)
3898
33
6722
352
19
61
68
381
191
1473
360
38
14
1739
176
1094
169
11
426
80
6
11
254
1431
4. Przedsiębiorstwa zajmujące się gospodarką odpadami na terenie miasta
Na terenie Białegostoku funkcjonuje wiele podmiotów gospodarczych zajmujących się odbiorem
odpadów komunalnych. Spośród nich, do największych moŜna zaliczyć Przedsiębiorstwo UsługowoHandlowe MPO Białystok, Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne "Astwa", PPUH "Czyścioch"
oraz Spółdzielnię Mieszkaniową "Zachęta". Od początku 2008 r. powstały nowe firmy
EKOPARTNER i MOP Sp. z o. o. Choć są to niewielkie firmy – prowadzą typową działalność
odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i konkurują z duŜymi poniekąd
wypierając ich z rynku np. EKOPARTNER obsługuje SM im. Mickiewicza.
Firmy te opanowały blisko 100 % rynku. Zbierają one odpady z terenu całego Białegostoku, a trasy
odbioru odpadów często przenikają się wzajemnie.
Przedsiębiorca świadczący usługi odbioru odpadów komunalnych powinien spełniać wymagania
określone zarządzeniem Prezydenta Miasta Białegostoku, po czym wydawane jest stosowne
zezwolenie na świadczenie usług. Firma wywozowa zawiera umowy cywilno prawne z właścicielami
nieruchomości.
Obowiązek zapewnienia systematycznego opróŜniania pojemników przeznaczonych do selektywnej
zbiórki odpadów na obszarze działania firmy wynika z odpowiednich umów cywilno-prawnych.
Firmy wywozowe zawierają kontrakty bezpośrednio z odbiorcami surowców wtórnych (papier, szkło,
metale, tworzywa sztuczne).
Wykaz przedsiębiorstw działających na obszarze miasta w zakresie odbioru odpadów komunalnych
zawiera Tabela 12.
Tabela 12
Wykaz przedsiębiorstw posiadających zezwolenia na odbiór odpadów
komunalnych z terenu miasta
24
L.p.
Nazwa firmy
Ulica
1
Przedsiębiorstwo Eksploatacji Ulic i
Produkcyjna
Mostów Sp. zo.o.
2
Przedsiębiorstwo Usługowo Asenizacyjne "ASTWA" Sp. z o.o.
Nr
Kod
Poczta
domu pocztowy
Termin
Data
waŜności
wydania
zezwolenia zezwolenia
102
15-680
Białystok 2016-05-15 2006-05-12
Kombatantów
4
15-102
Białystok 2016-05-22 2006-05-22
Przedsiębiorstwo Produkcyjno 3 Usługowo - Handlowe
"CZYŚCIOCH" sp. z o.o.
Kleeberga
20
15-691
Białystok 2016-09-18 2006-09-14
Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe "MPO" sp. zo.o.
27-Lipca
62
15-950
Białystok 2016-10-12 2006-10-11
Przedsiębiorstwo Usług
5 Komunalnych "CZYŚCIOCH BIS"
Sp. z o.o.
Hubala
18
16-400
Suwałki 2014-05-31 2006-11-17
BONA s.c. Bogdan Gębicz
Wróblewska, Zdzisław Wróblewski
Kolonia
Porosły
1A
16-070 Choroszcz 2013-02-28 2006-10-30
Radzymińska
22
15-863
Białystok 2016-12-31 2006-12-18
4
6
Usługi Budownictwa Wodnego i
7 Melioracji "Melior" s.c. Mikołaj
Andrejczuk, Mariusz Andrejczuk
8
Zakład Usługowo - Transportowy
Kółka Rolniczego w Białymstoku
Kluka
36
15-197
Białystok 2015-11-30 2006-10-24
9
Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe "RED-BUD" Sp. zo.o.
Waryńskiego
41a
15-460
Białystok 2011-12-31 2006-12-04
10
Zakład Remontowo - Budowlany
"USŁUGA" Alina Stawecka
Konstytucji 3go Maja
24
15-776
Białystok 2016-01-31 2006-11-08
11
Spółdzielnia Mieszkaniowa
"ZACHĘTA"
Warszawska
79
15-201
Białystok 2016-10-31 2006-10-30
38
15-115
Białystok 2016-10-31 2006-11-16
2
15-535
Białystok 2016-11-30 2006-12-20
11
15-399
Białystok 2016-12-31 2007-01-08
50
41-909
38
15-727
Białystok 2016-10-17 2007-10-18
Fabryczna
1
15-485
Białystok 2016-12-10 2007-12-11
Przejazd
2A
15-430
Białystok 2016-12-28 2007-12-28
12 "TOP 2001" Sp. z o.o.
13 Zieleń Miejska Sp. z o.o.
Komunalne Przedsiębiorstwo
14
Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o.
15 EKOŚRODOWISKO Sp. z o.o.
16 MILATRANS Sp. z o.o.
"Mobilna Obsługa Przedsiębiorstw 17
Jarosław Tarachoń "
EKOPARTNER M.Talecka i
18
wspólnicy spółka jawna
gen.
W. Andersa
Wiewiórcza
Składowa
Cyryla i
Metodego
Hetmańska
Bytom
2016-09-30 2007-10-02
Źródło: Urząd Miejski w Białymstoku
Funkcjonujące na terenie miasta przedsiębiorstwa dysponują odpowiednim sprzętem oraz kadrą, które
pozwalają na pokrycie potrzeb miasta w zakresie odbioru odpadów komunalnych. PoniŜej
przedstawiono charakterystykę sprzętu posiadanego przez największe przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe MPO Białystok
Firma posiada na stanie następujące samochody:
• Śmieciarka Jelcz (1 szt.) o zabudowie SM-11, przeznaczona jest do obsługi pojemników
kontenerowych typu: POK-11, PA-1100
25
•
Śmieciarka bębnowa Jelcz (8 szt.) o pojemności 14 m3, słuŜy do obsługi pojemników typu:
MGB, SM, PA
• Śmieciarka Man (5 szt.) wyposaŜona w specjalistyczną zabudowę holenderskiej firmy
Geesing, śmieciarka ta odznacza się duŜą pakownością 22 m3 oraz posiada hydrauliczny
układ wysokiego zgniotu (7-krotnego), który pozwala na zaoszczędzenie pojemności
składowiska oraz umoŜliwia zmniejszenie ilości kursów samochodów. Samochód
przystosowany jest do odbioru wszystkich rodzajów pojemników
• Śmieciarka Scania (1 szt.) wyposaŜona w specjalistyczną zabudowę holenderskiej firmy
Geesing. Samochód charakteryzuje wysoka ładowność 22 m3. WyposaŜony jest w
hydrauliczny układ prasowania odpadów, który ma dwie zalety: oszczędność pojemności na
składowisku oraz redukcję ilości kursów samochodem na składowisko. Śmieciarka tego typu
przystosowana jest do obsługi wszystkich rodzajów pojemników.
• Star (7 szt.) z urządzeniem hakowym. Przeznaczony jest do opróŜniania pojemników
kontenerowych typu: KP-7, ZW, NP.
• Samochód dostawczy MAN (1 szt.) Przeznaczony jest do przewozu i obsługi pojemników
typu: SM 110, MBG, PA oraz odpadów niebezpiecznych. Objętość załadunkowa samochodu
dostawczego MAN szacowana jest na 34 m3. WyposaŜony jest w windę samozaładowczą o
udźwigu 1 t.
Pojazdy wykorzystywane przy oczyszczaniu letnim i zimowym to m.in. solarki marki JELCZ,
zamiatarki marki STAR i Brod-Son, polewaczki, wywrotki marki JELCZ, spycharki oraz samochody
dostawcze róŜnych marek.
Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne "Astwa"
Firma dysponuje taborem samochodowym, w skład którego wchodzi ponad trzydzieści samochodów
specjalistycznych marki MERCEDES, MAN oraz STAR. Samochody te są przystosowane do
wywozu odpadów stałych gromadzonych w pojemnikach typu SM-110, MGB-120, PA-700 oraz PA1100. Natomiast samochody hakowe wywoŜą odpady stałe gromadzone w pojemnikach typu KP-5
oraz KP-7. Oprócz tego firma posiada rozsypywarki EPOKE i SCHMIDT do oczyszczania
zimowego, zamiatarki BRODD-SON do całorocznego oczyszczania ulic i placów oraz samochód
asenizacyjny.
PPUH "Czyścioch"
Firma posiada
tabor transportowy, na który składają się przede wszystkim samochody
specjalistyczne. Posiadane środki transportowe do odbioru odpadów:
• samochody specjalne marki MAN, LIAZ, VOLVO do opróŜniania pojemników PA-1,1;
MGB-80; MGB-120, MGB-240 i SM-110,
• samochody specjalne marki LIAZ do opróŜniania pojemników PA-1,1 przystosowanych do
selektywnej zbiórki odpadów,
• samochody specjalne marki STAR 1142, IVECO, MAN, LIAZ hakowe do wywozu
kontenerów KP-10, KP-7, KP-5, KP-3 ( 14 sztuk )
• W latach 1999r.÷ 2000r. został wymieniony praktycznie cały tabor samochodowy. Zakupione
wówczas zostały nowe modele śmieciarek ze zgniotem na podwoziu MAN, czy teŜ VOLVO,
oraz nowoczesne pojazdy hakowe.
26
W przypadku oczyszczania i odpowiedniego utrzymania stanu dróg firma dysponuje następującym
sprzętem:
• Pługo-solarki oraz pług niemieckiej firmy Schmidt
• Zamiatarka uliczna Faun VEGA AK 460 na podwoziu samojezdnym Mana.
SM „Zachęta”
Spółdzielnia mieszkaniowa ma na stanie dwa samochody do transportu odpadów STAR 1142 i 12155
z zabudową SK-1 oraz Mitsubishi mikro.
5. Zagospodarowanie odpadów komunalnych
1. ZUOK w Hryniewiczach
Na terenie miasta nie ma instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Istnieją jedynie
niewielkie podmioty gospodarcze prowadzące działalność w zakresie odzysku odpadów komunalnych,
szczególnie odpadów opakowaniowych.
W miejscowości Hryniewicze gm. Juchnowiec Kościelny funkcjonuje zakład zagospodarowania
odpadów komunalnych wyposaŜony w: sortownię, kompostownię i pola składowe. Zakład
wyposaŜony jest w prasę do prasowania surowców wtórnych. Zakład Utylizacji Odpadów
Komunalnych w Hryniewiczach został oddany do eksploatacji w 2001 roku. Do sortowni trafiają
zmieszane odpady komunalne i zmieszane odpady opakowaniowe, natomiast kompostowaniu
poddawane są odpady organiczne uzyskane w procesie segregacji i tzw. odpady parkowe ulegające
biodegradacji. Odpady mineralne drobne i średnie odpady budowlane są wykorzystywane jako
materiał technologiczny (przesypka pomiędzy warstwy składowe składowiska), natomiast pozostałe
odpady są unieszkodliwiane poprzez składowanie na polu składowym.
Proces technologiczny przyjmowania odpadów komunalnych w ZUOK:
Przyjmowanie odpadów komunalnych
• Wjazd na wagę
• WaŜenie samochodu brutto
• Wskazanie miejsca przeznaczenia odpadów i wysypanie odpadów
• WaŜenie samochodu netto.
Segregacja odpadów komunalnych zmieszanych oraz z selektywnej zbiórki
• Sortowanie wstępne na platformie przyjęć
o Odbiór odpadów wielkogabarytowych
o Załadunek na taśmę
o Odbiór tworzyw sztucznych twardych, złomu, szkła, opon i odpadów niebezpiecznych
• Sortownie zasadnicze w kabinie sortowniczej
o Odbiór odpadów organicznych
o Odbiór odpadów niebezpiecznych typu: zuŜyte baterie, opakowania po farbach,
świetlówki itp., folii, złomu stalowego i metali kolorowych, butelek PET, makulatury itp.
Wg wskazań odbiorców surowców wtórnych
• Dosortowanie odpadów balastowych
• Dosortowanie odpadów z selektywnej zbiórki
Przygotowanie masy do kompostowania:
• Rozdrobnienie masy
• Mieszanie masy
• Składowanie i przechowywanie gotowej masy
Kompostowanie masy organicznej, odpadów parkowych ulegających biodegradacji
• Transport kontenera na plac kompostowania
• Podłączenie kontenera, ustawienie parametrów i uruchomienie procesu
• Zakończenie procesu dynamicznego kompostowania
• Dojrzewanie kompostu w pryzmach
Uzdatnianie kompostu
27
•
•
Przesiewanie wstępne w sicie obrotowym lub innych o oczkach 30 mm
Transport na plac składowania, formowanie pryzm.
Rysunek 2 przedstawia uproszczony schemat obecnie funkcjonującego
i unieszkodliwiania odpadów komunalnych na terenie miasta Białegostoku.
systemu
zbiórki
Do ZUOK w Hryniewiczach dostarczono w 2007 roku 125 142 Mg odpadów, co daje jednostkowy
wskaźnik na poziomie 424 kg/M/rok. Natomiast w latach 2005 – 2006 wartości te kształtowały się
odpowiednio: 111 706 Mg i 116 246 Mg oraz 383 kg/M/rok i 394 kg/M/rok. Z czego ok. 81 % to
odpady komunalne (grupa 20). Czyli odpadów komunalnych w roku 2007 do ZUOK
w Hryniewiczach trafiło 101 413,63 Mg (344 kg/M/rok), stanowi to ok. 109 % zebranych przez
przedsiębiorstwa. Z duŜym prawdopodobieństwem moŜna przyjąć, Ŝe 9 % stanowią odpady, które
zostały dostarczone do ZUOK z pobliskich gmin Choroszcz, Juchnowiec Kościelny. Odpady
komunalne zebrane przez przedsiębiorstwa zgodnie z wydanymi zezwoleniami na odbiór odpadów
powinny być w całości przekazywane do ZUOK w Hryniewiczach.
Tabela 13 przedstawia masę przywiezionych i zagospodarowanych odpadów w ZUOK
w Hryniewiczach w latach 2004-2007.
Tabela 13
Rok
składowane
odzysk
Łącznie
kg/M/rok
Masa odpadów przywiezionych i zagospodarowanych w ZUOK w Hryniewiczach
w latach 2004-2007
2004
64 673
48 127
112 799
386
57%
43%
100%
-
Masa odpadów [Mg/rok]
2005
2006
61 373
55%
69 738
60%
50 333
45%
46 508
40%
111 706
100%
116 246
100%
383
394
-
2007
76 602
48 540
125 142
424
61%
39%
100%
-
Źródło: na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Miejskiego w Białymstoku
W ogólnej masie odpadów przywiezionych do ZUOK w Hryniewiczach odpady z grupy 20 stanowią
ok. 81 %. Tabela 14 przedstawia strukturę dostarczanych odpadów komunalnych w 2007 roku do
ZUOK w Hryniewiczach.
Tabela 14
Kod
odpadu
02 03 80
02 03 04
02
03 01 05
03 01 05
03
04 02 20
04 02 21
04 02 22
04
08 02 02
08
Struktura dostarczanych odpadów komunalnych w 2007 roku do ZUOK
w Hryniewiczach
Nazwa odpadu
Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów
roślinnych (z wyłączeniem 02 03 81)
Surowce i produkty nienadające się do spoŜycia i przetwórstwa
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,
rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa
Ŝywności
Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niŜ
wymienione w 03 01 04
Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niŜ
Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i
mebli, masy celulozowej, papieru i tektury
Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niŜ
Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych
Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych
Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego
Szlamy wodne zawierające materiały ceramiczne
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania
Ilość (Mg)
Udział
Proces
odzysku
(Mg)
Proces
unieszko
dliwiania
147,73
0,1%
D5
158,95
0,1%
R3
306,68
0,2%
158,95
9,99
0,0%
281,16
0,2%
R 14
291,15
0,2%
281,16
15,37
0,0%
D5
98,85
389,25
503,47
40,6
40,6
0,1%
0,3%
0,4%
0,0%
0,0%
D5
D5
503,47
D5
40,6
147,73
D5
0
0
9,99
28
10 01 01
10 09 03
10 09 08
10
12 01 05
12
15 01 01
15 01 02
15 01 03
15 01 05
15 01 05
15 01 06
15 01 07
15 01 09
15 01 09
15
16 01 03
16 03 06
16 03 80
16
17 01 01
17 01 02
17 01 03
17 01 07
17 01 80
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 03 02
17 03 80
17 04 05
17 05 04
17 05 06
17 06 04
17 08 02
17 08 02
17 09 04
powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych),
kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich
śuŜle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem
pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04)
śuŜle odlewnicze
Rdzenie i formy odlewnicze po procesie odlewania inne niŜ
Odpady z procesów termicznych
Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej
obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z drewna
Zmieszane odpady opakowaniowe
Opakowania z tekstyliów
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania,
materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych
grupach
ZuŜyte opony
Organiczne odpady inne niŜ wymienione w 16 03 05, 16 03 80
Produkty spoŜywcze przeterminowane lub nieprzydatne do
spoŜycia
Odpady nieujęte w innych grupach
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
Gruz ceglany
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów
wyposaŜenia
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych
materiałów ceramicznych i elementów wyposaŜenia inne niŜ
Usunięte tynki, tapety, okleiny itp.
Drewno
Szkło
Tworzywa sztuczne
Asfalt inny niŜ wymieniony w 17 03 01
Odpadowa papa
śelazo i stal
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŜ wymienione w 17 05
03
Urobek z pogłębiania inny niŜ wymieniony w 17 05 05
Materiały izolacyjne inne niŜ wymienione w 17 06 01 i 17 06 03
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niŜ wymienione
w 17 08 01
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niŜ wymienione
w 17 08 01
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ
wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ
17 09 04 wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
17
19 08 01
19 08 02
19
Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę
i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
Skratki
Zawartość piaskowników
Odpady z instalacji i urządzeń słuŜących zagospodarowaniu
223,95
0,2%
R 14
268,83
0,2%
R 14
640,09
0,5%
R 14
1132,87
115,78
0,9%
0,1%
1 132,87
0
D5
115,78
0,1%
0
115,78
5,3
11,46
56,63
739,62
2,09
337,82
4,25
13,94
2,84
0,0%
0,0%
0,0%
0,6%
0,0%
0,3%
0,0%
0,0%
0,0%
R 15
R 15
R 15
1173,95
0,9%
420,39
31,85
2,81
0,0%
0,0%
R 13
721,23
0,6%
755,89
1 392,01
234,8
0,6%
1,1%
0,2%
31,85
R 14
R 14
4 975,23
4,0%
R 14
2 634,33
2,1%
R 14
28,12
221,22
125,66
163,37
13,27
436,42
0,63
0,0%
0,2%
0,1%
0,1%
0,0%
0,3%
0,0%
1 123,16
0,9%
R 14
479,02
583,75
0,4%
0,5%
R 14
473,92
0,4%
823,14
0,7%
1 197,20
1,0%
3 624,28
2,9%
R 14
18 529,53
14,8%
15 633,48
189,37
689,08
878,45
0,2%
0,6%
0,1%
R 14
689,08
D5
R 15
R 15
R 15
D5
R 15
753,56
D5
D5
724,04
D5
R 13
R 13
D5
D5
D5
R 13
D5
D5
R 14
D5
2 896,05
D5
189,37
29
20 01 01
20 01 02
20 01 08
20 01 10
20 01 11
20 02 01
20 02 01
20 02 02
20 02 03
20 03 01
20 03 01
20 03 02
20 03 02
20 03 03
20 03 06
20 03 07
20 03 99
20
19 12 12
19 05 01
odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody
pitnej i wody do celów przemysłowych
Papier i tektura
Szkło
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
OdzieŜ
Tekstylia
Odpady ulegające biodegradacji
Gleba i ziemia, w tym kamienie
Inne odpady nieulegające biodegradacji
Odpady z targowisk
Odpady z targowisk
Odpady z czyszczenia ulic i placów
Odpady ze studzienek kanalizacyjnych
Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach
Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi
selektywnie
Razem
Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z
mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12
11
Nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i
podobnych
Odpady z procesów odzysku prowadzonych w ZUOK
0,32
2,38
29,01
72,69
8,1
7,01
1 264,09
87,85
1 354,51
19 716,56
68 127,38
360,07
140,64
215,39
576,52
2 057,48
7 393,63
0,0%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
0,0%
1,0%
0,1%
1,1%
15,8%
54,4%
0,3%
0,1%
0,2%
0,5%
1,6%
5,9%
R 15
R 15
R3
101 413,63
81,0%
71 924,54 29 489,09
125142
100,0%
90 272,32 34 869,68
30 841,33
24,6%
D5
3 103,48
2,5%
D5
33 944,81
27,1%
0 33 944,81
D5
D5
D5
R3
R 14
D5
D5
R 15
D5
R 15
R 14
D5
R 13
D5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z przedsiębiorstwa Lech Sp. z o. o.
Składowisko odpadów
Zarządzającym ZUOK w Hryniewiczach, a tym samym i składowiskiem jest PUHP „Lech” Sp. z o. o.
z Białegostoku. Dla Zakładu zostały wydane decyzje administracyjne: decyzja o warunkach zabudowy
i zagospodarowania terenu, pozwolenie na budowę, pozwolenie na uŜytkowanie, decyzja o wykonaniu
przeglądu ekologicznego, decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska, zezwolenie na
prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz pozwolenie
zintegrowane. Składowisko wyposaŜone jest w brodzik dezynfekcyjny, 4 piezometry, kompaktor,
wagę, ogrodzenie. W Zakładzie prowadzona jest rejestracja wjazdów samochodów oraz ewidencja
odpadów. Prowadzony jest monitoring opadu atmosferycznego, wód odciekowych, wód podziemnych,
osiadania składowiska. Brak jest natomiast instalacji do odprowadzania biogazu składowiskowego.
PUHP „Lech” Sp. z o. o. ma podpisaną umowę z firmą brytyjską na budowę takiej instalacji. Obecnie
na składowisku, odpady nie są składowane. Tabela 15 przedstawia charakterystykę składowiska przy
30
Tabela 15
Charakterystyka składowiska przy ZUOK w Hryniewiczach
Charakterystyka składowiska odpadów
Nazwa i adres składowiska odpadów
Typ składowiska
Informacje o składowisku odpadów
Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych
16-061 Hryniewicze, Juchnowiec Kościelny
Odpadów innych niŜ niebezpiecznych
i obojętnych
Nazwa i adres właściciela składowiska odpadów, PUHP „LECH” Sp. z o.o.
właściciela gruntu pod składowiskiem odpadów, ul. Kombatantów 4, 15-110 Białystok
zarządzającego składowiskiem odpadów
100 % udziału jednostek samorządu terytorialnego
Liczba kwater eksploatowanych
3 szt.
Decyzja o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu (jeśli dotyczy)
Urząd Gminy Juchnowiec Kościelny, 30.08.2001, B.III.7331-56/01
Pozwolenie na budowę
Starostwo Powiatowe w Białymstoku, 16.10.2001, AR7353-5-26-2003
Pozwolenie na uŜytkowanie (jeśli dotyczy)
Starostwo Powiatowe w Białymstoku, 20.05.2003, AR7351-5-54/2001P
Decyzja o wykonaniu przeglądu ekologicznego
na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy
wprowadzającej2'
Decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji
składowiska
Zezwolenie na prowadzenie działalności w
zakresie odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów (jeśli dotyczy)
Pozwolenie zintegrowane
Pojemność całkowita
Starostwo Powiatowe w Białymstoku, 05.02.2002, RL.V.7634/14/2002
Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku, 04.11.2003, ŚR.Io.6621/18/03
Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku, 21.09.2005, ŚR.Io.EP.66220/4/05
Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku ŚR.Io.EP.66220/4/05
I i II nieustalona, III 240 000 m3
Pojemność zapełniona
240 000 m3
Powierzchnia w granicach korony
ok. 6 ha
Uszczelnienie
naturalne warstwa osłonowa –filtracyjna z piasku gr. 40cm, k>20m/d.
sztuczne warstwa izolacyjna w postaci folii PEHD gr. 2mm,
DrenaŜ odcieków
Rury PEHD Ø 200/176 w filtrze Ŝwirowym
Gromadzenie odcieków w specjalnych
zbiornikach
8 000 m3
Wywóz do oczyszczalni miejskiej
TAK
Ogrodzenie, rejestracja wjazdów, ewidencja
odpadów, waga, urządzenia do dezynfekcji,
Zewnętrzny system rowów
TAK
Monitoring w fazie eksploatacyjnej lub
poeksploatacyjnej
Opad atmosferyczny, wody odciekowe, wody podziemne, osiadanie powierzchni
składowiska, struktura i skład odpadów
Wykonywanie warstw przekrywających odpady
10 01 01, 10 09 03, 10 09 08, 17 01 01, 17 01 02, 17 01 03, 17 01 07, 17 05 04, 17 05 06,
19 08 02, 19 12 09, 20 02 02, 20 03 03
Kody odpadów dopuszczonych do odzysku na
składowisku odpadów (jeśli dotyczy)
15 01 01 do 07, 20 03 01 sortowanie i odzysk surowców wtórnych; 02 02 03, 02 03 82, 03
01 05, 20 02 01 kompostowanie; 20 03 07 demontaŜ i odzysk
surowców wtórnych
Odpady dopuszczone do zagospodarowania w
Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w
Hryniewiczach pochodzących z Gminy
Białystok
02 03 02, 02 03 03, 02 03 04, 02 03 80, 02 03 82, 02 07 80, 03 01 01, 03 01 05, 04 02 20,
04 02 21, 04 02 22, 04 02 80, 08 02 02, 10 01 01, 10 01 19, 10 09 03, 10 09 08, 12 01 01,
12 01 05, 12 01 21, 15 01 01, 15 01 02, 15 01 03, 15 01 04, 15 01 05, 15 01 06, 15 01 07,
15 01 09, 16 01 03, 16 01 17, 16 01 18, 16 03 04, 16 03 06, 16 03 80, 16 81 02, 16 82 02,
17 01 01, 17 01 02, 17 01 03, 17 01 07, 17 01 80, 17 02 01, 17 02 02, 17 02 03, 17 03 02,
17 03 80, 17 04 05, 17 04 07, 17 04 11, 17 05 04, 17 05 06, 17 06 04, 17 08 02, 17 09 04,
19 08 01, 19 08 02,
19 08 05, 19 09 04, 20 01 01, 20 01 02, 20 01 08, 20 01 10, 20 01 11, 20 01 36, 20 01 39,
20 01 40, 20 02 01, 20 02 02, 20 02 03, 20 03 01, |20 03 02, 20 03 03, 20 03 06, 20 03 07,
20 03 99
Źródło: Sprawozdanie z realizacji PGOB (karta składowiska), CENNIK za przyjęcie odpadów dopuszczonych do
zagospodarowania w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach pochodzących z Gminy Białystok
31
W związku z wypełnieniem pól składowych odpadów w ZUOK w Hryniewiczach oraz z uwagi na
konieczność zabezpieczenia prawidłowej gospodarki odpadami trzystutysięcznego miasta, jakim jest
Białystok, jak i realizację inwestycji polegających m.in. na zwiększeniu pojemności pól składowych
przeznaczonych do składowania odpadów, część odpadów (głównie balast po sortowaniu) jest od maja
2008 r. wywoŜona na składowisko w Mniszkach Cegielni naleŜące do Zakładu Usług Komunalnych
„USKOM” Sp. z o.o. w Mławie.
Linia sortownicza
Wydajność linii sortowniczych zainstalowanych w ZUOK wynosi 70 tys. Mg/rok. Na linię
sortowniczą w 2007 roku trafiło 68127,38 Mg odpadów. Pozyskuje się odpady opakowaniowe
o kodach od 15 01 01 do 07. W wyniku prowadzonej segregacji odpadów zmieszanych na linii
sortowniczej przy ZUOK w Hryniewiczach w 2007 roku otrzymano 4170,397 Mg surowców
wtórnych, stanowi to ok. 4,5 % w stosunku do ilości zebranych przez przedsiębiorstwa odpadów, 4,1
% w stosunku do ilości przyjętych odpadów do ZUOK i ok. 6,1 % w stosunku do ilości odpadów
przyjętych na linię sortowniczą. Surowce wtórne wysegregowane w 2007 roku to:
• szkło – 1 080,139 Mg
• makulatura – 1 181,38 Mg
• tworzywa sztuczne – 1 143,596 Mg
• złom stalowy – 741,095 Mg
• złom aluminiowy – 24,187 Mg.
Kompostownia
Proces kompostowania odbywa się w kontenerach typu KNEER. Do kompostowania w 2007 roku
trafiło 22 224,93 Mg odpadów (1452,05 Mg odpady pochodzące z selektywnej zbiórki odpadów
zielonych i 20 772,88 Mg odpady z procesu sortowania) z czego uzyskano 2 386,66 Mg kompostu
i 3 103,48 Mg odpadów z przesiania kompostu (kod odpadu 19 05 01 - nieprzekompostowane frakcje
odpadów komunalnych i podobnych). Uzyskany kompost nie spełnia wymogów jakościowych co do
moŜliwości wykorzystania go do celów rolniczych, w związku z tym wykorzystywany jest jako
materiał technologiczny do przesypywania warstw składowych na kwaterze składowiska. Tabela 14
przedstawia m.in. odpady skierowane do kompostowania (jako proces odzysku R 3).
6. Pozostali przedsiębiorcy posiadający instalację do odzysku odpadów komunalnych
Prezydent miasta Białegostoku wydał kilka decyzji dla firm zajmujących się odzyskiem odpadów
(Tabela 16 i Rysunek 1 przedstawia wykaz tych firm).
Tabela 16
L.p.
Wykaz firm zajmujących się odzyskiem odpadów na terenie Białegostoku
Nazwa podmiotu
Adres
1. Przedsiębiorstwo
ul. 27 Lipca 62, 15Usługowo – Handlowego 950 Białystok
„MPO” Sp. z o.o.
2. „Office” Technical Serwis Al. Solidarności
Krzysztof Łuniewski
8/92
3. MPEC sp. zo.o.
Ul. Warszawska 27
Rodzaj pozwolenia
Metoda
odzysku
wytwarzanie, zbieranie, R - 14
transport i odzysk
odpadów
OSGK.II.7625-54/03
Odzyska, zbieranie i
R - 14
transport OSGK.II.76601/04
Pozwolenie
R - 14
zintegrowane
OSGK.I.76251-1/06
R-4
4. Przedsiębiorstwo
Ul. Gajowa 28/30
Odzysk OSGK.II.7660-
R - 14
Kod odpadu –
dop. Ilość
Mg/rok
15 01 02 - 100
16 02 16 – 2,0
10 01 19 - 1000,0
10 01 80 - 250,0
17 01 01 - 50,0
17 06 04 - 20,0
17 04 01 - 0,5
17 04 02 - 1,0
17 04 03 - 1,0
17 04 05 - 100,0
17 04 07 - 20,0
07 02 13 – 200;
32
L.p.
Nazwa podmiotu
Adres
„ABISKO” T. Kuczyński
5. „ANIWILEX” Sp. zo.o.
6. 3GIGA
Dziewiątkowski
Metoda
odzysku
15/05
Ul. Elewatorska 29
Marcin Ul. Wyszyńskiego
2/1 lok. 12
7. MOSTOSTAL
BIAŁYSTOK Sp. zo.o.
Rodzaj pozwolenia
Ul. Warsztatowa 1,
15-637 Białystok
Odzysk, zbieranie
OSGK.II.7660-4/06
R – 14,
R - 15
Odzysk, zbieranie
transport OSGK.II.766039/06
Wytwarzanie i odzysk
OSGK.II.7660-72/07
R – 14
8. Wytwórnia
tablic Ul. Kręta 10A/2, 15- Odzysk i transport
rejestracyjnych „Lissa”
345 Białystok
OSGK.II.7660-60/07
R - 15
9. Roboty Budowlane Stefan Ul. Malmeda33/12,
Kowalewski
15-440 Białystok
R - 14
10.Chemiczna Spółdzielnia
Pracy
„BETESCA”
11.BRUK POLSKA Bojczuk
Zinajda
12.BRUX Sp. z o.o.
13.PPHU „ARTEX” Artur
Rzepnik
14.C.R.S Rafał Ptaszyński
Krzysztof Tymoszuk
15.PHU „DAMI” Agnieszka
Wytwarzanie, odzysk i
transport
OSGK.II.7660-54/07
ul. Króla Z. Augusta Prowadzenie
26
działalności w zakresie
15-136 Białystok
odzysku odpadów
OSGK-II-7625/128/02
ul. Komunalna 3,
Prowadzenie
15-197 Białystok
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/60/06
ul. Produkcyjna 102, Prowadzenie
15-680 Białystok
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/42/05
ul. Wierzbowa 15/3 odzysk, zbieranie,
Białystok
transport
OSGK.II.7625-36/02
15-501Białystok
Prowadzenie
ul. Baranowicka 119 działalności w zakresie
odzysku odpadów
Śr.Io.JW.66200/37/05/0
6
Śr.I.JW.66220/6/06
R - 14
Zuchów 31,15-506
R - 14
Prowadzenie
R - 14
Kod odpadu –
dop. Ilość
Mg/rok
12 01 05 – 200;
15 01 02 – 2000;
16 01 19 – 2000;
17 02 03 – 2000;
19 12 04 – 2000;
20 01 39 - 2000
02 01 04- - 2000;
07 02 13 – 2000;
07 02 80 – 500;
12 01 05 – 500;
15 01 02 – 100;
16 01 03 – 3000;
16 01 19 – 1500;
16 01 20 – 100;
19 12 05 – 1000
20 01 02 - 500
08 03 17 – 20;
08 03 18 – 10;
08 03 99 – 10;
16 02 15 – 10;
16 02 16 - 10
17 04 05- do 300
Mg/rok,
17 04 07 – 150
Mg/rok
16 01 17 -0,20
Mg/rok
16 01 18 – 5,00
Mg/rok
17 01 01 –
50 000Mg/rok
17 05 06 –
100 000 Mg/rok
15 01 02 – 30
Mg/rok
15 01 01 – 4,0
Mg/rok
100102 – 700
Mg/rok
R - 14
10 01 02 - 500
Mg/rok
R - 14
Odpady z gr. 16
R14 ,
R15
160103 – 100
Mg/rok
160199-60
Mg/rok
160119 – 120
Mg/rok
150203 – 20
Mg/rok
16 01 19 – 80
33
L.p.
Nazwa podmiotu
Woźniak
Adres
Białystok
16.P.P.H.U. KOŁOPLAST
Maciej Kołodko
15-197 Białystok,
ul. Kluka 34 A
17.Zakład ProdukcyjnoTransportowy
P.P.U.H. Kombinat
Budowlany sp. z o.o
18.Przedsiębiorstwo
„MIRPOL” Sp. z o.o.
ul. Ciołkowskiego
88,
15-545 Białystok
ul. Elewatorska 29
15-620 Białystok
19.New-Technology PolandBiałystok Sp. z o.o.
Ul. Krakowska 17
15-875 Białystok
20.Przedsiębiorstwo
ul. Produkcyjna 102
Rodzaj pozwolenia
odzysku odpadów
OSGK-II-7625/72/02
Prowadzenie
odzysku odpadów
OSGK-II-7625/103/03
Prowadzenie
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/37/06
Prowadzenie
odzysku odpadów
ŚR.Io.66200/22/05/JW
Prowadzenie
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/93/04
Prowadzenie
Metoda
odzysku
Kod odpadu –
dop. Ilość
Mg/rok
Mg/rok
R - 14
02 01 04 –50
Mg/rok, 04 02 09
-50 Mg/rok, 04 02
21 -50 Mg/rok, 04
02 22 –50
Mg/rok, 07 02 13
-150, 07 02 99 –
50 Mg/rok, 12 01
05 -50 Mg/rok, 12
01 12 – 0,1
Mg/rok, 15 01 01
- 50 Mg/rok, 15
01 02 – 500
Mg/rok, 15 01 03
– 30 Mg/rok, 15
01 05 – 50
Mg/rok, 15 01 06
– 150 Mg/rok, 15
01 09 – 50
Mg/rok, 16 01 19
– 150 Mg/rok, 16
80 01 – 100
Mg/rok, 17 02 03
– 200 Mg/rok, 17
04 11 - 50
Mg/rok, 19 01 99
- 100 Mg/rok, 19
12 01 – 30
Mg/rok, 19 12 02
– 20 Mg/rok, 19
12 03 – 20
Mg/rok, 19 12 04
– 50 Mg/rok, 19
12 05 – 50
Mg/rok, 19 12 07
– 10 Mg/rok, 19
12 08 – 5
Mg/rok, 20 01 36
–100 Mg/rok, 20
01 39 – 100
Mg/rok
19 13 14 – 800
Mg/rok
R - 15
R - 13,
R - 14,
R - 15
R - 14
R - 14
10 01 04 –
2 000,00Mg
16 01 06 –
200,00Mg
16 02 15 – 1,5
Mg/rok
16 02 16 – 0,2
Mg/rok
17 01 81 – 2600
34
L.p.
Nazwa podmiotu
Adres
Rodzaj pozwolenia
Kod odpadu –
dop. Ilość
Mg/rok
Mg/rok
R - 14
02 03 03 – 40000
Mg/rok
R - 14
150102 – 500
Mg/rok
191204 – 500
Mg/rok
R - 14
16 02 013 - 10
Mg/rok
R - 14
16 02 013 - 0,103
Mg/rok
Eksploatacji Ulic i Mostów 15-680 Białystok
sp. z o.o.
21.PROVIMI-ROLIMPEX
S.A. Wytwórnia Pasz w
Białymstoku
22.Przetwórstwo Tworzyw
Sztucznych , Handel,
Usługi, GraŜyna Molska,
23.„ROMA” s.c. Marek
Pyłko, Robert Mosiej,
24.Zakład Techniki Biurowej
odzysku odpadów
OSGK-II-7625/55/02
Prowadzenie
Al. Jerozolimskie
146d,
02-305
odzysku odpadów
WARSZAWA
OSGK-II-7660/59/04
ul. Pajkerta 5, 15Prowadzenie
617 Białystok
odzysku odpadów
OSGK-II-7625/196/02
OSGK-II-7660/102/06
15-099Białystok
Prowadzenie
ul. Legionowa 14/16 działalności w zakresie
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/77/06
Białystok
Prowadzenie
ul. Słonecznikowa
21 lok. 3
odzysku odpadów
OSGK-II-7660/79/05
Metoda
odzysku
Źródło: Urząd Miasta w Białymstoku, Sprawozdanie z realizacji PGOB
7. „Dzikie wysypiska”
Z otrzymanych ankiet wynika, Ŝe na terenie miasta nie funkcjonują „dzikie wysypiska”, a jeŜeli
powstają takie miejsca to z reguły i w miarę moŜliwości (szczególnie finansowych) są likwidowane na
bieŜąco.
35
Rysunek 1
Wykaz przedsiębiorstw i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych na terenie miasta Białegostoku
36
Rysunek 2
Obecnie funkcjonujący system zbiórki i unieszkodliwiania odpadów z terenu Białegostoku
KOMPOSTOWNIA w ZOUK w Hryniewiczach
Zabudowa wielorodzinna na terenie miasta
Punkty na terenie miasta
SORTOWNIA w ZOUK w
Hryniewiczach
(tworzywa sztuczne, złom,
szkło, makulatura, opony,
odpady niebezpieczne,
wielkogabarytowe
organiczne)
RECYKLERZY
SKŁADOWISKO ZOUK w Hryniewiczach
Zabudowa jednorodzinna na
terenie miasta
37
Legenda:
Teren miasta (zabudowa jedno i wielorodzinna)
Punkty selektywnego gromadzenia
Odpady z pielęgnacji terenów zielonych
Zabudowa jednorodzinna:
Kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji na posesjach
Pojemniki na odpady pozostałe, kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich segregacja
Pojemniki na odpady zmieszane „Zmieszane” (na pozostałym obszarze), kierowane na składowisko
Selektywna zbiórka odpadów (system workowy)
38
Zabudowa wielorodzinna:
pojemniki na odpady pozostałe, kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich segregacja
Selektywna zbiórka odpadów (system pojemnikowy)
39
8. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Analiza aktualnej sytuacji w gospodarce odpadami w mieście Białystok pozwala na wysunięcie
następujących wniosków:
1. Z terenu miasta Białegostoku w roku 2007 wywieziono wszystkie wytworzone odpady
komunalne. Na terenach z zabudową jednorodzinną część odpadów jest wykorzystywana do
kompostowania, a odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier) są spalane. Jeśli
występuje, nawet sporadyczne, spalanie odpadów z tworzyw sztucznych naleŜy uznać je za
zjawisko bardzo niebezpieczne dla środowiska (m.in. przez emisję chloru, dioksyn i furanów).
2. Sposób zbiórki odpadów na obszarze miasta Białegostoku jest typowy dla warunków
polskich. Do zbierania odpadów stosowane są pojemniki o pojemności od 0,8 m3 do 1,1 m3,
jak równieŜ kontenery (np. KP-7) oraz worki.
3. Na obszarze miasta Białegostoku nie istnieją zakłady odzysku czy unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, które są dostarczane do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w
Hryniewiczach w pobliskiej gminie Juchnowiec Kościelny. Obecnie w ZUOK funkcjonuje
sortownia oraz kompostownia odpadów, natomiast odpady nie są składowane. Odpady
konieczne do składowania przekazywane są przedsiębiorstwu, które wywozi je w celu
unieszkodliwienia do Mławy.
4. Ponoszone przez mieszkańców opłaty są na średnim poziomie opłat w Polsce, które szacują
się na około 90 zł/ mieszkańca/ rok.
Dodatkowo określono następujące problemy w gospodarce odpadami komunalnymi:
• brak postępu w zakresie osiągania poziomów zmniejszania ilości składowanych odpadów
ulegających biodegradacji
• niski poziom selektywnej zbiórki odpadów surowcowych,
• nieefektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych zawartych w strumieniu odpadów
komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych i budowlanych,
• brak systematycznych badań składu morfologicznego odpadów komunalnych,
• brak jednolitego i sprawnego systemu ewidencji instalacji odzysku i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych,
• niska świadomość ekologiczna społeczeństwa.
Na szczególną uwagę zasługuje brak postępu w zakresie osiągania poziomów zmniejszenia ilości
składowanych odpadów ulegających biodegradacji, wymaganych zapisami dyrektywy Rady
1999/31/WE oraz Ustawy o odpadach a takŜe zaleceń Rady Europy dotyczącej składowania wyłącznie
odpadów przetworzonych.
Na terenie województwa podlaskiego brak jest, nowoczesnych kompleksowych zakładów gospodarki
odpadami.
Prowadzenie badań składu morfologicznego dostarcza informacji wiarygodnych dotyczących składu
jakościowego powstających odpadów, a następnie pozwalają na zoptymalizowanie metod
odzysku/unieszkodliwiania wytworzonych odpadów.
40
3.2. Odpady niebezpieczne
3.2.1. Ilość, rodzaje i źródła powstawania odpadów niebezpiecznych na terenie miasta
Białystok
Największe ilości odpadów niebezpiecznych pochodzą z grup odpadów 18 (odpady medyczne
i weterynaryjne), 16 (odpady nieujęte w innych grupach), 17 (Odpady z budowy, remontów
i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów
zanieczyszczonych)) i 13 (Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup
05, 12 i 19)). Odpady wytworzone w tych grupach stanowią ok. 85% wszystkich odpadów niebezpiecznych.
Tabela 17 przedstawia ilość odpadów niebezpiecznych wg grup wytworzonych w 2007 roku
w sektorze gospodarczym. Tabela 18 przedstawia ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych
w 2006 roku przez największych wytwórców odpadów. Tabela 20 przedstawia ilość odpadów niebezpiecznych
wytworzonych w latach 2006-2007 roku wg poszczególnych rodzajów odpadów.
Tabela 17
Grupa
Ilość odpadów niebezpiecznych wg grup wytworzonych w latach 2006-2007 roku
w sektorze gospodarczym [Mg/rok]
Nazwa
2006
03
06
07
08
09
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli,
masy celulozowej, papieru i tektury
produktów przemysłu chemii nieorganicznej
produktów przemysłu chemii organicznej
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok
ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów,
szczeliw i farb drukarskich
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali
oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali
nieŜelaznych
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki
powierzchni metali i tworzyw sztucznych
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z, wyłączeniem
olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
Odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i
propelentów (z wyłączeniem grup 07 i 08)
grupach
budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę
i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
Odpady medyczne i weterynaryjne
odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej
i wody do celów przemysłowych
selektywnie
Razem:
Źródło: Opracowanie własne na podstawie WSO
Udział
%
2006
2007
Ilość wytworzonych
odpadów [Mg/rok]
2007
0,67
-
0,05%
0,812
0,561
0,06%
0,05%
0,46
22,076
0,03%
1,8%
56,597
52,96
4,14%
4,4%
17,897
10,81
1,31%
0,89%
1,621
1,1
0,12%
0,09%
49,228
10
3,60%
0,83%
263,521 263,666 19,28%
21,8%
1,524
1,52
0,11%
0,13%
62,6
77,487
4,58%
6,4%
276,541 236,584 20,23%
19,6%
273,632 249,338 20,02%
20,6%
352,158 273,592 25,76%
22,6%
9,6
8,4
0,093
0,002
1366,95 1208,096
0,70%
0,69%
0,01% 0,0002%
100%
100%
41
Tabela 18
L.p.
Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2007 roku przez największych
wytwórców odpadów [Mg/rok]
Nazwa wytwórcy
WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM.
1 K.DŁUSKIEGO W BIAŁYMSTOKU 15-540
BIAŁYSTOK śURAWIA 14
AWAS-SERWIS SP. Z O.O. 02-764 WARSZAWA
2
EGEJSKA 1 34
PH-U "ECO-AZBEST" EXPORT-IMPORT JERZY
3
WOJSZEL 15-190 BIAŁYSTOK PUSZKINA 49
ROSTI (POLSKA) SP. Z O.O. 15-620 BIAŁYSTOK
4
ELEWATORSKA 29
KOMUNALNE PRZEDSIĘBIORSTWO
5 KOMUNIKACYJNE W BIAŁYMSTOKU 15-399
BIAŁYSTOK SKŁADOWA 7
AUCHAN POLSKA SP. Z O.O. 05-500 PIASECZNO
6
PUŁAWSKA 46
SP ZOZ WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY IM J.
7 ŚNIADECKIEGO W BIAŁYMSTOKU 15-950
BIAŁYSTOK M.SKŁODOWSKIEJ-CURIE 26
PPHU "CZYŚCIOCH" SP Z O.O. 15-691 BIAŁYSTOK
8
KLEEBERGA 20
Ilość
wytworzonych
odpadów [Mg/rok]
139,065
86,46
7,2% 170605
79,046
6,5%
77,297
6,4%
67,222
5,6%
64,301
5,3%
56,25
SERWIS PODLASIE SP. Z O.O. 15-501 BIAŁYSTOK
BARANOWICKA 121 A
39,207
13
BIANOR SP. Z O.O. 15-124 BIAŁYSTOK ANDERSA
38
PRZEDSIĘBIORSTWO "POLMOS" BIAŁYSTOK
14 SPÓŁKA AKCYJNA 15-950 BIAŁYSTOK
ELEWATORSKA 20
ZAKŁADY PRZEMYSŁU SKLEJEK "BIAFORM" S.A
15
15-566 BIAŁYSTOK DOJLIDY FABRYCZNE 24
SP DZIECIĘCY SZPITAL KLINICZNY IM. DR L.
ZAMENHOFA AKADEMII MEDYCZNEJ W
16
BIAŁYMSTOKU 15-269 BIAŁYSTOK J.
WASZYNGTONA 17
36,094
35,61
33,497
24,273
23,145
18
PPHU "WIT" S.C. W. ŚREDZIŃSKI T. TARGOŃSKI
15-727 BIAŁYSTOK HETMAŃSKA 67
14,39
19
KOMUNALNY ZAKŁAD KOMUNIKACYJNY SP. Z
O.O. 15-101 BIAŁYSTOK JUROWIECKA 46A
12,279
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I
22 KRWIOLECZNICTWA SP ZOZ W BIAŁYMSTOKU
15-950 BIAŁYSTOK M.SKŁODOWSKIEJ - CURIE 23
PRZEDSIĘBIORSTWO NAPRAW
INFRASTRUKTURY SP. Z O.O. ZAKŁAD NAPRAW
23
INFRASTRUKTURY W WARSZAWIE 03-816
WARSZAWA CHODAKOWSKA 100
24 PROMOTECH SP. Z O.O. 15-620 BIAŁYSTOK
110113, 150202,
160212, 160213,
4,5%
160601, 160602,
170503
130501, 130502,
3,2% 150202, 160213,
160708
3,0%
090104, 160213,
180102, 180103
2,9% 170605
080409, 150110,
2,8% 150202, 160107,
160601, 170204
080111, 080312,
2,0% 130508, 150110,
160213, 160506
080117, 080411,
1,9%
160213
150110, 150202,
1,3% 160211, 160213,
160506
15,745
JEDNOSTKA WOJSKOWA NR 3550 15-601
BIAŁYSTOK KAWALERYJSKA 70
4,7% 170605
150110, 160211,
1,5% 160213, 180103,
180108
BROWAR DOJLIDY SP. Z O.O. 15-555 BIAŁYSTOK
DOJLIDY FABRYCZNE 28
21
070204, 080111,
130899, 150110,
150202, 160107,
160209
140603, 150202,
160104, 160107,
160213, 160601
130508, 160213,
160601, 161001
090101, 090104,
150110, 180102,
180103
17,583
17
BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII
20 SKŁODOWSKIEJ-CURIE 15-027 BIAŁYSTOK
OGRODOWA 12
090101, 090104,
11,5% 160213, 180103,
190107, 190111
10,6% 130508
54,074
SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITAL KLINICZNY
11 AKADEMII MEDYCZNEJ 15-276 BIAŁYSTOK M. C.
SKŁODOWSKIEJ 24A
ZAKŁAD REMONTOWO-BUDOWLANY INś.
12 WIESŁAW SZYMANOWICZ 15-661 BIAŁYSTOK
BATALIONÓW CHŁOPSKICH 1 24
Kody odpadów
wytworzonych
128,65
PKP CARGO S.A. 15-397 BIAŁYSTOK KOPERNIKA
9
60
10
Udział w całkowitej ilości
wytworzonych odpadów
[%]
12,013
10,5
9,776
9
8,378
1,2% 170605
130502, 150202,
1,0% 160107, 160213,
160601
090101, 090104,
1,0% 180102, 180103,
180108
130501, 130502,
0,9% 130507, 150202,
160107
0,8% 180102, 180103
0,7% 170204
0,7% 070104, 120109,
42
ELEWATORSKA 23 1
TP S. A. REGION ZARZĄDZANIA STANDARDAMI I
25 ZASOBAMI - CENTRUM W WARSZAWIE 00-105
WARSZAWA TWARDA 18
MIRPOL SP. Z O.O. 15-620 BIAŁYSTOK
26
ELEWATORSKA 29
27
PILKINGTON IGP SP Z O.O. 27-600 SANDOMIERZ
POŁŁANKI 62
28
JMP WÓZKI WIDŁOWE PALUCHIEWICZ S.J. 15-399
BIAŁYSTOK SEJNEŃSKA 10
KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI W
29 BIAŁYMSTOKU 15-003 BIAŁYSTOK
SIENKIEWICZA 65
30
31
32
142
143
PKP PRZEWOZY REGIONALNE SP. Z O.O.
PODLASKI ZAKŁAD PRZEWOZÓW
REGIONALNYCH 15-701 BIAŁYSTOK KOLEJOWA
9
PKS W BIAŁYMSTOKU SPÓŁKA AKCYJNA 15-950
BIAŁYSTOK FABRYCZNA 1
PPUH KOMBINAT BUDOWLANY SP. Z O.O. 15-099
BIAŁYSTOK LEGIONOWA 14 16
POZOSTAŁE MNIEJSZE PRZEDSIĘBIORSTWA
Razem
140603, 150110,
160213
7,964
0,7%
7,662
0,6%
6,954
160213, 160601,
170204
160107, 160113,
160114, 160601
080111, 140603,
0,6% 150110, 150202,
160213
5,7
0,5% 160107, 160601
5,699
150110, 160107,
160213, 160215,
0,5% 160504, 160506,
160507, 160508,
160601, 170605
5,662
0,5%
150202, 160213,
160601
5,61
0,5%
150202, 160107,
160213, 160601
5,262
103,728
1 208,096
0,4% 160601, 170605
8,6%
100%
43
Tabela 19 przedstawia największych wytwórców odpadów niebezpiecznych w 2007 roku w obrębie
poszczególnych grup głównych odpadów.
Tabela 19
Grupa
06
07
08
09
11
12
13
Najwięksi wytwórcy odpadów niebezpiecznych w 2007 roku w obrębie
poszczególnych grup głównych odpadów
Nazwa
Wytwórcy
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i
stosowania produktów przemysłu chemii
ZPUH "KROMET" WIESŁAW KROPIEWNICKI
nieorganicznej
ROSTI (POLSKA) SP. Z O.O.
stosowania produktów przemysłu chemii organicznej
stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów,
ZAKŁADY PRZEMYSŁU SKLEJEK "BIAFORM" S.A
emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb ROSTI (POLSKA) SP. Z O.O.
drukarskich
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług
fotograficznych
ŚNIADECKIEGO W BIAŁYMSTOKU
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania
powierzchni metali oraz innych materiałów i z
PKP CARGO S.A.
procesów hydrometalurgii metali nieŜelaznych
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i
mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw PROMOTECH SP. Z O.O.
sztucznych
AWAS-SERWIS SP. Z O.O.
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z,
AUCHAN POLSKA SP. Z O.O.
wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
Odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw 5ASEC POLSKA SP. Z O.O
i propelentów (z wyłączeniem grup 07 i 08)
PILKINGTON IGP SP Z O.O.
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do
BIANOR SP. Z O.O.
15
wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne
PKP CARGO S.A.
nieujęte w innych grupach
SERWIS PODLASIE SP. Z O.O.
16
PKP CARGO S.A
BROWAR DOJLIDY SP. Z O.O.
Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów PH-U "ECO-AZBEST" EXPORT-IMPORT JERZY
budowlanych oraz infrastruktury drogowej
WOJSZEL
17
(włączając glebę i ziemię z terenów
ZAKŁAD REMONTOWO-BUDOWLANY INś.
zanieczyszczonych)
WIESŁAW SZYMANOWICZ
WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM.
K.DŁUSKIEGO W BIAŁYMSTOKU
18
Odpady z instalacji i urządzeń słuŜących
zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM.
19
oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
K.DŁUSKIEGO W BIAŁYMSTOKU
przemysłowych
Odpady komunalne łącznie z frakcjami
20
TELEKOMUNIKACJA KOLEJOWA SP. Z O.O.
gromadzonymi selektywnie
14
44
Tabela 20
Kod
odpadu
180103
130508
Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2007 roku wg poszczególnych
rodzajów odpadów [Mg/rok]
Nazwa odpadu
Inne odpady, które zawierają Ŝywe drobnoustroje
chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do
przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub
co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe
wywołują choroby u ludzi i zwierząt
Mieszanina odpadów z płaskowników i z odwadniania olejów
w separatorach
Udział w
całkowitej ilości
wytworzonych
odpadów [%]
Skumulowany
Udział w
całkowitej ilości
wytworzonych
odpadów [%]
261,005
21,6%
21,6%
216,25
17,9%
39,5%
Ilość odpadów
wytworzonych
[Mg/rok]
170605
Materiały konstrukcyjne zawierające azbest
198,5
16,4%
55,9%
160104
160601
ZuŜyte lub nienadające się do uŜytkowania pojazdy
Baterie i akumulatory ołowiowe
Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte
w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty,
ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi (np. PCB)
Opakowania zawierające pozostałości substancji
niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami
ochrony roślin I i II klasy toksyczności – bardzo toksyczne i
toksyczne)
Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje
niebezpieczne (np. PCB)
75,6
69,68
6,3%
5,8%
62,2%
68,0%
42,605
3,5%
71,5%
34,882
2,9%
74,4%
30
2,5%
76,9%
29,639
2,5%
79,3%
26,937
2,2%
81,5%
21,92
1,8%
83,4%
21,8
19,968
1,8%
1,7%
85,2%
86,8%
18,818
1,6%
88,4%
17,977
1,5%
89,9%
17,149
13,541
1,4%
1,1%
91,3%
92,4%
12,38
1,0%
93,4%
10,996
0,9%
94,3%
68,449
5,7%
150202
150110
170503
160708
080111
070204
160107
130502
170204
160213
130899
160211
080117
080411
Odpady zawierające ropę naftową lub jej produkty
Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki
organiczne lub inne substancje niebezpieczne
Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i
ciecze macierzyste
Filtry olejowe
Szlamy z odwadniania olejów w separatorach
Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych zawierające lub
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (podkłady
kolejowe)
ZuŜyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (1)
inne niŜ wymienione w 16 02 09 do 16 02 12
Inne niewymienione odpady
ZuŜyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC
Odpady z usuwania farb i lakierów zawierające
rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne
Osady z klejów i szczeliw zawierające rozpuszczalniki
organiczne lub inne substancje niebezpieczne
Pozostałe odpady
45
Tabela 21, Tabela 22, Tabela 23 przedstawiają ilość odpadów wytworzonych w 2007 roku w sektorze
gospodarczym z uwzględnieniem sposobów postępowania.
Tabela 21
Ilość odpadów wytworzonych w 2007 roku w sektorze gospodarczym
z uwzględnieniem sposobów postępowania
Wyszczególnienie
Wytwarzanie
[Mg/rok]
1 208,096
Odzysk
[Mg/rok]
Unieszkodliwianie [Mg/rok]
Ogółem
w tym
Składowanie
352,78
855,313
-
Źródło: WSO
Tabela 22
Sposoby postępowania z odpadami wytworzonymi w 2007 roku w sektorze
gospodarczym [%]
Wyszczególnienie
Unieszkodliwianie
[%]
w tym
Ogółem
Składowanie
29%
-
Odzysk Razem
[%]
[%]
71%
100%
Tabela 23
gospodarczym w stosunku do całkowitej ilości wytwarzanych odpadów [%]
Wyszczególnienie
Unieszkodliwianie
[%]
w tym
Ogółem
Składowanie
0,1%
-
Odzysk
[%]
Razem
[%]
0,3%
0,5%
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi
Główne problemy związane z wytwarzaniem i sposobem gospodarowania odpadami niebezpiecznymi po
przeanalizowaniu stanu aktualnego są następujące:
• niezadowalający poziom edukacji i świadomości ekologicznej społeczeństwa,
• niesprawnie działający system ewidencji odpadów oraz brak bieŜącej weryfikacji zgromadzonych
danych,
• niewystarczający
monitoring
gospodarki
odpadami
niebezpiecznymi
szczególnie
w odniesieniu do sektora małych i średnich przedsiębiorstw,
• częste zmiany przepisów prawnych ochrony środowiska,
• ograniczenia moŜliwości udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom,
• brak wzajemnej korelacji pomiędzy istniejącymi systemami zbierania odpadów niebezpiecznych ze
źródeł rozproszonych,
• niewielkie wykorzystanie nowoczesnych (innowacyjnych) technologii, w kierunku odzysku
i unieszkodliwiania odpadów,
• bariera kapitałowa przy wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych mogących
przyczynić się do minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów oraz zwiększenia stopnia ich odzysku,
• niewystarczająca motywacja ekonomiczna do podejmowania działań proekologicznych.
46
3.2.2. Odpady zawierające PCB
PCB były szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu, głównie w przemyśle elektrycznym, jako
materiały elektorizolacyjne i chłodzące w kondensatorach i transformatorach, jako ciecze spręŜarkowe
hydrauliczne.
Źródłem wytwarzania odpadów zwierających PCB są operacje:
• wymiany płynów transformatorowych;
• wycofywania z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz innych urządzeń
zawierających PCB wyprodukowanych w latach 1960-1985.
Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska zgodnie z obowiązującymi w kraju
przepisami prawnymi ma nastąpić w 2010 roku.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 24.06.2002 (Dz. U. Nr 96 poz. 860) podmioty
gospodarcze miały obowiązek do przeprowadzenia inwentaryzacji urządzeń zawierających PCB
w ilości powyŜej 5l (eksploatowanych i wycofanych z eksploatacji ) oraz magazynowanych odpadów
PCB w terminie do 31.12.2002 r., a następnie przedłoŜenia informacji o wynikach inwentaryzacji
Wojewodzie.
Obecnie brak jest pełnego rozeznania o ilości urządzeń zawierających PCB oraz magazynowanych
odpadach PCB. Wynika to z tego, Ŝe informacje z inwentaryzacji są niepełne. Na dzień dzisiejszy
przedsiębiorstwa mają obowiązek przedkładania Marszałkowi Województwa co roku informacji
dotyczącej stanu PCB. Przez urządzenia zawierające PCB rozumiemy kondensatory, rozruszniki,
wyłączniki i transformatory. Tabela 24 przedstawia informacje będące w posiadaniu Urzędu
Marszałkowskiego w Białymstoku, czyli miejsce występowania, ilość oraz stan urządzeń
zawierających PCB.
Tabela 24
Miejsce występowania, ilość oraz stan urządzeń zawierających PCB
(stan na 31 grudnia 2007r.)
5
6
Przedsiębiorstwo PKS, ul. Fabryczna 1,
15-950 Białystok
7
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej Białystok, Ciepłownia Zachód,
Ul Starosielce 2/1
Zakłady Przemysłu Sklejek "BIAFORM",
ul. Dojlidy Fabryczne 24, 15-566
Białystok
8
Przeznaczone do
unieszkodliwienia
4
Magazynowane
3
Uszkodzone
2
Stacja transformatorowa NIBE BIAWAR,
Al. Jana Pawła II/57, Białystok
Chłodnia Białystok S.A., chłodnia nr I, ul.
Baranowicka 113, Białystok
PMB S.A., ul. Pozioma 2, 15-950
Białystok
Wodociągi Białostockie, ul. Młynowa
52/1, 15-404 Białystok
Fabryka Wyrobów Runowych, ul.
Świętojańska 15, 15-277 Białystok
Działające
1
Miejsce występowania urządzenia
Masa [Mg]
L.p.
Stan urządzenia
Objętość [m3]
Ilość PCB
bd
1,3
2
0
0
0
Bd
1,218
14
0
0
0
Bd
23,507
60
0
0
0
0,015
0,17
165
3
42
3
0,481
bd
30
0
6
0
bd
bd
3
0
0
0
bd
0,84
16
0
0
0
bd
bd
43
0
0
0
47
9
10
11
12
13
ALTRAD SPOMASZ, ul. Nowosielska 6,
15-617 Białystok
Fabryka Dywanów "AGNELLA", ul. Gen.
W. Andersa 42, 15-113 Białystok
Fabryka Przyrządów i Uchwytów "BisonBial" w Białymstoku, o/w Bielsku
Podlaskim, ul. świki i Wigury 75
Elektrociepłownia Białystok, ul. Gen. W.
Andersa 3, Rozdzielnia RO1
Podlaskie Zakłady ZboŜowe, ul.
Elewatorska 14, 15-620 Białystok,
SUMA
bd
bd
8
0
0
0
bd
bd
334
0
0
0
bd
0,06
26
0
0
0
1,206
bd
52
0
0
0
bd
1,702
8,43
35,525
26
779
0
3
0
48
2
5
Źródło: Urząd Marszałkowski w Białymstoku
Unieszkodliwianie
W kraju nie ma aktualnie instalacji mogącej bezpiecznie unieszkodliwiać kondensatory zawierające
PCB. Kondensatory zawierające PCB unieszkodliwiane są jedynie w instalacjach zagranicznych.
Odbiór i przekazanie do zniszczenia za granicą kondensatorów z PCB realizowane jest przez dwie
firmy posiadające stosowne zezwolenia tj.:
• POFRABAT Sp. z o.o. w Warszawie (firma posiada oddział w Katowicach) przekazuje
kondensatory do termicznego unieszkodliwienia firmie francuskiej TREDI kontrolowanej
przez rząd francuski.
• INTEREKO Sp. z o.o. w Opolu przekazuje kondensatory z PCB do Belgii, gdzie
w instalacjach firmy INDAVER prowadzone jest ich termiczne unieszkodliwianie.
Termiczne unieszkodliwianie płynów zawierających PCB, pochodzących z transformatorów i innych
urządzeń elektroenergetycznych oraz ich dekontaminacja realizowana jest w dwóch krajowych
instalacjach, zlokalizowanych w:
• Zakładach Azotowych ANWIL S.A. we Włocławku
• Zakładach Chemicznych ROKITA S.A. w Brzegu Dolnym.
Dekontaminacja urządzeń z PCB realizowana jest przez Przedsiębiorstwo Usług Specjalistycznych
i Projektowych CHEMEKO Sp. z o.o. we Włocławku.
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami PCB
Największym problemem dotyczącym gospodarowania odpadami zawierającymi PCB jest brak
podstawowej wiedzy o tych odpadach. Nie wszyscy przedsiębiorcy wywiązują się z prawnych
obowiązków, w tym z obowiązku składania informacji Wojewodzie na temat:
• ilości i miejsc występowania wykorzystywanych PCB;
• instalacji i urządzeń, w których znajdują się lub znajdowały PCB,
• czasu i sposobu usunięcia PCB;
• czasu i sposobu zastąpienia PCB inną substancją.
Efektem takiego postępowania jest brak wiarygodnej informacji na temat ilości PCB na terenie
województwa podlaskiego, a tym samym na terenie miasta Białystok.
48
3.2.3. Odpady zawierające azbest
Obecnie główną masę wyrobów z azbestem w mieście stanowią materiały budowlane płaskie – płyty
ścienne i dachowe oraz materiały rurowe – rury wodociągowe i kanalizacyjne. Ponadto azbest zawarty
jest w płytkach podłogowych PCV, okładzinach hamulcowych, ubraniach ochronnych, kocach
gaśniczych, płytkach stosowanych przy palnikach gazowych, uszczelkach i innych podobnych
wyrobach.
Opracowany został „Plan ochrony przed szkodliwością azbestu i programu usuwania wyrobów
zawierających azbest z terenu miasta Białegostoku na lata 2006 – 2032”, przyjęty przez Radę Miejską
Białegostoku uchwałą nr LXII/772/06 w dniu 23 października 2006 r.
Podstawowym celem programu jest usunięcie do 2032 roku wyrobów zawierających azbest
z nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy Białystok. Przeprowadzona w 2006 r.
inwentaryzacja pozwoliła oszacować skalę „problemu azbestowego” na terenie miasta. Tabela 25
przedstawia analizę ilości wyrobów zawierających azbest.
Tabela 25
Dane inwentaryzacyjne dotyczące ilości wyrobów zawierających azbest
zlokalizowanych na terenie miasta Białystok
Ilość wyrobów oraz obiektów
zawierających azbest
płyty dachowe faliste
lekkie płyty izolacyjne
inne
Obiekty naleŜące do osób
fizycznych
Obiekty naleŜące do
Gminy Białystok
1 350 ton
w 1 286 obiektach
98 %
-2%
410 ton
w 218 obiektach
89 %
10 %
1%
Obiekty naleŜące do
pozostałych
właścicieli
9 127 ton
w 786 obiektach
21 %
72 %
7%
Źródło: Plan ochrony przed szkodliwością azbestu i programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu miasta
Białegostoku na lata 2006 – 2032
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów RP 14 Maja
2002r. "Programem usuwania i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski"
zakłada 30-letni okres usuwania wyrobów azbestowo-cementowych, jako okres graniczny ich
bezpiecznego uŜytkowania w warunkach polskich. Przy takim załoŜeniu obliczono ilości odpadów
zawierających azbest, powstających na terenie województwa podlaskiego w najbliŜszych
dziesięcioleciach:
- w latach 2003 – 2012 powstanie 386 144 Mg,
- w latach 2013 – 2022 powstanie 441 308 Mg,
- w latach 2023 – 2032 powstanie 275 818 Mg odpadów.
Na terenie miasta zinwentaryzowano wyroby zawierające azbest w ilości ok. 11 tys. Mg, stanowi to
ok. 1 % wszystkich wyrobów zawierających azbest zainstalowanych w województwie podlaskim.
Tabela 26 przedstawia harmonogram usuwania wyrobów zawierających azbest w latach 2006 – 2032
z terenu Białegostoku.
Tabela 26
Harmonogram usuwania wyrobów zawierających azbest w latach 2006 – 2032
z terenu Białegostoku
Lata
Ilość wyrobów zawierających azbest do
usunięcia - Mg
20062008
20092012
20132017
20182022
20232027
20282032
1918,5
1918,5
2170
2170
1355
1355
Źródło: Plan ochrony przed szkodliwością azbestu i program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu miasta
Białegostoku na lata 2006 – 2032
49
Regulacje odnoszące się do wyrobów azbestowych obejmują wszystkie etapy, tj. począwszy od ich
demontaŜu, poprzez pakowanie, monitoring, przemieszczanie i transport, skończywszy na
bezpiecznym składowaniu. Odpady azbestowe powstają głównie w budownictwie podczas
prowadzonych prac związanych z demontaŜem dachowych bądź elewacyjnych płyt azbestowo cementowych. Odpady azbestowe są unieszkodliwiane jedynie poprzez ich składowanie na specjalnie
przystosowanych składowiskach.
Tabela 27 przedstawia ilość wytworzonych odpadów azbestowych w latach 2004-2007 przez
przedsiębiorstwa na terenie miasta Białegostoku.
Tabela 27
Kod odpadu
170601
170605
160111
Łącznie
Ilość wytworzonych odpadów azbestowych w latach 2004-2007 przez
przedsiębiorstwa na terenie miasta Białegostoku
Nazwa odpadu
Materiały izolacyjne zawierające azbest
Materiały konstrukcyjne zawierające azbest
Okładziny hamulcowe zawierające azbest
2004
99,465
99,465
Mg/rok
2005
2006
3,733
8,445
237,949
238,605
0,061
241,682
247,111
2007
2,02
198,5
200,52
Źródło: WSO
Ilość odpadów azbestowych wytworzonych w latach 2004 – 2007 wynosi ponad 200 Mg rocznie,
stanowi to ok. trzy razy mniej niŜ załoŜone średnie roczne ilości usuwania wyrobów zawierających
azbest w latach 2006 – 2032.
W województwie podlaskim nie ma ogólnie dostępnego składowiska, na którym moŜna byłoby
składować odpady zawierające azbest. Funkcjonuje jedna kwatera, przyjmująca odpady azbestowe
jedynie z dwóch gmin (ŁomŜa i Miastkowo). Odpady z pozostałych gmin przewoŜone są na
składowiska zlokalizowane poza terenem województwa.
Od 2007 roku w Białymstoku istnieje system dotacji przedsięwzięć związanych z usuwaniem
wyrobów zawierających azbest. Regulamin udzielania dotacji został określony przez Prezydenta
Miasta Białegostoku w zarządzeniu nr 377/07 z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie regulaminu
udzielania dotacji osobom fizycznym ze środków Powiatowego/Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku na dofinansowanie przedsięwzięć polegających na
usuwaniu wyrobów zawierających azbest z nieruchomości połoŜonych na terenie Gminy Białystok.
Dotacje na powyŜszy cel mają charakter częściowej rekompensaty kosztów poniesionych na
demontaŜ, transport i unieszkodliwienie poprzez składowanie odpadów zawierających azbest,
powstałych przy wymianie lub likwidacji pokryć dachowych i elewacji.
Wysokość dotacji ustala się na 14 zł (brutto) za m2 usuniętych wyrobów zawierających azbest z tym,
Ŝe kwota dofinansowania nie moŜe przekroczyć 100% kosztów poniesionych przez osobę fizyczną
określonych na podstawie faktur VAT/rachunków.
Identyfikacja problemów w zakresie odpadów azbestowych:
• mała świadomość mieszkańców w zakresie bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów
azbestowych;
• brak wyznaczonych, zorganizowanych miejsc, składowisk, kwater do składowania azbestu, na
terenie województwa podlaskiego
• wysokie koszty wymiany azbestu i wyrobów zawierających azbest na wyroby bezazbestowe.
50
3.2.4. Oleje odpadowe
Oleje odpadowe, a w tym oleje smarowe lub przemysłowe, w szczególności zuŜyte oleje silników
spalinowych i oleje przekładniowe, a takŜe oleje hydrauliczne stanowią grupę 13.
W przemyśle oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany:
• olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji przemysłowych;
• olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii;
• olejów w systemach smarowania obiegowego (oleje maszynowe);
• olejów transformatorowych;
• olejów grzewczych.
W motoryzacji oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany olejów silnikowych i przekładniowych
z pojazdów samochodowych, a takŜe na skutek eksploatacji pojazdów samochodowych np. w postaci
odpadów z odwadniania w separatorach.
Płyny eksploatacyjne, olej napędowy, płyny chłodnicze, spryskujące i hamulcowe są usuwane takŜe w
trakcie osuszania pojazdów w auto-złomach. Stosowane są przy tym głównie czasochłonne metody
grawitacyjnego opróŜniania zbiorników płynów eksploatacyjnych. Płyny odbierane są przez
wyspecjalizowane jednostki zajmujące się transportem, odzyskiem lub unieszkodliwieniem.
Wyspecjalizowane firmy zajmujące się recyklingiem pojazdów zabierają wyeksploatowane
samochody i usuwanie płynów następuje podczas demontaŜu samochodu.
Bazując na danych zawartych w WSO ilość wytworzonych tych odpadów w 2007 roku wynosi 285,66
Mg (było to o ok. 6% mniej niŜ w 2006r), z czego odzyskowi poddano tylko 0,02%. Tabela 28
przedstawia ilość wytworzonych i zebranych olejów odpadowych z terenu miasta Białystok w latach
2006 - 2007. Oleje odpadowe odzyskiwane i unieszkodliwiane są poza terenem województwa.
Tabela 28
Kod
odpadów
Oleje odpadowe wytworzone i zebrane z terenu miasta Białegostoku
w latach 2006 - 2007
Rodzaj odpadu
Ilość olejów
Ilość olejów
odpadowych [Mg] –
odpadowych
wytworzonych
[Mg] - zebranych
2006
120107*
130101*
Odpadowe oleje mineralne z obróbki metali
niezawierające chlorowców (z wyłączeniem
emulsji i roztworów)
0,4
2007
2006
2007
0,032
130110*
9,301
2,486
1,248
130113*
Inne oleje hydrauliczne
4,272
5,54
5,018
183,061
202,035
0,704
1,334
64,096
44,805
41,75
28,642
303,616
285,66
130206*
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i
smarowe niezawierające związków
chlorowcoorganicznych
Syntetyczne oleje silnikowe, przekładniowe i
smarowe
130208*
Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
130307*
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako
elektroizolatory oraz nośniki ciepła niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
130205*
Łącznie
2006
2007
0,4
Oleje hydrauliczne zawierające PCB
Mineralne oleje hydrauliczne zawierające związki
chlorowcoorganiczne
Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
130109*
Ilość olejów
odpadowych
[Mg] poddanych
odzyskowi
ogółem
0,418
1,457
0,06
1,15
0,04
1,457
0,024
7,416
0,1
0,03
0,054
Źródło: WSO
Elementem gospodarki odpadami olejowymi, który według zebranych informacji i dostępnej wiedzy
jest w miarę dobrze rozwinięty (szczególnie w zakładach) jest zbieranie tych odpadów, zwłaszcza od
51
wytwórców (posiadaczy) małych ilości olejów przepracowanych. Jednak zbieranie tych odpadów jest
i będzie trudne ze względu na to, iŜ jest to odpad, który powstaje w duŜym rozproszeniu.
Oleje odpadowe wytworzone na obszarze miasta Białystok zbierane są przez firmy specjalistyczne.
Następnie poddawane są procesom odzysku lub unieszkodliwiania min. w następujących instalacjach
znajdujących się poza terenem województwa podlaskiego:
• AWAS Polska w Warszawie – poddawane są procesom oczyszczania - odwadniania,
• SEPARATOR SERWIS Sp. z o.o. w Piasecznie - poddawane są procesom oczyszczania,
• Orlen Eko Sp. z o.o. – spalanie w piecach fluidalnych,
• Rafineria Nafty Jedlicze – metoda re-rafinacji lub krakingu termicznego,
• Lotos Jasło S.A. – metoda rerafinacji rozpuszczalnikowej i kontaktowej,
• MERCAR Sp. z o.o. w Poznaniu - metoda krakingu termicznego,
Na terenie kraju działają obecnie 4 organizacje odzysku, które w imieniu producentów i importerów
olejów organizują zbieranie i zagospodarowanie olejów odpadowych w celu osiągnięcia wymaganych
poziomów odzysku i recyklingu. Są to:
• Konsorcjum Olejów Przepracowanych – Organizacja Odzysku S.A. w Jedliczu,
• Oiler Organizacja Odzysku S.A.
• Plastekol Organizacja Odzysku S.A.
• Południowe Zakłady Rafineryjne Naftopol S.A.
Odpady o wysokich właściwościach energetycznych będą wykorzystywane do podniesienia
efektywności zakładu termicznego przekształcania odpadów.
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania olejami odpadowymi
• Zachodzi obawa, Ŝe w dniu dzisiejszym jest duŜo tego odpadu przetrzymywanego przez
rolników i uŜytkowników samochodów samodzielnie wymieniających olej. Dotyczy to takŜe
innych urządzeń wykorzystywanych w gospodarstwach domowych. Ze względu na tych
małych wytwórców olejów przepracowanych, którzy jednakŜe dają niebagatelną ilość tego
odpadu naleŜy zbiórkę tego odpadu zacząć od podstawowej jednostki jaką jest miasto. Odpady
niebezpieczne stanowią szczególne zagroŜenie, a gospodarka nimi wymaga kontroli na
kaŜdym etapie. W tej grupie znajdują się oleje odpadowe-przepracowane. Postępowanie z
nimi nie moŜe stanowić zagroŜenia dla ludzi i środowiska. Jednak posiadane przez
Ministerstwo Środowiska oraz zebrane przez urzędy wojewódzkie, marszałkowskie
informacje w tym zakresie świadczą o licznych nieprawidłowościach. Wśród działań
sprzecznych z prawem naleŜy wymienić: stosowanie olejów przepracowanych do konserwacji
metalowych elementów urządzeń technicznych, drewnianych elementów budynków,
uŜywanie do obiegu w domowych instalacjach centralnego ogrzewania oraz wylewanie do
szamba, ziemi lub spalanie na powierzchni ziemi. Niekontrolowane spalanie olejów
odpadowych, upowszechnienie spalania bezpośrednio w kotłach nadmuchowych czy CO,
powoduje emisję do atmosfery szeregu toksycznych związków chemicznych takich jak
związki fosforu, siarki, chlorowcopochodne i inne.
• Nierozwiązanym problemem w mieście są małe ilości zbieranych olejów odpadowych
powstających w duŜym rozproszeniu, głównie w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw
i indywidualnych uŜytkowników.
• Problemem jest równieŜ niska świadomość ekologiczna wytwórców odpadów, szczególnie w
małych i średnich podmiotach gospodarczych oraz gospodarstwach domowych.
• Brak pełnej sprawozdawczości dotyczącej ilości i sposobów gospodarowania olejami
odpadowymi, składanej przez przedsiębiorstwa do Urzędu Marszałkowskiego.
52
3.2.5. ZuŜyte baterie i akumulatory
Największymi wytwórcami tej grupy odpadów w postaci wielkogabarytowych akumulatorów są
przede wszystkim środki transportu. Wykorzystane akumulatory stanowią odpad niebezpieczny
(16 06), zawierają one niebezpieczne składniki, takie jak: związki ołowiu, ołów metaliczny, 19% kwas
siarkowy. Praktycznie, kaŜda część akumulatorów kwasowo-ołowiowych, czy niklowo-kadmowych
stanowi odpad. Podczas demontaŜu takich akumulatorów powstają:
• odpady tworzyw sztucznych – obudowa,
• płyty ołowiane,
• elektrolit,
• szlamy ( najczęściej ołowiowo-siarkowe).
Od momentu obowiązywania opłaty depozytowej (kaucji) na akumulatory, obserwuje się wyraźną
zmianę w sposobie postępowania z odpadami z grup 16 06. Bardzo wiele podmiotów uzyskało
decyzje na zbieranie w/w odpadów celem przekazania ich do koncesjonowanej firmy zajmującej się
odzyskiem lub unieszkodliwieniem akumulatorów. Są to głównie firmy, które zajmują się sprzedaŜą
akumulatorów, bowiem mają one obowiązek zbiórki tych odpadów, pobierając przy zakupie tzw,
kaucję czyli opłatę depozytową.
Akumulatory wraz z elektrolitem kierowane są do zakładów unieszkodliwiania, których jest w Polsce
dostateczna ilość. Firmy: Dolnośląska Korporacja Ekologiczna Sp. z o. o (Polkowice), Bolesław
recykling Sp. z o.o. (Bolesław), Marco LTD (Katowice) prowadzą odzysk baterii i akumulatorów
małogabarytowych.
Aktualnie na terenie kraju funkcjonują 2 firmy zajmujące się odzyskiem akumulatorów
kwasowoołowiowych,
są to:
• ZGH „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu (moc przerobowa 100 tys. Mg akumulatorów),
• „Baterpol” Sp. z o.o. w Świętochłowicach (moc przerobowa 70 tys. Mg).
Na terenie województwa mazowieckiego działa instalacja do odzysku i unieszkodliwiania baterii
i akumulatorów – Pro-Eko w Piasecznie.
Największą organizacją odzysku baterii i akumulatorów małogabarytowych w Polsce jest REBA
Organizacja Odzysku S.A. w Warszawie, która organizuje system zbiórki zuŜytych baterii
i akumulatorów w całym kraju.
W mieście prowadzona jest corocznie Ogólnopolska Akcja Zbiórki Baterii „Działaj czysto!”
– kierowana do białostockich placówek oświatowych, połączona z EKOKONKURSEM „Baterie
zagroŜenie dla środowiska i ludzi” – organizowana na podstawie umowy współpracy pomiędzy Gminą
Białystok a firmą PMS Bartnicki, która dostarczyła pojemniki oraz została zobowiązana do odbioru
zebranych baterii. Akcja cieszy z kaŜdym rokiem coraz większym zainteresowaniem, i tak w roku
szkolnym 2005/2006 uczestniczyło 39 białostockich szkół, w roku szkolnym 2006/2007 do akcji
przystąpiło juŜ 77 placówek oświatowych, podczas gdy w kolejnym 2007/2008 – 107 jednostek
oświatowych. Kampania ma charakter edukacyjny wobec czego kaŜdego roku jest zakończona
uroczystym podsumowaniem wraz z wręczeniem „najefektywniejszym zbieraczom” dyplomów
i atrakcyjnych nagród, sfinansowanych ze środków PFOŚiGW w Białymstoku. Podczas akcji w roku
szkolnym 2005/2006 zebrano ok. 2,5 tony zuŜytych baterii, w 2006/2007 zebrano 5,1 Mg,
a w 2007/2008 – 6,9 tony zuŜytych baterii.
W 2007 roku wysegregowano równieŜ na linii sortowniczej w ZUOK w Hryniewiczach 870 kg
odpadów niebezpiecznych o kodzie 160601 (baterie i akumulatory ołowiowe).
Przedsiębiorcy wytworzyli w 2007 roku 74,587 Mg zuŜytych baterii i akumulatorów, co jest o 25 %
mniej niŜ w 2006 roku. Tabela 29 przedstawia ilość wytworzonych przez przedsiębiorców w latach
53
2004 – 2007 baterii i akumulatorów na podstawie bazy danych Urzędu Marszałkowskiego
w Białymstoku.
Tabela 29
Kod odpadu
160601
160602
160604
160605
Łącznie
Ilość wytworzonych przez przedsiębiorców w latach 2004 – 2007 baterii
i akumulatorów
Nazwa odpadu
Baterie i akumulatory ołowiowe
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
Baterie alkaliczne (z wyłączeniem 16 06 03)
Inne baterie i akumulatory
2004
44,682
5,073
0,1
2,3
52,155
Mg/rok
2005
2006
67,172
96,22
0,242
2,464
0,1
0,1
4,2
0,9
71,714
99,684
2007
69,68
2,607
2,3
74,587
Źródło: WSO
MoŜna zauwaŜyć tendencję wzrostową co do ilości wytworzonych (zebranych) baterii akumulatorów.
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania zuŜytymi bateriami i akumulatorami
Ze względu na niską świadomość społeczeństwa oraz brak wystarczającej liczby punktów zbiórki jak
równieŜ to, Ŝe powstają one w duŜym rozproszeniu, zbiórka baterii i akumulatorów
małogabarytowych funkcjonuje na niskim poziomie.
3.2.6. Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady powstające w placówkach medycznych reprezentują materiał o bardzo zróŜnicowanym
poziomie zagroŜenia chemicznego i sanitarnego jak równieŜ właściwości fizycznych. W praktyce,
przy braku właściwie zorganizowanych systemów kontroli, ograniczania i segregacji odpadów
medycznych są one bardzo zróŜnicowaną mieszankę wszelkich typów odpadów – od typowych
odpadów komunalnych, poprzez toksyczne chemikalia, a kończąc na odpadach zainfekowanych
biologicznie.
Odpady medyczne zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów,
klasyfikowane są w grupie 18 01, a odpady weterynaryjne w grupie 18 02. Część z tych odpadów (10
grup o kodach: 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*, 18 01 80*, 18 01 82*,
18 02 02*, 18 02 05*, 18 02 07*) kwalifikowana jest jako odpady niebezpieczne.
W mieście Białystok funkcjonuje 215 zakładów opieki zdrowotnej i gabinetów lekarskich (GUS,
2007r.).
Odpady medyczne
Odpady medyczne powstają w ośrodkach słuŜby zdrowia, laboratoriach badawczych, zakładach
farmakologicznych, prywatnych gabinetach lekarskich i stomatologicznych, ambulatoriach,
instytutach badawczych, zakładach kosmetycznych. Do tej grupy zalicza się równieŜ pozostałości z
domowego leczenia (dializy, podawanie insuliny, opatrunki, farmaceutyki itp.).
Ich ilość jest ściśle uzaleŜniona od zakresu świadczonych usług zdrowotnych. Według danych
literaturowych wskaźnik ilości powstających odpadów medycznych w lecznictwie zamkniętym
(szpitale) waha się od 0,02 do 1,2 kg/łóŜko/dzień.
Zgodnie z danymi WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) wśród odpadów, powstających
w placówkach słuŜby zdrowia ok.:
• 75 % - 90 % stanowią odpady nie stanowiące zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia ludzi (odpady
komunalne)
• 10 % - 25 % odpady medyczne specyficzne dla działalności tych placówek - szczątki ludzkie
i zwierzęce, chemiczne, radioaktywne itp.
Rysunek 3 przedstawia udział odpadów niebezpiecznych medycznych w odpadach niebezpiecznych –
ogółem. Dane podano za KPGO.
54
Rysunek 3
Udział odpadów niebezpiecznych medycznych w odpadach niebezpiecznych
(ogółem) – wg KPGO
Wg danych zawartych w WSO w mieście Białymstoku udział odpadów niebezpiecznych medycznych
w odpadach niebezpiecznych (ogółem) kształtuje się na poziomie 25 %.
Odpady powstające w placówkach medycznych moŜna podzielić na 3 podstawowe grupy zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu
postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. z 2007r. Nr 162 poz. 1153), czyli odpady zakaźne
(odpady medyczne o kodach 18 01 02* , 18 01 03*, 18 01 80* i 18 01 82*, są to odpady
niebezpieczne, które zawierają Ŝywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do
których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, Ŝe wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych
Ŝywych organizmów), specjalne (odpady medyczne o kodach 18 01 06*, 18 01 08* i 18 01 10*, są to
odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których
istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują niezakaźne u ludzi lub innych organizmów
Ŝywych albo mogą być źródłem skaŜenia środowiska) i pozostałe (odpady medyczne o kodach
18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09 i 18 01 81, są to odpady medyczne nieposiadające właściwości
niebezpiecznych).
W mieście Białystok w roku 2007 wytworzono ok. 268 Mg odpadów medycznych co było o ok. 18 %
mniej niŜ w roku 2004 – głównie o kodzie 18 01 03 (ok. 97% - czyli niebezpieczne). Największym
wytwórcą jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. Dłuskiego w Białymstoku, na który
przypada ok. 41 % ilości wytworzonych odpadów medycznych, następnie 22 % przypada na
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Akademii Medycznej, a 18 % przypada na SP ZOZ
Wojewódzki Szpital Zespolony im J. Śniadeckiego w Białymstoku. Tabela 30 przedstawia ilość
i rodzaj odpadów medycznych wytworzonych w latach 2004-2007 roku na terenie miasta Białystok.
55
Tabela 30
Kod odpadu
180102
180103
180106
180108
180109
180182
Łącznie
Ilość i rodzaj wytworzonych odpadów medycznych przez jednostki słuŜby
zdrowia w latach 2004 – 2007
Nazwa odpadu
Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i
konserwanty słuŜące do jej przechowywania (z
wyłączeniem 18 01 03)
Inne odpady, które zawierają Ŝywe drobnoustroje
chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy
zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o
których wiadomo lub co do których istnieją
wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują
choroby u ludzi i zwierząt
Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne,
zawierające substancje niebezpieczne
Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
Leki inne niŜ wymienione w 18 01 08
Pozostałości z Ŝywienia pacjentów oddziałów
zakaźnych
Mg/rok
2005
2006
2004
7,508
7,26
2007
7,338
5,762
317,104 333,692 341,184
261,005
0
0,113
0,007
0,003
3,134
0,8
4,309
0,2
3,134
0,1
1,185
0,1
0,003
0,349
0,495
0,328
328,549 345,923 352,258
268,383
Źródło: WSO
Odpady medyczne częściowo są unieszkodliwiane na terenie miasta Białegostoku. Zbierane są przez
specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie zezwolenia, z którymi jednostki medyczne
wytwarzające tego rodzaju odpady mają podpisane stosowne umowy. Następnie odpady te są
kierowane do odpowiednich instalacji w celu ich unieszkodliwienia.
Na terenie miasta Białystok w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. K. Dłuskiego funkcjonuje
instalacja do spalania odpadów medycznych. W 2007 roku unieszkodliwiono w niej 109,805 Mg
odpadów o kodzie 180103, co było o 35% mniej niŜ w roku 2004. Wydajność instalacji jest na
poziomie 190 Mg/rok. MoŜliwy odzysk energetyczny wynosi 0,4 MW.
Ilość odpadów medycznych, powstających w przychodniach czy prywatnych gabinetach lekarskich,
moŜna jedynie oszacować. Na podstawie wskaźników powstawania odpadów (średnio ok. 100 kg na
placówkę) w tych placówkach uzyskuje się ilość odpadów niebezpiecznych, wynoszącą ok. 6 Mg/
rocznie.
Tabela 31 przedstawia wartość wskaźnika ilości odpadów powstających w prywatnych gabinetach
lekarskich i weterynaryjnych (wg KPGO).
56
Tabela 31
Wskaźnik ilości odpadów powstających w gabinetach lekarskich
i weterynaryjnych
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Gabinety
Chirurg
Ginekolog
Internista
Laboratorium analityczne
Laryngolog
Okulista
Ortopeda
Pediatra
Protetyk
Radiolog
Rehabilitant
Stomatolog
Urolog
Weterynarz
Razem
(kg/dobę)
0,18
0,42
0,03
0,10
0,08
0,03
0,15
0,06
1,12
0,04
0,02
0,57
0,37
0,80
Źródło: Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
Odpady weterynaryjne
Zgodnie z definicją zamieszczoną w ustawie o odpadach przez odpady weterynaryjne rozumie się
odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług
weterynaryjnych, a takŜe w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na
zwierzętach. Ilość wytworzonych odpadów weterynaryjnych została oszacowana na podstawie
wskaźników literaturowych. Przyjęto, Ŝe w mieście funkcjonuje 15 lecznic dla zwierząt i gabinetów
weterynaryjnych. Powstaje w nich rocznie ok. 2,2 Mg odpadów niebezpiecznych (średnio ok. 133
kg/placówkę) w tym ok. 0,2 Mg (średnio ok. 13 kg/placówkę), tzn. przeterminowanych i wycofanych
ze stosowania chemikaliów i leków. Biorąc pod uwagę informacje zawarte w WSO w 2007 roku
wytworzono 5,309 Mg odpadów o kodzie 18 02 02* (inne odpady, które zawierają Ŝywe
drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału
genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe
wywołują choroby u ludzi i zwierząt). Dane te pochodzą z trzech placówek Uniwersytet Medyczny
w Białymstoku (udział 43,1%); Prywatna Lecznica dla zwierząt lek. wet. Marcin Ramm (udział
56,8%) i Arka Przychodnia Weterynaryjna (udział 0,1%).
Odpady powstające w placówkach weterynaryjnych, podobnie jak w placówkach medycznych,
reprezentują materiał o bardzo zróŜnicowanym poziomie zagroŜenia chemicznego i sanitarnego jak
równieŜ właściwościach fizycznych. Aktualnie brak jest wiarygodnych danych dotyczących
wskaźników ilościowych i składu morfologicznego odpadów powstających w gabinetach i lecznicach
weterynaryjnych.
Skład odpadów powstających w placówkach weterynaryjnych wg Planu Gospodarki Odpadami dla
województwa podlaskiego przedstawia się następująco:
tkanka zwierzęca
– 39%
sprzęt jednorazowy
– 37 %
środki opatrunkowe
– 21%
opatrunki gipsowe
– 3%.
Oprócz laboratoriów i gabinetów weterynaryjnych część odpadów powstaje równieŜ w wyniku
przeterminowania lub niewykorzystania środków farmaceutycznych, chemicznych itp.
przeznaczonych dla zwierząt, a zakupionych w obiektach handlowych.
57
Wszystkie wytworzone odpady zostały przekazane specjalistycznym przedsiębiorstwom i poddane
odpowiednim procesom unieszkodliwiania.
Tabela 32 przedstawia wykaz przedsiębiorstw zajmujących się transportem odpadów medycznych
i weterynaryjnych na terenie miasta Białegostoku.
Pomimo istnienia na terenie województwa podlaskiego spalarni, w których moŜliwe jest
unieszkodliwianie odpadów weterynaryjnych, moŜna przypuszczać, Ŝe pewna część odpadów
z palcówek weterynaryjnych moŜe trafiać do strumienia odpadów komunalnych.
Tabela 32
Wykaz przedsiębiorstw zajmujących się transportem odpadów medycznych i
weterynaryjnych na terenie miasta Białystok
Przedsiębiorstwo
MPO Sp. z o.o.
PPUH „Czyścioch” Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne
„ASTWA” Sp. z o. o.
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im.
K.Dłuskiego w Białymstoku
Rodzaj działalności
transport
transport
transport
Rodzaj odpadu
medyczne
medyczne i weterynaryjne
transport i unieszkodliwianie
Źródło: Dane z przedsiębiorstw
W mieście nie znajdują się instalacje przetwarzające odpady poubojowe. Tabela 33 przedstawia listę
zakładów zajmujących się taką działalnością.
Tabela 33
Instalacje unieszkodliwiania odpadów poubojowych
Nazwa Zakładu
„Eko-stok” Sp. z o.o.,
Wytwórnia Mączek
Zwierzęcych
Adres
Górskie Ponikły Stok 50,
18-312 Rutki Kossaki
Zakład Produkcji Pasz „KEMOS” siedziba: ul. Andersa 38/304, 15sp. jawna M. JamruŜ, M.
113 Białystok;
Karwowski, T. Kurciński
filia w Suwałkach
ul. Wojska Polskiego 112 a
16-400 Suwałki
Zakład Produkcji Mączek
Bokiny
Zwierzęcych Stanisław
18-103 Płonka Kościelna
Wiśniewski
gm. Łapy
Opis
- moc przerobowa instalacji –
26 500 Mg/rok
- przerób odpadów z grup: 01, 02 i o
kodzie 160380
-przerób odpadów z grup: 02, 03, 10, 11
-działa na terenie Zakładów Drobiarskich
w Suwałkach
moc przerobowa:
-projektowa 50 Mg/dzień
-rzeczywista 35 Mg/dzień
-przerób odpadów z grup: 01, 02, 03, 10,
12
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi
• brak systemu monitorowania ilości wytwarzanych odpadów medycznych w indywidualnych
praktykach lekarskich,
• nie wywiązywanie się wytwórców odpadów z obowiązku przesyłania Marszałkowi rocznych
zestawień danych dotyczących wytworzonych odpadów medycznych, przede wszystkim w
gabinetach prywatnych, co uniemoŜliwia ich prawidłowy monitoring
• brak systemu monitorowania ilości wytwarzanych odpadów weterynaryjnych w gabinetach
prywatnych.
• brak dokładnej sprawozdawczości dotyczącej ilości wytwarzanych odpadów z leczenia
i profilaktyki weterynaryjnej zwłaszcza w indywidualnych praktykach lekarskich
• słabo rozwinięty system zbierania przeterminowanych leków zwłaszcza powstających
w gospodarstwach domowych.
58
3.2.7. Pojazdy wycofane z eksploatacji
Z dniem 1 stycznia 2006 r. weszły w Ŝycie przepisy ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu
pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202 z późn. zm.) w zakresie sieci
zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji, której celem jest realizacja postanowień dyrektywy
2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. Urz. WE
269, z 21.10.2000, z późn. zm.). Podstawowym celem cytowanej ustawy jest zapewnienie zgodnego z
zasadami ochrony środowiska postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji.
Występujący w ostatnich latach w Polsce szybki rozwój motoryzacji stwarza konieczność
prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami pochodzącymi z eksploatacji i złomowania pojazdów.
Gwałtowny wzrost liczby samochodów oraz struktura wiekowa krajowego parku pojazdów, w której
znaczny procent stanowią pojazdy stare i wyeksploatowane przyczyniać się będą do stałego wzrostu
odpadów samochodowych.
Większość elementów z wyeksploatowanych pojazdów (szacuje się, Ŝe 85%) ma wartość surowcową.
Niezbędne jest, więc powtórne przetworzenie tych materiałów w taki sposób, aby moŜna było
wykorzystać je do wytwarzania nowych produktów.
W strukturze wiekowej parku samochodowego dominują pojazdy stare, prawie połowa jeŜdŜących
pojazdów jest w wieku około 10 lat lub starsze. Po szybkim wzroście liczby samochodów w pierwszej
połowie lat dziewięćdziesiątych, kiedy masowo sprowadzano do kraju uŜywane samochody obecnie
obserwuje się tendencję do wymiany starych samochodów na nowe, co oznacza Ŝe w najbliŜszych
latach spodziewać się naleŜy wzrostu liczby pojazdów wycofywanych z eksploatacji i przeznaczonych
do złomowania. Odpady powstające z rozbiórki i złomowania pojazdów wycofanych z eksploatacji
skatalogowano w podgrupie 16 01.
Wg wykazu Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na terenie miasta znajdują się dwa punkty
zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji prowadzone przez:
• Przedsiębiorstwo Gospodarowania Odpadami ODZYSK. Sp. z o.o.; 15-701 Białystok;
ul. Kolejowa 17A
• MIRPOL Sp. z o.o.; 15-620 Białystok; ul. Elewatorska 29 (punkt przy ul. Popiełuszki 113;
15-950 Białystok),
oraz stacje demontaŜu pojazdów wycofanych z eksploatacji:
• Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowo – Produkcyjne AMBIT. Sp. z o.o.; ul. Jaracza 1;
15-186 Białystok; (instalacja przy ul. Białostocka 27; 16-002 Dobrzyniewo DuŜe)
• Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo . Handlowe HALS Halina Korzyńska;
Ul. 1000-lecia PP 31/2; 15-111 Białystok; (instalacja przy Koplany Folwark gm. Juchnowiec
Kościelny)
• Zakład Naprawy Samochodów CięŜarowych, Mirosław Wasilewski; ul. Wiadukt 8;
15-327 Białystok; (instalacja przy ul. Białostocka 6A; 16-062 Juchnowiec Górny)
• Przedsiębiorstwo Auto-Szrot Andrzej i Dorota Gromińscy Zagórki; ul. Zabłudowska 12;
15-587 Białystok; (instalacja przy Zagórki ul. Zabłudowska 12; 15-587 Białystok)
• MIRPOL. Sp. z o.o. ul. Elewatorska 29; 15-620 Białystok
• Centrum Recyklingu Samochodowego Rafał Ptaszyński, Krzysztof Tymoszuk;
ul. Baranowicka 119; 15-501 Białystok.
Tabela 34 przedstawia zestawienie firm posiadających pozwolenie Wojewody Podlaskiego do
prowadzenia stacji demontaŜu pojazdów wraz z charakterystyką posiadanej instalacji.
59
Tabela 34
Zestawienie firm posiadających pozwolenie Wojewody Podlaskiego do
prowadzenia stacji demontaŜu pojazdów wraz z charakterystyką posiadanej
instalacji
Nazwa firmy
Zakład naprawczy
samochodów cięŜarowych
Mirosław Wasilewski,
Wiadukt 8, 15-327 Białystok
"Auto-szrot" Andrzej
Gromiński, Dorota
Gromińska, ul. Liniowa 4,
15-587 Białystok
Centrum recyklingu
samochodowego Rafał
Ptaszyński Krzysztof
Tymoszuk, Baranowicka 119,
15-501 Białystok
Mirpol Sp. z o.o.
ul. Elewatorska 29, 15-620
Białystok, m. Białystok
Przedsiębiorstwo Usługowo
Handlowo – Produkcyjne
AMBIT. Sp. z o.o.; ul. Jaracza
1; 15-186 Białystok;
(instalacja przy ul. Białostocka
27; 16-002 Dobrzyniewo
DuŜe)
Przedsiębiorstwo Produkcyjno
Usługowo . Handlowe HALS
Halina Korzyńska;
Ul. 1000-lecia PP 31/2; 15111 Białystok; (instalacja przy
Koplany Folwark gm.
Juchnowiec Kościelny)
Łącznie
Projektowana
Rodzaj
moc
procesu
przerobowa
[R/D]
[Mg/rok]
Kod
odpadu
Ilość odpadów
przetworzona w
roku
sprawozdawczym
[Mg]
2006
2007
Nazwa odpadu
300 R15
160104*
ZuŜyte lub nienadające
się do uŜytkowania
pojazdy
322
bd
150 R14
160104*
pojazdy
144,81
141,58
2 200 R15
160104*
pojazdy
229,543
333,225
2 000 R14
160104*
pojazdy
346,87
713,733
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
4 650
1 043,22 1 188,538
Źródło: WSO
Uwaga: bd – brak danych
W/w jednostki posiadają koncesje na wydanie dokumentu upowaŜniającego do wyrejestrowania
samochodu. Istnieje takŜe wiele punktów, które skupują juŜ wyrejestrowane wraki samochodowe,
rozbierają je, segregują i odzyskują surowce wtórne. Wycofane z eksploatacji pojazdy w większości
przypadków trafiają do przedsiębiorstw, które zajmują się demontaŜem samochodów, ale takŜe do
warsztatów samochodowych i do przedsiębiorstw zajmujących się regeneracją części
samochodowych. Są to na ogół przedsiębiorstwa niewielkie, zatrudniające kilka osób, słabo
wyposaŜone technicznie, których podstawowe źródło przychodów stanowi sprzedaŜ uŜywanych i
regenerowanych części samochodowych oraz inne usługi (handel nowymi częściami, naprawy
samochodów, zbiórka złomu, usługi transportowe). Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią
około 85% masy wraku samochodowego. NaleŜą do nich przede wszystkim:
- złom stalowy
- zuŜyte opony i guma
- oleje i niezuŜyte resztki paliwa
- szkło
- płyny hamulcowe i chłodnicze.
Pozostałość nie nadającą się do recyklingu stanowi około 15% masy całego wraku samochodowego. Są to
głównie pianki poliuretanowe, dla których brak jest odpowiedniej technologii odzysku lub
60
unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np.
izolacje kabli elektrycznych).
Powstałe oleje i płyny hamulcowe z demontaŜu samochodów poprzez sieć odbiorców
unieszkodliwiane są głównie w: SEPARATOR SERWIS Sp. z o.o. w Piasecznie, Orlen Eko Sp. z o.o.,
w Rafinerii Nafty Jedlice, w Lotos Jasło S.A., w firmie MERCAR Sp. z o.o. w Poznaniu. Natomiast
pozostałe odpady trafiają do odpowiednich skupów.
Na terenie całego kraju istnieją moŜliwości technologiczne przerobu większości elementów
pochodzących z demontaŜu samochodów. Jedynie zagospodarowanie pianki poliuretanowej stanowi
problem.
Identyfikacja głównych problemów w zakresie gospodarowania pojazdami wycofanymi z eksploatacji
Największym problemem związanym z postępowaniem z wyeksploatowanymi pojazdami jest „szara
strefa”, do której trafia 9 z 10 samochodów. Wynika to prawdopodobnie z niskiej świadomości
ekologicznej właścicieli pojazdów.
3.2.8. ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Na terytorium Polski od 2005 roku obowiązuje ustawa z dnia 29 lipca o zuŜytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495). Jest to regulacja prawna oparta na
koncepcji rozszerzonej odpowiedzialności producenta. WdraŜa ona postanowienia dyrektywy
2002/96/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zuŜytego sprzętu elektrotechnicznego
i elektronicznego. Celem ustawy jest stworzenie warunków dla zapewnienia odpowiedniego poziomu
zbierania, odzysku i recyklingu zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
ZuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzą z dwóch źródeł: gospodarstw
domowych oraz innych uŜytkowników – przemysł, instytucje, biura, szpitale, handel, inni.
Zgodnie z Ustawą o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Główny Inspektor Ochrony
Środowiska prowadzi od 1 lipca 2006 r. rejestr obejmujący przedsiębiorców uczestniczących
w procesie wprowadzania sprzętu na rynek, zbierania i przetwarzania. Przedsiębiorcy zobowiązani są
do składania kwartalnych sprawozdań o ilości i masie wprowadzanego sprzętu, o masie zuŜytego
sprzętu zebranego poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi oraz unieszkodliwianiu.
W Rejestrze Przedsiębiorców i Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego na
terenie województwa podlaskiego zarejestrowano (stan na dzień 30.04.2008 r.):
• 37 przedsiębiorców wprowadzających sprzęt;
• 237 przedsiębiorców zajmujących się zbieraniem zuŜytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego;
• 2 przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie przetwarzania zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego.
Organizacje Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego z terenu województwa mazowieckiego
(na terenie województwa podlaskiego nie ma zarejestrowanych Ŝadnych organizacji odzysku). Są to:
• „ELEKTROEKO” Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A., ul.
Hrubieszowska 6a, 01 – 209 Warszawa;
• „Europejska Platforma Recyklingu Polska” Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i
Elektronicznego S.A., ul. Kolejowa 5/7, 01 – 217 Warszawa;
• „El – Centrum” Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A., ul.
Faradaya 1, 03 -233 Warszawa;
• „Auraeko” Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.,
ul. Wolność 5 lok. 18, 01 – 018 Warszawa.
Szczegółowe dane moŜna uzyskać na stronie internetowej pod adresem http://www.rzseie.gios.gov.pl
Z wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami prowadzonej przez
Marszałka Województwa Podlaskiego wynika, iŜ w 2004 roku wytworzono ok. 164 Mg odpadów
61
z grupy 16 02 (głównie 16 02 16 - elementy usunięte z zuŜytych urządzeń inne niŜ wymienione w 16
02 15 – 67%), w 2005 ilość ta wynosiła 316,5 Mg (głównie 16 02 16 - elementy usunięte z zuŜytych
urządzeń inne niŜ wymienione w 16 02 15 – 82%), w 2006 roku ok. 196 Mg (głównie 16 02 16 elementy usunięte z zuŜytych urządzeń inne niŜ wymienione w 16 02 15 – 72%), natomiast w roku
2007 ilość ta kształtowała się na poziomie 148 Mg (głównie 16 02 16 - elementy usunięte z zuŜytych
urządzeń inne niŜ wymienione w 16 02 15 – 79%). Natomiast wykorzystując to samo, źródło danych
określono, Ŝe w 2006 r. na terenie miasta Białystok zebrano 207,4 Mg zuŜytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego (zebrane odpady z grupy 1602 wykazało tylko 4 przedsiębiorców, a wśród nich
największe ilości przypada na: PUA „ASTWA” SP. z o.o. i 2M Recykling-Marek Mnich).
W związku z niepełnymi informacjami o ilości powstającego na terenie miasta Białegostoku zuŜytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego do określenia tej wartości posłuŜono się analizą wskaźnikową.
Przyjęto załoŜenie, Ŝe rocznie jeden mieszkaniec moŜe wytworzyć ok. 4 kg takich odpadów. Czyli na
terenie miasta moŜe ich powstawać ok. 1 200 Mg rocznie.
UŜytkownicy sprzętu elektrycznego i elektronicznego przeznaczonego dla gospodarstw domowych
zobowiązani są do selektywnego zbierania i przekazywania go podmiotom zajmującym się zbieraniem
tego rodzaju odpadów (firmy odbierające odpady komunalne, punkty zbierania odpadów oraz
jednostki handlowe w przypadku zakupu nowego sprzętu).
W mieście działa zorganizowany system selektywnej zbiórki i recyklingu zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego, co powoduje, Ŝe w większości odpady te trafiają do punktów
zbierania zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, które uruchomione zostały
w Białymstoku. – wykaz firm znajduje się w informacji podanej na stronie UM w Białymstoku
www.bialystok.pl .
Proekologiczne podejście do zagospodarowania zuŜytych urządzeń nakazuje przedłuŜanie okresu
uŜytkowania.
Ze względu na róŜnorodność zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz róŜnorodność
materiałów w min występujących, gospodarowanie tym sprzętem jest stosunkowo trudne.
Identyfikacja problemów dotycząca gospodarki zuŜytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym
• brak systemu zbierania zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
• brak wiarygodnych i rzetelnych danych o rynku sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
• brak wtórnego obiegu przestarzałego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
• mała świadomość ekologiczna społeczeństwa.
3.2.9. Środki ochrony roślin
Pestycydy są chemicznymi środkami ochrony roślin i środkami chroniącymi Ŝywność lub człowieka
przez szkodnikami. Opakowania po środkach ochrony roślin często trafiają do strumienia odpadów
komunalnych. W związku z zapisami ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych,
producenci i importerzy są zobowiązani do odebrania tych opakowań.
Na terenie miasta Białystok nie znajduje się Ŝaden mogilnik.
W efekcie produkcji rolnej powstają opakowania po pestycydach oraz przeterminowane i nie nadające
się do uŜytku pestycydy. Brak jest jednak dokładnych danych o ilości powstających tego typu odpadów
na terenie miasta.
W ostatnich latach środki ochrony roślin zakupują przede wszystkim rolnicy i ogrodnicy indywidualni pod
konkretne terminowe zabiegi ochrony roślin. Wielkość zakupów limitują znaczne ceny jednostkowe
pestycydów. Ograniczeniu ilości sprzedawanych środków sprzyjają takŜe małe opakowania, w których
są one sprzedawane.
62
Identyfikacja problemów dotycząca przeterminowanych pestycydów
• brak pełnej inwentaryzacji dotyczącej ilości nagromadzonych przeterminowanych środków
ochrony roślin.
3.2.10. Farby i lakiery
Odpady farb i lakierów powstają zarówno w duŜych zakładach, zajmujących się produkcją farb,
klejów oraz działalnością poligraficzną, jak równieŜ w licznych, rozproszonych zakładach
produkcyjnych i usługowych, naleŜących generalnie do wszystkich branŜ przemysłowych.
NaleŜy zdawać sobie sprawę, Ŝe liczba ta ma znacznie zaniŜone wartości, z uwagi na pominięcie
w sprawozdawczości strumienia odpadów pochodzących od małych i średnich przedsiębiorstw.
Zarówno róŜnorodność branŜ, w których powstawać mogą odpady kwalifikowane do grupy 0801, jak
i ich liczba i rozproszenie znacznie utrudniają przeprowadzenia analizy szacunkowej rzeczywistej
masy powstających odpadów, jak i metod dalszego z nimi postępowania. Wg Bazy danych Urzędu
Marszałkowskiego w Białymstoku ilość wytworzonych tych odpadów w 2006 roku była na poziomie
35,939 Mg, co było o 54 % mniej niŜ w 2005r.
Według dostępnych danych odpady z tej grupy są poddawane róŜnym metodom unieszkodliwiania
w 100% całego strumienia tej grupy.
Identyfikacja problemów dotycząca farb i lakierów
• brak pełnej inwentaryzacji dotyczącej ilości wytworzonych farb i lakierów.
3.2.11. Odpady z wypadków (powaŜnych awarii, miejscowych zagroŜeń środowiska i ich
skutków) na obszarze miasta Białystok
ZagroŜeniem dla środowiska i źródłem powstania odpadów z wypadków moŜe być dalekosięŜny
transport ciekłych i gazowych paliw energetycznych przez województwo (gazociągi i ropociągi)
(Tabela 35). Rozszczelnienie gazociągów i ropociągów moŜe spowodować powstanie strefy
zagroŜenia wybuchem oraz skaŜenie środowiska.
Tabela 35
Charakterystyka gazociągów i rurociągów paliwowych
Trasa przebiegu
gazociąg Bobrowniki - Białystok, następnie
kierunek Łapy – Zambrów - Wyszków
odgałęzienie do ŁomŜy, 38 km
Średnica
Przewodu
( mm)
ø 250
Ciśnienie
Robocze
(atm.)
20-50 .
Uwagi
rurociąg podziemny
ø 200
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku na lata 2004-2015
Transport materiałów niebezpiecznych stwarza zagroŜenie wystąpienia powaŜnych awarii, zwłaszcza
na drogach przenoszących ruch międzynarodowy towarów. Według informacji Komendy
Wojewódzkiej PSP w Białymstoku w latach 2003 – 2006 miało miejsce 813 akcji ratowniczych,
w których uŜyto neutralizatorów substancji niebezpiecznych oraz sorbentów w ilości 14941 kg.
Źródłem odpadów z wypadków są równieŜ akcje ratownicze prowadzone na terenach zakładów
przemysłowych (awarie przemysłowe, powaŜne awarie przemysłowe).
Akcja zwalczania powaŜnej awarii bądź miejscowego zagroŜenia ekologicznego przebiega
dwuetapowo:
1. Pierwszy etap akcji ratowniczej prowadzony jest przez jednostki Państwowej StraŜy PoŜarnej,
a jego celem jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczenia.
2. Drugi etap prowadzony jest przez sprawcę zdarzenia bądź w przypadku jego braku przez
jednostki Państwowej StraŜy PoŜarnej, a jego celem jest usunięcie skutków zdarzenia
Na obu etapach akcji ratowniczej powstają odpady, które wymagają zagospodarowania bądź
unieszkodliwienia. Z opracowania Komendy Wojewódzkiej Państwowej StraŜy PoŜarnej
63
w Białymstoku „Nadzwyczajne zagroŜenia środowiska województwa podlaskiego” wynika, iŜ
w zakładach przemysłowych województwa stosuje się i wytwarza w procesach technologicznych
ok. 6 mln Mg toksycznych środków przemysłowych. Są to m.in. chlor, amoniak, kwasy, propan-butan
i ciekłe produkty ropopochodne.
Dla zwiększenia nadzoru nad przestrzeganiem przepisów w zakresie drogowego przewozu materiałów
niebezpiecznych prowadzone są w województwie akcje kontroli tych przewozów koordynowane przez
policję. W akcjach uczestniczą takŜe Państwowa StraŜ PoŜarna, Transportowy Dozór Techniczny oraz
Inspekcja Ochrony Środowiska. Od października 2002 r. kontrole w tym zakresie prowadzi równieŜ
Inspekcja Transportu Drogowego.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi wykaz potencjalnych
sprawców powaŜnych awarii. W Białymstoku znajdują się 4 takie zakłady:
1. Okręgowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego w Białymstoku
2. Zakłady Przemysłu Bawełnianego "FASTY" SA w Białymstoku
3. Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego w Białymstoku Chłodnia nr 1
4. Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego w Białymstoku Chłodnia nr 2.
Zarówno zakłady zaliczone do kategorii „duŜego ryzyka”, jak i do kategorii „zwiększonego ryzyka” to
głównie bazy przeładunkowe gazów propanu i butanu oraz bazy paliw płynnych. Magazynowanie tych
substancji pomimo zastosowania środków zapobiegawczych stwarza niebezpieczeństwo zagroŜenia
środowiska oraz zdrowia i Ŝycia ludzi szczególnie w przypadkach rozszczelnienia zbiorników
i instalacji, a takŜe awarii przy pracach przeładunkowych i przewozie, kiedy to moŜe dojść do
niekontrolowanego uwolnienia się substancji niebezpiecznych powodujących skaŜenia powietrza, wód
powierzchniowych, wód podziemnych lub gruntu. To z kolei prowadzi do stosowania w miejscach
awarii odpowiednich środków zapobiegawczych i powstania odpadów województwie wypadków.
W województwie brak jest składowisk przygotowanych do deponowania odpadów z wypadków.
Przewiduje się, Ŝe na terenie składowiska przy ZUOK w Hryniewiczach moŜe powstać miejsce do
czasowego deponowania tego typu odpadów.
3.3. Pozostałe odpady (inne niŜ niebezpieczne)
3.3.1. ZuŜyte opony
Dokładne określenie ilości zuŜytych opon jest trudne ze względu na brak ewidencji w tym zakresie.
Szacunki wykonane w czasie pracy pt. „Opracowanie ogólnokrajowego sytemu utylizacji odpadów
gumowych” wykazały, Ŝe w latach 2000 i 2005 będzie powstawać odpowiednio 120 tys. Mg i 150 tys.
Mg zuŜytych opon, z czego wykorzystane jest średnio 35% odpadów (dane dla całego kraju). W roku
2006 wg danych zawartych w WSO odpadów o kodzie 160103 (zuŜyte opony) wytworzono na
poziomie 76,2 Mg, co było o ok. 32 % mniej niŜ w 2006r. Szacuje się, Ŝe w mieście moŜe powstawać
znacznie więcej tego rodzaju odpadów nawet na poziomie ok. 900 Mg rocznie. Dokładną ilość opon
zuŜytych przez właścicieli samochodów prywatnych moŜna jedynie oszacować na podstawie ilości
opon kupowanych na wymianę lub na podstawie ilości zarejestrowanych pojazdów uwzględniając
czas zuŜycia opon. Odpady gumowe, a szczególnie zuŜyte opony, stanowią powaŜny problem
ekologiczny ze względu na ich trwałość. Na podstawie badań Ośrodka Badawczo-Rozwojowego
Przemysłu Oponiarskiego zuŜyte opony stanowią ok. 70 % odpadów gumowych.
Problem zuŜytych opon jest rozwiązywany poprzez:
• przedłuŜenie czasu ich uŜytkowania wskutek bieŜnikowania i zwiększenia trwałości (wg
danych statystycznych obecnie bieŜnikuje się ok. 40% opon cięŜarowych, opony osobowe są
bieŜnikowane w niewielkim stopniu);
• odbierane przez wyspecjalizowane firmy posiadające odpowiednie uprawnienia do zbierania,
strzępienia i spalania odpadów gumowych;
• przewoŜenie na składowiska w celu czasowego magazynowania, w specjalnie do tego celu
przeznaczonych miejscach, a następnie przekazanie do odzysku.
64
Największymi “wytwórcami” zuŜytych opon na terenie miasta są (w 2007r.):
• MIRPOL Sp. z o.o. – 11,4 Mg
• PPHU "KINGA" KRZYSZTOF POPŁAWSKI – 8,7 Mg
• Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, Białystok – 8,7 Mg
• PKS w Białymstoku S.A. – 8,5 Mg.
ZuŜyte opony zbierane są przez punkty serwisowe ogumienia, firmy eksploatujące pojazdy, zakłady
demontaŜu pojazdów, gminy i osoby prywatne. Opony zostały objęte opłatą produktową, w związku
z tym producenci i importerzy opon utworzyli Centrum Utylizacji Opon Organizacja Odzysku S.A.
Centrum to zajmuje się tworzeniem systemu zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania zuŜytych opon
współpracując min. z firmami zajmującymi się odzyskiem i unieszkodliwianiem opon.
Zbieraniem zuŜytych opon zajmują się m.in. firmy:
• "LECH" Sp. z o.o. - ZUOK w Hryniewiczach
• PUHP AMBIT SP Z O.O., Białystok
• PH "MIRPOL"; Białystok
• PU-H "MPO" Sp. z o.o.
• PUA "ASTWA" Sp. z o.o
• PPUH "CZYŚCIOCH" Sp. z o.o., Białystok
• "REMEX" sp. z o.o., Białystok.
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami zuŜytymi oponami
• brak systemu selektywnego zbierania zuŜytych opon, istnieją moŜliwości techniczne,
• nielegalne spalanie części zuŜytych opon oraz deponowanie na składowiskach.
3.3.2. Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej
Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej
sklasyfikowane są jako grupa 17 (wg katalogu odpadów), w której występują odpady budowlane nie
wchodzące w skład strumienia odpadów komunalnych. Odpady te wytwarzane są przez
wyspecjalizowane firmy budowlane, które powinny poddać te odpady odzyskowi lub procesowi
unieszkodliwiania (jeśli umowa o świadczenie usług nie stanowi inaczej). Odpady budowlane i
remontowe wytwarzane są równieŜ w gospodarstwach domowych, jako odpady z remontów mieszkań,
prowadzonych na małą skalę.
Charakterystyka jakościowa odpadów z budowy, remontów i demontaŜu jest zróŜnicowana
w zaleŜności od źródła powstawania. Odpady powstające w trakcie prac budowlanych, remontowych
i demontaŜowych w budownictwie przemysłowym mogą być zanieczyszczone m.in.: metalami
cięŜkimi, substancjami ropopochodnymi, PCB, substancjami impregnującymi.
Analizując strukturę powstawania tego rodzaju odpadów na terenie województwa podlaskiego
i przenosząc na teren miasta Białegostoku, największy udział ilościowy stanowi podgrupa 1705 –
gleba i ziemia (włączając glebę i ziemie z terenów zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania),
kolejna podgrupa to 17 01 – odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika), nieznacznie mniej jest odpadów z 17 04 – odpady
i złomy metaliczne oraz stopów metali. Pozostałe podgrupy maja mniejsze znaczenie.
W ostatnich latach najczęstszym sposobem zagospodarowania odpadów z budowy, remontów
i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej jest odzysk. Utrzymuje się na
poziomie 80%.
Odzyskowi poddawanych jest najwięcej odpadów z podgrupy:
65
17 01 – odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły,
płyty, ceramika), odpady te znajdują zastosowanie do podbudowy dróg, drenaŜe, nasypy drogowe,
wały przeciwpowodziowe, do budowy i rekultywacji składowisk. Niesortowalne odpady są
wykorzystywane w ramach eksploatacji składowisk na warstwy izolacyjne oraz drogi tymczasowe.
Odpady te wykorzystuje się takŜe do rekultywacji wyrobisk, do ich wypełniania w celu odtworzenia
pierwotnego ukształtowania terenu.
17 04 - odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali, zagospodarowanie odpadów tej podgrupy nie
stwarza Ŝadnych problemów technicznych, organizacyjnych ani ekonomicznych. Wymagane jest tylko
selektywne zbieranie (drobne ilości punkty skupu, większe transportowane są do instalacji przerobu).
Odpady te są w całości odzyskiwane w przemyśle hutniczym.
17 05 – gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych oraz urobek
z pogłębiania), odpady te są odzyskiwane w ramach prowadzonych robót ziemnych, budowlanych,
do wypełniania wyrobisk po eksploatacji surowców mineralnych w ramach ich rekultywacji,
do rekultywacji składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych, na warstwy izolacyjne
na składowiskach, do niwelacji i zagospodarowania terenu.
Pozostałe metody zagospodarowania mają znacznie mniejszy udział i w przeciągu omawianych lat
ulegały zmianom.
Odpady budowlane poddawane są zarówno procesom odzysku, jak i unieszkodliwiania. Przyjmując
załoŜenia jak w Planie gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego na lata 2007 – 2010
określono, Ŝe odzysk jest na poziomie ok. 22%, a unieszkodliwianie ok. 20%.
Odpady tego rodzaju stanowią cenny surowiec wtórny, wykorzystywany min. do budowy obiektów
budowlanych i dróg, a takŜe kierowane są na składowisko odpadów, gdzie wykorzystywane są jako
warstwy technologiczne, a takŜe wbudowywane w drogi wewnętrzne.
Wykorzystując dane zawarte w WSO, określono, Ŝe odpadów z grupy 17 w 2007 roku powstało ok.
7,8 tys. Mg, w roku 2006 ok. 6,3 tys. Mg, w roku 2005 ok. 6,2 tys. Mg, a w roku 2004 ok. 7,0 tys. Mg.
Czyli w roku 2007 wytworzono o 11% więcej tego rodzaju odpadów niŜ w roku 2004.
Identyfikacja problemów w zakresie odpadów budowlanych:
• brak systemów zbierania odpadów z grupy 17
• odpady z grupy 17 nie zawsze są zbierane w sposób selektywny, umoŜliwiający ich
zagospodarowanie,
• niedostateczny stopień odzysku i recyklingu odpadów,
• brak wystarczającej ilości instalacji i obiektów do odzysku i recyklingu odpadów,
66
3.3.3. Komunalne osady ściekowe
W Białymstoku funkcjonuje jedna komunalna oczyszczalnia ścieków z podwyŜszonym usuwaniem
biogenów. Udział ludności obsługiwanej przez komunalną oczyszczalnię ścieków wynosi 96,3%.
Odpady wytwarzane na oczyszczalniach ścieków moŜna podzielić na odpady skratek, odpady
z piaskowników i odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów. Wg danych zawartych
w Bazie danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku „Wodociągi Białostockie” Sp. z o.o.
w 2007 roku na terenie Białegostoku powstało około 6 161 Mg s.m. komunalnych osadów ściekowych
co było więcej niŜ w 2004 roku o 7,5%. Tabela 36 przedstawia ilość wytworzonych
i zagospodarowanych osadów ściekowych w latach 2004-2007. Osady ustabilizowane w wyniku
fermentacji metanowej i odwadniane na prasach mechanicznych poddawane były odzyskowi lub
magazynowane przy oczyszczalni. NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe odzysk nie był wykonywany przez
Wodociągi Białostockie, a przez firmy posiadające odpowiednie zezwolenia, które odbierały osad
z przeznaczeniem na ten cel. Komunalne osady ściekowe z Białostockiej Oczyszczalni Ścieków są
badane systematycznie. Końcowym etapem przeróbki osadu ściekowego na oczyszczalni ścieków w
Białymstoku jest suszarnia osadów z zastosowaniem wysokotemperaturowego procesu suszenia
pośredniego, w układzie z odzyskiem ciepła i instalacją granulacji osadu. Otrzymywany osad jest
w postaci granulek o średnicy 2 ÷ 6 mm. Osad poddawany suszeniu osiąga suchą masę w wysokości
ok. 90 % oraz pełną higienizację. Pozwala to na rozszerzenie zakresu wielokierunkowego
przyrodniczego zagospodarowania osadów. Obecnie trwa testowanie instalacji do suszenia osadów.
Tabela 36
Ilość wytworzonych i zagospodarowanych osadów ściekowych w latach 20042007
Rok
Ilość wytworzonych osadów ściekowych [Mg s.m.]
Ilość odzyskanych osadów ściekowych [Mg s.m.]
Ilość magazynowanych osadów ściekowych [Mg s.m.]
2004
2005
2006
2007
5 730
9 139
-
6 550
1 610
4 940
6 382
4 070
2 312
6 161
4 819
1 342
Źródło: WSO
Identyfikacja problemów w zakresie osadów ściekowych
• Stosunkowo duŜy udział osadów ściekowych magazynowanych na terenie oczyszczalni
ścieków.
• DuŜy udział osadów ściekowych unieszkodliwianych poprzez składowanie w porównaniu
z osadami ściekowymi wykorzystywanymi np. rolniczo (osady ściekowe moŜna
wykorzystywać rolniczo jeŜeli spełniają wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych - Dz.U.
2002 nr 134 poz. 1140 z późn. zm.).
• Brak instalacji do termicznego przekształcania osadów ściekowych.
3.3.4. Odpady opakowaniowe
Zasady postępowania z odpadami opakowaniowymi określono w ustawie z dnia 11 maja 2001 r.
o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, Poz. 638, z póz. zm.) oraz ustawie z dnia
11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami
oraz
o
opłacie
produktowej
i
opłacie
depozytowej
(tekst
jednolity
Dz.U.
z 2007 r. Nr 90, poz. 607).
Odpady opakowaniowe wytwarzane są przez trzy źródła:
• gospodarstwa domowe – odpady zbierane selektywnie są klasyfikowane w grupie 15 lub są
zbierane w zmieszanych odpadach komunalnych;
• infrastruktura handlowa – supermarkety, sklepy, magazyny itp. – odpady te stanowią głównie
odpady z grupy 15;
67
•
infrastruktura przemysłowa - odpady te stanowią głównie odpady z grupy 15.
Biorąc pod uwagę system gospodarowania odpadami opakowaniowymi, moŜna zauwaŜyć, dwa
zasadnicze filary, na których jest on budowany:
• odpowiedzialności przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach za
osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu,
• obowiązku gmin do organizowania selektywnej zbiórki odpadów w celu ich odzysku, w tym
recyklingu.
Odpady opakowaniowe wg Katalogu odpadów stanowią grupę 15. Ilość wytworzonych przez
przedsiębiorców na terenie miasta Białegostoku odpadów opakowaniowych podano za Bazą Danych
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego (Tabela 37).
Tabela 37
Ilość wytworzonych przez przedsiębiorców odpadów opakowaniowych w latach
2004-2006
Kod
150101
150102
150103
150104
150105
150106
150107
150109
150110
Nazwa odpadu
Opakowania z drewna
Opakowania metali
Opakowania zawierające pozostałości
substancji niebezpiecznych lub nimi
zanieczyszczone (np. środkami ochrony
roślin I i II klasy toksyczności – bardzo
toksyczne i toksyczne)
Łącznie
Mg/rok
2004
2 295,9
298,2
748,8
33,5
0,1
145,9
398,8
0,2
2005
2 388,5
290,1
638,7
25
0,1
459
552,1
1,4
2006
2 817,4
431,1
663,7
27,7
341,9
255,4
549
0,1
2007
3 771,7
489,1
344,1
30,2
0,6
280,3
1 050,7
-
2,089
5,873
19,69
34,882
3 923,489
4 360,773
5 105,99
6 001,582
Zmiana w
stosunku do
2004r. %
64%
64%
-54%
-10%
500%
92%
163%
-100%
1 570%
53%
Źródło: WSO
Obserwowany jest wzrost (53%) ilości wytworzonych w 2007r. odpadów opakowaniowych
w stosunku do 2004r.
Tabela 38 przedstawia informacje o ilościach odpadów opakowaniowych zebranych w latach 2004 –
2007 w Białymstoku. Tabela 39 przedstawia informujące o ilościach odpadów opakowaniowych
przekazanych do odzysku i recyklingu w latach 2004 – 2007 w Białymstoku.
Tabela 38
Kod odpadu
150102
150104
150104
150101
150107
150103
150105
Ilość odpadów opakowaniowych zebranych w latach 2004 – 2007 w Białymstoku
Rodzaj opakowania, z którego powstał
odpad
Opakowania z aluminium
Opakowania ze stali w tym z blachy
stalowej
Opakowania ze szkła gospodarczego poza
ampułkami
Opakowania z materiałów naturalnych
(drewna i tekstyliów)
RAZEM
Ilość odpadów zebranych przez gminę
w Mg
2004
2005
2006
2007
1083,9
1161,42 1287,135 1143,596
37,680
25,07
31,318
24,187
-
666
701,025
741,095
724,930
847,96
1033,085
1181,38
1419,2
1567,68
1364,648
1047,456
-
-
36,56
109,19
41,4
3307,11
4268,13
4453,771
4246,907
Źródło: Urząd Miasta w Białymstoku na podstawie sprawozdania przedsiębiorstwa Lech Sp. z o. o. do Marszałka woj.
podlaskiego
68
Tabela 39
Ilość odpadów opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu w latach
2004 – 2007 w Białymstoku
Rodzaj opakowania, z którego powstał
odpad
Lp.
150102
150104
150104
150101
150107
150103
150105
Opakowania ze stali w tym z blachy stalowej
Opakowania ze szkła gospodarczego poza
ampułkami
Opakowania z materiałów naturalnych
(drewna i tekstyliów)
RAZEM
Ilość odpadów przekazanych przez
gminę do odzysku i recyklingu w Mg
2004
2005
2006
2007
1340
386,22
1340,2
874,8
37,33
25,07
31,318
661
609,96
675,89
862,09
995,91
1001,13
657,41
-
1315,71
937,96
-
-
-
-
14,94
2725,57
1934,38
24,38
4317,478
2813,89
Źródło: Urząd Miasta w Białymstoku na podstawie sprawozdania przedsiębiorstwa Lech Sp. z o. o. do Marszałka woj.
podlaskiego
Do zbierania odpadów opakowaniowych z terenu miasta Białegostoku wykorzystywana jest
infrastruktura, będąca własnością firm wywozowych. Tabela 40 przedstawia ilość pojemników do
selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych.
Tabela 40
Ilość pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych
Rodzaj pojemnika
ASTWA
Kontener KP-7
Pojemniki PA 1,1
Siatka z UM*
Dzwon z UM
MPO
MGB-1100 oraz PA-1100 oraz Siatka
Siatka z UM
Dzwon
Dzwon z UM
IGLOO
STOCKHOLM
Czyścioch Sp. z o.o.
Pojemniki MGB-80
Pojemniki PA - 770
Pojemniki PA – 1,1
Siatka z UM
Dzwon z UM
Kontener KP - 7
SM „Zachęta”
Pojemniki PA
Pojemność w m3 papier szkło
7
1,1
2,5
2,5
8
56
41
1,1
2,5
2,0 oraz 2,5
2,5
2,0 oraz 2,5
3
95
100
-
17
10
6
4
0,8
0,77
1,1
2,5
2,5
7
43
20
15
15
9
6
1,1
-
Tworzywa
sztuczne
metale Razem
1
44
25
1
1
10
142
25
10
146
30
17
-
7
4
-
341
30
34
10
13
8
15
9
25
-
10
-
-
-
6
80
10
Źródło: Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku, na lata 2004-2015
* pojemniki Urzędu Miejskiego w Białymstoku uŜyczone firmom wywozowym
-
43
50
33
25
10
6
86
69
Identyfikacja problemów w zakresie odpadów opakowaniowych
• niedostateczny rozwój i mała efektywność systemów selektywnej zbiórki odpadów
opakowaniowych;
• niewielki postęp w zakresie zmniejszania odpadów opakowaniowych ze strumienia odpadów
komunalnych kierowanych do składowania;
• brak rejestru przedsiębiorców zajmujących się recyklingiem, odzyskiem oraz
unieszkodliwianiem odpadów opakowaniowych.
3.3.5. Inne odpady, z wyłączeniem odpadów niebezpiecznych i komunalnych,
wytwarzane na terenie miasta Białystok
Wg Urzędu Statystycznego w Białymstoku na terenie miasta Białystok w roku 2006 w sektorze
gospodarczym wytworzono ok. 161,9 tys. Mg odpadów, co stanowi ok. 16,9 % wszystkich odpadów
wytworzonych w województwie podlaskim. Z ogólnej ilości wytworzonych odpadów 78,1 % poddano
odzyskowi, 1,9 % unieszkodliwiono (w tym 1,1 % składowano, 0,2 % kompostowano a 0,6 %
unieszkodliwiono w inny sposób), a 20,1 % czasowo magazynowano. W roku 2005 wytworzono ok.
149 tys. Mg odpadów. Z ogólnej ilości wytworzonych odpadów 76,6 % poddano odzyskowi, 2,4 %
unieszkodliwiono (w tym 2,0 % składowano, a 0,4 % unieszkodliwiono w inny sposób), 21,0 %
czasowo magazynowano. Na terenie miasta nagromadzonych jest ok. 2 359,50 tys. Mg odpadów na
powierzchni ok. 29,2 ha. W roku 2006 nastąpił wzrost ilości wytworzonych odpadów z sektora
gospodarczego o ok. 18,8 % (w stosunku do roku 2004).
W ramach niniejszego Planu, niezaleŜnie od danych GUS, zebrano informacje dotyczące ilości
wytwarzanych odpadów przemysłowych takŜe wśród małych i średnich producentów.
Wykorzystano do tego celu WSO.
Analizę stanu aktualnego i potrzeb w gospodarce odpadami przedstawiono w ujęciu sektorowym,
biorąc pod uwagę specyfikę miasta.
Przedsiębiorstwa zobligowane są do przesyłania do Urzędu Marszałkowskiego sprawozdań
dotyczących wytwarzania, zbierania i unieszkodliwiania odpadów w terminie do końca marca roku
bieŜącego za rok poprzedni. Z analizy danych zawartych w WSO (wynika, Ŝe w 2007 roku powstało
ok. 252 tys. Mg odpadów z czego ok. 99,5 % stanowią odpady inne niŜ niebezpieczne, czyli 250,8 tys.
Mg, natomiast w 2006 wytworzono aŜ o 49 % mniej odpadów innych niŜ niebezpieczne, czyli 128
tys. Mg. Z ogólnej ilości wytworzonych w 2007 roku odpadów 95,0 % poddano odzyskowi, a 5,0 %
unieszkodliwiono, z czego 90 % przez składowanie. Porównując dane z poprzednich lat przedstawione
przez GUS oraz zawarte w WSO moŜna szacować, Ŝe ilość podanych przez przedsiębiorstwa odpadów
za rok 2007 stanowi ponad 90 % wszystkich wytworzonych odpadów na terenie miasta.
Tabela 41, Tabela 42, Tabela 43 przedstawiają ilość odpadów wytworzonych w 2007 roku w sektorze
gospodarczym z uwzględnieniem sposobów postępowania. Tabela 44 przedstawia wyszczególnienie
wytwórców odpadów wraz z ilością odpadów wytworzonych w 2007 roku.
Tabela 45 przedstawia charakterystykę (wg grup głównych) wytworzonych w 2007 roku odpadów
innych niŜ niebezpieczne. Tabela 47 przedstawia rodzaje odpadów wytwarzanych
w największej ilości w 2007 roku.
70
Tabela 41
Ilość odpadów innych niŜ niebezpieczne wytworzonych w 2007 roku w sektorze
gospodarczym z uwzględnieniem sposobów postępowania
Wyszczególnienie
Odpady inne niŜ niebezpieczne
Wytwarzanie
[Mg]
250 790,7
Unieszkodliwianie [Mg]
Ogółem
Składowanie
11 542,5
10 365,9
Odzysk
[Mg]
239 248,2
Źródło: WSO
Tabela 42
Sposoby postępowania z odpadami innymi niŜ niebezpieczne wytworzonymi
w 2007 roku w sektorze gospodarczym [%]
Wyszczególnienie
Unieszkodliwianie
[%]
Ogółem
Składowanie
5,0%
90,0%
Odzysk Razem
[%]
[%]
95,0%
100%
Tabela 43
Sposoby postępowania z odpadami innymi niŜ niebezpieczne wytworzonymi
w 2007 roku w sektorze gospodarczym w stosunku do całkowitej ilości
wytwarzanych odpadów [%]
Wyszczególnienie
Unieszkodliwianie
[%]
Ogółem
Składowanie
99,5%
4,6%
Odzysk
[%]
Razem
[%]
4,1%
94,9%
Tabela 44
Wyszczególnienie największych wytwórców odpadów innych niŜ niebezpieczne
wraz z ilością odpadów wytworzonych w 2007 roku
L.p.
Nazwa wytwórcy
odpadów [Mg]
Udział w
całkowitej ilości
wytworzonych
odpadów [%]
PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE
1 POLMOZBYT 15-703 BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK
160127,7
63,8%
52141,2
20,8%
8916,2
3,6%
ZWYCIĘSTWA 10
BROWAR DOJLIDY SP. Z O.O. 15-555
2 BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK DOJLIDY
FABRYCZNE 28
MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI
3 CIEPLNEJ SP. Z O.O. W BIALYMSTOKU 15-062
BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK WARSZAWSKA 27
4
PMB SPÓŁKA AKCYJNA 15-950 BIAŁYSTOK
POZIOMA 2
7593,6
3,0%
5
AUCHAN POLSKA SP. Z O.O. 05-500 PIASECZNO
PIASECZNO PUŁAWSKA 46
1909,7
0,8%
1326,7
0,5%
6 PPUH KOMBINAT BUDOWLANY SP. Z O.O. 15-
Skumulowany
Udział w
całkowitej ilości
wytworzonych
odpadów [%]
150101, 150106,
150203, 160103,
160115, 160119
020780, 070213,
150101, 150102,
150104, 150107,
160509, 161002,
170405
100119, 100180,
160214, 160605,
170101, 170401,
170402, 170405,
170407, 170604,
170904
020201, 020202,
020204, 020281,
150101, 150102,
150106, 170402,
170405
020202, 020204,
150101, 150102,
150103, 150106,
160216, 160380,
170405, 200125
080318, 150101,
71
099 BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK LEGIONOWA 14
16
7
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. 03-734
WARSZAWA TARGOWA 74
1138,4
0,5%
8
WODOCIĄGI BIAŁOSTOCKIE SP. Z O.O. 15-404
BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK MŁYNOWA 18994
1026,8
0,4%
9
PILKINGTON IGP SP Z O.O. 27-600
SANDOMIERZ SANDOMIERZ POŁŁANKI 62
997
0,4%
10
ZEB Dystrybucja Sp. z o.o. 15-950 BIAŁYSTOK
ELEKTRYCZNA 13
843,6
0,3%
11
ROSTI (POLSKA) SP. Z O.O. 15-620 BIAŁYSTOK
BIAŁYSTOK ELEWATORSKA 29
839,1
0,3%
809,6
0,3%
764,7
0,3%
729,8
0,3%
143 POZOSTALI MNIEJSI PRZEDSIĘBIORCY
11 626,6
4,4%
144 Razem
250 790,7
100%
FIRMA SAMASZ INś.ANTONI STOLARSKI 15161 BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK TRAWIASTA 30
FABRYKI MEBLI FORTE S.A. W OSTROWI
13 MAZOWIECKIEJ 07-300 OSTRÓW
MAZOWIECKA BIAŁA 1
12
FABRYKA DYWANÓW "AGNELLA" S.A. 15-113
14 BIAŁYSTOK BIAŁYSTOK GEN. WŁ. ANDERSA
42
160103, 160214,
170101, 170102,
170107, 170180,
170201, 170202,
170203, 170380
100101, 170401,
170402, 170405,
191207
120101, 150101,
150102, 150107,
150203, 160117,
170101, 170405,
170504, 190801,
190802
070280, 080318,
080410, 120121,
150101, 150102,
150103, 150104,
150203, 160117,
160118, 160119,
160120, 190999
150203, 160214,
160216, 160604,
170101, 170103,
170203, 170302,
170402, 170405,
170411, 191202
150101, 150102,
150103, 160119,
170405
150101, 150102,
170401, 170405
030105, 150101,
150203, 160103,
170405
040221, 040222,
080318, 150101,
150102, 150103,
150104, 170405,
191207
100%
72
Tabela 45
Grupa
Masa odpadów innych niŜ niebezpieczne wytworzonych w sektorze
gospodarczym w latach 2006-2007, wg grup głównych katalogu odpadów
Nazwa
Ilość
wytworzonych
odpadów [Mg/rok]
2006
2007
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,
02
rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa
49924,4 58972,1
Ŝywności
Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli,
03
1456,4
737,5
masy celulozowej, papieru i tektury
04
Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego
746,1
510,7
06
34,6
2,8
produktów przemysłu chemii nieorganicznej
07
78,6
82,3
produktów przemysłu chemii organicznej
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok
ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów,
08
64,6
56,7
szczeliw i farb drukarskich
09
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych
1,1
0,3
10
54478,2 8984,6
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali
11
oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali
94,6
250,7
nieŜelaznych
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki
12
1988,5
812,8
powierzchni metali i tworzyw sztucznych
15
5092,7 5973,5
grupach
16
5149,4 164697
budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i
17
6037,6 7501,6
ziemię z terenów zanieczyszczonych)
18
1,4
1,4
19
odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej 1919,9 1704,2
i wody do celów przemysłowych
20
937,2
502,5
selektywnie
Razem:
128 005,3 250 790,7
Udział
%
2006
2007
39,0%
23,5%
1,1%
0,3%
0,6%
0,2%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
0,1%
0,0%
0,0%
42,6%
0,0%
3,6%
0,1%
0,1%
1,6%
0,3%
4,0%
2,4%
4,0%
65,7%
4,7%
3,0%
0,0%
0,0%
1,5%
0,7%
0,7%
0,2%
100%
100%
W 2007 roku najwięcej wytworzono odpadów z grup 16 (odpady nieujęte w innych grupach),
10 (odpady z procesów termicznych) oraz 02 (odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw
hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywności). Odpady te
powstają odpowiednio w przemyśle motoryzacyjnym (serwis), rolno-spoŜywczym oraz w energetyce.
Stanowią one w tych trzech grupach 93 % całkowitej ilości wytworzonych odpadów innych niŜ
niebezpieczne. Co obrazują: Tabela 45, Tabela 46 i Tabela 47.
Odpady nieujęte w innych grupach (grupa 16)
Na terenie miasta Białystok w 2007 roku duŜą część wytwarzanych odpadów stanowiły odpady
z grupy 16. W tym wypadku z przemysłu powiązanego z motoryzacją (z serwisem). W 2007 roku tego
rodzaju odpadów powstało aŜ 164 697 Mg, co stanowi prawie 66% ogólnej ilości wytworzonych
odpadów. Największy udział w tej grupie odpadów, bo aŜ 99% (160 120 Mg) mają płyny
zapobiegające zamarzaniu inne niŜ wymienione w 16 01 14 – kod 16 01 15. PowyŜsze odpady były
73
przede wszystkim unieszkodliwiane. Największym wytwórcą omawianych odpadów (w roku 2007)
było PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE POLMOZBYT .
Przemysł rolno - spoŜywczy
Odpady z sektora rolno - spoŜywczego powstają głównie w: zakładach przetwórstwa spoŜywczego,
gospodarstwach rolnych, ogrodniczych i hodowlanych, itp. Na terenie miasta Białystok wytworzone w
2007 roku w ilości 58 972,1 Mg odpady z przemysłu rolno-spoŜywczego stanowiły 23,5% wszystkich
wytworzonych odpadów. NaleŜy jednak mieć świadomość, Ŝe nie są to wszystkie powstające w tym
sektorze odpady, gdyŜ tylko część gospodarstw rolnych oraz największe zakłady przetwórstwa rolno –
spoŜywczego poddaje się ewidencji odpadów (wnioski, zezwolenia, decyzje).
Na terenie miasta Białystok w roku 2007 główną masę odpadów grupy 02 w ilości 50700,4 Mg
(20,2%) stanowiły odpady o kodzie 02 07 80 – czyli wytłoki, osady moszczowe i pofermentacyjne,
wywary. Odpady te były w całości wykorzystywane. Największym wytwórcą tych odpadów był
Druga grupą odpadów wytwarzanych w duŜych ilościach była 0dpadowa tkanka zwierzęca (02 02
02), który w ilości 6671,2 Mg stanowił ok. 2,7 % ogółu wytworzonych odpadów. Największym
wytwórcą była firma PMB S. A.
Energetyka
W roku 2007 odpady powstające w elektrociepłowniach i kotłowniach na terenie miasta Białystok
stanowiły ok. 3,6% wszystkich odpadów z sektora gospodarczego (8984,6 Mg odpadów z grupy 10 odpady z procesów termicznych). Podstawową ich masę – 8526,9 Mg (95% wszystkich odpadów
grupy 10) stanowiły mieszanki popiołowo-ŜuŜlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych
(kod 100180). Odpady te były prawie w całości wykorzystywane.
Największy wytwórcami były następujące zakłady:
• MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI CIEPLNEJ SP. Z O.O.
• PP-H "SILIKATY - BIAŁYSTOK" SP. Z O.O.
Tabela 46 przedstawia największych wytwórców odpadów innych niŜ niebezpiecznych w 2007 roku
w obrębie poszczególnych grup głównych odpadów.
Tabela 46
Grupa
02
03
04
06
07
08
09
Najwięksi wytwórcy odpadów innych niŜ niebezpiecznych w 2007 roku w obrębie
poszczególnych grup głównych odpadów
Nazwa
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw
hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa
oraz przetwórstwa Ŝywności
Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i
mebli, masy celulozowej, papieru i tektury
Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i
tekstylnego
stosowania produktów przemysłu chemii
nieorganicznej
stosowania produktów przemysłu chemii organicznej
stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii
ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb
drukarskich
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług
fotograficznych
10
11
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania
powierzchni metali oraz innych materiałów i z
procesów hydrometalurgii metali nieŜelaznych
Wytwórcy
PMB SPÓŁKA AKCYJNA
FABRYKI MEBLI FORTE S.A.
PACK-BOX S.C. S.PURTA I K. PURTA
FABRYKA DYWANÓW "AGNELLA" S.A.
KONTRAST KRZYSZTOF KOC
SPECJALISTYCZNY ZOZ GRUŹLICY I CHORÓB PŁUC
BIANOR SP. Z O.O.
MOSTOSTAL BIAŁYSTOK SP. Z O.O.
NIBE - BIAWAR SP. Z O.O.
MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI
CIEPLNEJ SP. Z O.O.
PP-H "SILIKATY - BIAŁYSTOK" SP. Z O.O.
NIBE - BIAWAR SP. Z O.O.
PPUH KAZIMIERZ CUDOWSKI
74
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej NIBE - BIAWAR SP. Z O.O.
obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych
PROMOTECH SP. Z O.O.
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do
15 wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne
JERONIMO MARTINS DYSTRYBUCJA S.A.
nieujęte w innych grupach
PSS "SPOŁEM" W BIAŁYMSTOKU
PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE POLMOZBYT
16 Odpady nieujęte w innych grupach
BIANOR SP. Z O.O.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
PPUH KOMBINAT BUDOWLANY SP. Z O.O.
17 budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając
FIRMA SAMASZ INś.ANTONI STOLARSKI
glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
ZEB Dystrybucja Sp. z o.o.
18 Odpady medyczne i weterynaryjne
JEDNOSTKA WOJSKOWA NR 3550
Odpady z instalacji i urządzeń słuŜących
zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków BIAŁOSTOCKIE ZAKŁADY GRAFICZNE S.A.
19
oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
WODOCIĄGI BIAŁOSTOCKIE SP. Z O.O.
przemysłowych
SP DZIECIĘCY SZPITAL KLINICZNY IM. DR L.
20
ZAMENHOFA AKADEMII MEDYCZNEJ W
selektywnie
BIAŁYMSTOKU
12
Tabela 47
Kod odpadu
160115
020780
100180
020202
170405
150101
170107
170101
150107
160119
160117
160120
020281
191201
120101
160380
Rodzaje odpadów innych niŜ niebezpieczne wytwarzanych w sektorze
gospodarczym w największej ilości w 2007 roku
Nazwa odpadu
Płyny zapobiegające zamarzaniu
inne niŜ wymienione w 16 01 14
Wytłoki, osady moszczowe i
pofermentacyjne, wywary
Mieszanki popiołowo-ŜuŜlowe z
mokrego odprowadzania
odpadów paleniskowych
Odpadowa tkanka zwierzęca
śelazo i stal
Zmieszane odpady z betonu,
gruzu ceglanego, odpadowych
materiałów ceramicznych i
elementów wyposaŜenia inne niŜ
Odpady betonu oraz gruz
betonowy z rozbiórek i
remontów
Tworzywa sztuczne
Metale Ŝelazne
Szkło
Odpadowa tkanka zwierzęca
stanowiąca materiał
szczególnego i wysokiego
ryzyka, w tym odpady z
produkcji pasz mięsno-kostnych
inne niŜ wymienione w 02 02 80
Papier i tektura
Odpady z toczenia i piłowania
Ŝelaza oraz jego stopów
Produkty spoŜywcze
przeterminowane lub
Ilość odpadów
wytworzonych [Mg]
Udział w całkowitej
ilości wytworzonych
odpadów [%]
Skumulowany Udział w
całkowitej ilości
wytworzonych odpadów
[%]
160120
63,8%
63,8%
50700,4
20,2%
84,1%
8526,9
3,4%
87,5%
6671,2
3959,7
3771,7
2,7%
1,6%
1,5%
90,1%
91,7%
93,2%
1614,1
0,6%
93,8%
1315,5
0,5%
94,4%
1050,7
1040,2
967,4
963,9
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
94,8%
95,2%
95,6%
96,0%
954,1
0,4%
96,4%
801,1
0,3%
96,7%
779,1
0,3%
97,0%
737,6
0,3%
97,3%
75
nieprzydatne do spoŜycia
Trociny, wióry, ścinki, drewno,
płyta wiórowa i fornir inne niŜ
150102
sztucznych
ZuŜyte lub nienadające się do
uŜytkowania pojazdy
160106
niezawierające cieczy i innych
niebezpiecznych elementów
190802
Zawartość piaskowników
Pozostałe odpady
030105
714,6
0,3%
97,6%
489,1
0,2%
97,8%
451,7
0,2%
97,9%
434,1
4727,6
0,2%
1,9%
98,1%
100%
Na terenie miasta nie funkcjonują składowiska odpadów powstających z sektora gospodarczego.
Natomiast w województwie funkcjonuje składowisko będące w administrowaniu przez
Elektrociepłownię Białystok S.A., którego charakterystykę przedstawia Tabela 48.
Tabela 48
Charakterystyka składowisk odpadów przemysłowych
Administrator
Elektrociepłownia
Białystok S.A.
Lokalizacja
Charakterystyka składowiska
Sowlany gm. Rozpoczęcie eksploatacji - 1991 r.
Supraśl
Powierzchnia eksploatacyjna netto - 27,19
ha
nagromadzono - 2 197 380 Mg (stan na
31.12.2003r.)
Rodzaj
składowanych
odpadów
popioły i ŜuŜle z
Elektrociepłowni
Białystok
Niektóre wytworzone odpady z przemysłu, przekazywane są do ZUOK w Hryniewiczach. Ilość
odpadów innych niŜ niebezpieczne z wyłączeniem odpadów komunalnych dostarczonych w 2007 roku
do ZUOK w Hryniewiczach wynosiła 23 728,37 Mg z czego ok. 23 % składowano, a 77 % poddano
odzyskowi. Tabela 14 przedstawia strukturę dostarczanych odpadów w 2007 roku do ZUOK
w Hryniewiczach.
3.3.5.1. Istniejące na terenie miasta Białystok instalacje do odzysku odpadów
Charakterystykę
przedsiębiorstw
posiadających
odpowiednie
instalacje
do
odzysku
i unieszkodliwiania odpadów powstających w sektorze gospodarczym przedstawia Tabela 49
i Rysunek 4.
76
Tabela 49
Charakterystyka przedsiębiorstw posiadających odpowiednie instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów powstających
w sektorze gospodarczym
Nazwa firmy
„CEMEX POLSKA” Sp. zo.o.
Al. Jerozolimskie 212A
02-486 Warszawa
"ANWILEX" SP. Z O.O.
ELEWATORSKA 29, 15-620
BIAŁYSTOK, M. Białystok
ZAKŁAD NAPRAWCZY
SAMOCHODÓW
CIĘśAROWYCH MIROSŁAW
WASILEWSKI, WIADUKT 8,
15-327 BIAŁYSTOK
PH "MIRPOL" MIROSŁAW
CZESZEL ELEWATORSKA
29, 15-620 BIAŁYSTOK, M.
Białystok
P.P.H.U. "KOŁOPLAST"
MACIEJ KOŁODKO KLUKA
34A, 15-197 BIAŁYSTOK, M.
Białystok
Nazwa instalacji
Projektowana
moc
przerobowa
[Mg/rok]
Adres instalacji
Rodzaj
procesu
[R/D]
Kod odpadu
IN/N
Nazwa odpadu
Ilość odpadów
przetworzona w
roku
sprawozdawczym
[Mg]
STETTER
GEN. KLEEBERGA
14
5000 R14
100102
Popioły lotne z węgla
5465,2
MŁYN DO MIELENIA
MERCODOR
ELEWATORSKA
29
180 R15
120105
Odpady z toczenia i
wygładzania tworzyw
sztucznych
3,6
ELEWATORSKA
29
180 R15
160119
Tworzywa sztuczne
180
ELEWATORSKA
ELEWATORSKA
29
29
80 R15
100 R15
160119
160119
Tworzywa sztuczne
Tworzywa sztuczne
60
69,9
8
300 R15
160104
322
3,6
MŁYN DO MIELENIA
MERCODOR
MŁYN DO MIELENIA SG3048
MŁYN DO MIELENIA SG3060
STACJA DEMONTAśU
POJAZDÓW
WIADUKT
MŁYN PRODUKCJI
GÓRECZNY + KRUSZARKA
ELEWATORSKA
29
150 R14
120105
Odpady z toczenia i
wygładzania tworzyw
sztucznych
ELEWATORSKA
29
150 R14
160119
Tworzywa sztuczne
140,1
ELEWATORSKA
29
50 R14
160119
Tworzywa sztuczne
50
MŁYN PRODUKCJI
GÓRECZNY + KRUSZARKA
MŁYN SHINI KOREA
URZADZENIE
ZAGĘSZCZAJĄCE UZ 600
URZADZENIE
ZAGĘSZCZAJĄCE UZ 600
URZĄDZENIE
ZAGĘSZCZAJACE UZ 550
URZĄDZENIE
ZAGĘSZCZAJACE UZ 550
*
KLUKA
34A
300 R14
070213
Odpady tworzyw sztucznych
10,5
KLUKA
34A
300 R14
150102
sztucznych
42,6
KLUKA
34A
270 R14
070213
10,5
KLUKA
34A
270 R14
150102
sztucznych
35,3
MŁYN NOśOWY 600/400
KLUKA
34A
900 R14
070213
11,5
KLUKA
34A
900 R14
150102
sztucznych
35,1
KLUKA
34A
900 R14
160119
Tworzywa sztuczne
77,7
URZĄDZENIE
ZAGESZCZAJĄCE UZ 1000
KLUKA
34A
Brak danych R14
070213
22,8
77
"AUTO-SZROT" ANDRZEJ
GROMIŃSKI, DOROTA
GROMIŃSKA, LINIOWA 4,
15-587 BIAŁYSTOK
CENTRUM RECYKLINGU
SAMOCHODOWEGO RAFAŁ
PTASZYŃSKI KRZYSZTOF
TYMOSZUK,
BARANOWICKA 119, 15-501
BIAŁYSTOK
URZĄDZENIE
ZAGESZCZAJĄCE UZ 1000
KLUKA
STACJA DEMONTAśU
POJAZDÓW
LINIOWA
STACJA DEMONTAśU
POJAZDÓW
BARANOWICKA
150202
*
4
150 R14
160104
*
144,81
119
2200 R15
160104
*
229,543
34A
ROZDRABNIARKA
BARANOWICKA
119
1395 R15
150203
Sorbenty, materiały filtracyjne,
tkaniny do wycierania (np.
szmaty, ścierki) i ubrania
ochronne inne niŜ wymienione
w 15 02 02
ROZDRABNIARKA
BARANOWICKA
119
1395 R15
160103
ZuŜyte opony
ROZDRABNIARKA
BARANOWICKA
119
1395 R15
160119
Tworzywa sztuczne
DĄBROWSKIEGO
28
2900 R15
150102
DĄBROWSKIEGO
28
500 R15
150102
ELEWATORSKA
29
2000 R14
160104
"HERMES RECYCLING" SP. Z BELOWNICA
O.O. DĄBROWSKIEGO 28, 15872 BIAŁYSTOK, M. Białystok GRANULARKA
MIRPOL SP. Z O.O.
ELEWATORSKA 29, 15-620
BIAŁYSTOK, M. Białystok
Brak danych R14
Sorbenty, materiały filtracyjne
(w tym filtry olejowe nieujęte w
innych grupach), tkaniny do
wycierania (np. szmaty, ścierki)
i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi (np. PCB)
STACJA DEMONTAśU
POJAZDÓW
Źródło: WSO
IN/N – inne niŜ niebezpieczne/niebezpieczne
sztucznych
sztucznych
*
62
0
6,1
13,2
1637,3
74,1
346,87
78
Rysunek 4
Rozmieszczenie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta Białegostoku
(wg Bazy danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku)
79
3.3.5.2. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami innymi niŜ komunalne
i niebezpieczne
• niska świadomość ekologiczna wytwórców odpadów, szczególnie w małych i średnich
podmiotach gospodarczych,
• niewystarczający sposób organizacji systemu zbierania, gromadzenia i transportu odpadów
powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorców
• stosunkowo niska efektywność stosowanych metod odzysku, w tym recyklingu,
• nieprzestrzeganie narzuconych w aktach prawnych obowiązków dla wytwórców i posiadaczy
odpadów,
• niesprawnie działający system ewidencji odpadów, przez co brak jest jednolitego systemu
informacji o odpadach. Dane o ilościach wytwarzanych odpadów oraz o sposobach
gospodarowania nimi są niekompletne i nie zweryfikowane,
• brak moŜliwości nałoŜenia przez organy kontrolujące mandatów za nie przysyłanie zbiorczego
zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz
instalacjach i urządzeniach słuŜących do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
• trudna sytuacja ekonomiczna wielu podmiotów gospodarczych i bariera kapitałowa przy
wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych mogących przyczynić się do
minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów oraz zwiększenia stopnia ich odzysku.
80
4. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI
4.1. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Prognozy dotyczące emisji odpadów w mieście Białystok zostały opracowane do 2015 roku. Na ilość
odpadów komunalnych wytwarzanych w skali miasta wpływa liczba mieszkańców oraz zmiany
jednostkowych wskaźników emisji odpadów, których trendy zmian wynikają głównie z przesłanek
rozwoju gospodarczo – społecznego. Prognozę zmian wskaźników emisji odpadów wykonano
w oparciu o dane zamieszczone w WPGO. Przyjęto w nim na lata 2008 – 2019 wariant rozwoju
sytuacji, wg którego oczekuje się wzrostu ilości wytwarzanych odpadów. Podobnie jak w WPGO
przyjęto następujące załoŜenia:
• nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów
komunalnych,
• wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtować się będzie na poziomie 5
% w okresach 5 letnich (1 % w skali roku),
• wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów spowoduje zmiany ilości
i składu odpadów niesegregowanych, zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru,
tworzyw sztucznych, szkła i metalu.
Wykorzystując powyŜsze
w latach 2008-2015.
załoŜenia
określono
prognozę
ilości
wytwarzanych
odpadów
Tabela 50 przedstawia informacje nt. prognozowanej liczby mieszkańców w mieście Białystok do
2015 roku.
Tabela 50
Prognoza liczby ludności dla miasta Białystok wg GUS w tys.
Rok
Liczba mieszkańców
2008
294,8
2011
294,9
2015
293,1
Źródło: prognoza demograficzna GUS
Tabela 51 przedstawia prognozowaną ilość wytworzonych odpadów komunalnych w mieście
Białystok w latach 2008 – 2015 (Mg/rok). Tabela 52 przedstawia prognozowaną ilość wytworzonych
poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w mieście Białystok w latach 2008 – 2015
(Mg/rok).
Tabela 51
Prognozowana ilość wytworzonych odpadów komunalnych w mieście Białystok
w latach 2008 – 2015
Rok
[Mg]
Wskaźnik kg/M/rok
Źródło: Oszacowania własne
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
99 943 100 959 102 021 102 967 103 881 104 803 105 687 106 488
339
342
346
349
353
356
360
363
81
Tabela 52
L.p.
Prognozowana ilość wytworzonych poszczególnych strumieni odpadów
komunalnych w mieście Białystok w latach 2008 – 2015 (Mg/rok)
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
3 645
3 681
3 718
3 754
3 788
3 822
3 855
3 884
2 733
2 761
2 789
2 813
2 840
2 866
2 891
2 913
86 889
87 779
88 707
89 535
90 331
91 135
91 907
92 605
3.1.
28 558
3.2.
1 822
odpady zielone
3.3.
Papier i tektura 17 318
3.4.
3 341
3.5.
Tworzywa sztuczne 12 152
3.6.
6 985
Szkło
3.7.
4 252
Metal
3.8.
911
OdzieŜ, tekstylia
3.9.
1 822
Drewno
3.10.
911
3.11
8 811
Odpady mineralne
4. Odpady z targowisk
911
28 851
1 840
17 496
3 374
12 275
7 058
4 294
920
1 840
920
8 901
920
29 156
1 859
17 680
3 408
12 406
7 133
4 341
930
1 859
930
8 995
930
29 428
1 876
17 844
3 441
12 521
7 199
4 382
938
1 876
938
9 077
938
29 690
1 891
18 004
3 473
12 631
7 261
4 422
946
1 891
946
9 158
946
29 955
1 907
18 164
3 505
12 744
7 327
4 461
953
1 907
953
9 239
953
30 209
1 921
18 319
3 534
12 851
7 389
4 498
961
1 921
961
9 316
961
30 438
1 937
18 457
3 561
12 949
7 445
4 531
967
1 937
967
9 388
967
1.
2.
3.
5.
6.
Nazwa odpadu
Odpady komunalne
segregowane i zbierane
selektywnie
odpadyzielone z ogrodów i i
parków
Niesegregowane (zmieszane)
odpady komunalne, w tym:
odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady z czyszczenia ulic i
placów
Odpady wielkogabarytowe*
Razem
2 126
2 147
2 169
2 188
2 206
2 225
2 245
2 263
3 645
3 681
3 718
3 754
3 788
3 822
3 855
3 884
99 943 100 959 102 021 102 967 103 881 104 803 105 687 106 488
Źródło: Opracowanie własne
* - meble i inne odpady duŜych rozmiarów (poza zuŜytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym)
Przyjęte za Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami wskaźniki zmiany w rozpatrywanym
okresie czasu ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych
powodują nieznaczne zmiany tego strumienia. Ilości prognozowanych mas odpadów naleŜy traktować
szacunkowo.
W roku 1995 do którego odnosi się ilość moŜliwych do składowania w poszczególnych latach
odpadów ulegających biodegradacji) w województwie podlaskim wytworzono 133,3 tys. Mg odpadów
ulegających biodegradacji z czego ok. 24 % przypada na miasto Białystok. Do oszacowania ilości
składowanych odpadów ulegających biodegradacji przyjęto poniŜsze załoŜenia:
• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowisko odpadów, tak aby nie było składowanych więcej niŜ:
o 75% masy tych odpadów w 2010r., w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych
w 1995r.,
w 1995r.,
w 1995r.,
oraz, Ŝe odpady ulegające biodegradacji to:
• odpady kuchenne ulegające biodegradacji,
• odpady zielone,
• odpady z papieru i tektury.
Biorąc pod uwagę powyŜsze załoŜenia określono, ilości wytworzonych odpadów ulegających
biodegradacji oraz dopuszczalną ilość do składowania odpadów ulegających biodegradacji.
Tabela 53 przedstawia ilość wytworzonych oraz moŜliwych do składowania odpadów ulegających
biodegradacji w latach 2008-2015.
82
Tabela 53
Ilość wytworzonych oraz moŜliwych do składowania odpadów ulegających
biodegradacji w latach 2008-2015
Rok
2008
b.
2011
2015
Wyszczególnienie
Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji
Dopuszczalna ilość składowania odpadów ulegających biodegradacji
50 431
25 595
Mg/rok
51 961
21 328
53 745
14 625
Propozycje badań jakościowych i ilościowych strumienia odpadów komunalnych i wytycznych
metodologicznych
W celu weryfikacji przeprowadzonej prognozy oraz uzyskania szczegółowych danych dotyczących
charakterystyki odpadów oraz monitorowania prowadzonych działań w gospodarce odpadami naleŜy
prowadzić sukcesywne badania odpadów w ZUOK w Hryniewiczach, zgodnie z obowiązującą w tym
zakresie metodyką. W ramach niniejszego planu, moŜliwe jest jedynie wskazanie, aby badania te
uwzględniały następujące sugestie:
Badania powinny być przeprowadzone w pełnym cyklu rocznym, w kaŜdym środowisku:
• zabudowa wielorodzinna nowa,
• zabudowa wielorodzinna stara,
• zabudowa jednorodzinna.
Biorąc pod uwagę, Ŝe dla celów statystycznych wskazane jest aby trasy pomiarowe były jak
najbardziej reprezentatywne:
Trasa I – zabudowa wielorodzinna nowa z towarzyszącą infrastrukturą.
Trasa II – zabudowa jednorodzinna
Trasa III – zabudowa wielorodzinna stara z towarzyszącą infrastrukturą.
Oznaczane powinny być następujące wskaźniki:
• wskaźniki ilościowe nagromadzenia odpadów (tj. ilości stałych odpadów komunalnych
wytwarzanych przez mieszkańca, z podziałem na wytwarzane przez mieszkańców i w
przemyśle),
• udział poszczególnych strumieni odpadów (w tym wg podziału przyjętego przez krajowy plan
gospodarki odpadami, stosowany w niniejszym planie),
• właściwości nawozowe (przydatność do kompostowania),
• właściwości paliwowe (moŜliwość odzysku energii z odpadów),
• zawartość zanieczyszczeń (w tym metali cięŜkich).
Badaniu powinny podlegać poszczególne strumienie odpadów, np.:
• z pojemników na odpady „Mokre” – zawartość odpadów ulegających biodegradacji i
zanieczyszczeń, zawartość makroelementów (N, P, K, Ca, Mg), metali cięŜkich.
• z pojemników na odpady „Suche” – zawartość odpadów opakowaniowych (ze szczegółowym
zestawieniem rodzaju opakowań), niebezpiecznych, zanieczyszczeń (odpady organiczne),
• z pojemników na odpady zmieszane – zawartość odpadów ulegających biodegradacji,
opakowaniowych, niebezpiecznych, właściwości paliwowe.
• z pojemników w punktach selektywnego gromadzenia – zawartość poszczególnych typów
opakowań oraz zanieczyszczeń,
• z pielęgnacji terenów zielonych – zawartość metali cięŜkich, zawartość makroelementów (N,
P, K, Ca, Mg).
Sukcesywnie naleŜy badać zawartość odpadów ulegających biodegradacji w strumieniu odpadów
kierowanym do składowania/spalania.
83
NaleŜy rozpocząć badania, w wyniku których określone zostaną ilości oraz rodzaje wytwarzanych
odpadów w rzemiośle, usługach, drobnej wytwórczości, a więc wytwórców nie objętych obowiązkiem
uzyskiwania decyzji na wytwarzanie odpadów oraz sprawozdawczości.
4.2. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi
4.2.1. Prognoza powstawania odpadów niebezpiecznych z przemysłu na terenie miasta
Białystok
Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów w perspektywie
czasowej do roku 2015 zaleŜeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu,
rzemiosła i usług. Z doświadczeń światowych wynika, Ŝe na kaŜde 1% wzrostu PKB przypada 2%
wzrostu ilości wytwarzanych odpadów. Zakładając wzrost PKB na poziomie 3-4% rocznie, wzrost
ilości wytworzonych odpadów będzie na poziomie 6-8% rocznie. Przyjmując wariant
„optymistyczny” rozwoju sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję przewiduje się dalszy rozwój
gospodarczy kraju w następstwie restrukturyzacji przemysłu i handlu do roku 2015.
Budowie nowoczesnej gospodarki w Polsce towarzyszyć będzie rozwój małych i średnich
przedsiębiorstw.
Do roku 2015 sytuacja demograficzna nie będzie ulegać większym zmianom. Z poprawą warunków
Ŝycia wzrastać będzie średnia wieku mieszkańców, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi
medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów z jednostek słuŜby zdrowia.
Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny cyklu Ŝyciowego
produktu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów o wysokiej materiałochłonności
i odpadowości oraz produktów zawierających substancje niebezpieczne dla środowiska
Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdraŜanie nowych technologii
mało – i bezodpadowych, metod Czystej Produkcji oraz budowę własnych instalacji słuŜących
odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat
spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie
stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców.
Tendencji tej towarzyszyć będzie trend odwrotny polegający na ujawnianiu przez kontrolerów
odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które jak dotąd nie wystąpiły o odpowiednie
zezwolenia. Dotyczyć to będzie głównie niewielkich zakładów oraz jednostek weterynaryjnych.
Ocenia się, Ŝe udział tzw. „Szarej strefy odpadowej”, składającej się głównie z małych zakładów
produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych wynosi 5 – 8% całości obecnego strumienia odpadów
w Polsce. Podstawowym sposobem zagospodarowania odpadów niebezpiecznych będzie ich
wykorzystanie gospodarcze.
Zgodnie z obowiązującym prawem do końca 2010 r. mają zostać oczyszczone wszelkie urządzenia
i instalacje zawierających te substancje. Tabela 54 przedstawia plan unieszkodliwiania odpadów
zawierających PCB z terenu Białegostoku przez poszczególne przedsiębiorstwa.
84
Tabela 54
Plan unieszkodliwiania odpadów zawierających PCB z terenu Białegostoku przez
poszczególne przedsiębiorstwa
Ilość PCB planowanych do usunięcia lub zastąpienia inną
substancją w urządzeniach
Data planowanego oczyszczenia
lub unieszkodliwienia PCB z
urządzenia
Masa [Mg]
Objętość [m3]
Masa [Mg]
Objętość [m3]
Masa [Mg]
Objętość [m3]
Masa [Mg]
Zastąpiona
Objętość [m3]
Usunięta
Unieszkodliwione
Zastąpiona
Oczyszczone
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej
Białystok, Ciepłownia
Zachód, Ul Starosielce 2/1
Zakłady Przemysłu
Sklejek "BIAFORM",
ul. Dojlidy Fabryczne
24, 15-566 Białystok
ALTRAD SPOMASZ,
ul. Nowosielska 6, 15-617
Białystok
Fabryka Dywanów
"AGNELLA", ul. Gen.
W. Andersa 42, 15-113
Białystok
Fabryka Przyrządów i
Uchwytów "Bison-Bial"
w Białymstoku, o/w
Bielsku Podlaskim, ul.
świki i Wigury 75
Elektrociepłownia
Białystok, ul. Gen. W.
Andersa 3, Rozdzielnia
RO1
Podlaskie Zakłady
ZboŜowe, ul.
Elewatorska 14, 15-620
Białystok,
Razem
Usunięta
Unieszkodliwione
Stacja
transformatorowa NIBE
BIAWAR, Al. Jana
Pawła II/57, Białystok
Chłodnia Białystok S.A.,
chłodnia nr I, ul.
Baranowicka 113,
Białystok
PMB S.A., ul. Pozioma
2, 15-950 Białystok
Wodociągi Białostockie,
ul. Młynowa 52/1, 15-404
Białystok
Fabryka Wyrobów
Runowych, ul.
Świętojańska 15, 15-277
Białystok
Przedsiębiorstwo PKS,
ul. Fabryczna 1, 15-950
Białystok
2009 - 2010
2009 - 2010
Oczyszczone
2007 – 2008
Miejsce występowania
urządzenia
2007 – 2008
-
-
-
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
14
-
-
-
-
-
-
-
0,7
-
-
8
52
-
-
-
-
-
-
-
5,605
-
-
-
181
-
-
-
-
-
-
-
-
-
17
-
19
0,242
-
-
-
0,239
-
-
-
-
-
-
3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
16
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
43
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
8
-
-
-
-
-
-
-
-
29
139
-
24
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
26
-
-
-
-
-
-
-
0,06
52
-
-
-
-
-
1,206
-
-
-
-
-
-
-
11
3
-
-
-
-
-
1,2
0,225
7,005
81
156
20
391
0,242
0
1,206
0
0,239
1,2
0,225
13,37
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
Zgodnie z powyŜszą tabelą przewiduje się, Ŝe do roku 2008 zostanie oczyszczonych 81,
a unieszkodliwionych 156 urządzeń zawierających PCB, a w latach 2009 – 2010 oczyszczonych
85
zostanie 20, a unieszkodliwionych 391 urządzeń zawierających PCB. Natomiast do 2008 roku
usuniętych z urządzeń zostanie 0,242 m3 PCB, a zastąpionych inną substancją 1,206 m3 PCB, z kolei
w latach 2009 – 2010 usuniętych z urządzeń zostanie 0,239 m3 PCB, a zastąpionych inną substancją
0,225 m3 PCB.
W oparciu o wyniki badań prowadzonych przez róŜne jednostki badawcze w krajach europejskich
zakłada się 30-letni okres usuwania wyrobów azbestowo-cementowych, jako okres graniczny ich
bezpiecznego uŜytkowania w warunkach polskich oraz korzystając z danych zawartych
w opracowanym przez Ministerstwo Gospodarki „Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” przyjmuje się, Ŝe w całym województwie
podlaskim w okresie do 2015r powstanie ok. 400 tys. Mg odpadów z zawartością azbestu. Plan
ochrony przed szkodliwością azbestu i program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu
miasta Białegostoku na lata 2006 – 2032 określa, Ŝe w mieście moŜe powstać do roku 2015 ok. 4 tys.
Mg odpadów zawierających azbest. Przewiduje się, Ŝe do roku 2012 na terenie województwa
podlaskiego powstaną 3 składowiska odpadów azbestowych o powierzchni 7 ha.
Prognoza ilości powstawania odpadowych olejów hydraulicznych, smarowych i przemysłowych wiąŜe
się m.in. z ilością złomowanych samochodów (nieprzerwany wzrost w skali kraju). Biorąc pod uwagę
powyŜsze oraz załoŜenia przyjęte w Planie gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego na
lata 2007 – 2010 przyjęte, Ŝe rocznie ilość wytwarzanych olejów odpadowych na terenie miasta
Białegostoku będzie malała z tendencją 2 %.
Prognoza ilości akumulatorów wiąŜe się m.in. z ilością uŜywanych samochodów, która w skali kraju
wykazuje nieprzerwany wzrost, natomiast ilość powstających odpadowych baterie skorelowana jest
z uŜytkowaniem róŜnego rodzaju urządzeń elektrycznych i elektronicznych – równieŜ widoczna jest
tendencja wzrostowa. Trudno jest określić ilość powstających akumulatorów i baterii. Ale przyjmując
dodatkowo załoŜenie, Ŝe zostanie wdroŜony system zbierania tego rodzaju odpadów, ilość
pozyskanych z rynku tych odpadów będzie, co roku wzrastał o 5 %.
Prognozę wytwarzania odpadów powstających w placówkach słuŜby zdrowia przedstawiono
wykorzystując dane statystyczne, literaturowe oraz opierając się o Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami. Z poprawą warunków Ŝycia wzrastać będzie średnia wieku mieszkańców, co spowoduje
większe zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów
z jednostek słuŜby zdrowia. Na podstawie tych informacji przyjęto załoŜenie, Ŝe ilość odpadów
o charakterze komunalnym powstających w słuŜbie zdrowia będzie wzrastała średnio o 3 % rocznie,
natomiast pozostałych odpadów o 1 % rocznie. Szacunkowe wyliczenia zmian ilości odpadów
weterynaryjnych, równieŜ przewidują 1 % wzrost wytwarzania tych odpadów w kaŜdym
rozpatrywanym roku.
Prognozując ilości złomowanych samochodów naleŜałoby wziąć pod uwagę: ilość zarejestrowanych
samochodów, współczynnik recyklingu, wartość wskaźnika ilości osób przypadających na
1 samochód, prognozy demograficzne, ale równieŜ to, Ŝe aktualnie tylko co 10 samochód trafia do
działającej legalnie stacji demontaŜu pojazdów oraz powszechne w ostatnich latach sprowadzanie
starych samochodów z zagranicy i średni czas uŜytkowania pojazdu, warunkach polskich wynosi
około 15 lat. Widzimy, Ŝe oszacowanie ilości złomowanych samochodów w latach 2008-2015 nie jest
łatwe.
Wykorzystując powyŜsze zapisy oraz informacje z WPGO, czyli, Ŝe ilość zarejestrowanych pojazdów
w województwie podlaskim będzie wzrastała moŜna szacować, Ŝe wzrost ilość złomowanych
pojazdów w skali roku powinien wynosić około 2,5 %. Czyli w 2008 roku ilość złomowanych
samochodów wyniesie ok. 1 100 Mg, w 2011r. – ok. 1 200 Mg, a w 2015r. – 1 300 Mg.
86
W ostatnich latach ilość złomowanych urządzeń elektrycznych i elektronicznych wyraźnie wzrasta.
jest to wynikiem szybkiego postępu technologicznego i tym samym szybkiego starzenia się
eksploatowanych urządzeń. Dotyczy to głównie sprzętu komputerowego, ale takŜe sprzętów
gospodarstwa domowego, urządzeń radiowych i telewizyjnych, wyposaŜenia biur itp. Dynamika
wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyŜsza niŜ innych rodzajów
odpadów. Na podstawie badań w krajach Unii Europejskiej zakłada się, Ŝe ilość tych odpadów wzrasta
o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka jakościowa (skład materiałowy) tych odpadów będzie ulegała
zmianie min. na skutek ograniczania stosowania substancji niebezpiecznych.
Bezpieczne unieszkodliwienie tych urządzeń jest szczególnie waŜne ze względu na zawarte w nich
substancje szkodliwe, jak ołów, rtęć, kadm, chrom, PCV i in.
Racjonalną gospodarkę środkami ochrony roślin wymusiły wysokie ceny środków. Związane jest to
z zakupem w ilościach niezbędnych na bieŜące potrzeb. Przeterminowaniu ulegają nieznaczne ilości
środków ochrony roślin. Powstają natomiast odpady opakowaniowe po środkach ochrony roślin.
Odpady te trafiają głównie do strumienia odpadów komunalnych. Zgodnie z Ustawą z dnia
11 maja 2001 roku o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn.
zmianami) sprzedający są zobowiązani do pobrania kaucji ustalonej przez producenta lub importera
w wysokości od 10-30% ceny środka niebezpiecznego oraz zwrotu zuŜytego opakowania po tych
środkach. W przypadku braku moŜliwości wywiązania się z tego obowiązku sprzedawców, producenci
i importerzy są zobowiązani do odbierania na własny koszt opakowań wielokrotnego uŜytku, w tym
opakowań po wykorzystanych środkach ochrony roślin oraz zwrotu pobranej kaucji.
Prognozy wskazują. Ŝe ilość odpadów farb i lakierów nie powinna znacząco wzrastać. Przewiduje się
natomiast spadek ich toksyczności. Obserwuje się ponadto następujące tendencje:
• zastępowanie tradycyjnych materiałów farbami wodnymi i wyrobami lakierniczymi
o wysokiej zawartości substancji stałych;
• stosowanie farb proszkowych oraz materiałów malarskich utwardzonych radiacyjnie;
• ograniczanie stosowania materiałów malarskich zawierających rozpuszczalniki organiczne.
4.3. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami pozostałymi
Szacuje się, Ŝe ilość zuŜytych opon na terenie miasta będzie rosła i w 2008 roku wyniesie
ok. 1 100 Mg, w 2011 ok. 1 200 Mg, a w roku 2015 ok. 1 300 Mg.
Ilość wytworzonych odpadów uzaleŜniona jest od stopnia funkcjonowania poszczególnych sektorów
gospodarki, a w szczególności z budownictwa, drogownictwa jak równieŜ kolejnictwa. Szacuje się
ilości powstających tego rodzaju odpadów będzie wzrastała w tempie ok. 3-5% rocznie. Przyjmując
jako stan wyjściowy rok 2006, a więc 6 300 Mg wytworzonych odpadów oraz średni wzrost ilości
wytworzonych odpadów budowlanych na poziomie 4% rocznie oszacowano, Ŝe odpadów tych
powstanie odpowiednio: w roku 2008 – ok. 6 800 Mg, w roku 2011 – ok. 7 700 Mg, w 2015 roku
– ok. 9 000 Mg. Znaczna część tych odpadów będzie poddawana odzyskowi.
87
Zgodnie z załoŜeniami zaktualizowanego w 2005r. Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
(KPOSK), ilość oczyszczanych w województwie podlaskim, a tym samym w mieście Białystok
ścieków będzie systematycznie wzrastała. Tak więc, będzie potrzeba rozbudowy sieci kanalizacyjnych
i budowa nowych oczyszczalni, bądź rozbudowa istniejących. W związku z powyŜszym coraz więcej
mieszkańców będzie obsługiwanych przez oczyszczalnie, a tym samym nastąpi wzrost ilości
wytworzonych komunalnych osadów ściekowych. Wg zapisów zawartych w WPGO, przewiduje się
stały wzrost stopnia skanalizowania województwa - zgodnie z załoŜeniami KPOSK, w 2015 r.
systemy sieciowe obsługiwać będą, co najmniej 98 % mieszkańców miasta Białegostoku (warunek ten
jest prawie spełniony na dzień 31.12.2007r.). Nie przewiduje się znaczącej zmiany powstającej ilości
osadów ściekowych (uwodnionych). Ilość osadów ściekowych po wysuszeniu w instalacji do suszenia
będzie ok. 4 krotnie mniejsza niŜ osadów uwodnionych, czyli kształtować się będzie na poziomie
1500 – 2000 Mg/rok. Natomiast w związku z wprowadzeniem systemu suszenia komunalnych osadów
ściekowych nastąpi zmiana sposobu ich zagospodarowania. Podstawowym sposobem ich
wykorzystania będzie przyrodnicze wykorzystanie i ewentualnie spalanie.
Prognozę wzrostu ilości odpadów opakowaniowych w mieście Białystok w latach 2008- 2015
oszacowano na podstawie prognozy demograficznej oraz prognozy wzrostu ilości odpadów na
mieszkańca wg WPGO, jak równieŜ przyjmując tendencję zmian ilości wytwarzanych odpadów
opakowaniowych w latach 2004-2007. Tabela 55 przedstawia prognozowaną ilość wytworzonych
przez przedsiębiorstwa odpadów opakowaniowych z terenu miasta Białystok w latach 2008 – 2015.
Tabela 56 przedstawia prognozowaną ilość zebranych przez miasto Białystok odpadów
opakowaniowych z terenu miasta Białystok w latach 2008 – 2015. Uwzględniając zaleŜność między
poziomem rozwoju gospodarczego a masą opakowań oraz wpływ regulacji w zakresie gospodarki
opakowaniami na względną stabilizację ilości opakowań wprowadzonych na rynek, przewiduje się
znaczny wzrost masy odpadów opakowaniowych. Największy udział w odpadach opakowaniowych
stanowić będą odpady z tworzyw sztucznych, papieru, szkła oraz zmieszane odpady opakowaniowe.
Zgodnie z zapisami zawartymi w WPGO prognozy zuŜycia poszczególnych grup opakowań nie
wskazują na potencjalne zmiany struktury odpadów opakowaniowych. W odpadach tych dominować
będą odpady z tektury/papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw sztucznych.
Tabela 55
Prognoza masy odpadów opakowaniowych wytwarzanych przez
przedsiębiorstwa w latach 2008-2015
Kod
Nazwa odpadu
150101 Opakowania z papieru i tektury
Mg/rok
2011
2008
2015
3502,7
4855,4
7504,5
150102 Opakowania z tworzyw sztucznych
646,9
1189,2
2678,0
150103 Opakowania z drewna
592,7
500,2
398,9
23,2
17,8
12,5
150105 Opakowania wielomateriałowe
376,9
436,4
530,4
150106 Zmieszane odpady opakowaniowe
482,9
1255,3
4486,9
150107 Opakowania ze szkła
777,4
1310,1
2627,2
0,1
0,1
0,1
21,7
25,1
30,5
6424,5
9589,5
18269,0
150104 Opakowania metali
150109 Opakowania z tekstyliów
Opakowania zawierające pozostałości substancji
niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np.
150110
środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności
– bardzo toksyczne i toksyczne)
Łącznie
88
Tabela 56
Kod
odpadu
150102
150104
150104
150101
150107
150103/
150109
Prognoza masy odpadów opakowaniowych zebranych przez miasto Białystok
w latach 2008-2015
Rodzaj opakowania, z którego powstał odpad
Opakowania ze szkła gospodarczego poza ampułkami
Ilość odpadów zebranych przez
gminę w Mg
2008
2011
2015
1160
1209
1278
24
23
22
769
860
999
1367
2117
3794
979
801
612
Opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów)
130
219
439
RAZEM
4429
5229
7144
W latach 2008-2015 nastąpi zwiększenie sprawności procesów sortowania odpadów w sortowniach
jak równieŜ zwiększenie wydajności sortowni oraz poprawi się stopień uzyskiwania materiału
o odpowiedniej jakości, nadającego się do recyklingu i odzysku.
Natomiast po roku 2011 przewiduje się moŜliwość zwiększenia ilości odpadów opakowaniowych
poddanych termicznemu unieszkodliwianiu z odzyskiem energii. Szczególnie dotyczy to odpadów
opakowaniowych o wysokiej wartości opałowej.
4.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych, wytwarzane na terenie
miasta Białystok
Tendencje zmian ilości powstawania tego rodzaju odpadów przedstawiono w punkcie 4.2.1.
4.3.5.1. Energetyka
Największy udział odpadów powstających w energetyce stanowią ŜuŜle i popioły. Stopień
wykorzystania tych odpadów kształtuje się na poziomie 99 %. Odpady powstają głównie
w przedsiębiorstwach ciepłowniczych. Popioły i ŜuŜle wykorzystuje się głównie w budownictwie
drogowym jako kruszywa, dodatki doziarniające, dodatki do spoiw czy wypełniaczy, jak i do budowy
nasypów komunikacyjnych. Odpady te mogą być stosowane równieŜ jako wypełniacze do wyrobisk,
do budowy obwałowań składowisk odpadów paleniskowych i innych.
Obecnie podstawowym paliwem do produkcji energii elektrycznej i cieplnej jest węgiel kamienny.
Natomiast zgodnie z Polityką Energetyczną Państwa w latach objętych rozwaŜaniami będzie
następowało zwiększenie wykorzystania paliw bardziej przyjaznych środowisku - gazu, oleju itp. oraz
zwiększenie wykorzystania odnawialnych i niekonwencjonalnych źródeł energii. Strategia Rozwoju
Energii Odnawialnej przewiduje, Ŝe do roku 2010 nastąpi wzrost udziału zuŜycia energii odnawialnej
w stosunku do całkowitej zuŜytej energii z obecnego poziomu ok. 2,5 % do 7,5 %. Spowoduje to na
pewno spadek ilości powstających odpadów z energetyki. Natomiast bardzo duŜe znaczenie
szczególnie przy produkcji ilości energii cieplnej ma temperatura zewnętrzna, co przekłada się
bezpośrednio na ilość odpadów. Biorąc pod uwagę powyŜsze zapisy oraz posiłkując się tendencjami
krajowymi i światowymi oszacowano, Ŝe w okresie do 2008 roku nastąpi spadek ilości wytwarzanych
odpadów o ok. 1 % natomiast do roku 2015 o ok. 3 %.
89
4.3.5.2. Przemysł drogowy
W związku z planowanymi pracami związanych z budową infrastruktury drogowej, nastąpi znaczny
wzrost ilości odpadów powstałych podczas budowy dróg. Przewiduje się, Ŝe wzrost ten, moŜe być na
poziomie nawet 2 % rocznie.
4.3.5.3. Przemysł rolno-spoŜywczy
Prognoza ilości i struktury gospodarki odpadami powstającymi w sektorze rolno-spoŜywczym jest
trudna ze względu na zmiany restrukturyzacyjne związane z wahaniami w koniunkturze gospodarczej
powodującej upadek wielu drobnych gospodarstw. Ponadto integracja z Unią Europejską zmieni
dodatkowo warunki gospodarowania w rolnictwie i przemyśle rolno-spoŜywczym przyśpieszając
trendy modernizacyjne lub doprowadzając do likwidacji wielu nieefektywnych gałęzi produkcji rolnej.
Ponadto w „Programie Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w latach 2003-2006” (Urząd
Marszałkowski woj. podlaskiego, Białystok 2002) jednym z priorytetów jest poprawa efektywności
sektora rolno-spoŜywczego poprzez wsparcie restrukturyzacji przetwórstwa i poprawę marketingu
artykułów mięsnych i mleka oraz wspieranie zróŜnicowania systemów rolniczych, dostosowanych do
wymogów rynku Ŝywnościowego i ochrony środowiska naturalnego.
Generalnie przewiduje się wzrost ilości odpadów powstających w sektorze rolno-spoŜywczym na co
równieŜ będzie mieć wpływ :
• produkcja biopaliw,
• wzrost spoŜycia produktów przemysłu rolno-spoŜywczego i wzrost jego pozycji na rynkach
europejskich,
• sąsiedztwo chłonnych rynków zbytu na artykuły rolno-spoŜywcze na wschodzie.
Oszacowano, Ŝe do roku 2008 ilość odpadów wytworzonych przez przedsiębiorstwa wzrośnie średnio
o ok. 2 %, natomiast do roku 2015 o ok. 5 %.
90
5. ZAŁOśONE CELE W GOSPODARCE ODPADMI
5.1. ZałoŜone cele w gospodarce odpadami komunalnymi
5.1.1. Cel ekologiczny
Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie nowoczesnego systemu ich odzysku
i unieszkodliwiania
Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe zadanie, poniewaŜ
odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów środowiska. Podany powyŜej cel
ekologiczny do 2015 roku jest zgodny z celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa
w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców
i ponowne wykorzystanie odpadów, bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów
niewykorzystanych). Podane poniŜej załoŜone cele szczegółowe są równieŜ zgodne z celami
zawartym w WPGO.
Cele szczegółowe do 2011 roku:
1.
Objęcie zorganizowanym systemem selektywnej zbiórki odpadów wszystkich
mieszkańców.
2.
Deponowanie na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne nie
więcej niŜ 63% wytworzonych odpadów komunalnych.
3.
Skierowanie w roku 2011 na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne
i obojętne do 67% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji (w stosunku do roku 1995 – zgodnie z Dyrektywą Rady 1999/31/WE).
4.
Osiągnięcie selektywnej zbiórki i segregacji na poziomie przynajmniej 7,4 %
(w stosunku do zebranych odpadów komunalnych z terenu miasta Białegostoku).
Cele szczegółowe do 2015 roku:
1.
Deponowanie na składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne nie
więcej niŜ 58% wszystkich odpadów komunalnych.
2.
Skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne
i obojętne nie więcej niŜ 46% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995 – zgodnie z Dyrektywą Rady
1999/31/WE).
3.
Osiągnięcie selektywnej zbiórki i segregacji na poziomie przynajmniej 11,3 %
(w stosunku do zebranych odpadów komunalnych z terenu miasta Białegostoku).
Selektywna zbiórka surowców wtórnych ze strumienia odpadów komunalnych oraz z segregacji
Cel szczegółowy do 2015 roku
Coroczne zwiększanie ilości zbieranych odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki oraz
z segregacji
Poziomy selektywnej zbiórki oraz segregacji (Tabela 57) zostały przyjęte zgodnie z rzeczywistym
trendem zbiórki surowców wtórnych oraz segregacji z lat 2004 – 2007.
91
Tabela 57
Przyjęte poziomy selektywnej zbiórki surowców wtórnych z terenu miasta
Białegostoku oraz segregacji
Wyszczególnienie
Papier i tektura
Tworzywa sztuczne
Szkła
Metal
Selektywna zbiórka
Segregacja w ZUOK
Łącznie
2008
2011
2015
2,2%
5,5%
19,1%
1,1%
2,1%
5,0%
0,3%
0,2%
0,5%
1,6%
1,0%
0,5%
3,8%
5,0%
7,4%
1,8%
2,8%
6,4%
0,9% 1,7%
4,7%
5,0% 5,7%
6,6%
5,90% 7,40% 11,30%
PowyŜsze poziomy selektywnej zbiórki surowców wtórnych są poziomami przyjętymi wobec
przedsiębiorstw obierających odpady z terenu miasta Białegostoku.
Coroczne zwiększanie ilości odzyskanych odpadów wielkogabarytowych
ZałoŜono następujące poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych (Tabela 58):
Tabela 58
Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych
Rok
2008
2011
2015
%
35
45
65
Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych
Zintensyfikowanie zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
ZałoŜono następujące poziomy redukcji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych (Tabela 59):
Tabela 59
Zakładane poziomy redukcji odpadów niebezpiecznych
Rok
2008
2011
2015
%
15
20
35
92
5.2. ZałoŜone cele w gospodarce odpadami niebezpiecznymi
5.2.1. Odpady niebezpieczne z przemysłu
Cel ekologiczny do 2015 roku
Zmniejszenie zagroŜenia ze strony odpadów niebezpiecznych
Cele szczegółowe do 2015 roku
1. Minimalizacja powstających odpadów
2. Efektywne wykorzystanie odpadów
3. Zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwienie powstających odpadów.
Cel ekologiczny do 2015
Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów i urządzeń zawierających PCB
Cele szczegółowe do 2015 r.:
1. Weryfikacja danych z inwentaryzacji urządzeń zawierających PCB
2. Likwidacja do roku 2010 odpadów PCB o stęŜeniu powyŜej 50 ppm.
3. Rozpoczęcie procesu likwidacji zinwentaryzowanych odpadów PCB o stęŜeniu poniŜej
50 ppm.
4. Kontrola prawidłowego oznakowania urządzeń zawierających PCB oraz monitoring procesu
likwidacji urządzeń zawierających PCB
5. Kampania edukacyjno-propagandowa w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami
zawierającymi PCB.
Bezpieczne dla środowiska i zdrowia mieszkańców unieszkodliwienie odpadów azbestowych
Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich składowanie.
Natomiast w celu wyeliminowania ewentualnego szkodliwego działania azbestu moŜna np. nie
uszkodzoną powierzchnię płyty pomalować specjalną farbą.
Wobec zakazu stosowania wyrobów zawierających azbest, jedynym źródłem odpadów jest
wytwarzanie ich podczas robót w miejscach, gdzie dawniej były zastosowane. Znaczna masa
wyrobów zawierających azbest stanowi część nieruchomości (np. dachy, drogi). Wg polskiego prawa
sposób zagospodarowania tych wyrobów (po demontaŜu odpadów) naleŜy do posiadacza odpadów,
czyli firmy specjalistycznej posiadającej stosowne zezwolenia, zobowiązanej do przekazania
wytworzonych odpadów do unieszkodliwienia. Często wysokie koszty transportu i unieszkodliwiania
tych odpadów uniemoŜliwiają właścicielom nieruchomości podejmowanie jakichkolwiek działań
związanych z wymianą szczególnie pokryć dachowych zawierających azbest na nowe pokrycia nie
zawierające substancji niebezpiecznych.
WaŜne jest równieŜ przeprowadzanie akcji informacyjnych dla społeczeństwa dotyczących zagroŜenia
zdrowia ludzi przy samodzielnym usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
93
Zintensyfikowanie zbiórki olejów odpadowych
Utrzymanie rocznych poziomów odzysku i recyklingu olei odpadowych zgodnie z Rozporządzeniem
MŚ z dnia 24 maja 2005r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. nr 103, poz. 972), czyli 50 % odzysku i 35 % recyklingu.
Podniesienie świadomości mieszkańców miasta co do zagroŜeń wynikających ze złej gospodarki
olejami odpadowymi.
Zintensyfikowanie zbiórki zuŜytych baterii i akumulatorów
PoniŜsze cele zostały przytoczone za WPGO:
• rozbudowa systemu zbierania zuŜytych baterii i akumulatorów przenośnych w celu
osiągnięcia poziomów zbierania wynikających z dyrektywy 2006/66/WE Parlamentu
Europejskiego Europejskiego i Rady z dnia 6 września w sprawie baterii i akumulatorów oraz
zuŜytych baterii i akumulatorów oraz uchylającą dyrektywę 91/157/EWG (Dz. Urz. L 266
z 26.09.2006r.):
o Do dnia 26 września 2012r. co najmniej 25 % masy wprowadzonych do obrotu
przenośnych baterii i akumulatorów
o Do dnia 26 września 2016r. w wysokości 45 % masy wprowadzonych do obrotu
przenośnych baterii i akumulatorów
• W latach 2007-2009 osiągnięcie poziomu recyklingu i odzysku wynikających z ustawy z dnia
11 maja 2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej:
Rodzaj produktu, z którego powstał odpad
akumulatory kwasowo-ołowiowe
Poziom odzysku [%]
Wszystkie zgłoszone
Poziom recyklingu [%]
Wszystkie zgłoszone
akumulatory niklowo-kadmowe
(wielkogabarytowe)
(małogabarytowe)
akumulatory niklowo-Ŝelazowe oraz inne
akumulatory
elektryczne (wielkogabarytowe)
akumulatory
elektryczne (małogabarytowe)
ogniwa i baterie galwaniczne oraz ich części,
z wyłączeniem:
części ogniw i baterii galwanicznych
60
60
40
40
40
40
20
20
25
25
nie dotyczy ogniw cynkowo –
węglowych i alkalicznych
94
•
2008 – 2009 poziomów wynikających z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
14 czerwca 2007r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych pouŜytkowych:
Rodzaj produktu, z którego powstał odpad
akumulatory kwasowo-ołowiowe
2008r.
2009r.
Poziom
odzysku [%]
Wszystkie
zgłoszone
Poziom
recyklingu [%]
Wszystkie
zgłoszone
60
60
60
60
40
40
40
40
40
40
40
40
20
20
20
20
20
nie dotyczy
ogniw cynkowo
– węglowych i
alkalicznych
(wielkogabarytowe)
(małogabarytowe)
akumulatory
elektryczne (wielkogabarytowe)
akumulatory elektryczne (małogabarytowe)
ogniwa i baterie galwaniczne oraz ich
części, z wyłączeniem:
części ogniw i baterii galwanicznych
Poziom
odzysku [%]
Wszystkie
zgłoszone
Poziom
recyklingu [%]
Wszystkie
zgłoszone
18
18
nie dotyczy
ogniw cynkowo
– węglowych i
alkalicznych
20
Cele szczegółowe na lata 2008 – 2015:
Minimalizacja ilości powstawania odpadów
Eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami
Eliminacja zagroŜenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego
Zwiększenie stopnia legalnego demontaŜu pojazdów wycofanych z eksploatacji
i wykorzystania surowców
Cele szczegółowe zostały przyjęte za WPGO:
zakłada się osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu odniesionych do masy
pojazdów przyjętych do stacji demontaŜu w skali roku:
•
Od 01.01.2006r. odpowiednio 75% i 70% dla pojazdów wyprodukowanych przed
01.01.1980r. oraz 85% i 80% dla pozostałych pojazdów,
•
Od 01.01.2015r. odpowiednio 95% i 85% niezaleŜnie od daty produkcji pojazdu.
95
Cele ekologiczne do 2015 roku
Maksymalizacja ilości zbieranych odpadów elektrycznych i elektronicznych
Cele szczegółowe zostały przyjęte za WPGO:
• osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu dla sprzętu powstałego
z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego i automatów do wydawania:
o poziom odzysku w wysokości 80% masy zuŜytego sprzętu,
o poziom recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zuŜytego sprzętu w wysokości 75% masy zuŜytego sprzętu,
• osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu ze zuŜytego sprzętu
teleinformatycznego, telekomunikacyjnego i audiowizualnego:
o poziom odzysku w wysokości 75% masy zuŜytego sprzętu,
o poziom recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zuŜytego sprzętu w wysokości 65% masy zuŜytego sprzętu,
• osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu dla zuŜytego sprzętu powstałego
z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi
elektrycznych i elektronicznych z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych urządzeń
przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru
i kontroli: poziom odzysku w wysokości 70% masy zuŜytego sprzętu, poziomu recyklingu
części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zuŜytego sprzętu w wysokości
50% masy zuŜytego sprzętu,
• osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu dla zuŜytych gazowych lamp
wyładowczych, poziomu recyklingu części składowych materiałów i substancji pochodzących
ze zuŜytych lamp w wysokości 80% masy tych zuŜytych lamp,
• osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/M/rok.
Intensyfikacja zbierania opakowań po środkach ochrony roślin
Zintensyfikowanie zbiórki farb i lakierów
Stosowanie mniej toksycznych farb i lakierów
96
5.3. ZałoŜone cele w gospodarce odpadami pozostałymi
Cel ekologiczny do roku 2015
Zwiększenie stopnia odzysku i recyklingu zuŜytych opon
Zakłada się za WPGO osiągnięcie następujących rocznych poziomów odzysku i recyklingu zuŜytych
opon:
• rok 2008 – odzysk 75%, recykling 15 %,
• rok 2011 – odzysk 85%, recykling 15 %,
• rok 2015 – odzysk 90%, recykling 17 %.
Osiągnięcie poziomów selektywnego zbierania oraz odzysku zgodnie z WPGO
W Planie załoŜono poziomy selektywnego zbierania i odzysku odpadów budowlanych zgodnie
z WPGO (Tabela 60).
Tabela 60
Zakładane poziomy selektywnego zbierania i odzysku odpadów budowlanych
(wg WPGO)
Rok
2008*
2011
2015
% selektywnego
zbierania
40
50
70
% odzysk
50
70
75
* - przyjęto zgodnie z trendem z lat 2011-2015
Cele szczegółowe na lata 2008 – 2015:
Zmniejszenie ilości składowania osadów ściekowych na składowisku
Ograniczanie czasu magazynowania osadów przy oczyszczalniach ścieków
Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych
Osiągnięcie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych zgodnie
z WPGO
97
System gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku zakłada zbiórkę i odzysk odpadów
opakowaniowych mimo, Ŝe zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie aktami prawnymi, odzysk
odpadów opakowaniowych nie jest obowiązkiem gminy lecz przedsiębiorców wprowadzających
opakowania na rynek (Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania
niektórymi
odpadami
oraz
o
opłacie
produktowej
i opłacie depozytowej (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607). Zapisy tej ustawy wymagają,
aby przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty w opakowaniach zapewnił ich odzysk.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych zakłada się osiągnięcie
następujących poziomów odzysku i recyklingu:
Opakowania razem
Opakowania ze stali, w tym blachy stalowej
Opakowania ze szkła gospodarczego
Opakowania z drewna
Opakowania razem
Opakowania z drewna
.
Opakowania razem
Opakowania z drewna
Opakowania razem
Opakowania z drewna
2008
– 50% odzysk; 27% recykling
– 16% recykling
– 41% recykling
– 25% recykling
– 49% recykling
– 39% recykling
– 15% recykling
2010
– 18% recykling
– 45% recykling
– 33% recykling
– 52% recykling
– 43% recykling
– 15% recykling
2012
– 20% recykling
– 48% recykling
– 42% recykling
– 56% recykling
– 49% recykling
– 15% recykling
2014
– 22,5% recykling
– 50% recykling
– 50% recykling
– 60% recykling
– 60% recykling
– 15% recykling.
2009
– 17% recykling
– 43% recykling
– 29% recykling
– 50% recykling
– 41% recykling
– 15% recykling.
2011
– 19% recykling
– 47% recykling
– 37% recykling
– 54% recykling
– 46% recykling
– 15% recykling
2013
– 58,5% odzysk; 50% recykling
– 21,5% recykling
– 49% recykling
– 46% recykling
– 58% recykling
– 55% recykling
– 15% recykling.
Na podstawie doświadczeń krajowych i zagranicznych, w Planie zakłada się, Ŝe zbieranie tekstyliów
będzie miało marginalny charakter i ograniczało się jedynie do zbierania odzieŜy. PoniewaŜ w ogólnej
masie odpadów są to wielkości niewielkie, w obliczeniach pominięto udział tej grupy odpadów.
5.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
Zmniejszenie zagroŜenia ze strony odpadów z przemysłu
Cele szczegółowe do 2015 roku
1. Minimalizacja powstających odpadów
2. Efektywne wykorzystanie odpadów
3. Zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwienie powstających odpadów.
98
6. SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI I KIERUNKI
DZIAŁAŃ
6.1.
Odpady komunalne
6.1.1. ZałoŜenia do planu działań
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze miasta
Białegostoku kierowano się następującymi przesłankami:
1. Zgodnie z zapisami planu gospodarki odpadami dla woj. podlaskiego (2008), miasto Białystok
będzie rozwiązywać gospodarkę odpadami w Regionie Zagospodarowania Odpadów
obsługiwanym przez Zakład Zagospodarowania Odpadów Hryniewicze.
2. Wprowadzany system gospodarki odpadami umoŜliwi redukcję ilości składowanych odpadów
(w tym ulegających biodegradacji). Zwiększy się ponadto wskaźnik odzysku i recyklingu
odpadów zgodnie z przyjętymi celami.
3. Lokalizacja ZZO będzie zgodna z zasadą „bliskości” wyraŜoną w ustawie z dnia
27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.).
4. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne) poddawane
będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów). Pozostałe odpady oraz odpady
z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na
składowiskach.
5. Istniejące składowiska będą w uzasadnionych przypadkach modernizowane, tak aby zostały
w optymalny sposób wykorzystane.
6. Zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru odpadów
niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami
opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z:
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz.U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.).
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
(tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607).
6.1.2. Kierunki działań
Dla osiągnięcia załoŜonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań:
1. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym.
2. Rozszerzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów.
3. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne
i obojętne zawartości składników ulegających biodegradacji.
4. Kontynuacja
wdraŜania
systemu
eliminacji
odpadów
niebezpiecznych,
wielkogabarytowych i budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych, ich zbierania
i unieszkodliwiania.
5. Edukacja ekologiczna (zapobieganie powstawaniu odpadów, selektywna zbiórka, itp.).
6.1.3. Działania
Zgodnie z załoŜeniami KPGO 2010 z perspektywą na lata 2011-2018 podstawę zagospodarowania
odpadów stanowić mają Zakłady Zagospodarowania Odpadów (ZZO). PoniŜej przedstawiono za
WPGO jakie warunki powinny spełniać ZZO:
• Powinny korzystać z najlepszych dostępnych technik.
• Powinny stanowić obiekty regionalne posiadające moce przerobowe wystarczające do
przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez minimum 150 tys.
mieszkańców,
99
•
Powinny zapewnić co najmniej następujący zakres usług:
o Sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie
o Kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji
o Mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie odpadów resztkowych i
pozostałości sortowni
o DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych
o Składowanie przetworzonych odpadów resztkowych
o Gromadzenie odpadów niebezpiecznych, które następnie kierowane będą do odzysku
lub unieszkodliwiania.
WPGO zakłada utworzenie 7 Regionów Zagospodarowania Odpadów (RZO), w których będą
funkcjonować Zakłady Zagospodarowania Odpadów wraz z instalacjami pomocniczymi. Linie
graniczne regionów są jedynie schematycznymi zaznaczonymi propozycjami, które mogą podlegać
aktualizacji w zaleŜności od uzgodnień międzygminnych.
Zakład Zagospodarowania Odpadów w Hryniewiczach powstanie na bazie funkcjonującego od 2001
roku Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. Planowana jest modernizacja
i rozbudowa Zakładu:
• budowa segmentu do rozdrabniania materiałów budowlanych typu gruz, beton itp. oraz
odpadów wielkogabarytowych (przewidziana na lata 2009-2010)
• modernizacja i rozbudowa instalacji do kompostowania zebranych selektywnie odpadów
ulegających biodegradacji (przewidziana na lata 2009-2013)
• budowa nowych pól składowych (przewidziana na lata 2008-2013)
• budowa Zakładu Przetwarzania Termicznego Odpadów na terenie miasta Białystok
(przewidziana na lata 2010 – 2013),
• organizacja punktu (miejsca) czasowego gromadzenia (magazynowania) odpadów
poakcyjnych.
PoniŜej przedstawiono, krótką charakterystykę ZZO Hryniewicze:
ZZO Hryniewicze
Miasto Białystok
Miasto i Gmina
Choroszcz
Gmina Juchnowiec
Kościelny
Gmina Michałowo
Razem
Ludność 31.12.2006r.
Powierzchnia [km2]
291 882
12 952
102
164
Gęstość zaludnienia
[Mk/km2]
2862
79
13 445
172
78
7 141
325 420
409
847
17
384
Źródło: WPGO
NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe realizacja projektu Zintegrowany system gospodarki odpadami dla
aglomeracji białostockiej w ramach POIiŚ, w skład którego wchodzi budowa ZZO Hryniewicze, a tym
samym Zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych została zaakceptowana przez
Komisję Europejską do realizacji i dofinansowania w wysokości ok. 60 %. Tak więc projekt znajduje
się na tak zwanej liście indykatywnej projektów kluczowych POIiŚ.
100
6.1.3.1. ZałoŜenia do opracowania działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze
miasta Białystok
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze miasta
Białegostoku kierowano się następującymi przesłankami:
1. Docelowym rozwiązaniem powinno być skupienie gmin powiatu białostockiego
(w WPGO zakłada się Ŝe z tego ZZO będą korzystać gminy: miasto Białystok, miasto
i gmina Choroszcz, gmina Juchnowiec Kościelny i gmina Michałowo) wokół ZUOK
w Hryniewiczach (Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych) wyposaŜonego w linie do
segregacji odpadów zmieszanych, instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych
oraz składowisko pozostałych odpadów komunalnych. W przyszłości zakład mógłby
zostać doposaŜony w tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów
niebezpiecznych. Dodatkowo moŜna wyznaczyć miejsce do demontaŜu odpadów
wielkogabarytowych oraz zagospodarowania odpadów budowlanych. Zakłada się
równieŜ powstanie Zakładu termicznego przetwarzania odpadów komunalnych w ramach
ZZO Hryniewicze. Zakład termicznego przekształcania odpadów powstanie na terenie
miasta Białystok (ZUOK w Białymstoku). W WPGO załoŜono równieŜ rozbudowę i
budowę składowiska odpadów komunalnych na terenie gminy Michałowo w ramach tego
ZZO.
2. Gminy korzystające z usług ZUOK powinny być w zgodzie z zasadą „bliskości”
wyraŜoną w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2007
r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.). W przypadku konieczności dowozu odpadów (lub
surowców) z duŜej odległości, naleŜy rozwaŜyć budowę stacji przeładunkowych.
3. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne)
poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii).
Pozostałe odpady (tzw. odpady komunalne niesegregowane) oraz odpady z procesów
przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach.
4. Na terenach z zabudową jednorodzinną preferowane będzie kompostowanie odpadów
organicznych we własnym zakresie.
5. Zarówno system zbierania opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru
odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów
postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi, wynikających z:
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz.U.2001.63.638 ze zmianami).
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607).
6.1.3.2. Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na obszarze miasta Białystok
Miasto Białystok będzie dąŜyć do osiągnięcia załoŜonych celów (zgodnych z prawem oraz
dokumentami wyŜszego szczebla) na lata 2008-2015 poprzez szereg działań. Działania te zgodnie
z zasadami prawidłowej gospodarki odpadami podzielono na działania zmierzające do zapobiegania
powstawaniu odpadów, działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko oraz działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami
w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania (przedstawiono dla kaŜdej grupy
odpadów). Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów jest priorytetem w polityce gospodarki
odpadami. Dotyczy ono wszystkich uczestników Ŝycia produktu, tj. projektantów, wytwórców,
dystrybutorów, a takŜe konsumentów, a z chwilą gdy produkt staje się odpadem komunalnym, takŜe
władz lokalnych odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami komunalnymi.
101
Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów
Aby zapobiec powstawaniu odpadów i minimalizować ich ilość na terenie miasta Białystok zostały
przyjęte następujące kierunki działań:
• edukacja ekologiczna mieszkańców oraz organizowanie kampanii informacyjnych
promujących właściwe postępowanie z odpadami, w tym zwrócenie szczególnej uwagi na
przydomowe kompostowanie,
• wdraŜanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów
z uwzględnieniem technologii polegających na odzysku energii zawartej w odpadach
w instalacjach słuŜących do termicznego przekształcania odpadów,
• wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu,
odzysku, i unieszkodliwiania odpadów,
• wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i morfologii
odpadów powstających na obszarach wiejskich i miejskich, które w przyszłości pozwolą na
projektowanie rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami dostosowanych do lokalnych
warunków i potrzeb.
W celu zachęty mieszkańców do redukowania ilości produkowanych odpadów stosować naleŜy
następujące działania:
Edukacyjno – informacyjne, polegająca na kreowaniu zachowań konsumentów w kierunku:
• zakupu produktów o minimalnej ilości opakowań (niezbędnych),
• zakupu produktów wykonanych z materiałów z recyklingu,
• oddziaływanie na pracowników w kierunku redukcji zuŜywanych materiałów (np. papieru w
biurach, wprowadzanie wewnętrznych sieci informatycznych, poczty elektronicznej)
• racjonalizacji stosowania produktów jednorazowego uŜytku,
• popularyzacji stosowania materiałów wysokiej trwałości,
Organizacyjne, np.:
• wprowadzanie selektywnej zbiórki papieru w biurach i szkołach,
• recykling opakowań toneru z drukarek i kopiarek,
• zbieranie selektywne odpadów na budowach,
• kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na
obszarach z zabudową jednorodzinną.
UwaŜa się, Ŝe najlepsze efekty uzyskuje się kierując do kompostowania odpady ulegające
biodegradacji, takie jak:
o trawy,
o listowie drzew i krzewów,
o popielęgnacyjne i pouŜytkowe części roślin ozdobnych i uŜytkowych, z rabat ogródków
działkowych i przydomowych,
o popielęgnacyjne i pouŜytkowe części roślin z polowej i szklarniowej uprawy warzyw,
o rozdrobnione gałęzie drzew i krzewów,
o zepsute i przeterminowane pasze i środki Ŝywności,
o trociny i kora drzewna,
o rozkładalne organiczne odpady domowe w skład których wchodzą:
- odpady spoŜywcze - roślinne i zwierzęce,
- niekiedy takŜe papier - głównie gazetowy i opakowaniowy.
Trociny, kora oraz rozdrobnione gałęzie i konary słuŜą głównie jako środek strukturotwórczy
w masie przerabianych odpadów. Aby stworzyć własną pryzmę kompostową naleŜy
przygotować odpowiednie miejsce na pole kompostowe, następnie układać materiał w pryzmy
i regularnie go przerzucać – np. raz na dwa tygodnie – (w celu zapełnienia dopływu tlenu
i wody). Czas kompostowania trwa 6 - 12 tygodni w zaleŜności od warunków klimatycznych.
102
Edukację ekologiczną naleŜy prowadzić:
• w systemie nauczania, począwszy od zajęć w przedszkolach, szkołach podstawowych,
gimnazjach i wyŜszych,
• w systemie nieformalnym wykorzystując środki masowego przekazu (lokalna prasa, radio i
telewizja) oraz organizując akcje, kampanie proekologiczne.
Działania zmierzające do ograniczenia negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko
Przyjęto następujące kierunki działań zmierzające do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów i ich
negatywnego oddziaływania na środowisko:
• budowę regionalnego zakładu zagospodarowania odpadów z uwzględnieniem stacji
przeładunkowych i instalacji pomocniczych,
• budowa instalacji przetwarzających odpady komunalne.
6.1.4. System gospodarki odpadami komunalnymi
6.1.4.1. Propozycja zwiększenia kontroli miasta nad gospodarką odpadami
System gospodarki odpadami w Białymstoku w zakresie odpadów komunalnych funkcjonuje
w oparciu o umowy bilateralne: właściciel nieruchomości – firma wywozowa (przedsiębiorcy
prywatni) uprawniona do odbioru odpadów komunalnych. System taki uniemoŜliwia sprawowanie
przez miasto Białystok, pełnej kontroli nad gospodarką odpadami komunalnymi. PoniŜej omówiono
moŜliwe do zrealizowania, ze względu na aktualną sytuację prawną, scenariusze przejęcia przez
miasto kontroli nad wytwarzanymi odpadami komunalnymi.
Scenariusz I
Zgodnie z zapisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie moŜliwe jest przejęcie
od właścicieli nieruchomości wszystkich lub wskazanych obowiązków (art.5) poprzez
uzyskanie pozytywnego wyniku w referendum lokalnym, w którym weźmie udział minimum
30% uprawnionych mieszkańców gminy. Wtedy gmina mogłaby wprowadzić zryczałtowane
opłaty za usługi w zakresie odbioru odpadów - podatek śmieciowy i z tych funduszy
finansować całościowo wydatki związane z gospodarką odpadami na swoim terytorium. Tylko
takie rozwiązanie, w opinii wielu ekspertów, gwarantuje moŜliwość przejęcia przez miasto
pełnej kontroli nad gospodarką odpadami komunalnymi.
Istotnym elementem tych działań będzie podział miasta na obszary obsługi. Obszary te będą
w zakresie gospodarki odpadami obsługiwane przez przedsiębiorstwa wyłonione w drodze
przetargu publicznego (art. 7 ust. 3 i 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie).
Przedsiębiorstwa te podpisywać będą umowę na obsługę w ramach wyznaczonych obszarów
nie z mieszkańcami (jak dotychczas), lecz z miastem na zasadach określonych w Planie
gospodarki odpadami i Regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie.
Wybrane przedsiębiorstwa zajmować się będą:
1. Rozstawieniem odpowiednich pojemników, ich opróŜnianiem i konserwacją.
2. PrzewoŜeniem odpadów do wskazanej dla danego strumienia odpadów instalacji.
Dla kaŜdego obszaru naleŜy przede wszystkim określić:
1. Granice.
2. Ilość mieszkańców.
3. Struktury zabudowy istotne z punktu widzenia gospodarki odpadami (zabudowa
wielorodzinna, jednorodzinna, sposób ogrzewania itp.).
4. Ilość powstających poszczególnych strumieni odpadów.
5. Ilość poszczególnych typów pojemników oraz propozycje ich rozmieszczenia.
6. Obiekty, gdzie zebrane odpady będą kierowane (kompostownia pryzmowa,
kontenerowa, sortownia itp.).
7. Wskaźniki ekonomiczne.
103
Sposób podziału miasta na obszary wynikać będzie z osobnego opracowania.
NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe obecnie przygotowywane są zmiany przepisów prawnych (obecnie
w fazie projektów), które mówią o moŜliwości przejęcia odpadów komunalnych na własność
przez gminy o liczbie ludności powyŜej 150 tys.
Scenariusz II
W przypadku gdy nie uda się przeprowadzić zmian wg Scenariusza I moŜliwy jest scenariusz
następujący:
Zmiana systemu obsługi mieszkańców w zakresie gospodarki odpadami zgodnie z Planem
gospodarki odpadami i Regulaminem utrzymania czystości i porządku w gminie nastąpi.
6.1.4.2. Proponowane warianty gospodarki odpadami
W celu realizacji postawionych celów oraz po przeanalizowaniu moŜliwych rozwiązań gospodarki
odpadami komunalnymi dla miasta Białegostoku do roku 2015, sugeruje się rozwaŜenie dwóch
wariantów.
Przy rozpatrywaniu obu wariantów naleŜy mieć na uwadze, Ŝe w okresie 2008 – 2010 w związku
z wypełnieniem pól składowych odpadów w ZUOK w Hryniewiczach oraz braku nowego pola
składowego/składowiska
istnieje
konieczność
(do
czasu
powstania
nowego
pola
składowego/składowiska lub ZZO) przekazania części odpadów powstałych na terenie ZUOK do
unieszkodliwiania lub odzysku innemu podmiotowi gospodarczemu posiadającemu odpowiednie
zezwolenia i pozwolenia na tego rodzaju działalność. Biorąc pod uwagę powyŜsze firma
Lech Sp. z o. o. zarządzająca ZUOK w Hryniewiczach rozstrzygnęła przetarg na taką działalność
(odpady są kierowane do Mławy). Uwarunkowania ilościowe przedstawiają się następująco:
1. Odbiór i unieszkodliwianie lub odzysk nw. odpadów w przewidywanej, łącznej ilości
70 736,59 Mg z Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach gmina Juchnowiec
Kościelny o kodzie:
• 191209 (minerały (np. piasek, kamienie))
w ilości 11 936,59 Mg,
• 191212 (inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki
odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11) w ilości 46 000,00 Mg,
• 20 03 99 (Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach) w ilości 12 800,00 Mg.
2. Przeciętna dobowa ilość odpadów przewidzianych do odbioru i unieszkodliwienia lub odzysku
wynosi około 280 Mg. Przewidywana objętość odpadów do wywiezienia wynosi ok. 1120 m3 w
ciągu doby.
3. W sytuacjach awaryjnych dobowa ilość odpadów do wywiezienia i unieszkodliwienia lub odzysku
moŜe wzrosnąć do 400 Mg.
4. Załadunek odpadów odbywa przez całą dobę, wprost z przenośnika balastu po sortowaniu (około
220 Mg w ciągu doby) oraz przed platformą przyjęć sortowni na stanowisku załadunku –
ładowarką kołową Zamawiającego (około 60 Mg w ciągu doby).
104
Wariant I
Wariant ten jest zgodny z przyjętym wariantem w Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia
„Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” finansowanym z środków
NFOŚiGW w ramach zadania „Przygotowanie dokumentacji dla wniosku do Funduszu Spójności dla
przedsięwzięcia „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”.
Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach
Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach, stanowić będzie zespół obiektów
i urządzeń technologicznych realizujących wybrane załoŜenia planowanego systemu, w następujących
procesach technologicznych:
1.
Segregacja ręczna odpadów materiałowych - odpady pochodzące z selektywnej zbiórki będą
na terenie ZUOK rozsegregowane na frakcje handlowe – stacja ręcznej segregacji.
Produktem segregacji ręcznej będą wybrane frakcje surowcowe, w tym przede wszystkim: papier
opakowaniowy, karton, tworzywa sztuczne opakowaniowe, opakowania szklane, puszki
aluminiowe i stalowe, itp.
2.
Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – prowadzona jest w warunkach tlenowych i polega na
tlenowym rozkładzie substancji organicznych (odpady zielone),
Produktem tego procesu będzie wysokiej jakości kompost.
3.
Sortowanie i kruszenie odpadów budowlanych – dowoŜone wydzielonym transportem
odpady budowlane, poddawane będą rozdziałowi materiałowemu oraz kruszeniu, w celu
ujednorodnienie odzyskiwanych frakcji.
Produktem będą frakcje materiałowe nadające się do ponownego wykorzystania np. rozdrobniona
cegła, beton i asfalt oraz wydzielone z rozdrabnianych odpadów ferromagnetyki.
4.
DemontaŜ
odpadów
wielkogabarytowych
–
podstawowy
strumień
odpadów
wielkogabarytowych dowoŜonych do ZUOK podzielić moŜna, na odpady białe (sprzęt AGD:
pralki, lodówki itp.) oraz brązowe (meble).
Odzyskiwane frakcje surowcowe to przede wszystkim: drewno, złom i tworzywa sztuczne.
5.
Magazyn małych ilości odpadów niebezpiecznych – funkcją tego obiektu będzie przyjmowanie
i czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych (z zachowaniem niezbędnych warunków
bezpieczeństwa), wydzielonych z odpadów komunalnych.
Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych to przede wszystkim: akumulatory
i baterie, opakowania po farbach i innych chemikaliach, lampy fluorescencyjne itp.
6.
Magazyn odpadów poakcyjnych – funkcją tego obiektu będzie przyjmowanie i czasowe
magazynowanie odpadów poakcyjnych z zachowaniem niezbędnych warunków bezpieczeństwa.
7.
Unieszkodliwianie przez złoŜenie w misie składowiska – do składowania kierowane będą
odpady procesowe z terenu zakładu: niepalne odpady balastowe ze stacji demontaŜu odpadów
wielkogabarytowych, stacji recyklingu odpadów budowlanych oraz inne niŜ niebezpieczne
odpady procesowe z terenu ZUOK w Białymstoku: powstające w wyniku procesu spalania (ŜuŜle
i popioły).
105
8.
Magazynowanie zmieszanych odpadów komunalnych – odpady komunalne w czasie przerw
w pracy ZUOK Białystok (sytuacje awaryjne, przeglądy serwisowe, itp.) będą przyjmowane
i czasowo magazynowane w wydzielonej do tego celu części planowanej do realizacji kwatery
składowej.
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku, stanowić będzie zespół obiektów
i urządzeń technologicznych realizujących podstawowe załoŜenie planowanego systemu
zagospodarowania odpadów komunalnych, w następujących procesach technologicznych:
Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych – dowoŜone wydzielonym transportem odpady
komunalne zmieszane oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych stanowiących
produkt ZUOK w Hryniewiczach, poddawane będą termicznemu procesowi unieszkodliwiania.
Produktem termicznego przekształcania odpadów będzie energia elektryczna i energia cieplna.
Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie
sprzedawana do sieci zawodowych.
Wariant II
Wariant II róŜni się od Wariantu I brakiem Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych
w Białymstoku. Zamiast Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku
przewiduje się powstanie instalacji mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów w ZUOK
w Hryniewiczach. Przykładowymi obiektami/procesami takiej instalacji są: linia sortownicza (obecnie
funkcjonująca), biogazownia (przeróbka wstępna), fermentacja beztlenowa bioreaktor I°, bioreaktor
II°, zbiornik magazynowania osadów pofermentacyjnych, odwadnianie osadów pofermentacyjnych,
suszenie osadów pofermentacyjnych, oczyszczanie wody procesowej, oczyszczanie biogazu
(oczyszczanie
gazu
z siarkowodoru), elektrociepłownia (produkcja energii elektrycznej i cieplnej), pochodnia (jeŜeli
całkowite spalanie biogazu nie jest moŜliwe, „nadwyŜka” biogazu będzie spalana w pochodni
w kontrolowany sposób. Odprowadzenie biogazu bezpośrednio do atmosfery jest niedopuszczalne,
poniewaŜ powstawałyby strefy groŜące eksplozją. W celu uniknięcia niedopuszczalnych emisji i ze
względu na bezpieczeństwo pracy wykluczone jest bezpośrednie odprowadzanie biogazu do
atmosfery).
6.1.4.3. Charakterystyka wariantów gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku
Wariant I
1. Zasada funkcjonowania systemu
Zasady funkcjonowania systemu są następujące:
1. System oparty jest na selektywnej zbiórce odpadów zróŜnicowanej w zaleŜności od typu
zabudowy i posiadanych instalacji do przetwarzania odpadów.
2. Odpady ulegające biodegradacji przetwarzane będą na kompost, a odpady do odzysku
materiałowego kierowane będą do recyklerów (poprzez sortownię).
3. Odpady o wartości energetycznej poddane będą odzyskowi energii.
4. Odpady nie mające wartości materiałowej ani energetycznej unieszkodliwiane będą przez
składowanie.
106
Integralną częścią systemu w Wariancie I, jednakŜe opartą na innym sposobie zbierania odpadów od
właścicieli nieruchomości będzie:
1. Zbieranie odpadów niebezpiecznych (ze strumienia odpadów komunalnych).
2. Zbieranie odpadów wielkogabarytowych (z wyłączeniem zuŜytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego).
3. Zbieranie odpadów budowlanych.
Zakres niezbędnych działań inwestycyjnych, które naleŜy podjąć w celu realizacji zadania
„Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” przedstawia się
następująco:
1.
Połączenie istniejących pól składowych nr 1 i 3 (tzw. „klin”) oraz zagospodarowanie powierzchni
pomiędzy polami składowymi nr 2 i 3 (tzw. „trójkąt”) w celu wygenerowania dodatkowej
pojemności składowej.
2.
Modernizacja i rozbudowa ZUOK Hryniewicze. Zakres głównych robót do wykonania. Zadanie
to będzie się składało z następujących podzadań:
• 2A – budowa nowych kwater składowych, wraz z niezbędną infrastrukturą pomocniczą,
• 2B – zamknięcie i rekultywacja istniejących pól składowych nr 1 i 2.
• 2C – modernizacja ZUOK Hryniewicze, w tym:
o modernizacja istniejącej hali technologicznej,
o modernizacja istniejącej kompostowni odpadów organicznych,
o budowa węzła demontaŜu odpadów wielkogabarytowych,
o budowa węzła kruszenia i recyklingu odpadów budowlanych,
o budowa magazynu małych ilości odpadów niebezpiecznych i magazynu odpadów
poakcyjnych.
• 2D – rekultywacja istniejącego pola składowego nr 3 oraz wąwozu pomiędzy istniejącymi
polami składowymi nr 1 i 3.
3.
Budowa instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Zadanie do realizacji
na terenie miasta Białystok. Będą prowadzone konsultacje społeczne dotyczące wariantów
lokalizacyjnych takiej instalacji. Rozpatrywane są trzy lokalizacje:
a) teren zlokalizowany w rejonie ul. Produkcyjnej obejmujący działki o numerach
ewidencyjnych: nr 67/6 i 67/10 obręb 1 o łącznej powierzchni ok. 5,7 ha. (z uwzględnieniem
działek o numerach ewidencyjnych: 67/9, 116/1, 124/3, 123/3, 122/3, 121/3, 120/3, 119/3, 118/3,
117/3, 66/1, 67/5 o łącznej powierzchni ok. 0,39 ha),
b) teren zlokalizowany w rejonie ul. Gen. Wł. Andersa obejmujący działki o numerach
ewidencyjnych 190/26, 190/27, 190/36, 190/37, 190/38, 189/6 o łącznej powierzchni 7,51 ha,
c) teren zlokalizowany w rejonie ul. Paderewskiego obejmujący działki o numerach
ewidencyjnych: 228/2, 229/2, 230/4, 232/2, 233/3, 234/3, 236 o łącznej powierzchni 5,7 ha.
Szczegółowa analiza wskazanych terenów pod kątem oddziaływania wyŜej wspomnianej
instalacji na środowisko będzie przedmiotem postępowania w sprawie oceny oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko, której kluczowym elementem będzie sporządzenie raportu
oddziaływania na środowisko w/w przedsięwzięcia. Wobec powyŜszego naleŜy mieć na uwadze,
Ŝe lista lokalizacji nie jest katalogiem zamkniętym.
Tabela 61 przedstawia harmonogram uruchamiania poszczególnych obiektów w ramach Wariantu I.
W przypadku zmian terminów realizacji inwestycji, okresy trwania poszczególnych etapów mogą ulec
zmianie.
107
Tabela 61
Harmonogram wprowadzania poszczególnych elementów systemu w ramach Wariantu I
Działania
Selektywna zbiórka odpadów
WdroŜenie odzysku odpadów budowlanych
Zakup Mobilnego Punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych
DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych
Wydzielenie miejsca do czasowego magazynowania. odp. poakcyjnych
Udział w realizacji składowiska dla odp. azbestowych
Połączenie i podwyŜszenie pól składowych
Zamknięcie pól składowych wraz z odgazowaniem
Budowa nowego składowiska odpadów
Instalacja termicznej przeróbki odpadów.
Źródło: Opracowanie własne i WPGO
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
108
2. Zbieranie i transport odpadów
Selektywna zbiórka odpadów komunalnych na obszarze miasta Białystok
Konieczność prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów na terenie miasta wynika
z obowiązku nałoŜonego na miasto przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst
jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 września 1996r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz.U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008
z późn. zm.).
Do efektywnego wykorzystania selektywnego zbierania moŜe być wykorzystane prawo lokalne,
poprzez zalecenia dotyczące gospodarstw domowych i innych wytwórców odpadów obejmujące
sposób zbierania, typy pojemników oraz częstotliwość ich wystawiania do zbierania (zgodnie z ustawą
z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz.U.
z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.).
W celu zachęcenia mieszkańców do selektywnej zbiórki odpadów i zwiększenia jej efektywności
wykorzystywane będą następujące działania:
1. Instrumenty finansowe, np. gospodarstwa odzyskujące część odpadów oszczędzają na
wydatkach związanych ze zbieraniem odpadów niesegregowanych (mniejszy pojemnik lub
rzadszy odbiór). Inną zachętą finansową moŜe być obniŜenie opłaty za usuwanie odpadów dla
gospodarstw prowadzących kompostowanie odpadów we własnym zakresie.
2. Edukacja społeczna. Prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych stanowi zasadniczą
część wdraŜania planów gospodarki odpadami. Jej celem jest zachęcanie „producentów”
odpadów do ograniczania ilości wytwarzanych odpadów, a następnie do ich segregacji
„u źródła”.
NaleŜy dąŜyć do rozszerzenia selektywnej zbiórki odpadów. Do oszacowania ilości punktów
selektywnej zbiórki przyjęte załoŜenia:
• Jeden punkt przypada na 500 mieszkańców.
• Maksymalna odległość od najdalszego domu do miejsca ustawienia pojemników wynosi do
300 m, a docelowo do 100 m.
Więc na terenie miasta powinno funkcjonować do 2015 roku ok. 583 punktów selektywnej zbiórki.
W Wariancie I zakłada się zbieranie selektywne odpadów wg poniŜszego schematu:
I. Zbieranie „u źródła” (bezpośrednio od mieszkańców)
Jest to najskuteczniejsza, a zarazem najtrudniejsza forma selektywnej zbiórki odpadów tj.
indywidualna zbiórka na kaŜdej posesji. Zaletą tej formy jest otrzymanie czystych, jednorodnych
odpadów, natomiast wadą - duŜa liczba zbiorników lub worków foliowych i rozbudowany system
transportu. Selekcja "u źródła" jest formą elastyczną, umoŜliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz
bardziej precyzyjnego selekcjonowania.
W ramach systemu selektywnej zbiórki stosować moŜna system dwupojemnikowy, trójpojemnikowy
i wielopojemnikowy. PoniŜej podano przykładowe kolory pojemników.
System dwupojemnikowy
Jest to metoda najprostsza:
• pojemnik np. zielony na wartościowe odpady suche - zmieszane,
• pojemnik np. szary na odpady mokre - pozostałe odpady z przewagą składników
organicznych.
109
Odpady mokre trafiają do kompostowni lub na składowiska, natomiast odpady suche do zakładu
segregacji mechanicznej, która jest znacznie prostsza i bardziej efektywna, gdy surowce nie są
zmieszane i zabrudzone odpadami mokrymi.
System trójpojemnikowy
• pojemnik np. zielony - na surowce wtórne,
• pojemnik np. brązowy - na odpady organiczne,
• pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
System wielopojemnikowy
W systemie wielopojemnikowym wydzielane są dodatkowo poszczególne rodzaje surowców
wtórnych:
• pojemnik np. zielony - na szkło,
• pojemnik np. niebieski - na papier,
• pojemnik np. Ŝółty - na tworzywa sztuczne,
• pojemnik np. brązowy - na bioodpady,
• pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
ZABUDOWA JEDNORODZINNA
1. Zbiórka selektywna w róŜnobarwnych workach z polietylenu i w pojemnikach zaleŜnie od
rozwoju systemu.
1. - Zestaw:
• Worek na szkło.
• Worek na odpady surowcowe („Suche”), kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich
segregacja.
• Pojemnik na odpady pozostałe („Mokre”), kierowane do sortowni bądź na
składowisko, gdzie nastąpi ich segregacja.
2. Pojemniki na odpady zmieszane (na pozostałym obszarze), kierowane na składowisko
lub do zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów.
ZABUDOWA WIELORODZINNA
Zbiórka selektywna w odpowiednio oznakowanych pojemnikach:
1. - Zestaw:
• Pojemnik na szkło.
• Pojemnik na odpady surowcowe („Suche”), kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich
segregacja.
• Pojemnik na odpady pozostałe („Mokre”), kierowane do sortowni bądź na
składowisko, gdzie nastąpi ich segregacja.
2. Pojemniki na odpady zmieszane (na pozostałym obszarze), kierowane na składowisko lub
do zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów.
II. Zbieranie oparte na dostarczaniu odpadów do punktów ich gromadzenia
Jest to najprostszy system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych punktach miasta,
osiedla, wsi specjalnych zbiorników odpowiednio oznakowanych na selektywną zbiórkę odpadów
uŜytkowych. System ten jest szczególnie przydatny w miastach do obsługi budownictwa
wielorodzinnego, na parkingach, stacjach benzynowych, przy duŜych obiektach handlowych, ale
równieŜ i na terenach z zabudową jednorodzinną. Przyjmuje się, Ŝe kaŜdy punkt tego systemu
powinien obsługiwać 500 – 1 000 mieszkańców i mieć zasięg nie większy niŜ 500 m.
110
W punktach tych jest umieszczany zestaw kontenerów lub pojemników duŜych o specjalnej
konstrukcji.
Oprócz podstawowych odpadów uŜytkowych (makulatura, szkło, tworzywa, złom metalowy)
odbierane mogą być tam:
• odpady niebezpieczne,
• odpady wielkogabarytowe.
ZABUDOWA JEDNORODZINNA i WIELORODZINNA
Zbiórka selektywna oparta na punktach selektywnego gromadzenia (docelowo do 580 szt.). Punkty
zlokalizowane będą w rejonach o duŜym natęŜeniu „ruchu” mieszkańców (centra komunalne, główne
ulice miasta, rejony o zwartej zabudowie). W punkcie znajdować się będą pojemniki do selektywnego
gromadzenia:
• szkła,
• makulatury,
• metali,
• tworzyw sztucznych.
Pozyskane materiały kierowane będą do sortowni.
Odpady z selektywnej zbiórki
Pozyskane selektywnie odpady kierowane będą na linie do segregacji będące elementem ZUOK,
bądź przekazywane innym podmiotom zgodnie z zasadami rachunku ekonomicznego..
Z doświadczeń zagranicznych wynika, Ŝe systemy sortowania wielofrakcyjnej mieszaniny, jaką
stanowią odpady komunalne, w których zastosowano wyłącznie urządzenia mechaniczne nie zdają
w pełni egzaminu. Są one kosztowne, a uzyskane efekty rozdziału nie są zadawalające. Przez
połączenie segregacji ręcznej z mechaniczną uzyskuje się lepsze efekty odzysku surowców wtórnych.
Proponuje się zastosowanie selektywnej zbiórki odpadów w systemie „Suche”, „Mokre” dwupojemnikowym/dwuworkowym - tzn. wdroŜenie systemu składającego się z pojemnika/worka na
surowce, pojemnika/worka na szło i pojemnika na pozostałe odpady. Zebrane odpady transportowane
będą specjalnymi samochodami m.in. do ZUOK w Hryniewiczach.
Zakładaną masę koniecznych do pozyskania poszczególnych rodzajów odpadów zamieszczono
poniŜej (Tabela 62
Zakładana masa pozyskanych odpadów z selektywnej zbiórki w latach 20082015).
Tabela 62
Zakładana masa pozyskanych odpadów z selektywnej zbiórki w latach 2008-2015
Rok
2008
c.
2015
Wyszczególnienie
Papier i tektura
Tworzywa sztuczne
Szkło
Metal
Suma
Odpady wysegregowane w ZUOK
Łącznie
Udział %
2011
Mg/rok
380
137
15
57
265
78
933
5 000
5 933
5,9%
986
266
11
37
364
123
1 787
5 788
7 575
7,4%
3518
646
7
20
554
292
5 036
7 036
12 072
11,3%
111
Rysunek 5
Schemat zagospodarowania odpadów z selektywnej zbiórki przedstawia schemat
zagospodarowania odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki.
Moc przerobowa linii powinna zapewnić moŜliwość uzyskania w roku 2008 ok. 5 933 Mg surowców
Natomiast do roku 2011 powinien nastąpić wzrost mocy przerobowych do ok. 7 575 Mg odzyskanych
surowców wtórnych, a w 2015 do ok. 12 072 Mg.
Wydzielone surowce wtórne (głównie szkło, papier, metale, tworzywa sztuczne) będą sprzedawane,
natomiast odpady niebezpieczne (baterie, akumulatory małogabarytowe, kondensatory, instalacje
zawierające oleje i freony) będą kierowane do unieszkodliwiania.
Szkło
MoŜliwe jest zbieranie stłuczki szklanej poprzez selektywną zbiórkę. Jednak w celu otrzymania
poŜądanego surowca konieczne jest poddanie stłuczki szklanej uzdatnieniu czyli oczyszczeniu
z zanieczyszczeń. W Polsce istnieje szereg firm zajmujących się przerobem stłuczki szklanej. Firmy te
wykorzystują dwa rodzaje stłuczki szklanej: białą i kolorową ( mieszaną ).
Uwzględniając połoŜenie Białegostoku, najbliŜszymi zakładami przyjmującymi stłuczkę szklaną są:
• Huta Szkła w Wyszkowie, warunki odbioru wymagają indywidualnego uzgodnienia,
• Huta Szkła „Sława” w Kielcach,
• Huta Szkła Jarosław S.A.,
• Huta Szkła „Ujście”.
Papier
W Polsce obserwowany jest stopniowy wzrost zuŜycia makulatury w przemyśle papierniczym.
RozróŜnia się dwa rodzaje makulatury: białą i brązową. Makulatury tego rodzaju nie moŜna odzyskać
ze zbiorczych śmietników. Dlatego tak istotne jest rozbudowywanie systemu selektywnej zbiórki
makulatury.
W przypadku produkcji papieru dominują gatunki papieru przeznaczone do opakowań. Znaczny udział
mają równieŜ papiery do druku, natomiast pozostałe rodzaje papieru występują w niewielkich
ilościach.
W przypadku Białegostoku najbliŜszymi zakładami przyjmującymi papier i tekturę z selektywnej
zbiórki są:
• International Paper Kwidzyn S.A. w Kwidzyniu zastrzegający sobie prawo ustalania ceny
skupu w zaleŜności od przedstawionej oferty zbytu;
• „Surowce Wtórne” w Świeciu;
• Fabryka Papieru „W.Lewandowski” we Włocławku zakładający indywidualne uzgodnienia
cen;
• „Frantschach Świecie” S.A. równieŜ zakładający indywidualne uzgodnienia cen;
• PPH „ISO-MPER” Sp. z o.o. w Małym Grzywnie (gm. ChełmŜa).
Oprócz tego naleŜy uwzględnić szereg małych firm skupu oraz zakładów przetwarzających
makulaturę, takich jak wytwórnie papieru toaletowego.
Tworzywa sztuczne
Istnieją trzy metody przetwarzania opakowań z tworzyw sztucznych:
• recykling materiałowy- czyli ponowne przetworzenie odpadów
• recykling chemiczny - hydroliza, piroliza itp.
• recykling
termiczny
opiera
się
na
procesach
i wysokotemperaturowych
średniotemperaturowych
Uwzględniając połoŜenie Białegostoku, najbliŜszymi zakładami przyjmującymi opakowania
z tworzyw sztucznych są:
• CUSTO-MER Toruń – butelki PET,
112
•
•
•
•
ELANA S.S. Toruń – butelki PET,
Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych w Kłaju k/Krakowa – butelki PET, opakowania
z PE i PP,
„Termoplast” w Końskich – butelki PET, opakowania z PE i PP,
Zakłady Przemysłu Chemicznego w Międzyrzeczu – opakowania z PE i PP.
Najlepszą formą zagospodarowania tych odpadów - jest recykling materiałowy polegający na
rozdrobnieniu przy zastosowaniu krajowych urządzeń typu prasy, łamacze, młynki, a uzyskane
produkty mogą stanowić surowce do produkcji nowych wyrobów.
Metale
W Polsce wykorzystywany zostaje cały odzyskiwany złom metali. DuŜy udział procentowy
w odpadach komunalnych mają puszki aluminiowe.
Odpady problemowe
(baterie, świetlówki, opakowania po farbach, lakierach, farmaceutyki, zuŜyte oleje itp.) powinny być
gromadzone selektywnie w specjalnie utworzonych punktach odbioru takich odpadów. Punkty
obsługiwane byłyby przez przeszkolony personel, a odpady od gospodarstw domowych (w ilości
do 1 kg) przyjmowane byłyby bezpłatnie. Obsługą systemu odpadów problemowych (zatrudnienie
personelu, dostawa pojemników i odbiór odpadów) powinien zająć się ZUOK w Hryniewiczach.
Potrzeby: zakup samochodu to transportu odpadów problemowych oraz utworzenia czterech
punktów.
113
Rysunek 5
Schemat zagospodarowania odpadów z selektywnej zbiórki
ODPADY KOMUNALNE
Selektywne
gromadzenie
Sortowanie wraz z oczyszczaniem
Odpady
organiczne
"bio"
Kompostowanie
Złom
stalowy
Huty
Ŝelaza i
stali
Odpady
problemowe
Deponatory
tymczasowe deponowanie
Złom metali
nieŜelaznych
Huty metali
nieŜelaznych,
drobna
wytwórczość
Tworzywa
sztuczne
Zakłady
tworzyw
sztucznych,
drobna
wytwórczość
Szkło
Huty
szkła
Papier i
tektura
Fabryki
papieru
Fabryki
celulozy
Unieszkodliwianie
w firmach
specjalistycznych
Jednym z elementów zwiększających efektywność organizacyjną i ekonomiczną zbiórki selektywnej
jest funkcjonowanie organizacji odzysku. Celem organizacji jest przejęcie od firm ustawowego
obowiązku odzysku odpadów opakowaniowych i odpadów pouŜytkowych wprowadzanych na rynek.
Nawiązanie współpracy z Organizacją Odzysku daje moŜliwość kompleksowego rozwiązania
problemów wynikających z konieczności przestrzegania nowych aktów prawnych. W szczególności,
przekazanie Organizacji obowiązku odzysku i recyklingu powoduje:
• MoŜliwość angaŜowania środków i koncentrowanie się przedsiębiorstwa na podstawowej
działalności produkcyjnej i handlowej.
• Gwarancję, iŜ wyspecjalizowany partner rozwiąŜe kompleksowo wszystkie kwestie
merytoryczne związane z odzyskiem i recyklingiem odpadów.
Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach zadaniem własnym miasta jest
zapewnienie funkcjonowania systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych, w tym odpadów
opakowaniowych. Bez gospodarza terenu, czy to w postaci miasta, czy teŜ jej zakładu komunalnego,
Ŝadne działania nie są moŜliwe. Dzięki selektywnej zbiórce istnieje m.in. moŜliwość tworzenia
nowych miejsc pracy. Stąd teŜ zarówno po stronie miasta, jak i organizacji odzysku moŜna
zaobserwować coraz większe zainteresowanie współpracą w dziedzinie odzysku i recyklingu
114
surowców
wtórnych.
Wybór organizacji odzysku, z którą zdecyduje się współpracować miasto, pozostaje w gestii władz
miasta. Nie mniej wydaje się słusznym przedstawienie w skrócie korzyści, które z takiej współpracy
mogą wynikać dla miasta. I tak:
• pomoc organizacji w programowaniu i organizowaniu selektywnej zbiórki surowców
wtórnych, w licznych przypadkach na bazie doświadczeń europejskich
• realizacja pełnego łańcucha recyklingu według najlepszych standardów technicznych
i logistycznych
• gwarancja recyklingu pozyskanych w wyniku realizacji programu odpadów opakowaniowych
zarówno w kraju, jak i zagranicą
• gwarancja znacznego obniŜenia kosztów organizacji selektywnej zbiórki, segregacji
i magazynowania odpadów opakowaniowych. Wynika to z odpowiedniego potencjału
technicznego i logistycznego tych organizacji
• dofinansowanie działań miasta w zakresie selektywnej zbiórki w zamian za upowszechnienie
informacji o przedsiębiorcy dofinansującym.
WaŜnym efektem współpracy z organizacjami odzysku są wspólne działania w zakresie edukacji
i komunikacji społecznej we wdraŜaniu selektywnej zbiórki surowców wtórnych. Dla wdraŜania
nowoczesnej i racjonalnej gospodarki odpadami w mieście kluczowe znaczenie ma odpowiednie
przygotowanie zarówno pracowników administracji samorządowej, jak i pracowników firm
zajmujących się zbiórką i unieszkodliwianiem odpadów oraz całego społeczeństwa. RównieŜ w tym
zakresie wskazane byłoby skorzystanie z wiedzy i doświadczenia organizacji odzysku, np. podczas
organizowanych wspólnie tematycznych warsztatów roboczych.
III. Opcjonalne sposoby zbierania niektórych grup odpadów:
ZABUDOWA JEDNORODZINNA I WIELORODZINNA
Odpady ulegające biodegradacji będą zbierane selektywnie z gospodarstw domowych w SM
„Zachęta”. Selektywna zbiórka tego rodzaju odpadów będzie rozszerzana o inne regiony w mieście
z uwzględnieniem warunków ekonomicznych.
Odzysk odpadów ulegających biodegradacji
Tabela 63
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (poza
składowaniem) przedstawia w formie syntetycznej moŜliwe do realizacji na terenie miasta Białystok
opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (poza składowaniem).
115
Tabela 63
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
(poza składowaniem)
Odpady zmieszane
Paliwo z odpadów
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady zielone
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji i
zielone
Papier
Odpady tekstylne
Drewno
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Ręczne lub
mechaniczne
sortowanie
Recykling
Fermentacja
beztlenowa
Odpady komunalne ulegające biodegradacji
Kompostowanie
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji poza składowaniem
*
*
*
*
W przypadku zbieranych selektywnie odpadów organicznych do ich zagospodarowania zalecane są:
• kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie (na terenach z zabudową
jednorodzinną),
• kompostowanie na terenie ZUOK.
Tabela 64
Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji w latach 2008-2015
przedstawia kalkulację dotyczącą planowanego recyklingu odpadów ulegających biodegradacji. Jako
odpady ulegające biodegradacji traktowane są:
• Odpady kuchenne ulegające biodegradacji.
• Odpady zielone.
• Odpady z papieru i tektury.
W roku 1995, do którego odnosi się ilość moŜliwych do składowania w poszczególnych latach
odpadów ulegających biodegradacji, w województwie podlaskim wytworzono 133,3 tys. Mg odpadów
ulegających biodegradacji z czego ok. 24 % przypada na miasto Białystok.
Z przedstawionych wyliczeń wynika, Ŝe w mieście Białystok naleŜy poddać dodatkowemu
recyklingowi ok. 20 tys. Mg odpadów organicznych w roku 2008, a w 2011 ok. 24,8 tys. Mg
i poddać je odpowiednim procesom zagospodarowania. Natomiast w roku 2015 naleŜy osiągnąć
poziom dodatkowego koniecznego recyklingu odpadów z tej grupy rzędu 30,5 tys. Mg. Biorąc pod
uwagę aktualnie funkcjonującą kompostownię poziomy te zostały juŜ osiągnięte do roku 2009.
Jednocześnie w roku 2008 składować moŜna ok. 25,6 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji,
a w roku 2011 - ok. 21,3 tys. Mg. Natomiast w roku 2015 do składowania dopuszczonych zostanie
ok. 14,6 tys. Mg. Przyjęto poziomy składowania zgodnie z Dyrektywą Rady 1999/31/WE.
116
Tabela 64
Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji w latach 2008-2015
Rok
2008
2011
2015
Mg/rok
50 431
25 595
1 400
380
51 961
21 328
1 838
986
53 745
14 625
2 063
3 518
3 000
3 044
3 041
20 056
24 765
30 498
Wyszczególnienie
Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji
Dopuszczalna ilość składowania odpadów ulegających biodegradacji
Ilość odzyskanych odpadów zielonych
Ilość odzyskanych odpadów opakowaniowych
Ilość domowych odpadów organicznych z zabudowy jednorodzinnej
zagospodarowanych we własnym zakresie
Dodatkowy konieczny recykling odpadów ulegających
biodegradacji
Realizacja zadań w zakresie odzysku i zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji
w pierwszym okresie, czyli w latach 2008 – 2011 polegać będzie przede wszystkim na:
• Popularyzacji kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym
zakresie. Zakłada się, Ŝe ok. 10% tej grupy odpadów zostanie w ten sposób zagospodarowana.
• Funkcjonujące instalacje zapewnią przyjęcie ok. 20 tys. Mg/rok odpadów organicznych
(z pielęgnacji terenów zielonych i tzw. domowych). Są to głównie instalacje znajdujące się
w ZUOK.
Do roku 2015 kontynuowane będzie kompostowanie odpadów organicznych przez mieszkańców.
Moce przerobowe instalacji powinny wzrosnąć w roku 2011 do 24,8 tys. Mg/rok, natomiast w roku
2015 ilość konieczna do zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji wynosi ok. 30,5 tys.
Mg/rok. Po roku 2009 obecnie funkcjonująca kompostownia nie będzie w stanie zagospodarować
wysegregowanych i koniecznych do zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji. Więc
powinna powstać dodatkowa instalacja. Nie wskazuje się konkretnej technologii, zadanie to powinno
zostać określone poprzez np. studium wykonalności.
W 2007r. zakończył się pilotaŜowy program zbierania odpadów ulegających biodegradacji od
mieszkańców Spółdzielni Mieszkaniowej „Zachęta”. Programem objęto 1943 osoby. Do zbierania
tych odpadów wykorzystano 11 pojemników. Pojemniki te są monitorowane codziennie, a ich wywóz
odbywa się w miarę potrzeb, ale nie rzadziej niŜ raz w tygodniu. Pomimo zakończenia programu
pilotaŜowego, zbiórka jest dalej kontynuowana dla tej samej grupy mieszkańców. W 2007 roku w tym
programie zebrano ok. 29,01 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Natomiast wszystkich
zebranych odpadów ulegających biodegradacji w 2007 r. było ok. 2,2 tys. Mg co było o 110 % więcej
niŜ w rok 2006.
Zbiórka tych odpadów odbywać się będzie w następujący sposób:
1. Odbiór sprzętu po zgłoszeniu przez mieszkańców (usługa „na telefon”, płaci zamawiający).
2. Organizowanie okresowej zbiórki (np. raz na kwartał). Mieszkańcy wg podanego terminarza
wystawiają sprzęt w określonych miejscach skąd jest on odbierany przez wskazane
przedsiębiorstwo.
Aktualna sytuacja na „rynku odpadów” w Polsce wskazuje, Ŝe uzupełnieniem proponowanego
systemu będą działania producentów sprzętu RTV i AGD:
1. Bezpośredni odbiór przez przedstawiciela producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki
sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego).
117
2. System wymienny polegający na przekazaniu jeszcze dobrego, ale konstrukcyjnie
przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej generacji podczas jego zakupu.
Te formy pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszczają system zbiórki odpadów i ich
usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów komunalnych.
Zebrane odpady wielkogabarytowe (z wyłączeniem ZSEE) mogą być demontowane na stanowisku
w ZUOK. W roku 2008 demontaŜowi podlegać powinno ok. 1 276 Mg odpadów wielkogabarytowych,
w roku 2011 – ok. 1 689 Mg, a w 2015 roku ok. 2 525 Mg.
Stanowiska demontaŜu odpadów wielkogabarytowych
Zebrane odpady wielkogabarytowe będą demontowane na stanowiskach znajdujących się na terenie
ZUOK i wyposaŜonych w:
• Stanowiska ślusarskie,
• Instalację do odsysania płynów chłodniczych i olejów,
• Zestaw do cięcia gazowego,
• Kontenery na odzyskane materiały,
• Pojemniki do przechowywania odpadów ciekłych.
Dodatkowo, przy większych stanowiskach (liniach) demontaŜu znajdują zastosowanie prasy do metalu
i rozdrabniarki do tworzyw sztucznych. Ze sprzętu powinny być wymontowane elementy zawierające
składniki niebezpieczne, takie jak freon i oleje. Płyny te naleŜy przekazać do unieszkodliwienia przez
wyspecjalizowane przedsiębiorstwa.
Zbieranie odpadów budowlanych
1. Zbiórka do podstawionych kontenerów (usługa „na telefon”, płaci zamawiający).
Uwaga: Odpowiedzialna za prawidłowe unieszkodliwienie odpadów jest firma wykonująca usługę
remontowo – budowlaną.
Odzyskiem i zagospodarowaniem odpadów budowlanych zajmować się powinny odpowiednie
zakłady. Zakłady te wyposaŜone będą w linie do przekształcania gruzu budowlanego (kruszarki,
przesiewacze wibracyjne itp.) i doczyszczanie dowiezionych odpadów budowlanych. Nominalna
zdolność przerobowa zakładów powinna zapewniać zagospodarowanie w roku 2008 ok. 2 720 Mg
odpadów budowlanych, w roku 2011 ok. 3 850 Mg, a w 2015 roku ok. 6 300 Mg. Zakłady takie
powinny być skoncentrowane w pobliŜu stosunkowo silnie zurbanizowanych obszarów. Instalacje
zagospodarowujące odpady budowlane mogę być zainstalowane w ZUOK. Otrzymany materiał moŜe
być wykorzystany do celów budowlanych oraz do rekultywacji składowisk.
Zakład zagospodarowania odpadów budowlanych
Obróbka odpadów budowlanych polega na rozdrobnieniu i rozdzieleniu na frakcje, w celu uzyskania
kruszywa budowlanego. W fazie wstępnej, ładowarka z chwytakiem dokonuje wstępnej segregacji,
oddzielając części o duŜych wymiarach od pozostałych odpadów. Pozostałe odpady kierowane są na
przesiewacz wibracyjny w celu wydzielenia frakcji 0-20, 20-80 oraz >80 mm. Frakcja >80 mm
kierowana jest na linię sortowniczą odpadów komunalnych, gdzie wydzielane są:
• odpady ferromagnetyczne;
• odpady metali kolorowych;
• jednorodne odpady tworzyw sztucznych.
Niewysortowana pozostałość kierowana jest na kruszarkę w celu przetworzenia na kruszywo
budowlane. Frakcja <20 mm kierowana jako kruszywo drobne (podsypka). Frakcja 20–80 mm
zagospodarowywana jest jako kruszywo budowlane.
Najprostsze wyposaŜenie linii przeróbki gruzu budowlanego stanowią:
• Przenośnik taśmowy z koszem zasypowym.
• Kruszarka udarowa.
• Przenośnik taśmowy.
• Oddzielacz elektromagnetyczny.
118
•
•
Przesiewacz wibracyjny trzypokładowy (dla frakcji 6, 10 i 20 mm).
Przenośnik taśmowy odbiorczy.
Zbieranie odpadów niebezpiecznych
1. Odbiór odpadu po zgłoszeniu przez mieszkańców (usługa „na telefon”, płaci zamawiający).
2. Organizowanie okresowej zbiórki (np. raz na kwartał). Mieszkańcy wg podanego terminarza
przynoszą odpady w określone miejsce i czasie skąd są one odbierane przez Mobilny Punkt
(pojazd) Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych.
3. Stała zbiórka niektórych rodzajów odpadów niebezpiecznych:
• szkoły – baterie,
• apteki – przeterminowane leki,
• stacje benzynowe – zbiórka olejów przepracowanych.
Jednostka prowadząca zbiórkę (apteka, stacja benzynowa, sklep o określonym profilu sprzedaŜy)
działa na zasadach dobrowolności w zakresie zbierania ww. odpadów na podstawie wcześniejszej
umowy z miastem. Zbieranie dotyczyć będzie odpadów wymienionych w rozporządzeniu Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów,
których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz.
odpowiednich. Nr 14, poz. 154) i na warunkach tam określonych.
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych rozwoŜone będą z miejsc
zbierania i tymczasowego magazynowania do odbiorców zajmujących się ich unieszkodliwieniem.
W roku 2008 naleŜy zapewnić moŜliwość zbierania i unieszkodliwienia ok. 137 Mg odpadów
niebezpiecznych, w 2011 roku ok. 188 Mg, a w 2015 roku ok. 338 Mg.
Aktualnie w Polsce istnieje wystarczająca ilość zakładów unieszkodliwiających większość odpadów
niebezpiecznych. W/w odpady naleŜy magazynować selektywnie na składowiskach odpadów
niebezpiecznych. Na terenie ZUOK funkcjonuje obecnie deponator, w którym magazynowane są
odpady niebezpieczne typu: akumulatory, baterie, świetlówki, lampy fluoroscencyjne. Wydzielone
odpady niebezpieczne baterie i akumulatory będą kierowane do zakładów unieszkodliwiających ten
rodzaj odpadów.
Magazyn do tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych
Wysegregowane z odpadów komunalnych odpady niebezpieczne będą przed przekazaniem ich do
unieszkodliwiania, tymczasowo przechowywane w odpowiednich pomieszczeniach. Do tego celu
mogą być wykonywane np. wiaty w konstrukcji stalowej otwartej; osiatkowanej.
KaŜdy rodzaj odpadów niebezpiecznych powinien być gromadzony i przechowywany oddzielnie. Do
przechowywania odpadów niebezpiecznych powinno się stosować odpowiednie urządzenia
magazynowe:
• Dla odpadów w postaci stałej - zadaszone wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami,
zasieki naziemne dla odpadów składowanych luzem, wykonane z materiału odpornego na
korozyjne działanie składników odpadów.
• Dla odpadów w postaci ciekłej - wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami, zbiorniki
naziemne zamknięte dla odpadów przepompowywanych z cystern transportowych oraz innych
zbiorników przewoźnych.
• Dla odpadów w postaci past i szlamów - wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami,
zadaszone zbiorniki naziemne otwarte z materiałów odpornych na korozyjne działanie
składników odpadów.
Odpady niebezpieczne powinny być dostarczane do miejsc ich gromadzenia w pojemnikach
zapewniających bezpieczeństwo prac przeładunkowych i przewozu. Pojemniki te powinny być
wykonane z materiału odpornego na działanie składników umieszczanego w nim odpadu i posiadać
szczelne zamknięcie zabezpieczające przed przypadkowym rozproszeniem odpadu w trakcie
transportu i czynności załadunkowych i rozładunkowych.
Zakładaną masę koniecznych do pozyskania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych
i niebezpiecznych zamieszczono poniŜej (Tabela 65).
119
Tabela 65
Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych
i niebezpiecznych w latach 2008-2015
Rok
Wyszczególnienie
Odpady budowlane
2008
2011
2015
1 276
2 720
137
Mg/rok
1 689
3 850
188
2 525
6 300
338
Zbieranie tekstyliów
1. Zbiórka do odpowiednich pojemników, zaopatrzonych w szczegółowe instrukcje dotyczące
zbieranej odzieŜy (kontynuacja aktualnego systemu). Zebrana odzieŜ będzie następnie
przekazywana wybranym organizacjom społecznym.
2. Zbiórka akcyjna np. szkoły, PCK.
3. Instalacje unieszkodliwiania odpadów
Instalacja termicznego przekształcania odpadów
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2010 przewiduje powstanie
do 2015 na terenie miasta Białystok zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych. W
planie operacyjnym Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko znajduje się inwestycja
zatytułowana "Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej", która
zakłada budowę instalacji do termicznego przekształcania odpadów. Tak więc w niniejszym planie
przewiduje się ewentualną budowę takiej instalacji o mocy przerobowej min. 50 tys. Mg/rok.
Składowisko odpadów
Składowanie odpadów i potrzeby w tym zakresie
Ustawa o odpadach wyróŜnia następujące typy składowisk:
• składowisko odpadów niebezpiecznych,
• składowisko odpadów obojętnych,
• składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne.
Do elementów technicznych charakteryzujących nowoczesne składowisko naleŜy zaliczyć:
• zabezpieczenie wód gruntowych i powierzchniowych przed wpływem składowanych
odpadów,
• przechwycenie i oczyszczenie wód odpadowych infiltrujących przez warstwę odpadów
(odcieki),
• ujęcie i ewentualne zagospodarowanie gazu powstającego w wyniku procesów rozkładu
odpadów,
• zabezpieczenie odpowiedniego ilościowo i jakościowo sprzętu technicznego,
• wyposaŜenie składowiska w odpowiednie zaplecze techniczno-socjalne,
• prowadzenie właściwej eksploatacji obiektu,
• objęcie składowiska stałą kontrolą wpływu na środowisko,
• rekultywacja terenu po zakończeniu eksploatacji składowiska.
120
Uszczelnienie składowiska powinno zapewnić:
• stworzenie nieprzepuszczalnej i stabilnej w czasie warstwy uszczelniającej tak, aby nie
dopuścić do przenikania do podłoŜa odcieków z składowiska oraz aby wody podziemne z
terenów przyległych nie infiltrowały w głąb składowiska,
• gromadzenie i odprowadzenie wód infiltrujących przez składowisko (odcieków) oraz
powstających gazów,
• adsorpcję szkodliwych związków chemicznych,
• utworzenie pod składowiskiem wyrównanego i stabilnego podłoŜa o dobrej nośności
i niewielkim osiadaniu.
W Polsce uszczelnienia czaszy są normowane przez Instytut Techniki Budowlanej (ITB), który dzieli
je na:
• pojedyncze (jednowarstwowe) – mineralne,
• pojedyncze złoŜone (jednowarstwowe) – złoŜone z materiału syntetycznego i mineralnego
(naturalnego),
• podwójne (dwuwarstwowe) – syntetyczna przesłona oddzielona od mineralnej warstwą
drenaŜu,
• Podwójnie złoŜona – dwie pojedyncze przesłony oddzielone warstwą drenaŜu.
W najbliŜszej przyszłości składowiska w Polsce będą musiały być odgazowane ze względu na ochronę
przed emisjami związków organicznych. RozróŜnia się następujące typy odgazowania:
• bierne,
• czynne.
Metody wykorzystania biogazu:
• Spalanie na miejscu w pochodni.
• Produkcja energii elektrycznej lub cieplnej.
• Produkcja do sieci gazowej.
• Spalanie w przemyśle.
Niezbędna pojemność składowania
Prowadzenie zbierania surowców wtórnych oraz ewentualne energetyczne wykorzystanie odpadów
spowoduje zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowisku. Pozostałe po segregacji
odpady będą unieszkodliwiane poprzez ich składowanie.
Na podstawie przeprowadzonych bilansów określono ilość pozostałych odpadów komunalnych, czyli
odpadów, które naleŜy unieszkodliwić przez składowanie.
Tabela 66 przedstawia szacunkową masę odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania
w latach 2008 – 2015. NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe dane o ilości pozostałych do składowania odpadów
zawierają równieŜ min:
• odpady, które wykorzystywane są często jako materiał technologiczny przy procesie
składowania (gruz, beton, cegły, urobek z pogłębiania, zawartość piaskowników, piasek ze
sprzątania ulic itp.),
• odpady wielkogabarytowe,
• róŜnicę pomiędzy ilością wytworzonych a zebranych odpadów.
Tabela 66
Masa odpadów komunalnych do składowania w latach 2008 – 2015 (z terenu
miasta Białegostoku)
2008
2011
2015
Razem
65 758
66%
65 181
63%
61 535
58%
523 330
63%
96 992
96 142
90 764
771 911
i. Rok
Razem (tys. Mg/rok)
% wytworzonych
Niezbędna pojemność składowisk przy
wykorzystaniu kompaktorów m3/rok
121
Wykonane obliczenia wykazały, Ŝe przy osiągnięciu zakładanych progów odzysku odpadów, moŜliwe
jest ograniczenie ilości pozostałych odpadów komunalnych w roku 2008 do 66% całkowitej masy
wytwarzanych odpadów komunalnych, w roku 2011 do ok. 63%, natomiast w roku 2015 do ok. 58%.
Prowadzona zbiórka selektywna materiałów oraz ewentualny odzysk energii z odpadów spowoduje
zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach. Na podstawie przeprowadzonych
analiz pozyskania materiałowego poszczególnych strumieni odpadów szacuje się, Ŝe do roku 2015
naleŜy zapewnić pojemność składowania ok. 772 tys. m3 (Tabela 66). Natomiast biorąc pod uwagę
fakt, Ŝe na bazie ZUOK ma powstać ZZO, który będzie pełnił funkcję ponadlokalną czyli korzystać
z niego będą ościenne gminy pojemność składowiska powinna być odpowiednio większa i została
oszacowana na ok. 860 tys. m3 (Tabela 67). W momencie powstania Zakładu termicznego
przekształcania odpadów komunalnych zapotrzebowanie na pojemność składowiska moŜe być nawet
o połowę mniejsze niŜ bez takiego Zakładu. Wykorzystując informacje zawarte w WPGO poniŜej
przedstawiono poglądowy obszar działania ZZO Hryniewicze (Rysunek 6).
Rysunek 6
Obszar działania ZZO Hryniewicze (na podstawie WPGO)
122
Tabela 67
Dane ilościowe dotyczące funkcjonowania ZZO Hryniewicze (miasto Białystok +
ościenne gminy)
ZZO Hryniewicze
Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów
[Mg/rok]
2008
2011
2015
Łącznie
108 328
112 181
116 046
899 976
54 624
56 568
58 524
453 841
27 691
27 899
27 985
223 069
10 400
12 039
14 634
99 310
7 346
9 452
14 935
73 277
90 582
90 690
86 477
727 389
106 887
107 014
102 043
858 319
Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów
ulegających biodegradacji [Mg/rok]
Zakładana ilość odpadów ulegających
biodegradacji dopuszczona do składowania
[Mg/rok]
Zakładana ilość odpadów ulegających
biodegradacji poddawana procesom odzysku
[Mg/rok]
Zakładany odzysk surowców wtórnych [Mg/rok]
Łączna ilość odpadów przewidziana do
składowania [Mg/rok]
Niezbędna pojemność składowisk przy
wykorzystaniu kompaktorów m3/rok
Źródło: Opracowanie własne, WPGO
Do unieszkodliwienia przez składowanie odpadów powstałych na terenie miasta Białegostoku zostanie
wykorzystane obecnie funkcjonujące składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne przy
ZUOK. Obecnie pojemność pól składowych została wyczerpana. Działania techniczne polegające na
połączeniu pól składowych poprzez wypełnienie luk pomiędzy polami składowymi pozwoli na
uŜytkowanie tego składowiska przez dwa lata (od momentu uzyskania pozwolenia – przewidziany
okres lata 2009-2010). Po tym okresie będzie konieczność rozbudowy funkcjonującego składowiska,
bądź wybudowania nowego (przewiduje się budowę nowego pola składowego oraz rozbudowę
i budowę składowiska odpadów komunalnych na terenie gminy Michałowo w ramach ZZO
Hryniewicze). Chyba, Ŝe do tego czasu powstanie zakład termicznego przekształcania odpadów.
Kwestia składowiska odpadów komunalnych dla miasta Białegostoku stało się zadaniem
wymagającym nagłych działań (obecnie jak juŜ wspomniano wcześniej firma Lech Sp. z o. o
rozstrzygnęła przetarg na unieszkodliwienie lub odzysk ok. 70 tys. Mg odpadów poza terenem ZUOK
odpady są kierowane do Mławy).
Modernizacja składowisk odpadów komunalnych
Do podstawowych elementów technicznych w jakie powinny być wyposaŜone nowoczesne
składowiska naleŜy zaliczyć rozporządzenie MŚ z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych
wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać
poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U. Nr 61, poz. 549):
• waga,
• sprzęt do wyrównywania i zagęszczania odpadów (spycharka, kompaktor, ładowarka),
• bariera uszczelniająca podłoŜe i ściany boczne składowiska,
• instalacja do przechwytywania wód opadowych infiltrujących przez warstwę odpadów
(odcieki),
• zbiornik na odcieki,
123
•
•
•
•
•
•
ujęcie i ewentualne zagospodarowanie gazu powstającego w wyniku procesów rozkładu
odpadów,
zaplecze techniczno-socjalne,
brodzik,
system wyłapujący odpady wynoszone przez wiatr,
sieć otworów obserwacyjnych na potrzeby monitoringu wód podziemnych,
pas zieleni otaczający składowisko.
Rekultywacja składowisk odpadów komunalnych
W rekultywacji składowisk wyróŜniamy etap rekultywacji technicznej i biologicznej:
Do podstawowych zadań rekultywacji technicznej zaliczamy:
1. uporządkowanie terenów przyległych do składowiska,
2. ukształtowanie skarp i wierzchowiny,
3. techniczne zabezpieczenie wód podziemnych i powierzchniowych przed przenikaniem do nich
odcieków z rekultywowanego składowiska,
4. zabezpieczenie przed niekontrolowaną emisją gazu wysypiskowego,
5. wykonanie rekultywacyjnej warstwy glebotwórczej,
6. końcowe uporządkowanie terenu rozbiórka infrastruktury technicznej i uporządkowanie
terenów przyległych).
Tereny zdewastowane przez składowiska odpadów po pewnym czasie samoistnie pokrywają się
roślinnością. Taki niekontrolowany proces moŜna podzielić na trzy etapy. W pierwszym na
zdegradowanym terenie pojawiają się rośliny najbardziej odporne na skrajne i negatywne warunki
siedliskowe (komosa, podbiał, starzec lepki), w drugim etapie pojawiają się przede wszystkim trawy,
a w trzecim roślinność drzewiasta i krzewiasta. Proces samoistnego zarastania składowisk moŜe trwać
nawet do 60-70 lat. Do rekultywacji przeznaczone są trzy pola składowe naleŜące do składowiska przy
ZUOK. Sposób rekultywacji zostanie określony w opracowaniu pt. "Zintegrowany system gospodarki
odpadami dla aglomeracji białostockiej". Rekultywacja nastąpi po połączeniu pól składowych i
wyrównaniu odpadami do wysokości pól składowych. Przewidywany termin rozpoczęcia rekultywacji
to rok 2011.
Odgazowanie składowiska - spółka „Lech” ma podpisaną umowę z firmą brytyjską na budowę
instalacji do odgazowania pól składowych
Monitoring składowisk odpadów komunalnych
Monitoring składowisk naleŜy prowadzić zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie
zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitorowania składowisk odpadów.
Składowisko odpadów musi być monitorowane w czasie eksploatacji (od uzyskania pozwolenia na
uŜytkowanie obiektu budowlanego do momentu uzyskania zgody na zamknięcie składowiska
odpadów) oraz przez 30 lat od uzyskania decyzji o jego zamknięciu.
Wariant II
Tabela 68 przedstawia harmonogram uruchamiania poszczególnych obiektów w ramach Wariantu II.
W przypadku zmian terminów realizacji inwestycji, okresy trwania poszczególnych etapów mogą ulec
zmianie.
124
Tabela 68
Harmonogram wprowadzania poszczególnych elementów systemu w ramach Wariantu II
Działania
Selektywna zbiórka odpadów
WdroŜenie odzysku odpadów budowlanych
Zakup Mobilnego Punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych
DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych
Wydzielenie miejsca do czasowego magazynowania. odp. poakcyjnych
Udział w realizacji składowiska dla odp. azbestowych
Połączenie i podwyŜszenie pól składowych
Zamknięcie pól składowych wraz z odgazowaniem
Budowa nowego składowiska odpadów
Instalacja mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów
Źródło: Opracowanie własne i WPGO
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
125
Zbieranie i transport odpadów
W stosunku do Wariantu I, zmianie ulegnie intensyfikacja selektywnej zbiórki „u źródła”. Pozostałe
elementy zbiórki będą takie jak w Wariancie I.
Przykładowy opis funkcjonowania Instalacji mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów:
LINIA sortownicza
Odpady przywoŜone przez specjalistyczne pojazdy dostawcze do punktu przyjęć przejeŜdŜają przez
wagę samochodową w celu rejestracji dostarczanej ilości odpadów. Odpady komunalne i ulegające
biodegradacji, nie nadające się do kompostowania, będą doprowadzane do hali sortowni, gdzie nastąpi
przeróbka wstępna, a odpady sortowane będą ręcznie i maszynowo, by jak najlepiej wyselekcjonować
zarówno odpady nadające się do recyklingu jak i odpady przeszkadzające w procesie fermentacji.
Pierwszymi urządzeniami są rozdrabniacze odpadów z gospodarstw domowych i odpadów
wielkogabarytowych. Następnie odpady trafią do urządzenia składającego się z kilku poziomów sit
bębnowych, gdzie selekcja przebiega w sposób zmechanizowany, a dalej przez system podajników
taśmowych odpady są podawane do kabiny sortowania ręcznego w celu wyselekcjonowania
opakowań szklanych i plastikowych, kartonów, metali i odpadów niebezpiecznych, np. świetlówek,
baterii, akumulatorów. Kolejne urządzenia przez które przejdą odpady to separator magnetyczny,
separator metali nieŜelaznych, separator odpadów długich (sznurki, liny itp.), separator balistyczny
oraz separator pneumatyczny do odizolowania lekkich materiałów, takich jak na przykład woreczki
foliowe. Wyselekcjonowane materiały wtórne trafią do specjalnych kontenerów na odpady z prasą
hydrauliczną do ich zagęszczania. Po wypełnieniu się, kontenery będą składowane na placu
składowania, skąd odbiorą je wyspecjalizowane firmy. Odpady płynne i półpłynne pozbawione
materiałów przeszkadzających będą doprowadzane przez cysterny bezpośrednio do zbiornika
podziemnego. W celu zmniejszenia nieprzyjemnego zapachu zuŜytego powietrza zostanie
zainstalowany system wentylacyjny i uzdatniający powietrze. Za pomocą kompresora
zanieczyszczone powietrze będzie odciągane bezpośrednio od źródeł emisji i doprowadzane do
biofiltra.
Biogazownia. Przeróbka wstępna.
Przenośnikiem taśmowym trafia do mikserów frakcja drobna oraz osady ściekowe i uzdatniona woda
procesowa. W ten sposób powstaje substrat z bioodpadów o zawartości suchej masy 10-15%. Miksery
mają rozdrobnić i wymieszać dostarczany substrat za pomocą obracalnych noŜy. Po zakończeniu
procesu mieszania za pomocą separatora piasku jest oddzielana frakcja cięŜka nierozpuszczalna, którą
odprowadza się do kontenerów. Ponadto frakcja lekka, składająca się z wszelkiego rodzaju materiałów
pływających, unoszących się i większych niŜ 20 mm, jest odseparowana przez kratę do substratu
bioodpadów. Uzyskana frakcja lekka jest odwadniana i zrzucana do kontenerów.
Fermentacja beztlenowa. Bioreaktor I°
Celem bioreaktora I° jest maksymalny rozkład biologiczny na drodze hydrolizy. Okres przebywania
substratu bioodpadów w bioreaktorze 1° wynosi 5 dni. Odbywa się tu pierwszy stopień
dwustopniowej fermentacji. RóŜnego rodzaju bakterie beztlenowe tworzą w fazie krótkołańcuchowe
kwasy organiczne, alkohol, wodór i tlenek węgla. Proces hydrolizy i tworzenie się kwasów jest
oddzielony od procesu powstawania metanu, dzięki czemu jest on stabilny. Bioreaktor jest
wyposaŜony w mieszadło do homogenizacji zawartości. DąŜy się do redukcji kosztów zuŜycia
chemikaliów przez odsiarczanie w sposób biologiczny, dodając tlenu do bioreaktora. Substrat
bioodpadów po opuszczeniu bioreaktora I° jest podgrzewany przez wymiennik ciepła do temperatury
38°C i podawany do bioreaktorów II°. W przypadku konieczności zastosowania higienizacji
termicznej, substrat, zanim trafi na drugi stopień fermentacji, jest podgrzany do temperatury 70°C
i przetrzymywany przez godzinę w zbiorniku higienizacji.
126
Bioreaktor II°
Bioreaktory są wyposaŜone w pionowe mieszadła, które zapewniają ciągłe przemieszanie. W ten
sposób unika się procesu osadzania i równocześnie zapewnia równomierne zaopatrywanie
mikroorganizmów w środki odŜywcze, ponadto wyrównują się wartości pH i temperatura.
Hydrauliczny proces przechowywania zawiesiny w reaktorach wynosi około 16 dni. W tym czasie
redukowanych jest około 50-90% dostarczonej suchej masy organicznej na skutek zachodzących
reakcji chemicznych.
Zbiornik magazynowania osadów pofermentacyjnych
Osady po opuszczeniu bioreaktorów grawitacyjnie przepływają do zbiornika magazynowania.
Zbiornik ten jest wyposaŜony w mieszadło w celu uniknięcia procesu osadzania. W zbiorniku nadal
odbywa się intensywna fermentacja. Powstający w wyniku fermentacji biogaz jest podłączony do
systemu gazociągów bioreaktorów II°. Cały powstający biogaz jest gromadzony w zbiorniku
magazynowania. Osad pofermentacyjny ze zbiornika magazynowania jest poddawany odwodnieniu
poprzez dwie równolegle pracujące wirówki.
Odwadnianie osadów pofermentacyjnych
Osad ze zbiornika magazynującego jest poddany odwodnieniu w połączonych równolegle wirówkach
za pomocą środków koagulujących. Stopień odwodnienia wynosi około 35%. Odwodniony osad jest
podawany przenośnikiem taśmowym do dalszej przeróbki. Woda powstająca w wyniku odwodnienia
jest przepompowywana do magazynu wody procesowej i wykorzystana jest jako „zacier" w
zamkniętym cyklu.
Suszenie osadów pofermentacyjnych
Osad powstały w wyniku odwodnienia jest podawany do suszarni bębnowej a następnie na linię
produkcji brykietów. Brykiety, zanim zostaną odtransportowane do dalszego wykorzystania, są
składowane w silosach.
Oczyszczanie wody procesowej
W trakcie utylizacji powstaje woda procesowa, która trafia do magazynu wody procesowej.
Dodatkowo doprowadzana jest i wspólnie przerabiana woda pościekowa. Woda procesowa powstała
w wyniku mechanicznego odwadniania, zanim dostanie się ponownie do obiegu, musi ulec
oczyszczeniu. Optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie odwróconej osmozy. Bezpośrednio z
magazynu wody procesowej woda zacierowa jest odbierana do mikserów. Z pojemnika wody
uŜytkowej zaopatrywana jest sieć wody uŜytkowej do oczyszczania budynków oraz zraszania i
niwelowania kurzu.
Elektrociepłownia. Oczyszczanie biogazu.
Powstający w wyniku fermentacji biogaz jest magazynowany w sferycznym zbiorniku. Zawarty
w biogazie siarkowodór to gaz bardzo trujący i silnie korozyjny, który w czasie spalania jest
przetwarzany na dwutlenek siarki. Biogaz przed spaleniem w elektrociepłowni musi zostać
odsiarczony, aby nie skracać czasu eksploatacji elektrociepłowni i zmniejszyć emisję. Zadaniem
urządzenia odsiarczającego jest obniŜenie wartości siarkowodoru poniŜej 500 ppm (około
0,05 % obj.), tak by kolejne agregaty, zwłaszcza elektrociepłownie, nie miały zbytniej korozji.
Dodatkowo biogaz przechodzi przez filtry - aktywny węgiel i filtr do chemicznego oczyszczania
biogazu. Transport wyprodukowanego biogazu między miejscem jego produkcji (bioreaktor), a jego
uŜytkownikiem (elektrociepłownia i pochodnia) odbywa się w zamkniętych systemach rurociągów.
Elektrociepłownia kontenerowa
Biogaz jest spalany w dwublokowej kontenerowej elektrociepłowni dostarczanej na plac budowy z
wszelkimi urządzeniami i wyposaŜeniem. Ciepło odpadowe elektrociepłowni ma temperaturę 70°C 90°C. SprzęŜone ciepło jest dostarczane do biogazowni przez krotki ciepłociąg. MoŜe ono słuŜyć do
higienizacji substratu, ogrzania urządzeń odsiarczających, przygotowania ciepła procesowego, a takŜe
do zaopatrzenia poza instalacją. Ponadto ciepło jest wykorzystywane do ogrzania budynków na
terenie zakładu. Oprócz ciepła produkowany jest prąd przez synchroniczne generatory prądu
127
trójfazowego. Podczas spalania biogazu elektrociepłownia produkuje energię w 2/3 jako energię
cieplną, a w 1/3 jako energię elektryczną.
Pochodnia
JeŜeli całkowite spalanie biogazu nie jest moŜliwe, „nadwyŜka” biogazu będzie spalana w pochodni w
kontrolowany sposób. Odprowadzenie biogazu bezpośrednio do atmosfery jest niedopuszczalne,
poniewaŜ powstawałyby strefy groŜące eksplozją. W celu uniknięcia niedopuszczalnych emisji i ze
względu na bezpieczeństwo pracy wykluczone jest bezpośrednie odprowadzanie biogazu do
atmosfery.
Porównanie wariantów
Porównanie proponowanych rozwiązań technicznych z punktu widzenia spełniania wymagań BAT
Proponowane technologie są ogólnie akceptowane. Analizę z punktu widzenia spełniania wymogów
BAT moŜna przeprowadzić dopiero na etapie porównania konkretnych rozwiązań szczegółowych, a
takich na etapie planów gospodarki odpadami nie przewiduje się.
Analiza porównawcza oddziaływania na środowisko scenariuszy
Tabela 69 przedstawia wyniki analizy porównawczej oddziaływania rozpatrywanych wariantów na
środowisko.
Tabela 69
Porównanie zaproponowanych wariantów rozwiązania gospodarki odpadami
komunalnymi
Wyszczególnienie
Rzeźba
Krajobraz
Jakość powietrza
Klimat
Wody powierzchniowe
Wody podziemne
Gleba
Szata roślinna
Świat zwierzęcy
Hałas
Wariant I
2008
2011
2015
Wpływ na środowisko
Brak oddziaływania
Wpływ negatywny. MoŜliwość
ograniczenia przez odpowiednią
architekturę.
Przy bezawaryjnej pracy - brak
2008
Wariant II
2011
2015
Zwiększone zapotrzebowanie na
tereny do składowania – wpływ
negatywny
Wpływ negatywny
Większa ilość składowanych
odpadów stwarza niebezpieczeństwo
emisji gazowych; pylenie;
zanieczyszczenie powietrza
mikroorganizmami
chorobotwórczymi;
Przy bezawaryjnej pracy - brak
Przy bezawaryjnej pracy – brak.
MoŜliwość emisji metanu i
dwutlenku węgla.
Przy bezawaryjnej pracy – brak. W
Przy bezawaryjnej pracy – brak. W
wyniku awarii moŜliwość
wyniku awarii moŜliwość
zanieczyszczenia metalami cięŜkimi, zanieczyszczenia mikroorganizmami
dioksynami, furanami itp.
chorobotwórczymi, metalami
cięŜkimi, chlorkami, związkami
azotu itp.
Brak
Brak
128
c.d. Tabela 69
komunalnymi
Wyszczególnienie
Wariant I
Wariant II
2008
2011
2015
2008
2011
2015
Wieloparametrowe wartościowanie proponowanych wariantów
Osiągnięte wskaźniki
WyŜszy poziom odzysku; odzysk
Konieczność zapewnienia większej
energii; niewielka ilość odpadów do
pojemności składowiska
składowania
Zgodność z planem gospodarki
Zgodny
Zgodny
odpadami dla województwa
podlaskiego
Wpływ na środowisko
Brak wpływu negatywnego przy
Większa ilość składowanych
bezawaryjnej pracy. W razie awarii odpadów stwarza niebezpieczeństwo
zagroŜenie znacznego
emisji gazowych; pylenie;
zanieczyszczenia środowiska (metale
zanieczyszczenie powietrza
cięŜkie, dioksyny, furany)
mikroorganizmami
chorobotwórczymi; zwiększenie
efektu cieplarnianego
Wskaźniki ekonomiczne
Wariant droŜszy od I. Spowoduje
Wariant tańszy. W dłuŜszym okresie
większe obciąŜenie mieszkańców
czasu, przy zwiększających się
opłatami. MoŜliwość obniŜenia
opłatach za składowanie
kosztów eksploatacyjnych poprzez zbliŜających się do kosztów spalania,
włączenie do unieszkodliwiania
moŜliwość znacznego obciąŜenia
odpadów problemowych
mieszkańców. Konieczność budowy
(chemikalia, odpady z jednostek
kolejnych składowisk, ich
medycznych i weterynaryjnych)
rekultywacji i monitoringu.
Spodziewane trudności z
wykorzystaniem powstałego
kompostu.
Podsumowanie
Wariant zalecany do realizacji
Wariant zalecany do realizacji
Z analizy porównawczej wynika, Ŝe mimo duŜo wyŜszych kosztów inwestycyjnych
i eksploatacyjnych, system oparty o termiczne unieszkodliwianie odpadów (Wariant I) jest w dłuŜszej
perspektywie korzystniejszy dla mieszkańców miasta Białegostoku. Pozwala na wykorzystanie energii
zawartej w odpadach, zmniejsza zapotrzebowanie na składowiska oraz umoŜliwia wykorzystanie
instalacji do unieszkodliwiania odpadów problemowych np. chemikaliów, odpadów z jednostek
słuŜby zdrowia, weterynaryjnych itp. Oba warianty są zalecane do realizacji w bliskiej perspektywie
czasowej. W przypadku wdroŜenia Wariantu I pomimo dość znaczącego udziału w finansowaniu
środków pomocowych Unii Europejskiej, moŜe nastąpić nagły wzrost kosztów jakie ponoszą
mieszkańcy za unieszkodliwianie odpadów. Nie proponuje się do realizacji konkretnego wariantu.
Decyzja o realizacji wariantu powinna zostać podjęta przez decydentów na podstawie studium
wykonalności (jest w końcowej fazie opracowania). Przedstawione Warianty I i II nie są sprzeczne z
załoŜeniami przyjętymi w cytowanym dokumencie.
129
Rysunek 7
Schemat docelowy gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Białegostoku
KOMPOSTOWNIA
Zabudowa jednorodzinna
Odp. wielkogabaryt.
Odp budowlane
Zabudowa wielorodzinna
SORTOWNIA
Odp.niebezlieczne
RECYKLERZY
ZAKŁAD TERMICZNEGO
PRZEKSZTAŁCANIA
SKŁADOWISKO
POPIOŁÓW
SKŁADOWISKO
130
Legenda:
Teren miasta (zabudowa jedno i wielorodzinna)
Punkty selektywnego gromadzenia
Odpady z pielęgnacji terenów zielonych
Zabudowa jednorodzinna:
Kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji na posesjach
pojemniki na odpady pozostałe ( „Mokre”), kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich segregacja bądź na skladowisko
Worek na odpady surowcowe
Worek na szkło
131
Zabudowa wielorodzinna:
pojemniki na odpady pozostałe ( „Mokre”), kierowane do sortowni, gdzie nastąpi ich segregacja lub na składowisko
pojemniki na odpady mające wartość surowcową „Surowce”, kierowane do sortowni
pojemniki na odpady zmieszane „Zmieszane” (na pozostałym obszarze), kierowane na składowisko
pojemniki na szkło”, kierowane do sortowni
132
Regionalizacja gospodarki odpadami komunalnymi polega na podjęciu przez kilka jednostek
samorządu terytorialnego współpracy dla realizacji i eksploatacji systemu usuwania odpadów.
Wspólne przedsięwzięcia mogą dotyczyć wszystkich elementów systemu lub tylko jednego
z segmentów, np. składowiska. W ostatnim przypadku gminy same prowadzą działalność w zakresie
zbiórki i transportu odpadów. Rozwiązania międzygminne są szczególnie interesujące dla niewielkich
gmin o małej liczbie mieszkańców i małych budŜetach. Forma ta umoŜliwia znaczne ograniczenie
nakładów inwestycyjnych poprzez ich rozłoŜenie na większą liczbę partnerów. Zmniejszeniu ulegają
równieŜ koszty jednostkowe. Współpraca międzygminna moŜe odbywać się w dwóch formach
(Regionalna gospodarka odpadami, 1998):
1. Umowa (porozumienie) – pomiędzy gminami a gminą będącą właścicielem zakładów
unieszkodliwiania odpadów. Gminy korzystają z tych zakładów i ponoszą opłaty od ilości
unieszkodliwionych odpadów. W takim przypadku nie powstaje więc odrębna jednostka
organizacyjna. Kontrakt powinien być długoterminowy, aby stworzyć stabilność dla gmin
“usługobiorców”. Formalnie taka struktura współpracy odpowiada pojęciu porozumienie
komunalne.
2. Powołanie wspólnej struktury – gminy powołują odrębny podmiot mający osobowość prawną,
strukturę organizacyjną i statut, w celu realizacji i eksploatacji zakładów przerobu
i składowania odpadów lub prowadzenia kompleksowo gospodarki odpadami komunalnymi.
W praktyce moŜe dojść do utworzenia związku komunalnego lub spółki prawa handlowego.
W poniŜszej tabeli porównano ww. formy współpracy. Jej analiza wskazuje, Ŝe znacznie
korzystniejszy jest wariant utworzenia związku komunalnego lub międzygminnej spółki
w porównaniu do porozumień komunalnych.
Problematyka
Finansowanie,
gospodarka
•
•
•
Wpływ gmin na
podejmowanie
decyzji
•
•
Porozumienie międzygminne
biorąc pod uwagę ograniczone
moŜliwości finansowe jednej gminy,
moŜe okazać się, Ŝe sfinansowanie
inwestycji słuŜącej kilku gminom lub
zaciągnięcie kredytów na ten cel
przekracza moŜliwości jednej gminy,
gmina dysponująca zakładem będzie
starała się ustalić maksymalnie
korzystne dla siebie stawki cen,
gminy - klienci nie biorą udziału w
finansowaniu inwestycji
•
•
•
•
•
•
ograniczony wpływ gminy – klienta na •
decyzje gminy – właściciela zakładu,
zagroŜenie wypowiedzenia umowy
(porozumienia)
•
•
Odpowiedzial-ność •
za zanieczyszczenie
środowiska
gmina – właściciel zakładu ponosi
•
pełną odpowiedzialność za ewentualne
naruszenie wymogów i
zanieczyszczenie środowiska.
Wspólna struktura organizacyjna
moŜliwość inwestowania w zakłady o
zwiększonej wydajności,
moŜliwość działania na większą skalę
obniŜa koszty gospodarki odpadami w
gminie,
korzystniejsze warunki zachowania
wymogów ochrony środowiska,
korzystniejsze warunki uzyskania
poŜyczek i kredytów,
podział ryzyka spłaty kredytów,
umoŜliwia długoterminowe
planowanie gospodarki odpadami
komunalnymi, co daje poczucie
stabilności gminom.
poprzez udział we władzach struktury
(spółki, związku komunalnego) kaŜda
gmina
uczestniczy
w
procesie
decyzyjnym,
stosowane mogą być rozwiązania
kompromisowe, a w waŜnych
sprawach moŜna ustalić zasadę
jednomyślności,
w zaleŜności od przyjętych zasad
podejmowania decyzji istnieje
niebezpieczeństwo podporządkowania
małych gmin interesom duŜych miast.
gminy są wspólnie odpowiedzialne za
koszty
spowodowanych
zanieczyszczeń środowiska.
133
Zakres współpracy pomiędzy gminami
Spośród wielu rozwiązań naleŜy wymienić dwa modele:
1. Współpraca dotyczy wszystkich elementów technologicznych, a więc zarówno eksploatacji
obiektów zagospodarowania odpadów (składowisko, sortownia, kompostownia), jak i systemu
zbierania odpadów i surowców;
2. Współpraca obejmuje wyłącznie obiekty zagospodarowania odpadów, natomiast zbiórkę
organizują indywidualnie poszczególne gminy;
3. Współpraca obejmuje wyłącznie jeden obiekt zagospodarowania odpadów, np. Zakład
sortowania lub kompostownię.
Ad 1. Mamy tu do czynienia z utworzeniem międzygminnego podmiotu w formie spółki prawa
handlowego lub zakładu budŜetowego związku komunalnego zajmującego się zarówno zbieraniem
odpadów, jak i eksploatacją składowiska lub innych obiektów. MoŜe to prowadzić do praktyk
monopolistycznych w stosunku do funkcjonujących na rynku zbiórki odpadów komunalnych firm
prywatnych. Wyjściem jest utworzenie dwóch podmiotów gospodarczych, z których pierwszy zajmuje
się zbiórką, konkurując z firmami prywatnymi, a drugi eksploatacja obiektów. Prowadzi to jednak do
rozbudowy administracji i wzrostu kosztów eksploatacyjnych systemu.
Ad. 2. Współpracujące gminy tworzą strukturę organizacyjną w celu realizacji i eksploatacji
składowiska oraz innych obiektów zagospodarowania odpadów (sortowni, kompostowni). Podmiotem
tym moŜe być spółka prawa handlowego, której kapitał załoŜycielski tworzony jest z wkładów
finansowych lub aportów rzeczowych (teren pod inwestycje, maszyny, urządzenia, budynki) gmin
– wspólników. Alternatywną formą moŜe być związek komunalny, który po zrealizowaniu inwestycji
przekazuje ja do eksploatacji własnemu zakładowi budŜetowemu lub podmiotowi prywatnemu na
zasadzie umowy. Zbiórka odpadów i ich transport do zakładu zagospodarowania i składowania jest
realizowany w tym przypadku indywidualnie przez gminy – gminne jednostki organizacyjne lub firmy
prywatne.
Ad.3. Współpraca ogranicza się wyłącznie do wydzielonego segmentu rynku. MoŜe dotyczyć na
przykład powołania międzygminnego podmiotu zajmującego się zagospodarowaniem surowców
wtórnych, eksploatacja sortowni, przy czym zbiórka odpadów i ich składowanie jest realizowane
odrębnie przez poszczególne gminy – indywidualnie lub w strukturach miedzygminnych, lecz
w innym zasięgu terytorialnym.
Zakres współpracy pomiędzy gminami stanowi głównie problem natury technologicznej
i organizacyjnej i nie jest warunkowany formułą prawną utworzonej struktury. NiezaleŜnie od
przyjętego zakresu moŜliwe są do zastosowania róŜne formy prawne – stosunki kontraktowe, spółki
prawa handlowego, związki komunalne lub inne.
PoniŜej zestawiono istotniejsze zalety i wady modelu miedzygminnej gospodarki odpadami.
•
•
•
•
•
•
Zalety
ograniczenie nakładów inwestycyjnych w skali
gminy;
obniŜenie jednostkowych kosztów
eksploatacyjnych;
baza finansowa dla wprowadzania
kompleksowych technologii wykorzystania i
unieszkodliwiania odpadów;
moŜliwości zatrudnienia specjalistów
branŜowych;
korzystniejsze warunki zachowania wymogów
ochrony środowiska;
moŜliwość przeniesienia znacznej części
obowiązków gminy na strukturę ponadgminną
•
•
•
Wady
występuje duŜe ryzyko braku akceptacji
mieszkańców w sąsiedztwie lokalizacji obiektów
infrastruktury (np. składowiska);
ograniczenie samodzielności decyzyjnej
poszczególnych gmin;
zagroŜenie podporządkowania mniejszych gmin
interesom duŜych gmin miejskich
134
Władze samorządowe mają pełną swobodę w doborze takich struktur i metod organizacji usług, które
– ich zdaniem – są najlepsze. W obecnej praktyce usługi w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi mogą być wykonywane w szczególności przez:
Gminne jednostki organizacyjne:
• komunalne zakłady budŜetowe,
• kapitałowe spółki handlowe (spółki z ograniczona odpowiedzialnością, spółki akcyjne)
z udziałem gminy.
Inne podmioty gospodarcze:
• spółki handlowe bez udziału gminy,
• spółki cywilne,
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
• inne podmioty gospodarcze, w których nie uczestniczy gmina.
Zakład budŜetowy
Struktura organizacyjna i prawna jednostki, którą jest zakład budŜetowy, niesie za sobą wiele
uwarunkowań:
• zakład budŜetowy jest bezpośrednio podporządkowany gminie i ma ograniczone moŜliwości
prowadzenia własnej polityki rozwoju gospodarczego,
• nie moŜe zaciągać kredytów i poŜyczek na rozwój infrastruktury i podnoszenie jakości usług,
• nie prowadzi zazwyczaj pełnej rachunkowości,
• brak naliczania amortyzacji środków trwałych ogranicza moŜliwości odtworzenia składników
majątkowych,
• obowiązek odprowadzania do budŜetu gminy nadwyŜki przychodów z danego roku
budŜetowego uniemoŜliwia gromadzenie środków na rozwój,
• zakład budŜetowy nie moŜe prowadzić samodzielnie działalności inwestycyjnej (całość
prowadzona i finansowana z budŜetu gminy).
Spółka prawa handlowego
Umieszczenie usług usuwania i zagospodarowania odpadów komunalnych w strukturze
organizacyjnej spółki prawa handlowego umoŜliwia m.in.;
• urealnienie kosztów i cen;
• osiągnięcie samofinansowania bez potrzeb dotowania bieŜącej działalności z budŜetu gminy;
• moŜliwość gromadzenia środków na rozwój infrastruktury poprzez kumulację zysków (zysk
netto i amortyzacja środków trwałych);
• stopniową poprawę jakości usług,
• moŜliwość prowadzenia samodzielnej polityki finansowej spółki z moŜliwością zaciągania
poŜyczek i kredytów,
• moŜliwość prowadzenia działalności inwestycyjnej;
• moŜliwość dalszych przekształceń strukturalnych poprzez sprzedaŜ części akcji lub emisje
nowych.
135
6.2. Odpady niebezpieczne
6.2.1. Odpady niebezpieczne z przemysłu
Dla odpadów niebezpiecznych sformułowano następujące zadania strategiczne:
• Minimalizacja wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych procesom
unieszkodliwiania poprzez składowanie.
• WdraŜanie proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów
niebezpiecznych w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT).
• Wzrost świadomości ekologicznej w zakresie prawidłowych metod postępowania z odpadami
niebezpiecznymi,
oraz zadania ogólne:
• Organizacja nowych i rozwój istniejących systemów zbierania odpadów niebezpiecznych ze
źródeł rozproszonych (małe i średnie przedsiębiorstwa) z uwzględnieniem odpadów
niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych (gospodarstwa
domowe), w oparciu o:
o funkcjonujące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych
utworzone przez organizacje odzysku lub przedsiębiorców,
o funkcjonujące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania
poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. przeterminowane lekarstwa,
oleje, akumulatory),
o stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych,
o regularny odbiór odpadów niebezpiecznych od mieszkańców prowadzących ich
selektywne zbieranie w systemie workowym lub pojemnikowym przez
specjalistyczne firmy posiadające stosowne zezwolenia administracyjne,
• Weryfikacja wojewódzkiej bazy danych dotyczących wytwarzania gospodarowania odpadami.
• Wzajemna korelacja istniejących i planowanych baz danych o odpadach niebezpiecznych
(SIGOP, azbest, PCB, pojazdy wycofane z eksploatacji, zuŜyty sprzęt elektryczny
i elektroniczny) z wojewódzką bazą danych.
• Opracowanie i wdroŜenie innowacyjnych technologii w zakresie zagospodarowania
poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. baterie małogabarytowe, zuŜyty
sprzęt elektryczny i elektroniczny).
Prowadzenie kampanii informacyjno - edukacyjnej w zakresie prawidłowych metod postępowania
z odpadami niebezpiecznymi, m. in. z wykorzystaniem publicznych środków masowego przekazu.
6.2.2.1. Działania:
Na szczeblu województwa, zgodnie z wymaganiami prawa w tym względzie, zostanie
przeprowadzona pełna ewidencja urządzeń zanieczyszczonych PCB. Tym samym pozwoli to na
podjęcie stosownych działań na obszarze miasta Białegostoku w kierunku unieszkodliwienia
omawianych związków.
Do końca 2010 r. naleŜy oczyścić wszelkie urządzenia i instalacje zawierające te substancje.
Aktualnie w Polsce unieszkodliwianie ciekłych odpadów z PCB moŜna zrealizować jedynie
w Zakładach ANWIL S.A. we Włocławku, które eksploatują od 1998 r. instalację odzysku
chlorowodoru z odpadów chloroorganicznych oraz w Zakładach Chemicznych ROKITA S.A.
w Brzegu Dolnym.
Na terenie kraju brak jest instalacji niszczenia złomowanych kondensatorów z PCB. MoŜliwe jest
unieszkodliwienie kondensatorów z PCB poza granicami kraju. Zbiórką i nadzorem nad przewozem
do spalarni w zakładach TREDI we Francji zajmuje się firma POFRABAT.
136
Opracowanie i wdroŜenie systemu wymaga przede wszystkim następujących rozwiązań w obszarze
technicznym:
1. Przeprowadzenie akcji edukacyjnej (informacyjno-szkoleniowej) w zakresie genezy
zagroŜenia środowiska naturalnego przez PCB i moŜliwości przeciwdziałania tym skaŜeniom.
2. Opracowanie i wdroŜenie monitoringu PCB w systemie Monitoringu Gospodarki Odpadami;
3. Zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki PCB jako odpadu specjalnego.
4. Opracowanie i wdroŜenie systemu degradacji PCB do 31 grudnia 2010 r. (odpowiedzialny za
usunięcie odpadu jest jego posiadacz).
6.2.3.1. Kierunki działań:
1. Nadzorowanie usuwania azbestu
2. Edukacja ekologiczna
3. Składowanie odpadów zawierających azbest
1. Zaktywizowanie działań dyspozycyjno-kontrolnych nadzoru usuwania azbestu.
2. Organizacja kampanii informacyjnej o szkodliwości wyrobów zawierających azbest
i bezpiecznym jego usuwaniu.
3. Inwentaryzacja ilości znajdujących się na terenie miasta materiałów zawierających azbest.
4. Współfinansowanie przez fundusze ekologiczne usuwania azbestu.
Istnieje konieczność wybudowania w województwie w latach 2008-2032 małych składowisk
(o powierzchni do 1 ha) przyjmujących odpady azbestowe. MoŜliwe jest zlokalizowanie ich np. przy
istniejących składowiskach komunalnych na wydzielonych częściach z moŜliwością rozbudowy
pozwalającej na składowanie odpadów w następnych latach. Składowisko takie powinno powstać jako
wynik uzgodnień i porozumień międzygminnych. Miasto Białystok jest zainteresowane
w partycypacji kosztów w realizacji składowiska odpadów azbestu i wyrobów zawierających azbest.
WPGO przewiduje budowę składowisk odpadów azbestowych o powierzchni ok. 2 ha (m. Wyszynki
Błonie, gmina Klukowo) i ok. 5 ha (m. Hieronimowo, gmina Michałowo) oraz kwater o powierzchni
ok. 0,4 ha w ZZO Czartoria i pow. ok. 0,73 ha w ZZO Czerwony Bór oraz kwatery o pow. 1 ha w m.
Korytki Borowe, gmina Jedwabne).
NajwaŜniejszym celem w planowaniu działań odnośnie odpadów zawierających azbest jest bezpieczne
dla zdrowia ludzi usunięcie tych wyrobów i zdeponowanie ich na wyznaczonych składowiskach,
w sposób eliminujący ich negatywne oddziaływanie.
Plan ochrony przed szkodliwością azbestu i program usuwania wyrobów zawierających azbest
z terenu miasta Białegostoku na lata 2006-2032 zweryfikował istniejącą inwentaryzację wyrobów
zawierających azbest zabudowanych na konkretnych obiektach oraz przedstawił „Ocenę stanu i
moŜliwości uŜytkowania wyrobów zawierających azbest”. Na podstawie tych ocen w cytowanym
Planie… określono ilość usuwania wyrobów zawierających azbest. JeŜeli zgodnie z „oceną” wyroby
te są w dobrym stanie technicznym, bez uszkodzeń mogących stwarzać warunki do emisji włókien
azbestu, dopuszcza się je do dalszego uŜytkowania. Nie zawsze usuwanie płyt azbestowocementowych jest celowe, często pomalowanie właściwymi farbami stanowi dobre zabezpieczenie
przed ryzykiem emisji włókien azbestowych.
137
Osoby fizyczne mogą ubiegać się o dotację ze środków Powiatowego/Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku na dofinansowanie przedsięwzięć polegających na
usuwaniu wyrobów zawierających azbest z nieruchomości połoŜonych na terenie Gminy Białystok.
Dotacje na powyŜszy cel będą miały charakter częściowej rekompensaty kosztów poniesionych na
demontaŜ, transport i unieszkodliwienie poprzez składowanie odpadów zawierających azbest,
powstałych przy wymianie lub likwidacji pokryć dachowych i elewacji.
1. Rozszerzenie sieci punktów zbiórki o warsztaty samochodowe, stacje benzynowe itp.
2. Okresowe i stałe zbiórki w wyznaczonych punktach
3. Inwentaryzacja źródeł powstawania odpadów olejowych
Zwiększenie stopnia pozyskania olejów odpadowych szczególnie ze źródeł rozproszonych.
Zorganizowanie zbierania tych odpadów ze źródeł rozproszonych:
•
•
DuŜe, średnie, małe zakłady przemysłowe i stacje obsługi samochodów posiadające własne
zbiorniki na oleje odpadowe-przepracowane i podpisane umowy z podmiotami mającymi
zezwolenia na zbiórkę olejów odpadowych-przepracowanych.
Bazy zbiórki - będące własnością podmiotów zajmujących się zbiórką i transportem olejów
odpadowych-przepracowanych na określonym terenie.
Firmy prowadzące taką działalność powinny spełniać określony standard techniczny
i organizacyjny w celu zapewnienia bezpieczeństwa w postępowaniu z olejami przepracowanymi
i gwarantować wykonanie przyjętych na siebie zobowiązań, a mianowicie:
Posiadać personel przeszkolony w zakresie prawidłowego postępowania z olejami
przepracowanymi i znajomością obowiązujących przepisów ochrony środowiska w ramach
prowadzonej działalności.
Zajmować się wyłącznie zbiórką i transportem olejów odpadowych przepracowanych.
Posiadać stosowne zezwolenie na prowadzoną działalność.
Dysponować sprzętem do odbioru i transportu olejów przepracowanych spełniającym
wymagania przepisów ochrony środowiska w tym Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z
dnia 19 grudnia 2002 w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie
drogowym towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych (Dz. U. z 2002
r. Nr 236 poz. 1986) i ADR (transport powyŜej 3,5 t odpadów).
Wielkość tych firm powinna uwzględniać rentowność zbiórki przy optymalnym koszcie, co
wg szacunków oznacza moŜliwość zbiórki minimum 1500 ton olejów przepracowanych w
skali roku.
Zbierać oleje gromadzone w partiach od 400 do 600 l.
Posiadać bazę zbiórki z tytułem własności (lub długoletniej dzierŜawy) zapewniającą
moŜliwość zmagazynowania 1/12 ilości rocznej zbiórki oleju.
Przeprowadzać podstawowe badania laboratoryjne.
MoŜliwość wstępnego oczyszczenia olejów przepracowanych np. w przypadku ich
zanieczyszczenia wodą ponad określony poziom.
Posiadać moŜliwość ekspedycji zebranego oleju transportem kolejowym i samochodowym.
Składać Marszałkowi Województwa roczną informację o ilości zebranego oleju odpadowego i
przepracowanego oraz informację, którym recyklerom został przekazany, w jakich ilościach i
jaką metodą został zagospodarowany.
138
Posiadać podpisane umowy z podmiotami mającymi stosowne zezwolenia na wytwarzanie
olejów odpadowych-przepracowanych, oraz ich zagospodarowanie.
• Podmioty prowadzące odzysk (zagospodarowanie) olejów odpadowych poprzez:
- regenerację (art.39 ust.1 ustawy o odpadach)
- inne procesy odzysku (art. 39 ust. 2 ustawy o odpadach)
• Podmioty zajmujące się unieszkodliwianiem olejów odpadowych-przepracowanych (art. 39
ust. 3 ustawy o odpadach)
W celu organizacji systemu zbiórki odpadów olejowych naleŜy :
• organizować na terenie miasta zbiórkę wraz z innymi odpadami niebezpiecznymi (np.
akcyjnie).
• zorganizować punkty gromadzenia tych odpadów,
• wyłonić na zasadzie konkursu 1-2 firmy zbierające oleje przepracowane
Następnie przedsiębiorstwa specjalistyczne trudniące się zbiórką olejów przepracowanych lub
prowadzące serwisy separatorów olejowych przekazywać je będą do wyspecjalizowanych zakładów
(np. Przedsiębiorstwa Usług Ekologicznych Sp. z o.o. z Gorzowa Wlkp., lub Rafinerii Nafty
„Jedlicze” S.A. koło Krosna). Jednym ze sposobów wykorzystania energetycznego olejów
odpadowych jest ich spalanie w specjalnie do tego celu dostosowanych instalacjach. Proces spalania
olejów odpadowych jest realizowany na duŜą skalę przez Lafarge Cement Polska S.A. Zakłady w
Kujawach. Obecne moce przerobowe w zakresie zagospodarowania olejów przepracowanych są
wystarczające. tym bardziej, Ŝe planowane jest zwiększenie zdolności przerobowych Rafinerii Nafty
„Jedlicze”.
Odpady o wysokich właściwościach energetycznych mogą być równieŜ wykorzystane do podniesienia
efektywności zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Przeprowadzenie dla tych działań powinna być kampania reklamowo-propagandowa w zakresie
prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi.
1. Rozszerzenie sieci punktów zbiórki o szkoły, handel i usługi itp.
3. Edukacja ekologiczna.
Odnośnie akumulatorów niklowo-kadmowych wielkogabarytowych, w przypadku braku zbytu na
powstający w procesie unieszkodliwiania tlenek kadmu niezbędna będzie modyfikacja linii do
odzysku kadmu w aspekcie uzyskiwania kadmu metalicznego, który moŜe być magazynowany bez
negatywnego oddziaływania na środowisko.
W celu usprawnienia gospodarki małogabarytowymi akumulatorami i bateriami niezbędne jest
zorganizowanie ich zbierania z rozproszonych miejsc powstawania. Obowiązek odzysku z rynku
zuŜytych baterii i akumulatorów został nałoŜony na podmioty wprowadzające je na rynek,
a egzekwowanie jest przy zastosowaniu opłaty produktowej.
Wprowadzone na rynek nowe akumulatory ołowiowe podlegają opłacie depozytowej. To znaczy, Ŝe
sprzedawca jest zobowiązany przy jego sprzedaŜy do pobrania opłaty tzw. depozytowej. Chyba, Ŝe
139
kupujący przekazał zuŜyty akumulator, wtedy nie ma obowiązku pobierania opłaty depozytowej.
Pobrana opłata depozytowa podlega zwrotowi po przekazaniu zuŜytego akumulatora ołowiowego.
1. Zaprzestanie unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych w instalacjach nie
spełniających wymagań ochrony środowiska
2. Wzmocnienie działania słuŜb inspekcyjnych oraz szkolenia pracowników słuŜby zdrowia
i słuŜb weterynaryjnych w zakresie właściwego gromadzenia odpadów medycznych
i weterynaryjnych
3. Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania, transportu
i unieszkodliwiania odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz
padłych zwierząt (HRM).
Prowadzenie prawidłowej gospodarki odpadami pochodzącymi z działalności słuŜb medycznych
wymaga przestrzegania hierarchii działań określonych w Polityce Ekologicznej Państwa oraz ustawie
o odpadach. Dla pełnego unieszkodliwienia niebezpiecznych odpadów medycznych i weterynaryjnych
wzmocnione będą działania słuŜb inspekcyjnych oraz szkolenia z zakresu edukacji ekologicznej
pracowników słuŜby zdrowia i słuŜb weterynaryjnych.
Dla osiągnięcia załoŜonego celu konieczne jest podjęcie następujących działań:
I.
Organizacyjno – prawnych
II.
Inwestycyjnych
III.
Edukacyjno – informacyjnych
I. Działania organizacyjno – prawne
• Zaprzestanie unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych w instalacjach
niespełniających wymagań ochrony środowiska.
• Okresowa weryfikacja i aktualizacja planów gospodarki odpadami pod kątem postępowania z
odpadami medycznymi i weterynaryjnymi.
• WzmoŜenia działalności kontrolnej w celu wyegzekwowania posiadania przez placówki
medyczne i weterynaryjne wszystkich niezbędnych zezwoleń z zakresu gospodarki odpadami
oraz aktualnych umów ze specjalistycznymi firmami na transport i unieszkodliwianie
odpadów niebezpiecznych.
II. Działania inwestycyjne
• Modernizacja spalarni odpadów medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im.
K. Dłuskiego w Białymstoku. Spalarnia ta pokrywa zapotrzebowanie szpitala na
unieszkodliwianie własnych wytworzonych odpadów niebezpiecznych. ObciąŜenie instalacji
własnymi odpadami jest na poziomie ok. 80 %. Czyli teoretycznie istnieje jeszcze ok. 20 %
rezerwy na unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych medycznych z poza szpitala.
140
III. Działania edukacyjno - informacyjne
• Opracowanie i przeprowadzenie cyklu szkoleń dla pracowników słuŜby zdrowia z obszaru
miasta na temat prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami, sposobów zmniejszenia ilości
i toksyczności generowanych tam odpadów.
• Opracowanie broszury i prowadzenie kampanii informacyjnej wśród lekarzy weterynarii na
temat obowiązków wytwórców odpadów wynikających z przepisów ustawy o odpadach.
• Szczegółowe zalecenia dla placówek słuŜby zdrowia:
o
Zapobieganie powstawaniu odpadów u źródła przez:
oszczędne obchodzenie się z kaŜdym zuŜywającym się materiałem i produktem,
wprowadzenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych i odpadów
niebezpiecznych,
dostawa towarów w opakowaniach wielokrotnego uŜytku,
zobowiązanie dostawców umową do odbioru opakowań,
redukcja ilości materiałów opakowaniowych poprzez wprowadzenie urządzeń
dozujących oraz zamawianie materiałów w duŜych pojemnikach zwrotnych,
zastąpienie materiałów jednorazowych odpowiednikami wielorazowego
zastosowania jeŜeli jest to moŜliwe pod względem sanitarnym.
o
Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych.
o
Szkolenie personelu w zakresie właściwych praktyk postępowania z odpadami
niebezpiecznymi.
o
Modernizacja obecnie funkcjonujących w placówkach słuŜby zdrowia systemów
gospodarki odpadami;
o
Modernizacja procedur postępowania z poszczególnymi grupami odpadów;
o
Uzyskanie przez placówkę medyczną akredytacji.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych
sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. z 2003 r.
Nr 8, poz. 104) odpady medyczne i z placówek weterynaryjnych mogą być unieszkodliwiane wg niŜej
podanych metod:
• termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na
lądzie (D10);
• przez autoklawowanie (D9);
• dezynfekcją termiczną (D9);
• działaniem mikrofalami (D9);
• obróbką fizyczno-chemiczną inną niŜ wymieniona w pkt 2-4 (D9).
Natomiast wg Ustawy o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.)
Art. 42. 1a. Zakazuje się unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów
weterynaryjnych w inny sposób niŜ spalanie w spalarniach odpadów.
Realizacja zadań następować będzie poprzez zorganizowanie i stworzenie w skali miasta Białegostoku
optymalnych metod zbiórki i recyklingu samochodów. Rozwój systemu przerobu odpadów z
samochodów wycofanych z eksploatacji będzie ponadto mieć na uwadze eliminację zagroŜeń jakie dla
środowiska naturalnego stanowią odpady motoryzacyjne, z których część stanowią odpady
niebezpieczne.
Celem systemu jest wdroŜenie na terenie miasta systemu odzysku i ponownego uŜycia części
i materiałów z samochodów wycofanych z eksploatacji poprzez:
• eliminację zagroŜeń ekologicznych spowodowanych niewłaściwym postępowaniem
z pojazdami wycofanymi z eksploatacji,
141
•
•
•
maksymalne wykorzystanie instalacji unieszkodliwiających odpady motoryzacyjne
istniejącego przedsiębiorstwa zajmującego się demontaŜem pojazdów,
wprowadzenie rozwiązań organizacyjnych i ekonomicznych zapewniających maksymalną
efektywność recyklingu samochodów,
prowadzenie monitorowania procesu recyklingu.
Wszystkie pojazdy będą przekazywane w całości do punktów odbioru (auto-złomy) lub bezpośrednio
do wyspecjalizowanych stacji demontaŜu skąd przekazywane będą autoryzowanym instalacjom
przetwórczym. Obowiązek przekazania samochodu do takiej placówki powinien spoczywać na
ostatnim właścicielu samochodu, który uzyska „certyfikat zniszczenia”, jedyny dokument,
uprawniający do wyrejestrowana samochodu.
Stacje demontaŜu powinny:
• prowadzić ewidencję przyjmowanych samochodów wycofanych z eksploatacji do demontaŜu,
• prowadzić sprzedaŜ części zamiennych uzyskanych z demontaŜu,
• gromadzić i przygotowywać do transportu do specjalistycznych przedsiębiorstw zajmujących
się recyklingiem: karoserii samochodowych, przepracowanych olejów, płynów hamulcowych
i chłodniczych, akumulatorów, opon, itp.
Dla zapewnienia prawidłowej gospodarki zuŜytymi pojazdami konieczne jest przede wszystkim
podjęcie działań na poziomie krajowym.
Zgodnie z wymaganiami dyrektywy o postępowaniu z wyeksploatowanymi samochodami oraz
z projektem ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, stacje demontaŜu są
zobowiązane od dnia 1 stycznia 2007 do bezpłatnego przyjmowania samochodów od ostatniego
właściciela. Producenci i importerzy samochodów, w przypadku niewypełnienia obowiązku odzysku
i recyklingu będą zobowiązani uiścić opłatę produktową. Środki z opłaty produktowej przeznaczone
będą na dofinansowanie zadań w zakresie demontaŜu pojazdów, których demontaŜu nie wykonano na
podstawie umowy z przedsiębiorcami lub organizacjami odzysku.
Wśród odpadów z podgrupy 16 02 dominują ilościowo zuŜyte urządzenia elektroniczne
i elektrotechniczne (16 02 02).
Zadania organizacyjne
Organizacja selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych na obszarze miasta.
Zagadnienie to omówiono w części dotyczącej gospodarki odpadami komunalnymi.
Zadania inwestycyjne
Rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie zbierania i przetwarzania zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego.
Infrastruktura techniczna powinna zapewnić odpowiednie moce przerobowe, aby przetworzyć
wytworzone odpady. Wg informacji zawartych w WPGO obecnie na terenie województwa
podlaskiego funkcjonują dwie instalacje przetwarzające tego rodzaju odpady, których łączna moc jest
niewystarczająca. Wobec powyŜszego planowana jest budowa kolejnej instalacji w gminie Sokoły.
Na obszarze miasta Białegostoku, w znikomym zakresie prowadzona jest produkcja gdzie powstają
odpady pestycydowe (przeterminowane środki ochrony roślin i opakowania po nich). NaleŜy liczyć
się z moŜliwością, Ŝe trafiają one do strumienia odpadów komunalnych lub porzucane są w miejscach
do tego celu niedostosowanych.
142
1. Rozszerzenie sieci punktów zbiórki o warsztaty samochodowe, stacje benzynowe, handel
i usługi itp.
3. Zastępowanie tradycyjnych materiałów farbami wodnymi i wyrobami lakierniczymi
o wysokiej zawartości substancji stałych;
4. Stosowanie farb proszkowych oraz materiałów malarskich utwardzonych radiacyjnie;
5. Ograniczanie stosowania materiałów malarskich zawierających rozpuszczalniki organiczne.
6.3. Pozostałe odpady
Obowiązujące uregulowania prawne dąŜące do zakończenia składowania opon na składowiskach
(od 1 stycznia 2003 r.) oraz obowiązki producentów związane z opłatą produktową i depozytową
wymuszają zwiększenie stopnia wykorzystania opon zuŜytych. Mogą być one wykorzystywane
poprzez bieŜnikowanie, wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej oraz
spalanie z wykorzystaniem energii. Pomimo istnienia moŜliwości technicznych do realizacji
poszczególnych kierunków wykorzystania odpadowych opon, istnieją duŜe trudności z pozyskaniem
surowca ze względu na brak systemu zbiórki opon, takŜe od „wytwórców” indywidualnych.
Do zagospodarowania odpadów gumowych powinny powstawać zakłady produkujące granulat
poprzez np. mechaniczne rozdrabnianie opon i odpadów gumowych. Granulat moŜe zostać
wykorzystany np. do produkcji materiałów budowlanych i galanterii gumowej.
Osiągnięcie załoŜonego celu w zakresie odpadów z budowy, remontów i demontaŜu wymaga
realizacji zadań takich jak zapisano w WPGO, a mianowicie:
• Selektywne zbieranie poszczególnych rodzajów odpadów remontowych, budowlanych
i z demontaŜu na miejscu wytwarzania. Zaleca się juŜ na placu budowy magazynować
w oddzielnych miejscach wstępnie posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na
selektywne wywoŜenie ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania. Odpady z grupy 17
wytwarzane w gospodarstwach domowych będą przewoŜone do podmiotów zajmujących się
ich odzyskiem lub do lokalnej zbiornicy odpadów.
• Utworzenie spójnego systemu odzysku lub unieszkodliwiania odpadów remontowych,
budowlanych i z demontaŜu
Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych, remontowych i z demontaŜu prowadzony będzie
w instalacjach wyposaŜonych w linie do przekształcania gruzu budowlanego (np. kruszarki,
przesiewacze wibracyjne) i doczyszczania dowiezionych odpadów. Odzyskiem i unieszkodliwianiem
odpadów z grupy 17 powinny zajmować się podmioty usytuowane w pobliŜu lub na terenie
składowisk odpadów. Nowe zakłady lokalizowane będą w pobliŜu silnie zurbanizowanych obszarów.
Otrzymany materiał będzie wykorzystywany do celów budowlanych oraz do rekultywacji obszarów
zdegradowanych, w tym składowisk odpadów, a takŜe jako warstwa inertna.
W celu osiągnięcia przyjętego celu moŜe być konieczne powstanie:
143
•
•
•
instalacji do rozdrabniania i sortowania odpadów,
instalacji stacjonarnej i przewoźnej do odzysku odpadów,
prowadzenie kontroli zakładów branŜy budowlanej w aspekcie oceny rodzajów i ilości
powstających odpadów oraz kierunków ich odzysku i unieszkodliwiania.
Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej przewiduje powstanie
instalacji przeznaczonych do rozdrobnienia odpadów typu gruz, beton, cegły.
6.3.3.1. Kierunki działań
Dla obszaru miasta przewiduje się wielokierunkowy sposób postępowania z wytworzonymi osadami,
zaleŜnie od ich składu oraz uwarunkowań lokalnych. Przewiduje się następujące kierunki
postępowania z osadami ściekowymi:
1. kompostowanie wraz z frakcją organiczną odpadów komunalnych; powstały kompost będzie
wykorzystywany na potrzeby zieleni miejskiej oraz w rekultywacji składowisk,
2. wykorzystanie osadów ściekowych o odpowiednich parametrach w celach nawozowych
i w rekultywacji,
3. spalanie w odpowiednich instalacjach wysuszonych osadów ściekowych,
4. deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych.
6.3.3.2. Działania
Preferowanym postępowaniem z osadami ściekowymi będzie ich kompostowanie. Przewiduje się, Ŝe
stopień poddania osadów ściekowych procesowi kompostowania moŜe wynieść ok. 20 % do 2011 rok,
a do 2015 roku ok. 30 %. Warunkiem kompostowania osadów ściekowych oraz ich wykorzystania
w rolnictwie będzie ich odpowiedni skład chemiczny (odpowiednia zawartość metali cięŜkich)
i zawartość patogenów.
Kolejnym preferowanym działaniem jest wykorzystanie osadów do celów nawozowych i rekultywacji
terenów zdegradowanych np. rekultywacja składowisk odpadów. MoŜliwość oraz zasady stosowania
osadów ściekowych w rolnictwie oraz przy rekultywacji reguluje Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U.02.134.1140
z dnia 27 sierpnia 2002r.). Rozporządzenie powyŜsze określa m.in.:
1. warunki, jakie muszą być spełnione przy wykorzystywaniu komunalnych osadów ściekowych;
2. dawki komunalnych osadów ściekowych, które moŜna stosować na gruntach;
3. zakres, częstotliwości i metody referencyjne badań komunalnych osadów ściekowych
i gruntów, na których osady te mają być stosowane.
Wykorzystanie wysuszonych osadów np. do spalania w kotłach elektrociepłowni. Deponowanie
osadów na składowiskach odpadów nie jest działaniem zalecanym, lecz moŜliwym do stosowania
np. w przypadku przekroczonych zawartości metali cięŜkich. Powstające na terenie miasta osady
ściekowe będą zagospodarowywane w podobny sposób, jak dotychczas tzn. kierowane będą:
• do rekultywacji terenów na cele rolnicze i nierolnicze,
• do składowania na składowisku,
oraz mogą trafiać na kompostownie przy ZUOK, jak równieŜ mogą być poddawane procesom spalania
(np. w przewidywanej instalacji termicznego przekształcania odpadów lub w elektrociepłowni) po
uprzednim ich wysuszeniu w odpowiedniej instalacji suszenia osadów.
144
Przyjęto, Ŝe system gospodarowania odpadami opakowaniowymi będzie opierać się na następujących
zasadach:
1. ZrównowaŜonego rozwoju tzn., Ŝe przewidziane do realizacji zadania ekologiczne w sposób
ewolucyjny i harmonijny towarzyszą rozwojowi sektora opakowaniowego;
2. Zapobieganiu powstawania odpadów opakowaniowych na terenie miasta Białystok oraz
ograniczenie deponowania tych odpadów na składowiskach;
3. Stosowania na terenie miasta uzasadnionych ekologicznie i ekonomicznie metod odzysku
i recyklingu;
4. Budowie i wdraŜaniu systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi bez wywoływania
zagroŜeń dla środowiska naturalnego.
Kierunki działań:
1. Miasto Białystok będzie brało czynny udział w działaniach informacyjno-edukacyjnych
mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz propagowanie
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych.
2. Wzrost wymaganych poziomów odzysku i recyklingu spowoduje, Ŝe konieczne jest
zwiększenie roli selektywnej zbiórki opakowań z gospodarstw domowych.
3. Rozbudowa systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, obejmująca działania
organizacyjne podejmowane przez przedsiębiorców wprowadzających na rynek opakowania,
organizacje odzysku, jak równieŜ samorządy gminne, w celu uzyskania wymaganej ilości
i jakości odpadów opakowaniowych.
• Opakowania z papieru: moŜliwość przetworzenia wymaganej ilości odpadów
opakowaniowych przez przemysł celulozowo-papierniczy wiąŜe się z dostarczeniem
selektywnie zbieranych odpadów papieru i tektury w odpowiedniej ilości, ale przede
wszystkim jakości, co wymaga prowadzenia skutecznej wstępnej i wtórnej segregacji
odpadów.
• Opakowania ze szkła: zapotrzebowanie hut szkła oraz stacji uzdatniania stłuczki na
stłuczkę szklaną wynosi około 300-400 tys. ton rocznie. Wzrost poziomu recyklingu
wymagać będzie dodatkowych zdolności przetwórczych hut szkła. Dostarczane muszą
być odpady o odpowiedniej jakości, spełniającej wymogi zakładów.
• Opakowania z tworzyw sztucznych: Recykling odpadów z tworzyw sztucznych
stwarza sporo problemów, często z powodu poniesienia znacznie większych kosztów
niŜ w przypadku innych odpadów. Często ceny uzyskiwane za tworzywa wtórne nie
są konkurencyjne wobec cen tworzyw pierwotnych.
• Odpady metalowe: Odpady metalowe są odpadami, które łatwo moŜna wydzielić ze
strumienia pozostałych odpadów, zarówno w sortowniach, kompostowniach, jak
i zakładach przeróbki mechaniczno-biologicznej i termicznego unieszkodliwiania
odpadów. Wymagany poziom recyklingu odpadów z blachy stalowej powinien być
bez trudu osiągnięty ze względu na wysoką cenę złomu i jego popyt. MoŜna
zauwaŜyć, Ŝe aktualnie jest dobrze rozwinięta zbiórka aluminium po napojach.
4. Przewiduje się rozwój działań mających na celu zapewnienie odpowiedniej infrastruktury do
zbierania, transportu oraz odzysku i recyklingu dla poszczególnych rodzajów odpadów
opakowaniowych.
5. Zakłada się modernizacje i realizacje nowych istniejących zakładów zapewniających
recykling i odzysk odpadów opakowaniowych.
6. W związku z obowiązkiem uzyskania wymaganego poziomu odzysku odpadów
opakowaniowych, zakłada się promowanie działań w kierunku rozbudowy i realizacji nowych
inwestycji, zapewniających odzysk energii z odpadów z jednoczesnym odzyskiem ciepła
i elektryczności.
Odzysk odpadów opakowaniowych moŜe być prowadzony poprzez recykling materiałowy
i chemiczny, współspalanie oraz termiczne ich przekształcanie z odzyskiem energii. Uznanie procesu
termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii w instalacjach do termicznego ich
145
przekształcania za proces odzysku odpadów opakowaniowych, warunkowane jest wykorzystaniem
powstającej energii elektrycznej i cieplnej. Drugim moŜliwym sposobem uzyskania wymaganego
poziomu odzysku jest kompostowanie odpadów opakowaniowych z papieru i drewna.
6.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
Prezydent miasta Białystok moŜe kształtować gospodarkę odpadami w sektorze gospodarczym
poprzez instrument jakim jest wydawanie zezwoleń dla podmiotów gospodarczych. Zgodnie art. 18
ustawy o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39 poz. 251 z późn. zm.), w gestii starostwa
jest:
1. Zatwierdzanie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi (Art. 19 pkt.2).
2. Przyjmowanie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami (Art.24 pkt.2).
3. Wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów (Art. 26 pkt.3).
4. Wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu
5. Prowadzenie rejestru posiadaczy odpadów, zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwoleń
na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania
6. Zatwierdzanie instrukcji eksploatacji składowiska (Art.53 pkt.3).
7. Wydanie zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części (Art. 54
pkt.3).
8. Wydanie zezwolenia na składowanie odpadów niebezpiecznych na wydzielonych częściach
innych składowisk odpadów (Art. 57 pkt.3).
Zgodnie z art. 18 pkt. 3 ustawy o odpadach, właściwy organ odmawia wydania pozwolenia na
wytwarzanie odpadów w przypadkach określonych w przepisach o ochronie środowiska lub, jeŜeli
zamierzony sposób gospodarki odpadami:
• mógłby powodować zagroŜenia dla zdrowia, Ŝycia ludzi lub dla środowiska,
• jest niezgodny z planem gospodarki odpadami.
6.3.5.1. Kierunki
Dla osiągnięcia załoŜonego celu, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań:
1. Zintensyfikowanie kontroli zakładów – wymuszenie składania sprawozdań dot. jakości i ilości
wytwarzanych odpadów oraz sposobu ich zagospodarowania.
2. Budowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
3. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji
4. Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do
zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji odzysku odpadów.
6.3.5.2. Działania
Zadaniem o pierwszorzędnym znaczeniu, niezbędnym do realizacji w krótkim terminie, jest
wprowadzenie systemu informacji i ewidencji całego strumienia powstających odpadów. Ogromna
odpowiedzialność spada w tym względzie na urzędy administracji samorządowej róŜnego szczebla.
Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z faktu, Ŝe bez koordynacji tych działań na poziomie
wojewódzkim, na pewno nie przyniesie ona oczekiwanych rezultatów. WdroŜenie systemu pełnej i
wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowania (bazy danych); wdroŜenie
skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w tym prowadzenie
monitoringu. Działania te powinny być realizowane we współpracy z Urzędem Marszałkowskim i
WIOŚ.
146
Istotną rolę w egzekwowaniu prawidłowej gospodarki odpadami w zakładach przemysłowych
odgrywają jednostki wydające pozwolenia na wytwarzanie i zagospodarowanie odpadów oraz organa
kontrolne WIOŚ.
KaŜdy zakład przemysłowy powinien posiadać wewnątrz zakładowy program gospodarki odpadami,
uwzględniający specyfikę produkcji, wynikający z niej rodzaj i właściwości odpadów, a tym samym
moŜliwości ich bezpiecznego unieszkodliwiania we własnych obiektach (spalarnie, składowisko) lub
dostępnych na terenie miasta Białegostoku. Niektóre rodzaje odpadów mogą być przekazywane innym
jednostkom i wykorzystywane przez nie jako surowce wtórne (np. popioły z procesów spalania węgla
w budownictwie itp.).
Szczególne znaczenie będzie miało tzw. zintegrowane pozwolenie oraz obowiązek prowadzenia
działalności z uwzględnieniem wymogów tzw. Najlepszej Dostępnej Techniki (BAT), będące
konsekwencją transpozycji do polskiego prawa unijnej Dyrektywy w sprawie zintegrowanego
zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (Dyrektywa IPPC). Jednym z istotnych elementów
ustalania warunków zgodności z najlepszymi dostępnymi technikami (BAT) jest zapobieganie
powstawaniu odpadów w procesie technologicznym, a tam gdzie jest to niemoŜliwe minimalizowanie
ich ilości i unieszkodliwianie odpadów. Preferowane jest zawracanie powstających odpadów do
procesu technologicznego. DuŜy nacisk Dyrektywa IPPC kładzie na zastępowaniu w procesach
technologicznych substancji toksycznych substancjami mniej toksycznymi lub nietoksycznymi, co
skutkować będzie takŜe powstawaniem mniej toksycznych odpadów.
Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny cyklu Ŝyciowego produktu.
Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów o wysokiej materiałochłonności i odpadowości
oraz produktów zawierających substancje niebezpieczne dla środowiska.
Odpady z przemysłu rolno – spoŜywczego są głównie przeznaczane na pasze lub nawozy, jednak ze
względu na zwiększanie się jednostkowej produkcji współczesnych zakładów naleŜy oczekiwać, Ŝe na
przylegającym do takich zakładów terenie brak będzie odbiorców na wszystkie wytworzone w nim
odpady. Konieczne będzie przewoŜenie tych odpadów na większe odległości lub poszukiwanie innych
form ich zagospodarowania.
Odpady z przemysłu mięsnego będą, tak jak dotychczas, wykorzystywane do produkcji pasz
(z zastrzeŜeniami podanymi niŜej). MoŜliwy jest równieŜ ich recykling organiczny w procesie
kompostowania i fermentacji beztlenowej.
Wskazuje się następujące moŜliwości techniczne i technologiczne zagospodarowania
i unieszkodliwiania odpadów z energetyki:
• wytwarzanie mieszanek na bazie produktów spalania, przeznaczone dla budownictwa
drogowego
• wytwarzanie spoiw cementowo-popiołowych
• wytwarzanie betonów samozagęszczalnych
• stabilizacja odpadów przy wykorzystaniu ubocznych produktów spalania
• wykorzystanie do makroniwelacji i poprawy jakości gruntów
• przetwarzanie produktu odsiarczania spalin metodą półsuchą
• wytwarzanie kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i ŜuŜla
• aktywacja popiołów konwencjonalnych dla uzyskania dodatku do betonów
• produkcja spoiw ceramicznych na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych dla potrzeb
budownictwa drogowego i geotechnicznego
W celu zmniejszenia ilości popiołów i ŜuŜli, stopniowo eliminowane będą takŜe niskosprawne
kotłownie lokalne.
NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe na terenie miasta znajdują się jednostki wytwarzające odpady, których
zagospodarowanie powinno odbywać się na szczeblu przynajmniej wojewódzkim.
147
7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I KOSZTY
WDRAśANIA ORAZ MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA PGO
7.1. Harmonogram realizacji przedsięwzięć i koszty wdraŜania PGO
Aby moŜna było spełnić załoŜone cele i kierunki działań określono zadania do realizacji (Tabela 70)
wraz z jednostką odpowiedzialną za realizację tych zadań i terminem realizacji. Przy określaniu zadań
wzięto pod uwagę stan aktualny jak, problemy w zakresie gospodarki odpadami na terenie miasta
Białegostoku oraz działania przyjęte w WPGO. Przygotowano równieŜ harmonogram rzeczowofinansowy na lata 2008-2011 z określeniem źródeł finansowania (Tabela 71). Natomiast harmonogram
realizacji zadań dla okresu 2012 – 2019 przedstawia Tabela 72.
Tabela 70
Harmonogram realizacji zadań w gospodarce odpadami komunalnymi
Lp.
Zadanie
Okres
realizacji
Jednostka
odpowiedzialna
1.
Objecie wszystkich mieszkańców miasta systemem
selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów
komunalnych:
- odpadów zielonych z parków i ogrodów,
- papieru i tektury,
- odpadów opakowaniowych ze szkła
- tworzyw sztucznych i metali,
- odpadów niebezpiecznych w
strumieniu odpadów komunalnych (w tym: zuŜyte baterie i
akumulatory, zuŜytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów)
- odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanoremontowych.
Tworzenie struktur ponadgminnych dla realizacji Zakładu
Zagospodarowania Odpadów
Tworzenie regionalnego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi w tym budowa zakładu zagospodarowania
odpadów
Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych
2008-2015
Prezydent
Przedsiębiorstwa
świadczące usługi odbioru
2008-2011
Rady gmin
2009-2015
Prezydent, Burmistrzowie,
Wójtowie
2008-2015
Prezydent,
Wójtowie
Burmistrzowie, Inwestorzy
Wójtowie,
Inwestorzy
Prezydent, Zarządzający I
właściciele
Składowisk
Przedsiębiorstwa
2.
3.
4.
5.
Instalacje do recyklingu odpadów wielkogabarytowych i
budowlanych
2009-2010
6.
Zamykanie i rekultywacja składowisk
2011-2015
7.
Likwidacja urządzeń zawierających PCB
i jego unieszkodliwianie
Edukacja ekologiczna w zakresie zwiększenia świadomości
ekologicznej mieszkańców
2008-2010
8.
2008-2015
Wójtowie
Placówki oświatowe
W oparciu o dane ankietowe, dane pochodzące z wywiadów, dane zwarte w WPGO oraz szacunkową
wycenę działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych zawartych w Tabela 71 i Tabela 72
przygotowano zestawienie kosztów związanych z wdraŜaniem PGO w latach 2008 – 2011 i w latach
2012 – 2015. Łączne koszty wdraŜania PGO w latach 2008-2011 wynoszą 471 447,933 tys. zł,
natomiast w latach 2012-2015 wyniosą 10 347 tys. zł. Tabela 73 przedstawia łączne koszty wdraŜania
PGO.
148
Tabela 71
Harmonogram rzeczowo-finansowy działań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych w latach 2008 – 2011
Opis przedsięwzięcia
Jednostki realizujące
Lata realizacji
Potencjalne źródła
finansowania
Koszty w tys. zł
2008
2009
2010
2011
Działania pozainwestycyjne
Zebranie informacji nt. wykonania planu operacyjnego
Prezydent
Opracowanie raportu z wykonania PGO
Prezydent
Ocena stopnia wykonania PGO
Prezydent
Weryfikacja PGO – na lata 2012-2019
Prezydent
Wspieranie i koordynowanie działań dotyczących rozwoju
Prezydent
ponadgminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi
Działania edukacyjne np.:
1. Działania uświadamiające (selektywna zb. surowców wtórnych,
bioodpadów, kompostowanie przydomowe)
2. Organizacja szkoleń i konferencji dotyczących gospodarki
odpadami
Urząd Miasta
3. Prowadzenie w przedszkolach i szkołach podstawowych
pogadanek nt. segregacji odpadów w gospodarstwach domowych
4. Promowanie dobrych przykładów segregacji odpadów u źródła
5. Propagowanie kompostowania odpadów organicznych przez
mieszkańców we własnym zakresie
Aktualizacja planu ochrony przed szkodliwością azbestu
Urząd Miasta
i programu usuwania wyrobów zwierających azbest
Przeprowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnych dotyczących Prezydent przy współpracy z
moŜliwych źródeł finansowania prac związanych z usuwaniem
organizacjami odzysku,
azbestu
organizacjami
ekologicznymi, lokalnymi
mediami i firmami
obsługującymi gospodarkę
odpadami w mieście
Zintensyfikowanie kontroli sposobu eksploatacji wysypisk
Urząd Miasta, WIOŚ
Intensyfikacja działalności kontrolnej
WIOŚ, straŜ miejska
2009 i 2011
2009 i 2011
2009, 2011
2011
Zadanie ciągłe
bkd
10
bkd
bkd
bkd
bkd
bkd
10
bkd
50
bkd
Zadanie ciągłe
26,213
77
80
80
2009
bkd
bkd
bkd
bkd
Zadanie ciągłe
bkd
bkd
5
5
Zadanie ciągłe
Zadanie ciągłe
bkd
-
bkd
-
bkd
-
bkd
-
PFOŚiGW, GFOŚiGW
PFOŚiGW
PFOŚiGW, GFOŚIGW,
BudŜet miasta
-
149
c.d. Tabela 71
Harmonogram realizacji przedsięwzięć i szacunkowe koszty działań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych w latach 2008 – 2011
Lata realizacji
Potencjalne
finansowania
Koszty w tys. zł
2008
2009
2010
2011
100
100
100
100
200
200
200
200
50
50
50
Środki własne
6,72
Środki własne
źródła
c.d. Działania pozainwestycyjne
Monitoring składowiska
Usuwanie azbestu i wyrobów zawierających azbest
Likwidacja
urządzeń
i jego unieszkodliwianie
zawierających
PCB
Wycofanie z eksploatacji kondensatorów, wyprodukowanych w
latach 1960-1985 mogących zawierać PCB
Usuwanie izolacji na sieciach cieplnych wykonanej w technologii
azbesto-cementowej
Kontrola stanu zawierania umów przez właścicieli nieruchomości
z firmami prowadzącymi działalność w zakresie zbierania
Kontrole prac związanych z usuwaniem azbestu oraz kontrole
budynków, w których zlokalizowany jest azbest
Uwzględnianie wprowadzania bezodpadowych i małoodpadowych
technologii produkcji przy wydawaniu pozwoleń na wytwarzanie i
zezwoleń na unieszkodliwianie odpadów
Wydawanie decyzji w sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten
cel nieprzeznaczonych
Egzekwowanie realizacji zaleceń wydawanych w zezwoleniach
Zarządca składowiska
Zadanie ciągłe
Urząd Miasta, właściciele
2008-2011
nieruchomości
Przedsiębiorstwa, właściciele
2008-2010
urządzeń
MPEC Sp. z o.o. w
Białymstoku - Zakład
2010
Produkcji i Przesyłu Ciepła
MPEC Sp. z o.o. w
Białymstoku - Zakład
2008-2011
Produkcji i Przesyłu Ciepła
Prezydent
Zadanie ciągłe
30
30
30
30
Bkd
bkd
bkd
bkd
Miasto,
słuŜby
nadzoru Zadanie ciągłe
budowlanego
Wojewoda, Prezydent
Zadanie ciągłe
Bkd
bkd
bkd
bkd
Bkd
bkd
bkd
bkd
Prezydent
Zadanie ciągłe
Bkd
bkd
bkd
bkd
Prezydent, WIOŚ
Zadanie ciągłe
bkd
bkd
bkd
bkd
Środki własne
GFOŚiGW, PFOŚiGW,
właściciele nieruchomości
Środki własne
150
c.d. Tabela 71
Lata realizacji
Potencjalne
finansowania
Koszty w tys. zł
2008
2009
2010
2011
14
127
100
100
bkd
bkd
bkd
bkd
bkd
bkd
bkd
bkd
420,213
594
571,72
575
c.d. Działania pozainwestycyjne
Prezydent przy współpracy z Zadanie ciągłe
organizacjami odzysku,
organizacjami
ekologicznymi, lokalnymi
mediami i firmami
obsługującymi gospodarkę
odpadami w mieście
Zgłaszanie do WIOŚ przypadków nieprzestrzegania właściwego Urząd Miasta, Organizacje Zadanie ciągłe
magazynowania odpadów przemysłowych
pozarządowe
Zintensyfikowanie kontroli realizacji gospodarki odpadami w WIOŚ
Zadanie ciągle
jednostkach prowadzących działalność gospodarczą
Łącznie działania pozainwestycyjne 2.160,933 tys. zł
bkd – brak kosztów dodatkowych miasta
Prowadzenie działalności informacyjno edukacyjnych w szkołach,
przedsiębiorstwach,
urzędach
dotyczących
prawidłowego
postępowania z odpadami, w szczególności z odpadami
niebezpiecznymi
źródła
151
c.d. Tabela 71
Koszty w tys. zł
Lata realizacji
finansowania
2008
2009
2010
2011
2008-2011
200
200
200
200
Zadanie ciągle
Zadanie ciągle
300
500
300
500
300
500
300
500
Zadanie ciągle
50
50
100
100
Zadanie ciągle
50
50
100
100
WFOŚiGW, GFOŚiGW
2008-2011
50
50
50
50
50
500
Środki własne
WFOŚiGW, środki
własne
RPOWP na lata 20072013, NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Środki własne
RPOWP na lata 20072013, WFOŚiGW
Działania inwestycyjne
Rozszerzanie systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych
Urząd Miasta,
gospodarcze
Podmioty
Zakup pojemników do zbiórki odpadów komunalnych
Zakup taboru samochodowego
Podmioty gospodarcze
Urząd Miasta, Podmioty
Organizowanie punktów zbiórki i odbioru odpadów niebezpiecznych
gospodarcze
Organizacja punktów zbiórki odpadów wielkogabarytowych/ wdroŜenie Urząd Miasta, Podmioty
zbiórki tych odpadów od mieszkańców
gospodarcze
BieŜąca rekultywacja składowiska
Zarządca składowiska
Urząd Miasta, Podmioty
WdroŜenie odzysku gruzu rozbiórkowego
gospodarcze
2009-2010
Modernizacja spalarni odpadów medycznych przy Wojewódzkim
Właściciel spalarni
Szpitalu Specjalistycznym im. K. Dłuskiego w Białymstoku
2008-2009
500
1 000
Rozbudowa i budowa składowiska odpadów komunalnych na terenie
Urząd Miasta, PUHP „Lech”
gminy Michałowo w ramach ZZO Hryniewicze
2008-2010
100
400
500
BudŜet miasta,
WFOŚiGW, środki
własne
Środki własne
Środki własne
WFOŚiGW, PFOŚiGW,
programy pomocowe
152
c.d. Tabela 71
Koszty w tys. zł
Lata realizacji
2008
2009
2010
finansowania
2011
c.d. Działania inwestycyjne
Zakład Gospodarki Odpadami – Segregacja Mechaniczna
2009-2010
4000
30 000
Kontynuacja wdraŜania selektywnej zbiórki odpadów na wszystkich
zasobach PU-A „ASTWA” – zakup, montaŜ i uruchomienie linii do
PU-A „ASTWA” Sp. z o.o.
doczyszczania odpadów zbieranych selektywnie oraz zakup pojemników
do selektywnej zbiórki odpadów
2008-20011
300
500
Uruchomienie mobilnego zagospodarowania odpadów
MPO Sp. z o. o.
2008-2009
800
120
Budowa sortowni odpadów (poza terenem Białegostoku)
MPO Sp. z o. o.
2008-2010
100
4 900
30 000
Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów
Wykonanie ogrodzenia na składowisku odpadów paleniskowych
SM „Zachęta”
EC Białystok S.A.
2008-2011
2009
30
30
200
30
30
Wykonanie powierzchni składowej w przestrzeni pomiędzy istniejącymi
kwaterami nr 1 i 3 oraz w tzw. „trójkącie” zlokalizowanym przy
istniejących kwaterach nr 1 i 2.
PUHP „LECH”
sp. z o.o.
2008-2009
2 500
2008-2013
86
4 563
8 020
304
Modernizacja ZUOK Hryniewicze
Czyścioch Sp. z o. o.
Fundusz Spójności
Infrastruktura i
Środowisko, RPOWP na
lata 2007-2013, środki
własne, NFOŚiGW,
WFOŚiGW
PUHP „LECH”
sp. z o.o.
500
500
Środki własne,
WFOŚiGW
Środki własne (kredyt
bankowy), środki
pomocowe UE
Środki własne (kredyt
bankowy), środki
pomocowe UE
Środki własne
Środki własne
- Środki własne (4,2%)
- PoŜyczka
NFOŚiGW (36,0 %)
- Dotacja Funduszu
Spójności (59,7%)
- PoŜyczka
NFOŚiGW (36,0 %)
- Dotacja Funduszu
Spójności (59,7%)
153
c.d. Tabela 71
Koszty w tys. zł
Lata realizacji
2008
2009
2010
finansowania
2011
c.d. Działania inwestycyjne
Zamknięcie i rekultywacja istniejących pół składowych 1 i 2, oraz
budowa nowych pól składowych przy ZUOK Hryniewicze wraz z ich
odgazowaniem
PUHP „LECH”
sp. z o.o.
2008-2013
331
17 583
30 849
Rekultywacja istniejącego pola składowego nr 3, oraz wąwozu pomiędzy
istniejącymi polami składowymi nr 1 i 3.
PUHP „LECH”
sp. z o.o.
2008-2013
27
23
173
Budowa ZUOK w Białymstoku
PUHP „LECH”
sp. z o.o.
2008-2013
2 133
73 850
237 512
Łącznie działania inwestycyjne 469 287 tys. zł
11 638 134 371
Łącznie działania pozainwestycyjne i inwestycyjne 471 447,933 tys. zł
309 186
- PoŜyczka
1 061 NFOŚiGW (36,0 %)
- Dotacja Funduszu
Spójności (59,7%)
- PoŜyczka
3 691 NFOŚiGW (36,0 %)
- Dotacja Funduszu
Spójności (59,7%)
- PoŜyczka
7 535 NFOŚiGW (36,0 %)
- Dotacja Funduszu
Spójności (59,7%)
14 092
154
Tabela 72
L.p.
Harmonogram realizacji przedsięwzięć i szacunkowe koszty działań
inwestycyjnych i poza inwestycyjnych w latach 2012 – 2015
Zadanie
Okres
realizacji
Szacunkowe koszty
w tys. PLN w latach
2012 - 2015
Jednostka
odpowiedzialna
środki własne,
fundusze UE
fundusze ekologiczne
środki własne,
fundusze UE
1
Budowa ZUOK w Białymstoku
2008-2013
7 633
2
Modernizacja ZUOK Hryniewicze
2008-2013
309
2008-2013
1 029
środki własne,
fundusze UE
2008-2013
26
środki własne,
fundusze UE
3
4
Zamknięcie i rekultywacja
istniejących pól składowych 1 i 2,
oraz budowa nowych pól składowych
przy ZUOK Hryniewicze wraz z ich
odgazowaniem
Rekultywacja istniejącego pola
składowego nr 3, oraz wąwozu
pomiędzy istniejącymi polami
składowymi nr 1 i 3.
środki własne
inwestora,
programy pomocowe
środki własne
inwestora,
programy pomocowe
środki własne
inwestora,
5
Działania edukacyjne
2012-2015
150
6
Rozszerzanie segregacji odpadów u
źródła (z zakupem pojemników)
2012-2015
500
2012-2015
100
2012-2015
100
środki własne
inwestora,
2012-2015
500
środki własne
inwestora,
7
8
9
Organizowanie punktów zbiórki i
odbioru odpadów niebezpiecznych kontynuacja
Organizacja
punktów
zbiórki
odpadów
wielkogabarytowych/
wdroŜenie zbiórki tych odpadów od
mieszkańców – kontynuacja
Usuwanie azbestu
zawierających azbest
i
wyrobów
Łącznie
10 347
Tabela 73 przedstawia koszty wdraŜania PGO dla miasta Białystok na lata 2008 – 2015.
Tabela 73
Koszty wdraŜania PGO w latach 2008 – 2015
Rok
2008
2009
2010
2011
2008-2011
2012-2015
2008-2015
Łącznie tys. zł
12 075
134 853
309 655
14 564
471 447,933
10 347
481 794,933
155
7.1.1. Koszty eksploatacyjne
W poniŜszych tabelach zestawiono szacunkowe koszty eksploatacyjne dotyczące zbierania i transportu
(Tabela 74), odzysku lub zagospodarowania pozostałych odpadów komunalnych, frakcji organicznej
i surowców wtórnych (Tabela 75) oraz koszty eksploatacyjne odzysku i zagospodarowania odpadów
budowlanych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych (Tabela 76). Tabela 77 przedstawia średnie
koszty eksploatacyjne zbierania, transportu, odzysku, zagospodarowania pozostałych odpadów
komunalnych, frakcji organicznej i surowców wtórnych.
Do oszacowania tych wartości przyjęto następujące załoŜenia:
1.
Koszty jednostkowe
Tabela 74
Jednostkowe koszty zbierania i transportu odpadów komunalnych i ich frakcji
(zł/Mg)
Typ źródła
Zabudowa miejska – zwarta
Zabudowa rozproszona
Pozostałe odpady
30
55
Frakcja organiczna
45
85
Frakcja surowce wtórne
50
95
Tabela 75
Koszty odzysku lub zagospodarowania odpadów w wybranych technologiach
(zł/Mg)
Sortowanie frakcji
suchej
Kompostowanie odpadów
ulegających biodegradacji
Składowanie
90
130
60
Termiczne
przekształcanie
odpadów
350
2.
3.
4.
50 % wytworzonych odpadów zostaje poddanych procesowi termicznego przekształcania.
Amortyzacja liniowa (na 10 lat) – uwzględniono koszty inwestycyjne (patrz Tabela 71
i Tabela 72).
Jednostkowe
koszty
zbierania
i
zagospodarowania
odpadów
budowlanych,
wielkogabarytowych i niebezpiecznych.
Tabela 76
Koszty odzysku i unieszkodliwienia odpadów budowlanych, wielkogabarytowych
i niebezpiecznych
Wyszczególnienie
Odzysk
i
unieszkodliwianie
odpadów budowlanych
Odzysk
i
unieszkodliwianie
odpadów
wielkogabarytowych
Odzysk
i
unieszkodliwianie
odpadów niebezpiecznych
wytwarzanych w grupie
Wskaźnik
jednostkowych
nakładów
inwestycyjnych
zł/Mg przepustowości
Wskaźnikowe koszty
odzysku i
unieszkodliwiania w
obiekcie
900
122
50
170
500
164
80
240
3 500
636
200
800
Jednostkowy koszt
zbiórki i wywozu
Sumaryczny,
jednostkowy koszt
odzysku i
unieszkodliwiania
zł/Mg
156
Tabela 77
Średnie koszty eksploatacyjne zbierania, transportu, odzysku, zagospodarowania
pozostałych odpadów komunalnych, frakcji organicznej i surowców wtórnych
w latach 2008-2015 (zł/rok)
Wyszczególnienie/Rok
Łącznie (zł): Zbieranie, transport,
unieszkodliwianie, odzysk
2008
36 315 891
2011
36 935 949
2015
40 289 951
Uwzględniając amortyzację jak równieŜ koszty zbierania i zagospodarowania odpadów budowlanych,
wielkogabarytowych i niebezpiecznych oszacowano całkowite i jednostkowe roczne koszty funkcjonowania systemu
Łącznie (zł):
Na 1 Mieszkańca/rok (zł)
Na 1 Mg odpadów (zł)
zł/Mieszkańca/miesiąc
zł/Mg/miesiąc
53 978 303
184,15
341,63
15,35
28,47
56 550 380
192,77
331,10
16,06
27,59
61 049 906
207,88
319,94
17,32
26,66
7.2. Zasady finansowania
7.2.1. Koszty inwestycyjne
Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale takŜe maszyny
i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, pojemniki)
powinien być przedmiotem studium wykonalności inwestycji. Celem analizy kosztów jest określenie
realności wykonania zamierzonych przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak
i konsekwencji finansowych wdroŜenia, a więc poziomu niezbędnych do pokrycia kosztów
eksploatacji cen usług. Koszty inwestycji mogą być pokrywane z następujących źródeł:
• opłaty odbiorców usług - stanowią dość pewne źródło środków finansowych pod warunkiem, Ŝe
ich poziom pozwala na pokrycie całości kosztów eksploatacyjnych i inwestycyjnych w skali roku;
• środki własne budŜetów gmin - bezzwrotny, dotacyjny środek finansowy.
Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budŜetach gminy, co powoduje, Ŝe wydatki takie
muszą być odpowiednio wcześniej planowane (najpóźniej jesienią na kolejny rok); dotacje ze źródeł
zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska; dotacje ze źródeł zagranicznych mają znaczenie marginalne; poŜyczki
z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowym źródłem środków na inwestycje
w dziedzinie ochrony środowiska w warunkach polskich.
PoŜyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliŜonych
zasadach Fundusz Wojewódzki. Przedsięwzięcia finansowane przez NFOŚiGW muszą spełniać
następujące kryteria:
• zgodności z polityką ekologiczną państwa,
• efektywności ekologicznej,
• efektywności ekonomicznej,
• uwarunkowań technicznych i jakościowych,
• zasięgu oddziaływania,
• wymogów formalnych.
Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać poŜyczki na pokrycie 70% kosztów zadania. Znaczna część
poŜyczki moŜe zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanym terminie (umorzona
kwota musi zostać przeznaczona na inne działanie proekologiczne). NajniŜsze moŜliwe do uzyskania
oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu refinansowego.
Preferencyjne kredyty, bez moŜliwości umorzeń, oferuje Bank Ochrony Środowiska. Dla gmin
kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty do 4 lat, moŜliwa
karencja 1.5 roku. W obu instytucjach finansowych odsetki są płatne od momentu uruchomienia
kredytu.
157
PoŜyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy - do kilku lat. Powoduje to
znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi zadłuŜenia, skutkujące znaczną podwyŜką cen
usług (jeŜeli koszty finansowe są ich elementem) lub duŜymi wydatkami z budŜetu gmin.
Komercyjne kredyty bankowe - ze względu na duŜe koszty finansowe związane z oprocentowaniem,
nie powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako
uzupełnienie środków z poŜyczek preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki
jako interesujący i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy.
Emisja obligacji komunalnych - emisja papierów wartościowych jest jeszcze jednym sposobem
zadłuŜania w celu pozyskania kapitału. Obligacje mogą być emitowane w przypadku, jeŜeli dają
szansę pozyskania środków taniej niŜ kredyty bankowe, a poŜyczki preferencyjne nie są moŜliwe do
pozyskania.
Udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w przedsięwzięciu
inwestycyjnym przez podmioty prywatne lub publicznych inwestorów instytucjonalnych (fundusze
inwestycyjne).
7.2.2. Koszty eksploatacyjne
Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do
unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaŜy:
• surowców wtórnych,
• kompostu,
• energii ze spalania odpadów,
• biogazu ze składowiska.
Coraz częściej za przychody uwaŜa się równieŜ uniknięte koszty transportu, składowania lub przerobu
odpadów w efekcie działań związanych z minimalizacją i unikaniem powstawania odpadów (akcje
edukacyjne).
Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna uwzględniać:
• pokrycie całości kosztów związanych z bieŜącą, technologiczną i organizacyjną eksploatacją
obiektów gospodarki odpadami,
• pokrycie kosztów finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy
realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji),
• rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi.
Koszty segregacji (odzysku) surowców wtórnych ze strumienia odpadów komunalnych mogą być:
• dofinansowane z budŜetu miasta,
• dodatkowym elementem cenotwórczym opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko lub ich
unieszkodliwienie (koszty w tym przypadku są ponoszone bezpośrednio przez wytwórców
odpadów tj. mieszkańców i jednostki organizacyjne).
Opłaty
Obecnie opłaty za zbiórkę i wywóz odpadów są w całości przedmiotem umów zawieranych między
właścicielem nieruchomości, a firmą komunalną lub prywatną.
W niektórych krajach Unii Europejskiej koszt gospodarki odpadami jest pokrywany albo z budŜetu
gminy, albo przez opłaty komunalne. Aby ukazać koszt świadczenia usług na rzecz społeczeństwa w
ogóle, a indywidualnych producentów odpadów w szczególności, zaleca się miastu koncepcję opłat
komunalnych. Opłaty komunalne za odpady stałe są teŜ zgodne z przyjętą zasadą „zanieczyszczający
płaci”.
Jedyną moŜliwością dla wprowadzenia opłat za odpady stałe na zasadzie, jak opłaty komunalne (np.
jak za wodę czy ścieki) jest przeprowadzenie w mieście referendum. Gdyby referendum dało
pozytywny wynik miasto mogło by przejąć obowiązek nałoŜony na właścicieli nieruchomości. NaleŜy
dąŜyć do opłat wg odpowiednich wag, a nie ryczałtowych. Obecnie przygotowany jest projekt ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w którym przewiduje się, Ŝe w miastach powyŜej
158
150 tys. mieszkańców gmina moŜe przejąć odpady komunalne na własność i gospodarować nimi wg
własnych zasad zgodnych z literą prawa.
Niemniej jednak władze miasta powinny spowodować, aby na zarządzanym przez nie terenie wszyscy
właściciele nieruchomości mieli obowiązek zawierania umów na odbiór odpadów. W mieście mogą
się zdarzyć incydentalne przypadki, gdzie właściciele nieruchomości nie mają podpisanych umów z
firmami wywozowymi co potwierdzają kontrole StraŜy Miejskiej. Firmy wywozowe nie powinny
mieć moŜliwości pobierania opłat bezpośrednio od osób korzystających z usługi. Pomogłoby to
wykluczyć sytuację, Ŝe producent odpadów chcąc zaoszczędzić na opłatach pozbywa się odpadów
niezgodnie z prawem. Władze miasta muszą mieć bieŜącą i pełną kontrolę nad ilością zbieranych oraz
unieszkodliwianych i zagospodarowywanych odpadów, a takŜe nad pobieranymi opłatami.
Opłaty za usługi świadczone w gospodarce odpadami powinny powodować opłacalność finansową
usług, stanowić pewną bazę dla planowania finansowego, być finansową motywacją do minimalizacji
produkcji odpadów i recyklingu frakcji uŜytecznych.
Struktura i poziom opłat powinny odzwierciedlać strukturę i poziom kosztów usługi. Taryfy powinny
dać się łatwo zmienić w przypadku zmiany kosztów (cen i ich struktury). Z drugiej strony zmiana
popytu na usługi powinna bez korekty struktury i wysokości taryfy w dalszym ciągu zapewniać
przychody wystarczające na pokrycie kosztów.
Wysokość opłat od mieszkańca nie powinna przekroczyć 2 % przeciętnej płacy krajowej. Powinna ona
pokryć koszty eksploatacyjne zakładów przeróbki i unieszkodliwiania odpadów oraz koszty zbiórki
i transportu odpadów, zaleŜne w istotny sposób od odległości rejonu zbiórki od miejsca przerobu
odpadów.
Ponadto w przypadku zaciągnięcia kredytu na realizację inwestycji opłaty powinny uwzględniać
spłatę rat kredytu.
Opłaty powinny być wnoszone przez właścicieli nieruchomości bezpośrednio do miasta, która potem
rozlicza się z firmą, świadczącą usługi.
7.2.3. MoŜliwości finansowania planu
Pomimo swojego miejsca i znaczenia rynek finansowy ochrony środowiska nie jest w pełni znany
i zrozumiały dla potencjalnych klientów. Wielość form, źródeł i procedur stosowanych w jego ramach
wymaga dobrej orientacji w celu podjęcia właściwej decyzji finansowej. Niniejszy rozdział zawiera
szczegółowe informacje na temat podstawowych źródeł finansowania inwestycji ekologicznych.
Są nimi: fundusze ekologiczne, fundacje i fundusze pomocowe, banki oraz fundusze inwestycyjne.
KaŜda grupa podmiotów i poszczególne podmioty w ramach grup zostały przedstawione w moŜliwie
zwartej i przystępnej formie.
7.2.3.1. Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Fundusze ekologiczne są najbardziej znanym i wykorzystywanym źródłem dotacji i preferencyjnych
kredytów dla podmiotów podejmujących inwestycje ekologiczne. Wpływają na to: ilość środków
finansowych jaką dysponują fundusze, warunki udostępniania środków finansowych
poŜyczkobiorcom oraz procedury dochodzenia do uzyskania finansowego wsparcia funduszu.
Bliskość funduszy i ich regionalny charakter (fundusze wojewódzkie) ma takŜe znaczenie dla ich
wyróŜnienia w gronie inwestorów ekologicznych.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
www.nfosigw.gov.pl
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest największą w Polsce
instytucją finansującą przedsięwzięcia z dziedziny ochrony środowiska. Zakres działania Funduszu
obejmuje finansowe wspieranie przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu ogólnokrajowym oraz
ponadregionalnym.
Podstawowymi formami finansowania zadań proekologicznych przez NFOŚiGW są preferencyjne
poŜyczki i dotacje, ale uzupełniają je inne formy finansowania, np. dopłaty do preferencyjnych
159
kredytów bankowych, uruchamianie ze swych środków linii kredytowych w bankach czy
zaangaŜowanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego. NFOŚiGW administruje równieŜ środkami
zagranicznymi przeznaczonymi na ochronę środowiska w Polsce, pochodzącymi z pomocy
zagranicznej.
Dotacje udzielane są przede wszystkim na: edukację ekologiczną, przedsięwzięcia pilotowe dotyczące
wdroŜenia postępu technicznego i nowych technologii o duŜym stopniu ryzyka lub mających
eksperymentalny charakter, monitoring, ochronę przyrody, ochronę i hodowlę lasów na obszarach
szczególnej ochrony środowiska oraz wchodzących w skład leśnych kompleksów promocyjnych,
ochronę przed powodzią, ekspertyzy, badania naukowe, programy wdraŜania nowych technologii,
prace projektowe i studialne, zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagroŜeń, utylizację
i zagospodarowanie wód zasolonych oraz profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów zagroŜonych.
Środki, którymi dysponuje NFOŚiGW, pochodzą głównie z opłat za korzystanie ze środowiska
i administracyjnych kar pienięŜnych. Przychodami Narodowego Funduszu są takŜe wpływy z opłat
produktowych oraz wpływy z opłat i kar pienięŜnych ustalanych na podstawie przepisów ustawy
- Prawo geologiczne i górnicze.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Do roku 1993 wojewódzkie fundusze, nie posiadając osobowości prawnej, udzielały wyłącznie dotacji
na dofinansowywanie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska na obszarze własnych
województw. W 1993 roku fundusze te otrzymały osobowość prawną, co umoŜliwiło im udzielanie,
obok dotacji, takŜe poŜyczek preferencyjnych.
Podstawowym źródłem ich przychodów są: wpływy z tytułu:
• opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich
składowaniem,
• opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za
szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, a takŜe z wpływów z kar za naruszanie
warunków korzystania ze środowiska.
Przychodami WFOŚiGW mogą być takŜe środki z tytułu:
• posiadania udziałów w spółkach,
• odsetek od udzielanych poŜyczek,
• emisji obligacji,
• zysków ze sprzedaŜy i posiadania papierów wartościowych,
• zaciągania kredytów,
• oprocentowania rachunków bankowych i lokat,
• wpłat z innych funduszy,
• wpływów z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki
wodnej,
• dobrowolnych wpłat, zapisów i darowizn osób fizycznych i prawnych,
• świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji,
• innych dochodów określonych przez Radę Ministrów.
WFOŚ i GW wspiera przedsięwzięcia o charakterze ekologicznym poprzez udzielanie dotacji
i poŜyczek na preferencyjnych warunkach. Forma dofinansowania zaleŜy kaŜdorazowo od statusu
prawnego wnioskodawcy, rodzaju działalności i charakteru zadania.
Fundusz preferuje finansowe wspomaganie wnioskodawców, którzy w realizowane przedsięwzięcia
angaŜują środki własne.
Jednym z podstawowych warunków ubiegania się o wsparcie finansowe przez Fundusz jest
dostarczenie stosownej dokumentacji, w tym wymaganych zezwoleń (np. pozwolenia na budowę).
160
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska moŜe współfinansować inwestycje i działalność
proekologiczną wspomaganą z innych źródeł.
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (PFOŚIGW) utworzone zostały na
początku roku 1999 po wejściu w Ŝycie reformy administracyjnej kraju. Fundusze te nie mają
osobowości prawnej.
Przychodami PFOŚIGW są wpływy z:
• opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami
prawa ich składowaniem lub magazynowaniem (10% tych wpływów),
• opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska a takŜe z wpływów z administracyjnych kar
pienięŜnych.
Przychody PFOŚiGW przekazywane są na rachunek miasta, w budŜecie miasta mają charakter
funduszu celowego.
Obecnie środki powiatowych funduszy (zgodnie z POŚ, art. 403) przeznacza się na wspomagania
działalności w zakresie określonym jak dla gminnych funduszy i inne zadania ustalone przez radę
miasta, słuŜące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównowaŜonego
rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Na przychód GFOŚiGW składa się z:
• wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów.
• wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy.
• wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze
środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie z wód i urządzeń
wodnych. Dysponentem GFOŚiGW jest rada gminy.
Przychody te mogą być wykorzystane na m.in.:
• dotowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych słuŜących ochronie środowiska.
• realizacje przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów.
• wspieranie działań zapobiegających powstawaniu odpadów.
Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania radzie
gminy (miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu.
Gminne fundusze nie są prawnie wydzielone ze struktury organizacyjnej gminy, a więc podobnie jak
PFOŚiGW nie mają osobowości prawnej i nie mogą udzielać poŜyczek. Celem działania GFOŚIGW
jest dofinansowywanie przedsięwzięć proekologicznych na terenie własnej gminy. Zasady
przyznawania dotacji ustalane są indywidualnie w gminach.
7.2.3.2. Ekofundusz
Geneza Ekofunduszu sięga roku 1991, kiedy to Klub Paryski, zrzeszający państwa będące
wierzycielami Polski, podjął decyzję o redukcji polskiego długu o 50%, pod warunkiem spłaty
pozostałej części do roku 2010. Zaproponował teŜ ewentualną dalszą, 10% redukcję długu, pod
warunkiem przeznaczenia go na uzgodniony cel. Z kolei Rząd Polski zaproponował, aby te dodatkowe
10% długu moŜna było przeznaczyć na wsparcie przedsięwzięć w ochronie środowiska.
Zgodnie ze statutem środki Ekofunduszu (www.ekofundusz.org.pl) mogą być wykorzystane przede
wszystkim w czterech sektorach uznanych za priorytetowe. Są nimi:
• zmniejszenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (tzw. gazów cieplarnianych),
• ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu z terytorium
Polski,
• zmniejszenie zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego,
161
•
zachowanie bioróŜnorodności polskiej przyrody.
Od roku 1998 jednym z priorytetów w działaniach Ekofunduszu stała się równieŜ gospodarka
odpadami. Fundacja wspiera najbardziej efektywne i nowatorskie przedsięwzięcia związane
z utylizacją i unieszkodliwianiem odpadów oraz z rekultywacją gleb skaŜonych.
Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z reguły wynosi ona
10-30% kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budŜetowa
lub organ samorządowy, dotacja ta moŜe sięgać 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem
Ekofunduszu jest społeczna organizacja pozarządowa - nawet 80%.
7.2.3.3. Banki
Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony środowiska. Dzięki
współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają one swoją ofertę
kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują
współpracę z podmiotami angaŜującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje,
międzynarodowe instytucje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków finansowych
gromadzonych przez banki, zaś fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej udzielają dopłat do
wysokości oprocentowania. W ten sposób ulega obniŜeniu koszt kredytu dla podejmującego
inwestycje proekologiczne. Banki uruchamiają teŜ linie kredytowe w całości ze środków funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji.
Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony Środowiska
(www.bosbank.pl). Oferuje on najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów
i dysponuje zróŜnicowaną ofertą dla prywatnych i samorządowych inwestorów, a takŜe osób
fizycznych.
WaŜne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują takŜe międzynarodowe instytucje
finansowe, a w szczególności Bank Światowy (www.worldbank.org) i Europejski Bank Odbudowy
i Rozwoju (www.polisci.com).
7.2.3.4. Fundusze inwestycyjne
Fundusze inwestycyjne stanowią nowy i potencjalnie waŜny segment rynku finansowego ochrony
środowiska. Oprócz dodatkowego kapitału mogą wnieść takŜe wiedzę menadŜerską, doświadczenie
i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Szerokie wejście ekologicznych funduszy inwestycyjnych
(Green Equity Funds) na rynek finansowy ochrony środowiska, moŜe okazać się przełomowe dla
usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska
z przedsięwzięciami o charakterze gospodarczym. Doświadczenie z łączeniem wymagań ochrony
środowiska i rozwoju produkcji moŜe być przydatne do niedopuszczenia do zwiększenia obciąŜeń
środowiska w warunkach wzrostu gospodarczego. Fundusze inwestycyjne są nastawione na
wykorzystywanie moŜliwości jakie dają współczesne procesy technologiczne i wiedza menadŜerska.
Ich zainteresowanie nowymi spółkami jest szczególnie cenne dla proekologicznego rozwoju
gospodarki.
7.2.3.5. Programy pomocowe Unii Europejskiej
Podstawowymi celami wszystkich programów pomocowych, zarówno ze środków unijnych, jak
i współpracy bilateralnej, są :
• ogólna poprawa stanu środowiska naturalnego,
• dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz standardów ekologicznych do wymagań
unijnych,
• wprowadzenie nowoczesnych technologii ekologicznych oraz schematów organizacyjnych
stosownie do standardów europejskich,
• transfer know-how.
162
Fundusze Strukturalne i Fundusz spójności
Polska moŜe korzystać z funduszy strukturalnych Unii i Funduszu Spójności (www.cie.gov.pl lub
www.ukie.gov.pl), przeznaczonego na wsparcie rozwoju transportu i ochrony środowiska. Pełnią one
rolę silnego instrumentu pomocowego, zapewniającego kierowanie duŜych środków finansowych,
m.in. na ochronę środowiska i zadania realizowane w tym zakresie szczególnie przez samorządy
terytorialne. Unia Europejska (UE) przewiduje udzielenie Polsce pomocy na rozwój systemów
infrastruktury ochrony środowiska poprzez instrumenty takie jak fundusze strukturalne i Fundusz
Spójności (FS). Obecny okres programowania obejmuje lata 2007 – 2013.
Cel strategii dla Funduszu Spójności to wsparcie podmiotów publicznych w realizacji działań na rzecz
poprawy stanu środowiska będące realizacją zobowiązań Polski wynikających z wdraŜania prawa
ochrony środowiska Unii Europejskiej, poprzez dofinansowanie:
• realizacji indywidualnych projektów,
• programów grupowych z zakresu ochrony środowiska,
• programów ochrony środowiska rządowych i samorządowych.
Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności jest wielkość projektu.
Projekty takie są w stanie zorganizować głównie średnie lub duŜe miasta bądź np. związki miast czy
gmin. W ramach działań dotyczących gospodarki odpadami na dofinansowanie mogą liczyć projekty
ograniczające wpływ składowanych odpadów na powietrze atmosferyczne, wody i glebę poprzez:
• modernizację istniejących wysypisk komunalnych,
• budowę zakładów unieszkodliwiania odpadów (kompostownie, spalarnie),
• wprowadzenie na szeroką skalę systemu powtórnego zagospodarowania odpadów,
• regionalne programy likwidacji niebezpiecznych i dzikich wysypisk.
Beneficjentem końcowym w ramach działań będą samorządy wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ)
Na realizację zadań z zakresu gospodarki odpadami beneficjenci będą mogli ubiegać się o
dofinansowanie w ramach II Osi priorytetowej – Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi.
Głównym celem tej Osi jest zwiększenie korzyści gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału
odpadów komunalnych składowanych i rekultywację terenów zdegradowanych oraz ochronę brzegów
morskich. W ramach priorytetu realizowane będą duŜe inwestycje wg listy indykatywnej. Inwestycje z
zakresu gospodarki odpadami dotyczące instalacji i systemów obsługujących min. 150 tys.
mieszkańców, inwestycje z zakresu rekultywacji terenów (na cele przyrodnicze) w wartości min. 5
mln euro. Priorytet ma przyczynić się do wdroŜenia nowoczesnych technologii odzysku i
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, w tym termicznego przekształcania odpadów oraz
intensyfikacji odzysku, a takŜe recyklingu odpadów oraz ich unieszkodliwiania w procesach innych
niŜ składowanie. Na realizację POIiŚ w latach 2007 – 2013 zostanie przeznaczonych ponad 36 mld
euro (ok. 28 mld euro będzie pochodziło ze środków UE).
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 (RPOWP)
(program został przyjęty przez Zarząd Województwa Podlaskiego 9 listopada 2007r. w drodze
Uchwały Nr 46/599/07). Inwestycje z zakresu gospodarki odpadami będą mogły być realizowane w
ramach Osi priorytetowej V – Rozwój infrastruktury ochrony środowiska. Głównym celem tej Osi jest
zachowanie dziedzictwa środowiska naturalnego poprzez inwestycje infrastrukturalne zmniejszające
negatywne skutki cywilizacji. W ramach tej Osi wspierane będą projekty o zasięgu ponadlokalnym,
jak i o zasięgu lokalnym o wartości nie przekraczającej 1 mln euro. Priorytetowo traktowane będą
min. inwestycje dotyczące kompleksowego zagospodarowania odpadów wraz z instalacjami do
termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii (w tym, np. międzygminne sortownie,
kompostownie, obiekty do końcowego unieszkodliwiania odpadów, tj. zakłady mechanicznobiologiczne, spalarnie, składowiska odpadów, kampanie edukacyjne), przewidziane w Wojewódzkim
Planie Gospodarki Odpadami. BudŜet RPOWP przekracza 636 mln euro. Dodatkowo w ramach
programu przewidziana jest pomoc dla przedsięwzięć zmierzających do likwidacji „dzikich” wysypisk
śmieci.
163
7.2.3.6. Inne źródła finansowania PGO
Wśród moŜliwych do zastosowania innych źródeł finansowania Planu moŜna zasygnalizować:
• opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obciąŜające środowisko np. opakowania,
baterie, świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budŜetu państwa, będą przeznaczane
na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu (Ustawa o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638) – weszła z dniem 1 stycznia
2002 r.),
• depozyty ekologiczne - obciąŜenia nakładane na produkty, podlegające zwrotowi w momencie
przekazania tego produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej
i
opłacie
depozytowej
z
dnia
11
maja
2001
r.
(tekst
jednolity
Dz.U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607) – weszła z dniem 1 stycznia 2002 r.).
• opłata za przyjęcie odpadów na składowisko.
Wartą zainteresowania formą wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing. Polega on na
oddaniu na określony czas przedmiotu w posiadanie uŜytkownikowi, który za opłatą korzysta z niego,
z moŜliwością docelowego nabycia praw własności. Leasing jest jedną z najszybciej rozwijających się
form finansowania inwestycji w Polsce. Wkracza on coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji
proekologicznych. Zwykle z leasingu korzysta podmiot, który nie posiada wystarczających środków
na zakup potrzebnego sprzętu lub który nie posiada wystarczającego zabezpieczenia potrzebnego do
wzięcia kredytu bankowego. Z tego powodu leasing uznawany jest bardziej niŜ kredyt uniwersalną i
elastyczną formę finansowania działalności inwestycyjnej. Z punktu widzenia podmiotu
gospodarczego największymi zaletami leasingu są moŜliwości łatwego dostępu do najnowszej techniki
bez angaŜowania własnych środków finansowych oraz rozłoŜenie finansowania przedsięwzięć w
długim okresie czasu, co jest szczególnie istotne przy wielu rodzajach inwestycji ekologicznych.
Finansowaniem ochrony środowiska w Polsce interesuje się coraz więcej banków i funduszy
inwestycyjnych. Rozwija się teŜ pomoc zagraniczna, dzięki której funkcjonuje w Polsce wiele fundacji
ekologicznych. Poszukiwane są teŜ nowe instrumenty ekonomiczno – finansowe w ochronie
środowiska, takie jak opłaty produktowe czy ekoobligacje. Inwestorzy w zakresie ochrony środowiska
mogą więc liczyć na to, Ŝe system finansowania przedsięwzięć proekologicznych w Polsce będzie
rozwijał się nadal, oferując coraz szersze formy finansowania i coraz większe środki finansowe,
przeznaczane na wsparcie działań słuŜących ochronie środowiska w naszym kraju.
7.2.4. Źródła finansowania PGO
Przy stosunkowo niskich środkach GFOŚiGW i PFOŚiGW oraz nie najlepszej sytuacji finansowej
gmin, aby zdobyć środki finansowe naleŜy poszukiwać ich na zewnątrz. NaleŜy rozwaŜyć moŜliwość
uzyskania środków z Narodowego i Wojewódzkiego FOŚiGW oraz próbować znaleźć inwestora
strategicznego, czy starać się o pozyskanie środków finansowych z funduszy pomocowych UE.
PoniŜsza Tabela 78 przedstawia udział potencjalnych źródeł finansowania Planu Gospodarki
Odpadami dla miasta Białegostoku w latach 2008 – 2015.
Tabela 78
Koszty w tys. zł. wraz ze źródłami finansowania PGO w latach 2008 – 2015
L.p.
1
2
3
4
Źródło finansowania
Środki własne miasta
Fundusze ekologiczne
Inwestor strategiczny, środki pomocowe UE
Razem
Razem tys. zł
19 280
168 700
265 100
28 920
482 000
Udział
4%
35%
55%
6%
100%
164
8.
WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU
PLANU NA ŚRODOWISKO
Na podstawie przeprowadzonej analizy i oceny wpływu gospodarki odpadami na środowisko w
mieście Białymstoku moŜna stwierdzić, Ŝe wywiera ona negatywny wpływ na praktycznie wszystkie
komponenty środowiska a w szczególności na:
•
•
•
•
stan powietrza atmosferycznego, w tym takŜe na zmiany klimatu, ze względy na emisję gazu
składowiskowego – ponad połowa strumienia odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych jest na składowiska, zanikanie warstwy ozonu stratosferycznego - ze względu na
uwalnianie z odpadów urządzeń chłodniczych freonów i ich pochodnych,
eutrofizację wód i ich toksyczne skaŜenie ze względu na nieprawidłowo działającą instalację
podczyszczania odcieków,
degradacja gleb i ich toksyczne skaŜenie wywołane gospodarką osadami ściekowymi, które są
obecnie składowane na terenie oczyszczalni ścieków a poziom wykorzystanych osadów z
nagromadzonych na terenach oczyszczalni wynosi ok. 78 %. Potencjalnym źródłem skaŜenia
gleb mogą być takŜe tzw. złomowiska samochodów ze względu na bardzo niski poziom
wyposaŜenia tych obiektów w instalacje i urządzenia zabezpieczające przed przenikaniem
olejów i smarów do gruntu.
potencjalnie powaŜnym problemem w zakresie wpływu na zdrowie ludzi moŜe być sposób
demontaŜu i utylizacji materiałów budowlanych zawierających azbest, których wielkość
szacowana jest na 4 tys. Mg.
Na podstawie analizy i oceny wpływu projektowanych rozwiązań zawartych w PGO na środowisko,
ujętych w „Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji Planu Gospodarki
Odpadami dla Miasta Białegostoku na lata 2004 – 2015”, moŜna stwierdzić, Ŝe realizacja PGO
wpłynie na poprawę stanu środowiska w szczególności w zakresie:
•
•
•
•
•
ograniczenia degradacji gleb i ich toksycznego skaŜenia w związku z wdroŜeniem instalacji
do suszenia osadów, dzięki której ilość powstających osadów zmniejszyła się 4 krotnie,
a wysuszone osady zostaną wykorzystane przyrodniczo oraz w procesach termicznego
przekształcania odpadów. Dzięki instalacji do termicznego przekształcania odpadów znacznie
mniejsza ich ilość będzie trafiała na składowisko.
poprawy stanu powietrza atmosferycznego w obszarach oddziaływań obiektów i instalacji
gromadzenia, przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów ze względu na wdroŜenie technik i
technologii spełniających warunki najlepszych dostępnych technik. W szczególności dotyczy
to budowy instalacji do odgazowania i wykorzystania gazu składowiskowego, jak równieŜ
instalacji do termicznego przekształcania odpadów.
ograniczenie stopnia eutrofizacji i toksycznego skaŜenia wód powierzchniowych i
podziemnych w wyniku objęcia zorganizowaną zbiórką całego strumienia odpadów
komunalnych, ograniczenia udziału odpadów ulegających biodegradacji składowanych na
składowiskach w 2015 do poziomu 46 % w stosunku do roku 1995, ograniczenie składowania
odpadów niebezpiecznych do poziomu 65 %, wzrost poziomu odzyskiwanych surowców
wtórnych do poziomu 11 % całkowitego strumienia wytworzonych odpadów komunalnych,
w zaleŜności od przyjętych rozwiązań organizacyjnych i technicznych w zakresie zbiórki
odpadów komunalnych naleŜy prognozować takŜe poprawę warunków środowiska
miejskiego,
wzrost ilości odzyskiwanych surowców wtórnych będzie pozytywnie wpływał na
ograniczenie degradacji gleb i zasoby leśne (makulatura).
W wyniku realizacji Planu gospodarki odpadami moŜliwe jest takŜe występowanie oddziaływań
negatywnych, co będzie efektem przyjętych rozwiązań szczegółowych. Dotyczy to w szczególności
obiektów gospodarki odpadami. Z tych teŜ względów naleŜy zwrócić szczególną uwagę na procesy
165
projektowania a następnie poziomu wykonawstwa obiektów gospodarki odpadami, ze szczególnym
uwzględnieniem poziomu wykonywanych raportów ocen oddziaływania na środowisko i poziomu
wydawanych pozwoleń zintegrowanych dla tych obiektów, zaś na etapie ich eksploatacji bardzo
istotnym będzie zakres i poziom systemów monitorowania ich pracy.
ZałoŜone cele i podstawowe kierunki działań przedstawione w Planie są zgodne z dyrektywami Unii
Europejskiej, Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym i Wojewódzkim Planem Gospodarki
Odpadami. Planowane działania zmierzają do osiągnięcia celów ustalających zarówno terminy, jak i
ilości odzyskiwanych, poddawanych recyklingowi, wykorzystanych i unieszkodliwianych odpadów.
W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji wytwarzanych odpadów naleŜy oprócz działań
edukacyjnych i nakierowanych na kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną (przedstawionych w Planie) duŜy
nacisk połoŜyć na oddziaływanie, w tym prawne i fiskalne, na producentów opakowań celem
zmniejszenia masy opakowań, ich toksyczności oraz wszędzie gdzie to moŜliwe zastępowanie
opakowań jednorazowych opakowaniami wielokrotnego uŜytku. W związku z rozwojem nowych
technologii produkcji opakowań biodegradowalnych moŜliwe będzie w perspektywie najbliŜszych
kilku lat podjęcie rynkowych prób zastąpienia plastikowych i styropianowych kubków, talerzyków i
tacek wyrobami ulegającymi biodegradacji. W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji wytwarzania
odpadów przemysłowych w tym takŜe niebezpiecznych kluczowe znaczenie będzie miało wdroŜenie
w przemyśle najlepszych dostępnych technik, wynikających z obowiązku uzyskania przez niektóre
zakłady pozwoleń zintegrowanych.
Nowe ustawy wprowadzają lub utrwalają szereg nowych instrumentów i zasad prawnych, które będą
miały fundamentalne znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej, zwłaszcza takiej, która
wiąŜe się z istotnym oddziaływaniem na środowisko. Szczególne znaczenie będzie mieć tzw.
zintegrowane pozwolenie oraz obowiązek prowadzenia działalności z uwzględnieniem wymogów tzw.
Najlepszej Dostępnej Techniki (ang. Best Available Technique - BAT), będące konsekwencją
transpozycji do polskiego prawa unijnej Dyrektywy 96/61/WE w sprawie zintegrowanego
zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (zwanej potocznie Dyrektywą IPPC). Jednym z istotnych
elementów ustalania warunków zgodności z najlepszymi dostępnymi technikami (BAT) jest
zapobieganie powstawaniu odpadów w procesie technologicznym, a tam gdzie jest to niemoŜliwe
minimalizowanie ich ilości i unieszkodliwianie odpadów. Preferowane jest zawracanie powstających
odpadów do procesu technologicznego. DuŜy nacisk Dyrektywa IPPC kładzie na zastępowaniu w
procesach technologicznych substancji toksycznych substancjami mniej toksycznymi lub
nietoksycznymi, co skutkować będzie takŜe powstawaniem mniej toksycznych odpadów.
W gospodarce odpadami pozwoleniom zintegrowanym podlegają instalacje:
1. do odzysku lub unieszkodliwiania, za wyjątkiem składowania, odpadów niebezpiecznych
zdolności przetwarzania ponad 10 ton na dobę,
2. do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, o zdolności przetwarzania ponad 3
tony na godzinę,
3. do unieszkodliwiania, za wyjątkiem składowania, odpadów innych niŜ niebezpieczne, o
zdolności przetwarzania ponad 50 ton na dobę,
4. do składowania odpadów, za wyjątkiem odpadów obojętnych, o zdolności przyjmowania
ponad 10 ton na dobę lub o całkowitej pojemności ponad 25 000 ton.
Skutkować to powinno ograniczeniu negatywnego oddziaływania na środowisko obiektów i instalacji
stosowanych w gospodarce odpadami.
Na podstawie prognoz zawartych w Planie moŜna stwierdzić, Ŝe w horyzoncie czasowym do 2015
roku będzie miała miejsce pozytywna tendencja zmian ilości wytwarzanych odpadów przemysłowych.
Szansą na ograniczenie strumienia odpadów niebezpiecznych z sektora gospodarczego mogą być
zmiany technologiczne wymuszane wdraŜaniem dyrektywy IPPC, co moŜe nastąpić juŜ w horyzoncie
czasowym średniookresowym tj. do 2011 roku.
166
W sposób nieznaczny wzrośnie ilość wytwarzanych odpadów komunalnych, o ok. 8,5 tys. Mg
w stosunku do 2007 roku. Przy tak nieznacznym wzroście ilości wytwarzanych odpadów
komunalnych prognozowana ilość deponowanych na składowiskach odpadów z tej grupy nieznacznie
zmaleje.
W perspektywie do 2015 roku zakłada się budowę instalacji termicznego przekształcania odpadów.
W horyzoncie czasowym średniookresowym winno nastąpić zdecydowane ograniczenie oddziaływań
na środowisko instalacji do unieszkodliwiania i przetwarzania odpadów. Z tych teŜ względów
istotnym jest skoncentrowanie znacznych środków finansowych na przebudowę tych instalacji i
obiektów w latach 2008 – 2011.
Projekt Planu nie zawiera rozwiązań, które mogłyby prowadzić do transgranicznych oddziaływań
emisji zanieczyszczeń z projektowanych instalacji gospodarki odpadami.
167
9.
SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAśANIA PLANU
9.1.
Zasady zarządzania systemem gospodarki odpadami
Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w mieście Białystok wynikać będzie:
1. Z ustawowo określonego zakresu zadań samorządu.
2. Zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanych przez Prezydenta.
Ponadto, Plan Gospodarki Odpadami winien być skorelowany z całym systemem planowania na
obszarze miasta, zwłaszcza z:
1. Programem Ochrony Środowiska (którego jest częścią).
2. Strategią rozwoju miasta.
3. Planem zagospodarowania przestrzennego.
4. Innymi Planami np. wykorzystania energii, ochrony zdrowia itp.
9.1.1. Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji i
samorządów w zakresie gospodarki odpadami
9.1.1.1. Zadania gminy (miasta)
Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku
określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
z późniejszymi zmianami.
Utrzymanie czystości i porządku w gminach naleŜy do zadań własnych gminy (art. 3.1.). Do zadań
gminy naleŜy m.in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków
niezbędnych do ich utrzymania (art. 3.2.).
Zapisane w (art. 3.2.) zadania gmina powinna realizować na podstawie planu gospodarki odpadami.
Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze
uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące
m. in. (art. 4):
1. Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
2. Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie
nieruchomości oraz na drogach publicznych, a takŜe wymagań dotyczących ich
rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym
i technicznym.
3. Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych
z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do uŜytku publicznego.
4. Maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do
składowania na składowiskach odpadów.
5. Innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami.
Rada gminy moŜe ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli
nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2) – opróŜnianie
zbiorników bezodpływowych. Ustalając stawki powyŜszych opłat, rada gminy musi stosować stawki
niŜsze, jeŜeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4).
168
9.1.1.2. Zadania powiatu
Ustawą o samorządzie powiatowym (z dnia 5 czerwca 1998 Dz.U.nr 91 poz. 578 z późn. zmianami)
powiat otrzymał zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, m.in. w zakresie:
1. Ochrony środowiska.
2. Zagospodarowania przestrzennego.
3. Nadzoru budowlanego.
4. Utrzymania powiatowych obiektów uŜyteczności publicznej.
Powiat jako jednostka samorządowa organizująca wspólne działania gmin w sprawach
przekraczających moŜliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin predysponuje tę
jednostkę administracyjną w szczególności do racjonalnego rozwiązywania problemów gospodarki
odpadami komunalnymi. Rola powiatów moŜe mieć równieŜ charakter inspirujący, koordynujący
i mediacyjny. Narzędziem ekonomicznym powiatu jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
9.1.1.3. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami
Według ustawy o odpadach projekt planu powiatowego (dla powiatu grodzkiego) podlega
zaopiniowaniu przez:
1. Zarząd Województwa
Zarząd Województwa opiniuje Plan pod kątem jego zgodności z Planem Wojewódzkim. Mechanizm
ten powoduje, Ŝe Plan danego szczebla musi być zintegrowany z planami pozostałych szczebli.
9.1.1.4. Aktualizacja PGO
Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niŜ raz
na 4 lata. Prezydent przygotowuje co 2 lata sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami.
Sprawozdanie to jest przedstawiane Radzie Miejskiej.
JeŜeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony Plan będzie wymagał modyfikacji – będzie
przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu
aktualizacji Planu.
9.1.1.5. Raporty z wykonania planu
WdraŜanie Planu Gospodarki Odpadami będzie polegało na regularnej ocenie w zakresie:
• Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań
• Określenia stopnia realizacji przyjętych celów
• Oceny rozbieŜności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem
• Analizy przyczyn tych rozbieŜności.
Kolejnym elementem zarządzania i monitorowania systemem gospodarki odpadami jest sporządzanie
raz na 2 lata raportu z postępów we wdraŜaniu Planu Gospodarki Odpadami. Prezydent przekazuje
raport Radzie Miejskiej.
Prezydent będzie oceniał co dwa lata stopień realizacji planu gospodarki odpadami, natomiast na
bieŜąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wdraŜania przedsięwzięć zdefiniowanych w planie.
Przynajmniej raz na 4 lata będzie sporządzana aktualizacja planu gospodarki odpadami. Taka
procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie o odpadach.
169
9.2.
Wskaźniki efektywności Planu
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na
wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a takŜe na wskaźnikach
świadomości społecznej. PoniŜej (Tabela 79 i Tabela 80) zaproponowano istotne wskaźniki
przyjmując, Ŝe lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.
Tabela 79
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Wskaźniki monitorowania Planu (2007 rok) – odpady komunalne
Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami komunalnymi
A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych [tys. Mg/rok]
Ilość zebranych odpadów komunalnych [tys. Mg/rok]
Ilość odpadów objętych zorganizowaną zbiórką [%]
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok [kg/M/rok]
Ilość zebranych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok [kg/M/rok]
Udział odpadów komunalnych składowanych na składowisku [%]
Udział wytworzonych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
składowanych na składowiskach w [%] (w stosunku do roku 1995)
Ilość zebranych od mieszkańców odpadów ulegających biodegradacji [Mg]
Ilość wytworzonych odpadów opakowaniowych [Mg] w tym:
- tworzywa sztuczne
- papier i tektura
- szkło
- metale
- drewno
- wielomateriałowe
- opakowania zmieszane
Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w całkowitym strumieniu zebranych
odpadów komunalnych [%]
Ilość odzyskiwanych surowców wtórnych [Mg] w tym:
Ilość zebranych odpadów [Mg]:
- wielkogabarytowych
- budowlanych
- niebezpiecznych
Czynne składowiska odpadów komunalnych [szt./ha]
Składowiska nieczynne [szt./ha] w tym
- w trakcie rekultywacji
- do rekultywacji
Stan istniejący
(rok 2007)
99,0
93,0
100
336
316
61
55
2 1041
10 456,46
1 733,42
5 219,12
2 346,499
795,482
344,1
17,84
300,52
4,4
4 770,06
1 244,32
24,187
741,095
1 447,42
1 295,80
17,24
13 623,24
1 900,28
13 819,55
7
1/10
brak
170
c.d. Tabela 79
15
16
17
1
2
3
Wskaźniki monitorowania Planu (2007 rok) – odpady komunalne
Obiekty gospodarki odpadami komunalnymi:
- linie do segregacji (szt./(tys. Mg/rok)
- kompostownie [szt./(tys. Mg/rok)]
- linie do demontaŜu odpadów
wielkogabarytowych
- linie do przekształcania gruzu
budowlanego
Ilość powstających osadów ściekowych (Mg s m )
Sposób postępowania z osadami ściekowymi %:
- wykorzystane w tym:
na cele przemysłowe
na cele rolnicze
- kompostowane
- przekształcone termicznie
- składowane (na składowiskach)
- inne
- nagromadzone na terenie oczyszczalni
- wykorzystane z nagromadzonych
B. Wskaźniki świadomości społecznej
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami wg
oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie
wysypiska)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych
1/70
1/ok. 25
brak
brak
6 161
78
22
Brak danych
Brak danych
Brak danych
171
Tabela 80
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Wskaźniki monitorowania Planu (2007 rok) – odpady inne niŜ komunalne
Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami – odpady inne niŜ
komunalne
Ilość wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym [tys. Mg] w tym:
- niebezpiecznych
Sposób zagospodarowania odpadów z sektora gospodarczego [%] w tym:
- magazynowano
- odzyskano
- unieszkodliwiono
w tym składowano
Sposób zagospodarowania odpadów niebezpiecznych powstających w
przemyśle [%] w tym:
- magazynowano
- odzyskano
- unieszkodliwiono
w tym składowano
Nagromadzenie odpadów [tys. Mg] z czego:
wykorzystano
Tereny składowisk [ha]:
- niezrekultywowanych
- zrekultywowanych w 2007 r
Obiekty gospodarki odpadami [szt / wydajność]:
- zakłady termicznej utylizacji odpadów
- składowiska odpadów in. niŜ niebezp.
- składowiska odpadów niebezpiecznych
- inne instalacje
Ilość odpadów powstających w placówkach medycznych [Mg/rok]:
- odpady o charakterze komunalnym
- odpady medyczne
Ilość zakładów termicznej utylizacji odpadów medycznych [szt. / wydajność
Mg/rok]
Ilość odpadów powstających w placówkach weterynaryjnych [Mg]:
- odpady infekcyjne
- odpady specjalne
Ilość odpadów poubojnych i zwłok zwierząt Mg
Ilość wyrobów zawierających azbest [Mg]
Ilość składowisk odpadów zawierających azbest
Stan istniejący
(rok 2007)
252
1,2
95,0
5,0
90
71,0
29,0
2 359,50
brak danych
Brak
Brak
1 324
1056
268
1/190
18,5
2,0
Brak danych
10 880
Brak
Określenie powyŜszych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji:
• Pochodzących z monitoringu środowiska (grupa A). Informacje te powinny być
opracowane przez odpowiednie słuŜby
• Pochodzących z przeprowadzenia odpowiednich badań społecznych (grupa B), np. raz na
4 lata. Badania te powinny być prowadzone przez wyspecjalizowane jednostki badania
opinii społecznej. Mierniki społecznych efektów programu są wielkościami
wolnozmiennymi. Są wynikiem badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań
słuŜących jakościowej ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy
stanu środowiska, a takŜe ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów planu przez ilość
i jakość interwencji zgłaszanych do Urzędu Miasta.
W oparciu o analizę wskaźników grupy A i grupy B będzie moŜliwa ocena efektywności realizacji
Planu gospodarki odpadami. Ocena ta posłuŜy równieŜ jako dane wejściowe do procesu
aktualizowania planu.
172
9.3.
Harmonogram procedury wdraŜania PGO
Tabela 81 przedstawia Harmonogram procedury wdraŜania „Aktualizacji Planu gospodarki odpadami
dla miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015”.
Tabela 81
L.p.
1
2
3
Harmonogram procedury wdraŜania „Aktualizacji Planu gospodarki odpadami
dla miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015”
Rok
2008
Zadania
Plan gospodarki odpadami (PGO) 2008-2015
Lista przedsięwzięć
Monitoring gospodarki odpadami
Monitoring wdraŜania Planu
Mierniki efektywności wdraŜania
Planu
Ocena wykonania Planu w tym
przygotowanie Raportów
2010
2011
2013
2012-2019
2008-2011 2010-2013 2012-2015 20142017
2015
2016 2023
20162019
Itd.
173
10.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
10.1. Stan aktualny gospodarki odpadami
10.1.1. Odpady komunalne
W roku 2007 wytworzono na terenie miasta Białystok około 99 tys. Mg odpadów komunalnych.
Wynika z tego, Ŝe średni jednostkowy wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych wynosi
336 kg/M/rok. Największy strumień odpadów komunalnych to niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne i wynosi około 86 tys. Mg/rok (około 86,9 %). Strumień odpadów wielkości ok. 3,6 tys.
Mg, tj. ok. 3,7 % odpadów komunalnych stanowią odpady wielkogabarytowe.
Wg danych przekazanych do Urzędu Miasta w Białymstoku przez przedsiębiorstwa odbierające
odpady, w roku 2007 z terenu miasta Białystok zebrano ok. 93,1 tys. Mg stałych odpadów
komunalnych (z grupy 20), co stanowiło ok. 40 % ilości zebranych odpadów komunalnych
w województwie podlaskim. Pod tym względem miasto Białystok zajmuje 1 miejsce wśród miast
i powiatów ziemskich województwa podlaskiego. Większą o około 8 % ilość wywiezionych odpadów
zarejestrowano w mieście w roku 2006, natomiast w roku 2005 ilość ta była mniejsza o ok. 2 %
mniejsza w stosunku roku 2007. Ilość odpadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca miasta
kształtowała się w roku 2007 na poziomie 316 kg, co podobnie jak w przypadku bezwzględnej
wielkości składowanych odpadów, dało pozycję 1 wśród miast i powiatów ziemskich województwa
podlaskiego.
Do ZUOK w Hryniewiczach dostarczono w 2007 roku 125 142 Mg odpadów, co daje jednostkowy
wskaźnik na poziomie 424 kg/M/rok. Natomiast w latach 2005 – 2006 wartości te kształtowały się
odpowiednio: 111 706 Mg i 116 246 Mg oraz 383 kg/M/rok i 394 kg/M/rok. Z czego ok. 81 %
stanowią odpady komunalne (grupa 20). Czyli odpadów komunalnych w roku 2007 do ZUOK
w Hryniewiczach trafiło 101 413,63 Mg (344 kg/M/rok), stanowi to ok. 109 % zebranych przez
przedsiębiorstwa. Z duŜym prawdopodobieństwem moŜna przyjąć, Ŝe 9 % stanowią odpady, które
zostały dostarczone do ZUOK z pobliskich gmin. Odpady komunalne zebrane przez przedsiębiorstwa
zgodnie z wydanymi zezwoleniami na odbiór odpadów powinny być w całości przekazywane do
Zorganizowaną zbiórką odpadów objętych jest ok. 100 % mieszkańców.
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest przez przedsiębiorstwa świadczące usługi odbioru
odpadów komunalnych: MPO, ASTWA, Czyścioch, SM „Zachęta”, (MOP Jarosław Tarachoń,
EKOPARTNER – funkcjonujących od 2008r.). Łączna ilość zebranych w 2007r odpadów (surowców
wtórnych) wynosi 582 Mg, stanowi to ok. 0,6 % odpadów zebranych przez przedsiębiorstwa i ok. 0,5
% w stosunku do ilości przyjętych odpadów do ZUOK.
Zbiórką odpadów zielonych objęte są odpady pochodzące z parków, zieleńców, pasów ulicznych,
trawników, cmentarzy oraz ogrodów przydomowych takie jak: liście, trawa, gałęzie itp.
Rocznie do kompostownia do ZUOK trafia ok. 23 tys. Mg odpadów (wysegregowanych z odpadów
zmieszanych na linii sortowniczej). W wyniku przeprowadzonego procesu kompostowania otrzymuje
się ok. 2,5 tys. Mg kompostu. Kompost jest kierowany na składowisko i wykorzystywany do
przesypywania warstw składowych.
174
10.1.2. Odpady niebezpieczne
Szacuje się, Ŝe w 2007 roku w strumieniu odpadów komunalnych znajdowało się ok. 902 Mg
odpadów niebezpiecznych (ok. 0,9 %).
Odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze gospodarczym stanowią niecały 1 % ogólnej masy
wszystkich odpadów wytworzonych na terenie miasta.
Wg Planu ochrony przed szkodliwością azbestu i program usuwania wyrobów zawierających azbest
z terenu miasta Białegostoku na lata 2006-2032 na terenie miasta znajduje się ok. 989 744 m2
powierzchni wyrobów zawierających azbest , stanowi to ok. 10 887 Mg.
W 2007 roku złomowano ok. 1 tys. Mg samochodów nie nadających się do eksploatacji.
Odpady medyczne z jednostek słuŜby zdrowia i z jednostek weterynaryjnych w 2007 roku wynosiły
ok. 290 Mg z czego ok. połowa została unieszkodliwiona z wykorzystaniem metod termicznego
przekształcania.
Na podstawie informacji z Bazy danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku na terenie miasta
wytworzono ok. 75 Mg akumulatorów i baterii. Natomiast w 2007 roku zebrano z terenu miasta
Białegostoku 7 Mg tych odpadów.
Obecnie brak jest pełnego rozeznania o ilości urządzeń zawierających PCB oraz magazynowanych
odpadach PCB. Proces ten został zakończony przez przedsiębiorstwa natomiast trwa jeszcze
uporządkowywania informacji. Wynika to z tego, Ŝe informacje z inwentaryzacji są niepełne. RównieŜ
brak jest informacji o ilości powstałych odpadów farb i lakierów czy olejów odpadowych.
W mieście Białystok nie prowadzono dotąd badań strumienia odpadów – zuŜytych urządzeń
elektrycznych i elektronicznych, stąd teŜ nie ma Ŝadnych danych statystycznych.
10.1.3. Odpady pozostałe
Odpady z przemysłu
Z analizy danych zawartych w bazie danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku (wynika, Ŝe
w 2007 roku powstało ok. 252 tys. Mg odpadów z czego ok. 99 % stanowią odpady inne niŜ
niebezpieczne. Z ogólnej ilości wytworzonych odpadów 95,0 % poddano odzyskowi, 5 %
unieszkodliwiono, z czego 90 % składowano. Porównując dane z poprzednich lat przedstawione
w Bazie danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku moŜna szacować, Ŝe ilość podanych przez
przedsiębiorstwa odpadów za rok 2007 stanowi ponad 90 % wszystkich wytworzonych odpadów na
terenie miasta.
Odpady opakowaniowe
Łączna masa zebranych oraz wytworzonych przez przedsiębiorców odpadów opakowaniowych
w 2007 roku na terenie miasta wynosiła ok. 10,8 tys. Mg. Najwięcej powstaje opakowań z papieru
i tektury 48 % oraz opakowań ze szkła 22 % całkowitej masy odpadów opakowaniowych.
Komunalne osady ściekowe
Odpady wytwarzane na oczyszczalniach ścieków moŜna podzielić na odpady skratek, odpady
z piaskowników i odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów. PrzewaŜającą część stanowią
osady ściekowe. W 2007 roku powstało około 6,1 tys. Mg osadów ściekowych.
175
10.2. Prognozy
Szacuje się, Ŝe ilość wytworzonych odpadów komunalnych w perspektywie do 2015 roku będzie
wynosiła: w 2008 roku – 99,9 tys. Mg, w 2011 – 102,9 tys. Mg, a w 2015 – 106,5 tys. Mg.
Ilość odpadów opakowaniowych w perspektywie do 2015 roku będzie wynosiła będzie: w 2008 roku –
10,9 tys. Mg, w 2011 – 14,9 tys. Mg, a w 2015 – 25,9 tys. Mg.
Szacuje się, Ŝe najwięcej odpadów wytwarzanych jest przez energetykę przemysł drogowy oraz
przemysł rolno-spoŜywczy, który w najbliŜszych latach będzie prawdopodobnie ulegał duŜym
zmianom rozwojowym. Oszacowano, Ŝe do roku 2011 ilość odpadów wytworzonych przez
przedsiębiorstwa wzrośnie średnio o ok. 2 %, natomiast do roku 2015 o ok. 5 %.
10.3. Cele i zadania w gospodarowaniu odpadami
Odpady komunalne
Cele do 2015 roku:
Cel ekologiczny ogólny do roku 2015: Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz
wprowadzenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania
Rok
Cele szczegółowe
2008
2011
2015
Zorganizowana zbiórka odpadów z selektywnej zbiórki
Deponowanie odpadów komunalnych na składowiskach
Skierowanie na składowiska odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji (w stosunku do roku 1995)
50 %
66 %
91 %
100 %
63 %
67 %
100 %
58 %
46 %
Dla osiągnięcia załoŜonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań:
1. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym
2. WdroŜenie systemu selektywnej zbiórki odpadów.
3. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne
i obojętnych zawartości składników ulegających biodegradacji.
4. WdraŜanie
systemu
eliminacji
odpadów
wielkogabarytowych,
budowlanych
i niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ich zbierania i unieszkodliwiania.
5. Edukacja ekologiczna (zapobieganie powstawaniu odpadów, selektywna zbiórka, itp.).
Zgodnie z celami szczegółowymi w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
• W roku 2008 składować moŜna ok. 25,6 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji,
a w roku 2011 - ok. 21,3 tys. Mg. Natomiast w roku 2015 do składowania dopuszczonych
zostanie ok. 14,6 tys. Mg.
• W 2008 roku naleŜałoby unieszkodliwić ok. 20 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji,
a w 2011 ok. 24,8 tys. Mg i poddać je odpowiednim procesom zagospodarowania. Natomiast
w roku 2015 naleŜy osiągnąć poziom pozyskania odpadów z tej grupy rzędu 30,5 tys. Mg.
Obecnie funkcjonująca kompostownia zapewnia dotrzymanie poziomów odzysku do roku
2009.
• masa pozyskanych odpadów z selektywnej zbiórki oraz pochodzących z segregacji będzie
wynosiła: w 2008 r.- ok. 6,0 tys. Mg, w 2011 - 7,6 tys. Mg, a w 2015 ok. 12,0 tys. Mg.
Gospodarka odpadami komunalnymi powinna być prowadzona w oparciu o Zakład Unieszkodliwiania
Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach, pełniący funkcję ponadlokalną.
176
Zaproponowano dwa warianty rozwiązań: jeden z instalacją termicznego przekształcania odpadów
oraz wariant bez takiej instalacji, ale za to budowa instalacji mechaniczno-biologicznego
unieszkodliwiania odpadów. Nie wskazano konkretnego wariantu do realizacji. Decyzję o tym, który
wariant naleŜy realizować powinni podjąć odpowiedni decydenci (na podstawie studium
wykonalności). Obecnie takie studium jest w końcowej fazie opracowania.
Zakład zagospodarowania odpadów powinien obsługiwać ok. 200 tys. mieszkańców. Wszelkiego
rodzaju analizy pokazują, iŜ najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest obsługiwanie przez tego
typu zakłady ok. 250 – 500 tys. mieszkańców lub ok. 100 tys. Mg odpadów powinno do niego trafiać .
W perspektywie do 2015 roku planuje się osiągnięcie następujących celów w zakresie gospodarki
odpadami niebezpiecznymi:
• Wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich
bezpieczne unieszkodliwienie.
• Bezpieczne dla człowieka i środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz
odpadów i urządzeń zawierających PCB.
• Minimalizacja ilości powstawania odpadów medycznych, wymagających szczególnych metod
unieszkodliwiania na drodze termicznej, eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce
odpadami pochodzącymi z jednostek słuŜby zdrowia i placówek weterynaryjnych oraz
eliminacja zagroŜenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
• Zwiększenie stopnia złomowania starych samochodów i wykorzystania surowców.
• Zintensyfikowanie zbiórki olejów odpadowych, zbiórki akumulatorów i baterii oraz farb
i lakierów.
• Maksymalizacja ilości zbieranych odpadów elektrycznych i elektronicznych.
Podobnie jak dla odpadów innych niŜ niebezpieczne z sektora gospodarczego zadaniem
o pierwszorzędnym znaczeniu, niezbędnym do realizacji ewidencja całego strumienia powstających
odpadów. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z faktu, Ŝe bez koordynacji tych działań na poziomie
wojewódzkim, na pewno nie przyniesie ona oczekiwanych rezultatów.
W odniesieniu do odpadów niebezpiecznych znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych,
najistotniejszym zadaniem będzie stworzenie warunków do zbierania tych odpadów od mieszkańców.
Zbieranie tego rodzaju odpadów moŜe być prowadzone poprzez sieć handlową. Regularny odbiór
odpadów moŜe być realizowany przez specjalny pojazd (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów
Niebezpiecznych), obsługujący obszar miasta.
Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich składowanie.
Zostanie wprowadzona ewidencja urządzeń zanieczyszczonych PCB i podjęte zostaną działania
techniczne dla eliminacji tych urządzeń i bezpiecznego usuwania olejów odpadowych zawierających
powyŜej 50 ppm PCB/PCT. Do końca 2010 r. oczyszczone zostaną wszelkie urządzenia i instalacje
zawierające te substancje.
Odpady pozostałe
Komunalne osady ściekowe
• Zmniejszenie ilości składowania osadów ściekowych na składowisku
• Ograniczanie czasu magazynowania osadów przy oczyszczalniach ścieków.
• Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych.
Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, preferowanym postępowaniem z osadami
ściekowymi będzie ich kompostowanie. Przewiduje się, Ŝe stopień poddania osadów ściekowych
procesowi kompostowania moŜe wynieść ok. 20 % do 2011 rok i 30 % do 2015 roku.
177
Warunkiem kompostowania osadów ściekowych oraz ich wykorzystania w rolnictwie będzie ich
odpowiedni skład chemiczny i zawartość patogenów.
Kolejnym preferowanym kierunkiem jest wykorzystanie osadów do celów nawozowych i rekultywacji
terenów zdegradowanych np. rekultywacja składowisk odpadów.
Deponowanie osadów na składowiskach odpadów nie jest kierunkiem zalecanym, lecz moŜliwym do
stosowania.
NaleŜy rozwaŜyć moŜliwość suszenia osadów ściekowych a następnie np. współspalania
w odpowiednich urządzeniach (kotły, piece itp.) czy spalanie w przewidywanej instalacji termicznego
przekształcania odpadów lub inne ich wykorzystanie.
Odpady inne niŜ komunalne i niebezpieczne
Cel ekologiczny sformułowano następująco: Ograniczanie wytwarzania odpadów z sektora
gospodarczego oraz wprowadzenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania
Dla osiągnięcia załoŜonego celu, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań:
1. Zintensyfikowanie kontroli zakładów – wymuszenie składania sprawozdań dot. jakości i ilości
wytwarzanych odpadów oraz sposobu ich zagospodarowania.
2. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji.
3. Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do
zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania
odpadów.
Podstawowym działaniem pozainwestycyjnym jest wiarygodna ewidencja odpadów i metod ich
zagospodarowania (bazy danych), w tym ewidencji zakładowych składowisk odpadów z sektora
gospodarczego; wdroŜenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
w tym prowadzenie monitoringu. Działania te powinny być realizowane we współpracy z Urzędem
Marszałkowskim.
10.4. Planowane nakłady na przedsięwzięcia wynikające z PGO
Nakłady na przedsięwzięcia inwestycyjne i pozainwestycyjne określone w PGO kształtują się łącznie
w latach 2008 - 2015 na poziomie ok. 482 000 tys. zł. Koszty przedsięwzięć pozainwestycyjnych
stanowią nieznaczną część kosztów ogólnych (w latach 2008 - 2011 wynoszą 2.160,933 tys. zł).
Środki finansowe na pokrycie przedsięwzięć określonych w PGO będą pochodziły z następujących
źródeł: środki miasta (ok. 4 %), fundusze ekologiczne (ok. 35%), inwestor strategiczny i środki UE
(ok. 55 %), środki własne przedsiębiorstw (ok. 6 %).
10.5. Ocena realizacji PGO
WdraŜanie Planu Gospodarki Odpadami będzie polegało na regularnej ocenie w zakresie:
• Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań.
• Określenia stopnia realizacji przyjętych celów.
• Oceny rozbieŜności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem.
• Analizy przyczyn tych rozbieŜności.
Kolejnym elementem zarządzania systemem gospodarki odpadami i jego monitorowania jest
sporządzanie przez Prezydenta, raz na 2 lata, raportów z realizacji Planu i przedstawiania ich Radzie
Miejskiej Białegostoku oraz wykonanie przynajmniej raz na 4 lata aktualizacji planu gospodarki
odpadami.
178
SPIS TABEL
Tabela 1
Tabela 2
Tabela 3
Tabela 4
Tabela 5
Tabela 6
Tabela 7
Tabela 8
Tabela 9
Tabela 10
Tabela 11
Tabela 12
Tabela 13
Tabela 14
Tabela 15
Tabela 16
Tabela 17
Tabela 18
Tabela 19
Tabela 20
Tabela 21
Tabela 22
Tabela 23
Tabela 24
Tabela 25
Tabela 26
Tabela 27
Tabela 28
Tabela 29
Szacunkowa masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w 2007 roku...... 14
Skład morfologiczny niesegregowanych odpadów komunalnych wytworzonych w 2007
roku.................................................................................................................................. 15
Skład morfologiczny odpadów wielkogabarytowych...................................................... 15
Ilości zebranych odpadów z terenu Białegostoku w latach 2005 - 2007 przez
poszczególne przedsiębiorstwa posiadające zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych
(Mg/rok) .......................................................................................................................... 16
Ilość zbieranych odpadów komunalnych w latach 2004 – 2007 w przeliczeniu na 1
mieszkańca ...................................................................................................................... 17
Ilość odpadów z selektywnej zbiórki w latach 2005 – 2007. .......................................... 19
Ilość selektywnie zebranych poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych w
latach 2005-2007 ............................................................................................................. 20
Ilość zebranych odpadów wielkogabarytowych (20 03 07) w latach 2004-2006............ 21
Ilość zebranych odpadów budowlanych ( z grupy 17) w latach 2004-2007.................... 21
Ilość ogółem zebranych w latach 2004-2006 odpadów niebezpiecznych na terenie
Białegostoku (w tym komunalnych)................................................................................ 22
Zestawienie ilości, pojemności i rodzajów pojemników na odpady komunalne............. 23
Wykaz przedsiębiorstw posiadających zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych z
terenu miasta.................................................................................................................... 23
Masa odpadów przywiezionych i zagospodarowanych w ZUOK w Hryniewiczach w
latach 2004-2007 ............................................................................................................. 27
Struktura dostarczanych odpadów komunalnych w 2007 roku do ZUOK w
Hryniewiczach................................................................................................................. 27
Charakterystyka składowiska przy ZUOK w Hryniewiczach ......................................... 30
Wykaz firm zajmujących się odzyskiem odpadów na terenie Białegostoku................... 31
Ilość odpadów niebezpiecznych wg grup wytworzonych w latach 2006-2007 roku w
sektorze gospodarczym [Mg/rok] .................................................................................... 40
Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2007 roku przez największych
wytwórców odpadów [Mg/rok] ....................................................................................... 41
Najwięksi wytwórcy odpadów niebezpiecznych w 2007 roku w obrębie poszczególnych
grup głównych odpadów ................................................................................................. 43
Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2007 roku wg poszczególnych
rodzajów odpadów [Mg/rok] ........................................................................................... 44
Ilość odpadów wytworzonych w 2007 roku w sektorze gospodarczym z uwzględnieniem
sposobów postępowania .................................................................................................. 45
gospodarczym [%]........................................................................................................... 45
gospodarczym w stosunku do całkowitej ilości wytwarzanych odpadów [%]................ 45
Miejsce występowania, ilość oraz stan urządzeń zawierających PCB (stan na 31 grudnia
2007r.) ............................................................................................................................. 46
Dane inwentaryzacyjne dotyczące ilości wyrobów zawierających azbest
zlokalizowanych na terenie miasta Białystok.................................................................. 48
Harmonogram usuwania wyrobów zawierających azbest w latach 2006 – 2032 z terenu
Białegostoku .................................................................................................................... 48
Ilość wytworzonych odpadów azbestowych w latach 2004-2007 przez przedsiębiorstwa
na terenie miasta Białegostoku ........................................................................................ 49
Oleje odpadowe wytworzone i zebrane z terenu miasta Białegostoku w latach 2006 2007 ................................................................................................................................. 50
Ilość wytworzonych przez przedsiębiorców w latach 2004 – 2007 baterii i
akumulatorów .................................................................................................................. 53
179
Tabela 30
Tabela 31
Tabela 32
Tabela 33
Tabela 34
Tabela 35
Tabela 36
Tabela 37
Tabela 38
Tabela 39
Tabela 40
Tabela 41
Tabela 42
Tabela 43
Tabela 44
Tabela 45
Tabela 46
Tabela 47
Tabela 48
Tabela 49
Tabela 50
Tabela 51
Tabela 52
Tabela 53
Tabela 54
Tabela 55
Tabela 56
Tabela 57
Tabela 58
Tabela 59
Tabela 60
Tabela 61
Ilość i rodzaj wytworzonych odpadów medycznych przez jednostki słuŜby zdrowia w
latach 2004 – 2007........................................................................................................... 55
Wskaźnik ilości odpadów powstających w gabinetach lekarskich i weterynaryjnych.. 56
Wykaz przedsiębiorstw zajmujących się transportem odpadów medycznych i
weterynaryjnych na terenie miasta Białystok .................................................................. 57
Instalacje unieszkodliwiania odpadów poubojowych...................................................... 57
Zestawienie firm posiadających pozwolenie Wojewody Podlaskiego do prowadzenia
stacji demontaŜu pojazdów wraz z charakterystyką posiadanej instalacji....................... 59
Charakterystyka gazociągów i rurociągów paliwowych ................................................. 62
Ilość wytworzonych i zagospodarowanych osadów ściekowych w latach 2004-2007 ... 66
Ilość wytworzonych przez przedsiębiorców odpadów opakowaniowych w latach 20042006 ................................................................................................................................. 67
Ilość odpadów opakowaniowych zebranych w latach 2004 – 2007 w Białymstoku....... 67
Ilość odpadów opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu w latach 2004 –
2007 w Białymstoku........................................................................................................ 68
Ilość pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych .......................... 68
Ilość odpadów innych niŜ niebezpieczne wytworzonych w 2007 roku w sektorze
gospodarczym z uwzględnieniem sposobów postępowania............................................ 70
Sposoby postępowania z odpadami innymi niŜ niebezpieczne wytworzonymi w 2007
roku w sektorze gospodarczym [%] ............................................................................... 70
Sposoby postępowania z odpadami innymi niŜ niebezpieczne wytworzonymi w 2007
roku w sektorze gospodarczym w stosunku do całkowitej ilości wytwarzanych odpadów
[%] ................................................................................................................................... 70
Wyszczególnienie największych wytwórców odpadów innych niŜ niebezpieczne wraz z
ilością odpadów wytworzonych w 2007 roku ................................................................. 70
Masa odpadów innych niŜ niebezpieczne wytworzonych w sektorze gospodarczym w
latach 2006-2007, wg grup głównych katalogu odpadów ............................................... 72
Najwięksi wytwórcy odpadów innych niŜ niebezpiecznych w 2007 roku w obrębie
poszczególnych grup głównych odpadów ....................................................................... 73
Rodzaje odpadów innych niŜ niebezpieczne wytwarzanych w sektorze gospodarczym w
największej ilości w 2007 roku ....................................................................................... 74
Charakterystyka składowisk odpadów przemysłowych .................................................. 75
Charakterystyka przedsiębiorstw posiadających odpowiednie instalacje do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów powstających w sektorze gospodarczym .......................... 76
Prognoza liczby ludności dla miasta Białystok wg GUS w tys....................................... 80
Prognozowana ilość wytworzonych odpadów komunalnych w mieście Białystok w
latach 2008 – 2015........................................................................................................... 80
Prognozowana ilość wytworzonych poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w
mieście Białystok w latach 2008 – 2015 (Mg/rok).......................................................... 81
Ilość wytworzonych oraz moŜliwych do składowania odpadów ulegających
biodegradacji w latach 2008-2015................................................................................... 82
Plan unieszkodliwiania odpadów zawierających PCB z terenu Białegostoku przez
poszczególne przedsiębiorstwa........................................................................................ 84
Prognoza masy odpadów opakowaniowych wytwarzanych przez przedsiębiorstwa w
latach 2008-2015 ............................................................................................................. 87
Prognoza masy odpadów opakowaniowych zebranych przez miasto Białystok w latach
2008-2015........................................................................................................................ 88
Przyjęte poziomy selektywnej zbiórki surowców wtórnych z terenu miasta Białegostoku
oraz segregacji ................................................................................................................. 91
Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych ......................................... 91
Zakładane poziomy redukcji odpadów niebezpiecznych ................................................ 91
Zakładane poziomy selektywnego zbierania i odzysku odpadów budowlanych (wg
WPGO) ............................................................................................................................ 96
Harmonogram wprowadzania poszczególnych elementów systemu w ramach Wariantu I
....................................................................................................................................... 107
180
Tabela 62
Tabela 63
Tabela 64
Tabela 65
Tabela 66
Tabela 67
Tabela 68
Tabela 69
Tabela 70
Tabela 71
Tabela 72
Tabela 73
Tabela 74
Tabela 75
Tabela 76
Tabela 77
Tabela 78
Tabela 79
Tabela 80
Tabela 81
Zakładana masa pozyskanych odpadów z selektywnej zbiórki w latach 2008-2015 .... 110
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (poza
składowaniem)............................................................................................................... 115
Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji w latach 2008-2015 .......... 116
Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych w
latach 2008-2015 ........................................................................................................... 119
Masa odpadów komunalnych do składowania w latach 2008 – 2015 (z terenu miasta
Białegostoku)................................................................................................................. 120
Dane ilościowe dotyczące funkcjonowania ZZO Hryniewicze (miasto Białystok +
ościenne gminy)............................................................................................................. 122
Harmonogram wprowadzania poszczególnych elementów systemu w ramach Wariantu II
....................................................................................................................................... 124
komunalnymi ................................................................................................................. 127
Harmonogram realizacji zadań w gospodarce odpadami komunalnymi ....................... 147
Harmonogram rzeczowo-finansowy działań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych w
latach 2008 – 2011......................................................................................................... 148
Harmonogram realizacji przedsięwzięć i szacunkowe koszty działań inwestycyjnych i
poza inwestycyjnych w latach 2012 – 2015 .................................................................. 154
Koszty wdraŜania PGO w latach 2008 – 2015 .............................................................. 154
Jednostkowe koszty zbierania i transportu odpadów komunalnych i ich frakcji (zł/Mg)
....................................................................................................................................... 155
Koszty odzysku lub zagospodarowania odpadów w wybranych technologiach (zł/Mg)
....................................................................................................................................... 155
Koszty odzysku i unieszkodliwienia odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i
niebezpiecznych............................................................................................................. 155
Średnie koszty eksploatacyjne zbierania, transportu, odzysku, zagospodarowania
pozostałych odpadów komunalnych, frakcji organicznej i surowców wtórnych w latach
2008-2015 (zł/rok)......................................................................................................... 156
Koszty w tys. zł. wraz ze źródłami finansowania PGO w latach 2008 – 2015 ............. 163
Wskaźniki monitorowania Planu (2007 rok) – odpady komunalne .............................. 169
Wskaźniki monitorowania Planu (2007 rok) – odpady inne niŜ komunalne................. 171
Harmonogram procedury wdraŜania „Aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla
miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015” ..................................................................... 172
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1
Rysunek 2
Rysunek 3
Rysunek 4
Rysunek 5
Rysunek 6
Rysunek 7
Wykaz przedsiębiorstw i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych na terenie miasta Białegostoku ................................................................. 35
Obecnie funkcjonujący system zbiórki i unieszkodliwiania odpadów z terenu
Białegostoku .................................................................................................................... 36
Udział odpadów niebezpiecznych medycznych w odpadach niebezpiecznych (ogółem)
– wg KPGO ..................................................................................................................... 54
Rozmieszczenie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta
Białegostoku (wg Bazy danych Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku)................ 78
Schemat zagospodarowania odpadów z selektywnej zbiórki ........................................ 113
Obszar działania ZZO Hryniewicze (na podstawie WPGO) ......................................... 121
Schemat docelowy gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Białegostoku
....................................................................................................................................... 129
181
LITERATURA
1. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014,
2. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 – stanowiącym załącznik do uchwały Nr 233
Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie „Krajowego planu gospodarki
odpadami 2010” (M.P. Nr 90 poz. 946).
3. Plan gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku na lata 2004 - 2015 przyjęty uchwałą
Nr XXVII/253/04 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 28 czerwca 2004r. w sprawie
przyjęcia Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta
Białegostoku, na lata 2004-2015.
4. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 przyjęty
uchwałą Nr XV/161/08 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 3 marca 2008r. w
sprawie uchwalenia Planu Gospodarki Odpadami dla Woj. Podlaskiego na lata 2007-2010.
5. Planowanie gospodarki odpadami w Polsce. Poradnik - wojewódzkie plany gospodarki
odpadami”, Ministerstwo Środowiska, 2002r.
6. Planowanie gospodarki odpadami w Polsce. Poradnik - powiatowe i gminne plany
gospodarki odpadami, Ministerstwo Środowiska, 2002r.
7. Głuszyński P.: Odpady medyczne w przepisach europejskich i krajowych. Gospodarka
odpadami medycznymi. Kraków 2002
8. GUS: Ochrona środowiska. Warszawa, 2007.
9. Kowalska M.: Praktyczna klasyfikacja odpadów powstających w placówkach słuŜby
zdrowia. Gospodarka odpadami medycznymi, Kraków 2002
10. Maksymowicz B.: Wybrane elementy procesu programowania gospodarki odpadami
stałymi komunalnymi. II Ogólnopolskie Semin. Szkol. „Programy gospodarki odpadami –
elementem zarządzania przedsiębiorstwem, regionem, miastem, powiatem i gminą”,
Kiekrz, styczeń 2000.
11. Malicka M.: Gospodarka odpadami szpitalnymi w Polsce
12. Prognoza ludności w Polsce według województw na lata 1999-2030”, GUS, Warszawa
2000r.
13. Rocznik statystyczny woj. podlaskiego US w Białymstoku, Białystok, 2007.
14. System zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie śląskim. Praca
wykonana na zlecenie Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia Małopolskiego Urzędu
Wojewódzkiego. Katowice, marzec 2000
15. Kompleksowy program gospodarki odpadami niebezpiecznymi w regionie Polski
południowej.
16. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Białegostoku.
17. Strategia rozwoju Białegostoku
18. Opracowanie fizjograficzne dla miasta Białegostoku, 2004r.
19. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2007r. Nr 39, poz. 251 z późn.
zm.),
20. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz.
150),
21. Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.
z 2005r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.),
22. Rozp. Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz. U.
Nr 112 poz. 1206)
23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania
planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620 z późn. zm.).
24. Informacje z przeprowadzonej ankietyzacji zakładów przemysłowych itd, 2008 rok.
25. Wstępne studium wykonalności projektu pt. "Zintegrowany system gospodarki odpadami
dla aglomeracji Białystok", Białystok, maj 2004.
182
SPIS TREŚCI
1.
WSTĘP........................................................................................................................................... 2
1.1.
PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ..................................................................................... 2
1.2.
KONCEPCJA PLANU ................................................................................................................ 2
1.3.
METODYKA OPRACOWANIA ................................................................................................... 3
1.4.
ZAWARTOŚĆ DOKUMENTU ..................................................................................................... 3
1.5.
SPIS SKRÓTÓW........................................................................................................................ 5
1.6.
PRAWODAWSTWO POLSKIE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI ....................................... 5
1.6.1. Wykaz podstawowych aktów prawnych............................................................................. 5
1.6.2. Poziomy wymaganych zmian w gospodarce odpadami..................................................... 6
1.6.3. Podstawy prawne gospodarki odpadami w Unii Europejskiej.......................................... 7
2.
CHARAKTERYSTYKA MIASTA ............................................................................................. 8
2.1.
2.2.
POŁOśENIE FIZYCZNO - GEOGRAFICZNE ................................................................................ 8
WARUNKI PRZYRODNICZE, GEOLOGICZNE I GEOMORFOLOGICZNE, HYDROGEOLOGICZNE I
HYDROLOGICZNE .................................................................................................................... 8
2.2.1. Warunki przyrodnicze........................................................................................................ 8
2.2.2. Warunki geologiczne i geomorfologiczne.......................................................................... 9
2.2.3. Warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne .................................................................... 10
2.3.
SYTUACJA DEMOGRAFICZNA I GOSPODARCZA .................................................................... 11
2.3.1. Podmioty gospodarki narodowej..................................................................................... 11
2.3.2. Mieszkalnictwo ................................................................................................................ 12
2.3.3. System transportowy........................................................................................................ 12
2.3.4. Przemysł .......................................................................................................................... 12
2.3.5. Wodociągi i kanalizacja .................................................................................................. 12
3.
ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI..................................... 13
3.1.
ODPADY KOMUNALNE ......................................................................................................... 13
3.1.1. Stan aktualny ................................................................................................................... 13
3.2.
ODPADY NIEBEZPIECZNE...................................................................................................... 40
3.2.1. Ilość, rodzaje i źródła powstawania odpadów niebezpiecznych na terenie miasta
Białystok .......................................................................................................................... 40
3.2.2. Odpady zawierające PCB................................................................................................ 46
3.2.3. Odpady zawierające azbest ............................................................................................. 48
3.2.4. Oleje odpadowe ............................................................................................................... 50
3.2.5. ZuŜyte baterie i akumulatory ........................................................................................... 52
3.2.6. Odpady medyczne i weterynaryjne .................................................................................. 53
3.2.7. Pojazdy wycofane z eksploatacji ..................................................................................... 58
3.2.8. ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny......................................................................... 60
3.2.9. Środki ochrony roślin ...................................................................................................... 61
3.2.10. Farby i lakiery ................................................................................................................. 62
3.2.11. Odpady z wypadków (powaŜnych awarii, miejscowych zagroŜeń środowiska i ich
skutków) na obszarze miasta Białystok............................................................................ 62
3.3.
POZOSTAŁE ODPADY (INNE NIś NIEBEZPIECZNE)................................................................. 63
3.3.1. ZuŜyte opony.................................................................................................................... 63
3.3.2. Odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej .......................................................................................................................... 64
3.3.3. Komunalne osady ściekowe ............................................................................................. 66
3.3.4. Odpady opakowaniowe.................................................................................................... 66
3.3.5. Inne odpady, z wyłączeniem odpadów niebezpiecznych i komunalnych, wytwarzane na
terenie miasta Białystok................................................................................................... 69
4.
PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI ................................... 80
183
4.1.
PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI ......................... 80
4.2.
PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI ..................... 83
4.2.1. Prognoza powstawania odpadów niebezpiecznych z przemysłu na terenie miasta
Białystok .......................................................................................................................... 83
4.2.4. Oleje odpadowe ............................................................................................................... 85
4.2.10. Farby i lakiery ................................................................................................................. 86
4.3.
PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI POZOSTAŁYMI ........................... 86
4.3.1. ZuŜyte opony.................................................................................................................... 86
drogowej .......................................................................................................................... 86
4.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych, wytwarzane na terenie miasta
Białystok .......................................................................................................................... 88
5.
ZAŁOśONE CELE W GOSPODARCE ODPADMI.............................................................. 90
5.1.
ZAŁOśONE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI KOMUNALNYMI ............................................ 90
5.1.1. Cel ekologiczny................................................................................................................ 90
5.2.
ZAŁOśONE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI........................................ 92
5.2.1. Odpady niebezpieczne z przemysłu.................................................................................. 92
5.2.4. Oleje odpadowe ............................................................................................................... 93
5.2.10. Farby i lakiery ................................................................................................................. 95
5.3.
ZAŁOśONE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI POZOSTAŁYMI .............................................. 96
5.3.1. ZuŜyte opony.................................................................................................................... 96
drogowej .......................................................................................................................... 96
5.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych i niebezpiecznych, wytwarzane na
terenie miasta Białystok................................................................................................... 97
6.
SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI I KIERUNKI DZIAŁAŃ........................... 98
6.1.
ODPADY KOMUNALNE ......................................................................................................... 98
6.1.1. ZałoŜenia do planu działań.............................................................................................. 98
6.1.2. Kierunki działań .............................................................................................................. 98
6.1.3. Działania ......................................................................................................................... 98
6.1.4. System gospodarki odpadami komunalnymi.................................................................. 102
6.2.
ODPADY NIEBEZPIECZNE.................................................................................................... 135
6.2.1. Odpady niebezpieczne z przemysłu................................................................................ 135
6.2.2. Odpady zawierające PCB.............................................................................................. 135
6.2.3. Odpady zawierające azbest ........................................................................................... 136
184
6.2.4. Oleje odpadowe ............................................................................................................. 137
6.2.5. ZuŜyte baterie i akumulatory ......................................................................................... 138
6.2.6. Odpady medyczne i weterynaryjne ................................................................................ 139
6.2.7. Pojazdy wycofane z eksploatacji ................................................................................... 140
6.2.8. ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny....................................................................... 141
6.2.9. Środki ochrony roślin .................................................................................................... 141
6.2.10. Farby i lakiery ............................................................................................................... 142
6.3.
POZOSTAŁE ODPADY .......................................................................................................... 142
6.3.1. ZuŜyte opony.................................................................................................................. 142
drogowej ........................................................................................................................ 142
6.3.3. Komunalne osady ściekowe ........................................................................................... 143
6.3.4. Odpady opakowaniowe.................................................................................................. 144
6.3.5. Inne odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych i niebezpiecznych, wytwarzane na
terenie miasta Białystok................................................................................................. 145
7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I KOSZTY WDRAśANIA ORAZ
MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA PGO....................................................................................... 147
7.1.
HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I KOSZTY WDRAśANIA PGO ..................... 147
7.1.1. Koszty eksploatacyjne.................................................................................................... 155
7.2.
ZASADY FINANSOWANIA.................................................................................................... 156
7.2.1. Koszty inwestycyjne ....................................................................................................... 156
7.2.2. Koszty eksploatacyjne.................................................................................................... 157
7.2.3. MoŜliwości finansowania planu .................................................................................... 158
7.2.4. Źródła finansowania PGO............................................................................................. 163
8.
WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
..................................................................................................................................................... 164
9.
SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAśANIA PLANU........................................... 167
9.1.
ZASADY ZARZĄDZANIA SYSTEMEM GOSPODARKI ODPADAMI ........................................... 167
9.1.1. Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji i samorządów w
zakresie gospodarki odpadami ...................................................................................... 167
9.2.
WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PLANU .................................................................................. 169
9.3.
HARMONOGRAM PROCEDURY WDRAśANIA PGO .............................................................. 172
10.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM......................................... 173
10.1. STAN AKTUALNY GOSPODARKI ODPADAMI ....................................................................... 173
10.1.1. Odpady komunalne ........................................................................................................ 173
10.1.2. Odpady niebezpieczne ................................................................................................... 174
10.1.3. Odpady pozostałe .......................................................................................................... 174
10.2. PROGNOZY ......................................................................................................................... 175
10.3. CELE I ZADANIA W GOSPODAROWANIU ODPADAMI ........................................................... 175
10.4. PLANOWANE NAKŁADY NA PRZEDSIĘWZIĘCIA WYNIKAJĄCE Z PGO ................................ 177
10.5. OCENA REALIZACJI PGO.................................................................................................... 177
SPIS TABEL...................................................................................................................................... 178
SPIS RYSUNKÓW ........................................................................................................................... 180
LITERATURA .................................................................................................................................. 181
185
Wykonano na zlecenie:
MIASTA BIAŁEGOSTOKU
Nadzór merytoryczny
DEPARTAMENT OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI KOMUNALNEJ
URZĘDU MIEJSKIEGO W BIAŁYMSTOKU
Wykonawca:
Arcadis Sp. z o.o.
02-670 Warszawa
ul. Puławska 182
BOŚ w Katowicach
al. Korfantego 79
40-161 Katowice
tel. (32) 2592673
Główni autorzy opracowania:
Jarosław Zarzycki
Wanda Zaworska-Matuga
Maciej Kaczmarski
Katarzyna Kobiela
Magdalena Kosiba
Marcin Moczulski

Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta

Transkrypt

Podobne dokumenty

ulotka - odpady wielkogabarytowe

gpszok - Gmina Kramsk

pokaż - Strzelno

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku

Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK)

Warsztaty „Akademia segregacji odpadów”