1 Scenariusz lekcji języka polskiego Przedział wiekowy: Gimnazjum

Scenariusz lekcji języka polskiego
Przedział wiekowy: Gimnazjum
Czas trwania zajęć: 45 minut
TEMAT: KIM JEST LUDOŻERCA?
(T.RÓŻEWICZ List do ludożerców; list otwarty)
CEL GŁÓWNY:
 Zapoznanie uczniów z tekstem literackim i jego przesłaniem, a także wprowadzenie formy listu
otwartego.
CELE OPERACYJNE:
Uczeń:
 określa główną ideę utworu,
 wypowiada się na temat zachowania "ludożerców" z wiersza,
popierając swe wypowiedzi cytatami,
 zna pojęcia: metafora (przenośnia) , podmiot liryczny, zwrot do adresata, frazeologizm,
 wskazuje wyznaczniki liryki,
 potrafi wyjaśnić znaczenie zwrotów przenośnych użytych przez
poetę,
 z pomocą nauczyciela interpretuje utwór poetycki,
 redaguje list otwarty.
FORMY PRACY:
 indywidualna,
 zbiorowa,
 grupowa.
METODY:



burza mózgów,
problemowa (także z wykorzystaniem myślowych kapeluszy),
dyskusja.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
 kartki z napisami: kanibal, ludożerca,
 magnesy,
 tekst utworu Tadeusza Różewicza pt. „List do ludożerców” [załącznik nr 1],
 klip do wiersza - http://www.youtube.com/watch?v=m1ey0dNdQ20,
 karta pracy – mapa mentalna – myślowe kapelusze [załącznik nr 2],
 wiersz z podkładem - http://www.youtube.com/watch?v=as9oiE06DLo ,
 „zachętki” – Brawo za mądre myśli ;) [załącznik nr 3].
1
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.
Przywitanie się z uczniami.
2.
Sprawy organizacyjne:

3.
sprawdzenie obecności.
Prowadzący informuje uczniów, ze dzisiaj ich aktywność będzie nagradzana „zachętkmi”, które się
zamienią na plusy.
Nauczyciel otwiera wewnętrzną część tablicy, na której jest powieszony napis:
KANIBAL. Prosi, aby uczniowie zapisali w zeszytach skojarzenia do tego słowa.
Uczniowie odczytują swoje propozycje. Następnie prowadzący lekcje zmienia napis na tablicy na
słowo – LUDOŻERCA. Uczniowie ponownie zapisują skojarzenia.
Podsumowując ćwiczenie należy porównać, czy zestaw skojarzeń uległ zamianie.
4.
Nauczyciel odczytuje List do ludożerców Tadeusz Różewicza.
5. Podanie tematu lekcji.
TEMAT: KIM JEST LUDOŻERCA?
(T.RÓŻEWICZ List do ludożerców)
6. Nauczyciel pyta podopiecznych - skąd wiemy, że to jest utwór liryczny (uczniowie
przypominają wyznaczniki liryki).
7. Obejrzenie klipu do wiersza - http://www.youtube.com/watch?v=m1ey0dNdQ20 . Refleksja nad
przesłaniem utworu.
8. Wspólna analiza wiersza.
N: Kto jest podmiotem lirycznym wiersza?
U: Człowiek, który dostrzega zło świata.
N: Do kogo pisze list?
U: Do ludożerców, są oni bliscy nadawcy, ponieważ zwraca się do nich "kochani".
N: Czy pomiot liryczny przyznaje się do ludożerstwa?
U: Tak, jest jednym z nich. Świadczą o tym ostatnie wersy ( "nie zjadajmy się, bo nie
zmartwychwstaniemy").
N : W jakim celu pomiot liryczny pisze ten list?
U : By pokazać złe postawy ludzi.
N : Jacy nie powinni być ludożercy?
U:
złośliwi, nieżyczliwi ("nie patrzcie wilkiem").
kłótliwi, źli na siebie ("nie zgrzytajcie zębami").
zachłanni (" nie wykupujcie").
egoistyczni (" ja, mnie, mój, moje").
nie powinni poniżać innych (" nie depczcie słabszych").
nie powinni lekceważyć ludzi (" nie mówcie odwróceni tyłem").
2
N: Jacy powinniśmy być?
U:
cierpliwi (" poczekajcie").
życzliwi (" posuńcie się").
uprzejmi (" ustąpcie").
tolerancyjni (" zrozumcie").
N. Co znaczą frazeologizmy zastosowane w wierszu?
U – Z POMOCĄ NAUCZYCIELA – [zapisują w formie notatki]
„patrzeć na kogo wilkiem” – patrzeć nieprzychylnie, wrogo, nieprzyjaźnie, z niechęcią;
„deptać słabszych” – odnosić się do słabszych z pogardą, nie uznawać ich praw, uznawać tylko argument siły;
„posuńcie się trochę” – zwrot sugeruje zabieranie miejsca, zagarnięcie go, a więc takie cechy jak chciwość,
zachłanność, pazerność;
„mówić odwrócony tyłem: ja mnie mój moje” – traktować innych z lekceważeniem, zważać jedynie na swoje
potrzeby, odnosić się do innych przedmiotowo, nie uznawać ich za równorzędne istoty ludzkie;
9. Analiza sytuacji lirycznej i problematyki zarysowanej w wierszu – za pomocą metody „myślowych kapeluszy”
– karta pracy; mapa mentalna [załącznik nr 1].
10. Nauczyciel włącza wiersz z podkładem i prosi, aby uczniowie podczas tej prezentacji zastanowili się nad
wnioskami z dzisiejszych zajęć. http://www.youtube.com/watch?v=as9oiE06DLo
PODSUMOWANIE ANALIZY I INTERPRETACJI – [uczniowie zapisują notatkę]
"List do ludożerców" T. Różewicza to poetycki protest przeciwko wszelkim przejawom znieczulicy, której coraz
więcej w codziennym życiu. Poeta wie, że świat, w którym żyjemy jest bezwzględny i okrutny, zdaje sobie
jednak sprawę z tego, że w każdym z nas drzemią humanitarne uczucia i do nich to właśnie apeluje, stosując
poetycką formę listu otwartego.
Ekspresja utworu wyraża się metaforami uzmysławiającymi nieludzkość naszych zachowań. Zasadnicza idea
jest jednoznaczna – sprowadza się do lirycznego apelu: "Nie bądźmy ludożercami".
11. Zapoznanie uczniów z formą listu otwartego – podręcznik str. 175.
12. Uczniowie rozpoczynają redagowanie listu otwartego do młodych ludzi, który będzie zawierał apel o
przeciwstawianie się przemocy agresji (kończą zadanie w domu).
13. Nauczyciel przypomina uczniom, którzy otrzymali „zachętki”, aby zgłosili się po plusiki z aktywności.
14. Pożegnanie się z uczniami.
3
ZAŁĄCZNIK NR 1
Tadeusz Różewicz
List do ludożerców
Kochani ludożercy
nie patrzcie wilkiem
na człowieka
który pyta o wolne miejsce
w przedziale kolejowym
zrozumcie
inni ludzie też mają
dwie nogi i siedzenie
kochani ludożercy
poczekajcie chwilę
nie depczcie słabszych
nie zgrzytajcie zębami
zrozumcie
ludzi jest dużo będzie jeszcze
więcej więc posuńcie się trochę
ustąpcie
kochani ludożercy
nie wykupujcie wszystkich
świec sznurowadeł i makaronu
nie mówcie odwróceni tyłem:
ja mnie mój moje
mój żołądek mój włos
mój odcisk moje spodnie
moja żona moje dzieci
moje zdanie
Kochani ludożercy
Nie zjadajmy się Dobrze
bo nie zmartwychwstaniemy
Naprawdę
4
ZAŁĄCZNIK NR 2 - KARTA PRACY UCZNIA
OSĄDZAM jakie są
zagrożenia; ARGUMENTY
dlaczego warto zmienić taki
stan rzeczy
FAKTY, przedstawiam
problem
STOSUJĘ „MYŚLOWE KAPELUSZE”
INNOWACJE, poszukuję
nowych pomysłów,
propozycje zmian
ZALETY POMYSŁU,
dlaczego warto to
zrobić?
5
ZAŁĄCZNIK NR 3– „ZACHĘTKI” – nagrody za aktywność
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
BRAWO ZA MĄDRE MYŚLI 
6