wpływ diety wzbogaconej w olej amarantusowy na skład kwasów

WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD
KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT
DOŚWIADCZALNYCH
Dorota Ogrodowska, Sylwester Czaplicki, Ryszard Zadernowski
Katedra Przetwórstwa i Chemii Surowców Roślinnych
Wydziału Nauki o Żywności
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uzasadnienie i cel badań
Olej amarantusowy charakteryzuje się stosunkowo wysoką odpornością na
utlenianie. Dzieje się tak ze względu na wysoką zawartość naturalnie
występujących w nim związków o charakterze przeciwutleniaczy ale ważną
rolę odgrywa również skład kwasów tłuszczowych. Niemal 30% składu
kwasów tłuszczowych oleju z nasion amarantusa stanowią kwasy nasycone:
palmitynowy i stearynowy. Kwasy nienasycone oleju amarantusowego to
głównie linolowy (ok. 42%) i oleinowy (ok. 30%), a α-linolenowy występuje w
ilości nieco ponad 1% ich sumy. Wiadomo jednak, że skład kwasów
tłuszczowych lipidów diety nie jest tożsamy z ich kompozycją w organizmie.
Dlatego też, w pracy badano wpływ wprowadzenia do diety oleju amarantusowego na udział poszczególnych
kwasów tłuszczowych w tkankach zwierząt doświadczalnych.
WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD
KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT
DOŚWIADCZALNYCH
MATERIAŁ I METODY
Materiał badawczy stanowił olej z nasion amarantusa. Olej
uzyskano w wyniku tłoczenia nasion przy użyciu prasy
ślimakowej. Następnie otrzymany olej oczyszczano poprzez
wirowanie.
Eksperyment przeprowadzono na 24 samcach szczepu Wistar,
podzielonych na 3 grupy po 8 osobników w każdej. Szczury
żywiono przez 28 dni dietami będącymi modyfikacją
standardowej diety kazeinowej dla gryzoni laboratoryjnych (AIN93).
Diety zawierały: fruktozę (30%), skrobię kukurydzianą (29,5%),
kazeinę (20%), celulozę (5%), zestaw minerałów (3,5%), zestaw
witamin (1%), cholesterol (0,5%), DL-metioninę (0,3%), kwas
cholowy (0,2%), i tłuszcz (10%). Źródłem tłuszczu w zależności
od grupy był smalec wieprzowy (grupa SW), olej sojowy (grupa
OS) lub olej amarantusowy (grupa OA). Po zakończeniu
eksperymentu szczury usypiano i pobierano tłuszcz zapasowy
oraz organy wewnętrzne (mózg, wątroba), które zabezpieczono
do analiz w temperaturze -70oC.
Doświadczenie żywieniowe na zlecenie autorów przeprowadzono w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności
Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie.
Przygotowanie ekstraktów z tkanek zwierząt przeprowadzono w następujący sposób: próbkę (0,2 g) homogenizowano
z woda destylowaną i wytrząsano z 0,8 ml 96% etanolu. Lipidy do badań ekstrahowano heksanem i oczyszczano.
Profil kwasów tłuszczowych oznaczono metodą chromatografii gazowej.
Opracowanie statystyczne otrzymanych wyników wykonano przy pomocy pakietu STATISTICA 10 PL (StatSoft Polska sp.
z o.o.).
WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD
KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT
DOŚWIADCZALNYCH
WYNIKI
W prezentowanej pracy w tkankach zwierząt zidentyfikowano następujące kwasy
tłuszczowe nasycone: palmitynowy (C16:0) i stearynowy (C18:0) oraz nienasycone:
palmitooleinowy (C16:1), oleinowy (C18:19), wakcenowy (C18:17), linolowy (C18:2) i αlinolenowy (C18:33).
tkanka wątroby
OA
OS
SW
19,93
20,49
19,89
palmitynowy
9,96
9,81
palmitooleinowy
Kwasy tłuszczowe
tkanka mózgu
30,59
31,99
4,97
4,67
linolowy
33,23
30,27
40,74
31,91
29,39
30
27,53
30,91
10,77
45 0
30,61
6,16
3,10
5,47
SW –
wariant diety z
dodatkiem smalcu
wieprzowego;
OS –
wariant diety z
dodatkiem oleju
sojowego;
OA –
wariant diety z
dodatkiem oleju
amarantusowego.
2,58
4,60
2,88
0,00
0,97
0,14
15
39,08
30,17
21,11
39,82
3,70
3,18
2,94
0,55
0,47
1,92
0
1,37
0,00
2,57
26,22
29,91
11,60
5,45
α-linolenowy
32,10
28,15
4,55
4,25
6,42
oleinowy
wakcenowy
26,49
31,78
7,16
5,86
8,13
15,34
2,10
3,17
5,06
stearynowy
24,93
tłuszcz podskórny
30,85
0,00
0,00
0,05
15
30
45
0
15
30
45
[%]
Ryc.1. Skład kwasów tłuszczowych tkanek zwierząt doświadczalnych karmionych dietą wzbogaconą olejem amarantusowym, sojowym
lub smalcem wieprzowym.
WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD
KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT
DOŚWIADCZALNYCH
Wśród kwasów wielonienasyconych kwas linolowy
występował we wszystkich tkankach, natomiast kwas αlinolenowy nie został zidentyfikowany w tkance mózgu i
tłuszczu podskórnym zwierząt karmionych paszą z dodatkiem
oleju amarantusowego. Dominującym kwasem w tkance
wątroby był kwas linolowy. Jego udział procentowy w
wątrobie szczurów karmionych olejem amarantusowym
(31,91%), był na zbliżonym poziomie do oznaczonego w tej
tkance u zwierząt żywionych paszą z dodatkiem oleju
sojowego (29,39%). W wątrobie, niezależnie od diety
dominującym kwasem jednonienasyconym był kwas
oleinowy.
W tkance mózgu szczurów karmionych dietą z
dodatkiem oleju amarantusowego nie stwierdzono
występowania kwasu α-linolenowego, natomiast występował
on w mózgu populacji karmionej dietą z dodatkiem oleju
sojowego (0,97%) i smalcu (0,14%). Na najwyższym poziomie
(ok. 30%) w wariancie OA zidentyfikowano kwas
palmitynowy oraz kwas linolowy.
Dominującymi kwasami tłuszczowymi w podskórnej
tkance tłuszczowej, niezależnie od stosowanej diety, były
kwasy nasycone palmitynowy i stearynowy, oraz
jednonienasycony kwas oleinowy.
WNIOSKI
Spożycie olejów roślinnych ma
istotny wpływ na skład kwasów
tłuszczowych lipidów w tkankach
zwierząt doświadczalnych.
Spożycie oleju amarantusowego
w nieznaczny sposób wpływa na
kompozycję kwasów tłuszczowych
tłuszczu podskórnego.
Spożycie
oleju
z
nasion
amarantusa istotnie zwiększa udział
kwasu linolowego w tkankach
wątroby i mózgu zwierząt go
spożywających.