ScenariuSz 3 – Jak zarabiać na przyrodzie i w zgodzie z nią?

Scenariusz 3 – Jak zarabiać na przyrodzie
i w zgodzie z nią?
Cel zajęć:
zwrócenie uwagi uczniów, jako potencjalnych turystów, na wpływ rozwoju turystyki na przyrodę na obszarach chronionych.
Cele operacyjne:
Uczeń:
ymienia pozytywne i negatywne przykłady rozwoju turystyki na obszarach chronionych,
w
omawia zagrożenia wynikające z rozwoju turystyki masowej dla środowiska przyrodniczego,
wymienia różnice pomiędzy niekontrolowaną turystyką masową a turystyką zrównoważoną,
uczeń ustala hierarchię wartości dot. rozwoju zrównoważonej turystyki,
uczeń potrafi argumentować swoje zdanie,
korzysta z tekstów źródłowych w celu zgromadzenia argumentów do dyskusji.
Czas trwania: 1 godzina lekcyjna.
Miejsce zajęć: sala lekcyjna.
Pomoce dydaktyczne: konturowa mapa Polski w 5 lub 6 egzemplarzach formatu co najmniej A4, ścienna
mapa form ochrony przyrody w Polsce (lub mniejsze mapy ochrony przyrody w 5-6 egzemplarzach), pisaki
(w czterech kolorach), 5 lub 6 kompletów pokera kryterialnego (załącznik nr 1).
Przebieg zajęć:
Zajęcia zacznij od krótkiej rozmowy nt. myśli Seneki Młodszego „Jeśli będziesz żyć w zgodzie z naturą,
nigdy nie będziesz ubogi” (cytat zapisz na tablicy). Zapytaj uczniów, jak rozumieją to zdanie w kontekście
takiej gałęzi gospodarki, jaką jest turystyka.
Podziel uczniów na 4-5 osobowe grupy, rozdaj im konturowe mapy Polski i poproś o zaznaczenie czarnym
kolorem na nich miejsc (regionów), które najbardziej przyciągają turystów. Poproś, aby uczniowie zastanowili się, dlaczego akurat te miejsca są tak chętnie odwiedzane przez ludzi, walory, które przyciągają
turystów należy hasłowo zapisać na mapie przy konkretnych miejscach. Po kilku minutach pracy w grupie,
zapytaj, co przyciąga turystów do odwiedzenia zaznaczonych na mapie miejsc (np. przyroda, góry, lasy,
jeziora, ale także zabytki, imprezy rozrywkowe, infrastruktura np. baseny, parki rozrywki itp.). Co jest największym „wabikiem”? Na co turyści zwracają uwagę wybierając ofertę wakacyjną?
Powieś ścienną mapę Polski z zaznaczonymi obszarami chronionymi lub rozdaj mniejsze mapy wszystkim
grupom. Poproś, aby uczniowie porównali swoje mapy z zaznaczonymi terenami turystycznymi z mapą
ochrony przyrody. Czy te obszary pokrywają się? W jakim stopniu? Poproś uczniów, aby na mapie konturowej zielonym kolorem zaznaczyli te spośród obszarów chronionych różnymi formami ochrony przyrody,
które skorzystały, w ich mniemaniu, na rozwoju turystyki, nie niszcząc jednocześnie przyrody (np. Białowieża, dolina Biebrzy oraz dolina Narwi), a kolorem czerwonym tych, których przyroda jest zagrożona w związku z turystyką (np. Tatry, miejscowości narciarskie w Sudetach i Karpatach, wybrzeże Bałtyku, Mazury). Czy
są na mapie Polski nieodkryte obszary z dużym potencjałem turystycznym? – poproś o zaznaczenie ich
kolorem niebieskim na mapie konturowej wraz z informacją, co mogłoby przyciągnąć w nie turystów.
Po zakończeniu omówcie wykonane w grupach prace. Mapki powieście na tablicy. Omówcie krótko zagrożenia dla przyrody wynikające z niekontrolowanej turystyki masowej. Wspólnie zastanówcie się, jak pogodzić turystykę, rekreację, chęć zaspokojenia ciekawości z ochroną bardzo cennych przyrodniczo terenów?
Czy to jest w ogóle możliwe? Poproś uczniów o konkretne propozycje, jak rozwijać turystykę nie niszcząc
przy okazji przyrody.
Poproś, aby uczniowie spojrzeli raz jeszcze na mapę obszarów chronionych
i mapy konturowe z zaznaczonymi przez siebie terenami związanymi z turystyką. Wyjaśnij młodzieży, że wraz z ustanowieniem obszarów w ramach
Europejskiej Sieci Natura 2000 pojawiła się nawa marka rozpoznawalna
w całej Unii Europejskiej, zaświadczająca o walorach przyrodniczych miejsc.
Ze względu na wyjątkowość naszej polskiej przyrody, w wielu miejscach zachowanej w bardzo dobrym stanie, kraj odwiedza wielu turystów z Europy
Zachodniej, którzy przyjeżdżają do nas podglądać ptaki i inne zwierzęta,
spacerować po lasach, jeździć na rowerach wśród pól, odpoczywać z dala
od zatłoczonych i hałaśliwych kurortów turystycznych. Walory przyrodnicze obszarów, marka Natury 2000 plus dostępność środków unijnych
(status obszarów naturowych umożliwia skorzystanie z dodatkowych
płatności ze środków Unii Europejskiej np. na promocję regionalnych produktów i usług,
rozwoju turystyki, działań edukacyjnych i naukowych) pozwala wielu regionom rozwijać się poprzez zrównoważoną turystykę.
Ostatni element zajęć to gra poświęcona zagadnieniom zrównoważonej turystyki.
Gra składa się z planszy podzielonej na obszary o różnych stopniach
ważności (1 – najważniejsze, 3 – najmniej ważne) oraz 24 kart.
Dzielimy uczniów na 4-osobowe zespoły. Każdy zespół otrzymuje
planszę do gry oraz zestaw 24 kart. Zapisujemy na tablicy pytanie:
„Jakie działania społeczność lokalna może podjąć, by, rozwijając turystykę, korzystać w jak największym stopniu z Natury 2000 w swojej okolicy?”. Omawiamy reguły gry. Wyznaczona osoba tasuje karty
i rozdaje kolegom (każdy uczeń otrzymuje tę samą liczbę kart). Gra polega na ułożeniu
wszystkich kart na planszy, po zakończeniu plansza z ułożonymi kartami ma odzwierciedlać pogląd grupy
na rozwój zrównoważonej turystyki, tzn. w polach oznaczonych cyfrą jeden powinny znaleźć się najważniejsze, według uczniów, cechy, w polach oznaczonych cyfrą 2 – mniej ważne, a w polach z 3 - mające
najmniejsze znaczenie. Uczeń zaczynający grę wybiera ze swego zestawu kartę z opinią, która według niego jest najważniejsza i kładzie ją na planszy z kryteriami pierwszorzędnymi (oznaczonymi cyfrą 1). Kolejni
uczniowie postępują tak samo. W kolejnych rundach układane są karty opisujące, według uczniów, cechy
drugo- czy trzeciorzędne. Jeśli uczeń uzna, że jego karta powinna znaleźć się w obszarze, który już jest
zajęty, może wnioskować do grupy o zmianę karty. Jeśli grupa zatwierdzi argumenty gracza chcącego dokonać wymiany, może on położyć kartę na planszy, a odrzucona karta wraca do osoby, która ją wcześniej
położyła. Gra kończy się, gdy wszystkie karty znajdują się na planszy.
Po zakończeniu gry przedstawiciel grupy podaje kryteria (wraz z uzasadnieniem), które grupa uznała za
najważniejsze. Wszystkie kryteria pierwszorzędne zapisujemy na arkuszu papieru. Jeśli kryteria będą się
powtarzać w różnych grupach zaznaczamy to np. gwiazdkami czy podkreśleniami, by uzyskać kompletny
obraz opinii uczniów.
2