Wykład 1

Patomorfologia wykład 1
Regulamin dydaktyczny
•  wprowadzenie
Patomorfologia
wykład 1
prof. dr hab. n. med. Andrzej Marszałek
Regulamin dydaktyczny
–  regulamin i zasady
–  plan zajęć
–  uwagi
•  Wprowadzenie do patomorfologii.
Patomorfologia jako podstawa decyzji terapeutycznych.
•  Apoptoza.
•  Starzenie się komórek.
PLAN ZAJĘĆ
HARMONOGRAM ZAJĘĆ
Z ZAKRESU PATMORFOLOGII
KLINICZNEJ
1
ćwiczenia
tematy wykładów
①  Wprowadzenie do patomorfologii. Patomorfologia jako podstawa
decyzji terapeutycznych. Apoptoza. Starzenie się komórek.
②  Mechanizmy zapalenia oraz wykładniki morfologiczne. Procesy
naprawy uszkodzeń tkanowych.
③  Podstawy immunopatologii. Amyloidoza. Sarkoidoza.
④  Molekularne podstawy kancerogenezy i korelacja z obrazem
morfologicznym. Morfologiczne wykładniki reakcji nowotwórgospodarz.
⑤  Morfologiczne wykładniki: choroby zakrzepowo-zatorowej, wstrząsu,
oraz rozsianego zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC).
Skazy krwotoczne. Niedokrwistości.
⑥  Patomorfologia chorób uwarunkowanych genetycznie.
⑦  Patologia chorób środowiskowych.
⑧  Patologia chorób zakaźnych (min. omówienie wirusowego zapalenia
wątroby).
⑨  Patologia serca i naczyń cz 1 (wady wrodzone serca, choroby
osierdzia, zapalenia mięśnia sercowego. Etiopatogeneza miażdżycy)
tematy wykładów
22.  Patomorfologia w codziennej praktyce – przypadki kliniczne.
23.  Patogeneza i histopatologia cukrzycy.
24.  Patologia układu dokrewnego: nowotwory neuroendokrynne.
25.  Patologia chorób zapalnych skóry. Choroby pęcherzowe skóry.
26.  Patologia nienowotworowych chorób mięśni, stawów i kości.
27.  Elementy patologii nowotworów tkanek miękkich
28.  Wady rozwojowe układu nerwowego.
29.  Patologia wybranych chorób układu nerwowego (zakażenia wirusowe
OUN, encefalopatie gąbczaste, pierwotne choroby mieliny i choroby
zwyrodnieniowe układu nerwowego).
30.  Patomorfologia w codziennej praktyce – przypadki kliniczne.
31. SPRAWDZIAN Z ZAKRESU tematów 16-30
tematy wykładów
10.  Patologia serca i naczyń cz 2 (zapalenia naczyń. Nowotwory serca i
naczyń).
11.  Patologia chorób śródmiąższowych płuc. Atypowe zapalenia płuc.
12.  Patologia jamy ustnej i przełyku.
13.  Patologia górnych dróg oddechowych. Nowotwory ślinianek i krtani.
14.  Nienowotworowe choroby układu chłonnego. Patologia śledziony i
grasicy. Podstawy klasyfikacji chorób rozrostowych.
15.  Nieswoiste zapalenia jelit.
16. SPRAWDZIAN Z ZAKRESU tematów 5-14
17.  Patologia kłębuszkowych zapaleń nerek – zagadnienia ogólne.
18.  Patologia sromu i pochwy. Zagadnienia nienowotworowe w patologii
ginekologicznej.
19.  Patologia ciąży i łożyska. Patologia płodu i noworodka.
20.  Patologia układu moczowo-płciowego (wady rozwojowe, zapalenia i
nowotwory prącia). Patologia chorób przenoszonych droga płciową.
21.  Patologia wybranych chorób gruczołu piersiowego (zapalenia, zmiany
proliferacyjne sutka, wybrane zagadnienia molekularnego podłoża
raka sutka i ich znaczenie).
literatura obowiązkowa
patologia.cm.umk.pl/studenci.html
•  „Robbins Patologia”
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław
2014
•  „Patologia znaczy słowo o chorobie” (tom 1-3)
Stachura J, Domagała W., PAU, Kraków 2005
www.facebook.com/kizpatomorfologii
•  „Podstawy patomorfologii”,
Groniowski J, Kruś S, PZWL, Warszawa 1996
Literatura uzupełniająca:
•  „Patomorfologia kliniczna”
Kruś S., Skrzypek- Fakhoury E., PZWL W-wa 1996
•  „Patologia”
Stevens A., Lowe; J., Wydawnictwo CZLEJ 2005
2
•  patomorfologia
→ anatomia patologiczna
→ patologia
•  od greckich słów:
PATOLOGIA
patomorfologia
–  pathos
–  logos
–  morphe
patomorfologia
sekcja zwłok
•  badania autopsyjne
•  cytologia złuszczeniowa
•  cytologia cienkoigłowa aspiracyjna
→ choroba, cierpienie
→ słowo, nauka
→ kształt, postać
•  ”Dead men tell no tales”
DLACZEGO WYKONUJEMY
SEKCJE ZWŁOK?
•  Dead men „speak” eloquently when
interrogated appropriately. So do dead
women and dead babies.
•  biopsje (gruboigłowa, operacyjna)
•  badanie materiału poopercyjnego
3
czasy historyczne
•  prehistoria:
–  myślenie szamańskie
–  naturalizm (Hippokrates 460-377 p.n.e.) →
chroby wynikają z naturalnych przyczyn a NIE
z przyczyn „nadnaturalnych”
–  wczesne czasy greckie → choroby wynikają
ze zmian w narządach litych
–  sekcje ludzi przeprowadzano co najmniej
1000 lat p.n.e.
czasy historyczne
•  Renesans (3):
–  w 1507 chirurg z Florencji Benivieni
opublikował książkę „Niektóre dziwne i ukryte
przyczyny choroby i uzdrowienia” – zawierała
opis 110 pacjentów, z których u 15 wykonano
sekcję zwłok w celu potwierdzenia lub
obalenia rozpoznania klinicznego
–  Adreas Vesaliusz (1514-1564) → żył w
Padwie
→ De Humanis Corporis Fabrica [1543])
czasy historyczne
•  Okres średniowiecza:
–  oficjalny zakaz przeprowadzana sekcji ludzi,
z wyjątkiem kryminalistów
czasy historyczne
•  Renesans (1):
–  Sekcje zwłok były przeprowadzane w
specjalnych salach
–  w 1410 sekcja zwłok Papieża Aleksandra
(zmarł niespodziewanie)
czasy historyczne
statystyka
medycyna
sądowa
zrozumienie
cyklu życiowego
•  czasy przed-współczesne:
–  Carl von Rokitansky (Austria [1804-1878])
→ wykonał ponad 30,000 sekcji
nauka
zdrowie publiczne
sekcja
–  Rudolf Virchow (Niemcy [1821-1905])
całkowita
opieka nad
pacjentem
kontrola
jakości
edukacja
transplantacja
Grupy
diagnostyczne
4
patomorfologia
•  sekcje korygują rozpoznania kliniczne w
zakresie 5 do 30% przypadków
•  w niektórych przypadkach nawet do 66%
•  etiologia
•  patogeneza (patomechanizm)
•  zmiany narządowe (tkankowe)
→ morfologia
•  zmiany czynnościowe → klinika
5