Katecheza biblijna_PPK_PNR

Transkrypt

1
KATECHEZA BIBLIJNA W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ KATECHEZY KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
W POLSCE (8.03.2010) I PROGRAMIE NAUCZANIA RELIGII RZYMSKOKATOLICKIEJ W PRZEDSZKOLACH
I SZKOŁACH (9.06.2010)
1. Nauczanie religii w wieku przedszkolnym (3.-6. rok życia)
Charakterystyka dzieci w wieku przedszkolnym
„Znaczącym celem wychowania dzieci w wieku przedszkolnym jest również wskazywanie na Boga jako
dawcę życia i Stwórcę świata” (PPK, s. 16; PNR, s. 11).
„W procesie wychowawczym należy wskazać na Boga obecnego, bliskiego i troszczącego się o
człowieka, pełnego miłości do ludzi. Dziecko […] potrzebuje odkryć Boga w kontaktach z bliskimi mu
osobami” (PPK, s. 16; PNR, s. 12).
Założenia katechezy w PPK
Cele katechetyczne – wymagania ogólne
[„zawierają one ogólnie sformułowane efekty kształcenia religijnego, które należy osiągnąć w ramach
nauczania religii na danym etapie edukacyjnym”, PPK, s. 13]
I. Codzienne doświadczenia i ich interpretacja w świetle wiary
„Dziecko doświadcza miłości Boga w codziennym życiu, […] odkrywa piękno przyrody i otaczającego
świata oraz Boga jako jego Dawce, odkrywa też, kim jest Bóg i buduje Jego prawdziwy obraz” (PPK, s.
17).
II. Zainteresowanie tematyką religijną
„Dziecko […] poznaje Pismo Święte jako słowo Boga” (PPK, s. 17).
Treści – wymagania szczegółowe (PPK, s. 18)
Wiadomości: Bóg, który dał człowiekowi Pismo Święte.
Uczeń:
• odnosi się z szacunkiem do Pisma Świętego jako słowa Boga,
• opowiada swoimi słowami o poznanych prostych tekstach biblijnych.
Przełożenie na PNR
Grupy trzy- i czterolatków
1) Hermeneutyka (PNR, s. 15)
Blok: Dobry Bóg kocha mnie i moją rodzinę
Cele katechetyczne:
odkrywanie Pisma Świętego jako wyjątkowej księgi, w której zapisane są słowa Boga.
Treści:
Pan Bóg kocha człowieka i obdarował go swoim Słowem zapisanym w wyjątkowej księdze – księdze
Pisma Świętego.
Wymagania:
dziecko wyjaśnia swoimi słowa podstawowe pojęcia: […] Pismo Święte;
rozpoznaje wśród ksiąg księgę Pisma Świętego.
2
2) Teksty
stworzenie świata (wymagania: dziecko dziękuje Bogu za Jego dary […], wyjaśnia, dlaczego Bóg dał
człowiekowi piękny świat, PNR, s. 14)
dziecko opowiada o narodzinach Jezusa, Jego życiu na ziemi; opowiada usłyszany fragment Pisma
Świętego (PNR, s. 16).
Wskazania do realizacji programu (PNR, s. 19)
Metody podające, zwłaszcza opowiadanie, pogadanka, przy czym skuteczność opowiadania będzie w
dużym stopniu zależała od jego treści i formy (zrozumiały język, powiązanie z pokazem, budowanie
napięcia i zainteresowania).
Dobrze, kiedy dzieci mają możliwości utożsamiania się w przeżyciami bohaterów i wchodzenia z nimi w
dialog.
Stopniowe wprowadzenie dziecka w kontakt z Bogiem poprzez zastosowanie metod przeżyciowych,
biblijnych, poglądowych i zajęć praktycznych. Duże znaczenie będą miały opowiadania biblijne, proste
ćwiczenia dramowe, prace z obrazem i ilustracją, metody plastyczne (rysowanie, kolorowanie,
malowanie), metody odwołujące się do muzyki (piosenki, ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia muzyczne),
wykonywanie laurek, zaproszeń i prostych elementów dekoracyjnych.
Grupa pięciolatków
1) Hermeneutyka
Cele katechetyczne (PNR, s. 21):
Poznanie prawdy o tym, że Bóg mówi do ludzi poprzez Pismo Święte
Treści (PNR, s. 22):
Pan Bóg dał człowiekowi Pismo Święte i mówi do nas poprzez słowa Pisma Świętego. Człowiek z uwagą
i szacunkiem słucha Słowa Bożego. Wymagania (PNR, s. 22):
Dziecko rozpoznaje podstawowe znaki religijne (krzyż, Pismo Święte, różaniec, obrazi figury religijne).
Szanuje Pismo Święte i znaki religijne.
2) Teksty biblijne
Cele katechetyczne (PNR, s. 22)
Poznanie podstawowych tekstów biblijnych dotyczących zwiastowania, narodzenia Jezusa i Jego życia na
ziemi.
Treści
Poznajemy wydarzenia związane z Bożym Narodzeniem i dzieciństwem Jezusa (PNR, s. 23).
Stopniowe wprowadzenie dziecka w wydarzenia życia Jezusa (rok liturgiczny) (PNR, s. 25) – w
kontekście Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy.
Wymagania (PNR, s. 23):
Dziecko opowiada swoimi słowami poznane historie biblijne: o narodzeniu Jezusa, znalezieniu w
świątyni, uzdrowieniu, uciszeniu burzy.
Dziękuje Jezusowi za Jego życie, słowa, znaki i cuda.
Opowiada o treści ilustracji religijnych.
3
2. I etap edukacji: klasy I-III szkoły podstawowej (6.-9. rok życia)
Katecheza inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii
2.1. Założenia katechezy w PPK
Charakterystyka dzieci (PPK, s. 26-28)
Działanie dziecka coraz bardziej celowe i odpowiedzialne.
Przechodzi od aktywności zabawowej do uczenia się.
Własna aktywność. Rozwój pamięci wyraża się w zwiększeniu jej szybkości i trwałości. Myślenie
konkretne przeobraża się w abstrakcyjno-słowne.
Religijność łączy się bardzo ściśle z autorytetem. Przenoszenie cech własnych rodziców na obraz Boga.
Religijność cechuje rytualizm.
Ok. 9. roku życia zanika naiwny obraz Boga, a pojawia się rozumienie Go jako ducha, k™óry jest
wszechobecny, dobry i sprawiedliwy.
[a co z doświadczeniem osoby Chrystusa]
Cele katechetyczne – wymagania ogólne (PPK, s. 28)
I. Interpretacja życia w świetle wiary
Poznaje podstawowe prawdy wiary.
II. Wprowadzenie w rozumienie sakramentów Eucharystii oraz pokuty i pojednania
III. Kontakt z Bogiem w liturgii i modlitwie
IV. Postawa moralna
Uczeń pogłębia rozumienie Przykazań Bożych, a także motywację wiary w ich przestrzeganiu.
Treści – wymagania szczegółowe
Zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 29)
a) zadanie nauczyciela religii – Kształtowanie umiejętności odnajdywania śladów Boga w świecie oraz
przyjmowania objawienia.
Wiadomości:
• Pismo Święte księgą wiary
Uczeń:
• wskazuje znaczenie Pisma Świętego w życiu człowieka,
• uważnie słucha słów Pisma Świętego.
[Pismo Święte w kontekście objawienia Boga w świecie; jeden ze sposobów poznania Boga]
b) zadanie nauczyciela religii – Ukazanie ogólnych zarysów historii zbawienia jako działania
miłosiernego Boga w dziejach świata i ludzi.
Wiadomości:
• Stworzenie świata, ludzi i aniołów.
• Grzech ludzi,
• Obietnica zbawienia.
• Prorocy przekazicielami obietnicy.
• Maryja Matką Chrystusa i naszą.
4
• Jezus obiecanym Zbawicielem.
• Publiczna działalność Jezusa.
Uczeń:
• wyjaśnia, że stworzenie jest przejawem miłości Bożej.
• omawia teksty mówiące o działaniu Boga.
• wyjaśnia pojęcia: anioł, szatan, zbawienie, grzech, prorok, apostoł.
Zadanie katechezy: Wychowanie liturgiczne (PPK, s. 30)
Uczeń:
• opowiada o ustanowieniu Eucharystii.
Zadanie katechezy: Formacja moralna (PPK, s. 30-31)
a) zadanie nauczyciela religii – Ukazanie wybranych wydarzeń z historii zbawienia odnoszących się do
życia ucznia.
Treści:
• Nauczanie Jezusa w przypowieściach.
Uczeń:
• omawia wybrane przypowieści Jezusa.
b) zadanie nauczyciela religii – Kształtowanie sumienia na podstawie przykazania miłości w Dekalogu i
Ewangelii
Treści:
• Treści i znaczenie poszczególnych przykazań Dekalogu.
Uczeń:
• wyjaśnia, jakie postawy sprzeciwiają się Bożym przykazaniom.
c) zadania nauczyciela religii – Kształtowanie umiejętności rozwoju własnej osobowości na przykładzie
wzoru świętych.
Treści:
Postaci biblijne przykładem życia wiary.
Uczeń: wskazuje, w czym może naśladować postaci biblijne i świętych.
Wskazanie co do sposobu realizacji (PPK, s. 32)
Położenie większego nacisku na emocjonalne i wolitywne przylgnięcie do głoszonych treści. Do
osiągnięcia tego celu służą takie metody, jak inscenizacja, drama, przestawienie ról, opis, pogadanka,
wzbogacone pracą z obrazem.
W formowaniu postaw wiary i modlitwy ważną rolę pełni naśladownictwo. Stad istotna jest postawa
katechety oraz wzorce postaci biblijnych i świętych.
2.2. Przełożenie na PNR
Klasa I: Jesteśmy w rodzinie Pana Jezusa [wiek 6.-7.]
Blok 1: Witam – Bądź pozdrowiony, Panie (PNR, s. 36)
Cele katechetyczne
• Ukazanie Biblii jako Księgi będącej listem kochającego Ojca od ludzi.
• Kształtowanie umiejętności słuchania słów Boga.
Treści:
5
• Biblia – Księga nad księgami i list kochającego Ojca do ludzi.
Wymagania:
• Uczeń wyjaśnia, dlaczego Pismo Święte jest najważniejszą Księgą na świecie.
Blok 2: Dziękuję i chwalę – Chwała na wysokości Bogu (PNR, s. 37)
Treści:
• Maryja chwali Boga: „Wielbi dusza moja Pana”.
Blok 3: Proszę – Proście, a otrzymacie (PNR, s. 38-39)
Cele katechetyczne:
dotyczą modlitwy, jej formy, gestów i słów
Treści:
• Wezwania modlitwy Ojcze nasz.
• Jan Chrzciciel zapowiada przyjście Jezusa, Baranka Bożego, który gładzi grzechy świata.
• Maryja Matką Jezusa.
• Świadkowie narodzenia. Józef i Maryja opiekują się Jezusem.
Wymagania:
• Uczeń zna wydarzenia związane z narodzeniem Jezusa.
[blok powiązany z Adwentem – problem: jak wprowadzić tu Jana Chrzciciela, który mówi już o dorosłym
Jezusie; zupełnie oderwane od tematyki bloku wskazanie na Jezusa jako „Baranka Bożego gładzącego
grzechy świata – gdzie wyjaśnienie tego.
Jeśli blok dotyczy prośby, to nie należałoby tu wprowadzić motywu oczekiwania w ST na Zbawiciela i w
ten sposób któreś z prostych proroctw Izajasza lub Micheasza]
Blok 6: Czuwam z Maryją i innymi świętymi – Zróbcie, co wam powie (PNR, s. 41)
Cele katechetyczne:
• Poznanie biblijnych scen związanych z Maryją.
Wymagania:
• Uczeń opowiada o wydarzeniach z życia Maryi.
[wrażenie, że autorom programu chodzi tak naprawdę tylko o jedno wydarzenie – Kanę Galilejską; jakie
inne?
Brak precyzji w „treściach” – tam sugestia „słucham Jezusa i wypełniam Jego słowa”, czyli Kana?]
Klasa II: Kochamy Pana Jezusa [wiek 7.-8.]
[Tu Biblia już wyraźnie obecna; stosownie do roku liturgicznego]
Blok 1: Słuchamy – Mów, Panie (PNR, s. 44-45)
Cele katechetyczne:
• Kształtowanie umiejętności dotyczących okazywania czci księdze Pisma Świętego oraz poszanowania
osób odczytujących i głoszących słowo Boże zawarte nie tylko w katechizmach, ale także w
podręcznikach szkolnych (PNR, s. 44).
6
[Autorzy programu wprowadzają pojęcie „słowo Boże”, które ma mieć szersze konotacje niż tylko
„Pismo Święte”. Wrażenie zrównania Pisma Świętego, „katechizmów” i „podręczników szkolnych” (sic!)
– do nauki religii czy wszystkich?]
[pewne doprecyzowanie w „treściach”]
• Pan Bóg przemawia do nas w Piśmie Świętym; wyznaje nam swoją miłość w słowach i czynach Pana
Jezusa zapisanych na kartach Ewangelii; przemawia do nas w głosie sumienia; uczy nas przez rodziców,
wychowawców, kapłanów, katechetów.
• Dobrane perykopy biblijne, modlitwy, pieśni i formuły wiary z małego katechizmu służące
interioryzacji powyższych treści.
Wymagania:
• Uczeń wskazuje, w jaki sposób Bóg przemawia do ludzi.
• Zna wybrane postaci biblijne słuchające Boga.
• Zna wydarzenia z życia Jezusa.
• Wie, że Biblia jest księgą świętą – listem kochającego Ojca do ludzi, umie wyrazić wobec niej swój
szacunek.
• Rozumie dialogi stosowane podczas liturgii słowa.
[treści i umiejętności nie korespondują z celami katechetycznymi tego bloku]
Blok 2: Odpowiadamy – Oto ja, poślij mnie
[blok realizowany w okresie Adwentu]
Cele katechetyczne (PRN, s. 45)
• Zapoznanie z wybranymi postaciami biblijnymi słuchającymi słów Boga.
• Kształtowanie umiejętności odpowiadania swoim postępowaniem na słowo Boże.
Treści (PNR, s. 45-46)
• Ludzie wobec słowa Bożego w świetle przypowieści o siewcy.
• Pan Bóg mówi do Adama i Ewy, Abrahama, Mojżesza, Samuela, Maryi.
• Adwent czasem słuchania Pana Boga, który mówi przez Jana Chrzciciela.
• Dobrane perykopy biblijne […] służące interioryzacji powyższych treści.
Umiejętności (PNR, s. 46)
• Uczeń zna wybrane postaci biblijne, które odpowiedziały na wezwanie Boga.
Blok 3: Dziękujemy – Dzięki, o Panie
Cele katechetyczne (PNR, s 46)
• Zapoznanie z działalnością publiczną Jezusa.
Treści (PNR, s. 46)
• Jezus w Nazarecie – życie Najświętszej Rodziny. Publiczna działalność Jezusa (nauczanie i cuda).
Wymagania (PNR, s. 47)
• Uczeń zna wybrane perykopy biblijne ukazujące publiczną działalność Jezusa.
7
Blok 4: Grzeszymy i powracamy – Przyjmij mnie, Ojcze
[okres Wielkiego Postu]
Wprowadzenie w sakrament pokuty i pojednania.
• Źródło przebaczenia udzielanego przez Pana Boga (męka, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa).
[jakie teksty biblijne – można wnioskować z wymagań]
• Uczeń opowiada przypowieść o miłosiernym Ojcu.
• Wyjaśnia nauczanie Jezusa o Bożym przebaczeniu.
Blok 5: Otrzymujemy – Boże dary
[teksty biblijne sugerowane przez „treści”; brak precyzyjnego wskazania och w wymaganiach]
• Potrzeba wiary niezbędnej do rozumienia słów i czynów Pana Jezusa wyjaśniających tajemnicę
Eucharystii (Mowa Eucharystyczna).
• Nauczanie Pana Jezusa o chlebie odsłaniającym moc Boga i zapowiadającym nowy pokarm na życie z
Nim.
• Eucharystia ofiarą, ucztą […] znakiem zmartwychwstałego Jezusa.
[czy te perykopy do mowa Jezusa po rozmnożeniu chleba w Kafarnaum – J 6? Jakie inne?]
Wskazania do realizacji programu (PNR, s. 50-51)
Klasa II winna wprowadzić katechizowanych w przeżywanie roku liturgicznego.
W formowaniu postaw wiary i modlitwy ważną rolę pełni naśladownictwo. Stąd istotna jest postawa
katechety oraz wzorce postaci biblijnych [dosłownie z PPK, s. 32].
Klasa III: Przyjmujemy Pana Jezusa (wiek 8.-9.)
[przygotowanie do osobistego spotkania Chrystusa w sakramencie pokuty i pojednania oraz Eucharystii]
[zmiana stylu, ale też treści – jeszcze mnie precyzji we wskazywaniu treści i wymagań]
Blok 1: Modlimy się
• Modlitwa indywidualna i wspólnotowa. Przykłady modlitwy w Piśmie Świętym.
• Uczeń wskazuje przykłady modlitwy w Biblii.
[jakie modlitwy; czy tylko ogólnie, np. psalmy, czy też chcemy dzieci nauczyć jakieś modlitwy; w celach
katechetycznych mówi się o „pogłębieniu wiadomości o chrześcijańskiej modlitwie – w stosunku do kl.
8
II; o doskonaleniu umiejętności modlitwy dziękczynienia, prośby, przeproszenia i uwielbienia – czy temu
mają służyć modlitwy z Biblii?
Na poziomie klasy III dzieci nie są w stanie czytać i rozumieć tekstów modlitw wziętych z Biblii – zbyt
trudne].
Blok 4: Słuchamy Pana Jezusa
• Ukazanie wartości wspólnotowego spotkania przy stole Słowa Bożego.
• Uwrażliwienie na słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym i celebrowane w liturgii.
• Zapoznanie z Jezusem Chrystusem, który będąc Słowem Boga w czasie liturgii słowa rozmawia ze
zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia.
• Wprowadzenie w strukturę liturgii słowa oraz kształtowanie wypływającej z wiary postawy należnej
czci wobec Pisma Świętego.
• Kształtowanie postawy słuchania słowa Bożego, zaufania Bogu i wyznawania wiary w Boga.
[niekonsekwencja w pisaniu z dużej i małej litery „słowo”; różne sytuacja Pisma Świętego – „słowo
Boże”, „Słowo-Chrystus”, „słowo celebrowane w liturgii”]
• Rola pisma, czasopism, książek, listu pisanego przez osobę bliską. Potrzeba komentowania i
wyjaśniania tego, co zostało napisane w relacjach międzyludzkich.
• Jezus Chrystus rozmawia z nami w liturgii słowa i Pisma nam wyjaśnia.
[czy właściwy sposób podpowiedzenia, dlaczego potrzeba wyjaśniania słowa Bożego?
brak w „treściach” odniesienia do Jezusa jako „Słowa”; co kwalifikuje Jezusa do „wyjaśnia Pisma” – sam
jest Słowem]
• Uczeń zna strukturę liturgii słowa.
• Wie, że w liturgii słowa sam Jezus Chrystus rozmawia ze zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia.
• Wyjaśnia, dlaczego Ewangelia jest najważniejszym tekstem biblijnym w liturgii słowa.
• Wie, jak należy słuchać słowa.
II etap edukacyjny: klasy IV-VI szkoły podstawowej
Katecheza mistagogiczna
Założenia PPK
Charakterystyka dzieci klas IV-VI (PPK, s. 37-38)
Intensywny rozwój umysłowy, emocjonalny i wolitywny.
Posługiwanie się pamięcią logiczną, zerwanie z czysto mechanicznymi sposobami zapamiętywania.
Aktywność nabiera coraz bardziej cech świadomej i celowej działalności.
Konflikty między dorastającymi dziećmi a rodzicami. Autorytety nie mają już takiego znaczenia.
Dochodzi do krytycznej oceny niektórych form religijnych i zachowania dorosłych. Przejście od
religijności autorytarnej do prób osobistego nawiązania kontaktu z Bogiem.
9
Cele katechetyczne – wymagania ogólne (PPK, s. 39)
I. Odbiór, analiza i interpretacja tekstów o charakterze religijnym
Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania Pisma Świętego, katechizmu i innych tekstów,
umiejętność rozumienia znaczenia słownictwa religijnego; […]
poznaje teksty biblijne i inne teksty religijne niezbędne dla tego etapu rozwoju religijnego; uczy się je
odbierać świadomie i refleksyjnie; […]
w kontakcie z tekstami biblijnymi i innymi tekstami religijnymi kształtuje chrześcijańską hierarchie
wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości ucznia Chrystusa i postawę
miłości Kościoła i Ojczyzny.
II. Tworzenie wypowiedzi
Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach,
związane z poznawanymi tekstami biblijnymi i innymi tekstami o charakterze religijnym […].
III. Zainteresowanie problematyką kościelną
IV. Zainteresowanie otaczającym światem i praktyczne wykorzystanie wiedzy religijnej
V. Postawa moralna
a) zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 40)
W ramach tego
(1) zadania nauczyciela religii: zainteresowanie przesłaniem Bożym
Wiadomości:
• wiara jako dar i zadanie: motywacja do poznawania różnych tekstów biblijnych i ich przesłania oraz do
poznawania nauczania Kościoła.
(2) zadania nauczyciela religii: uzdalnianie do odczytania w nauczaniu biblijnym wezwania Bożego do
własnego życia
Wiadomości:
• podstawowe wiadomości o Piśmie Świętym (wybrane nazwy ksiąg i ich autorzy, najprostsze zasady
interpretacji)
• słowo Boże jako odpowiedź na ludzkie pytania i pomoc w kształtowaniu ludzkiego życia.
Umiejętności:
• uczeń odnajduje i interpretuje poszczególne fragmenty Pisma Świętego,
• integruje wydarzenia biblijne w liturgią, rokiem liturgicznym i zwyczajami, aktualnymi wyzwaniami
życiowymi.
(3) zadania nauczyciela religii: pomoc w odkrywaniu wiary jako fundamentalnego czynnika w
zrozumieniu świata i własnego życia
Wiadomości:
• Symbole wiary.
• Przesłanie wybranych fragmentów biblijnych dotyczących stworzenia, miłosierdzia, opatrzności i
miłości Boga Ojca (na przykładzie narodu wybranego), życia i dzieła Jezusa Chrystusa.
• Duch Święty w życiu Kościoła i chrześcijanina.
Wymagania:
• referuje wydarzenia i teksty biblijne odnoszące się do podstawowych prawd wiary Kościoła;
• opisuje działanie Ducha Świętego w Kościele i w świecie;
• wskazuje na związki Biblii, wiary i Kościoła z życiem narodu.
10
[potrzeba skorelowania z PPK dla klas I-III; w PNR dla kl. II wybrzmiewa ujęcie historiozbawcze – a
więc w stosunku do tego wybór tekstów biblijnych „dotyczących stworzenia, miłosierdzia, opatrzności i
miłości Boga Ojca na przykładzie narodu wybranego”]
b) zadania katechezy: wychowanie liturgiczne (PPK, s. 40)
Wiadomości:
• Sakramenty, ich podział i istota, biblijne podstawy.
c) zadania katechezy: formacja moralna (PPK, s. 41)
Wiadomości:
• Dekalog i Błogosławieństwa wyrazem troski Boga o szczęście człowieka.
d) zadania katechezy: wychowanie do modlitwy (PPK, s. 41)
(1) zadania nauczyciela religii: zaznajomienie ze sposobami i rodzajami modlitwy oraz z biblijnymi
wzorami modlitw.
Wiadomości:
• Różne sposoby i rodzaje modlitwy w oparciu o przykłady biblijne.
Wymagania:
• Uczeń formułuje modlitwę tekstami biblijnymi i własnymi słowami.
[ w PNR dla kl. III – uczeń wskazuje przykłady modlitwy w Biblii – jak to zróżnicować, jaki rozwój w
katechezie o modlitwie?]
Wskazanie do sposób realizacji (PPK, s. 42-43)
Skromnie o metodach. Katecheza winna dostarczać im wzorców osobowych, prowadzić do trudu
poszukiwania wiary.
Stąd istotne jest wykorzystanie metod poszukujących i motywujących, które służą kształtowaniu
umiejętności.
Skorelowanie z językiem polskim (PPK, s. 43)
Umiejętności z j. pol.
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
czytanie i słuchanie, Uczeń sprawnie czyta teksty głośno i cicho; określa temat i główną myśl tekstu; […]
rozpoznaje formy gatunkowe; odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji
drugorzędnych; wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio; rozumie dosłowne i
przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w
tekście.
Współpraca z parafią (PPK, s. 49)
Na początku klasy IV można urządzić nabożeństwo z przekazaniem egzemplarza Pisma Świętego, a na
zakończenie klasy VI wręczyć im tekst Wyznania wiary.
11
Klasa IV szkoły podstawowej: Jestem chrześcijaninem (wiek 9.-10.)
Blok 2: Poznaję Boga
[hermeneutyka biblijna]
• Nabywanie umiejętności korzystania z Pisma Świętego.
• Motywowanie do poznawania różnych tekstów biblijnych i ich przesłania oraz do poznawania
nauczania Kościoła.
• Kształtowanie umiejętności dawania odpowiedzi na wezwanie Boga zawarte w Piśmie Świętym.
• Pismo Święte natchnionym źródłem odkrywania tajemnicy Boga i księgą miłości Boga do człowieka.
Jedność Starego i Nowego Testamentu; Bóg przemawia do swego ludu w liturgii.
• Ewangelia Dobra Nowiną o zbawieniu w Jezusie Chrystusie powierzoną wiernym wszystkich czasów;
aktualne odczytanie nauki Chrystusa w liturgii Słowa.
• Postawa dziękczynienia za Boże Objawienie w modlitwie i uczynkach; […] odnajdywanie ziaren Słowa
w literaturze i kulturze.
[czy rzeczywiście jest sens dorzucania tutaj „liturgii słowa”, podkreślając, że jest to „aktualne odczytanie
nauki Chrystusa” – w jakim sensie „odczytanie”?
Dalej w wymaganiach infantylne oczekiwanie w stosunku do katechezy z kl. III, by uczeń wskazywał
„moment, kiedy w liturgii Mszy Świętej czytany jest fragment Starego, a kiedy Nowego Testamentu”]
• Uczeń wyjaśnia pojęcia: objawienie, objawienie Boże, natchnienie biblijne, ST, NT, Ewangelia.
• Opisuje sposoby objawienia się Boga człowiekowi.
• Podaje podstawowe zasady korzystania z Pisma Świętego.
• Podaje nazwy wybranych ksiąg Pisma Świętego i ich autorów.
• Wyjaśnia, dlaczego Ewangelia jest Dobra Nowiną o zbawieniu w Jezusie.
• Wyjaśnia, dlaczego Pismo Święte jest nazywane księga miłości Boga do człowieka.
• Wskazuje moment, kiedy w liturgii Mszy Świętej czytany jest fragment Starego, a kiedy Nowego
Testamentu.
• Odnajduje i interpretuje wybrane perykopy biblijne.
• Wskazuje na związek Biblii z życiem narodu i kultura chrześcijańską.
[różnica między „objawieniem” i „objawieniem Bożym”?
regres, gdy chodzi o pytanie dotyczące liturgii słowa;
co to znaczy „interpretuje” „wybrane perykopy biblijne”;
związek Biblii z kulturą jako taką, bez zawężania „chrześcijańską” – bardziej uwrażliwienie, że bez Biblii
nie zrozumie się kultury w ogóle, nawet gdy ta będzie pretendowała do miana laickiej]
12
Blok 3: Pytam, w co wierzę
[kwestia wiary]
• Przymioty Boga. Wszechmoc i mądrość Boża odpowiedzią na ludzką słabość. Bóg miłosierny i
sprawiedliwy działa na rzecz człowieka.
• Obecność Boga w ludzie Starego i Nowego Przymierza oraz jej znaki źródłem wiary w Bożą
Opatrzność dla dzisiejszego chrześcijanina.
• Uczeń wyjaśnia istotę wiary religijnej na przykładzie postaci biblijnych.
[w jaki sposób przybliżać przymioty Boga – gdzie je odkrywać? Jeśli Bóg objawia się w historii
zbawienia, której świadectwem jest Biblia, to chyba w niej. Czy to ma być ujęcie historiozbawcze –
ciągłość, progres w historii, czy też punktowe – pojedyncze postaci?
Jeśli postaci, to np. Abraham, Mojżesz, ale one wpisują się w historię zbawienia. Jak je w tej części
przedstawiać?]
Blok 5: Z Jezusem Chrystusem jestem w drodze do Boga Ojca
Eucharystia, Opatrzność Boża
Treści (PNR, s. 76) m.in.
• Biblijne znaki Opatrzności Bożej potwierdzeniem troski Boga o człowieka i źródłem nadziei.
• Jezus Chrystus Drogą, Prawdą i Życiem. nauka i naśladowanie Jezusa pomocą w drodze do Boga.
• Słowo Boże jako odpowiedź na ludzkie pytania i pomoc w kształtowaniu ludzkiego życia.
Uczeń wie, że Opatrzność Boża czuwa nad każdym człowiekiem, podaje tego przykłady, wie, że Jezus jest
drogą do Ojca, rola Eucharystii w tej drodze.
• Uczeń ukazuje aktualność wydarzeń biblijnych w świetle współczesnych wyzwań życiowych.
[pytanie: co to są „biblijne znaki Opatrzności Bożej”? Chodzi o wydarzenia z historii zbawienia, które są
dowodami Opatrzności Bożej?
Ale takie ujęcie dubluje blok 3 – zob. wyżej
o aktualność jakich wydarzeń biblijnych chodzi autorom programu; wprowadzają nowy moment
interpretacyjny: aktualizacja – na czym ma on polegać? Chodzi o uchwycenie, że wydarzenia w Biblii są
archetypiczne, metahistoryczne, czy też chodzi o umiejętność rekreacji tekstu w życiu katechizowanych?]
Klasa V: Wierzę w Boga (wiek 10.-11.)
Pierwsze zdanie PNR tłumaczy zamysł autorów programu:
„Program klasy V stanowi pomoc w odkrywaniu Bożej obecności, Bożej mocy i Bożego działania na
przykładzie postaci i wydarzeń zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu” (s. 79).
„Wprowadzone postaci biblijne i wydarzenia z ich życia pełnią rolę wzorców osobowych: postaw wiary i
moralności, stanowiących drogowskazy do poszukiwań wzorów dla własnego życia ucznia. Należy je
naśladować i z ich wyborami się identyfikować w pracy nad własnym charakterem” (s. 79).
13
Blok 1: Bóg kocha ludzi
Cele katechetyczne (PNR, s. 80) m.in.
• Poznanie biblijnego i teologiczne ujęcia wspólnoty życia z Bogiem.
• Dzieło stworzenia; szczególna godność człowieka – kobiety i mężczyzny; odpowiedzialność człowieka za
dzieło stworzenia oraz za nowe niebo i nową ziemię.
• Nieposłuszeństwo pierwszych ludzi źródłem nieszczęść człowieka. Miłość Stwórcy większa od ludzkich
grzechów – Bóg zapowiada Zbawiciela […]
• Grzech niszczy przyjaźń ludzi z Bogiem i między sobą (Kain i Abel, wieża Babel). Bóg pozostaje wierny i
zawiera z nimi przymierza (Noe). Jedność ludzi z Bogiem w Nowym Przymierzu w liturgii i sakramentach.
Wymagania (PNR, s. 80-81)
• uczeń wymienia prawdy o początku świata zawarte w Księdze Rodzaju,
• wymienia prawdy o człowieku zawarte w Księdze Rodzaju,
• podaje istotę, przyczyny i skutki grzechu,
• wskazuje na istotę człowieczeństwa; wyjaśnia odpowiedzialność człowieka za siebie i za świat,
• wyjaśnia tekst protoewangelii,
• wyjaśnia przyczyny i sens biblijnego potopu, […]
• porównuje umowy między ludźmi z przymierzem z Bogiem […]
[zwraca uwagę ujęcie jednoczące ST i NT]
Blok 2: Bóg opiekuje się ludźmi
• Poznanie przesłania biblijnego o Bogu opiekującym się swoim ludem.
• Motywowanie na przykładzie bohaterów biblijnych do umacniania własnej relacji z Bogiem.
• Wiara w Boga i ufność Jego Słowu źródłem błogosławieństwa (Abraham, Jakub, Józef). Człowiek
wierzący odpowiada na zaproszenia do życia we wspólnocie z Bogiem i ludźmi […].
• Bóg wierny swemu przymierzu troszczy się o zniewolony lud i prowadzi go ku wolności (życie narodu
wybranego w niewoli egipskiej, Mojżesz, naród wybrany w drodze do Ziemi Obiecanej). Łaska Boża
ratuje człowieka z niewoli grzechu; Chrystus Zmartwychwstały przez swe sakramenty prowadzi ku
wolności i daje ludziom ocalenie.
Uczeń:
• podaje treść obietnicy danej Abrahamowi i wyjaśnia, w jaki sposób Bóg ją wypełnił,
• opisuje, czego uczy nas wiara Abrahama,
• uzasadnia, dlaczego Jakub jest wzorem oddania się Bogu,
• opowiada o życiu rodzin izraelskich w niewoli egipskiej,
• porównuje paschę Izraelitów i Paschę chrześcijan,
• opisuje, w jaki sposób Bóg troszczył się o Izraelitów podczas wędrówki do Ziemi Obiecanej,
• wyjaśnia analogię między przejściem przez Morze Czerwone a chrztem świętym; manną na pustyni a
Eucharystią, wodą ze skały a łaską Bożą, Ziemią Obiecaną a niebem,
• ocenia własne postępowanie w świetle wybranych przykładów bohaterów biblijnych. […]
14
[jedność obu Testamentów; lektura typologiczna;
bohaterowie biblijni – wrażenie idealizacji tych postaci – może potrzeba też pokazania, że są z krwi i
kości, a Bóg posługuje się nawet słabym i grzesznym człowiekiem, sprawia, że przekracza swoje
słabości;
w tym kontekście osoba Jezusa – wzorzec do naśladowania;
problem typologii – by nie wpaść w pułapkę nadinterpretacji sensu ponad dosłownego, np. Ziemia
Obiecana – niebo – to czym w takim układzie będzie ziemia, na której żyjemy; co wtedy z ideą Królestwa
Bożego?
Podobnie kwestia „wody ze skały” jako obraz „łaski Bożej” – „pili ze skały” 1 Kor 10,4: „a skałą jest
Chrystus”, wcześniej „pokarm” – jest nim Chrystus]
Blok 3: Bóg zawiera przymierze z ludźmi
• zapoznanie się z idea przymierza i wierności Boga wobec człowieka,
• doskonalenie umiejętności odczytywania Bożego wezwania zawartego w Dekalogu. […]
Treści (PNR, s. 83-84) m.in.
• Przymierze na Synaju wyrazem miłosiernej i wiernej miłości Boga do ludzi; Nowe przymierze w
Jezusie Chrystusie wypełnieniem Bożych obietnic i ratunkiem dla błądzącego człowieka.
• Bóg pozostaje wierny swemu przymierzu mimo niewierności człowieka każdego czasu.
Wymagania (PNR, s. 84) m.in.
Uczeń
• podaje przymioty Boga ujawniające się w wydarzeniu zawarcia przymierza,
• uzasadnia, że Dekalog jest wyrazem miłości i troski Boga o człowieka,
• ocenia własne postępowanie w świetle Dekalogu,
• wyjaśnia analogię między wężem miedzianym na pustyni a krzyżem Chrystusa,
• omawia Jezusowe znaki wierności Bogu,
• wskazuje, jak można do życia ludzi odnieść prawdę o niewierności Izraelitów i Bożym przebaczeniu.
[jedność Testamentów, typologia, wyraźna aktualizacja orędzia]
Blok 4: Bóg posyła Jezusa
• zapoznanie się z treścią obietnic mesjańskich,
• poznanie ziemi Jezusa jako kontekstu Jego życia i działalności,
• odkrywanie znaczenia osoby Jezusa z Nazaretu, Jego życia i działalności dla dziejów ludzkości,
• uświadomienie aktualizowania się zbawczych wydarzeń w liturgii roku kościelnego.
bardzo rozbudowany blok - czy jest w ogóle możliwe zachowanie proporcji między sześcioma blokami
składającymi się na katechezę w klasie V?
podaję opisowo i skrótowo:
• zapowiedzi prorockie odnoszące się do Mesjasza […]
• Jezus postacią historyczno – biblijne i pozabiblijne źródła wiedzy o Jezusie uzasadnieniem wiary w
Zbawiciela,
• Jezus zapowiadanym Mesjaszem […],
15
• Jezus – Bóg i Człowiek posłany dla naszego zbawienia; uniżenia Syna Bożego jako wywyższenia
człowieka […],
• Jezus – sprawiedliwy Sługa będący wzorem posłuszeństwa i pokory […], założyciel Królestwa Bożego,
które nie jest z tego świata, ale już w tym świecie ma początek w sercach
ludzi;
• tajemnice życia Jezusa – Wcielenie […],
• Ziemia Zbawiciela miejscem uświęconym przez życie, mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa.
• Uczeń porządkuje wydarzenia Bożej interwencji w historii zbawienia,
• wymienia imiona proroków zapowiadających przyjście Mesjasza,
• zna proroctwa zapowiadające Mesjasza,
• opisuje położenie i ukształtowanie powierzchni Palestyny,
• opowiada o życiu codziennym w Palestynie za czasów Jezusa,
• wymienia źródła chrześcijańskie i pozachrześcijańskie o Jezusie.
[połączenie archeologii, historii, geografii z teologią;
wyprzedza się PNR – źródła biblijne i pozabiblijne przewidziane przez PPK, s. 54, dopiero w gimnazjum;
jakie proroctwa mesjańskie? czy pieśni o Słudze Jahwe?]
Blok 5: Bóg naucza przez Jezusa
• Poznanie nauczania Jezusa Chrystusa.
• Odkrywania świata wartości płynących z ewangelicznych błogosławieństw.
• Nauka o Królestwie Bożym w przypowieściach wskazaniem dla rozwiązywania problemów w
codziennych sytuacjach.
• Interpretacja ludzkiego doświadczenia w świetle nauczania – Słowo Boże głoszone w liturgii
drogowskazem do nieba; odpowiedź na Boże wezwanie modlitwą i czynem.
• Kazanie na Górze. Ponadczasowe wartości z nich płynące.
• Żyć Ewangelią każdego dnia – w świetle Ewangelii zmieniać życie; nauka Jezusa podstawą dla
budowania relacji z Bogiem i ludźmi oraz funkcjonowania wspólnot […].
• Uczeń rozumie ideę Królestwa Bożego, zasad jego budowania, jego wewnętrzny dynamizm. • Wyjaśnia
błogosławieństwa ewangeliczne jako drogowskazy na drodze do świętości.
• Wskazuje na istotę wybranych przypowieści Jezusa i dokonuje ich aktualizacji.
[niezrozumiałe w „treściach” odniesienie do liturgii – w jakim świetle ma być interpretowane życie
ludzkie? Tej „treści” nie odnajduje się w „wymaganiach”
jakie wybrane przypowieści – jaki klucz”]
16
Blok 6: Bóg działa przez Jezusa
• Poznanie ewangelicznego przekazu o cudach Jezusa.
• Ukazanie prawdy o zbawczej śmierci Jezusa na krzyżu […]
• Jezus uzdrawia i odpuszcza grzechy, objawiając swoją Boskość wobec potrzebujących ludzi […],
• Jezus rozmnaża chleby, aby zaspokoić głód życia wiecznego – uczestnictwo w Eucharystii trwaniem w
Jezusie i udziałem w Jego tajemnicach […],
• Jezus ucisza burzę na jeziorze – wiara w Jezusa ratunkiem dla człowieka pośród życiowych burz […];
• Jezus Panem życia – zmartwychwstanie Jezusa i ewangeliczne opisy wskrzeszeń nadzieją na życie
wieczne wierzących Chrystusowi […].
• wyjaśnia istotę uzdrowień dokonywanych przez Jezusa,
• uzasadnia związek rozmnożenia chleba z Eucharystią,
• wyjaśnia zbawczy sens śmierci Chrystusa.
[aktualizacja; klucz interpretacyjny do wydarzeń z życia Jezusa przekładający się na sytuację
współczesnego człowieka;
zmartwychwstanie Jezusa tylko „nadzieją na życie wieczne”?]
Wskazania do realizacji programu (PNR, s. 90-91)
Wymiar egzystencjalny katechezy.
Funkcja ewangelizacyjna katechezy jest realizowana poprzez przypominanie wydarzeń biblijnych ST,
będących zapowiedzią wydarzeń zbawczych, wyjaśnianie podstawowych prawd wiary, motywowanie
uczniów do nawrócenia i zmiany życia wzorem bohaterów biblijnych oraz wskazywanie wartości
modlitwy, lektury Pisma Świętego, liturgii i sakramentów. Ponadto katecheza, prezentująca sytuacje z
Ewangelii, zmierza do obudzenia w katechizowanym zainteresowania osobą Chrystusa, Jego nauką,
działalnością i misją.
[będących zapowiedzią wydarzeń zbawczych – czy wydarzenia ST nie były wydarzeniami zbawczymi?
funkcja ewangelizacyjna – zmierza do wzbudzenia zainteresowania osobą Chrystusa – na czym polega
ewangelizacja;
w PPK ani w PNR nie pojawia się słowo „kerygmat”]
Klasa VI: Wierzę w Kościół (wiek 11.-12.)
Blok 1: Tajemnica Kościoła Chrystusowego
Cele katechetyczne (PNR, s. 92-93) m.in.
• pogłębienie znajomości treści religijnych z biblijnego opowiadania o Zesłaniu Ducha Świętego;
• zapoznanie się z życiem i działalnością św. Piotra i św. Pawła.
• Zesłanie Ducha Świętego i jego konsekwencje […],
• Życie pierwszych wspólnot chrześcijańskich wzorem dla dzisiejszego Kościoła […],
17
• Życie i działalność świętych Piotra i Pawła realizacją Chrystusowego posłannictwa. Jezus uzdalnia do
wypełniania powierzonej misji – szczególna rola św. Piotra i jego następców wyrazem troski Jezusa o lud
Boży. Działalność ewangelizacyjna św. Pawła wzorem pilności w głoszeniu męki, śmierci i
zmartwychwstania Chrystusa […].
Uczeń
• zna perykopy biblijne o początkach Kościoła,
• wie, czym charakteryzowało się życie pierwszej gminy chrześcijańskiej,
• wyjaśnia rolę Piotra i jego następców w Kościele,
• wyjaśnia, dlaczego św. Pawła nazywamy Apostołem Narodów.
[bardzo skromny zakres wymagań wobec ucznia w tym bloku]
Blok 2: Siedem sakramentów Kościoła
• biblijne podstawy sakramentów
• uczeń wskazuje biblijne podstawy sakramentów.
18
3. III etap edukacyjny: gimnazjum
Katecheza wyznania i rozumienia wiary
3.1. Założenia katechezy w PPK
Cele katechetyczne – wymagania ogólne (PPK, s. 51-52)
I. Analiza i interpretacja biblijna
Uczeń nabywa podstawową wiedzę z zakresu analizy tekstu biblijnego i umiejętności interpretacji
religijnej perykop biblijnych.
II. Chronologia, analiza i interpretacja historiozbawcza
Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami historii zbawienia; dostrzega związki teraźniejszości z
przeszłością; […] przyporządkowuje fakty historyczne datom; odpowiada na proste pytania postawione
do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; […] stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków
analizowanych wydarzeń z historii zbawienia i współczesnych.
III. Przygotowanie do przyjęcia sakramentu bierzmowania
IV. Kształtowanie sumienia, postaw moralnych oraz samooceny
V. Tworzenie wypowiedzi na tematy religijne
również związane z poznawanymi tekstami biblijnymi
(1) Zadania nauczyciela: Wprowadzenie w podstawowe pojęcia nauki o Biblii, o języku i historii
zbawienia.
Wiadomości:
• Gatunki literackie w Biblii.
• Języki biblijne i księgi w nich napisane.
• Natchnienie biblijne.
• Główne wydarzenia i postaci starotestamentalnej historii zbawienia.
• Orędzie poszczególnych Ewangelii.
Umiejętności:
• opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych,
• charakteryzuje związek między Pismem Świętym i Tradycją,
• dokonuje interpretacji literackiej i religijnej wybranych fragmentów biblijnych,
• wskazuje przykłady gatunków literackich w księgach biblijnych,
• uzasadnia konieczność określenia gatunków literackich dla właściwej interpretacji tekstów biblijnych,
• przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia
w porządku chronologicznym (patriarchowie, wędrówka do Ziemi Obiecanej, epoka sędziów, pierwsi
królowie, podzielone królestwo, niewola babilońska, powstanie machabejskie, sytuacja Izraela przed
narodzeniem Chrystusa),
• prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: patriarchów,
Mojżesza, Jozuego, Samuela, Saula, Dawida, Salomona, braci machabejskich, wybranych proroków,
• dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego i Nowego Testamentu,
• prezentuje specyfikę i orędzie poszczególnych Ewangelii,
• wskazuje na wątki, tematy i postaci biblijne obecne w literaturze pięknej.
19
[hermeneutyka, historia zbawienia, kultura;
opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych – jakich? tylko Ewangelii?]
Zadania katechezy: Formacja moralna (PPK, s. 55)
(1) Zadania nauczyciela: m.in.
pogłębienie rozumienia podstawowych pojęć etycznych i zasad moralnych;
ukazanie życia moralnego przez analizę Dekalogu i Błogosławieństw.
Wiadomości: m.in.
Przykazania Dekalogu: wartości, których bronią przykazania.
Umiejętności: m.in.
• charakteryzuje obowiązki wynikające z poszczególnych przykazań Bożych,
• opisuje wykroczenia przeciwko poszczególnym przykazaniom Bożym,
• uzasadnia koncepcję szczęścia zawartą w Ośmiu Błogosławieństwach,
• wykazuje związek między życiem Błogosławieństwami i życiem w łasce Bożej.
Zadania katechezy: Wychowanie do modlitwy (PPK, s. 56)
Zadania nauczyciela:
wprowadzenie w prywatną lekturę Pisma Świętego jako dialogu z Bogiem;
ukazanie Modlitwy Pańskiej jako drogi rozwoju modlitwy i programu życia chrześcijanina.
Wiadomości: m.in.
• Modlitwa Pańska jako program życia chrześcijanina.
• Zasady prywatnej lektury Pisma Świętego.
• interpretuje teksty dotyczące modlitwy Jezusa,
• odczytuje przesłanie wypływające z wezwań Modlitwy Pańskiej,
• uzasadnia wartość Modlitwy Pańskiej jako programu drogi życia chrześcijanina,
• uzasadniania wartość modlitewnej i samodzielnej lektury Biblii.
[niejasność – jakby sugestia, że „lektura prywatna” Pisma Świętego utożsamia się z lekturą modlitewną]
Zadania katechezy: Wychowanie do życia wspólnotowego (PPK, s. 56)
(1) Zadania nauczyciela:
Przestawienie Kościoła jako wspólnoty Ludu Bożego i Ciała mistycznego Chrystusa.
Wiadomości: m.in.
• Powstanie i przymioty Kościoła.
• Biblijne obrazy Kościoła.
• opisuje na podstawie tekstów biblijnych etapy powstawania Kościoła,
• charakteryzuje najważniejsze obrazy biblijne Kościoła,
• opisuje Kościół poprzez jego przymioty, wykorzystując wiedzę historyczną i opierając się na wybranych tekstach biblijnych,
• ocenia na podstawie wiadomości z biblijnej nauki o Kościele życie współczesnych chrześcijan.
[problem doboru tekstów]
20
3.2. Przełożenie na PNR
Zasadniczo klasa I: tu hermeneutyka biblijna, historia zbawienia.
W kl. II: przykazania i osiem błogosławieństw
W kl. III: Modlitwa Pańska – modlitwa biblijna, biblijne obrazy Kościoła.
Klasa I gimnazjum: Spotkanie ze Słowem
Blok 2: Słowo Boga do człowieka
• Wprowadzenie w odkrywanie Boga obecnego w swoim Słowie.
• Ukazywanie podstawowych zasad interpretacji Pisma Świętego.
• Zaznajamianie z prehistorią biblijną i czasem patriarchów.
• Świat mówi o Bogu: poznanie Boga; objawienie naturalne i nadprzyrodzone.
• Świat Biblii. Natchnienie. Święte księgi wielkich religii a Biblia. Kanon biblijny, etapy formowania się
ksiąg biblijnych, języki biblijne.
• Prehistoria biblijna: świat stworzony przez Boga jest dobry, człowiek stworzony do szczęścia, obecność
zła na świecie, potop, wieża Babel.
• Czas patriarchów.
Uczeń:
• opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych,
• charakteryzuje związek między Pismem Świętym i Tradycją,
• uzasadnia konieczność określenia gatunków literackich dla właściwej interpretacji tekstów biblijnych,
• przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku
chronologicznym (patriarchowie),
• prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: patriarchów,
• dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego Testamentu,
• wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary,
Skorelowanie z nauczaniem języka polskiego (PNR, s. 112)
Rodzaje oraz gatunki literackie.
Pojęcia: myśl przewodnia, sensy symboliczne i metaforyczne utworu, narracja, symbol, alegoria.
Blok 3: Słowo Boga prowadzi lud Boży
• Ukazanie historiozbawczego wymiaru dziejów narodu wybranego. Treści
• Wędrówka do wolności i przymierze na Synaju.
• Bóg daje człowiekowi ziemię przymierza: Jozue, sędziowie, król Dawid, Salomon, podział Królestwa.
• Prorocy - wysłańcy Boga: Eliasz, Izajasz, Jeremiasz.
• Niewola babilońska i nowy powrót.
• Mądrość Boga w historii Ludu Wybranego: Księga Koheleta, Księga Hioba, Pieśń nad pieśniami, księgi
machabejskie.
21
[co wśród ksiąg mądrościowych robią Księgi Machabejskie?]
Wymagania (PNR, s. 112) niektóre identyczne jak we wcześniejszym bloku
Uczeń:
• przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku
chronologicznym (wędrówka do Ziemi Obiecanej, epoka sędziów, pierwsi królowie, podzielone
królestwo, niewola babilońska, powstanie machabejskie),
• prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: Mojżesza,
Jozuego, Samuela, Saula, Dawida, Salomona, braci machabejskich, wybranych proroków,
• dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego Testamentu,
• wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary,
Skorelowanie z edukacją szkolną (PNR, s. 113)
• Język polski: Pismo Święte (fragmenty: Mojżesz, Jozue, Samuel, Saul, Dawid, Salomon, Machabeusze,
wybrani prorocy). Pojęcia: wartości, wytrwałość, odwaga, słuchanie Boga, mądrość.
• Historia: Cywilizacje starożytne - Izrael.
Blok 4: Słowo stało się Ciałem
• Ukazanie Jezusa Chrystusa jako wypełnienia proroctw mesjańskich. Treści
• Proroctwa biblijne. Palestyna – ziemia i ludzie – w przeddzień narodzin Jezusa.
• Jezus historii i Ewangelii: biblijne i pozabiblijne argumenty historyczności Jezusa, powstanie Ewangelii
i ich charakterystyka.
• Zasady życia chrześcijańskiego zawarte w Kazaniu na górze w odniesieniu do V, VI i VIII Przykazania.
• Bóstwo Jezusa Chrystusa, tajemnica Odkupienia, zmartwychwstanie Jezusa podstawą wiary.
Wymagania (PNR, s. 114) identyczne jak we wcześniejszym bloku
Uczeń:
• przedstawia podstawowe wydarzenia, należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku
chronologicznym (sytuacja Izraela przed narodzeniem Chrystusa),
• dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Nowego Testamentu,
• prezentuje specyfikę i orędzie poszczególnych Ewangelii,
• prezentuje starożytne świadectwa biblijne, patrystyczne i pozachrześcijańskie na temat historyczności
Jezusa,
• przedstawia podstawowe fakty z życia i działalności Jezusa Chrystusa w porządku chronologicznym,
• uzasadnia podstawowe implikacje dla życia chrześcijanina, wynikające z Wcielenia i Odkupienia,
• wskazuje na wątki, tematy i postacie biblijne obecne w literaturze pięknej,
• uzasadnia znaczenie wiary i jej przymiotów w życiu człowieka.
Korelacja z edukacją szkolną
• Język polski: rodzaje oraz gatunki literackie. Pojęcia: myśl przewodnia, sensy symboliczne i
metaforyczne utworu, narracja, symbol, alegoria.
22
• Historia: sytuacja Izraela przed narodzeniem Chrystusa, Jezus Chrystus – postać historyczna, powstanie
chrześcijaństwa.
Blok 5: Słowo Boże rozszerzało się
• Ukazanie dziejów Kościoła do czasów średniowiecznych.
• Narodziny Kościoła: zesłanie Ducha Świętego, cechy pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej, rola
Eucharystii w budowaniu więzi miłości, droga wiary św. Piotra i św. Pawła.
• opisuje na podstawie tekstów biblijnych etapy powstawania Kościoła,
• ukazuje związek między chrześcijaństwem i dziedzictwem świata antycznego,
• wskazuje źródła odnoszące się do początków chrześcijaństwa oraz starożytnych prześladowań
chrześcijan.
Wskazania do realizacji programu (PNR, s. 117-118) – powtórzenie za PPK, s. 58-59.
Klasa II gimnazjum: Aby nie ustać w drodze
tu przykazania w bloku 4: Drogowskazy na drodze ku szczęściu
w „treściach” (PNR, s. 123) m.in.
• miejsce Biblii w życiu chrześcijańskim – tu kontekst reformacji
• III przykazanie Boże: szabat w ST i paschalny charakter niedzieli
• VI przykazanie Boże: wartość przyjaźni w ludzkim życiu; Dawid i Jonatan, Jezus i Łazarz.
Klasa III gimnazjum: Żyć w miłości Boga
tu modlitwa w bloku 3: Na drodze ucznia Jezusa Chrystusa
• Ukazanie bogactwa Modlitwy Pańskiej jako drogi życia chrześcijanina.
Treści (PNR, s. 131-132) m.in.
• Ojcze nasz, któryś jest w niebie: […] lektura Biblii jako modlitwa,
• Bądź wola Twoja: […] biblijne przykłady powołań: Samuel, Izajasz, Jeremiasz, św. Andrzej, św. Piotr,
św. Mateusz, św. Paweł […],
• Odpuść nam nasze winy: analiza Księgi Jonasza […].
Uczeń m.in:
• odczytuje wymagania wypływające z wezwań Modlitwy Pańskiej,
• uzasadnia wartość modlitewnej i samodzielnej lektury Biblii.
[pozostaje niejasność sformułowania z PPK, s. 56: samodzielna lektura Biblii to tylko lektura
modlitewna?]
• charakteryzuje najważniejsze obrazy biblijne Kościoła,
• opisuje Kościół poprzez jego przymioty, wykorzystując wiedzę historyczną i opierając się na
wybranych tekstach biblijnych,
23
• ocenia na podstawie wiadomości z biblijnej nauki o Kościele życie współczesnych chrześcijan.
[powyższe wymagania przejęte z PPK, s. 56-57]
• wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary
[za PPK, s. 58].
24
IV etap edukacyjny: Katecheza świadectwa wiary
Szkoły ponadgimnazjalne
regres, niewykorzystanie potencjału interpretacyjnego uczniów, ich możliwości analizy literackiej
Założenia katechezy w PPK
Cele katechetyczne – wymagania ogólne (PPK, s. 72-73)
I. Analiza i interpretacja tekstów o charakterze religijnym (m.in.)
• uczeń potrafi rozpoznać teksty biblijne i religijne,
• odkrywa wartość egzystencjalną analizowanych tekstów.
[„rozpoznać” w sensie „odróżnić” od niebiblijnych? – co to za wymaganie?]
II. Socjalizacja kościelna
etap bycia w Kościele po bierzmowaniu
III. Odkrywanie powołania chrześcijańskiego
IV. Tworzenie wypowiedzi, obserwacje i doświadczenia
(1) Wdrażanie uczniów do odkrywania prawdy o Bogu Stwórcy wszechświata i prawodawcy prawa
moralnego
Wiadomości m.in.
• Imiona Boga w Starym i Nowym Testamencie.
Umiejętności m.in.
• określa na podstawie wybranych tekstów biblijnych przymioty Boga,
• interpretuje imię Boga „Jestem, który jestem”.
(2) Przybliżenie do tajemnicy Chrystusa
Wiadomości
• Rola Jezusa Chrystusa w historii zbawienia.
• Obraz Jezusa Chrystusa w poszczególnych Ewangeliach.
• Jezus Chrystus Głową Kościoła.
Umiejętności m.in. (PPK, s. 73)
• ukazuje rolę Jezusa Chrystusa w historii ludzkości i człowieka wierzącego,
• prezentuje charakterystyczne cechy obrazu Jezusa w poszczególnych Ewangeliach,
• wyjaśnia związek Jezusa Chrystusa z założonym przez Niego Kościołem.
Zadania katechezy: Formacja moralna (PPK, s. 75)
Zadania katechety m.in.
• prowadzenie od odkrycia własnego powołania życiowego.
Wiadomości m.in.
• Przykłady osób powołanych (biblijne i z historii Kościoła)
• Charakteryzuje wybrane drogi powołania chrześcijańskiego.
25
Zadania katechezy: Wychowanie do modlitwy (PPK, s. 76)
Zadania katechety m.in.
• kształtowanie modlitwy jako drogi odkrywania powołania chrześcijańskiego,
• wdrażanie do ewangelicznej rewizji życia i lectio divina.
Wiadomości m.in.
• uzasadnia, dlaczego Jezus Chrystus jest wzorem modlitwy dla chrześcijanina,
• charakteryzuje Modlitwę Arcykapłańską jako wzór modlitwy dla chrześcijan,
• interpretuje wybrane psalmy,
• wyjaśnia rozmaite rodzaje modlitw na przykładzie psalmów.
[Modlitwa Arcykapłańska – J 17 jako model modlitwy chrześcijanina – ambitny cel;
gdzie miejsce dla lectio divina w katechezie – jak „wdrażać” na katechezie?]
Zalecany sposób realizacji (PPK, s. 80)
Należy sięgać, zwłaszcza w nauczaniu religii w liceum i technikum, do ksiąg mądrościowych ST oraz
listów NT.
[jakie teksty, jakie tematy]
Klasa I: Świadek Chrystusa w Kościele
Blok 2: Taka jest nasza wiara (PNR, s. 143)
Cele katechetyczne m.in.
• wdrożenie do samodzielnego czytania Biblii.
Wiadomości m.in.
• Biblia, Tradycja; czytanie Pisma Świętego indywidualnie i we wspólnocie; objawienia prywatne a
objawienie Boże.
określa na podstawie wybranych tekstów biblijnych przymioty Boga.
Blok 5: Gdy się modlicie (PNR, s. 147-148)
Cele katechetyczne
• pogłębienie znajomości modlitwy chrześcijańskiej
Treści m.in.
• przesłanie Modlitwy Arcykapłańskiej,
• biblijne wzorce modlitwy,
• psalmy jako biblijna forma modlitwy.
Wymagania m.in.
• charakteryzuje Modlitwę Pańską jako wzór modlitwy dla chrześcijanina,
• wyjaśnia prawdę, że słowo Boże jest źródłem modlitwy,
• interpretuje wybrane psalmy,
• wyjaśnia rozmaite rodzaje modlitwy na przykładzie psalmów
[ten blok za PPK, s. 76]
26
Klasa II: Świadek Chrystusa w świecie
Blok 1: Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię (PNR, s. 152)
Cele katechetyczne
• pogłębienie prawdy o Bogu, Stwórcy wszechrzeczy
Treści m.in.
• świat został stworzony jako dobry; biblijne modlitwy za świat; imiona Boga w ST i NT
Wymagania m.in.
• interpretuje Imię Boga: Jestem, który jestem,
• interpretuje teksty o Bogu Stwórcy i Jego dziele.
Blok 2: Tak Bóg umiłował świat (PNR, s. 153)
Cele katechetyczne
• pogłębienie rozumienia i przyjęcia prawdy o Chrystusie zmartwychwstałym i żyjącym w Kościele
Treści m.in.
• Bóg szuka człowieka: przymierze i objawienie, judaizm […],
• Chrystus – Emmanuel: Jezus Chrystus i Przymierze; Odkupienie, Jezus Chrystus a godność i wolność
człowieka; Jezus Chrystus, który stał się Drogą i Prawdą; obraz Jezusa Chrystusa w Ewangeliach,
• Maryja – Służebnica Pańska.
Wymagania m.in.
Uczeń
• prezentuje charakterystyczne cechy obrazu Jezusa w poszczególnych Ewangeliach.
Klasa III: Świadek Chrystusa w rodzinie
Blok 1: Ty ścieżkę życia mi ukażesz (PNR, s. 163)
Cele katechetyczne
• wprowadzenie w problematykę powołania życiowego i chrześcijańskiego
Treści m.in.
• osoby powołane w Biblii.
W programie małżeństwo i rodzina.
W tym kontekście „wskazania do realizacji programu” (PNR, s. 167):
Program przewiduje uwzględnienie motywacji zarówno ludzkiej, jak i płynącej z Pisma Świętego i nauki
Kościoła.
[motywacja biblijna specjalnie nie jest zauważalna]
27

Katecheza biblijna_PPK_PNR

Transkrypt

Podobne dokumenty

30.05.2010 - Polska Parafia w Leeds

Jak będzie działać europejski system PNR (Passenger Name

Dz 4,1-37 - Ziemia Boga

Wyzwania dla prywatności

Medytacja 17.03.16 - Wspólnota świętego Jana

Krucjata Modlitwy (134) O wiarę w Istnienie Boga