Kościół Pokoju w Świdnicy

www.ciekawe-miejsca.net
UNESCO: Świdnica
Kościół Pokoju w Świdnicy
Ewangelicki Kościół Pokoju w Świdnicy, budowany kilka lat po
świątyni w Jaworze, sprawia wrażenie o wiele bogatszego. Na
obecne wyposażenie protestanci składali się jednak ponad 100
lat. Czy dorównali pobliskiej katedrze?
Kościół Pokoju w Świdnicy
Tuż po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, cesarz Ferdynand III udzielił
pokonanym śląskim protestantom zgody na budowę trzech kościołów. Kilka lat wcześniej cesarscy urzędnicy zabrali ewangelikom około 1100 świątyń
na terenie Dolnego Śląska. Nowe świątynie powstały w Głogowie, Jaworze
i w Świdnicy i z czasem, ze względu na
okoliczności powstania, zostały określone jako tzw. Friedenskirche – Kościoły Pokoju. Budowa tych świątyń była obwarowana wieloma zakazami. Kościoły musiały być zbudowanego poza
murami miasta i z nietrwałego materiału.
Budowla bez użycia cegieł oraz kamieni
Brak możliwości użycia cegieł spowodował, że do budowy użyto drewnianej konstrukcji szkieletowej, której pola wypełniono gliną i słomą. Dodatkowo Kościoły Pokoju nie mogły posiadać
wieży (obecna pochodzi dopiero z 1708
1
nr 11 (20), Listopad 2008
www.ciekawe-miejsca.net
UNESCO: Świdnica
na wyposażenie wnętrza. Dlatego też
w kościele przez kilkadziesiąt kolejnych
lat funkcjonowały stare sprzęty przeniesione z innych świątyń. Dopiero pod
koniec XVII wieku zaczęto dodawać do
skromnych wówczas empor chóry oraz
loże, a w połowie XVIII wieku dodano
nowy ołtarz.
roku) i musiały być postawione w czasie jednego roku. Na szczęście fundatorów zakazy nie wspominały nic o rozmiarach świątyni.
Ciemne wnętrze świątyni
Ewangelicki
Kościół
Pokoju
w Świdnicy ma plan krzyża greckiego.
We wnętrzu znajdują się dwie kondygnacje empor (balkonów) z lat 1656–57,
wzbogacone o malowidła pod koniec
XVII wieku. Zawierają one przedstawienia symboliczne (emblematy), które objaśniają wersety z Pisma Świętego umieszczone w polach obok. W ten
sposób wiernym zaprezentowano w inny sposób treści biblijne, np. związane
z grzechem, śmiercią i zbawieniem (za
ołtarzem). Spośród empor wyróżniają
się chóry cechowe (stolarzy, szklarzy,
kuśnierzy, tkaczy) dobudowywane sukcesywnie przez XVII i XVIII wiek oraz
przeszklona loża książęca Hochbergów (1695 rok) w południowym ramieniu transeptu, w tzw. Hali Ślubów.
Do prostej bryły kościoła z czasem dobudowano
rozmaite przybudówki
W ten sposób w latach 1656–57,
w trakcie jednego sezonu budowlanego, powstał ewangelicki kościół Trójcy Św. w Świdnicy. Potężny budynek zaprojektował, podobnie jak bliźniacze realizacje, Albrecht von Säbisch,
a wykonał Andreas Gamper z Jawora.
Świdnicki kościół powstał jako ostatni (pierwszy był w Głogowie, spalony
w 1758 r.) z trzech Kościołów Pokoju.
Fundacja potężnej świątyni (44
m długości, 20 m szerokości, 1090
m2 powierzchni) skutecznie wydrenowała finanse społeczności protestanckiej w Świdnicy. Nie było już środków
2
nr 11 (20), Listopad 2008
www.ciekawe-miejsca.net
UNESCO: Świdnica
Szczególnie ciekawy jest dwukondygnacyjny ażurowy późnobarokowy ołtarz
o ciekawym programie treściowym z figurami Mojżesza, Aarona, przedstawieniem Chrztu Chrystusa i Triumfującym
Barankiem w zwieńczeniu. Na ambonie
zawarto m.in. figury Cnót Kardynalnych
oraz wyobrażenia Golgoty i Raju.
Niezwykły, ażurowy ołtarz
Tematy malowideł stropu (1695–96)
odpowiadają podziałowi świątyni na Halę Ołtarzową (wschodnią), Halę Zmarłych (zachodnią), Halę Polną (północną)
i Halę Ślubów (południową). W centrum,
nad amboną, wyobrażono Trójcę Świętą,
natomiast nad Halami kolejno: Niebiańskie Jeruzalem, Boga Ojca z 24 starcami, Sąd Ostateczny, Upadek miasta
Babilon. Wszystkie przedstawienia pochodzą z Apokalipsy św. Jana, a ich autorami są Christian Süssenbach i Christian Kaliski.
Aaron „patrzy” na chrzest Chrystusa
Warte uwagi są również potężne organy z lat 1666–69, dzieło Christiana
Klose z Brzegu, przekształcane w późniejszych stuleciach. O bogactwie wnętrza świdnickiego kościoła (w porównaniu choćby z bliźniaczym kościołem
w Jaworze) świadczą także liczne epitafia i kartusze herbowe umieszczane
często na narożnikach empor.
Ołtarz z 1752 roku i ambona z 1729
roku są dziełami drezdeńskiego rzeźbiarza Gottfrieda Augusta Hoffmanna.
Swym bogactwem miały w zamierzeniu dorównywać wyposażeniu kościoła
jezuitów, obecnie katedry w Świdnicy.
3
nr 11 (20), Listopad 2008
www.ciekawe-miejsca.net
UNESCO: Świdnica
„Artystyczne lato w Kościele Pokoju”.
W 2001 roku Kościół Pokoju w Świdnicy został wpisany na listę dziedzictwa
kulturalnego UNESCO.
Tekst i zdjęcia: Jakub Jagiełło
Z tych organów rozbrzmiewa muzyka podczas
spotkań kulturalnych w sezonie
Późnobarokowa ambona, dzieło G. Hoffmanna
z Drezna
Informacje praktyczne:
Świdnica leży 60 km na pd.-zach. od Wrocławia, przy
drodze nr 35 Wrocław–Wałbrzych. Kościół Pokoju
położony jest na północ od rynku. Godziny otwarcia w sezonie (kwiecień–październik): od pon. do
sb. w godz. 9–13 i 15–17, w nd. i święta od 15 do
17. Poza sezonem zwiedzanie wymaga wcześniejszej
rezerwacji pod tel. (074) 852 28 14. Bilety w cenach 3
i 6 zł. Więcej informacji na www.kosciolpokoju.pl
W Kościele Pokoju w Świdnicy w sezonie odbywają się koncerty organowe
oraz tzw. kwadransy muzyczne. Miejscowa parafia ewangelicko-augsburska
organizuje również wiele imprez kulturalnych dla młodzieży, np. pod hasłem
Internetowy Przewodnik Turystyczny
www.ciekawe-miejsca.net
4
nr 11 (20), Listopad 2008