Czy można przeżyć choć jeden dzień bez chemii?

Czy można przeżyć choć jeden dzień bez chemii? – scenariusz
lekcji z aktywnym udziałem uczniów
EWA RZEPECKA
Celem pierwszej lekcji chemii w Liceum Ogólnokształcącym powinny być nie tylko sprawy
organizacyjne, ale przede wszystkim uświadomienie uczniom, że nauka w LO będzie
kontynuacją nauki chemii w gimnazjum oraz, że trudno przeżyć dzień bez chemii.
Metoda nauczania: nauczanie problemowe – tworzenie plakatu.
Pomoce dydaktyczne:
- Koperta z rysunkami produktów używanych w życiu codziennym, których podstawowymi
składnikami są różne pierwiastki lub związki chemiczne
- Koperta z wzorami chemicznymi związków stanowiących podstawowy składnik
produktów lub symbolami pierwiastków
- Karty z nazwami związków chemicznych lub z symbolami pierwiastków oraz z
wyrazami: pierwiastki chemiczne, związki chemiczne, związki nieorganiczne, związki
organiczne, metale, niemetale.
- Kartę z tytułem plakatu
- Wzorcowy plakat w formie foliogramu
- Foliogram ze schematem, według którego uczniowie sporządzają
plakat
- Klej
- Literatura:
[1] Z. Kluz, K. Łopata: Chemia w gimnazjum. WSiP Warszawa 1999r.
[2] Praca zbiorowa: Encyklopedia dla wszystkich-chemia. Wydawnictwo Naukowotechniczne, Warszawa 2001r.
[3] A. Godman: Ilustrowany słownik chemiczny. Zakład Narodowy im.Ossolińskich
Wrocław 1999r.
[4] Słownik chemiczny. Wiedza Powszechna, Warszawa 1995r.
[5] Encyklopedia popularna. PWN Warszawa 1997r.
[6] Praca Zbiorowa: Encyklopedia dla wszystkich. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,
Warszawa 2001r.
PRZEBIEG LEKCJI
CZĘŚĆ ORGANIZACYJNA
Podział uczniów na 4-5 osobowe zespoły ćwiczeniowe. Omówienie z młodzieżą sposobu
przeprowadzenia lekcji.
CZĘŚĆ WŁAŚCIWA
Każda grupa otrzymuje koperty, w których znajdują się;
1)
Rysunki produktów używanych w życiu codziennym, których podstawowymi składnikami są
różne pierwiastki lub związki chemiczne:
(woda do picia, solniczka z solą, kreda szkolna, mydło toaletowe, aromat rumowy używany w
kuchni, torebka z cukrem, butelka z octem, butelka z gliceryną, butla turystyczna z gazem,
piasek, pierścionek, złota obrączka, ołówek, akumulator)
2) Wzory chemiczne związków stanowiących podstawowy składnik wyżej wymienionych
produktów lub symbole pierwiastków:
H2O NaCl CaCO3 C17H35COONa HCOOC2H5 HCl C Au
Ag C12H22O11 CH3COOH C3H5(OH)3 C4H10 SiO2
3) Karty z nazwami związków chemicznych lub z symbolami pierwiastków oraz z
wyrazami: pierwiastki chemiczne, związki chemiczne, związki nieorganiczne, związki
organiczne, metale, niemetale.
4) Uczniowie otrzymują także kartę z tytułem plakatu:
„CZY MOŻNA PRZEŻYĆ CHOĆ JEDEN DZIEŃ BEZ CHEMII?”
Zadaniem młodzieży jest sporządzenie z otrzymanych materiałów plakatu według
schematu wyświetlonego w formie foliogramu: ZAŁĄCZNIK.
Najciekawiej wykonany plakat powinien na pewien czas zostać powieszony w klasie.
(Podczas pracy uczniowie mogą korzystać z literatury wymienionej w pomocach
dydaktycznych.)
REKAPITULACJA
Na zakończenie lekcji przedstawiciele grup referują na tle plakatów po dwa przykłady
zidentyfikowanych pierwiastków lub związków chemicznych przede wszystkim pod kątem
ich właściwości i zastosowania.
Pozostali uczniowie uzupełniają swoje informacje oraz ewentualnie rozszerzają je o inne
przykłady znane im z życia codziennego.
Następnie w celu wykluczenia ewentualnych błędów nauczyciel przedstawia wzorcowy
plakat w formie foliogramu. (ZAŁĄCZNIK )
(ZAŁĄCZNIK 1)
CZY MOŻNA PRZEŻYĆ CHOĆ JEDEN DZIEŃ
BEZ CHEMII?
PIERWIASTKI
METALE
ZWIĄZKI CHEMICZNE
NIEMETALE
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
NIEORGANICZNE
ORGANICZNE
TLENKI
RYSUNEK , WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
WĘGLOWODORY
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
KWASY
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
AKOHOLE
RYSUNEK,WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
SOLE
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
KWASY
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
ESTRY
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
SOLE
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
CUKRY
RYSUNEK, WZÓR
NAZWA, ZASTOSOWANIE
UWAGA! NALEŻY ZOSTAWIĆ MIEJSCE NA DODATKOWE PIERWIASTKI I ZWIĄZKI CHEMICZNE
(ZAŁĄCZNIK 2)
CZY MOŻNA PRZEŻYĆ CHOĆ JEDEN DZIEŃ
BEZ CHEMII?
PIERWIASTKI
ZWIĄZKI CHEMICZNE
NIEORGANICZNE
METALE
ORGANICZNE
NIEMETALE
TLENKI
H2O – WODA
SiO2 TLENEK KRZEMU (IV)
Au ZŁOTO
JUBILERSTWO
WYRÓB MONET
STOMATOLOGIA
C
WĘGLOWODORY
WĘGIEL
(DIAMENT)
BRYLANTY
KOŃCÓWKI WIERTEŁ
PROSZKI ŚCIERNE
C4H10 BUTAN
BUDOWNICTWO
OTRZYMYWANIE SZKŁA
BUTLE TURYSTYCZNE
ZAPALNICZKI
C WĘGIEL (GRAFIT)
OŁÓWKI
ELEKTRODY
KWASY
ALKOHOLE
HCL KWAS SOLNY
C3H5(OH)3
SKŁADNIK SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
LEKARSTWA
PROPANOTRIOL
KOSMETYKA
PRZEMYSŁ
FARMACEUTYCZNY
SOLE
KWASY
CaCO3 WĘGLAN WAPNIA
KREDA SZKOLNA
BUDOWNICTWO
CH3COOH
KWAS OCTOWY
PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
ESTRY
NaCl
CHLOREK SODU
PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
PRODUKCJA NaOH
HCOOC2H5 MRÓWCZAN ETYLU
PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
SOLE
C15H31COONa PALMITYNIAN SODU
PRZEMYSŁ KOSMETYCZNY
CUKRY
C12H22O11
SACHAROZA
Mgr Ewa Rzepecka uczy chemii w Zespole Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych
nr 74 w Krakowie.